अतापो घर्मो मनुषो दुरोणे। ऋ०वे० ७.७०.२²।
अतरिषुर् भरता गव्यवः सम्। ऋ०वे० ३.३३.१२¹।
अतारिष्म (मै०सं० अतरिष्ट) तमसस् पारम् अस्य। ऋ०वे० १.९२.६¹; १८३.६¹; १८४.६¹; ७.७३.१¹; मै०सं० २.७.१२²; ९२.१७, का०सू० १७.१८¹;
तै०आर० ६.६.२² ; आप०श्रौ०सू० १६.१९.८। प्रतीकः अतरिष्म आश्व०श्रौ०सू० ४.१५.७. देखें- अगन्मन तमसस्।
अति कालिकरौद्रस्य। ऋ०वे० के खिल ७.५५.६¹।
अतिकिरिटम् (भाष्य अतिकिरीटम्) अतिदन्तुरम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१९।
अतिकुल्वं (वा०सं०का० अतिकूल्वं) चातिलोमशं च। वा०सं० ३.२२; वा०सं० का० ३४.२२. देखें- अति श्लक्षणम्।
अतिकृशम् अत्यंसलम्। तै०ब्रा० ३.४.१.९. देखें- अतिस्थूलं।
अतिक्रमिष्टम् जुरतं पणेर् असुम्। ऋ०वे० १.१८२.३³।
अतिक्रामन्तो दुरितो पदानि (नि० दुरितानि विश्वा)। अ०वे० १२.२.२८³; नि० ६.१२४ देखें-µरोथ का एर्लौतेख ङ्गेन् जम् निरुक्त; पृष्ठ ८०) तुल०- अति विश्वानि, अत्य एनं, अन्तर् दधाना, अप बाधतां और तरन्तो विश्वा।
अतिक्रामन्तो ऽवरान् परेभिः। अ०वे० १२.२.२९²।
अतिक्रामन्त्य् अब्रवीत्। अ०वे० २०.१३६.६²; शा०श्रौ०सू० १२.२४.२.७²।
अति क्रामामि दुरितं यद् एनः। तै०ब्रा० ३.७.१२.५¹। प्रतीकः अतिक्रमामि। तै०आर० २.३.१।
अति क्रामेम दूढ्यः। ऋ०वे० १.१०५.६४।
अतिक्रुष्टाय मागधम्। वा०सं० ३०.५; तै०ब्रा० ३.४.१.१।
अति क्षरन्ति यामभिः। ऋ० वे ५.६६.५४।
अति क्षिप्रेव विध्यति। ऋ०वे० ४.८.८³।
अति ख्यस् तूयम् आ गहि। ऋ०वे० ८.६५.९²।
अति गाहेमहि द्विषः। ऋ०वे० २.७.३³; का०सं० ३५.१२³; आ०म०पा० १.५.५³; हिर० गृ०सू० १.२०.५³; २९.२³; २.१.३³. तुल०- अति द्वेषांसि। अतिछन्दसं छन्द इन्द्रियम् (तै०ब्रा० भाष्य विभिन्न वाचनों को बताता है, इहेन्द्रियम्) वा०सं० २८.३४⁵; तै०ब्रा० २.६.१७.७⁵।
अतिछन्दसा छन्दसेन्द्रियम्। वा०सं० २८.४५४; तै०ब्रा० २.६.२०.५४।
अतिछन्दा इन्द्रियं (तै०ब्रा० अतिछन्दाश्) छन्द इन्द्रियं) बृहत् वा०सं० २१.२२³; मै०सं० ३.११.११³; १५८.१९; का०सं० ३८.१०³; तै०ब्रा०
२.६.१८.४³।
अतिछन्दाश् छन्दासः (मा०श्रौ०सू० छन्दासोऽग्निहुतः प्रजापतिहुतस्य) आप०श्रौ०सू० १४.४.१६; मा०श्रौ०सू० २.५.३.२९।
अतितस्थौ परीरवान्। ऋ०वे० १०.६०.३²।
अतिताम्राणि वासांसि। तै०आर० १.५.१¹।
अति तृष्टां ववक्षिथ। ऋ०वे० ९.१७.५¹।
अति त्री सोम रोचना। ऋ०वे० ९.१७.५¹।
अति त्रा बधं नयामि। का०श्रौ०सू० १५.७.६।
अतिथिग्वाय शंसयं करिष्यन्। ऋ०वे० ६.२६.३४; ७.१९.८४; अ०वे० २०.३७.८४.
अतिथिग्वाय शम्बरम्। ऋ०वे० १.१३०.७४।
अतिथिं मानुषाणाम्। ऋ०वे० १.१२७.८४.८.२३.२५¹।
अतिथिर् दुरोषासद् आतिथ्ये। का०सं० ३४.१४।
अतिथींश् च लभेमहि। वृहा०सं० ७३.३०²।
अतिथेर आतिथ्यम् असि। वा०सं० ५.१; तै०सं० १.२.१०.१; ६.२.१.२; मै०सं० १.२.६, १६.३; ३.७.९, ८८.१०; क०सं० २.८; २४.८; श०ब्रा०
३.४.१.११. देखें- अग्नेर आतिथ्यम्।
अति दिद्यून् (तै०सं० । का०सं० ।तै०ब्रा० । आप०श्रौ०सू० दिवस्) पाहि। वा०सं० १०.१७; तै०सं० १.८.१४.२; का०सं० १५.७; श०ब्रा० ५.४.४.२;
तै०ब्रा० १.७.८.५; आप०श्रौ०सू० १८.१६.१० देखें- अतिद्यून।
अतिदीर्घं चाति ह्रस्वं च। वा०सं० ३०.२२; वा०सं० का० ३४.२२. देखें- अतिह्रस्वम्।
अति दुर्गाणि विश्वहा। अ०वे० १९.५०.२४।
अति द्यून पाहि। मै०सं० २.६.११, ७०.११;४.४.५, ५५.६. देखें- अति दिद्यून्।
अति द्रव सारमेयौ श्वानौ (अ०वे० । कौ०सू० । द्रव स्वानौ सारमेयौ)। ऋ०वे० १०.१४.१०¹; अ०वे० १८.२.११¹; तै०आर०६.३.१¹; आप०गृ०सू०
४.३.२१। प्रतीकः अति द्रव श्वानौ। कौ०सू० ८१.२२; अति द्रव। शा०श्रौ०सू० ४.१४.१५; कौ०सू० ८०.३५. देखें- बृ०दे० ६.१५९।
अति द्वेषांसि तरेम्। ऋ०वे० ३.२७.३³; मै०सं० ४.११.२³; १६३.५; का०सं० ४०.१४³; तै०ब्रा० २.४.२.५³. देखें- अति गाहेमहि।
अति द्वेषांस्य अर्यमा सुगेभिः। ऋ०वे० २.२७.७²।
अति धन्वान्य अत्य अपस् ततर्द। अ०वे० ७.४१.१¹। प्रतीकः अति धन्वानि। कौ०सू० ४३.३.संप्रोक्षण्यौ के रूप में निर्दिष्ट किया है (जाँचें ऋचौ)
कौ०सू० ४०.९; ८०.४२; ८३.१७।
अति धन्वेव तान् इहि। ऋ०वे० ३.४५.१४; अ०वे० ७.११७.१४; सा०वे० १.२.४६४; २.१०६८४; वा०सं० २०.५३४. देखें- दधन्वेव और निधन्वेव। अति धन्वेव दुरिता। ऋ०वे० १०.९३.६४।
अति धावतातिसराः। अ०वे० ५.८.४¹।
अति नः सश्चतो नय। ऋ०वे० १.४२.७¹।
अति नावेव पारय। ऋ०वे० १.९७.७²; अ०वे० ४.३३.७²; तै०आर० ६.११.२²।
अति निहो अति स्रद्धः (वा०सं०। तै०सं० । का०सं० । स्रिद्धः) अ०वे० २.६.५¹; वा०सं० २७.६¹; तै०सं० ४.१.७.२¹; मै०सं० २.१२.५¹; १४९.४; का०सं० १८.१६¹।
अतिनुत्तो नाव्या एतु स्रौत्याः। अ०वे० ८.७.१५४।
अति नो विष्पिता पुरू। ऋ०वे० ८.८३.३¹।
अति पर्षा स्वस्तये। ऋ०वे० १.९७.८²; अ०वे० ४.३३.८²; तै०आर० ६.११.२²।
अति पाप्मानम् अतिमुक्त्या गमेम। तै०ब्रा० ३.१.३.१४।
अति पाप्मानम् अरातिं तरेम। तै०ब्रा० ३.१२.३.४४; तै०आर० १०.१०.११४; बौ०ध०सू० ४.२.१६४।
अतिप्रयचन् दुरितिं तरेयम्। तै०ब्रा० १.२.१.५४; आप० श्रौ०सू० ५.२.१४।
अतिप्रशर्धयद् गिरः। ऋ०वे० ८.१३.६²।
अतिबलहिंसस् ते जीवास् त्वयिनस् सतस् त्वयि सद्भो वर्षाभ्यो नः परि देहि। आ०म०पा० २.१७.१२ आप०गृ०सू० ७.१८.१२।
अतिमात्रम् अवर्धन्त। अ०वे० ५.१९.१¹; जैम०ब्रा० १.१५२¹.सूक्त ब्रह्मगवी के रूप में नामांकित है। कौ०सू० ४८.१३.
