अद्धीद् इन्द्र प्रस्थितेमा हवींषि। ऋ०वे० १०.११६.८¹; नि० ६.१६¹ ।
अद्धीद् पिब च प्रस्थितस्य। ऋ०वे० १०.११६.७४; नि० ७.६।
अद्भिः परि प्रजाताः (मा०श्रौ०सू० ०ताःस्थ) आप०श्रौ०सू० १.२४.५; मा०श्रौ०सू० १.२.३.१४।
अद्भिः पृथिवीम्। का०सं० अ० ३.४।
अद्भिर् अरिक्तेन पात्रेण। तै०ब्रा० ३.७.४.१७³; आप०श्रौ०सू० १.१४.३³।
अद्भिर् आज्यम् आज्येनापः। आप०श्रौ०सू० ४.५.६¹।
अद्भिर् आत्मानम् अभि सं सपृशन्ताम्। अ०वे० १२.३.३०²।
अद्भिर् गोभिर् मृज्यते अद्रिभिः सुतः। ऋ०वे० ९.६८.९³।
अद्भिर् मरुद्भिर् भृगुभिः सचाभुवा। ऋ०वे० ८.३५.३²।
अद्भिर् मृजानो गोभिः श्रीणानः। ऋ०वे० ९.१०९.१७²; सा०वे० २.५११²।
अद्भिर् याति वरुणः समुद्रैः। ऋ० व० १.१६१.१४³।
अद्भिर् विश्वस्य भर्त्रीभिः। आ०म०पा० २.१९.२³. देखें- अद्भिः सर्वस्य।
अद्भिः सत्यम्। का०सं० ३५.१५।
अद्भिः सर्वस्य भर्तृभिः। शा०गृ०सू० ३.१३.५³. देखें- अद्भिर् विश्वस्य।
अद्भिः सोम पपृशानस्य ते रसः। ऋ०वे० ९.७४.९¹।
अद्भय ओषधीभ्यः। मा०श्रौ०सू० ७.२.४।
अद्भय ओषधीभ्यः पवते। वा०सं० ७.२१; श०ब्रा० ४.२.२.१५. देखें- अद्भयः पवते और ओषधीभ्यः पवते।
अद्भय ओषधीभ्यो वनस्पतिभ्योऽधि संभृतम्। (वा०सं०। श०ब्रा०। संभृतं पयः) वा०सं० १७.१²; तै०सं० ४.६.१.१³; मै०सं० २.१०.१²; १३१.१;
का०सं० १७.१७²; श०ब्रा० ९.१.२.५।
अद्भयः (जाँचें नमः) मा०गृ०सू० २.१२.४. तुल०- गो०गृ०सू० १.४.९. देखें- नमोऽद्भयः।
अद्भयः क्षीरं व्यपिबत्। वा०सं० १९.७३¹; मै०सं० ३.११.६¹; १४८.१२; का०सं० ३८.१¹; तै०ब्रा० २.६.२.१¹. देखें- ’अद्भयः सोमं‘ इत्यादि।
अद्भयः परिप्रजाता स्थ। तै०सं० १.१.८.१; तै०ब्रा० ३.२.८.२.।
अद्भयः पवते (तै०आर०पीपिहि) तै०आर० ४.१०.१; आप०श्रौ०सू० १२.१५.८. देखें- अद्भय ओषधीभ्यः पवते।
अद्भयश् च त्वौषीभ्यश् च (जाँचें उन्नयामि) आप०श्रौ०सू० ६.८.२।
अद्भयस् तं निर् भजामो योऽस्मान् द्वेष्टि यं वयं द्विष्मः। अ०वे० १०.५.३३।
अद्भयस् तिरोधाजायत। तै०आर० १.३१.१¹।
अद्भयस् ते लोहितं स्पृणोमि स्वाहा। श०ब्रा० ११.८.४.६; का०श्रौ०सू० २५.६.११।
अद्भयस् त्वा। तै०सं० ७.१.११.१; मै०सं० १.३.३५, ४२.२; का०सं० अ० १.२; तै०ब्रा० ३.८.७.३।
अद्भयस् त्वा परि ददामि (आ०म०पा०ददाम्य असौ) आ०म०पा० २.३.२१.(आश्व०श्रौ०सू० ४.११.३); हिर०गृ०सू० १.६.५. देखें- अद्भयस्
त्वौषधीभ्यः परि।
अद्भयस् त्वा राजा वरुणो ह्वयतु। अ०वे० ३.३.३¹।
अद्भयस् त्वौषधीभ्यः (वा०सं० का० ०भ्यः प्रोक्षामि)। वा०सं० ६.९; वा०सं०का० ६.२.३; तै०सं० १.३.११.१च ३.५.८.१; का०सं० ३.५; २६.८; ३०.५ (इत्यादि); श०ब्रा० ३.७.४.४; आप०श्रौ०सू० ७.२६.१२; मा०श्रौ०सू० ७.२.४। प्रतीकः अद्भयस् त्वा। का०श्रौ०सू० ६.३.३१; २०.६.७. देखें- किन्तु
एक।
अद्भयस् त्वौषधीभ्यः परि ददामि। श०ब्रा० ४.५.४.४; पार०गृ०सू०२.२.२१. देखें- अद्भयस् (और ओषधीभ्यस्) त्वा परि।
अद्भयस् त्वौषधीभ्यः प्रोक्षामि। वा०सं०का० ६.२.३; तै०सं० १.३.८.१; ६.३.६.३; आप०श्रौ०सू० ७.१३.१०। प्रतीकः अद्भयस् त्वौषधीभ्यः।
मा०श्रौ०सू० १.८.३.७; ७.२.४. देखें- पूर्व किन्तु एक तथा अगला एक।
अद्भयस् त्वौषधीभ्यो (आप०श्रौ०सू० ¹⁰भ्यो जुष्टं) गृह्णामि। तै०सं० ३.३.६.३; आप०श्रौ०सू० २१.२१.४।
अद्भयस् त्वौषधीभ्यो जुष्टं प्रोक्षामि। मै०सं० १.२.१५, २४.१२; ३.९.६, १२४.११. देखें- किन्तु एक पूर्व।
अद्भयः सम् अनमत्। तै०सं० ७.५.२३.१; का०सं० अ० ५.२०. देखें- आपश् च वरुणश्।
अद्भयः संभूतः पृथिव्यैः रसाच् च। तै०आर० ३.१३.१¹; आप०श्रौ०सू० १६.१९.२¹। प्रतीकः अद्भयः संभूतं। तै०आर० १०.१.३; महा०नारा० उप०
१.१२. देखें- अद्भयः संभृतः।
अद्भयः संभूतम् अमृतं प्रजासु। तै०ब्रा० १.२.१.४²; आप०श्रौ०सू० ५.२.१². देखें- अमृतं जज्ञे और अमृतं दध्रे।
अद्भयः संभृतः पृथिव्यै (मै०सं० पृथिव्या) रसाच् च (का०सं० रसः)। वा०सं० ३१.१७¹, मै०सं० २.७.५, ९६.१५¹, का०सं० ३९.२¹। प्रतीकः अद्भयःसंभृतः। का०श्रौ०सू० २१.१.१७; पार० गृ०सू० १.१४.३; बृ०पा०सं० ९.१८८. देखें- अद्भयः सम्भूतः।
अद्भयः सोमं व्यपिबत्। मै०सं० ३.११.६¹; १४८.१५. देखें- सोमम् अद्भयो व्यपिबत् और तुल०- अद्भयः क्षीरं।
अद्भयः स्वाहा। अ०वे० १९.४३.७; वा०सं० २२.२५.२९; ३९.२; तै०सं० १.८.१३.३; ७.४.१४.१;मै०सं० ३.१२.१०, १६३.११; का०सं० १५.३; का०सं०
अ० ४.३; श०ब्रा० १४.३.२.१३; तै०ब्रा० ३.१.५.४; ८.१७.५; १२.२.६; तै०आर० आ० १०.६७.१; आप०श्रौ०सू० १८.१६.१२; २०.११.१७; महा०नारा० उप० १९.२; कौ०सू० १०३.२; मा०ध०शा० ३.८८ (अद्भयः, स्वाहा।
अद्भयो मत्स्यान्। वा०सं० २४.२१; मै०सं० ३.१४.२; १७३.१।
अद्भयो यातम् इषम् ऊर्ज वहन्ता। ऋ०वे० ५.७६.४४।
अद्भयो लोका दधिरे तेज इन्द्रियम्। तै०ब्रा० ३.७.१४.१४(इत्यादि), २४; आप०श्रौ०सू० १३.२१.३४ (तृतीयांश)।
अद्भयो वा इदं सम् अद्भुत्। तै०आर० १.२३.८४।
अद्मसद्याय हिन्विरे। ऋ०वे० ८.४३.१९³।
अद्मसन् न ससतो बोधयन्ती। ऋ०वे० १.१२४.४³; नि० ४.१६³।
अद्य (जाँचें सुत्या) ला०श्रौ०सू० १.३.२।
