अग्निर् उक्थे पुरोहितः। ऋ०वे० ८.२७.१¹; सा०वे० १.४८¹; मै०सं० ४.१२.१¹, १७८.१३; का०सं० १०.१३¹। प्रतीकः अग्निर् उक्थे। शा०श्रौ०सू०१०.११.८; मा०श्रौ०सू० ५.१.९.२३ देखें- बृ०दे० ६.६८; गौ० ध० शा० २३.२८।
अग्निर् उक्थेष्व् अंहसु। अ०वे० ६.३५.२³ देखें- अग्निर् उक्थेन।
अग्निर् उपद्रष्टा वायुर् उपश्रोतादित्योऽनुख्याता साधुतं प्रतिजानीते साधु अस्मा अस्तु वितथ एष एनसः। आप० ध० सू० २.३.६.२ देखें- नीचे तस्य मेऽग्निर्।
अग्निर् ऋतुः सूर्य ऋतुश् चन्द्रमा ऋतुः। तै०ब्रा० ३.१०.१.४। प्रतीकः अग्निर् ऋतुः। तै०ब्रा० ३.१०.९.८, १०.४; आप०श्रौ०सू० १९.१२.१४
अग्निर् ऋषिः पवमानः। ऋ०वे० ९.६६.२०¹; सा०वे० २.८६९¹; वा०सं० २६.९¹; वा०सं० का० २९.३९¹; मै०सं० १.५.१¹, ६६.१०; ऐ०ब्रा०
२.३७.६; आप०श्रौ०सू० ५.१७.२¹; तै०आर० २.५.२¹। प्रतीकः अग्निर् ऋषिः। मै०सं० १.६.१, ८६.११, ४.१०.१, १४३.८; मा०श्रौ०सू० १.५.३.१७; मै०ज० २.१७.७
अग्निर् ऋषिं यः सहस्रा सनोति। ऋ०वे० १०.८.४²; तै०सं० २.२.१२.६²
अग्निर् एकं चोदयत् समत्सु। ऋ०वे० १०.८०.२³
अग्निर् ऐकाक्षरया वाचम् उदजायत्। मै०सं० १.११.१०, १७१.१९; का०सं० १४.४ देखें- अग्निर् एकाक्षरेण।
अग्निर् एकाक्षरयोदजयन् माम्। (का०सं० एकाक्षरया माम् उदजयद्) इमाम् पृथिवीम्। मै०सं० १.११.१०, १७२.९; का०सं० १४.४।
अग्निर् एकाक्षराम् उदजयत् (का०सं० उदजयत् को छो़डता है) मै०सं० १.११.१०, १७१.१४; का०सं० १४.४; मा०श्रौ०सू० ७.१.२।
अग्निर् एकाक्षरेण प्राणम् उदजयत् तम् उज्जेषम्। वा०सं० ९.३१; श०ब्रा० ५.२.२.१७। प्रतीकः अग्निर् एकाक्षरेण। का०श्रौ०सू० १४.५.२८ देखें-
अगला और अग्निर् एकाक्षरया।
अग्निर् एकाक्षरेण वाचम् उद् अजयत्। तै०सं० १.७.११.१। प्रतीकः अग्निर् एकाक्षरेण। आप०श्रौ०सू० १८.४.१९ देखें- नीचे पूर्व।
अग्निर् एतु प्रथमो देवताभ्यः। सा०म०ब्रा० १.१.१०¹। प्रतीकः अग्निर् एतु प्रथमः। गो० गृ० सू० २.१.२४; खा०गृ०सू० १.३.११ देखें- अग्निर् ऐतु और अग्निर् अस्याः।
अग्निर् एनम् क्रव्यात् पृथिव्या नुदताम् उद् ओषतु। अ० वे० १२.५.७२¹
अग्निर् एना उपाजतु। ऋ०वे० १०.१९.२४
अग्निर् एवावमो मृत्युः। तै०आर० १.८.४³
अग्निर् एतु प्रथमो देवतानाम्। आप०गृ०सू० १.१३.६².(समालोचनात्मक टिप्पणियाँ); पार० गृ० सू० १.५.११¹; हिर०गृ०सू० १.१९.७¹;
आ०म०पा० १.४.७¹ आप०गृ०सू० २.५.२। प्रतीकः अग्निर् ऐतु। ऋ० वि० २.२१.३ देखें- प्रस्तावना पृष्ठ २४, नीचे अग्निर् एतु।
अग्निर् ऐत् प्रदहन् विश्वदाव्यः। अ०वे० १०.८.३९²
अग्निर् गर्भ इवा शये। अ०वे० ९.३.२१⁵
अग्निर् गान्धर्वीं पथ्याम् ऋतस्य। ऋ०वे० १०.८०.६³
अग्निर् गार्हपत्यः। अ०वे० १२.२.४४³
अग्निर् गार्हपत्यानाम्। मै०सं० २.६.६, ६७.११; का०सं० १५.५ देखें- अग्निर् गृहपतीनाम्।
अग्निर् गिरोऽवसा वेतु धीतिम्। ऋ०वे० १.७७.४²
अग्निर् गृहपतिर् यज्ञस्य प्रतिष्ठा तस्याहं देवयज्ञया यज्ञेन गृहैः प्रतिष्ठां गमेयम्। मा०श्रौ०सू० १.४.३.१
अग्निर् गृहपतिः सोमो विश्ववनिः सविता सुमेधाः स्वाहा। तै०सं० २.४.५.२
अग्निर् गृहपतीनाम्। वा०सं० ९.३९; तै०सं० १.८.१०.१; श०ब्रा० ५.३.३.११ देखें- अग्निर गार्हपत्यानाम्।
अग्निर् गृहे जरिता मेधिरः कविः। ऋ०वे० १०.१००.६²
अग्निर् घृतोभिर् आहुत। ऋ०वे० ८.१९.२२४
अग्निर् जज्ञे जुह्वा रेजमानः। ऋ०वे० ३.३१.३¹
अग्निर् जनविन् मह्यम् जायाम् इमाम् अदात्। कौ०सू० ७८.१० तुल०- अग्नये जनविदे और अग्निर् जनिता।
अग्निर् जनाय दाशुषे। ऋ०वे० ७.१६.१२४; सा०वे० २.८६४४
अग्निर् जनिता स मेऽमूं जायां ददातु स्वाहा। शा०गृ०सू० १.९.९ तुल०- अग्निर् जनविन्।
अग्निर् जन्मानि देव आ वि विद्वान्। ऋ०वे० ७.१०.२³
अग्निर् जम्भैस् तिगितैर् अत्ति भर्वति। ऋ०वे० १.१४३.५³
अग्निर् जागार तम् अयम् सोम आह। ऋ०वे० ५.४४.१५³; सा०वे० २.११७७³
अग्निर् जागार तम् उ सामानि यन्ति। ऋ०वे० ४.४४.१५²; सा०वे० २.११७७²
अग्निर् जागार तम् ऋचाः कामयन्ते। ऋ० ५.४४.१५¹; सा० २.११७७¹
अग्निर् जातवेदा इह श्रवद् इह सोमस्य मत्सत्। शा०श्रौ०सू० ८.२४.१ देखें- अग्निर् वैश्वानर इह।
अग्निर् जातवेदाः सोमस्य मत्सत्। शा०श्रौ०सू० ८.२४.१ देखें- अग्निर् वैश्वानरः सोमस्य।
अग्निर् जाता देवानाम्। ऋ०वे० ८.३९.६¹
अग्निर् जातो अथर्वणा। ऋ०वे० १०.२१.५¹; कौ०ब्रा० २२.६
अग्निर् जातो अरोचत। ऋ०वे० ५.१४.४¹; मै०सं० ४.१०.२¹, १४६.५; मा०श्रौ०सू० ५.१.२.१२
अग्निर् जायताम्। ऐ०ब्रा० ८.२८.१२
अग्निर् जुषत नो गिरः। ऋ०वे० ५.१३.३¹; ७.१५.६²; सा०वे० २.७५६¹
अग्निर् ज्योतिः। का०सं० १८.१९
अग्निर् ज्योतिर् ज्योतिर् अग्निः (साथ या बिना स्वाहा के) स० वे० २.११८१; वा०सं० ३९; मै०सं० १.६.१०, १०२.११, १.८.१, ११५.२, १.८.५,
१२१.१, २.७.१६, ९९.४; का०सं० ४०.६; ऐ०ब्रा० २.३१.४, ३२.१, ३७.१७, ५.३१.४; कौ०ब्रा० २.८, १४.१; जै०ब्रा० १.४; षड्० ब्रा० १.४.९
(भाष्य); श०ब्रा० २.३.१.३०, ३२, ३६; तै०ब्रा० २.१.९.२; तै०आर० ४.१०.५, ५.८.१०; आश्व०श्रौ०सू० २.३.१६, ५.९.११; शा०श्रौ०सू० २.९.१, ७.९.२; ला०श्रौ०सू० १.८.१४; आप०श्रौ०सू० ६.१०.८, १५.१२.८, १६.२३.१०; मा०श्रौ०सू० १.६.१.३७। प्रतीकः अग्निर् ज्योतिः का०श्रौ०सू० ४.१४.१४; तै०ब्रा० २.१.२.११; कर्म० प्र० ३.१.१६ देखें- अग्नौ ज्योतिर्।
अग्निर् ज्योतिर् ज्योतिः सूर्यः स्वाहा। तै०ब्रा० २.१.२.१०; आप०श्रौ०सू० ६.१०.९। प्रतीकः अग्निर् ज्योतिः। तै०ब्रा० २.१.२.११
अग्निर् ज्योतिषा ज्योतिष्मान्। वा०सं० १३.४०; तै०सं० ४.२.९.६; का०सं० १६.१६, १७.४; श०ब्रा० ७.५.२.१२ देखें- अग्निस् तेजसा तेजस्वान्।
अग्निर् ददाति सत्पतिम्। ऋ०वे० ५.२५.६¹, मै०सं० ४.११.१¹, १५९.११; का०सं० २.१५¹। प्रतीकः अग्निर् ददाति। मै०सं० ४.१४.१६, २४२.८
अग्निर् ददातु तेषाम् अवो नः। ऋ०वे० १०.११५.५४
अग्निर् ददातु भेषजम्। ऋ० के० खिल १०.१४२.१४ देखें- अग्निष् कृणोतु और अग्निर् हिमस्य।
अग्निर् ददात्य अथो त्वाम्। हिर०गृ०सू० १.२०.२² देखें- अग्निर् मह्यम् अथो।
अग्निर् दहतु दुश्चितम्। अ०वे० १२.५.६१²
अग्निर् दाद् (तै०सं० दा) द्रविणम् वीरपेशाः। ऋ०वे० १०.८०.४¹; तै०सं० २.२.१२.६¹