अतिमिर्मिरम् अतिमेमिषम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१९।
अतिमुक्तयै स्वाहा। तै०ब्रा० ३.१.६.२।
अति मृत्युं तराम्य अहम्। तै०ब्रा० १.२.१.१५४; तै०आर० आ० १०.५०४; आप०श्रौ०सू० ५.८.४४. देखें- मृत्युं तराम्य्।
अति यो मन्द्रो यजथाय देवाः। ऋ०वे० २.२.८१³।
अतिरात्रं वर्षन् पूर्तिर आवृत् (मै०सं० ववर्षवान् पूर्त रावट; का०सं० ववृष्वान् पूत रावत) स्वाहा। तै०सं० २.४.७.१; मै०सं० २.४.७, ४४.२;
का०सं० ११.९.
अतिरात्रौ माविशत्व् आपिशर्वरः। तै०सं० ७.३.१३.१²; का०सं० अ० ३.३²।
अतिरिक्तो कर्मणे यच् च हीनम्। तै०ब्रा० ३.७.११.१³.(इत्यादि) ; आप०श्रौ०सू० २.२१.१³; ३.११.२⁵।
अतिलोहितानाम् रुद्राणां (अतिलोहितीनां रूद्राणीनां भी) स्थाने स्वतेजसा भानि। तै०आर० १.१७.१.२।
अति आ यो मरुतो मन्यते नः। ऋ०वे० ६.५२.२¹. देखें- अतीव यो।
अति वायो ससतो याहि शश्वतः। ऋ०वे० १.१३५.७¹।
अति वारम् अपाविषुः। ऋ०वे० ९.६०.२³।
अति वारान् पवमानः। ऋ०वे० ९.६.३¹।
अतिविद्धा विथुरेणा चिद् अस्तरा (मै०सं० अस्ताः)। ऋ०वे० ८.९६.२¹; मै०सं० ३.८.३¹; ९५.७; का०सं० ९.१९¹। प्रतीकः अतिविद्धा। मै०सं०
४.१२.५, १९२.१४।
अति विश्वं ववक्षिथ। ऋ०वे० १.८१.५¹; सा०वे० १.३१२४. देखें- अनु स्वधां ववक्षिथ।
अति विश्वस्य दुरितस्य पारम्। अ०वे० ३.११.३४. देखें- ’इन्द्रोनेषद् और इन्द्रो विश्वस्य‘ इत्यादि।
अति विश्वाः परिष्ठाः। ऋ०वे० १०.९७.१०¹; वा०सं० १२.८४¹; तै०सं० ४.२.६.३¹; मै०सं० २.७.१३¹; ९४.३; ४.१४.६, २२४.४; का०सं० १६.१३¹;
तै०ब्रा० २.८.४.८। प्रतीकः अति विश्वाः। शा०श्रौ०सू० ९.२८.७।
अति विश्वाः दुरिता पारिषद् धारी। ऋ०वे० १०.९६.८४; अ०वे० २०.३१.३४.अति विश्वानि दुरिता तरेम। पञ्च०ब्रा० ५.८.६; १४.५.१८. तुल०- ’अग्ने
विश्वानि‘ इत्यादि और नीचे अति क्रामन्तो दुरितानि इसके लिये और अगले चार के लिये।
अति विश्वानि दुरितानि पर्षन्। ऋ०वे० ४.३९.१४।
अति विश्वानि दुरिता पिपर्तन। ऋ०वे० ८.१८.१७³।
अति विश्वानि दुरिता राजानः। ऋ०वे० १०.१२६.६³।
अति विश्वानि दुरिता अवस्तये। ऋ०वे० १०.६३.१३४।
अतिव्याधी व्याधो अग्रभीष्ट। कौ०सू० ७१.६³।
अति वृतम् चक्रमा को वि वेद। ऋ०वे० १०.१२.५²; अ०वे० १८.१.३३²।
अतिशिष्टाय स्वाहा। तै०सं० ७.३.२०.१; का०सं० अ० ३.१०।
अतिशुक्लम् अतिकृष्णम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१९; अतिशुक्लं अतिकृष्णं च। वा०सं० ३०.२२; वा०सं० का० ३४.२२।
अति शूर तरामसि। ऋ०वे० ७.३२.२७४; २०.७९.२४; सा०वे० २.८०७४; पञ्च-ब्रा० ४.७.६४।
अति श्रिती तिरश्चता। ऋ०वे० ९.१४.६।
अतिश्लेक्षणम् अतिलोमशम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१९. देखें- अतिकुल्वं।
अति ष्कन्दन्ति शर्वरीः। ऋ०वे० ५.५२.३²।
अतिष्ठद् गर्भो वृजनीष्व अन्तः। ऋ०वे० १.१६४.९²; अ०वे० ९.९.९²।
अतिष्ठद् वाजिनीवसू। ऋ०वे० ८.८.१०²।
अतिष्ठन्तम् अपस्यं न सर्गम्। ऋ०वे० १.३९.२⁵।
अतिष्ठन्तीनाम् अनिवेशनानाम्। ऋ०वे० १.३२.१०¹; नि० २.१६¹।
अतिष्ठाय वर्चसाध्य् अन्यान्। अ०वे० १९.३३.५³।
अतिष्ठावान् बभूव हि। अ०वे० ३.२२.६²।
अतिष्ठिपो दिप आतासु बर्हणा। ऋ०वे० १०.८८.५²।
अतिसर्गम् ददतो मानवाय। मै०सं० २.१३.२२¹; १६७.१८; का०सं० ४०.१२¹; आप०श्रौ०सू० १७.१३.२¹।
अतिसृष्टा अग्नयो दिव्याः। अ०वे० १६.१.१।
अतिसृष्ठो अपां वृषभः। अ०वे० १६.१.१.कौ०सू० ० ९.९।
अतिसृष्टो गवां भागः। मै०सं० १.१.२, १.८; आप०श्रौ०सू० १.३.९, मा०श्रौ०सू० १.१.१.३१।
अतिसृष्टो द्वेष्टा योऽस्मान् द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः। कौ०सू० ९०.६।
अति सेतुं दुराव्यम् (सा०वे० दुराय्यम्)। ऋ०वे० ९.४१.२².सा०वे० २.२४३²।
अतिस्थूलं चातिक्रशं च। वा०सं० ३०.२२; वा०सं० का० ३४.२२.दे॒खें अतिक्रशम्।
अति स्रसेम वृजनं नाँहः। ऋ०वे० ६.११.६४।
अतिह्रस्वम् अतिदीर्घम्। तै०ब्रा० ३.४.१.१९. देखें- अतिदीर्घं।
अति ह्वरांसि धावति। ऋ०वे० ९.३.२²; सा०वे० २.६११²।
अति ह्वरांसि बभ्रवः। ऋ०वे० ९.६३.४²।
अति ह्वरांसि रंह्या। ऋ०वे० ९.१०६.१३; सा०वे० १.५७६²।
अतितपद् यज्ञे यज्ञम्। का०सं० ५.१¹; ३२.१।
अतीतृपन्त पितरः। सा०वे० १९.३६; तै०सं० १.८.५.२; का०सं० ३८.२; श०ब्रा०१२.८.१.८; तै०ब्रा० २.६.३.३।
अतीत्यादः स्वर आभर। तै०ब्रा० ३.११.४.२।
अतीदम् विश्वं भुवनं वव क्षिध। ऋ०वे० १.१०२.८³।
अतीद् उ शक्र ओहत। ऋ०वे० ८.६९.१४¹, अ०वे० २०.९२.११¹।
अतीयाम निदस् तिरः स्वस्तिभिः। ऋ०वे० ५.५३.१४¹।
अतीव यो मरुतो मन्यते नः। अ०वे० २.१२.६¹। प्रतीकः अतीव यः। कौ०सू० ४७.५२. देखें- अति वा यो।
अतीहि मन्युषाविणम्। ऋ०वे० ८.३२.२१¹; सा०वे० १.२२३¹।
अतूतुजिं चित् तूतुजिर् अशिश्नत्। ऋ०वे० ७.२८.३४।
अतूर्णदन्ता प्रथमोदम् आगन्। कौ०सू० ६२.२१³।
अतूर्त श्रावयत्पतिम्। ऋ०वे० ५.२५.५³,मै०सं० ४.११.१³; १५९.१४; का०सं० २.१५³।
अतूर्तदक्षा वृषणा वृषण्वसू। ऋ०वे० ८.२६.१³।
अतूर्तं तुर्ग्यावृधम्। ऋ० वे ८.९९.७४;अ०वे० २०.१०५.३४; सा०वे० १.२८३४।
अतूर्तपन्था असुरो मयोभूः। ऋ०वे० ५.४२.१४।
अतूर्तपन्थाः पुरुरथो अर्यमा। ऋ०वे० १०.६४.५³; नि० ११.२३³।
अतूर्ते बद्धं सविता समुद्रम्। ऋ०वे०१०.१४९.१४; नि० १०.३२४।
अतूर्तो राजा श्रव इछमानः। ऋ०वे० १.१२६.१४; नि० ९.१०४।