अद्य जीवानि मा श्वः। अ०वे० ५.१८.२४।
अद्यतेऽत्ति च भूतानि। तै०आर० ८.२.१³; तै०उप० २.२.१⁵; मै० उप० ६.१२³।
अद्य देवि सरस्वति। अ०वे० ४.४.६²।
अद्य नो इत्यादि। देखें- ’अद्या नो‘ इत्यादि।
अद्यमानानि सर्वदा। श०ब्रा० १४.४.३.१².बृ०आ०उ० १.५.१²।
अद्यमानाः स्वकर्मभिः। तै०आर० १.८.६²।
अद्या कृणुहि वीतये (सा०वे०। ह्य ऊतये)। ऋ०वे० १.१३.२³; सा०वे० २.६९८³।
अद्याग्ने अद्य सवितः। अ०वे० ४.४.६¹।
अद्या च नो मृडयतापरं च। ऋ०वे० २.२९.२४।
अद्या च सर्वतातये। ऋ०वे० ६.५६.६³।
अद्या चिन् नू चित् तद् अपो नदीनाम्। ऋ०वे० ६.३०.३¹; नि० ४.१७।
अद्या तद् उछ गृणते मघोनि। ऋ०वे० १.११३.१७³।
अद्या तम् अस्य महिमानम् आयवः। ऋ०वे० ८.३.८³; अ०वे० २०.९९.२०; सा०वे० २.९२४³; वा०सं० ३३.९७³।
अद्या तम् इन्द्र वज्रेण। तै०ब्रा० २.४.२.४³।
अद्या त्वा वन्वन् (का०सं० । वर्धन्) सुरेक्णाः। ऋ०वे० ६.१६.२६²; का०सं० २६.११²; तै०ब्रा० २.४.६.२²।
अद्या दंसिष्ठम् अतये। ऋ०वे० ८.२२.१²।
अद्या दिवो मनावस्। ऋ०वे० ५.७४.१²।
अद्या दूतम् वृणीमेह। ऋ०वे० १.४४.३¹. देखें- अग्निं दूतं।
अद्या देवव्यचस्तमः। ऋ०वे० ५.२२.२४; २६.८²।
अद्या देवा उदिता सूर्यस्य। ऋ०वे० १.११५.६¹; वा०सं० ३३.४२¹; मै०सं० ४.१४.४¹; २२०.११; तै०ब्रा० २.८.७.२¹।
अद्या देवान् उषर्बुधः। ऋ०वे० १.४४.१४; सा०वे० १.४०४; २.११३०४।
अद्या देवाञ् (वा०सं० देवान्) जुष्टतमो हि गम्याः। ऋ०वे० १.१६३.१३³; वा०सं० २९.२४⁵; तै०सं० ४.६.७.५³; का०सं० आ० ६.३⁵।
अद्या देवानाम् अव आ वृणीमहे। ऋ०वे० १०.३५.१४।
अद्या देवासः पिपृता स्वस्तये। ऋ०वे० १०.६३.८४।
अद्याद्या श्वःश्वः। ऋ०वे० ८.६१.१७¹; सा०मे० २.८०८¹; पञ्च०ब्रा० ४.७.७।
अद्या न किष् टद् आ मिनत्। ऋ०वे० ४.३०.२३³।
अद्या नूनं च यष्टवे। ऋ०वे० १.१३.६³।
अद्या (सा०वे०। गो०गृ०सू०। सा०वि०ब्रा० अद्य) नो देव सवितः। ऋ०वे० ५.८२.४¹; सा०वे० १.१४१¹; ऐ०ब्रा०४.३०.३; ५.२.६; ८.६; १७.६;
२१.९; तै०ब्रा० २.४.६.३¹; ऐ०आ० १.५.३.१; तै०आर० १०.१०.२; ४९.१¹; महा०नारा०उप० ९.६.१; १७.७¹; आश्व०श्रौ०सू० ५.१८.५; शा०श्रौ०सू० ८.३.८; १८.२२.२; आप०श्रौ०सू० ६.२३.१¹; आप०गृ०सू० ३.६.५; शा०गृ०सू० १.४.२; गो०गृं॑०सू० ३.३.३२; सा०वि०ब्रा० १.८.७. तुल०- बृ०दे० ५.८९।
अद्या ममार स ह्यः सम् आन (संहिता में मै०सं० संह्यः समानः)। ऋ०वे० १०.५५.५४; अ०वे० ९.१०.९४; सा०वे० १.३२५४; अ०वे० ९.१०.९४; सा०वे० १.३२५४; २.११३२४; मै०सं० ४.९.१२४; १३३.११; तै०आर० ४.२०.१४; नि० १४.१८४।
अद्या मुरीय यदि यातुधानो अस्मि। ऋ०वे० ७.१०४.१५¹; अ०वे० ८.४.१५¹; नि० ७.३।
अद्यास्य ब्रह्मणस्पते। अ०वे० ४.४.६³।
अद्या दूतासो वसवोऽधृष्टाः। ऋ०वे० ६.५०.४²।
अद्युं कृणोत शंसं निनित्सोः। ऋ०वे० ७.३४.१२²।
अद्युत्येऽवसे नि ह्वये वाम्। ऋ०वे० १.११२.२४³, वा०सं० ३४.२९³।
अद्येद् उ प्राणीद् अममन्न इमाहा। ऋ०वे० १०.३२.८¹।
अद्योपवसथः कौ०सू० १.३१।
अद्यौद् उषाः शोशुचता रथेन।ऋ०वे० १.१२३.७४।
अद्रयस् त्वा बप्सति गोर् अधि त्वचि। ऋ०वे० ९.७९.४³।
अद्राश्रुस् त्वा शासहस्तम्। शा०श्रौ०सू० १५.२४¹. देखें- अदर्शस्।
अद्रिं रुजन्न अङ्गिरासो रवेण। ऋ०वे० १.७१.२²।
अद्रिं रुजेम धनिनं शुचन्तः। ऋ०वे० ४.२.१५४।
अद्रिं लोगेन व्य अभेदम् आरात्। ऋ०वे० १०.२८.९²।
अद्रिणा ते मन्दिन इन्द्र तूयान्। ऋ०वे० १०.२८.३¹।
अद्रिभिः पवते सुतः। ऋ०वे० ९.६३.१३²।
अद्रिभिः सुतः पवते गभस्तयोः। ऋ०वे० ९.७१.३¹।
अद्रिभिः सुतः पवसे पवित्र आ। ऋ०वे० ९.८६.२३¹।
अद्रिभिः सुतो मतिभिश् चनोहितः। ऋ०वे० ९.७५.४¹।
अद्रिं भिन्दन्त्य ओजसा। ऋ०वे० ५.५२.९४.नि० ५.५।
अद्रिर् असि वानस्पत्य (का०सं० श्लोककृत्) वा०सं० १.१४; तै०सं० १.१.५.२; का०सं० १.५; ३१.४; श०ब्रा० १.१.४.७; तै०ब्रा० ३.२.५.८;
आप०श्रौ०सू० १.१९.८। प्रतीकः अद्रिर् असि। का०श्रौ०सू० २.४.४. तुल०- पृथुग्रावासि, बृहद्ग्रावासि, ग्रावासि और अधिषवणम्।
अद्रुवा देवौ वर्धेते। ऋ०वे० ५.६८.४⁵; सा०वे० २.८१६³।
अद्रेः सूनुम् आयुम् आहुः। ऋ०वे० १०.२०.७³।
अद्रोघम् आ वहोशतो यविष्ठ्या। ऋ०वे० ६.६०.४⁵।
अद्रोघवाचं सुशेवम्। अ०वे० ६.१.२⁵; आप०श्रौ०सू० ८.१.१८³।
अद्रोघवाचम् मतिभिः शविष्ठम्। (ऋ०वे० ६.५.१²; ०भिर् यविष्ठम्)। ऋ०वे० ६.५.१४; २२.२४; अ०वे० २०.३६.२४।
अद्रोघ सत्यं तव तन् महित्वम्। ऋ०वे० ३.३२.९¹।
अद्रोघाविता वाचम् अछ। अ०वे० ११.१.२². देखें- अस्रेधन्त इतन।
अद्रोघेण वचसा सत्यम् अग्ने। ऋ०वे० ३.१४.६४; का०सं० ६.१०४।
अद्रोघो न द्रविता चेतनि त्मन्। ऋ०वे० ६.१२.१३⁵; मै०सं० ४.१४.१५⁵; २४०.६।
अद्रौ चिद् अस्मा अन्तर् दुरोणे। ऋ०वे० १.७०.४¹।
अद्वेषे (मै०सं० अद्वेष्ये) धावापृथिवी हुवेम (मै०सं० हुवे)। ऋ०वे० ९.६८.१०⁵; १०.४५.१२³; वा०सं० १२.२९³; मै०सं० २.७.९⁵; ८७.८।
अद्वेषो अद्य बर्हिषा स्तरीमणि। ऋ०वे० १०.३५.९¹।
अद्वेषो नो मरुतो गातुम् एतन। ऋ०वे० ५.८७.८¹।
अद्वेषो विष्णुर् वात ऋभुक्षा। ऋ०वे० १.१८६.१०⁵।
अद्वेषो हस्तयोर् दद्धे। ऋ०वे० १.२४.४⁵.