अग्निर् दारौ दाराव् अग्निः। आप०श्रौ०सू० ९.२.८; मा०श्रौ०सू० ३.२.९
अग्निर् दिव आ तपति। अ०वे० १२.१.२०¹; कौ०सू० १३७.३०
अग्निर् दिवि हव्यम् आ ततार। ऋ०वे० १०.८०.४³; तै०सं० २.२.१२.६³
अग्निर् दिशाम् पतिः प्रजापतिः। का०सं० ३९.४। प्रतीकः अग्निः। तै०सं० ५.५.५.१
अग्निर् दीक्षितः पृथिवी दीक्षासा मा दीक्षा दीक्षयतु (जैम०ब्रा० दीक्षेत) तया दीक्षया दीक्षे। जैम०ब्रा० २.६५ (६४); आप०श्रौ०सू० १०.१०६
अग्निर् दीदाय मानुषीषु विक्षु। ऋ०वे० ४.६.७४
अग्निर् दूतो अजिरः सम् चरातै। अ०वे० ३.४.३² देखें- अग्निर् नो दूतः।
अग्निर् दूतो अभवद् धव्यवाहनः। ऋ०वे० ५.११.४³
अग्निर् देवत ऋग्वेदस्य। गो०ब्रा० १.५.२५¹
अग्निर् देवता। वा०सं० १४.२०; तै०सं० १.८.१३.१, ३.१.६.२, ४.३.३.१, ७.१, ४.१०.१, ५३.२.४; मै०सं० १.५.४, ७१.९, १.५.११, ८०.७, २.६.१०,
६९.१४, २.७.२०, १०४.१६, २.८.३, १०८.१६, २.१३.१४, १६३.७, २.१३.२०, १६५.१२; का०सं० ७.२, ९, १५.७, १७.३, २०.११, ३९.४, ७, १३; तै०ब्रा० ३.११.५.१; आप०श्रौ०सू० १ ६.१८.३, १२.१.७, ६.२८.१, १७.२.४; मा०श्रौ०सू० १.६.२.१४, ६.२.३
अग्निर् देवता विश्वान्य अश्याः। ऋ०वे० १.६९.६²
अग्निर् देवाँ अनक्तु नः। ऋ०वे० ८.३९.१³
अग्निर् देवानाँ जठरम्। तै०ब्रा० २.७.१२.३¹
अग्निर् देवानाँ अभवत् पुरोगाः। ऋ०वे० १०.११०.११²; अ०वे० ५.१२.११²; वा०सं० २९.३६²; मै०सं० ४.१३.५², २०५.५; का०सं० १६.२०²;
तै०ब्रा० ३.६.३.४²; नि० ८.२१²
अग्निर् देवानाम् अभवत् पुरोहितः। ऋ०वे० ३.२.८४ तुल०- अग्निर् देवो देवानाम्।
अग्निर् देवानाम् अव आवृणानः। ऋ०वे० ४.१.२०³; वा०सं० ३३.१६³; तै०ब्रा० २.७.१२.५³
अग्निर् देवेद्धः। ऐ०ब्रा० २.३४.१; आश्व०श्रौ०सू० ५.९.१२; शा०श्रौ०सू० ७.९.३ तुल०- अग्निर् मन्विद्धः और अग्ने देवेद्ध मन्विद्धः आदि।
अग्निर् देवेभिर् आ गमत्। ऋ०वे० ३.१०.४²
अग्निर् देवेभिर् ऋताजस्रः। ऋ०वे० १०.६.२²; मै०सं० ४.१४.१५², २४१.८
अग्निर् देवेभिर् मनुषश् च जन्तुभिः। ऋ०वे० ३.३.६¹
अग्निर् देवेभ्यः सुविदत्रियेभ्यः (तै०आर० सुविदत्रेभ्यः)। ऋ०वे० १०.१७.३४; अ०वे० १८.२.५४४; तै०आर० ६.१.१४; नि० ७.९४
अग्निर् देवेषु पत्यते। ऋ०वे० ८.१०२.९²; सा०वे० २.२९८²
अग्निर् देवेषु प्र वोच। मै०सं० ४.९.११, १३२, ११
अग्निर् देवेषु राजति। ऋ०वे० ५.२५.४¹; आश्व०श्रौ०सू० ९.५.५
अग्निर् देवेषु संवसुः। ऋ०वे० ८.३९.७¹
अग्निर् देवो दुष्टरीतुर अदाभ्यः (मै०सं० का०सं०, अदब्धः) तै०सं० १२.४.१२.१³, मै०सं० ३.१६.४, १८७.१५; का०सं० २२.१४³; आश्व०श्रौ०सू०
४.१२.२³।
अग्निर् देवो देवानाम् अभवत् पुरोहितः। ऋ०वे० १०.१५०.४¹ देखें- अग्निर् देवानाम् अभवत्।
अग्निर् देवो दैव्यो आप०श्रौ०सू० में छो़ड दिया। होता देवान् यक्षद् विद्वांश् चिकित्वान् मनुष्वद् भरतवद् अमुवद् अमुवत्। (श०ब्रा० अमुवद्
अमुवत् को छो़डता है। श०ब्रा० १.५.१.५-११; का०श्रौ०सू० ३.२.७; आप०श्रौ०सू० २.१६.५; मा०श्रौ०सू० १.३.१.२६
अग्निर् दैवीनां (श०ब्रा० का०श्रौ०सू० ह देवीनां) विशां पुरएतायं। (मा०श्रौ०सू० यम् सुन्वान्) यजमानो मनुष्याणाम्। श०ब्रा० ३.७.४.१०;
का०श्रौ०सू० ६.४.३; आप०श्रौ०सू० ११.१९.८; मा०श्रौ०सू० २.३.६.१७। प्रतीकः अग्निर् दैवीनां विशां पुरएता। मै०सं० ३.९.८, १२७.३; अग्निर् ह दैवानां। का०श्रौ०सू० ९.८.१५ तुल०- ऊहा। आप०श्रौ०सू० ११.१९.९।
अग्निर् दैवीनां विशां पुरएतेमे सुन्वन्तो यजमाना मनुष्याणाम्। मा०श्रौ०सू० ७.२.१, पूर्व का ऊह।
अग्निर् द्यावापृथिवी भूरिरेतसा। ऋ०वे० ३.३.११४; तै०सं० १.५.११.१४।
अग्निर् द्यावापृथिवी विश्वाजन्ये। ऋ०वे० ३.२५.३¹
अग्निर् द्वारा व्य् ऊर्णुते। ऋ०वे० ८.३९.६४
अग्निर् द्वारा व्य् ऋण्वति। ऋ०वे० १.१२८.६⁷; तै०ब्रा० २.५.४.४⁷ (उर्णवति मूल पाठ; शुद्धपाठ- ऋण्वति।
अग्निर् द्वितीये। वा०सं० ३९.६
अग्निर् द्विहोता स भर्ता स मे ददातु प्रजां पशून् पुष्टिं याशः भर्ता च मे भूयात्। तै०आर० ३.७.१
अग्निर् द्वेषांसि निर् इतो नुदातैः। तै०ब्रा० ३.७.६.७४; आप०श्रौ०सू० ४.६.३४
अग्निर् धर्मेणान्नादः। तै०ब्रा० २.५.७.२
अग्निर् धिया स चेतति। ऋ०वे० ३.११.३¹
अग्निर् धिया सम् ऋण्वति। ऋ०वे० ३.११.२³; वा०सं० २२.१६³; तै०सं० ४.१.११.४³; मै०सं० ४.१०.१³, १४४.१; का०सं० १९.१४³
अग्निर् न ईडित ईडितव्यैर् देवैः पार्थिवैः पातु। का०सं० ३५.२; आप०श्रौ०सू० १४.१७.१
अग्निर् नः पातु कृत्तिकाः। तै०ब्रा० ३.१.१.१¹
अग्निर् नः (वा०सं० का०। मा) पातु दुरिताद् अवद्यात्। वा०सं० ४.१५⁵; वा०सं० का० ४.५.७⁵; श०ब्रा० ३.२.२.२३⁵ देखें- अपबाधताम्। अग्निर् नः पार्थिवेभ्यः। ऋ०वे० १०.१५८.१³
अग्निर् न जम्भैस् त्रष्व् अन्नम् आवयत्। ऋ०वे० १०.११३.८४
अग्निर् नयन् नववास्त्वं बृहद्रथम्। ऋ०वे० १.३६.१८³
अग्निर् न ये भ्राजसा रुक्मवक्षसः। ऋ०वे० १०.७८.२¹; नि० ३.१५
अग्निर् न यो वन आ सृज्यमानः। ऋ०वे० ९.८८.५¹
अग्निर् न शुक्रः समिधान आहुतः। ऋ०वे० ८.२५.१९³
अग्निर् न शुष्कम् वनम् इन्द्रहेतिः। ऋ०वे० ६.१८.१०¹; शा०श्रौ०सू० १४.२९.८।
अग्निर् नः शत्रून् प्रत्य् एतु विद्वान्। अ०वे० ३.१.१¹। प्रतीकः अग्निर् नः शत्रून्। कौ०सू० १४.१७ देखें- अग्निर् नो दूतः और अग्निर् ह्य एषां। अग्निर् नस् तस्माद् इन्द्रश् च। मै०सं० ४.१४.१७³, २४५.८ देखें- ’अग्निर् मा तस्माद्‘ इत्यादि।
अग्निर् नस् तस्माद् एनसः। मै०सं० १.१०.३³, १४३.२, ४.१४.१७³, २४५.२; का०सं० ९.६³; मा०श्रौ०सू० १.८.३.३४³ देखें- ’अग्निर् मा तस्माद्‘
इत्यादि, अग्निष् ट्वा तस्माद् इत्यादि और अयं तस्माद्।
अग्निर् नस् तेभ्यो रक्षतु। मै०सं० १.४.३³ (इत्यादि) ४९.६.८; का०सं० ५.६ देखें- अग्निर् मा तेभ्यो।
अग्निर् नः सुष्टुतीर उप। अ०वे० ६.३५.१³; वा०सं० १८.७२³; आश्व०श्रौ०सू० ८.११.४³; शा०श्रौ०सू० २.५.३³ देखें- अग्निर् उक्थेन।
अग्निर् नादीदेच् चित इद्धो अजमान्न आ। ऋ०वे० १.११२.१७²
अग्निर् नारीं वीरकुक्षिं पुरंधिम्। ऋ०वे० १०.८०.१४
अग्निर् नृमेधं प्रजयासृजत् सम्। ऋ०वे० १०.८०.३४
अग्निर् नेता भग इव क्षितीनाम्। ऋ०वे० ३.२०.४¹; कौ०ब्रा० १५.२। प्रतीकः अग्निर् नेता। ऐ०ब्रा० ३.१८.७, ४.२९.१०, ३१.८, ५.१.१५, ४.१२, ६.९,