अतूर्तो होता। तै०सं० २.५.९.२; ऐ०ब्रा० २.३४.८; श०ब्रा० १.४.२.१२; तै०ब्रा० ३.५.३.१; आश्व०श्रौ० सू० १.३.६; शा०श्रौ०सू० १.४.२०। अतृप्णुवन्तं वियतम् अबुध्यम्। ऋ०वे० ४.१९.३¹।
अतृप्तम् कुर्वन्न। देखें- ’अदुःखं‘ इत्यादि।
अतृप्यन् ब्राह्मणा धनैः। श०ब्रा० १३.५.४.१८४. देखें- ब्राह्मणाश् चेप्सितैर्।
अतृष्यंस् तृस्य (!) अध्यायत्। तै०आर० १.११.६¹.तै०सं० के अतृस्यस् तृस्यत् विषयानुक्रमाणि
अतृष्यन्तीर् अपसो यन्त्य अद्या। ऋ०वे० १.७१.३³।
अतृष्या अक्षुध्या अस्त। अ०वे० ७.६०.६³ देखें- अनश्या और देखें- नीचे अप क्षुधं।
अतो अन्येनैव जीवन्ति। मै०उपा० ६.११³. देखें- ’अथो‘ इत्यादि।
अतो जता अवन्तु नः। ऋ०वे० १.२३.१२²।
अतो जातासो धार्यन्त उर्वी। ऋ०वे० १०.१२.३²; अ०वे० १८.१.३२²।
अतो ज्यायांश् च पूरूषः (तै०आर० पुरुषः)। ऋ०वे० १०.९.३²; वा०सं० ३१.३²; तै०आर० ३.१२.१². देखें- ’ततो‘ इत्यादि।
अतो देवा अवन्तु नः। ऋ०वे० १.२२.१६¹.सा०वे० २.१०२४¹; आश्व०श्रौ०सू० १.५.३८; ११.१३; ६.७.२; ९.११.१७; शा०श्रौ०सू० १३.७.५;
आप०गृ०सू० २.३.११; वासु०उपा० २। प्रतीकः अतो देवाः। वृ०हा०सं० ७.३००; ८.२३३. देखें- बृ०दे० ३.९३।
अतोः देवीः प्रति पश्याम्य आपः। ऐ०ब्रा० ८.२७.७।
अतो देवी प्रथमाना पृथग् यत्। मा०श्रौ०सू० १.५.२.१२¹. देखें- नीचे अदो देवी और तुल०- मै०सं० ४.९.१;१२१.४.
अतो द्यावा पृथिवी अप्रथेताम्। ऋ०वे० १०.१४९.२४।
अतो धर्माणि धार्यन्। ऋ०वे० १.२२.१८³; सा०वे० २.१०२०³; वा०सं० ३४.४३³. देखें- ’इतो‘ इत्यादि और ’ततो‘ इत्यादि।
अतोऽधि ते कृणवद् भागधेयम्। अ०वे० ६.१११.१³।
अतो न आ नॄन् अतिथीन्। ऋ०वे० ५.५०.३¹।
अतो नोऽन्यत् पितरो मा योष्टा (हिर०गृ०सू० यूढ्वम्) आप०श्रौ०सू० १.१.२.२८; हिर० गृ०सू० २.१२.८. देखें- मा नोऽतोऽन्यत् और मा
वोऽतोऽन्यत्।
अतो नो यज्ञम् अवसे नियुत्वान्। ऋ०वे० ६.४०.५³।
अतो नो यज्ञम् आशुभिर् महेमते। ऋ०वे० ८.४९ (भाग १).७³।
अतो नो रुद्रा उत वा नो अस्य। ऋ०वे० ५.६०.६³. देखें- ततो नो रुद्रा।
अतो भूर् अत आ उत्थितं रजः। ऋ०वे० १०.१४९.२³।
अतो मतीर् (सा०वे०मतिं) जनयत स्वधाभिः ऋ०वे० ९.९५.१४; सा०वे० १.५३०४।
अतो रथेन सुवृता न आ गतम्। ऋ०वे० १.४७.७³।
अतो वयम् अन्तमेभिर् युजानाः। ऋ०वे० १.१६५.५¹; मै०सं० ४.११.३¹; १६८.१४; का०सं० ९.१८¹।
अतो वा देवा भूयांस स्था। शा०श्रौ०सू०८.२१.१.
अतो वा भूयो अश्विना। ऋ०वे० ८.५.२७²।
अतो विश्वव्यचा अभूः। आश्व०श्रौ०सू० ३.६.२४²।
अतो विश्वा अभि सं याति संयतः। ऋ०वे० ९.९६.१५४।
अतो विश्वान्य अद्भुता। ऋ०वे० १.२५.११¹।
अत्कं यो अस्य सनितोता नृणाम्। ऋ०वे० १०.९९.९४।
अत्कं न निक्तं परि सोमो अव्यता। ऋ०वे० ९.६९.४४; सा०वे० २.७२२।
अत्कं न पुरो जरिमा वि दर्दः। ऋ०वे० ४१.१६.१३४।
अत्तारः सन्त्व अक्षिताः.अ०वे० ६.१४२.३४।
अत्ता (अ०वे० । अत्तो हवींसि प्रयतानि बर्हिषि। ऋ०वे० १०.१५.११³; अ०वे० १८.३.४४³; वा०सं० १९.५९.३; तै०सं० २.६.१२.२³; मै०सं०
४.१०.६³.१५७.११; का०सं० २१.१४³।
अत्तिर् अस्य अन्नम् अद्यासम्। जै०उप०ब्रा० ३.२०.१०।
अत्तु तृणानि। सा०म०ब्रा० २.८.१४; गो०गृ०सू० ४.१०.१०. देखें- ओं तृणानि तृणानि गौर् और तृणान्य अत्तु और देखें- अद्धि तृणम्।
अत्तो इत्यादि। देखें- ’अत्ता‘ इत्यादि।
अत्यः कविर् नभन्यो नार्वा। ऋ०वे० १.१४९.३² सा०वे० २.११२४²।
अत्यं हविः सचते सच् च धातु। ऋ०वे० ५.४४.३¹।
अत्य अक्रमीद् अर्जुनं वारम् अव्ययम्। ऋ०वे० ९.६९.४³; सा०वे० २.७२२³।
अत्य अचित्तिम् अत्य अरातिम् (मै०सं०। का०सं० । अति निर्त्र????7तिम्) अघ। वा०सं० २७.६²; तै०सं० ४.१.७.३²; मै०सं० २.१२.५²; १४९.४;
का०सं० १८.१६². देखें- अगला
अत्य अचित्तीर् अति द्विषः। अ०वे० २.६.५².दे॒खें पूर्व।
अत्य अतिष्ठद् दशाङ्गुलम्। ऋ०वे० १०.९०.१४; अ०वे० १९.६.१४; आर०सं० ४.३४; वा०सं० ३१.१४; तै०आर० ३.१२.१४।
अत्यं न मिहे वि नयन्ति वाजिनम्। ऋ०वे० १.६४.६³; तै०सं० ३.१.११.७³; ऐ०ब्रा० ३.१८.१३; ऐ०आ० १.२.१.९³।
अत्यं न वाजं हवनस्यदं रथम्। ऋ०वे० १.५२.१³; सा०वे० १.३७७³; ऐ०ब्रा० ५.१६.१७।
अत्य अन्यन् (वा०सं०.श०ब्रा०। अन्यां) अगां नान्यान् (वा०सं०।श०ब्रा०। नान्यान्) उपागाम्। वा०सं० ५.४२; तै०संद १.३.५.१; ६.३.३.१; मै०सं०
१.२.१४, २३.१; का०सं० ३.२; २६.३; श०ब्रा० ३.६.४.५; मा० श्रौ०सू०१.८.१.४। प्रतीकः अत्य अन्यान् अगाम्। आप०श्रौ०सू० ७.२.१; अत्य अन्यान्।
का०श्रौ०सू० ६.१.६।
अत्य अन्यान् राया बर्हिष्मतो मदेम। मै०सं० ४.१३.८, २०९.१०; का०सं० १९.१३.तै०ब्रा० ३.६.१३.१. देखें- वा०सं० २८.१२।
अत्यम् इव शवसे सातये। ऋ०वे० १.१३०.६⁶।
अत्यम् मृजन्ति कलशे दश क्षिपः। ऋ०वे० ९.८५.७³।
अत्या इव सुभ्वश् चारव स्थान। ऋ०वे० ५.५९.३³।
अत्यान् इव प्रषृजः सर्तवाजौ। ऋ०वे० ३.३२.६²।
अत्याप्तिर् उच्छिष्टे भूतिश् च। अ०वे० ११.७.२२³।
अत्यायन् बहुलं तमः। ऐ०ब्रा० ७.१३.६²; शौ०श्रौ०सू० १५.१७²।
अत्यायातं निवतः। शा०श्रौ०सू० १५.८.२०.भाष्य ’उद्वतश् च‘ अधिक पाठ देता है तथा इसे सौपर्णी के रूप में निर्दिष्ट करता है। यह पाठ
सुपर्णाध्याय (ग्रुबे संपादित, १८७५; देखें- इण्डो०स्टडि० (र्ेग्न्.१. तथा आगे के) में नहीं है।
अत्यायताम् अश्विना। ऋ०वे० ५.७५.२¹; सा०वे० २.१०९४¹।
