प्रथमः प्रश्नः
मन्त्रोक्तस्यार्थस्य विस्तरानुवादीदं ब्राह्मणमारभ्यते। ऋषिप्रश्नप्रतिवाचनाख्यायिका तु विद्यास्तुतये। एवं संवत्सरब्रह्मचर्यसंवासादितपोयुक्तैर्ग्राह्या, पिप्पलादवत्सर्वज्ञकल्पैराचार्यैः वक्तव्या च, न येन केनचिदिति विद्यां स्तौति। ब्रह्मचर्यादिसाधनसूचनाच्च तत्कर्तव्यता स्यात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) मन्दिरङ्गळिल् कूऱप्पट्ट पॊरुळै विस्तारमाग अऩुवादम् सॆय्वदिऩ् पॊरुट्टु इन्द पिराह्मणम् आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु। महरिषि केळ्विगेट्टु अल्लदु महरिषि केट्ट केळ्विगळुक्कु पदिल् सॊल्लुम् रूबमाऩ इन्द कदै पिरह्मवित्तैयैत् तुदिप्पदऱ्काग एऱ्पट्टदु। इव्वाऱु ऒरुवरुष कालम् पिरह्मसरियत्तुडऩ् कुरुगुलवासम् पोऩ्ऱ तबसुडऩ् कूडियवर्गळालेये इन्द पिरह्म वित्तै किरहिक्कत्तक्कदु। अव्वाऱे पिप्पलादर् पोऩ्ऱ सर्वक्ञर्गळाऩ आसारियर्गळालेये इन्द पिरह्म वित्तै उबदेसिक्कत्तक्कदु। मऱ्ऱवर्गळाल् इदु उबदेसिक्क इयलाददु ऎऩ्ऱु वित्तैयै तुदिक्किऩ्ऱार्। इङ्गु पिरह्मच्चरियम् मुदलाऩ सादऩङ्गळै सूसिप्पदाल् अदु अऩुष्ट्टिक्कत्तक्कदागुम्।
सुकेशा च भारद्वाजः शैब्यश्च सत्यकामः सौर्यायणी च गार्ग्यः कौसल्यश्चाश्वलायनो भार्गवो वैदर्भिः कबन्धी कात्यायनस्ते हैते ब्रह्मपरा ब्रह्मनिष्ठाः परं ब्रह्मान्वेषमाणा एष ह वै तत्सर्वं वक्ष्यतीति ते ह समित्पाणयो भगवन्तं पिप्पलादमुपसन्नाः ॥ १ ॥
सुकेशा च नामतः, भरद्वाजस्यापत्यं भारद्वाजः। शैब्यश्च शिबेरपत्यं शैब्यः, सत्यकामो नामतः। सौर्यायणी सूर्यस्यापत्यं सौर्यः, तस्यापत्यं सौर्यायणिः ; छान्दसं सौर्यायणीति ; गार्ग्यः गर्गगोत्रोत्पन्नः। कौसल्यश्च नामतः, अश्वलस्यापत्यमाश्वलायनः। भार्गवः भृगोर्गोत्रापत्यं भार्गवः, वैदर्भिः विदर्भेषु भवः। कबन्धी नामतः, कत्यस्यापत्यं कात्यायनः ; विद्यमानः प्रपितामहो यस्य सः ; युवप्रत्ययः। ते ह एते ब्रह्मपराः अपरं ब्रह्म परत्वेन गताः, तदनुष्ठाननिष्ठाश्च ब्रह्मनिष्ठाः, परं ब्रह्म अन्वेषमाणाः किं तत् यन्नित्यं विज्ञेयमिति तत्प्राप्त्यर्थं यथाकामं यतिष्याम इत्येवं तदन्वेषणं कुर्वन्तः, तदधिगमाय एष ह वै तत्सर्वं वक्ष्यतीति आचार्यमुपजग्मुः। कथम् ? ते ह समित्पाणयः समिद्भारगृहीतहस्ताः सन्तः, भगवन्तं पूजावन्तं पिप्पलादमाचार्यम् उपसन्नाः उपजग्मुः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) सुगेसर् ऎऩ्बवर् अप्पॆयरै उडैयवर्। परत्वाजरिऩ् मगऩ् पारत्वाजर्। सिबियिऩुडैय मगऩ् सैप्पियर्, सत्तियगामर् पॆयरालेये