१२.७, १६.१२, १८.१०, २०.१०; ऐ० आर० १.२.१.७; आश्व०श्रौ०सू० ५.१४.१७; शा०श्रौ०सू० ७.१९.१२
अग्निर् नो दूतः प्रत्य् एतु विद्वान्। अ०वे० ३.२.१¹। प्रतीकः अग्निर् नो दूतः कौ०सू० १४.१७ देखें- अग्निर् नः शत्रून् अग्निर् दूतो अजिरः और
अग्निर् ह्य एषां।
अग्निर् नो देवः सुविते दधातु। तै०ब्रा० ३.१.१.१४
अग्निर् नो नव्यसीम् मतिम्। आश्व०श्रौ०सू० २.१५.२²; शा०श्रौ०सू० १०.१०.८²
अग्निर् नो यज्ञम् उप वेतु साधुया। ऋ०वे० ५.११.४¹
अग्निर् नो वनते (वा.सं० का० वनुते; सा०वे०। तै०सं० । का०सं० वंसते) रयिम्। ऋ०वे० ६.१६,२८³; सा०वे० १.२२³, वा०सं० १७.१६³;
वा०सं० का० १८.२.१³; तै०सं० ४.६.१.५.३; मै०सं० २.१०.२³; १३२.१७; का०सं० १८.१³
अग्निर् नो हव्यवाहनः। ऋ०वे० ५.२५, ४³
अग्निर् बभूव शवसा सुमद्रथः। ऋ०वे० ३.३.९²
अग्निर् ब्रह्मग्निर् यज्ञो वनस्पतिर् यज्ञियाः। वा०सं० ४.११; श०ब्रा० ३.२.२.७। प्रतीकःअग्निर् ब्रह्मा। का०श्रौ०सू० ७.४.१५
अग्निर् ब्रह्मा नृषदने विधर्ता। ऋ०वे० ७.७.५²
अग्निर् भगः सवितेदम् जुषन्ताम्। मा०श्रौ०सू० ३.५.१३¹ देखें- धाता रातिः सवितेदं।
अग्निर् भवन्न उत्तमो रोचनानाम्। ऋ०वे० ३.५.१०²
अग्निर् भानुना रुशता स्वंगः। ऋ०वे० १०.१.१³; वा०सं० १२.१३³; तै०सं० ४.२.१.४ ३; मै०सं० २.७.८³, ८५.१५; का०सं० १६.८³, श०ब्रा०
६.७.३.१०
अग्निर् भुवद् रयिपती रयिणाम्। ऋ०वे० १.६०.४४, ७२.१³, तै०सं० २.२.१२.२³
अग्निर् भूतानाम् अधिपतिः स मावतु। तै०सं० ३.४.५.१; पार०गृ०सू० १.५.१०; हिर०गृ०सू० १.३.१० देखें- अग्निर् अधिपतिः और तुल०- अग्ने
पृथिवीपते और अग्ने पृथिव्या अधिपते।
अग्निर् भूम्याम् ओषधीषु। अ०वे० १२.१.१९¹; कौ०सू० १३७.३०। प्रतीकः अग्निर् भूम्याम्। कौ०सू० २.४१, १२०.५
अग्निर् भूयिष्ठा इत्य अन्यो अब्रवीत्। ऋ०वे० १.१६१.९²
अग्निर् मन्द्रो मधुवचा ऋतावा। ऋ०वे० ४.६.५², ७.७.४४
अग्निर् मन्द्रो विदथेषु प्रचेताः। ऋ०वे० ४.६.२²।
अग्निर् मन्युम् प्रतिनुदन् पुरस्तात्। तै०सं० ४.७.१४.२¹, का०सं० ४०.१०¹ देखें- अग्ने मन्युं।
अग्निर् मन्विद्धः। ऐ०ब्रा० २.३४.२; श०श्रौ०सू० ७.९.३ तुल०- अग्निर् देवेद्धः और नीचे ’अग्ने देवेद्ध मन्विद्ध‘ इत्यादि।
अग्निर् मर्तेष्व् आविशन्। ऋ०वे० ५.२५.४²
अग्निर् महः सौभगस्य। ऋ०वे० ४.५५.८²; का०सं० ७.१६ २
अग्निर् मही रोदसी आ विवेश। ऋ०वे० १०.८०.२²
अग्निर् मह्यं अथो इमाम्। ऋ०वे० १०.८५.४१४; अ०वे० १४.२.४४; सा० म०ब्रा० १.१.७४; पार०गृ०सू० १.१४.१६४; आ०म०पा० १.३.२४; मै०ज०
१.१०.१०४ देखें- अग्निर् ददात्य्।
अग्निर् मह्यम् प्रेद उ वोचन् मनीषाम्। ऋ० ४.५.३४
अग्निर् मा गोप्ता परिपातु विश्वतः। अ०वे० १७.१.३०¹
अग्निर् माग्निनावतु प्राणायापानायायुषे वर्चस ओजसे तेजसे स्वस्तये सुभूतये स्वाहा। अ०वे० १९.४५.६
अग्निर् मा तत्र नयतु। अ०वे० १९.४३.१³
अग्निर् मा तस्माद् अनृणम् कृणोतु। तै०आर० २.६.२⁵ (द्वितीयांश)। देखें- अग्निष् टद् धोता।
अग्निर् मा तस्माद् इन्द्रश् च। तै०आर० २.४.१³ देखें- ’अग्निर् नस् तस्माद्‘ इत्यादि।
अग्निर् मा तस्माद् एनसः। अ०वे० ७.६४.२³; वा० स० २०.१४³; तै०सं० १.८.५.३.३, ३.१.४.३³; मै०सं० ३.११.१०³, १५७.२; का०सं० ३८.५³;
तै०ब्रा० २.६.६.१³, ३.७.१२.१³, ३४; ३४, ४³ (द्वितीयांश) ५³, ५४; तै०आर० २.३, १४, ६.२³; आश्व०श्रौ०सू० २.७.११³; शा०श्रौ०सू० ४.१७.१२³;
का०श्रौ०सू० २५.९.१२³; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१³; कौ०सू० ४४.१७³; सा०म० ब्रा० २.२.११³ देखें- अग्निर् नस् तस्माद्, अग्निष् ट्वा तस्माद् और अयं तस्माद्।
अग्निर् मा तेभ्यो रक्षतु। तै०सं० ३.५.४.१³; का०सं० ५.६³ देखें- अग्निर् नस् तेभ्यो।
अग्निर् मा दुरिष्टात् पातु सविताघशंसात्। तै०सं० १.६³,५; मा० श्रो० सू०१.४.२.८। प्रतीकः अग्निर् मा दुरिष्टाट् पातु। आप० श्रौ०सू० ४.१०.२। अग्निर् मा पातु दुरिताद् इत्यादि देखें- ’अग्निर् नः‘ इत्यादि।
अग्निर् मा पातु वसुभिः पुरस्तात्। अ०वे० १९.१७.१¹
अग्निर् माम् पातु मानुषम्। मै०सं० ५.२.१५.८
अग्निर् मित्रो वरुणः शर्म यंसन्। ऋ०वे० १.१३६.७³
अग्निर् मुखं। तै०आर० १०.३५
अग्निर् मुखम् प्रथमो देवतानाम्। का०सं० ४.१६¹; ऐ०ब्रा० १.४.८; आश्व०श्रौ०सू० ४.२.३¹। प्रतीकः अग्निर् मुखम्। आश्व०श्रौ०सू० ४.१.११
अग्निर् मूर्धा दिवः ककुत्। ऋ०वे० ८.४४.१६¹; सा०वे० १.२७¹, २.८८२¹; वा०सं० ३.१२¹, १३.१४¹, १५.२०¹; तै०सं० १.५.५.१¹, ७.१, ४.४.४.१¹;
मै०सं० १.५.१¹, ६३.८, १.५.५ (इत्यादि) ७३.७,३, १.७.४, ११३.४; का०सं० ६.९¹, ७.४, ९.२; श०ब्रा० २.३.४.११¹, ७.४.१.४१, १३.४.१.१३; तै०ब्रा० ३.५.७.१¹, १२.३.४; याज्ञ०ध०शा० १.२९९। प्रतीकः अग्निर् मूर्धा। तै०सं० १.५.११.४, ४.१.११.१; मै०सं० १.५.६, ७४.३, २.१३.७, १५५.१३, ४.१०.१, १४१.१, ४.१०.१, १४९.९; का०सं० ७.५, १२.१४, २०.१४, १५, ३९.१४, ४०.१४; तै०ब्रा० ३.१.३.३; आश्व०श्रौ०सू० १.६.१, २.१०.११ (भाष्य); शा०श्रौ०सू०
१.८.४, २.५.१६, १४.५२.१०; का०श्रौ०सू० १७.१२.५; मा०श्रौ०सू० ५.१.१.२१, ५.१.२.८, ५.१.३.८, ५.१.५.२५; आप०श्रौ०सू० ५.२८.११, १६.२२.६, १७.४.१०, १०.६, २०.१३.४; साम० वि०ब्रा० १.७.११; बृ०पा०सं० ९.६४, ३०६
अग्निर् मृत्युः। शा०श्रौ०सू० १६.१२.१८ भाष्य एवमादिकाः शाखान्तरोक्ता आप्रियः।
अग्निर् मे गोप्ता मरुतश् च सर्वे। अ०वे० ११.१.३३³
अग्निर् मे दक्षम् दधातु। अ०वे० १६.४.७
अग्निर् मे दैवो होता त्वं मानुषः। शा०श्रौ०सू० ५.१६ देखें- अग्निर् मे होता, अग्निर् मे होता स मे होता, अग्निर् मे होता समोपह्वयताम्, अग्निर्
होता स और अग्निर् होताहं मानुषः।
अग्निर् मेधां दधातु मे। अ०वे० १९.४३.१४ देखें- मेधाम् इन्द्रश् चाग्निश् च।
अग्निर् मे वाचि श्रितः, वाग् हृदये, हृदयं मयि, अहम् अमृते, अमृतम् ब्रह्मणि। तै०ब्रा० श्रा० ३.१०.८.४
अग्निर् मे होता। षड्०ब्रा० २.१०; आप०श्रौ०सू० १०.१.१४ देखें- अग्निर् मे दैवो के नीचे।
अग्निर् मे होता स मे होता होतारं त्वामुं वृणे। आप०गृ०सू० १.२३.८ देखें- अग्निर् मे दैवो के नीचे।
अग्निर् मे होता स मोपहव्यताम्। षड०ब्रा० २.५. देखें- नीचे अग्निर् मे दैवो और अग्नयः उपह्वयध्वम्।