अत्यायाहि शश्वतो वयं ते। ऋ०वे० ३.३५.५³।
अत्यायुपात्रम् असि। पञ्च०ब्रा० १.२.४; ६.५.३। प्रतीकः अत्यायुपात्रम् पञ्च०ब्रा० ६.५.७।
अत्या वृधस्नू रोहिता घृतस्नू। ऋ०वे० ४.२.३¹।
अत्याशनाद् अतीपानात्। तै०आर० १०.१.३¹; महा०नारा०उप० ५.२¹।
अत्यासः कृतव्या इवा। ऋ०वे० ९.४६.१².ॅॅ
अत्यासरत् प्रथमा धोक्ष्यमाणा। कौ०सू० ६२.२१¹। प्रतीकः अत्यासरत् प्रथमा। कौ०सू० ६२.२०।
अत्यासो न ये मरुतः स्वञ्चः। ऋ०वे० ७.५६१६¹. तै०सं० ४.३.१३.७¹; मै०सं० ४.१०.५¹; १५५.६; का०सं० २१.१३¹; आश्व०श्रौ०सू० २.१८.१६।
अत्यासो न ससृजनास आजौ। ऋ०वे० ९.९७.२०²।
अत्या हियाना न हेतृभिः। ऋ०वे० ९.१३.६¹; सा०वे० २.५४१¹।
अत्यम् ऊ पवित्रम् अक्रमीत्। ऋ०वे० ९.५४.४¹।
अत्युर्ध्वाक्षो ऽतिरश्चात्। तै०आर० १६.१¹।
अत्यूर्भिर मत्सरो मदः। ऋ०वे० ९.१७.३¹।
अत्य एनं नेषद् दुरितानि विश्वा। अ०वे० ६.११०.२³ देखें- नीचे अतिक्रामन्तो दुरितानि।
अत्यो न क्लेदो हरिर् आसृजानः। ऋ०वे० ९.९७.१८³।
अत्यो न क्रीदन्न असरद् वृषा हरिः। ऋ०वे० ९.८६.४४४; सा०वे० २.९६५; तै०ब्रा० ३.१०.८.१४।
अत्यो न क्रीडन् परिवारम् अर्षति। ऋ०वे० ९.४६.२६४।
अत्यो न गोभिर अज्यते। ऋ०वे० ९.३२.३³; सा०वे० २.१२०³।
अत्यो न पृष्ठं प्रुषितस्य रोचते। ऋ०वे० १.५८.२³।
अत्यो न मृष्टो अभि वाजम् अर्षसि। ऋ०वे० ९.८२.२²; सा०वे० २.६६८²।
अत्यो न यंसद् यक्षभृद् विचेताः। ऋ०वे० १.१९०.४²।
अत्यो न यूथे वृषयुः कनिक्रदत्। ऋ०वे० ९.७७.५४।
अत्यो न योषाम् उद् अयंस्त भुर्वणिः। ऋ०वे० १.५६.१²।
अत्यो न रथ्यो दोधवीति वारान्। ऋ०वे० २.४.४४।
अत्यो न वाजम् हरिवान् अचिक्रदत्। ऋ०वे० १०.९६.१०²; अ०वे० २०.३१.५²।
अत्यो न वाजसातये चनोहितः। ऋ०वे० ३.२.७४; वा०सं० ३३.७५४।
अत्यो न वाजी तरतीद् अरातीः। ऋ०वे०९.९६.१५²
अत्यो न वाजी रघुर अज्यमानः। ऋ०वे० ५.३०.१४³।
अत्यो न वाजी सुधुरो जिहानः। ऋ०वे० ३.३८.१²।
अत्यो न वोढा रघुवर्तनिर् वृषा। ऋ०वे० ९.८१.२²।
अत्यो न सृत्वा सनये धनानाम्। ऋ०वे० ९.९६.२०²।
अत्यो न हस्तयतो अद्रिःसोतरि.ऋ०वे० १०.७६.२²।
अत्यो न हियानो अभि वाजम् अर्ष। ऋ०वे० ६.४.५४।
अत्यो न ह्वार्यः शिशुः। ऋ०वे० ६.२.८४।
अत्यो नाज्मन् सर्गप्रतक्तः। ऋ०वे० १.६५.६¹।
अत्यो ऽसि। वा०सं० २२.१९; तै०सं० ७.१.१२.१; मै०सं० ३.१२.४, १६१.८; का०सं० अ० १.३; पञ्च०ब्रा० १.७.१; श०ब्रा० १३.१.६.१; तै०ब्रा०
३.८.९.१; आ०म०पा० २.२१.२२. आप०गृ०सू० ८.२२.१६।
अत्र (श०ब्रा०। अत्रा) जहीमोऽशिवा ये असन्। वा०सं० ३५.१०³; श०ब्रा० १३.८४.३³. देखें- अत्रा जहाम।
अत्र तव राध्यताम्। कौ०सू० ३३.१०। प्रतीकः अत्र तव। कौ०सू० ७९.१८।
अत्र धेनूः कामदुधाः करोतु। तै०आर० ६.९.१४।
अत्र पत्नयो मादयध्वं यथाभागं यथालोकम् आवृषायध्वम्। कौ०सू० ८८.१९. देखें- अगला एक छो़डकर।
अत्र पितरो मादयध्वम्। मै०सं० १.१०.३, १४२.१०; १.१०.१९, १५९.३; का०सं० ९.६; ३६.१३; मा०श्रौ०सू० १.७.६.४८; ११.९.२ (द्वितीयांश) देखें-
अगले दो।
अत्र पितरो मादयध्वं यथाभागम् (शा०श्रौ०सू० यथाभागं पितरा; कौ०सू० । यथाभागं यथालोकम्) आवृषायध्वम्। वा०स० २.३१; वा०सं० का०
२.२.६; श०ब्रा० २.४.२.२०; ६.१.३६; आश्व०श्रौ०सू० २.७.१; ५.१७.५; शा०श्रौ०सू० ४.४.११; ९.२; ८.२.१३; ला०श्रौ०सू० २.१०.४; मा०श्रौ०सू० २.५.१.३५; कौ०सू० ८८.१८; सा०म०ब्रा० २.३.६; गो०गृ०सू० ४.३.११; खा०गृ०सू० ३.५.१८; रि०स्मृ० ७३.२२। प्रतीकः अत्र पितरो मादयध्वं
यथाभाग। ला०श्रौ०सू० ३.२.१३; अत्र पितरः। वै०सू० २२.२३; का०श्रौ०सू० ३.४.१६; ४.१.१३; ५.९.२०. देखें- पहला और अगला और देखें-
अत्र पत्नयो।
अत्र पितरो यथाभागं मन्दध्वम्। तै०सं० १.८.५.१; ३.२.५.५; तै०ब्रा० १.६.९.७; आप०श्रौ०सू० १.९.९; ८.१६.८. देखें- पूर्व दो।
अत्र पिब स्नायस्व। मा०श्रौ०सू० ८.२०।
अत्र प्रावीर (तै०आर० प्रावीर् मधुमाध्वीभ्यां मधुमाधूचीभ्याम्) अनु वां देववीतये। वा०सं० ३७.१८; श०ब्रा० १४.१.४.१२; तै०आर० ४.७.१।
प्रतीकः अत्र प्रावीर मधुमाध्वीभ्यां मधुमाधूचीभ्याम्। तै०आर० ५.६.५।
अत्र ब्रह्म समश्नुते। श०ब्रा० १४.७.२.९४; बृ०आ०उ० ४.४.९४; ख०उप० ६.१४४।
अत्र यजमानः परस्ताद् आयुषः स्वाहा। छा०उप० २.२४.६, १०, १५।
अत्रयस् तम् अन्व् आविन्दन्। ऋ०वे० ५.४०.९³; कौ०ब्रा० २४.४³।
अत्र रमेथां वर्षमन् पृथिव्याः (मा० श्रौ०सू० व्या अधि) वा०सं० ५.१७; तै०सं० १.२.१३.२; ६.२.९.३; श०ब्रा० ३.५.३.२०; मा०श्रौ०सू०
२.२.२.२.१। प्रतीकः अत्र रमेथाम्। का०श्रौ०सू० ८.४.५; आप०श्रौ०सू०११.७.३।
अत्र विभजाथ वीथ। ऐ०आर० ५.१.१.२५.भाष्य के अनुसार ये तीन विभिन्न वाचन के ग्रन्थ हैं। ये ऋ०वे० १०.११.८ के मत के अनुसार हैं तथा ये
दूसरे मत (शाखान्तरे) में लगतार हैं देखें- यद् अग्न एषा।
अत्र श्रवांसि दधिरे। ऋ०वे० ५.६१.११³। देखें- ’तत्र‘ इत्यादि।
अत्रस्नु अप्रवेदे (मै०सं० असंबाधे जो़डती है) मै०सं० ४.१३.९, २१२.१; श०ब्रा० १.९.५.१; तै०ब्रा० ३.५.१०.१; आश्व०श्रौ०सू० १.९.१; शा०श्रौ०सू०
१.१४.४।
अत्रा कर्तम् अव पदात्य अप्रभूः। ऋ०वे० ९.७३.९४।
अत्रा चिन् नो मधो पितो। ऋ०वे० १.१८७.७³; का०सं० ४०.८³।
अत्रा जहाम (अ०वे० जहीत) ये असन्न अशेवाः (अ०वे० १२.२.२७³; अशिवाः; १२.२.२६³, ०सन् दुरेवाः)। ऋ०वे० १०.५३.८³; तै०आर० ६.३.२.