अव्वाऱु विळङ्गुबवर्। सौर्यायणि ऎऩ्बवर् सूरियऩिऩ् पेरर्। इङ्गु वन्दुळ्ळ तीर्क्कम् वेदवऴक्कु। कार्क्कियर् ऎऩ्बवर् कर्क्क कोत्तिरत्तिल् उण्डाऩवर्। कॆळसल्यर् ऎऩ्ऱ पॆयरैयुडैय अच्वलयरिऩ् मगऩ् आच्वलायऩर्। पिरुगु कोत्तिरत्तिल् उण्डाऩवर् पार्क्कवर्। विदर्ब तेसत्तिल् इरुप्पवर् वैदर्प्पि कबन्दि ऎऩ्ऱु ऒरुवर् पॆयर्। कात्तियायऩि मगऩ् कात्यायऩऩ्। इदै कत्यायऩर् मगऩ् कात्यायऩऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लुवदुम् उण्डु। इवरुक्कु पिरबिदामगर् इरुक्किऱार्। इवर्गळ् यावरुम् अबरबिरह्मत्तै पिरह्ममाग ऎण्णि अऩुष्टाऩत्तिल् इरुक्कुम् पिरह्मनिष्ट्टर्गळ् आवर्। इवर्गळ् परप्पिरह्मत्तै अऱिय विरुम्बि अदु ऎऩ्ऩ? ऎदु नित्तियमो अदु अऱियत्तक्कदु ऎऩ तीर्माऩित्तु अदै अडैवदिऩ् पॊरुट्टु नम् विरुप्पम्बोल् मुयऱ्सिप्पोम् ऎऩ्ऱु मुयऱ्सित्तु अदै अडैवदऱ्कु इन्द आच्चारियरे तगुन्दवर्। इवरे अदै ऎल्लाम् नमक्कुक् कूऱुवार् ऎऩ्ऱु आच्चारियरै अडैन्दार्गळ्। ऎव्वाऱु? अवर्गळ् समित्सुमैयै कैयिल् एन्दिक्कॊण्डु षट्कुणैष्वर्य सम्बऩ्ऩरायुम् पूजिक्कत्तगुन्दवरायुम् उळ्ळ पिप्पलाद आच्चारियरै अडैन्दार्गळ्।
तान्ह स ऋषिरुवाच भूय एव तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया संवत्सरं संवत्स्यथ यथाकामं प्रश्नान्पृच्छत यदि विज्ञास्यामः सर्वं ह वो वक्ष्याम इति ॥ २ ॥
तान् एवमुपगतान् सः ह किल ऋषिः उवाच भूयः पुनरेव — यद्यपि यूयं पूर्वं तपस्विन एव, तथापीह तपसा इन्द्रियसंयमेन विशेषतो ब्रह्मचर्येण श्रद्धया च आस्तिक्यबुद्ध्या आदरवन्तः संवत्सरं कालं संवत्स्यथ सम्यग्गुरुशुश्रूषापराः सन्तो वत्स्यथ। ततः यथाकामं यो यस्य कामस्तमनतिक्रम्य यद्विषये यस्य जिज्ञासा तद्विषयान् प्रश्नान् पृच्छत। यदि तद्युष्मत्पृष्टं विज्ञास्यामः। अनुद्धतत्वप्रदर्शनार्थो यदि - शब्दो नाज्ञानसंशयार्थः प्रश्ननिर्णयादवसीयते सर्वं ह वो वः पृष्टार्थं वक्ष्याम इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु तऩ्ऩै अडैन्दवर्गळैप् पार्त्तु कुरुवाऩ पिप्पलाद मगरिषि कूऱलाऩार्। नीङ्गळ् मुऩ्बे तबस्विगळाग इरुप्पिऩुम् मऱुबडियुम् इन्दिरियङ्गळै अडक्कुबवर्गळायुम् अदिलुम् विसेषमाग पिरह्मसरियत्तोडुम्, आस्तिक्किय पुत्तियोडुम्, मिगुन्द आदरवोडु ऒरुवरुष कालम् नऩ्गु कुरुसुच्रुषै सॆय्दुगॊण्डु इरुप्पीर्गळाग। अदऩ्बिऩ् ऎवरुक्कु ऎऩ्ऩ विरुप्पम् उण्डो अदै मीऱामलुम् ऎवरुक्कु ऎन्द विषयम् अऱियवेण्डुम् ऎऩ्ऱ ऎण्णम् उळ्ळदो अन्द विषयमाऩ केळ्विगळै केट्पीर्गळाग। उङ्गळ् केळ्विगळुक्कु पदिलै अऱिवेऩेयाऩाल् कूऱुगिऱेऩ्। इङ्गु “यदि” (आऩाल्) ऎऩ्ऱ सॊल् अवरुडैय कर्वमिऩ्मैयै काट्टुवदऱ्कु वन्ददेयऩ्ऱि अवरुडैय अक्ञाऩम्, संसयम् इवैगळै कुऱिप्पिडुवदु अल्ल। नीङ्गळ् केट्कुम् ऎल्ला केळ्विगळुक्कुम् विडै अळिप्पेऩ् ऎऩ्बदे पॊरुळ्।