अग्निर् यछतु शंतमा। ऋ० वै० ३.१३.४²
अग्निर् यजुर्भिः। मै०सं० १.९.२, १३२.१, १.९.८, १३९.७; का०सं० ९.१०; तै०आर० ३.८.१; आप०श्रौ०सू० १०.३.६; मा०श्रौ०सू० २.१.१.१७
अग्निर् यजुर्भिः पूषा स्वगाकारैस त इमं यज्ञम् अवन्तु ते माम् अवन्तु अनु वा आरभेऽनु मारभध्वं स्वाहा। का०श्रौ०सू० ३५.२; आप०श्रौ०सू०
१४.१७.१
अग्निर् यज्ञम् त्रिवृतं सप्ततंतुं। अ०वे० सं० पूर्व में ९९¹ पाद देखें- वै०सू० समालोचनात्मक टिप्पणी पृ० ६५); गौ०ब्रा० १.१.१२; वै०सू० १०.१७³ देखें- अग्निर् विद्वान् यज्ञम् और पञ्चयामं।
अग्निर् यज्ञस्य हव्यवाट्। ऋ०वे० ३.२७.५³; मै०सं० ४.१०.१³, १४१.७; का० सू० ४०.१४³; तै०ब्रा० ३.६.१.३
अग्निर् यज्ञस्याध्वरस्य चेतति। ऋ०वे० १.१२८.४²
अग्निर् यज्ञेषु जेन्यो न विश्पतिः। ऋ०वे० १.१२८.७²
अग्निर् यद् रोधति क्षमि। ऋ०वे० ८.४३.६³; का०सूं० ७.१६³
अग्निर् यद् वेर् मर्ताय देवान्। ऋ०वे० १.७७.२ ३
अग्निर् यद् इन्द्रो यवः सोमो यवः। अ०वे० ९.२.१३
अग्निर् यष्टेदम् नमः। का०सं० १.१२, ३१.११ देखें- अग्ने यष्टर्।
अग्निर् युनक्तु तपसा। पञ्च०ब्रा० १.३.५¹। प्रतीकः अग्निर् युनक्तु। ला०श्रौ०सु० २.१.१
अग्निर् येन विराजति। ऋ०वे० के खिल १०.१२८.१२¹, आप०श्रौ०सू० ६.२३.१¹
अग्निर् वत्सः। का०श्रौ०सू० ३९.८; आप०श्रौ०सू० १६.३२.४
अग्निर् वनस्पतिर् इन्द्रो वसुमान् रुद्रवान्, आदित्यवान् ऋभुमान् विभुमान् वाजवान् बृहस्पतिमान् विश्व देव्यावान् सोमास् तम् अपनुदन्तु।
का०श्रौ०सू० १०.७.१४ तुल०- ’अग्नेर् वनस्पतेर्‘ इत्यादि।
अग्निर् वनस्पतीनाम् अधिपतिः स मावतु। अ०वे० ५.२४.२ प्रतीकः अग्निर् वनस्पतीनाम्। वै०सू० ८.१३
अग्निर् वने नव्य् असृष्ट शोकम्। ऋ०वे० १०.५१.९४; अ०वे० १८.१.३९४
अग्निर् वनेव वात इत्। ऋ०वे० ८.४०.१ ५
अग्निर् वनेव सासहिः प्र वावृधे। ऋ०वे० ८.१२.९³
अग्निर् वनेषु रोचते। ऋ० वे ८.४३.८³
अग्निर् वन्दारु वेद्यश् चनो धात्। ऋ०वे० ६.४.२²; मै०सं० ४.१४.१५², २४१.६
अग्निर् वरूधं मम तस्य चाकन्। ऋ०वे० १.१४८.२²
अग्निर् वर्चो ज्योतिर् वर्चः स्वाहा। वा०सं० ३.९; श०ब्रा० २.३.१.३१ (स्वाहा के बिना। प्रतीकः अग्निर् वर्चः। का०श्रौ०सू० ४.१४.१५
अग्निर् वव्ने सुवीर्यम्। ऋ०वे० १.३६.१७¹
अग्निर् वाजस्य परमस्य रायः। ऋ०वे० ४.१२.३²
अग्निर् वामं सुवितम् वस्यो अछ। ऋ० वे.१.१४१.१२४
अग्निर् वायुर् आदित्यः। आप०श्रौ०सू० ७.७.२¹
अग्निर् वायुश् च सूर्यश् च। तै०आर० १.१.२³, २१.१³, २५.२³; बौ०ध०सू० ३.२.८³
अग्निर् वायुः सूर्यो वषट् स्वाहा नमः। तै०सं० ७.३.१२.१
अग्निर् विक्षु प्र शस्यते। ऋ०वे० ५.१७.४४
अग्निर् विद्वां ऋतचिद् धि सत्यः। ऋ०वे० १.१४५.५४
अग्निर् विद्वान् यज्ञम् नः कल्पयति। ऋ०वे० १०.५२.४³ देखें- अग्निर् यज्ञम्।
अग्निर् विद्वान् स यजात् सेद् उ होता (अ०वे० कौ.०सू० स इद् धोता)। ऋ०वे० १०.२.३³; अ०वे० १९.५९.३³; तै०सं० १.१.१४.३³; मै०सं०
४.१०.२³, १४७.१०; का०सं० २.१५³; श०ब्रा० १२.४.४.१; कौ०सू० ५.१२³
अग्निर् विध्यत्व् अस्तया। अ०वे० ५.३१.१२४
अग्निर् विभ्राजते घृतैः। ऋ०वे० ८.४३.२२²
अग्निर् विभ्राष्टिवसनः। तै०आ० १.१२.३¹
अग्निर् वियत्तोऽस्याम्। तै०सं० ४.४.५.१ देखें- नीचे अग्निर् अधिपतिः।
अग्निर् विशाम् मानुषीणाम्। तै०ब्रा० २.४.८.२² देखें- विशाम् अग्निर्।
अग्निर् विशाम् विराजति। का०सं० ३९.१५४
अग्निर् विश्वस्य राजति। का०सं० ३९.१५³
अग्निर् विश्वस्य हविषः कृतस्य। ऋ०वे० ७.११.४²
अग्निर् विश्वानि काव्यानि विद्वान्। ऋ०वे० ३.१.१८४ देखें- मन्द्रो विश्वानि।
अग्निर् विश्वान्य अप दुष्कृतानि। ऋ०वे० १०.१६४.३³; अ०वे० ६.४५.२³।
अग्निर् विषम अहेर, निर् अधात्। अ०वे० १०.४.२६³
अग्निर् वीरम् श्रुत्यं कर्मनिष्ठाम्। अ०वे० १०.८०.१²
अग्निर् वृत्राणि जङ्घनत्। ऋ०वे० ६.१६.३४¹, सा०वे० १.४¹; २.७,४६¹, वा०सं० ३३.९¹; तै०सं० ४.३.१३.१¹,५.५.६.१; मै०सं० ४.१०.१¹, १४०.९,
४.१०.२, १४५.७, ४.१०.५, १५४.१, ४.११.२, १६३.१०, ४.१३.५, २०५.७; का०सं० २.१४¹, २०.१४; ऐ०ब्रा० १.४.६, २५.९; का० ब्रा० १.४; तै०ब्रा० ३.५.६.१¹; आश्व०श्रौ०सू० १.५.२९, ४.८.८; आप०श्रौ०सू० १७.७.४; मा०श्रौ०सू० ५.१.१.२०, ५.१.४.१। प्रतीकः अग्निर् वृत्राणि। शा०श्रौ०सू० १.८.१, १४.५२.५.९; अग्निर् वृत्रेति (!) ऋ० वि० २.६.१४
अग्निर् वृत्राणि दयते पुरुणि। ऋ०वे० १०.८०.२४
अग्निर् वेद मर्तानाम् अपीच्यम्। ऋ०वे० ८.३९.६²
अग्निर् वेधस्तम ऋषिः। ऋ०वे० ६.१४.२²
अग्निर् वै केतादित्यः सुकेता तौ प्रपद्ये ताभ्यां नमोस्तु तौ मा पुरस्ताद् गोपायेताम्। पार०गृ०सू० ३.४.१४
अग्निर् वै नः पदवायः। अ०वे० ५.१८.१४¹
अग्निर् वैश्वानर इह श्रवद् इह सोमस्य मत्सत्। शा०श्रौ०सू० ८.२२.१ देखें- एक को छो़डकर अगला और अग्निर् जातवेदा इह।
अग्निर् वैश्वानरः सह पङ्क्या कृतः। अ०वे० १३.३.५²
अग्निर् वैश्वानरः सोमस्य मत्सत्। शा०श्रौ०सू० ८.२२.१ तुल०- एक को छो़डकर पूर्व का और अग्निर् जातवेदाः सोमस्य।
अग्निर् वैश्वानरो अपहन्तु पापम्। मै०ज० २.८.६²
अग्निर् वैश्वानरो बृहन् (अ०वे० वृषा; ऐ०ब्रा०। आश्व०श्रौ०सू० महान्) अ०वे० सं० ४.३६.१²; वा०सं० ३३.९२²; ऐ०ब्रा० ५.१९.१५;
आश्व०श्रौ०सू० ८.१०.३²; शा०श्रौ०सू० १०.११.९²
अग्निर् वो ह्वयति देव यज्यायै। आप०श्रौ०सू० २.४.२
अग्निर् ह त्यम् जरतः कर्णम् आव। ऋ०वे० १०.८०.३¹
अग्निर् ह दाति रोमा पृथिव्याः। ऋ०वे० १.६५.८²
आग्निर् ह दैवीनाम् इत्यादि। देखें- ’अग्निर् दैवीनां‘ इत्यादि।
अग्निर् ह दैवो होता मानुषाद् धोतुः पूर्वो निषद्य यजते। कौ०ब्रा० २६.६
अग्निर् ह नः प्रथमजा ऋतस्य। ऋ०वे० १०.५.७³
अग्निर् ह नाम धायि दन्न अपस्तमः। ऋ०वे० १०.११५.२¹
अग्निर् ह नामोत जातवेदाः। ऋ०वे० १०.६१.१४³
अग्निर् हविर् अजुषत। शा०श्रौ०सू० १.१४.६,८ देखें- नीचे अग्निर् इदं।
अग्निर् हविः (ऋ०वे० का०सं० ; शेष हव्यं) शमिता सूदयाति (अ०वे० स्वदयतु)। ऋ०वे० ३.४.१०², ७.२.१०²; अ०वे० ५.२७.११³; वा०सं०
२७.२१³; तै०सं० ४.१.८.३.३; मै०सं० २.१२.६³: १५०.१९; का०सं० १८.१७² देखें- अग्निर् हव्यानि और अग्निर् हव्या सुषूदति।
अग्निर् हविः सूदयाति प्र धीभिः। ऋ०वे० २.३.१०²