देखें- अत्र (अत्रा) ’जहीमो‘ इत्यादि।
अत्राण्य अस्मै पड्भिः सं भरन्ति। ऋ०वे० १०.७९.२³।
अत्रा ते भद्रा रशना अपश्यम् (का०सं० भद्रा वृषणा अगृभ्णाम्)। ऋ०वे० १.१६३.५³; वा०सं० २९.१६³; तै०सं० ४.६.७.२³; का०सं० ४०.६³।
अत्रा ते रूपम् उत्तमम् अपश्यम् (वा०सं०का०। अपश्यन्)। ऋ०वे० १.१६३.७¹; वा०सं० २९.१८¹; वा०सं०का० ३१.३.३०.तै०सं० ४.६.७.३¹;
का०सं० अ० ६.३¹।
अत्रा दधुर् यजमानाय लोकम्। अ०वे० १८.४.७³।
अत्रा दधे अमृतम् जातवेदाः। ऋ०वे० ३.२३.१४।
अत्रा दधेते अमृतानि नाम। अ०वे० ५.१.३³।
अत्रा दासस्य नमुचेः शिरो यत्। ऋ०वे० ५.३०.७³।
अत्रादेदिष्ट पौंरस्यम्। ऋ०वे० ८.४५.२६³. देखें- तत्राददिष्ट।
अत्रा न हार्दि क्रवणस्य रेजति। ऋ०वे० ५.४४.९³।
अत्रा नो विश्वपतिः पिता। ऋ०वे० १०.१३५.१³; तै०आर० ६.५.३³; नि० १२.२९³।
अत्रापश्यं विश्पतिं सप्तपुत्रम्। ऋ०वे० १.१६४.१४; अ०वे० ९.९.१४; नि० ४.२६४।
अत्रा पिता दुहितर् गर्भम् आधात्। ऋ०वे० १.१६४.३३४; अ०वे० ९.१०.१२४; नि० ४.२१४।
अत्रा पुरंधिर् अजहाद् अरातीः। ऋ०वे० ४.२६.७; नि० ११.२³. देखें- ’ईर्मा‘ इत्यादि।
अत्रा (का०सं० अ०। तत्रा) पुष्णः प्रथमो भाग एति। ऋ०वे० १.१६२.४³; वा०सं०२५.२७³; तै०सं० अ० ६.४³; शा०श्रौ०सू० १६.३.३०.
अत्राभि सं रभामहे। ऋ० वे १०.१३४.७³।
अत्रा मही रोधचक्रे वावृधेते। अ०वे० ५.१.५४।
अत्रा यमः सादना ते (तै०आर०.सादनात् ते) मिनोतु। ऋ०वे० १०.१८.१३४; तै०आर० ६.७.१४. देखें- ’तत्र‘ इत्यादि।
अत्रा युक्तोऽवसातारम् इछात्। ऋ०वे० १०.२७.०३।
अत्रा युजं कृणुते यो हविष्मान्.ऋ०वे० १०.४२.४³; अ०वे० २०.८९.४³।
अत्रा युजं कृणुते यो हविष्मान्। ऋ०वे० १०.४२.४³; अ०वे० २०.८९.४³।
अत्रा वि नेमिर् एषाम्। ऋ०वे० ८.३४.३¹; सा०वे० २.११५८¹।
अत्रा वो नृत्याम् इवा। ऋ०वे० १०.७२.६³।
अत्रा शिवं तन्वो धासिम् अस्याः। ऋ०वे० ५.४१.१७४।
अत्रा सखायः सख्यानि जानते। ऋ०वे० १०.७१.२³; नि० ४.१०³।
अत्रा सं जिघ्नते युजा। ऋ०वे० ९.१४.४³।
अत्रासत ऋषयः सप्त साकम्। नि० १२.३८³ देखें- ’तद् आसत्‘ इत्यादि और ’तस्यासत्‘ इत्यादि।
अत्रा समुद्र आ गूढम्। ऋ०वे० १०.७२.७³।
अत्राह गोर् अमन्वत। ऋ० वे १.८४.१५¹.अ०वे० २०.४१.३¹; सा०वे० १.१४७¹; २.२६५¹; मै०सं० २.१३.६¹; १५४.११; का०सं० ३९.१२¹; तै०ब्रा० १.५.८.१¹; आश्व०श्रौ०सू ९.८.३; बौ०ध०सू० ३.८.८; नि० २.६; ४.२¹ चन्द्रसामन् के रूप निर्देशित है। वि०स्मृ० ५६.१४।
अत्राह तत् कण्व एषां कण्वतमः.ऋ०वे० १.४८.४³।
अत्राह तद् उरूगास्य विष्णोहः (ऋ०वे०। नि० वृष्णा)। ऋ०वे० १.१५४.६³; वा०सं० ६.३.३; तै०सं० १.३.६.२³; मै०सं० १.२.१४³; २३.१७;
का०सं० ३.३³; श०ब्रा० ३.७.१.१५; नि० २.७³।
अत्राह तद् वहेथे नध्व आहुतिम्। ऋ०वे० १.१३५.८¹।
अत्राह ते मधवन विश्रुतं सह। ऋ०वे० १.५२.११³।
अत्राह ते हरिवस् ता उ देवीः। ऋ०वे० ४.२२.७¹।
अत्राह त्वं वि जहुर वेद्याभिः। ऋ०वे० १०.७१.८³.नि० १३.१३³।
अत्राह दानुम् आतिरहः। ऋ०वे० ४.३०.७³।
अत्रिम् (जाँचें तृप्यतु) आप०गृ०सू० ३.४.२; शा० गृ०सू ४.१०.३।
अत्रिं यविष्ठम् आ रज। ऋ०वे० १०.१४३.२४।
अत्रिं शिञ्ञारम् अश्विना। ऋ०वे० ८.५.२५³.