अथ कबन्धी कात्यायन उपेत्य पप्रच्छ भगवन्कुतो ह वा इमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ ३ ॥
अथ संवत्सरादूर्ध्वं कबन्धी कात्यायनः उपेत्य उपगम्य पप्रच्छ पृष्टवान् — हे भगवन् , कुतः कस्मात् ह वै इमाः ब्राह्मणाद्याः प्रजाः प्रजायन्ते उत्पद्यन्ते इति। अपरविद्याकर्मणोः समुच्चितयोर्यत्कार्यं या गतिस्तद्वक्तव्यमिति तदर्थोऽयं प्रश्नः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिऱगु ऒरु वरुषम् कऴित्तु कात्तियायऩऩाऩ कबन्दि कुरुवै अणुगि विऩाविऩाऩ्। पगवाऩे इन्द पिराह्मणर्गळ् मुदलाऩ पिरजैगळ् ऎदऩिडम् इरुन्दु उण्डागिऩ्ऱऩर् ऎऩ्ऱु केट्टाऩ्। अबरवित्तै, कर्मा इवैगळ् इणैन्दु सॆय्यप्पट्टाल् अदऩाल् ऎन्द कारियम् उण्डागुम्। अवर्गळुक्कु एऱ्पडुम् कदि (वऴि) ऎऩ्ऩ? ऎऩ्ऱु अन्द अर्त्तमाय् इन्द केळ्वि केट्कप्पडुगिऱदु।
तस्मै स होवाच प्रजाकामो वै प्रजापतिः स तपोऽतप्यत स तपस्तप्त्वा स मिथुनमुत्पादयते रयिं च प्राणं चेत्येतौ मे बहुधा प्रजाः करिष्यत इति ॥ ४ ॥
तस्मै एवं पृष्टवते स ह उवाच तदपाकरणायाह — प्रजाकामः प्रजाः आत्मनः सिसृक्षुः वै, प्रजापतिः सर्वात्मा सन् जगत्स्रक्ष्यामीत्येवं विज्ञानवान्यथोक्तकारी तद्भावभाविताः कल्पादौ निर्वृत्तो हिरण्यगर्भः, सृज्यमानानां प्रजानां स्थावरजङ्गमानां पतिः सन् , जन्मान्तरभावितं ज्ञानं श्रुतिप्रकाशितार्थविषयं तपः, अन्वालोचयत् अतप्यत ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु तऩ्ऩै केट्ट कात्तियायऩरिऩ् पॊरुट्टु पिप्पलादर् कूऱलाऩार्। अवरुडैय सन्देहत्तै नीक्कुवदऱ्काग कूऱलाऩार्। सर्वात्मावाय् इरुक्कुम् पिरजाबदियाऩवर् (हिरण्यगर्बर्) तऩक्कु पिरजैगळै उण्डाक्क वेण्डुम् ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तुडऩ् इन्द जगत्तैप् पडैप्पेऩ् ऎऩ्ऱु ऎण्णिऩार्। अवर् सॊऩ्ऩदै सॊऩ्ऩबडि सॆय्बवर्। आदलाल् अन्द पावत्ताल् पाविक्कप्पट्टवराग आगि कल्बादियिल् पडैक्क वेण्डिय पिरजैगळुडैयवुम्, स्तावर जङ्गमङ्गळुडैयवुम्, पदियाय् इरुन्दुगॊण्डु जऩ्मान्दरत्तिल् उण्डाऩ ञाऩत्तोडुम्, सुरुदियिऩाल् पिरगासप्पडुत्तप्पट्ट अर्त्त विषयत्तोडुम् आलोसित्तार्। अदावदु इदुवे इङ्गु तवम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु।