अग्निर् हव्यम् शमिता इत्यादि। देखें- ’अग्निर् हविः‘ इत्यादि।
अग्निर् हव्यवाड् रह तान् आवहतु। तै०ब्रा० ३.७.४.४³; आप०श्रौ०सू० ४.१.८³
अग्निर् हव्यानि सिष्वदत्। ऋ०वे० १.१८८.१०³ देखें- नीचे अग्निर् हविः शमिता।
अग्निर् हव्यानुमान्यताम् (मा०श्रौ०सू० हव्या नो म०) तै०ब्रा० ३.७.५.२²; आप० श्रौ०सू० २.१०४²; श्रौ० सू० १.२.६.१८²
अग्निर् हव्यान्य अक्रमीत्। ऋ०वे० ४.१५.३²; सा०वे० १.३०²; वा०सं० ११.२५²; तै०सं० ४.१.२⁵; मै०सं० १.१.९², ५.७; का०सं० १६.२², २१²; ३८.१२², तै०ब्रा० ३.६.४.१²
अग्निर् हव्या सुषूदित्। ऋ०वे० १.१०५.१४³; १४२.११³ देखें- हविः शमिता।
अग्निर् हि जानि पूर्व्यः। ऋ०वे० ८.७.३६¹
अग्निर् हि देवान् अमृतो दुवस्यति। ऋ०वे० ३.३.१³
अग्निर् हिमस्य भेषजम्। वा०सं० २३.१०³, ४६³; तै०सं० ७.४.१८.२³, मै०सं० ३.१२.१९³, १६६.३; का०सं० का० ४.७³; आश्व०श्रौ०सू० १०.९.२³;
शा०श्रौ०सू० १६.५.४³ देखें- अग्निर् ददातु भेषजम् और अग्निष् कृणोतु भेषजम्।
अग्निर् हि वाजिनं विशे। ऋ०वे० ५.६.३¹, सा०वे० २.१०८८¹; का०स० ३९.१३¹; तै०ब्रा० ३.११.६.४¹; आप०श्रौ०सू० १६.३५.५¹
अग्निर् हि विद्मना निदः। ऋ०वे० ६.१४.५¹
अग्निर् हि विप्रो जुषतां हविर् नः। ऋ०वे० १०.१६५.२³; अ०वे० ६.२७.२.३; म०ज० २.२७.१³
अग्निर् हेतीनां प्रतिधर्ता। वा०सं० १५.१०; तै०सं० ४.४.२.१; मै०सं० २.८.९, ११३.५; का०सं० १७.८; श०ब्रा० ८.६.१.५
अग्निर् होता। मै०सं० १.९.१, १३१.७; तै०आर० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० १०.१६.४; मा०श्रौ०सू० ५.२.१४.३
अग्निर् होता। आश्व०श्रौ०सू० ४.१३.७। निम्नलिखित ऋग्वेद में से एक का प्रतीक मन्त्र।
अग्निर् होता कविक्रतुः। ऋ०वे० १.१.५¹
अग्निर् होता गृहपतिः स राजा। ऋ०वे० ६.१५.१३¹; मै०सं० ४.१३.१०¹, २१३.१४; ऐ०ब्रा० ४.७.४.८, ५.८.१४; कौ०ब्रा० २३.३; तै०ब्रा० ३.५.१२.१¹; आश्व०श्रौ०सू० १.१०.५, ६.५.६, ८.८.६। प्रतीकः अग्निर् होता गृहपतिः। शा०श्रौ०सू० १.१५.४, ९.२०.७, २६.३, १०.६.१९
अग्निर् होता गृहपतिः सुवीर्यम्। ऋ०वे० १०.१२२.१४
अग्निर् होता दास्वतः। ऋ०वे० ५.९.२¹
अग्निर् होताध्वर्युष् टे बृहस्पतिः। अ०वे० १८.४.१५¹
अग्निर् होता नि षसादा यजीयान्। ऋ०वे० ५.१.५४, तै०सं० १.३.१४.१¹, ४.१.३.४; मै०सं० २.७.३४, ७७.१८; का०सं० १६.३४ तुल०- अग्निर् होतान्य
असीदद् और होता मन्द्रो नि।
अग्निर् होता नो अध्वरे। ऋ०वे० ४.१५.१¹, मै० सं० ४.१३.४¹, २०३.१; का०सं० १६.२१¹, ३८.१२¹; ऐ०ब्रा० २.५.२; कौ०ब्रा० २८,२; तै०ब्रा०
३.६.४.१¹; आश्व०श्रौ०सू० ४.१३.७; शा०श्रौ०सू० ५.१६.८। प्रतीकः अग्निर् होता नः। आश्व०श्रौ०सू० ३.२.९; मा०श्रौ०सू० ५.२.८.२१
अग्निर् होता न्य् असीदद् यजीयान्। ऋ०वे० ५.१.६¹; मै०सं० ४.११.१¹, १६२.४; का०सं० २.१५¹, ७.१६; ऐ०ब्रा० ७.९.७; आश्व०श्रौ०सू०
३.१३.१२। प्रतीकः अग्निर् होता। मा०श्रौ०सू० ५.१.५.६१ देखें- अग्निर् होता नि षसादा।
अग्निर् होता पुरोहितः। ऋ०वे० ३.११.१¹; का०सं० २.१५¹; कौ०ब्रा० २६.१७; आश्व०श्रौ०सू० २.१.२१; शा० श्रौ०सू० ६.४.१, १०.११.९
अग्निर् होता पृथिव्य् अन्तरिक्षम्। आश्व०श्रौ०सू० ३.१०.३१²; आप०श्रौ०सू० ९.१८.१२² देखें- अग्निर् इन्द्रस् त्वष्टा।
अग्निर् होता वेत्व् अग्निर् (आश्व०श्रौ०सू० अग्नेर) होत्रं वेतुपवित्रम् साधु ते यजमान देवता। आश्व०श्रौ०सू० १.४.१०; शा०श्रौ०सू० १.६.१४
तुल०- अगले दो और अग्ने वीहि।
अग्निर् होता वेत्व् अग्निर् होत्रं वेतु प्रावित्रं स्मो वयं साधु ते यजमान देवता। तै०ब्रा० ३.५.४.१। खंडों में : अग्निर् होता, स्मो वयम्, साधु ते
यजमाना देवता। तै०सं० २.५.९.४-५ तुल०- पूर्व तथा अगला।
अग्निर् होता वेत्व अग्नेर होत्रम् वेत्तु प्रावित्रम् साधु ते यजमान देवता। श०ब्रा० १.५.२.१ प्रतीकः अग्निर् होता। का०श्रौ०सू० ३.२.१५ देखें- पूर्व के
दो।
अग्निर् होताश्विनाध्वर्यू (शा०श्रौ०सू० अश्विनौ अध्वर्यू) मै०सं० १.९.१, १३१.७; तै०आर० ३.३.१; शा०श्रौ०सू० १०.१६.४
अग्निर् होता स मे होता। आप०श्रौ०सू० १०.३.१; मा०श्रौ०सू० २.१.१.४ देखें- नीचे अग्निर् मे दैवो।
अग्निर् होताहम् अनायुषः। शा०श्रौ० सू० १.३.२३ देखें-अग्निष्टे होता और अग्निर् मे दैवो।
अग्निर् होता हस्तगृह्या निनाय। ऋ०वे० १०.१०९.२४; अ०वे० ५.१७.२४
अग्निर् होतोप तं हुवे। का०सं० ४.१४.१, ३१.१५ देखें- अग्निम् होतारम् इह।
अग्निर् होत्रेणेदं (शा०श्रौ०सू० होत्रेण) हविर् अजुषत। मौ० सं० ४.१३.९, २१२.८; श०ब्रा० १.९.१.१०; शा०श्रौ०सू० १.१४.१५; देखें- अग्निर् इदं और अग्नि होत्रेणेदं।
अग्निर् हय अन्तर आपश् च। अ०वे० १.४.२२³
अग्निर् हय एषाम् दूतः प्रत्य् एतु विद्वान्। अ०वे० ३.१.२४ देखें- अग्निर् नः शत्रून् और अग्निर् नो दूतः।
अग्निवर्णां शुभाम् सौम्याम्। ऋ०वे० के० खिल १०.१२७.८¹।
अग्निवायुचन्द्रसूर्याः प्रायश्चित्तयो यूयं देवानां प्रायश्चित्तयः स्थ। सा०म०ब्रा० १.४.५ देखें- गो०गृ०सू० २.५.३।
अग्निवासा पृथिव्या असितज्ञूः। अ०वे० १२.१.२१¹; गो०ब्रा० १.२.९.(मूल पाठ १.२.८); कौ०सू० १३७.३०
अग्निश् च घर्मश् च। मै०सं० २.११.६, १४३.११, ३.४.२, ४६.३; का०सं० २१.११ देखें- अग्निश् च मे घर्मश्।
अग्निश् च जातवेदाश् च। तै०आर० १.९.१¹, १२.४४
अग्निश् च तत् सविता च। गो०ब्रा० १.२.७³; वै०सू० १२.८³ देखें- अग्निश् तत् सोमः।
अग्निश् च दहतं प्रति। अ०वे० ३१.३४ (रोथ तथा ह्विटने का संस्करण आग्निश्); सा०वे० २.१२१५४ देखें- ’आग्निश् च‘ इत्यादि।
अग्निश् च देव सूर्येषम् ऊर्जं दधातन। का०सं० २.२
अग्निश् त पृथिवी च संनते ते मे संनमताम् अदः। वा०सं० २६.१ देखें- नीचे अग्नये सम् अनमत्।
अग्निश् च म (मै०सं० मा) आपश् च मे। वा०सं० १८.१४; तै०सं० ४.७.५.१, ५.४.८.३; मै०सं० २.११.५, १४२.७; का०सं० १०.८ देखें- अग्निश्
चापश् च।
अग्निश् च म (मै०सं० मा) इन्द्रश् च मे। रा०सं० १८.१६; तै०सं० ४.७.६.१; मै०सं० २.११.५, १४२.११; का०सं० १८.१०
अग्निश् च मा मन्युश्च मन्युपतयश् च मन्युकृतेभ्यः पापेभ्यो रक्षन्ताम्। तै०आर० १०.२४.१; महा०नारा०उप० १४.३। प्रतीकः अग्निश्च मा मन्युश्च।
रि०स्म० २३.७३