अत्रिणा त्वा क्रिमे हन्मि। तै०आर० ४.३६.१¹; आप०श्रौ०सू० १५.१९.७. देखें- अत्रिवद और हतस् ते अत्रिणा।
अत्रिणो ये किमीदिनः। अ०वे० १.७.३²।
अत्रिणो वि षहामहे। अ०वे० ४.१०.२४।
अत्रिं न महस् तमसोऽमुमुक्तम्। ऋ०वे० ६.५०.१०³।
अत्रिभ्य एषते मतिः। ऋ०वे० ५.६७.५४।
अत्रिम् अनु स्वराज्यम्। ऋ०वे० २.८.५¹।
अत्रिर् नरावर्तति। ऋ०वे० ५.७३.७४।
अत्रिर् यद् वाम् अवरोहन्न ऋबीसम्। ऋ०वे० ५.७८.४¹।
अत्रिर् वाम् आ विवासति। ऋ०वे० ५.७४.१४।
अत्रिवद् वः क्रिमयो हन्मि। अ०वे० २.३२.३¹; ५.२३.१०¹. देखें- नीचे अत्रिणा।
अत्रिः सासह्याद् दस्यून। ऋ०वे० ५.७.१०४।
अत्रिः सूर्यस्य दिवि चक्षुर् आधात्। ऋ०वे० ५.४०.८³।
अत्रीणां शृणुतं हवम्। ऋ०वे० ८.३८.८²।
अत्रीणां स्तोमम् अद्रिवो महस् कृधि। ऋ०वे० ८.३६.६¹।
अत्रेद उ में मैससे सत्यम् उक्थम्.ऋ०वे० १०.२७.१०¹।
अत्रेद इवा श्रृणुतं पूर्व्या स्तुतिम्। ऋ०वे० ८.३५.१९¹।
अत्रेर् यथानसूया स्यात्। ऋ०वे० के खिल १०.८५.५¹।
अत्रैनान् इन्द्र वृत्रहन्। अ०वे० ५.८.९¹।
अत्रैव त्वम् इह वयं सुवीराः (तै०आर० सुशेवाः)। ऋ०वे० १०.१८.९³; अ०वे० १८.२.५९³; तै०आर० ६.१.३³ (तृतीयांश)।
अत्रैव त्वा क्रिमे ब्रह्मवद्यम् अवद्य। सा०सं०ब्रा० २.७.१४।
अत्रैव दीदिहि द्यवि। अ०वे० १२.२.१८³।
अत्रैव वोऽपि नह्यामि। ऋ०वे० १०.१६६.३¹।
अत्रैवैधि पितृषु जागृहि त्वम्। अ०वे० १२.२.१०४।
अत्रैवैनान् अभि तिष्ठ। अ०वे० ५.८.९³।
अत्वक्काय स्वाहा। तै०सं० ७.५.१२.२; का०सं० अ०५.३।
अत्सराभिः (इस प्रकार पद-पाठ, संहिता, मत्सराभिः की पांडुलिपि कपिञ्ञलान्। मै०सं० ३.१५.६, १७९.९. देखें- नीचे अछलाभिः।
अथ कर्माणि कृं॑ण्महे। अ०वे० १९.६८.१४।
अथ किं पापयामुया। अ०वे० ७.५६.६³।
अथ गछेम सुकृतस्य लोकम्। अ०वे० १२१.१४, ७.८३.४४; ११.१.८³।
अथ गोष्व् अचीचरत्। अ०वे० १२.४.२८²।
अथ जिव्रिर विदथम् आ वदासि। अ०वे० ८.१.६४; १४.१.२१४. देखें- अथा जीव्री और अधा जीव्री।
अथ जीवासो विदथम् आ वदेम। अ०वे० १२.२.३०४।
अथ तत्र प्रमाद्यति। श०ब्रा० ११.३.१.७²।
अथ तावत्कालं भुक्त्वा। कौ०सू० १४१.३७³।
अथ त्वाम् अगदश चर। अ०वे० ४.१७.८४।
अथ त्वाम् असि सासहिः। ऋ०वे० १०.१४५.५²; आ०म० पा० १.१५.५² देखें- ’अथो‘ इत्यादि।
अथ देवानां वशनीर् भवाति.अ०वे० १८.२.५४ देखें- ’अथा‘ इत्यादि।
अथ द्युमन्तो वि वसन्तु विप्राः। अ०वे० ४.१.५४।
अथ पक्केन सह सं भवेम। अ०वे० ६.११९.२४; १२.३.५५³-६०³।
अथ प्रमाणं वक्ष्यामः। कौ०सू० १४१.२४¹।
अथ भव यजमानाय शं योः। तै०सं० ३.२.११.२४.दे॑खें- ’अथा‘ इत्यादि।
अथ मर्त्योऽमृतो भवति। श०ब्रा० १४.७.२.९³; बृ०आ०उ० ४.४.९³; क०उप० ६.१४³; १५³।
अथ मासि पुनर् आयात् नो गृहान्। हिर०गृ०सू० २.१३.२³. देखें- ’अद्या‘ इत्यादि।
अथ यज्ञियं मधुमद् अस्तु नोऽन्नम्। अ०वे० ६.११६.१४।
अथ यत् पुरा चकृम कर्तास्मश च यथोपस्थितम् एखा नस् तत्। ला०श्रौ०सू० ३.३.१०।
अथ या भद्रा तानि नः। अ०वे० १.१८.१³।
अथर्य पितुं मेऽजुगुपस् तं मे पाह्य एवा। शा०श्रौ०सू० २.१५.४।
अथर्य पितुं मे पाहि। वा०सं० ३.३७; शा०श्रौ०सू० २.१४.३. देखें- अथर्व पितुं।
अथर्वणाम् अङ्गिरसां च सा गतिः। गो०ब्रा० १.५.२५४।
अथर्वणाम् अङ्गिरसां प्रतीची। तै०ब्रा० ३.१२.९.१³।
अथर्वणे ऽश्वं प्रथमं निनाय। वै०सू० ६.१²।
अथर्वणे सुदुद्यां नित्यवत्साम्। अ०वे० ७.१०४.१². देखें- अयह धेनुं
अथर्वणे स्वाहा। श०ब्रा० १२.६.१.१८. तुल०- अथर्वभ्यः।
अथर्व पितुं मे गोपाय। तै०ब्रा० १.१.१०.२,४; २.१.२५¹; आश्व०श्रौ०सू० २.५.२, आप०श्रौ०सू० ५.१८.२¹. देखें- अथर्य पितुं।
अथर्वभिर् अङ्गिरोभिश् च गुप्तः। गो०ब्रा० १.५.२४¹.२५¹ द्वितीयांश।
अथर्वभिः शान्तः सुकृताम् एतु लोकम्। कौ०सू० १२५.२४. देखें- अथर्वाणोऽङ्गिरसश्।
अथर्वाभ्यः (जाँचें स्वाहा) बौ०ध०सू० ३.९.४. देखें- अथर्वणे स्वाहा और अङ्गिरोभ्यः स्वाहा।
अथर्वभ्यो ऽवतोकाम्। वा०सं० ३०.१५; तै०ब्रा० ३.४.१.११।
अथर्ववज् ज्योतिषा दैव्येन। ऋ०वे० १०.८७.१२³; अ०वे० ८.३.२१³।
अथर्वाङ्गिरसम् तर्पयामि। बौ०ध० सू० २.५.९.१४।
अथर्वाङ्गिरसश च ये। तै०ब्रा० ३.१२.८.२²।
अथर्वाङ्गिरसस् त्वपि जुहोमि स्वाहा। हिर०गृ०सू० २.३.९।
अथर्वाङ्गिरसो मुखम्। अ०वे० १०.७.२०४।
अथर्वा चाधि तिष्ठतः। अ०वे० १९.५४.५²।
अथर्वाणं पितरं देवबन्धुम्। अ०वे० ५.११.११४; ७.२.१¹। प्रतीकः अथर्वाणम्। कौ०सू० ६.१४।
अथर्वाणः सामवेदो यजूंसि। वै०सू० ६.१४।
अथर्वाणो अबधन्ते। अ०वे० १०.६.२०।
अथर्वाणो अशिश्रयुः। ऋ०वे० ९.११.२²; सा०वे० २.२²।
अथर्वाणो ऽङ्गिरसश् च शान्ताः। गो०ब्रा० १.५.२४². देखें- अथर्वभिः।
अथर्वाणो भृगवः सोम्यासः। ऋ०वे० १०.१४.६²; अ०वे० १८.१.५८²; वा०सं० १९.५०²; तै०सं० २.६.१२.६²; नि० ११.१९²।
अथर्वा त्वा प्रथमो निर् अमन्थद् अग्ने। वा०सं० ११.३२; तै०सं० १.४.३.२; ५.१.४.३; मै०सं० २.७.३, ७७.३; ३.१.५, ६.१३; का०सं० १६.३; १९.४;
श०ब्रा० ६.४.२.१; वै०सू० ५.१४।
अथर्वा निर् अमन्थत। ऋ०वे० ६.१६.१३²; सा०वे० १.९²; वा०सं० ११.३२²; १५.२२²; तै०सं० ३.५.११.३²; ४.१.३.२²; ४.४.१²; मै०सं० २.७.३²;
७७.४; का०सं० १६.३²; मै०सं० २.७.३²; ७७.४; का०सं० १६.३²; वै०सू० ५.१४²; श०ब्रा० ६.४.२.२।
अथर्वा पूर्ण चमसम्। अ०वे० १८.३.५४¹।