अद्वेष्य देखें- अद्वेषे।
अधः पश्यस्व मोपरि। ऋ०वे० ८.३३.१९¹. देखें- बृ०दे० ६.७६।
अध क्रतुं विदतं गातुम् अर्चते। ऋ०वे० १.१५१.२³।
अध क्रत्वा मघवन् तुभ्यं देवाः। ऋ०वे० ५.२९.५¹।
अध क्षपा परिष्कृतः। ऋ०वे० ९.९९.२¹; सा०वे० २.९८१¹; पञ्च०ब्रा० १८.८.१६।
अध क्षान्ति सिन्धवो न सृष्टाः। ऋ०वे० १.७२.१०³।
अध ग्मन्ता नहुषो हवं सूरेः। ऋ०वे० १.१२२.११¹।
अध ग्मन्तोशना पृछते वाम्। ऋ०वे० १०.२२.६¹।
अध च्यवान उत् तवीत्य अर्थम्। ऋ०वे० १०.५९.१⁵।
अध जिह्वा पापतीति प्र वृष्णः। ऋ०वे० ६.६.५¹।
अध ज्मो अध वा दिवः। ऋ०वे० ८.१.१८¹; सा०वे० १.५२¹।
अध ते विश्वम् अनु हासद् इष्टये। ऋ०वे० १.५७.२¹; अ०वे० २०.१५.२०¹।
अधात्तान्यं जठरे प्रेम् अरिच्यत (सा०वे० अरिच्यत प्र चेतये)। ऋ०वे० २.२२.२³; सा०वे० २.८३८⁵।
अध त्यं तुर्वशं यदुम्। ऋ०वे० ९.६१.२³.सा०वे० २.५६१³।
अध त्यं द्रप्सं विभ्वं विचक्षणम्। ऋ०वे० १०.११.४¹; अ०वे० १८.१.२१¹।
अध त्वम् इन्द्र विद्धय अस्मान्। ऋ०वे० १०.६१.२२¹।
अध त्वष्टा ते मह उग्र वज्रम्। ऋ०वे० ६.१७.१०¹।
अध त्वा विश्वे पुर इन्द्र देवाः। ऋ०वे० ६.१७.८¹।
अध त्विषीमान् (सा०वे। ०मान्) अभ्य ओजसा क्रिविं युधाभवत्। ऋ०वे० २.२२.२¹; सा०वे० २.८३८¹। अध त्वा अध सूर्य। ऋ०वे० ४.३१.६³; का०सं० ८.१६³।
अध द्युक्षं सचेवहि। ऋ०वे० ८.६९.१६⁵; अ०वे० २०.९२.१३³।
अध द्युतानः पित्रोः सचासा। ऋ०वे० ४.५.१०¹।
अध द्यौश् चित् अप सा नु वज्रात्। ऋ०वे० ६.१७.९¹।
अध क्षप्तो अंशुमत्यो उपस्थे। ऋ०वे० ८.९६.१५¹; अ०वे० २०.१३७.९¹।
अध द्विता समान्या। ऋ०वे० ८.८३.८²।
अध धारया मध्वा पृचानः। ऋ०वे० ९.९७.११¹; सा०वे० २.३७०¹।
अध प्र जज्ञे तरणिर् ममत्तु। ऋ०वे० १.१२१.६¹।
अध प्र सु न उप यन्तु (सा०वे०। प्र नू नम् उप यन्ति) धीतयः। ऋ०वे० १.१३९.१⁶; सा०वे० १.४६१⁶। अध प्राशान ऋतुथा हवींसि। ऋ०वे० १.१७०.५४।
अध प्रियं शूषम् इन्द्राय मन्म। ऋ०वे० १०.५४.६³।
अध प्रियम् इषिरय। ऋ०वे० ८.४६.२९¹।
अध प्रीणाना वि मुमुक्तम् अस्मे। ऋ०वे० ७.९१.५४।
अध हलायोगिर् अति दासद् अन्यन्। ऋ०वे० ८.१.३३¹।
अध बहु चित् तम ऊर्म्यायाः। ऋ०वे० ६.१०.४³।
अध भ्रमस त उर्विसा वि भाति। ऋ०वे० ६.६.४³।
अधमं गमया इत्यादि। देखें- ’अधरं‘ इत्यादि।
अधमं पाशम् उत्तमम्। अ०वे० २.८.१४; ३.७.४४।
अध यच् चारथे गणे। ऋ०वे० ८.४६.३१¹।
अध यद् अग्निः श्वशुरेषु दीदयत्। ऋ०वे० १०.९५.१२४।
अध यद् इमे पवमान रोदसी। ऋ०वे० ९.११०.९¹; सा०वे० २.८४६¹।
अध यद् एषां सुदिने न शरुः। ऋ०वे० १.१८६.९⁵।
अध यद् एषां नियुतः परमाः। ऋ०वे० १.१६७.२³।
अध यद् एषां पृथुबुध्नास एताः। ऋ०वे० १.१६९.६³।
अध यद् राजाना गविष्टौ। ऋ०वे० १०.६१.२३¹।
अध यामनि प्रसितस्य तद् वेः। ऋ०वे० ४.२७.४४।
अधरं (अ०वे० । अधमं) गमया तमः। ऋ०वे० १०.१५२.४४; अ०वे० १.२१.२⁵.सा०वे० २.१२.१८४; वा०सं० ८.४४४; १८.७४.श०ब्रा० ४.६.४.४४;
आप०श्रौ०सू० २०.२०.७४।
अधराचीः परा सुव। वा०स० १६.५³; मै०सं० २.९.२³; १२१.६; का०सं० १७.११⁵. देखें- ’अधराञ्चं‘ इत्यादि।
अधराचीनम् अकृणोद् अपाम् अपः। ऋ०वे० २.१७.५²।
अधराचो अहन्न अहिम्। ऋ०वे० १०.१३३.२²; अ०वे० २०.९५.३४; सा०वे० २.११५२²।
अधराञ्चं सुवामसि। अ०वे० ६.१२७.३²।
अधराञ्चं परा सुवा (अ०वे० ५.२२.३४ भूल से, सुवा) अ०वे० ५.२२.३४; १९.३९.१०४. देखें-’अधराचीः‘ इत्यादि।
अधराञ्चम् प्र हिणोमि। अ०वे० ५.२२.४¹।
अधरा साधराभ्यः। ऋ०वे० १०.१४५.३४; अ०वे० ३.१८.४४; आ० म०पा० १.१५.३४।
अधरे पद्यन्ताम् अप्रतिमन्यूयमानाः। अ०वे० १३.१.३१४।
अधरे सन्तु शत्रवः। मै०सं० ४.१२.३²; १८५.११; तै०ब्रा० २.४.२.९²; आप०श्रौ०सू० १६.२.१०²।
अधरोऽधर उत्तरेभ्यः। अ०वे० ६.१३४.२¹।
अधरो मत् पद्यस्वासौ। तै०आ० ४.३८.१; हिर० गृ०सू० १.१५.६⁶; आ०म०पा० २.२१.३३⁶; पार०गृ०सू० ३.१३.६⁶.(असौ के बिना।
अधरो मद् असौ वदात् स्वाहा। अ०म०पा० २.२१.३२४.अगला देखें-।
अधरो वदासौ वदा स्वाहा। हिर०गृ०सू० १.१५.५४. देखें- पूर्व और देखें- अधो वदाधरो।
अधर्माय (जाँतें नमः) मै०ज० २.२१.७. तुल०- कौ०सू० ७४.५।
अधर्माय बधिरम्। वा०सं० ३०.१०; तै०ब्रा० ३.४.१.६।
अधर्माय स्वाहाः। तै०आर० आ० १०.६७.१; महा०नारा० उप० १९.२।
अध (तै०ब्रा० । अ॒धा) वायुं नियुतः सश्चत स्वाः। ऋ०वे० ७.९०.३³; वा०सं० २७.२४³; मै०सं० ४.१४.२³; २.१७.३; तै०ब्रा० २.८.१.१³।