अग्निश् च मे घर्मश् च मे। वा०सं० १८.२२; तै०सं० ४.७.९.१, ५.४.८.४; का०सं० १८.११; श०ब्रा० ९.३.३.१ देखें- अग्निश् च घर्मश् च।
अग्निश् च यन् मरुतो विश्ववेदसः। ऋ०वे० ५.६०.७¹
अग्निश् च विष्णो तप उत्तमं महः। अ०वे० १.४८; तै०ब्रा० २.४.३.४¹; आश्व०श्रौ०सू० ४.२.३¹
अग्निश् च सोम सक्रतू अधत्तम्। ऋ०वे० १.९३.५; तै०सं० २.३.१४.२²; मै०सं० १.५१² (केवल पद पाठ में देखें पृष्ठ ६५; टिप्पणी ६); ४.१०.१², १४४.१४; का०सं० ४.१६²; ऐ०ब्रा० २.९.५²; तै०ब्रा० ३.५.७.२²; कौ०सू० ५.१²
अग्निश् च हव्यवाहनः। अ०वे० ७.२०.१³; वा०सं० ३४.९³; तै०सं० ३.३.११.३³; मै०सं० ३.१६.४,३ १८९.११; आश्व०श्रौ०सू० ४.१२.२.३, शा०श्रौ०सू० ९.२७.२³, सा०म०ब्रा० २.२.१९³।
अग्निश् चापश् च। मै०सं० ३.४.१, ४५.६; का०सं० २२.११ देखें- अग्निश् च मे आपश्।
अग्निश् चित्रेण कर्मणा। ऋ०वे० ८.३९.५²
अग्निश् चिद् धि ष्मातसे शुशुक्वान्। ऋ०वे० १.१६९.३³ देखें- अग्निः शोचिष्मां।
अग्निश् चेदं करिष्यथः। वा०सं० ११.६८³, तै०सं० ४.१.९.२४; मै०सं० २.७.७४, ८२.१४; का०सं० १६.७; श०ब्रा० ६.६.२.५
अग्निश्रियो मरुतो विश्वकृष्टयः। ऋ०वे० ३.२६.५¹; तै०ब्रा० २.७.१२.३¹। प्रतीकः अग्निश्रयः। आप०श्रौ०सू० २२.२७.९
अग्निः शरीरम् वेवेष्टु। अ०वे० २.१२.८³
अग्निः शरीरम् सचते यदैधः। अ०वे० १२.३.२³
अग्निः शर्द्धम् अनवद्यं युवानम्। ऋ०वे० १.७१.८³; वा०सं० ३३.११³; तै०सं० १.३.१४.६³; मै०सं० ४.४.१५³, २४०.८
अग्निः शान्तिः। तै०आर० ४.४२.५
अग्निः शुक्रेण शुचिषा। ऋ०वे० ८.५६ (भाग ८) ५³; का०सं० ३९.१५³ देखें- अग्निम् शुक्रेण अग्निस् तिग्मेन, वृषा शुक्रेण और उषः शुक्रेणः।
अग्निः शुचिवृततमः। ऋ०वे० ८.४४.२१¹; तै०सं० १.३.१४.८¹, ५.५.३¹; मै०सं० १.५.१¹, ६६.१८, ४.१०.१, १४३.१३, ४.१०.२, १४७.१२; का०सं० १९.१४, ४०¹; ऐ०ब्रा० ७.७.३; श०ब्रा० १२.४.४.५¹; आश्व०श्रौ०सू० २.१.२५; श०श्रौ०सू० २.२.१०
अग्निः शृङ्गे दविध्वत्। ऋ०वे० ८.६०.१३²
अग्निः शुचिष्मान् अतसान्य् उष्णन्। ऋ०वे० २.४.७³ देखें- अग्निश् चिद् धि।
अग्निः श्रद्धां च मेधां च। शा०गृ०सू० २.१०.६¹
अग्निष् कृणोतु भेषजम्। अ०वे० ६.१०६.३४ देखें- अग्निर ददातु भेषजम् और तुल०- अग्निर हिमस्य।
अग्निष् ट (पद-पाठ तान्) अग्रे प्रमुमोक्तु देवः। मै०सं० १.२.१५³, २५.६ देखें- अग्निष्टान् अग्रे।
अग्निष् ट आयुः प्रतरां कृणोतु (अ०म०पा० दधातु) आ०म०पा० २.४.४¹ (आप०गृ०सू० ४.११.६), हिर०गृ०सू० १.७.११¹ देखें- अग्निष् पुष्टिं।
अग्निष् टच् छोचन्न अप बाधताम् इतः। ऋ०वे० ७.५०.२³
अग्निष् टत् पुनर् आभरात् (श०ब्रा० आभ्रियात्) श०ब्रा० १.५.१.२०³; शा०श्रौ० सू० १.६.२³; आप०श्रौ०सू० २४.१२.६४
अग्निष् टत् सर्वं शुन्धतु। का०सं० ३५.४³ (द्वितीयांश) आप० श्रौ० सूं० ९.१७.४³,५³ देखें- अग्निष् तद् रक्षतु।
अग्निष् तत् सोमः पृथिवी। आप०श्रौ०सू० १०.१३.११³ देखें- अग्निश् च तत्।
अग्निष् टत् स्विष्टकृद् विद्वान्। श०ब्रा० १४.९.४.२४³; बृ०आ०उ० ६.४.२४³; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१³ (द्वितीयांश); आप०गृ०सू० १.१०.२३³,
१.१०.२३³; हिर०गृ०सू० १.३.७; आप०गृ०सू० १.२.७³
अग्निष् टद् आहर निर्त्र????7तेर उपस्थात्। अ०वे० ७.५३.३³
अग्निष् टद् धोता क्रतुविद् विजानन् (का०ब्रा० जनानाम्)। ऋ०वे० १०.२.५; का०ब्रा० २६.६³; तै०ब्रा० ३.७.११.५³; आप०श्रौ०सू० ३.१२.१³
अग्निष् टद् धोता सुहुतं कृणोतु। अ०वे० ६.७१.१४,२४, १०.९.२६ देखें- अग्निर् मा तस्माद् अनृणं।
अग्निष् टद् रक्षतु। मा०श्रौ०सू० ३.५.१५³ देखें- अग्निष् टत् सर्वं।
अग्निष् टद् विश्वम् आ पृणाति (अ०वे० पृणतु) विद्वान। ऋ०वे० १०.२.४³; आ०वे० १९.५९.२³; तै०सं० १.१.१४.४³; मै०स० ४.१०.२, १४७.७;
का०सं० ३५.९³
अग्निष् टद् विश्वाद् अगदं (तै०आर० अनृणं) कृणोतु। ऋ०वे० १०.१६.६³; अ०वे० १८.३.५५³ तै०आर० ६.४.२³
अग्निष् टपति प्रतिदहत्य् अहावोऽहावः श०ब्रा० ४.४.५.८, १४.३.१.१२। प्रतीकः अग्निष् टपति। ला०श्रौ०सू० २.१२.१
अग्निष् टं ब्रह्मणा सह। ऋ०वे० १०.१६२.२³; अ०वे० २०.९६.१२³; मै०ज० २.१८.२³
अग्नि ष्टवे दम आ जातवेदाः। ऋ०वे० ६.१२.४², ७.१२.२²; सा०वे० २.६५५²
अग्निष् टान् (तै०सं०, का०सं०, तै०आर० अग्निस् टाँ) अग्रे प्र मुमोक्तु देवः। अ०वे० २.३४.३³; तै०सं० ३.१.४.२³; का०सं० ३०.८³; तै०आर०
३.११.११³ देखें- अग्निष् ट अग्रे और वायष् टान्।
अग्निष् टाँ (वा०स०टान्; आश्व०श्रौ०सू० टाल्) लोकात् प्र णुदात्य् (आश्व०श्रौ०सू० णुदात्व् (!); सा०म० ब्रा० णुदत्व्) अस्मात् वाव् सं०
२.३०४; श०ब्रा० २.४.२.१५४; आश्व०श्रौ०सू० २.६.२४; शा०श्रौ०सू० २.६.२; आप०श्रौ०सू० १.८.७४ (द्वितीयांश) सा०म०ब्रा० २.३.४४ देखें- अगले दो और तुल०- अग्ने तान् अस्मात्।
अग्निष् टान् अस्मात् प्र णुनोत्तु लोकात्। मा०श्रौ०सू० १.१.२.८४ देखें- पूर्व और अगला।
अग्निष् टान् अस्मात् प्र धमाति यज्ञात्। अ०वे० १८.२.२८४ देखें- पूर्व दो।
अग्निष् टा विश्वा भुवनानि वेद। ऋ०वे० ३.५५.१०³
अग्निष् टे अग्रं देखें- अग्निस् तेऽग्रं।
अग्निष् टे गोपा अधिपा वसिष्ठः। अ०वे० ७.५३.२४
अग्निष् टे तन्वम् मा विनैत्। मा०श्रौ०सू० १.२.३.२८ देखें- अग्निस् ते तनुवम् और टे त्वचं।
अग्निष् टे तेजः प्रयछत्व इन्द्र इन्द्रियं पित्र्यां बन्धुताम्। मै०सं० २.२.५, १८.२०, प्रीतकः अग्निष्टे तेजः मा०श्रौ०सू० ५.१.९.३२
अग्निष् टे तेजो मा हार्षित (मा०श्रौ०सू० विनैत्) आश्व०श्रौ०सू० २.३.४; मा०श्रौ०सू० १.२.५.१५ देखें- अग्निस् ते तेजो।
अग्निष् टे त्वचं मा हिंषीत्। वा० स०१.२२; श०ब्रा० १.२.२.१२। प्रतीकः अग्निष्टे का०श्रौ०सू० २.५.२१ देखें- नीचे अग्निष्टे तन्वं।
अग्निष् टे (तै०सं० अग्निस् ते) ऽअधिपतिः। वा०सं० १३.२४; तै०सं० ४.४.६.१; मै०सं० २.७.१६, ९९.९; क० सं० १७.१०; श०ब्रा० ७.४.२.२८
देखें- अग्निर् अधिपतिः और अग्निर् भूतानाम् अधिपतिः।
अग्निष् टे नि शमयतु। अ०वे० ६.१११.२¹
अग्निष् टे पुष्टिम् प्रतरां दधातु। आ०म०पा० २.४.४²; हिर०गृ०सू० १.७.११² देखें- अग्नि ष्ट आयुः।
अग्निष् टे मूलम् मा हिंषीत्। पार०गृ०सू० ३.१५.२१¹