अथर्वाय ज्येष्ठ पुत्राय प्राह। मुण्ड०उप०१.१.१४।
अथर्वा यत्र दीक्षितः। अ०वे० १०.१०.१२³, १७³।
अथर्वा हृदयं च यत्। अ०वे० १०.२.२६²।
अथर्वोपावह्रियमाणः (तै०सं० ०वोपोत्तः) वा०सं० ८.५६; तै०सं० ४.४.९.१।
अथर्व्यष्टा देवजूताः। अप०श्रौ०स,ू० ६.२०.२¹ . देखें- अघद्विष्टा।
अथर्षभस्य ये वाजाः। अ०वे० ४.४.८³।
अथ वह हव्यं देवेभ्यो जातवेदः। का०सं० ३०.८४।
अथ विश्वे अरपा एधते गृहः। तै०सं० ३.२.८.४४. देखें- अधा विश्वाहारय।
अथ स जायते पुनः। अ०वे० ११.४.१४४।
अथ हव्या जातवेदो जुषास्व। तै०सं० ३.१.४.४४. देखें- देवेभ्यो हव्या वह।
अथा करद् यजमानाय शं योः। ऋ०वे० १०.१८२.१४-३४. देखें- अथा धत्तं।
अथा को वेद यत् आबभूत्व। ऋ०वे० १०.१२९.६४; मै०सं० ४.१२.१४.१७८.१७; तै०ब्रा० ३.८.९.६४।
अथा गवां गोपतिर् नो भवाति। ऋ०वे० १०.१०८.३४।
अथा च भूद उक्थम् इन्द्राय शस्तम्। ऋ०वे० ३.५३.३४।
अथा जना वि हव्यन्ते अद्धि प्रमुक्तः। तै०सं० ४.२.५.३४; मै०सं० २.७.१२४; ९१.३. देखें- अथैतं पितुम्, अदोमदम् और अधा विषितः।
अथा जीव्री विदथम् आ वदासि। आ०म०पा० १.९.४४. देखें- नीचे अथ जीव्रिर्।
अथातर्पयच् चतुरश् चतुर्धा। अ०वे० ८.९.२४³।
अथा ते अङ्गिरस्तम्। ऋ०वे० १.७५.२¹।
अथा ते अन्तमानान्। ऋ०वे० १.४.३¹; अ०वे० २०.५७.३¹.६८.३¹, सा०वे० २.४३९¹।
अथा ते यज्ञस् तन्वे वयो धात्। ऋ०वे० ६.४०.४४. तुल०- अथो तनूर्।
अथा ते सख्ये अन्धसो वि वो मदे। सा०वे० १.४२२³. देखें-’अधा‘ इत्यादि।
अथा ते सुम्नम् ईमहे। सा०वे० २.५२०³. देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथा ते स्याम वरुण प्रियासः। तै०सं० ३.४.११.६४; मै०सं० ४.१४.३४.२१९.१ देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथा त्वम् असि संकृतिः। मै०सं० २.७.१३²; ९३.१३. देखें- अथा यूवं स्थ, अथो त्वम् असि निष्कृतिः और अथो यूयं स्थ।
अथा दधाति द्रविणं जरित्रे। ऋ०वे० ४.२०.९४; का०सं० ११.१३४।
अथा दधाते बृहद् उक्थ्यं वयः। ऋ०वे० १.१३६.२⁶।
अथादित्य व्रते वयं तव। आ०सं० १.४³; सा०म०ब्रा० १.७.१०³. देखें- अथा (और अधा) वयम् आदित्य।
अथा दुवो वनवसे। ऋ०वे० ६.१६.१८³; सा०वे० २.५७³; का०सं० २०.१४³;
अथा देवा दधिरे हव्यवाहम्। ऋ०वे० ७.११.४४; १०.५२.३४; नि० ६.३५४।
अथा देवानां वशनीर् भवाति। ऋ०वे० १०.१६.२४; तै०आर० ६.१.४४. देखें- ’अथ‘ इत्यादि।
अथा देवानाम् अप्य् एतु पाठः। ऋ०वे० २.३.९४; तै०सं० ३.१.११.२४. देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथा देवानाम् उभयस्य जन्मनः। ऋ०वे० ९.८१.२³।
अथा देवेष्व् अध्वरं विपन्यया। ऋ०वे० ३.२८.५³।
अथा देवेष्व् अमृतत्वम् आनश। ऋ०वे० ४.३६.४³।
अथा देवैः सधमादं मदेम। का०सं० ४०.१२४; तै०ब्रा० २.४.२.६४; आप०श्रौ०सू० ९.८.६. देखें- ’यत्र देवैः‘ इत्यादि।
अथाद्य दस्रा वसु बिभ्रता रथे। ऋ०वे० १.४७.३³।
अथा धत्तं यजमानाय शं योः। ऋ०वे० १.९३.७४; तै०सं० २.३.१४.३४; मै०सं० ४.१४.६४; २२३.१०; ४.१४.८४; २४८.८; तै०ब्रा० २.८.४.६४. तुल०-
अथा कप्यं।
अथा धर्माणि सनता न दूतुषत्। ऋ०वे० ३.३.१४।
अथा न इन्द्र इद् विशः। वा०सं० ७.२५³; श०ब्रा० ४.२.४.२३³. देखें- अथो त इन्द्रः और यथा न इन्द्रः।
अथा न इन्द्रः सोमपाः। ऋ०वे० १.१०.३³; सा०वे० २.६९६³; वा०सं० ८.३४³; श०ब्रा० ४.५.३.१०³।
अथा न इन्द्रः हवनेषु चोदय। ऋ०वे० १.२६.९¹।
अथा नरः प्रयतदक्षिणासः। ऋ०वे० १०.१०७.३³।
अथा नः शं योर् अरपो दधात (मै०सं० दधातम्)। ऋ०वे० १०.१५.४४; वा०सं० १९.५५४; मै०सं० ४.१०.६४; १५६.१३; का०सं० २१.१४४; नि०
४.२१. देखें- ’अथास्मभ्यं शं‘ इत्यादि, ’अथा नः‘ इत्यादि और ’तद् अस्मे शं‘ इत्यादि।
अथा नः सुतरा भव। ऋ०वे० १०.१२७.६³।
अथा नो धा अध्वरं देववीतौ। ऋ०वे० ३.१७.५४।
अथा नो वर्धया गिरः (ऋ०वे० और जै०ब्रा० १.६१³, रयिम् को छो़डकर सभी)। ऋ०वे० ३.२९.१०४; वा०सं० ३.१४४; १२.५२४; १५.५६४; तै०सं०
१.५.५.२४; ४.२.४.४४; ७.१३.५४; जै०ब्रा० १.६१४; १.६१⁵; श०ब्रा० २.३.४.१३४; ७.१.१.२८; तै०ब्रा० १.२.१.१६४; २.५.८.८४; जा०उप०४४. देखें- अधा नो वर्धया और ततो न वर्धया।
अथा नो वस्यसस् कृधि। ऋ०वे० ९.४.१³-१०³; सा०वे० २.३९७³-४०६³।
अथा नोऽविता भव। ऋ०वे० १.८१.८⁵; अ०वे० २०.५६.५⁵।
अथा ना विश्वचर्षणे। सा०वे० १.३६६³. देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथा नो विश्वा सौभगान्य आ वह। ऋ०वे० १.९२.१५³; सा०वे० २.१०८३³।
अथान्यं विन्दतेऽपरम्। अ०वे० ९.५.२७²।
अथान्येभ्यो ऽददद् वशाम्। अ०वे० १२.४.२३²।
अथा पत्या तन्वं सं सृजस्व। आ०म०पा० १.१.१०४. देखें- एना पत्या और शम् उ पत्या।
अथा (अ०वे० । अधा) पितॄन् सुविदत्रान् उपेहि (अ०वे० । तै०सं० तै०आर०। अपीहि)। ऋ०वे० १०.१४.१०³; अ०वे० १८.२.११³; तै०सं०
१.८.५.२³; तै०आर० ६.३.१³. पोषस्य पोषेण। मै०सं० १.७.१³; १०९.१५; मा०श्रौ०सू० ९.४.१ देखें- अधा पुष्टस्ये, अधा पोषस्य और तासां पोषस्य। अथाब्रवीद् वृत्रम् इन्द्रो हनिष्यन्। ऋ०वे० ४.१८.११³; तै०सं० ३.२.११.३³; मै०सं० ४.१२.५³; १९२.७।
अथाभजद् वीतिहोत्रं स्वस्थौ। ऋ०वे० २.३८.१४।
अथाभयं कृणुतं धान्याय। अ०वे० ६.५०.१४।
अथाभयं कृणुहि विश्वतो नः। ऋ०वे० ३.४७.२४; वा०सं० ७.३७४; तै०सं० १.४.४२.१४; मै०सं० १.३.२३, ३८.६; ४.१४.१२४; २३५.१४; तै०ब्रा०