अध व्रतेव मानुषम्। ऋ०वे० ५.६६.२³।
अध श्येनो जवसा निर् अदीयम्। ऋ०वे० ४.२७.१४; ऐ०आर० २.५.१.१४४; ऐ०उ० २.४.५४।
अध श्रुतं कवषं वृद्धम् अप्सु। ऋ०वे० ७.१८.१२¹।
अध श्वसीवान् वृषभो दमूनाः। ऋ०वे० १.१४०.१०²।
अध श्विलेषु विंशतिं शताः। ऋ०वे० ८.४६.३१³।
अध श्वेतं कलशं गोभिर् अक्तम्। ऋ०वे० ९.७४.८¹।
अधस्ताद् भूम्या वद। हिर०गृ०सू० १.१५.६². तुल०- अधस्पदान्।
अधस् ते अश्मनो मन्युम्। अ०वे० ६.४२.२³।
अधस्पदं कृणुतां (अ०वे० ७.३४.१³, कृणुष्व; तै०सं० कृणुते) ये पृतन्यवः। अ०वे० ७.३४.१³; ६२.१४; वा०सं० १५.५१४; तै०सं० ४.७.१३.३४;
मै०सं० २.१२.४४; १४७.१२; का०सं० १८.१८४; श०ब्रा० ८.६.३.२०।
अधस्पदम् तम् ईं कृधि। ऋ०वे० १०.१३३.४³; १३४.२³; सा०वे० २.४४२³; तै०सं० १.६.१२.४³; मै०सं० ४.१२.३³; १८३.१३।
अधस्पदं द्विषतस् पादयामि। अ०वे० ११.१.१२४, २१४।
अधस्पदा इच् चैद्यस्य कृष्टयः। अ०वे० ८.५.३८³।
अधस्पदान् म उद् वदत। ऋ०वे० १०.१६६.५४. देखें- अधस्ताद्।
अधस्पदेन ते पदम्। अ०वे० १०.४.२४³।
अध स्म (मै०सं०। स्मा) ते व्रजनं कृष्णम् अस्ति (मै०सं० कृष्णम् अस्तु; का०सं० । ०नम् अस्तु कृष्णम्)। ऋ०वे० ७.३.२४; सा०वे० २.५७०४;
वा०सं० १५.६२४; तै०सं० ४.४.३.३४;मै०सं० २.८.१४४; ११८.१०; का०सं० १७.१०४; श०ब्रा० ८.७.३.१२४।
अध स्म यस्यार्चयः। ऋ०वे०५.९.५¹।
अध स्मा ते चर्षणयो यद् एजान्। ऋ०वे० ६.२५.७¹; का०सं० १७.१८¹।
अध स्मा ते परिचरन्त्य अजर। ऋ०वे० १.१२७.९⁶।
अध स्मा ते वनस्पते। मै०सं० २.७.१६,१ १००.११।
अध स्मा ते व्रजनं इत्यादि, देखें- ’अध स्म‘ इत्यादि।
अध स्मा न उद् अवता सजोषसः। ऋ०वे० २.३१.२¹।
अध स्मा नस् तन्वो बोधि गोपाः। ऋ०वे० ४.१६.१७४।
अध स्मा नस् त्रिवरूथः शिवो भव। ऋ०वे० ६.१५.९४; सा०वे० २.९१९४।
अध स्मा नो अरमतिं सजोषसः। ऋ०वे० ५.५४.६³।
अध स्मा नो ददिर् भव। ऋ०वे० १.१५.१०³।
अध स्मा नो मघवाञ् चर्कृताद् इत्। ऋ०वे० १.१०४.५³।
अध स्मा नो मघवान्न इन्द्र गिर्वणः। ऋ०वे० ६.४६.१०³; अ०वे० २०.८३.२³।
अध स्मा नो मरुतो रुद्रियासः। ऋ०वे० ७.५६.२२³; का०सं० ८.१७⁵।
अध स्मा नोऽवतं पार्ये दिवि। ऋ०वे० ७.८३.५४।
अध स्मा नो वृधे भव। ऋ०वे० ६.४६.११¹।
अध स्मा यछ तन्वे तने च छर्दिः। ऋ०वे० ६.४६.१२³।
अध स्मास्य पनयन्ति भासः। ऋ०वे० ६.१२.५¹।
अध स्मास्य हर्षतो हृषीवतः। ऋ०वे० १.१२७.६⁶।
अध स्मैषु रोदसी स्वशोचिः। ऋ०वे० ६.६६.६³।
अध स्याम सुरभयो (आप०श्रौ०सू०। स्याम् असुर उभयोर्) गृहेषु। अ०वे० १८.३.१७४; का०सं० ४.१३²; आप०श्रौ०सू० १३.२२.१². देखें- अथा
स्यात।
अध स्या योषणा मही। ऋ०वे० ८.४६.३३¹।
अध स्वधा अधयद् याभिर् ईयते। ऋ०वे० १.१४४.२४।
अध स्वनाद् उत विभ्युः पतत्रिणः। ऋ०वे० १.९४.११¹।
अध स्वनान् मरुताम्। ऋ०वे० १.३८.१०¹।
अध स्वप्नस्य निर् विदे। ऋ०वे० १.१२०१२¹। प्रतीकः अध स्वप्नस्य। शा०गृ०सू० १.४.२; ऋ०वे० १.२५.१।
अध स्वम् ओको अभि वः स्याम। ऋ०वे० ७.५६.२४४।
अधः सपत्ना मे पदोः। ऋ०वे० १०.१६६.२³।
अधः सपत्नी या मम। अ०वे० ३.१८.४³. देखें- अथा सपत्नी और देखें- अधा सपत्नान् मामकान्।
अधः स्विद् आसीद् उपरि स्विद् आसीत्। ऋ०वे० १०.१२९.५²; वा०सं० ३३.७४²; तै०ब्रा० २.८.९.५². देखें- बृ०दे० १.५१।
अधा कामा इमे मम वि वो मदे। ऋ०वे० १०.२५.२³।
अधा कृणुष्व संविदं सुभद्राम्। ऋ०वे० १०.१०.१४४; अ०वे० १८.१.१६; नि० ११.३४४।
अधाकृणोः पृथिवीं संदृशे दिवे। ऋ०वे० २.१३.५¹।
अधाकृणोः प्रथमं वीर्यं महत्। ऋ०वे० २.१७.३¹।
अधा गाव उपमातिं कनायाः ऋ०वे० १०.६१.२१¹।
अधा चन श्रद् दधति त्विषीमते। ऋ०वे० १.११४.१०४; तै०सं० ४.५.१०.३४।
अधा च नः शर्म यछ द्विबर्हाः। ऋ०वे० १.११४.१०४; तै०सं० ४.५.१०.३४।
अधा चिद् इन्द्र मे (सा०वे०। नः) सचा। ऋ०वे० ८.९२.२९³; अ०वे० २०.६०.२³; सा०वे०२.१७५³।
अधा चिद् ओकः पुनर् इत् स एति। ऋ०वे० ७.४.८³; नि० ३.३³।
अधा चिद् धि ष्माश्विनाव् अनिन्द्या। ऋ०वे० १.१८०.७³।
अधा चिद् व उत ब्रुवे। ऋ०वे० ८.८३.९³।
अधा चिन् नु यद् दिधिषामहे वाम्। ऋ०वे० १०.१३२.३¹।
अधा जिव्री रिदथम् आ वदाथः। ऋ०वे० १०.८५.२७४. देखें- नीचे अथ जिव्रिर्।
अधा जीवेम शरदां शतानि। अ०वे० १८.४.७०³. तुल०- नीचे अथो जीव।