अथ तु सः एवं तपः तप्त्वा श्रौतं ज्ञानमन्वालोच्य, सृष्टिसाधनभूतं मिथुनम् उत्पादयते मिथुनं द्वन्द्वमुत्पादितवान् रयिं च सोममन्नं प्राणं च अग्निमत्तारम् इत्येतौ अग्नीषोमौ अत्रन्नभूतौ मे मम बहुधा अनेकधा प्रजाः करिष्यतः इति एवं सञ्चिन्त्य अण्डोत्पत्तिक्रमेण सूर्याचन्द्रमसावकल्पयत् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिऱगु अवर् इव्वाऱु तवम् इयऱ्ऱि सुरुदियुक्तमाऩ ञाऩत्तै आलोसित्तु स्रुष्ट्टिक्कु सादऩ पूदमाऩ इरट्टैयै उण्डाक्किऩार्। सॆल्वमागिऱ सोमऩाऩ अऩ्ऩत्तैयुम्, अदै साप्पिडुम्, पिराणऩाऩ अक्ऩियैयुम्, अदावदु अक्ऩि सोमर्गळ् ऎऩ्ऱ इवर्गळैप् पडैत्तार्। ऎऩक्कु अऩ्ऩ पूदमाऩ इवर्गळ् पलविदमाऩ पिरजैगळै उण्डाक्कुवार्गळ् ऎऩ्ऱु सिन्दित्तु अण्ड उऱ्पत्तिक् किरममाय् सूरियसन्दिरर्गळै पडैत्तार्।
आदित्यो ह वै प्राणो रयिरेव चन्द्रमा रयिर्वा एतत्सर्वं यन्मूर्तं चामूर्तं च तस्मान्मूर्तिरेव रयिः ॥ ५ ॥
तत्र आदित्यः ह वै प्राणः अत्ता अग्निः। रयिरेव चन्द्रमाः। रयिरेवान्नं सोम एव। तदेतदेकमत्ता अग्निश्चान्नं च प्रजापतिरेकं तु मिथुनम् ; गुणप्रधानकृतो भेदः। कथम् ? रयिर्वै अन्नमेव एतत् सर्वम्। किं तत् ? यत् मूर्तं च स्थूलं च अमूर्तं च सूक्ष्मं च। मूर्तामूर्ते अत्त्रन्नरूपे अपि रयिरेव। तस्मात् प्रविभक्तादमूर्तात् यदन्यन्मूर्तरूपं मूर्तिः, सैव रयिः अन्नम् अमूर्तेन अत्त्रा अद्यमानत्वात् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स।पा) अङ्गु सूरियऩे पिराणऩाऩ अत्ता (साप्पिडुबवऩाऩ) अक्ऩियावऩ्। साप्पिडप्पडुवदे सन्दिरऩ्। अन्द सन्दिरऩिऩ् रूबमाऩ सॊरूबङ्गळे अऩ्ऩमागुम्। अदुवे सन्दिरऩ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। अवैगळिल् ऒऩ्ऱु साप्पिडुवदायुम्, मऱ्ऱॊऩ्ऱु अऩ्ऩमायुम्, इरट्टैयाग आयिऱ्ऱु। पिरजाबदि ऒरुवर्। इन्द पेदम् कुणत्तैप् पिरदाऩमागक् कॊण्डु सॆय्यप्पट्टदु। ऎव्वाऱु? ऎऩिल् इन्द ताऩियङ्गळो, अऩ्ऩमो, इवैयावुम् स्तूलमायो, सूक्ष्ममायो इरुप्पिऩुम् अऩ्ऩमाऩ“रयिः”ऎऩ्ऱे कॊळ्ळवेण्डुम्। ऎऩवे इव्वाऱु इरण्डाग पगुक्कप्पट्ट ऎन्द मूर्त्तङ्गळ् उण्डो अन्द अमूर्त्तत्तिल् इरुन्दु उण्डाऩ रूबमेयागुम्। अदिल् मूर्त्तमाऩवै अऩ्ऩम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टु उळ्ळदु। एऩॆऩिल् अमूर्त्तत्तिऩाल् उण्णप्पडुवदाल्,
तथा अमूर्तोऽपि प्राणोऽत्ता सर्वमेव यच्चाद्यम्। कथम् ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) ऎऩवे अमूर्त्तमाऩ पिराणऩ् मुऱ्कूऱप्पट्ट ऎल्लावऱ्ऱैयुम् साप्पिडुम् अत्तावाग आगुम्। ऎव्वाऱु?