अग्निष् टेऽहस्तम् अग्रभीत् (सा०मू०ब्रा० अग्रहीत्) आ० म०पा० २.३.३ (आप०श्रौ०सू० ४.१०.१२); हिर०गृ०सू० १.५.९; सा०म०ब्रा० १.६.१५¹
देखें- गो०गृ०सू० २.१०.२०।
अग्निष् टे होता स ते होता होताहं ते मानुषः। आ० ग०सू० १.२३.१६ देखें- अग्निर होताहं और अग्निर मे दैवो।
अग्निष्टोमा उक्थ्योऽतिरोत्रोद्विरात्रस् त्रिरात्रश् चतुरात्रः। तै०ब्रा० ३.१०.१.४। प्रतीकः अग्निष्टोमा उक्थ्यः। तै०ब्रा० ३.१०.९.८, १०.४; आप०श्रौ०सू०
१९.१२.१४ देखें- आ माग्निष्टोमो और उक्थ्यश् चातिरात्रश्।
अग्निष्टोमस् तद् अध्वरः। अ०वे० ११.७.७²
अग्निष्टोमे पर्वशः साधु क्ळ्प्तम्। गो०ब्रा० १.५.२३²
अग्निष्टोमैः संमितो देवताभिः। अ०वे० १२.३.३३²
अग्निष्टोमो ऽअत्यग्निष्टोमः। गो०ब्रा० १.५.२३¹ देखें- आश्व०श्रौ०सू० ६.११.१; का०श्रौ०सू० १०.९.२८; गौ०ध०शा० ८.२०।
अग्निष् त्वा गायत्र्या सयुक् छन्दसारोहतु सवितोष्णिहा सोमोऽनुष्टुभा बृहस्पतिर् बृहत्या मित्रावरुणौ पङ्कत्येन्द्रस् त्रिष्टुभा विश्वे देवा जगत्या। ऐ०ब्रा० ८.६.३
अग्निष् ट्वा तस्माद् एनसः। अ०वे० १४.२.५९४-६२४ देखें- ’अग्निर् मा तस्माद्‘ इत्यादि, ’अग्निर नस् तस्माद्‘ इत्यादि और अयं तस्माद्। अग्निष् ट्वा दूतो धन्वात्य अछ। ऋ०वे० ३.५३.४४
अग्निष् ट्वा देवैर् वसुभिः सजोषाः। वा०सं० २९.३³; तै०सं० ५.११.११.१³‘ मै०सं० ३.१६.२³, १८४.३; का०सं० अ० ६.२³
अग्निष् ट्वाभिः (तै०सं० अग्निस् ट्वाभि) पातु मह्या स्वस्तया छर्दिषा शंतमेन। वा०सं० १३.१९; तै०सं० ४.२.९.२; मै०सं० २.८.१४, ११७.१९;
का०सं० ३९.३; श०ब्रा० ७.४.२.८
अग्निष् ट्वा वसुभिः पुरस्ताद् रोचयतु (तै०आर० गायत्रेण छन्दसा जो़डती है) मै०सं० ४.९.५, १२५.४; तै०आर० ४.६.१, ५.५.१;
अग्निष् ट्वा (तै०सं०,कौ०सं० अग्निस् त्वा) श्रीणातु। वा०सं० ६.१८; तै०सं० १.३.१०.१; मै०सं० १.२.१७,२७.२; का०सं० ३.७; श०ब्रा० ३.८.३.२० अग्निष् ट्वा ह्वयति। मै०सं० ४.१.१४, १९.३; मा०श्रौ०सू० १.३.१.१२ देखें- ’अग्निस् त्वा‘ इत्यादि।
अग्निष्वात्ता ऋतावृद्धः। मै०सं० ४.१०.६¹, १५७.६; का०सं० २१.१४¹
अग्निष्वाता ऋतुभिः संविदानाः। तै०ब्रा० २.६.१६.२³; आप०श्रौ०सू० ८.१५.१७³
अग्निष्वात्ताः पथिभिर् देवयानैः। वाद सं० १९.५८²
अग्निष्वात्ताः पितर (मै०सं० पितरा) एह गच्छत। ऋ०वे० १०.१५.११¹; अ०वे० सं० १८.३.४४; वा०सं० १९.५९¹; तै०सं० २.६.१२.२¹; मै०सं० ४.१०.६¹, १५७.१०, का०सं० २१.१४¹; आश्व०श्रौ०सू० २.१९.२२¹। प्रतीकः अग्निष्वात्ताः पितरः। तै०ब्रा० २.६.१६.१; वै०सू० ९.८; आप०श्रौ०सू० ८.१५.१७; कौ०सू० ८७.२.७; अग्निष्वात्ताः। शा०श्रौ०सू० ३.१६७; वै०सू० ३०.१४
अग्निष्वात्तान् ऋतुमतो हवामहे। वा०सं० १९.६१;¹ मै०सं० ४.१०.६¹, १५७.८; का०सं० २१.१४¹; तै०ब्रा० २.६.१६.१¹
अग्निस् तक्मानम् अप बाधताम् इतः। अ०वे० ५.२२.१¹। प्रतीकः अग्निस् तक्मानम्। कौ०सू० २९.१८
अग्निस् तत् पुनर् आहाः। तै०सं० ३.२.५.४²
अग्निस् तद् अनुवेधति। तै०आर० १.२७.४४
अग्निस् तान् अग्रे इत्यादि। देखें- ’अग्निष् ट‘ इत्यादि और ’अग्निष् टान्‘ इत्यादि।
अग्निस् तिग्मस् तिग्मतेजाः। मै०सं० १.५.१¹, ६७.५
अग्निस् तिग्मेन शोचिषा। ऋ०वे० ६.१६.२८¹; अ०वे० ६.३४.२²; सा०वे० १.२२¹; वा०सं० १७.१६¹; तै०सं० ४.६.१.५¹; मै०सं० २.१०.२¹:
१३२.१६, ३.३.७, ३९.१८; का०सं० १८.१¹, १८.१¹; श०ब्रा० ९.२.२.५; तै०ब्रा० १.५.५.१¹, ७¹; आप०श्रौ०सू० ८.४.२¹; मा०श्रौ०सू० १.७.२.२३¹, ४.५२, ७.१६, ८.९। प्रतीकः अग्निस् तिग्मेन। का०श्रौ०सू० १८.३.१२; मा०श्रौ०सू० ६.२.५; आप०श्रौ०सू० ८.८.२१, १९.९, २१,१; सा०वि०ब्रा० १.७.३, ८,१६, ८.११ देखें- नीचे अग्निः शुक्रेण और अग्ने तिग्मेन शोचिषा।
अग्निस् तुरीयो यातुहा। अ०वे० १.१६.१³
अग्निस् तुविश्रवस्तमः। ऋ०वे० ३.११.६³; सा०वे० २.९०८³
अग्निस् तु विश्रवस्तमम्। ऋ०वे० ५.२५.५¹; मै०स० ४.११.१¹, १५९.१३; का०सं० २.१५¹; आश्व०श्रौ०सू० २.१०.९
अग्निस् तृप्यतु। शा०ग०सू० ४.९.३, ६.६.१० तुल०- ’अग्निं तर्पयामि‘ और तुलना करें ऐसे सिद्धान्तों की शृङ्खला के लिये शा०गृ०सू० ४.९.३;
इससे सम्बन्धित लघु निबन्ध ’शाम्बव्य गृह्य‘ देखें- इण्डो०स्टडि० र्ेन्.१५३.
अग्निस् तेऽग्रं नयतु। (मा०श्रौ०सू० अग्निष् टे अग्रम् नयताम्) तै०सं० ३.५.६.२; मा०श्रौ०सू० २.३.२.१३
अग्निस् तेजसा तेजस्वान्। मै०सं० २.७.१७, १०१.१५। प्रतीकः अग्निस् तेजसा। मा०श्रौ०सू० ६.१.७, ८.१९ देखें- अग्निर् ज्योतिषा ज्योतिष्मान्।
अग्निस् ते तनुवं माति धाक्। (का०सं० तन्वं मा हिंसीत्) तै०स० १.१.८.१; का०सं० १.८, ३१.७; तै०ब्रा० ३.२.८.६; आप०श्रौ०सू० १.२५.९ देखें-
नीचे अग्निष्टे तन्वं।
अग्निस् ते तेजो मा वि नैत् (जैम०ब्रा० मा प्रति धाक्षीत्) तै०सं० १.१.१०.३; जैम०ब्रा० १.३९; तै०ब्रा० ३.३.४.३; आप०श्रौ०सू० २.६५ देखें-
अग्निष् टे तेजो।
अग्निस् तेऽधिपतिः। देखें- ’अन्निष् टे‘ इत्यादि।
अग्निस् ते वाजिन् युञ्। तै०सं० ७.५.१९.१; आप०श्रौ०सू० २०.१३.४
अग्निस् तोदस्य रोदसी यजध्यायैः। ऋ०वे०६.१२.१²
अग्निस् त्रीणि त्रिधातूनि। ऋ०वे० ८.३९.९¹; तै०सं० ३.२.११.३¹
अग्निस् त्वष्टारं सुहवं विभावा। ऋ०वे० ६.४९.९४
अग्निस् त्वाभि पातु इत्यादि देखें- ’अग्निष् ट्वा‘ इत्यादि।
अग्निस् त्वा श्रीणातु देखें- ’अग्निष् ट्वा‘ इत्यादि।
अग्निस् त्वा ह्वयति देव यज्यायै। तै०सं० १.१.१२.१; का०सं० १.१२, ३१.११; तै०ब्रा० ३.३.७.६ देखें- ’अग्निष् ट्वा‘ इत्यादि।
अग्निः स द्रविणोदाः। ऋ०वे० ८.३९.६³
अग्निः सनोति वीर्याणि विद्वान्। ऋ०वे० ३.२५.२¹
अग्निः सप्तिं वाजंभरं ददाति। ऋ० वे १०.८०.१¹
अग्निः स यस्य वाजिन। सा०वे० २.८५४²
अग्निः सर्वं विराजति। का०सं० ३९.१५⁵
अग्निः सहस्रा परि याति गोनाम्। ऋ०वे० १०.८०.५४
अग्निः साचिगुणे चितः। ऐ०ब्रा० ८.२३.४²
अग्निः साता उपस्तुतम्। ऋ०वे० १.३६.१७४
अग्निः सुतुकः सुतुकेभिर् अश्वैः। ऋ०वे० १०.३.७³; नि० ४.१८
अग्निः सुदक्षः सुतनुर ह भूत्वा। मा०श्रौ०सू० १८.४.२५³ देखें- अग्ने सदक्षः।
अग्निः सुदक्षः सुविताय नव्यसे। ऋ०वे०५.११.१²; सा०वे० २.२५७²; वा०स० १५.२७²; तै०सं० ४.४.४.२²; मै०सं० २.१३.७, १५६.२; का०सं०
३९.१४²
अग्निः सुदीतये छर्दिः। वा०सं० १.४९² देखें- अग्निं सु०।