२.८.४.२४; तै०आर० १०.१.११४; महा०नारा०उप० २०.२४।
अथा भर श्येनभृत प्रयांसि। ऋ०वे० ९.८७.६³।
अथाभवः पूर्व्य कारूधायाः। ऋ०वे० ३.३२.१०४।
अथाभवत् केवलः सोमो अस्य। ऋ०वे० ७.९८.५४; अ०वे० २०.८७.५४; गो०ब्रा० २.३.२३।
अथाभवद् अङ्गिराः सधो अर्चन्। ऋ०वे० १.५९.२²।
अथाभवद् दमिताभिक्रूतूनाम्। ऋ०वे० ३.३४.१०४.अ०वे० २०.११.१०४; मै०सं० ४.१४.५४; २२२.१०; ४.१४.१३४; २३६.११; तै०ब्रा० २.८.३.७४।
अथा भव यजमानाय शं योः। ऋ०वे० ३.१७.३४; तै०सं० १.७.१३.४४; मै०सं० ४.११.१४; १६१.१३; व० सं० २.१५४; आश्व०श्रौ०सू० ३.१०.८४. देखें-
’अथ‘ इत्यादि।
अथाभवो मघवन् बाह्वोजाः। ऋ०वे० १०.१११.६४।
अथाभागम् चिकीर्षति। आ०म०पा०२.६.१२²।
अथाभाहि प्रदिशश् चतस्रः। मै०सं० १.२.१०²; २०.१२; आप०श्रौ०सू० ११.१२.३²।
अथा मनो वसुदेयस्य कृण्व। ऋ०वे० १.५४.९४. देखें- अधा मनो।
अथा मन्दस्व (वा०सं०। मदस्व) जुजुषाणो अन्धसः। ऋ०वे० २.३६.३³; वा०सं० २६.२४³।
अथा मुच्यस्व वरुणस्य पाशात्। तै०ब्रा० २.७.१७.२४।
अथामृतेन जरितारम् अङ्धि (आप०श्रौ०सू०। अङ्गधि) तै०ब्रा० २.५.८.१२४; आप०श्रौ०सू० ७.६.७४।
अथा यजाते वर आ पृथिव्याः। ऋ०वे० ३.५३.११४।
अथा यज्ञाय गृणते वयो धाः। ऋ०वे० ६.४०.१४।
अथा यज्ञाय गृणते सुगं कृधि। ऋ०वे० १.९४.९⁵।
अथा युवाम् इद् अह्वयत् पुरंधिः। ऋ०वे० १.११७.१९³।
अथा यूयं स्थ संकृतीः। तै०सं० ४.२.६.२². देखें- नीचे अथा त्वम् असि।
अथा रयिं सर्ववीरं दधातन। ऋ०वे० १०.१५.११४; वा०सं० १९.५९४; तै०सं० २.६.१२.२४; मै०सं० ४.१०.६४; १५७.११; का०सं० २१.१४४. देखें- रयिं
च नः।
अथा राजानं त्रसदस्युम् अस्याः। ऋ०वे० ४.४२.९³।
अथारिष्टाभिर् आ गाहि। ऋ०वे० ६.५४.७³. देखें- अथो अरिष्टतातये और अथो अरिष्टतातिभिः।
अथाव जिघ्र। तै०सं० ५.७.२६.१; का०सं० अ० ५.४ (तृतीयांश). देखें- पिबैता आपः।
अथा वयम् अव इत ते वृणीमहे। ऋ०वे० १.११४.९४।
अथा वयम् आदित्य व्रते तव। ऋ०वे० १.२४.१५³; वा०सं० १२.१२³; तै०सं० १.५.११.३³; ४.२.१.४³; मै०सं० १.२.१८³; २८.९; ४.१४.१७³;
२४६.६; का०सं० ३.८³; १८.८³; श०ब्रा० ६.७.३.८; नि० २.१३। प्रतीकः अथ वयम् आदित्य व्रते। हिर०गृ०सू० १.९.१०. देखें- नीचे अथादित्य।
अथा वह देवान् देवा विश्वान्। ऋ०वे० ३.६.६³।
अथा वह सहस्येह देवान्। ऋ०वे० १०.१.७४।
अथा वह सोमपतिं हरिभ्याम्। ऋ०वे० १.७६.३³।
अथा वहासि सुमनस्यमानः। ऋ०वे० १०.५१.७⁵; मै०सं० ४.१४.१५⁵; २४२.५।
अथा शतक्रत्वो यूयम्। तै०सं० ४.२.६.१⁵; मै०सं० २.७.१३³; ९३.४. देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथा शास्ते दाशुषे वार्याणि। ऋ०वे० १.१६३.१३४; वा०सं० २९.२४४; तै०सं० ४.६.७.५४; का०सं० अ०६.३४।
अथा शिरः प्रति वाम् अश्व्यं वदत्। ऋ०वे० १.११९.९४।
अथा (वा०सं०। श०ब्रा०। अधा) सपत्नान् इन्द्राणी मे। वा०सं० १७.६४³; तै०सं० १.१.१३.१⁵; ६.४.२०; ४.६.३.४³; मै०सं० १.१.१३³; ८.१६;
३.३.८, ४१.१३; का०सं० १.१२³; १८.३³; २१.८; श०ब्रा० ९.२.३.२२³; मा०श्रौ०सू० १.३.४.८। प्रतीकः अथा सपत्नान्। आप०श्रौ०सू० ३.५.७।
अथा (वा०सं०। श०ब्रा०। अधा) सपत्नान् इन्द्रो मे। वा०सं० १७.६३⁵; तै०सं० १.१.१३.१³; ६.४.२³; ४.६.३.४³; मै०सं० १.१.१३³; ८.१४; का०सं०
१.१२⁵; मा०श्रौ०सू० १.३.४.७। प्रतीकः अथा सपत्नान्। आप०श्रौ०सू० ३.५.४.७।
अथा सपत्नी या मम। ऋ०वे० १०.१४५.३³; आ०म०पा० १.१५.३³ देखें- ’अधः सपपत्नी‘ इत्यादि और तुल०- अधा सपत्नान् मामकान्।
अथा सीद् ध्रुवा त्वम्। मै०सं० २.८.१²; १०६.३; का०सं० १६.१९²; २१.३. देखें- ’अथो‘ इत्यादि और अथो सीद शिवा।
अथा सीद शिवास् त्वम्.। मै०सं० २.७.८²; ८६.३; का०सं० १६.८². देखें- ’अथो‘ इत्यादि।
अथा सीदस्व महते सौभगाय। मा०श्रौ०सू० १.७.३.४२४।
अथा सुनुध्वं सवनं मदाय। ऋ०वे० ४.३५.४³।
अथा सोमं सुतं पिब। ऋ० वे १.१६.७³।
अथा सोमं पिबतं वाजिनीवसू। ऋ०वे० २.३७.५४; का०श्रौ०सू० १२.३.१४४; आप०श्रौ०सू० २१.७.१७४; मा०श्रौ०सू० ७.२.२४।
अथा सोमस्य पिबतं सूतस्य। ऋ०वे० १.१०८.१४.१२४; नि० १२.३१४. देखें- ’तेभिः सोमस्य‘ इत्यादि।
अथा सोमस्य प्रयती युवभ्याम्। ऋ०वे० १.१०९.२⁵; तै०सं० १.१.१४.१⁵, नि० ६.९³. देखें- ’अधा‘ इत्यादि।
अथास्तं वि परेतन्। ऋ०वे० १०.८५.३३४; अ०वे० १४.२.२९४; सा०म०ब्रा० १.२.१४४; पार०गृ०सू० १.८.९४; आ०म०पा० १.९.५४; हिर० गृ०सू०
१.१९.४४; मै०ज० १.१२.१४ देखें- दौर्भाग्यैर वि।
अथास्मभ्यं वरुणो वायुर अग्निः। अ०वे० ३.८.१³।
अथास्मभ्यं शं योर् अरपो दधात। तै०सं० ६.२.१२.२४. देखें- नीचे अथा नःशं०।
अथास्मभ्यं सवितः सर्वताता (अ०वे० सं०) का०सं० । सवितर् वार्याणि) अ०वे० ७.१४.३³; का०सं० ३७.९³; तै०ब्रा० २.७.१५⁵; आश्व०श्रौ०सू०
४.१०.१³; शा०श्रौ०सू० ५.१४.८³।
अथास्मभ्यं सहवीरां (अ०वे० । वा०सं०का०।मै०सं० का०सं० । ०वीरं) रयिं दाः अ०वे० २.६.५४; ३.१२.५४; ३.१२.५४; वा०सं० २७.६४;
वा०सं०का० २९.६४; तै०सं० ४.१.७.३४; मै०सं० २.१२.५४; १४९.५; का०सं० १८.१६४; हिर०गृ०सू० १.२७.७³. देखें- अस्मभ्यां चित्रं और तुल०- अगला। अथास्मभ्यं सहवीरां रयिं नि यछतम्। तै०सं० ३.५.१.२³. देखें- नीचे पूर्व।
अथास्मभ्यं पुष्टिं राद्धिं। ला०श्रौ०सू० ३.११.३³।