अथादित्य उदयन्यत्प्राचीं दिशं प्रविशति तेन प्राच्यान्प्राणान्रश्मिषु संनिधत्ते। यद्दक्षिणां यत्प्रतीचीं यदुदीचीं यदधो यदूर्ध्वं यदन्तरा दिशो यत्सर्वं, प्रकाशयति तेन, सर्वान्प्राणान्रश्मिषु संनिधत्ते ॥ ६ ॥
तथा अमूर्तोऽपि प्राणोऽत्ता सर्वमेव यच्चाद्यम्। कथम् ? अथ आदित्यः उदयन् उद्गच्छन् प्राणिनां चक्षुर्गोचरमागच्छन् यत्प्राचीं दिशं स्वप्रकाशेन प्रविशति व्याप्नोति, तेन स्वात्मव्याप्त्या सर्वान्तःस्थान् प्राणान् प्राच्यानन्नभूतान् रश्मिषु स्वात्मावभासरूपेषु व्याप्तिमत्सु व्याप्तत्वात्प्राणिनः संनिधत्ते संनिवेशयति आत्मभूतान्करोतीत्यर्थः। तथैव यत्प्रविशति दक्षिणां यत्प्रतीचीं यदुदीचीम् अधः ऊर्ध्वं यत्प्रविशति यच्च अन्तरा दिशः कोणदिशोऽवान्तरदिशः यच्चान्यत् सर्वं प्रकाशयति, तेन स्वप्रकाशव्याप्त्या सर्वान् सर्वदिक्स्थान् प्राणान् रश्मिषु संनिधत्ते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु उदिक्किऩ्ऱ सूरियऩाऩवऩ्, अदावदु मेले वरक्कूडिय सूरियऩ् पिराणिगळिऩ् कण्गळुक्कु विषयमाग वन्दुगॊण्डु, किऴक्कु तिसैयै तऩ्ऩुडैय पिरगासत्ताल् वियाबित्तुक्कॊळ्गिऱाऩ्। इत्तगैय तऩ्ऩुडैय वियाप्तियाल् किऴक्कु तिसैयिल् उळ्ळ ऎल्ला पिराणिगळिऩ् पिराणऩ्गळैयुम्, तऩ् सॊरूबत्तैप् पिरगासप्पडुत्तुम् किरणङ्गळिल् निलैनिऱुत्तिक् कॊळ्गिऱाऩ्। अदावदु तऩ्ऩुडैय आत्म पूदङ्गळाय् सॆय्दुगॊळ्गिऱाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अव्वाऱे तॆऱ्कु तिसैयिल् नुऴैयुम् पॊऴुदुम्, वडक्कु तिसैयिल् नुऴैयुम् पॊऴुदुम् तऩक्कु कीऴ् उळ्ळ तिसैयिल् पिरवेसिक्कुम् पॊऴुदुम्, मेल् तिसैयिल् पिरवेसिक्कुम् पॊऴुदुम्, कोण तिसैगळिलुम्, अवान्दिर तिसैगळिलुम्, पिरवेसिक्कुम् पॊऴुदुम्, मेलुम् मिच्चमुळ्ळ यावऱ्ऱैयुम् पिरगासप्पडुत्तुम् पॊऴुदुम् तऩ्ऩुडैय पिरगास वियाप्तियाल् ऎल्ला तिक्कुगळिल् उळ्ळ पिराणिगळिऩ् पिराणऩ्गळैयुम्, तऩ्ऩुडैय पिरगासमाऩ किरणङ्गळिल् निलैनिऱुत्तिक् कॊळ्गिऱाऩ्।
स एष वैश्वानरो विश्वरूपः प्राणोऽग्निरुदयते। तदेतदृचाभ्युक्तम् ॥ ७ ॥