अधाताम् अश्विना मधु। वा०सं० २०.५७³; मै०सं० ३.११.३³; १४३.१४; का०सं० ३८.८³; तै०ब्रा० २.६.१२.२⁵।
अधाताम् ऊर्जम् ऊर्जाभुती ऊर्जयमाने वसु वार्याणि। (तै०ब्रा० । ऊर्जाहुती वसु वीर्याणि) वा०सं० २८.१६७¹; तै०ब्रा० २.६.१०.३¹. देखें- ताम्
ऊर्जम् ऊर्जाहुती।
अधा ते अग्ने किम् इह वदन्ति। ऋ०वे० ४.५.१४³।
अधा ते अप्रतिष्कुतम्। ऋ०वे० ८.९३.१२¹।
अधा ते वश्मि सुष्टुतिम्। ऋ०वे० ८.१.१६४।
अधा ते विष्णो विदुषा चिद् अर्ध्यः (तै०ब्रा० । ऋध्यः)। ऋ०वे० १.१५६.१³; तै०ब्रा० २.४.३.९³।
अधा ते सख्ये अन्धसो वि वो मदे। ऋ०वे० १०.२५.१. देखें- ’अथा ‘ इत्यादि।
अधा ते सुम्नम् ईहमे। ऋ०वे० ३.४२.६³; ८.७४.१६³; ९८.११³; अ०वे० २०.२४.६³; १०८.२³; तै०सं० २.६.११.४³. देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा ते स्याम वरुण प्रियासः। ऋ०वे० ५.८५.८४; का०सं० २३.१२४. देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधात् पीतिं सं मदा अग्मता वः। ऋ०वे० ४.३४.१४।
अधा त्वं हि नस् करः। ऋ०वे० ८.८४.६¹; सा०वे० २.९०१¹।
अधा देवानाम् अप्य एतु पापः। मै०सं० ४.१४.८¹; २२७.२. देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा नरो न्य् ओहते। ऋ०वे० ५.५२.११¹।
अधा नः शं योर अरपो दधात। अ०वे० १८.१.५१४. देखें- नीचे अथा नः शं।
अधा नियुत ओहते। ऋ०वे० ५.५२.११²।
अधा नियुत्व अभयस्य नः पिब। ऋ०वे० ८.१०१.१०³।
अधा नियुत्वः सगणो मखद्भिः। ऋ०वे० १.१०९.९³।
अधा निविद्ध उत्तरो बभूवन्। ऋ०वे० ४.१८.९³।
अधा नो अग्न आ वह। तै०ब्रा० ३.१०.८.१³।
अधा नो रयिम् आ कृधि। अ०वे० ६.६५.१¹. देखें- ’पुनर् नो‘ इत्यादि।
अधा नो वर्धया रयिम्। अ०वे० ३.२०.१४. देखें- नीचे अथा नो वर्धया।
अधा नो विश्वचर्षणे। ऋ०वे० ५.३८.१³. देखें- ’अथा‘ इत्यादिऽ
अधा नो विश्वसौभग। ऋ०वे० १.४२.६¹।
अधा न्यङ्ङ् अधराङ् वा परेहि। अ०वे० ५.२२.२४।
अधा न्य् अस्य जेन्यस्य पुष्टौ। ऋ०वे० १०.६१.२४¹।
अधा न्व् अस्य संदृशं जगन्वान्। ऋ०वे० ७.८८.२¹।
अधा पक्वान् मिथुना सं भवाथः। अ०वे० १२.३.२४९४।
अधा पारावता इति। ऋ०वे० ५.५२.११³।
अधा पितॄर् इष्मिणम्। ऋ०वे० ५.५२.१६४,
अधा पितॄनर् उप द्रव। अ०वे० १८.२.२३४।
अधा पितृन सुविदत्रान् इत्यादि। देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा पितेव नो भव। ऋ०वे० १०.३३.३४।
अधा पितेव सूनवे वि वो मदे। ऋ०वे० १०.२५.३³।
अधा पुष्ट स्येशानः। कौ०सू० ७२.१४³. देखें- नीचे अगला।
अधा पोषस्य पोषेण। वा०सं० १२.८³; का०सं० १६.८³. देखें- नीचे ’अथा‘ इत्यादि।
अधा म इन्द्र श्रणवो हवेमा। ऋ०वे० ७.२९.३४।
अधा मनो वसुदेयाय कृणुष्व। अ०वे० ३.४.४⁵. देखें- अथा मनो।
अधा मन्यवे बृहद् असुर्यम् अस्य। ऋ०वे० ६.३०.२¹।
अधा मन्यवे श्रत् ते अस्मा अधापि। ऋ०वे० १.१०४.७¹।
अधा मखद्भिर् गणस् तुविष्मान्। ऋ०वे० ७.५६.७²।
अधाम सक्थ्योर् अव गुदं धेहि। वै०सू० ३६.३०². देखें- उत् सक्थ्या।
अधा मही न आयसि। ऋ०वे० ७.१५.१४¹।
अधा महीम् अधि शिश्राय वाचम्। अ०वे० १०.२.७²।
अधा मातुर् उषसः सप्त विप्राः। ऋ०वे० ४.२.१५¹।
अधा मासि पुनर् आ यात नो गृहान्। अ०वे० १८.४.६३³. देखें- ’अथ‘ इत्यादि।
अधा मित्रो न सुधितः पावकः। ऋ०वे० ४.६.७³।
अधा मित्रो विकेश्यः। अ०वे० १.२८.४³।
अधा मृतः पितृषु सं भवन्तु। अ०वे० १८.४.४८४।
अधा मे श्यनो मध्व् आ जभार। ऋ०वे० ४.१८.१३४।
अधा यज्ञाय तुर्वणे व्य आनशुः। ऋ०वे० ८.१२.१९³।
अधा यथा नः पितरः परासः। ऋ०वे० ४.२.१६¹; अ०वे० १८.३.२१¹; वा०सं० १९.६९¹; तै०सं० २.६.१२.४¹; ऐ०ब्रा० ७.६.४। अधायि धीतिर् अससृग्रम् अंश। ऋ०वे० १०.३१.३¹।
अधायि शस्मन् सम् अयन्त आ दिशः। ऋ०वे० १.११९.२²।
अधा यो विश्वा भुवनाभि मज्मना। ऋ०वे० २.१७.४¹; देखें- अ०वे० १३.१.१४.३७।
अधाय्य् अग्निर् मानुषीषु विक्षु। ऋ०वे० ३.५.३¹।
अधारयः पर्वते दानुमद् वसु। ऋ०वे० १.५१.४²।
अधारयतम् पृथिवीम् उत द्याम्। ऋ०वे० ५.६२.३¹।
अधारयत् तन्वं तित्विषाणः। ऋ०वे० ८.९६.१५²; अ०वे० २०.१३७.९²।
अधारयत् पृथिवीं विश्वधायसम्। ऋ०वे० २.१७.५³।
अधारयद् अररिन्दानि सुक्रतुः। ऋ०वे० १.१३९⁶.१०।
अधारयद् धटितोर् भूरि भोजनम्। ऋ०वे० ३.४४.३³।
अधारयद् रोदसी रेजमाने। मै०सं० २.१३.२३²; १६८.१६; का०सं० ४०.१². तुल०- अभ्य.ऐक्षेतां।
