०६९ सुखम् ...{Loading}...
Whitney subject
69 (72). Prayer for good fortune.
VH anukramaṇī
सुखम्।
१ शन्तातिः। सुखम्। पथ्यापङ्क्तिः।
Whitney anukramaṇī
[śaṁtāti.—sukhadevatākam. pathyāpan̄kti.]
Whitney
Comment
Found also in Pāipp. xx. Included, like the preceding hymn, in the two śānti gaṇas (Kāuś. 9. 2, 4), and by the schol. (note to 9. 7) in yet a third.
Translations
Translated: Henry, 26, 91; Griffith, i. 360.
Griffith
A prayer for prosperity
०१ शं नो
विश्वास-प्रस्तुतिः ...{Loading}...
शं नो॒ वातो॑ वातु॒ शं न॑स्तपतु॒ सूर्यः॑।
अहा॑नि॒ शं भ॑वन्तु नः॒ शं रात्री॒ प्रति॑ धीयतां शमु॒षा नो॒ व्यु॑च्छतु ॥
मूलम् ...{Loading}...
मूलम् (VS)
शं नो॒ वातो॑ वातु॒ शं न॑स्तपतु॒ सूर्यः॑।
अहा॑नि॒ शं भ॑वन्तु नः॒ शं रात्री॒ प्रति॑ धीयतां शमु॒षा नो॒ व्यु॑च्छतु ॥
०१ शं नो ...{Loading}...
Whitney
Translation
- Weal for us let the wind blow; weal for us let the sun burn; be the
days weal for us; [as] weal let the night be applied; weal for us let
the dawn shine forth.
Notes
The whole verse occurs in TA. iv. 42. 1, with pavatām mātaríśvā for
vātu in a, and rā́triḥ in d. MS., in iv. 9. 27, has only four
pādas, with ‘bhí added before vātu in a. VS. has the same
amount, our a, b being xxxvi. 10 a, b (with pavatam for vātu
in a), and our c, d being xxxvi. 11 a (with rā́triḥ instead
of our rā́tri). All have alike in d the strange expression práti
dhīyatām. The Anukr. ignores the deficiency of two syllables in a.
⌊Ppp. has me for nas all four times; also ‘bhivāte for vātu, and
tapati for -tu.
Griffith
May the wind kindly breathe on us, may the Sun warm us. pleasantly. May days pass happily for us, may night draw near delightfully, may dawn break joyfully for us!
पदपाठः
शम्। नः॒। वातः॑। वा॒तु॒। शम्। नः॒। त॒प॒तु॒। सूर्यः॑। अहा॑नि। शम्। भ॒व॒न्तु॒। नः॒। शम्। रात्री॑। प्रति॑। धी॒य॒ता॒म्। शम्। उ॒षाः। नः॒। वि। उ॒च्छ॒तु॒। ७२.१।
अधिमन्त्रम् (VC)
- सुख
- शन्तातिः
- पथ्यापङ्क्तिः
- सुख सूक्त
पण्डित क्षेमकरणदास त्रिवेदी - विषयः
सुख के लिये प्रयत्न का उपदेश।
पण्डित क्षेमकरणदास त्रिवेदी - पदार्थः
पदार्थान्वयभाषाः - (शम्) सुखकारी (वातः) वायु (नः) हमारे लिये (वातु) चले, (शम्) सुखकारी (सूर्यः) सूर्य (नः) हमारे लिये (शम्) (तपतु) तपे। (अहानि) दिन (नः) हमारे लिये (शम्) सुखकारी (भवन्तु) होवें, (रात्री) रात्रि (शम् प्रति) सुख के लिये (धीयताम्) धारण की जावे (शम्) सुखकारी (उषाः) उषा [प्रभात वेला] (नः) हमारे लिये (वि) विविध प्रकार (उच्छतु) चमके ॥१॥
पण्डित क्षेमकरणदास त्रिवेदी - भावार्थः
भावार्थभाषाः - मनुष्य ईश्वर और आप्त विद्वानों की शिक्षा से ऐसे काम करें, जिसमें वायु, सूर्य आदि पदार्थों से प्रतिक्षण सुख मिलता रहे ॥१॥
पण्डित क्षेमकरणदास त्रिवेदी - पादटिप्पनी
टिप्पणी: १−(शम्) सुखकरः (नः) अस्मभ्यम् (वातः) वायुः (वातु) संचरतु (शम्) (नः) (तपतु) तपः करोतु (सूर्यः) (अहानि) दिनानि (शम्) सुखकराणि (भवन्तु) (नः) (शम्) सुखम् (रात्री) (प्रति) व्याप्य (धीयताम्) डुधाञ् धारणपोषणयोः-कर्मणि लोट्। ध्रियताम् (शम्) सुखप्रदा (उषाः) प्रभातवेला, (नः) अस्मभ्यम् (वि) विविधम् (उच्छतु) उच्छी विवासे। विवासिता प्रकाशिता भवतु ॥