स एषः अत्ता प्राणो वैश्वानरः सर्वात्मा विश्वरूपः विश्वात्मत्वाच्च प्राणः अग्निश्च स एवात्ता उदयते उद्गच्छति प्रत्यहं सर्वा दिशः आत्मसात्कुर्वन्। तदेतत् उक्तं वस्तु ऋचा मन्त्रेणापि अभ्युक्तम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द इन्द अत्तावाऩ पिराणऩ् सर्वात्मावाय् वैस्वाऩरऩायुम् विस्वत्तैये आत्मावागक् कॊण्डमैयाल् विस्वरूबऩायुम्, पिराणऩायुम्, अक्ऩियायुम्, अवऩे अत्तावायुम् इरुन्दु कॊण्डु ऒव्वॊरु नाळुम्, ऒव्वॊरु तिसैयिलुम् मेल्गिळम्बि ऎल्ला तिसैगळैयुम् तऩ्ऩाल् वियाबिक्कप्पट्टदाग सॆय्गिऩ्ऱाऩ्। इङ्गु कूऱप्पट्ट पॊरुळे मन्दिरङ्गळालुम् कूऱप्पट्टु उळ्ळदु।
विश्वरूपं हरिणं जातवेदसं परायणं ज्योतिरेकं तपन्तम्।
सहस्ररश्मिः शतधा वर्तमानः प्राणः प्रजानामुदयत्येष सूर्यः ॥ ८ ॥
विश्वरूपं सर्वरूपं हरिणं रश्मिवन्तं जातवेदसं जातप्रज्ञानं परायणं सर्वप्राणाश्रयं ज्योतिः सर्वप्राणिनां चक्षुर्भूतम् एकम् अद्वितीयं तपन्तं तापक्रियां कुर्वाणं स्वात्मानं सूर्यं विज्ञातवन्तो ब्रह्मविदः। कोऽसौ यं विज्ञातवन्तः ? सहस्ररश्मिः अनेकरश्मिः शतधा अनेकधा प्राणिभेदेन वर्तमानः प्राणः प्रजानाम् उदयति एषः सूर्यः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) विस्वरूबऩायुम्, सर्व सॊरूबऩायुम्, किरणङ्गळोडु कूडिऩवऩायुम् उण्डाऩ पिरक्ञाऩत्तोडु कूडिऩवऩायुम्, ऎल्ला पिराणऩ्गळुक्कु आच्रय पूदऩायुम् जोदिस् स्वरूबऩायुम्, तऩक्कु इरण्डावदु अऱ्ऱवऩायुम्, ऎल्ला पिराणिगळुक्कुम् कण्णाय् विळङ्गुबवऩायुम्, ऎरित्तल् ऎऩ्ऱ सॆयलै उडैयवऩायुम्, उळ्ळवऩाऩ तऩ्ऩुडैय आत्म स्वरूबमाऩ सूरियऩै विक्ञाऩवाऩ्गळाऩ पिरह्म वित्तुक्कळ् अऱिगिऩ्ऱऩर्। इवऩ् यार्? ऎवऩै वित्वाऩ्गळ् अऱिन्दऩर्? अनेग किरणङ्गळोडु कूडियवऩुम्, अनेगविद पिराणिबेदमाय् उळ्ळ पिरजैगळिऩ् पिराण पूदमाऩ इन्द सूरियऩ् उदिक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु अऱिगिऩ्ऱऩर्।
यश्चासौ चन्द्रमा मूर्तिरन्नममूर्तिश्च प्राणोऽत्तादित्यस्तदेतदेकं मिथुनं सर्वं कथं प्रजाः करिष्यत इति, उच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎन्द इन्द सन्दिरऩ् ऎऩ्ऱ अऩ्ऩमयमाऩ मूर्त्तियुम्, (स्तूलमुम्), अमूर्त्तमाऩ (सूक्ष्मम्) पिराणऩाऩ अत्तावुम्, ऒरुवऩागवे इरुप्पिऩुम्, इन्द इरट्टैयाऩ ऎल्ला पिरजैगळैयुम्, ऎव्वाऱु उण्डाक्कुगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु इन्द मन्दिरत्ताल् कूऱप्पडुगिऱदु।
संवत्सरो वै प्रजापतिस्तस्यायने दक्षिणं चोत्तरं च। तद्ये ह वै तदिष्टापूर्ते कृतमित्युपासते ते चान्द्रमसमेव लोकमभिजयन्ते। त एव पुनरावर्तन्ते तस्मादेत ऋषयः प्रजाकामा दक्षिणं प्रतिपद्यन्ते। एष ह वै रयिर्यः पितृयाणः ॥ ९ ॥