अधारयन्त कवयः पुरेदम्। ऋ०वे० १.१०३.१²।
अधारयन्त वह्नयः। ऋ०वे० १.२०.८¹।
अधारयतो दिव्या आ सूर्यं दशे। ऋ०वे० १.५२.८४; का०ब्रा० २५.३।
अधारयतो रोदसी देवपुत्रे। ऋ०वे० ६.१७.७³।
अधारयद् रोदसी सुदंसाः ऋ०वे० १.६२.७४।
अधा वयम् आदित्य व्रते तव। अ०वे० ७.८३.३³; १८.४.६९³. देखें- नीचे अथादित्य।
अधा वयं भगवन्तः स्याम। अ०वे० ७.७३.११²; ९.१०.२०². देखें- ’अथो‘ इत्यादि।
अधावर्धन्त प्रथमास ऊमाः। ऋ०वे० १०.६.७४।
अधा वायुं इत्यादि। देखें- ’अधा वायुं‘ इत्यादि।
अधा विश्वं शत्रुयन्तं जघान। ऋ०वे० ७.२०.३४।
अधा विश्वासु हव्यः। ऋ०वे० ५.१७.४³।
अधा विश्वाहारप एधते गृहे। वा०सं० ८.५४, देखें- अथ विश्वे।
अधा विश्वस्य यत् तेजः। अ०वे० १०.४.२५³।
अधा विषितः पितुमद् धि प्रमुक्तः। का०सं० १६.१२४. देखें- नीचे अथा जीवः।
अधा वृत्राणि जङ्घनाव भूरि। ऋ०वे० ८.१००.२४; १०.८३.७²; अ०वे० ४.३२.७²।
अधा वृत्राणि जिघ्नसे पुरंदर। ऋ०वे० १.१०२.७४।
अधा वृत्राय प्र वधं जभार। ऋ०वे० २.३०.३²।
अधा शतक्रत्वो यूयम्। ऋ०वे० १०.९७.२³; वा०सं० १२.७६³; का०सं० १६.१३³; श०ब्रा० ७.२.४.२७. देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा शयीत निऋतेर् उपस्थे। ऋ०वे० १०.९५.१४³; श०ब्रा० ११.५.१.८³।
अधा सपत्नान् इन्द्राग्नि में देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा सपत्नान् इन्द्रो मेः देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अधा सपत्नान् मामकान्। अ०वे० १३.१.३०³. देखें- अथा (और अधः) सपत्नी या मम।
अधा सरस्वत्यै नारि। अ०वे० १४.२.२०³।
अधा स वीरैर् दशभिर् वियूयाः। ऋ०वे० ७.१०४.१५³; अ०वे० ८.४.१५³; नि० ७.३।
अधासु मन्द्रो अरातिर विभावा। ऋ०वे० १०.६१.२०¹।
अधा सूरिभ्यः सुदिना व्य उछान्। ऋ०वे० ७.१८.२१।
अधा सोमस्य प्रयती युवाभ्याम्। का०सं० ४.१५³. देखें- नीचे अथास्य मध्यम्।
अधास्या मध्यम् एधताम्। का०सं० क०. देखें नीचे अथास्य मध्यम्।
अधा ह त्वद् वृषमणो भियानाः। ऋ०वे० ४.२२.६³।
अघाहम् त्वा मघवञ् जोहवीमि। ऋ०वे० ७.२९.४³।
अधा ह यद् वयम् अग्ने त्वाया। ऋ०वे० ४.२.१४¹।
अधा ह यन्तो अश्विना। ऋ०वे० ७.७४.५¹।
अधा हि काव्या युवम्। ऋ०वे० ५.६६.४¹।
अधा हि तक्मन्न अरसो हि भूयाः। अ०वे० ५.२२.२³।
अधा हि त्वा जगृभ्रिरे। ऋ०वे० ४.७.२³।
अधा हि त्वा जनिता जीजनद् वसो। ऋ०वे० १.१२९.११²।
अधा हि त्वा पृथिव्यां शूरसातौ। ऋ०वे० ६.१९.१२³।
अधा हिन्वान इन्द्रियम्। ऋ०वे० ९.४८.५¹; सा०वे० २.१८९।
अधा हि विक्ष्व् ईडयः। ऋ०वे० ६.२.७¹।
अधा हीन्द्र गिर्वणः। ऋ०वे० ८.९८.७.¹; अ०वे० २०.१००.१¹; वा०सं० १.४०६¹; २.६०¹; गो०ब्रा० २.४.१७; पञ्च०ब्रा० १७.१.५; आश्व०श्रौ०सू० ६.१.२;
वै०सू० ३९.७; ४०.४। प्रतीकः अधा हीन्द्र। शा०श्रौ०सू० ९.४.२।
अधा होता न्य असीदो यजीयान्। ऋ०वे० ६.१.२¹; मै०सं० ४.१३.६¹; २०६.७; का०सं० १८.२०¹; तै०ब्रा० ३.६.१०.१¹।
अधा ह्या अग्न एषाम्। ऋ०वे० ५.१६.४¹।
अधा ह्या अग्ने क्रतोर् भद्रस्य। ऋ०वे० ४.१०.२८²; सा०वे० २.११२.८, ¹,² वा०सं० १५.४५;¹,² तै०सं० ४.४.४.७¹,²; मै०सं० २.१३.८¹,²; १५७.१७;
का०सं० २०.१४¹,²; आश्व०श्रौ०सू० २.८.१४¹,²। प्रतीकः अधा ह्य अग्ने। मै०सं० २.१३.८, १५८.७; ४.१०.२, १४५.११, मा०श्रौ०सू० ६.२.२।
अधा ह्या अग्ने मह्ना निषद्या। ऋ०वे० १०.६.७४।
अधि कूलाद इव स्पशः। ऋ०वे० ८.४७.११²।
अधि क्षमा इत्यादि। देखें- अधि क्षमि वी¹⁰।
अधि क्षमि प्रतरं दीध्यानः। ऋ०वे० १०.१०.१४; अ०वे० १८.१.१४.दे॒खें-अस्मिन् क्षये।
अधि क्षमि विषुरूपं (आर०सं०। क्षमा विश्व०) यद् अस्ति (आर०सं०। अस्य)। ऋ०वे० ७.२७.३²; अ०वे० १९.५.१²; आर०सं० १.२²; मै०सं० ४.१४.१४²; २३८.३; तै०ब्रा० २.८.५.८²।
अधिक्षियन्ति पूर्वः। ऋ०वे० ७.९६.२²।
अधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा। ऋ०वे० १.१५४.२४; अ०वे० ७.२६.३²; वा०सं० ५.२०४; मै०सं० १.२.९४; १९.१३; का०सं० २.१०४; श०ब्रा० ३.५.३.३.२३४;
तै०ब्रा० २.४.३.४; आप०श्रौ०सू० ११.९.१४; नृ०उ०ता० उप० २.४४।
अधि चन त्वा नेमसि। ऋ०वे० ८.९१.३²; जैमि०ब्रा० १.२२०²।
अधि चर्मणि रोहिते। अ०वे० १४.२.२३४।
अधि जीवपुरा अगन्। अ०वे० २.९.३²।
अधि जीवपुरा इहि। अ०वे० ५.३०.६४।
अधि ज्याम् इव धन्वन्ति। अ०वे० ४.४.७; ६.१०१.३².