अग्निः सुभगां जातवेदाः। अ०वे० १.४१.४९³
अग्निः सुशंसः सुहवः पितेव। ऋ०वे० ६.५२.६४
अग्निः सुशोको विश्वान्य अश्याः। ऋ०वे० १.७०.१²
अग्निः सुशमित्। ऐ०ब्रा० २.३४.३; शा०श्रौ०सू० ७.९.३
अग्निः सूर्य आपो मेधाम्। अ०वे० १२.१.५३³ देखें- ऋ०वे०खि० १०.१५१.१,२।
अग्निः सूर्यश् चन्द्रमा भूमिर् आपः अ०वे० ५.२८.२¹
अग्निः सोमो वरुणस् ते च्यावन्ते। ऋ० १०.१२४.४³
अग्निः सोमो वरुणो मित्र इन्द्रः। श०ब्रा० ११.४.३.६¹; तै०ब्रा० २.५.३.३¹; आश्व०श्रौ०सू०२.११.३¹; शा०श्रौ०सू० ३.७.४¹; का०श्रौ०सू० ५.१२.२०¹ अग्निः स्रुचो अध्वरेषु प्रयक्षु। अ०वे० ५.२७.५¹ देखें- अग्निं स्रुचो।
अग्निः स्वम् अनु व्रतम्। ऋ०वे० १.१२८.१³
अग्निः स्वस्तिमान्। आश्व०श्रौ० सू० २.१०.७
अग्निः स्विष्टकृद् यज्ञस्य प्रतिष्ठा तस्याहं देवयज्यया यज्ञेन प्रतिष्ठां गमेयम्। मा०श्रौ०सू० १.४.२.७, १५ देखें- अग्नेर अहम् स्विष्टकृतो और अग्नेः
स्विष्टकृतोऽहं देव०।
अग्निहुतस्येन्द्रपीठस्येन्दोर् इन्द्रियावतः यो भक्षो गोसनिर अश्वसनिर् धनसनिः प्रजासनिर् लोकसनिः, तस्य त उपहूतस्योपहूतो भक्ष्यामि गायत्रेण
छन्दसा तेजसा ब्राह्मणवर्चसेन। वै०सू० १९.१६ देखें- का०श्रौ०सू० २५.१२.६।
अग्निहोतार ऋतसापो अद्रुहः। ऋ०वे० १०.६६.८³
अग्निहोतृभ्यो देवेभ्यः स्वाहा। तै०ब्रा० ३.७.१०.४४; आप०श्रौ०सू० १४.३२.५४
अग्निहोत्रम् सायंप्रातर गृहाणां निष्कृतिः स्विष्टं सुहुतं यज्ञक्रतूनां प्रायणं सुवर्गस्य लोकस्य ज्योतिः। तै०आ० १०.६३.१; महा०नारा०उप० २२.१
अग्निहोत्रं च मा पौर्णमासश् च यज्ञः पुरस्तात् प्रत्यञ्चम् उभौ कामप्रौ भूत्वा क्षित्या सहविशताम्। गो०ब्रा० १.३.२२; वै०सू० १२.१
अग्निहोत्रम् च श्रद्धा त। अ०वे० ११.७.९¹
अग्निहोत्रम् मै०सं० १.८.१, ११५.१०, तै०आर० १०.६२.१; महा०नार० उप० २२.१
अग्निहोत्रम् इव सोमेन। का०श्रौ०सू० २५.११.२१³; आप०श्रौ०सू० १०.१३.१०³
अग्निहोत्रम् उपासते। छा०उप० ५.२४.४४
अग्निहोत्रं पीयूषः। का०सं० ३९.८; आप०श्रौ०सू० १६.३२.४
अग्निहोत्रं पृथिवीम् (१.०.वी? के लिये) अन्तरिक्षम्। मा०श्रौ०सू० ३.५.१४² देखें- नीचे अग्निर् इन्द्रस् त्वष्टा।
अग्निहोत्रहुतां यत्र लोकः। अ०वे० ३.२८.६²
अग्निहोत्री गृहेभ्यः। श०ब्रा० ११.३.१.५²।
अग्निहोत्रेणेदं हविर् अजुषता विवृधत (आश्व०श्रौ०सू० विवृधन्त) महो ज्यायोऽकृत। तै०ब्रा० ३.५.१०.४; आश्व०श्रौ०सू० १.९.५ देखें- ’अग्निर्
इदं‘ इत्यादि और ’अग्निर् होत्रेणेदम्‘ इत्यादि।
अग्निह्वरेभ्यस् त्वा। देखें- अग्निजिह्वेभ्यस् त्वा।
अग्नी इन्द्रा वृत्रहणा हुवे वाम्। तै०ब्रा० २.४.५.७४ देखें- अग्निम् इन्द्रं वृत्रहणा।
अग्निच् चात्वाले वसतीवरीभिः प्रत्युपतिष्ठासै होतृचमसेन च। श०ब्रा० ३.९.३.१६; का०श्रौ०सू० ९.३.६
अग्निन् ज्योतिष्मतः कुरुत (मा०श्रौ०सू० कुरु; पाठभेद कुरुत) आप०श्रौ०सू० १०.१६.१६; मा०श्रौ०सू० १.६.३.७, २.१.३.४ देखें- अग्नीन्
समाधेहि।
अग्नीत् परिधींश् चाग्निं च त्रिस्-त्रिः संमृद्धि। वै०सू० २.१३, आप०श्रौ०सू० २.१२.१०; मा०श्रौ०सू० १.३.१.७ देखें- नीचे अग्निम् अग्नीत् और समिधाम् आधाया।
अग्नीत् पात्नीवतस्य यज। श०ब्रा० ४.४.२.१५.शा०श्रौ०सू० ८.५.१; का०श्रौ०सू० १०.६.१८; आप०श्रौ०सू० १३.१४.८; मा०श्रौ०सू० २.५.२.१३
अग्नीद् अग्नीन् विहर। तै०सं० ६.२.१.२; मै०सं० ३.८.१०, ११०.८; गो०ब्रा० २.२.१६; श०ब्रा० ४.२.५.११; वै०सू० १७.१२; का०श्रौ०सू० ९.७.५;
आप०श्रौ०सू० १२.१७.१९,२०, १३.३.१, ११.१; मै०सं० २.३.६.१२, ४.४.१८; ५.१.२३। प्रतीकः अग्नीद् अग्नीन्। का०श्रौ०सू० १०.१.१६
अग्नीद् अपस् त्रिः संमृद्धि। आप०श्रौ०सू० ८.८.१ देखें- नीचे अग्निम् अग्नीत्।
अग्नीद् आशिरं विनय। श०ब्रा० ४.३.३.१९; का०श्रौ०सू० १०.३.११‘; मा०श्रौ०सू० २.५.१.११
अग्नीद् उपह्वयस्व। आश्व०श्रौ०सू० २.१६.१८
अग्नीद् एकस्प????6ययानूदेहि। श०ब्रा० ९.२.३.१; का०श्रौ०सू० १८.३.१७
अग्नीद् औपायजान् अङ्गारान् आहर। का०श्रौ० सू० ६.९.७; आप०श्रौ०सू० ७.२६.८, १३.१६.१२, १४.२.१, १९.४.५; मा०श्रौ०सू० १.८.६.१
अग्नीद् गमय। आप०श्रौ०सू० ३.७.२; मा०श्रौ० सू० १.३.४.१८
अग्नीद् देवपत्नीर् व्याचक्ष्व। गो०ब्रा० २.२.९; वै०सू० १५.३; आप०श्रौ०सू० ११.३.१३; मा०श्रौ०सू० २.२.१.४०
अग्नीद् यज्। आप०श्रौ०सू० १२.२४.१; मा०श्रौ०सू० २.४.१.२८। प्रतीकः अग्नीत्। वै०सू० १९.५
अग्नीद् रजनरौहिणौ (कुछ पांडुलिपियाँ राजा; पादप राजन्) रोहिणौ पुरोडाशाव् अधिश्रय। मै०सं० ४.९.२, १२३.१ देखें- अगला।
अग्नीद् रौहिणौ पुरोडाशाव् अधिश्रय। तै०आर० ४.४.१; आप०श्रौ०सू० १५.६.१ देखें- पहला।
अग्नीद् रौहिणौ पुरोडाशाव् आसादय। आप०श्रौ०सू० १५.९.१
अग्नीनां न जिह्वा विरोकिणः। ऋ०वे० १०.७८.३²
अग्नीन्द्रयोर् अहं देवयज्यया वीर्यवान् इन्द्रियवान् भूयासम्। मा०श्रौ०सू० १.४.१.६ देखें- इन्द्रग्नियोर् अहं और इन्द्राग्नयोर अहं।
अग्नीन्द्राभ्यां त्वा। वा०सं० ७.३२ (द्वितीयांश)। देखें- इन्द्राग्निभ्यां त्वा।
अग्नीन् नेष्टुर उपस्थाम् आ सीद्। तै०सं० ६.५.८.५; श०ब्रा० ४.४.२.१७; का०श्रौ०सू० १०.६.२०; आप०श्रौ०सू० १३.१४.११, १४.१.७।
अग्नीन् मदन्त्य आपा३ः। श०ब्रा० ३.४.३.२२; वै०सू० १३.१९; का०श्रौ०सू० ८.२.११; आप०श्रौ०सू० ११.१.८, ३.१३; मा०श्रौ०सू० २.२.१.११ अग्नीन् यज। श०ब्रा० २.२.३.१८,२४। प्रतीकःअग्नीन्। कौ०सं० ४.११.११
अग्नीन् समाधेहि। आप०श्रौ०सू० ६.२४.१, ५, २५.८ देखें- ’अग्निं ‘ इत्यादि और अग्नीन् ज्यो०।
अग्नीपर्जन्यव अवतं धियं मे। ऋ०वे० ६.५२.१६¹
अग्नी रक्षतु विश्वतः (सा०वे० शंतमः)। ऋ०वे० ७.१५.३²; सा०वे० २.७३१²
अग्नी रक्षस् तपतु यद् विदेवम्। अ०वे० १२.३.४३¹। प्रतीकः अग्नी रक्षः। कौ०सू० ६२.१४
अग्नी रक्षस्विनीर हन्तु। अथ०वे० ७.११४.२³
अग्नी रक्षांसि सेधति। ऋ०वे० १.७९.१२²; ७.१५.१०¹ अ०वे० ८.३.२६¹; मै०सं० ४.११.५¹, १७.४.९; का०सं० २.१४¹, १५.१२; तै०ब्रा० २.४.१.६¹;
आश्व०श्रौ०सू० २.१२.३; आप०श्रौ०सू० ५.८.६¹; मा०श्रौ०सू० ५.१.६.४५, ५.१.७.४१, ११.२; कौ०सू० ४६.२३, १३०.३, १३.३। प्रतीकः अग्नी रक्षांसि। वै०सू० ६.११ देखें- अप रक्षांसि सेधसि।