तदेव कालः संवत्सरो वै प्रजापतिः, तन्निर्वर्त्यत्वात्संवत्सरस्य। चन्द्रादित्यनिर्वर्त्यतिथ्यहोरात्रसमुदायो हि संवत्सरः तदनन्यत्वाद्रयिप्राणैतन्मिथुनात्मक एवेत्युच्यते। तत्कथम् ? तस्य संवत्सरस्य प्रजापतेः अयने मार्गौ द्वौ दक्षिणं चोत्तरं च। प्रसिद्धे ह्ययने षण्मासलक्षणे, याभ्यां दक्षिणेनोत्तरेण च याति सविता केवलकर्मिणां ज्ञानसंयुक्तकर्मवतां च लोकान्विदधत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द ऒरु संवत्सरम् ऎऩ्बदे पिरजाबदियावाऩ्। एऩॆऩिल् अवऩालेये इन्द संवत्सरम् कडत्तप्पडुगिऱदु। सूरियऩ्, सन्दिरऩ् इवर्गळिऩ् कदियाल् उण्डागिक् कऴिक्कप्पडुम् तिदि, पगल्, इरवु इवैगळिऩ् समुदायमे अऩ्ऱो संवत्सरम् ऎऩ्बदु। इदैक्काट्टिलुम् रयि ऎऩ्ऱ अऩ्ऩमुम्, पिराणऩ् ऎऩ्ऱ अत्तावुम् वेऱुबट्टदु अल्ल। ऎऩवे इन्द मिदुऩात्मगमे (इरट्टै सॊरूबमे) पिरजाबदि अल्लदु संवत्सरम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु। अदु ऎव्वाऱु? ऎऩिल् इन्द संवत्सरमाऩ पिरजाबदिक्कु तक्षिणम्, उत्तिरम् ऎऩ्ऱ इरण्डु मार्क्कङ्गळ् उण्डु। अवैयावऩ मिगप् पिरसित्तमायुम्, आऱु मादङ्गळैत् तऩक्कु कणक्कागुम् लक्षणमायुम्, इरण्डु अयऩङ्गळ्, अवै तक्षिणायणम्, उत्तरायणम् ऎऩप्पडुम्। इन्द वऴियाग सॆल्लुम् सूरियऩ् केवल कर्ममार्क्कत्तै अऩुसरिप्पवर्गळुक्कुम्, ञाऩत्तोडु कूड कर्माक्कळै सॆय्बवर्गळुक्कुम् उगन्द लोगङ्गळैक् कल्बिक्किऱाऩ्
कथम् ? तत् तत्र च ब्राह्मणादिषु ये ह वै ऋषयः तदुपासत इति। क्रियाविशेषणो द्वितीयस्तच्छब्दः। इष्टं च पूर्तं च इष्टापूर्ते इत्यादि कृतमेवोपासते नाकृतं नित्यम् , ते चान्द्रमसमेव चन्द्रमसि भवं प्रजापतेर्मिथुनात्मकस्यांशं रयिमन्नभूतं लोकम् अभिजयन्ते कृतरूपत्वाच्चान्द्रमसस्य। ते एव च कृतक्षयात् पुनरावर्तन्ते इमं लोकं हीनतरं वा विशन्तीति ह्युक्तम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अदु ऎव्वाऱु ऎऩिल्? पिराह्मण मन्दिरङ्गळिल् इन्द त्विदीयैयाल् अदै उबासिक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु। इङ्गु अदै ऎऩ्ऱ इडत्तिल् वन्दुळ्ळ “तत्” ऎऩ्ऱ सप्तम् किरिया विसेषणम् आगुम्। इवर्गळ् इष्ट्टाबूर्त्तङ्गळै नाम् सॆय्दोम् ऎऩ्ऱु उबासिक्किऩ्ऱऩर्। अवर्गळ् नित्तियत्तै उबासिप्पदु इल्लै। अवर्गळ् सन्दिरऩिडत्तिल् उण्डाऩ अदावदु पिरजाबदियिऩ् इरट्टैगळिल् ऒऩ्ऱाऩ अऩ्ऩबूदमाऩ लोगत्तै कुऱित्तु यागम् सॆय्गिऩ्ऱऩर्। अन्द सन्दिरऩै इवर्गळ् रूबमाक्किक्कॊण्डु पजित्तदाल् अन्द लोगत्तै अडैन्दु अदऱ्काऩ पलऩ्गळै अऩुबवित्तु अदु नसित्तबॊऴुदु इन्द लोगत्तैयो अल्लदु इदऱ्कुम् कीऴ्प्पट्ट लोगत्तैयो अडैगिऩ्ऱऩर् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टुळ्ळदु