अधि तिष्ठन् नवं रथम्। ऋ०वे० ८.६९.१५²; अ०वे० २०.९२.१३²।
अधि तिष्ठाति गोविन्दम्। ऋ०वे० १.८२.४²; सा०वे० १.४२४²।
अधि त्रिपृष्ठ उषसो वि राजति (सा०वे०। राजसि)। ऋ०वे० ९.७५.३४; सा०वे० २.५२४।
अधि त्वा स्थास्यति। वा०सं० ६.२; मै०सं० १.२.१४, २३.१२; श०ब्रा० ३.७.१.९. देखें- वनस्पतिर् अधि और वनस्पतिस् त्वाधि¹⁰।
अधि त्विषीर् अधित सूर्यस्य। ऋ०वे० ९.७१.९²।
अधि दात्रे वोचः। वा०सं० ६.३३; तै०सं० १.४.१.२; श०ब्रा० ३.९.४.१२. देखें- अधि धात्रे।
अधि दाने व्य् अवनीर अधारयः। ऋ०वे० २.१३.७²।
अधिदैवम् अधाध्यातमम्। शा०गृ०सू० १.२.५¹।
अधि द्याम् अस्थाद् वृषयो विचक्षणः। ऋ०वे० ९.८५.९¹।
अधि द्युम्नं नि दधुर् भूर्य् अस्मिन्। ऋ०वे० १.७.३.४³।
अधिघौर् अन्तरिक्षं ब्रह्मणा विष्टा। तै०सं० ४.४.५.२। प्रतीकः अधिद्यौः। आप०श्रौ०सू० १७१.१५. देखें- अगला।
अधिघौर नामास्य अमृतेन विष्टा। मै०सं० २.८.१४, ११७.१२। प्रतीकः अधिद्यौर् नामासि। मा०श्रौ०सू० ६.२.२. देखें- पूर्व
अधि द्वयोर् अदधा उक्थ्यं वचः। ऋ०वे० १.८३.३¹; अ०वे० २०.२५.३¹; ऐ०ब्रा० १.१९.८; २९.८; कौ०ब्रा० ८.४; ९.३; आश्व०श्रौ०सू० ४.६.३; ९.४।
प्रतीकः अधि द्वयोः। शा०श्रौ०सू० ५.९.१२; १३.६।
अधि धात्रे वोचः। मै०सं० १.३.३, ३१.४; का०सं० ३.१०. देखें- अधि दात्रे।
अधि न इन्द्रैषाम् (वा०सं०। इन्द्रेषाम्)। ऋ०वे० ८.८३.७¹; वा०सं० ३३.४७¹।
अधि नो ब्रूतं पृतनासूग्रौ। अ०वे० ४.२८.७¹।
अधि नो ब्रूहि शक्तिभिः। अ०वे० २.२७.७³।
अधि नो ब्रूहि सुमनस्यमानः। वा०सं० १५.२³; तै०सं० ४.३.१२.१³; मै०सं० २.८.७, १११.६; का०सं० १७.६³; तै०सं० २.५.२³।
अधि नो ब्रूहि सुमना अहेडन् (वा०सं०का०। अहेलन्) वा०सं० १५.१³; वा०सं० का० १६.१.१³; मै०सं० २.८.७³; १११.६; का०सं० १७.६³. देखें- अस्मे दीधिहि।
अधि पञ्च प्रधींर् इव। ऋ०वे० ४.३०.१५³।
अधिपतये स्वाहा। वा०सं० ९.२०; १८.२८; २२.३०, ३२; मै०सं० ३.१२.११, १६३.१५; का०सं० १४.१; ३५.१०; श०ब्रा० ५.२.१.२; तै०ब्रा० ३.१०.७.१;
आप०श्रौ०सू० १४.२५.११।
अधिपतयो नाम स्थ तेषां व उपरि गृहा वर्षं व इषवोऽवस्वान् (आ०म०पा० वातनामम् इत्यादि और जो़डता है) तै०सं० ५.५.१०.४; आ०म०पा०
२.१७.२४।
अधिपतिः प्रह्रियमाणः। का०सं० ३४.१४. देखें- अधिपतिर् आगतः।
अधिपतिना प्राणाय प्राणं जिन्व। मै०सं० २.८.८, ११२.१२. देखें- अगला और ’अधिपतिर् असि प्राणाय‘ इत्यादि।
अधिपातिनोर्जोर्जं जिन्व। वा०सं० १५.९. देखें- नीचे पूर्व।
अधिपतिं माम् आयुष्मन्तं वर्चस्वन्तं मनुष्येषु कुरु। तै०ब्रा० ३.७.९.६; आप०श्रौ०सू० १४.३.५. देखें- ’अधिपतिर् अस्य अधिपतिं मा‘ इत्यादि।
अधिपतिर् असि प्राणाय त्वा प्राणं जिन्व। तै०सं० ३.५.२.४; ४.४.१.२; का०सं० १७.७; ३७.१७; पञ्च०ब्रा० १.१०.५; वै०सू० २६.१। प्रतीकः अधिपतिर्
असि। तै०सं० ५.३६.२; गो०ब्रा० २.२.१४. तुल०- नीचे ’अधिपतिना प्राणाय‘ इत्यादि।
अधिपतिर् अस्य, अधिपतिं मा कुर्व्, अधिपतिर् अहं प्राज्ञानां भूयासम्। तै०सं० ७.४.१६.१; का०सं० आ० ४.५; तै०ब्रा० ३.९.१६.२. तुल०-
’अधिपतिं मां‘ इत्यादि।
अधिपतिर् अस्य ऊर्जस्वान्। का०सं० ३९.१।
अधिपतिर् आगतः। तै०सं० ४.४.९.१. देखें- अधिपतिः प्रह्रियमाणः।
अधिपतिश् च मेऽदाभ्यश् च मे। वा०सं० १८.१९; तै०सं० ४.७.७.१; मै०सं० २.११.५, १४३,२ देखें- अगला और अदाभ्यश् च।
अधिपतिश् चादाभ्यश् च। मै०सं० ३.४.१, ४५.१७. देखें- पूर्व।
अधिपतिश् छन्दः। वा०सं० १४.९; तै०सं० ४.३.५.१; मै०सं० २.८.२, १०७.१७; का०सं० १७.२; श०ब्रा० ८.२.३.१२।
अधिपति अथौजस्वान्। आप०श्रौ०सू० १६.३३.१।
अधिपत्नी नामासि बृहती (मै०सं०। नामास्य ऊर्ध्वा) दिक् तस्यास् ते बृहस्पतिर् अधिपतिः श्वित्रो (मै०सं० चित्रो) रक्षिता। तै०सं० ५.५.१०.२;
मै०सं० २.१३.२१; १६७.११; आ०म०पा० २.१७.१८।
अधिपत्नय असि बृहती (मै०सं०। अस्य ऊर्ध्वा) दिक्। वा०सं० १४.१३; १५.१४; तै०सं० ४.३.६.२; ४.२.१; मै०सं० २.८.३, १०८.९; २.८.९, ११४.६;
का०सं० १७.३,८; २०.११; श०ब्रा० ८.३.१.१४; ६.१.९।
अधि पुत्रोपमश्रवः। ऋ०वे० १०.३३.७¹।
अधि पेशांसि वपते नृतूर् इव। ऋ०वे० १.९२.४¹।
अधि प्रचेतुने पदे। ऋ०वे० १.२१.६²।
अधि बृबुः पणीनाम्। ऋ०वे०६.४५.३१¹। प्रतीकः अधि बृबुः। शा०श्रौ०सू० १६.११.१२. तुल०- बृ०दे० ५.१०८।
अधि बृध्नहस्याद्रयो वि चक्षते। ऋ०वे० ८.४.१३³।
अधि ब्रवत् तन्वे को जनाय। ऋ०वे० १.८४.१७; नि० १४.२६४।
अधि ब्रुवन्तु तेऽवन्त्व् (तै०सं० । तै०ब्रा० । आप०श्रौ०सू०। अवन्त्व) अस्मान्। ऋ०वे० १०.१५.५४; अ०वे० १८.३.४५४; वा०सं० १९.५७४, ५८४;
तै०सं० २.६.१२.३; मै०सं० ४.१०.६४; १५६.१५; का०सं० २१.१४४.(इत्यादि); तै०ब्रा० २.६.१६.२४; आप०श्रौ०सू० ८.१५.१७४।
अधि ब्रूहि मा रभथाः सृजेमम्। अ०वे० ८.२.७¹।
अधि भ्रुवोः किरते रेणुम् ऋञ्ञन्। ऋ०वे० ४.३८.७४।
अधियज्ञम् इति त्रयम्। शा०गृ०सू० १.२.५²।
अधि यद् अपां स्नुभिश् चराव। ऋ०वे० ७.८८.३³।
अधि यद् अस्मिन् वाजिनीव शुभः। ऋ०वे०९.९४.१¹; सा०वे० १.५३९¹; तै०सं० ७.१.२०.१¹; का०सं० अ० १.११¹।
अधि यद् वर्प इतौति धत्थः। ऋ०वे० ७.६८.६³।
अधि यस् तस्थौ केशवन्ता। ऋ०वे० १०.१०५.५¹।
अधि या बृहतो दिवः। ऋ०वे० ८.२५.७¹।
अधि यैनं जग्राह पर्वसु। अ०वे० २.९.१²।
अधि योनौ अमर्त्यः। ऋ०वे० ९.२८.३²; सा०वे० २.६३२²।
अधिरथम् यद् अजयत् सहस्रम्। ऋ०वे० १०.१०२.२।
अधिराजो राजसु राजयातै (तै०सं० । राजयति; मै०सं०। राजयते) अ०वे० ६.९८.१²; तै०सं० २.४.१४.२²; मै०सं० ४.१२.३, १८५.१६।
अधिरुक्मा वि नीयते। ऋ०वे० ८.४६.३३³।
अधि वत्से नि हन्यताम्। अ०वे० ६.७०.१⁶-३⁶।
अधिवस्त्रा वधूर् इव। ऋ०वे० ८.२६.१३²।
अधि वां स्थाम् वन्धुरे। ऋ०वे० १.१३९.४४।
अधिवाकाय हवन्ते। ऋ०वे० ८.१६.५²।
अधिवासं; देखें- अधीवासं।
अधि विश्वान्य अरूहद् गभीरा। अ०वे० १९.४९.२¹।
अधि वृक्षाद् इव स्रजम्। अ०वे० १.१४.१²।
अधि वोचा न सुन्वते। ऋ०वे० १.१३२.१⁵।
अधि शिश्राय पूरुषे। अ०वे० १०.२.१३¹।
अधि शीर्षणि भेषजम्। अ०वे० ३.७.१²; आप०श्रौ०सू० १३.७.१६²।
अधि श्चन्द्रं बृहत् पृथु। ऋ०वे० ८.६५.११²।
अधि श्रवः पाञ्चजन्यासु कृष्टिषु। ऋ०वे० ३.५३.१६²।
अधि श्रवांसि धेहि नस् तनूषु। ऋ०वे० ३.१९.५४।
अधि श्रवो देवभक्तं दधानाः। ऋ०वे० १.७३.१०४;मै०सं० ४.१४.१५४; २४१.१४।
अधि श्रवो माहिनं यज् जरित्रे। ऋ०वे० ४.१७.२०४; ऐ०ब्रा० ३.३८.११४।
अधिश्रितम् अध्यधिश्रितम् अधिश्रितं हिउम्। आश्व०श्रौ०सू० २.२.१६. देखें- वैश्वानरस्याधिश्रितम्।
अधि श्रियं शुक्रापिशं दधाने। ऋ०वे० १०.११०.६४.अ०वे० ५.१२.६४; वा०सं० २९.३१४;मै०सं० ४.१३.३४; २०२.६; का०सं० १६.२०४; तै०ब्रा०३.६.३.३४; नि० ८.११४।
अधि श्रियं नि दधुश् चारुम् अस्मिन्। ऋ०वे० १.७२.१०¹।
अधि श्रिया विराजतः। ऋ०वे० १.८८.६²।
अधि श्रिये दुहिता सूर्यस्य। ऋ०वे० ६.६३.५¹।
अधि श्रियो दधिरे पृश्निमातरः। ऋ०वे० १.८५.२४।
अधि श्रुते श्रवाय्यस्य तीर्थे। ऋ०वे० ९.९७.५३²; सा०वे० २.४५५²।
अधिषवणम् असि वानस्पत्यम्। तै०सं० १.१.५.२; का०सं० १.५; ३१.४; तै०ब्रा० ३.२.५.७। प्रतीकः अधिषवणम् असि। आप०श्रौ०सू० १.१९.६.
तुल०- नीचे अद्रिर् असि।
अधिषवणे च मे ग्रावाणश् च मे। मै०सं० २.११.५, १४३.८. देखें- ग्रावाणश् और उपरवाश्।
अधिषवण्या कृता। ऋ०वे० १.२८.२²।
अधिष्ठितो द्वेष्टा योऽस्मान् द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः। कौ०सू० ९०.१५।
अधि ष्णुना धन्व सानो अव्ये। ऋ०वे० ९.९७.१६४।
अधि ष्णुना बृहता वर्तमानम्। ऋ०वे० ४.२८.२³।
अधि ष्णुभिर् अवीनाम्। ऋ०वे० ९.१०७.८²; सा०वे० १.५१५²; २.३४७²।
अधि संवत्सरं विद्यात्। तै०आर० १.२.२³।
अधि सानौ नि जिघ्नते। ऋ०वे० १.८०.६¹।
अधि सुवानो नहुष्येभिर् इन्दुः। ऋ०वे० ९.९१.२²।
अधि स्कन्द वीरयस्व। अ०वे० ५.२५.८¹. देखें- अभिक्रन्द वीलयस्व।
अधि स्तोत्रस्य पवमान नो गहि। ऋ०वे० ९.७२.९४।
अधि स्तोत्रस्य सख्यस्य गातन (ऋ०वे० १०.७८.८⁵ गात०)। ऋ०वे० ५.५५.९³; १०.७८.८³।
अधीतम् इष्टं ब्रह्मणो वीर्येण। कौ०सू० १३९.२६³।
अधीतीर् अध्य अगाद् अयम्। अ०वे० २.९.३¹।
अधीत्य वेदं न विजानाति योऽर्थम्। नि० १.१८²।
अधीद् अघम् अघशंसे दधात। ऋ०वे० ५.३.७²।
अधीन् न्व अत्र सप्ततिं च सप्त च। ऋ०वे० १०.९३.१५¹।
अधीयत (शा०श्रौ०सू०। ¹⁰ते) देवरातः। ऐ०ब्रा० ७.१८.९¹; शा०श्रौ०सू० १५.२७¹।
अधीरो मर्याधीरेभ्यः। अ०वे० ५.३१.१०³।
अधिलोधकर्णास् त्रयो विष्णव उरुक्रमाय। तै०सं० ५.६.१६.१; का०सं० अ०९.६।
अधीव यद् गिरीणाम्। ऋ०वे० ८.७.१४¹।
अधीवासं (मै०सं०। अधि०) या हिरण्यान्य अस्मै। ऋ०वे० १.६१२.१६²; वा०सं० २५.३९²; तै०सं० ४.६.९.२²; मै०सं० ३.१६.१²; १८३.६; का०सं०अ० ६.५²।
अधीवासं रोदसी वावसाने। ऋ०वे० १०.५.४³।
अधीवासम् परि मातू रिहन्न अह। ऋ०वे० १.१४०.९¹।
अधीहि (मा०ध०शा०। औश०घ०शा०। अधीष्व) भोः। आप०गृ०सू० १.२१.४; शा०गृ०सू० २.५.१०; ४.८.१२; ६.३.६; गो०गृ०सू०२.१०.३८;
खा०गृ०सू० २.४.२०; हि०गृ०सू० १.६.१०; गौ०ध०शा० १.४६; आ०ध०सू० १.३.१०.१५; मा०ध० शा० २.७३; औश०ध० शा० ३.३९; ऋ०वे० प्रातिशाख्य १५.२।
अधुक्षत प्रियं मधु। ऋ०वे० ९.२.३¹; सा०वे० २.३८९¹।
अधुक्षत् पिप्युषीम् इषम्। ऋ०वे० ८.७२.१६¹; ऐ०ब्रा० १.२२.२; आश्व०श्रौ०सू० ४.७.४; ५.१२.१५। प्रतीकः अधुक्षत्। शा०श्रौ०सू० ५.१०.९।
अधुक्षन्न अद्रिभिर् नरः। ऋ०वे० ८.३८.३²; ६५.८²; सा०वे० २.४२५²।
अधुक्षन् सीम् अविभिर् अद्रिभिर् नरः। ऋ०वे० २.३६.१²।
अधूनोत् काष्ठा अव शम्बरं भेत्। ऋ०वे० १.५९.६४; नि० ७.२३४।
अधूर्षत स्वयं एते वचोभिः। ऋ०वे० ५.१२.५³।
अधृष्टम् चिद् दधृष्वणिम्। ऋ०वे० ८.६१.३४।
अधृष्टम् धृष्णवोजसम् (सा०वे०। धृष्णुम् ओजषा)। ऋ०वे०८.७०.३४; अ०वे० २०.९२.१८४; सा०वे० १.२४३४; २.५०५४।
अधृष्टासो नाद्रयः। ऋ०वे० ५.८७.२⁵।
अधृष्टो व एतवा अस्तु पन्थाः। ऋ०वे० १०.१०८.६³।