यस्मादेवं प्रजापतिमन्नात्मकं फलत्वेनाभिनिर्वर्तयन्ति चन्द्रमिष्टापूर्तकर्मणा प्रजाकामाः प्रजार्थिनः एते ऋषयः स्वर्गद्रष्टारः गृहस्थाः, तस्मात्स्वकृतमेव दक्षिणं दक्षिणायनोपलक्षितं चन्द्रं प्रतिपद्यन्ते। एष ह वै रयिः अन्नम् , यः पितृयाणः पितृयाणोपलक्षितश्चन्द्रः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎदऩाल् पिरजैगळै विरुम्बि इन्द रिषिगळ् अन्द पिरजाबदियिऩ् अऩ्ऩात्मग सॊरूबत्तै अडैवदे पलमाग ऎण्णि इष्ट्टाबूर्त्त मुदलाऩ कर्माक्कळाल् यागम् सॆय्गिऱार्गळो अवर्गळ् अदऩाल् तङ्गळाल् सॆय्यप्पट्ट लोगमाऩ तक्षिणायऩम् ऎऩ्ऱु उबलक्षिक्कप्पट्ट सन्दिरऩैये अडैगिऩ्ऱऩर्। इव्वाऱु रयि ऎऩ्ऱुम्, अऩ्ऩम् ऎऩ्ऱुम् कूऱप्पट्ट इदुवे पिदिरुयाणम् ऎऩ्ऱु उबलक्षणिक्कप्पट्ट सन्दिरऩागुम्। (कुऱिप्पु) अक्ऩि होत्तिरम्, तवम्, सत्तियम्, वेदङ्गळैप् परिबालित्तल्, अदिदिगळैप् पूजित्तल्, वैस्वदेवम् इवैगळ् इष्ट्टम् ऎऩप्पडुम्। कुळम्, किणऱु, तडागम्, तेवदैगळिऩ् कोविल्गळ्, अऩ्ऩदाऩम्, नन्दवऩत्तै वळर्त्तल् इवैगळ् पूर्त्तम् ऎऩप्पडुम्।
अथोत्तरेण तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया विद्ययात्मानमन्विष्यादित्यमभिजयन्ते। एतद्वै प्राणानामायतनमेतदमृतमभयमेतत्परायणमेतस्मान्न पुनरावर्तन्त इत्येष निरोधः। तदेष श्लोकः ॥ १० ॥
अथ उत्तरेण अयनेन प्रजापतेरंशं प्राणमत्तारम् आदित्यम् अभिजयन्ते। केन ? तपसा इन्द्रियजयेन। विशेषतो ब्रह्मचर्येण श्रद्धया विद्यया च प्रजापत्यात्मविषयया आत्मानं प्राणं सूर्यं जगतः तस्थुषश्च अन्विष्य अहमस्मीति विदित्वा आदित्यम् अभिजयन्ते अभिप्राप्नुवन्ति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मेलुम् उत्तिरायणत्ताल् पिरजाबदियिऩ् अंसमाऩ अत्तावायुम्, पिराणमायुम् उळ्ळ आदित्तियऩै उबासिक्किऩ्ऱऩर्। ऎदऩाल्? ऎव्वाऱु ऎऩिल् इन्दिरिय जयत्तालुम्, विसेषमाय् पिरह्मसरियत्तालुम्, आस्तिक्क पुत्तियोडुम्, सास्तिरङ्गळिल् विस्वासत्तोडुम्, पिरह्म वित्तैयालुम्, पिरजाबदियिऩुडैय आत्मविषयमाय् उळ्ळ पिराणऩाऩ सूरियऩै जगत्स्तिदिक्कु कारणमाय् उळ्ळ सूरियऩै नाऩ् अवऩागवे इरुक्किऱेऩ् ऎऩ्ऱु अऱिन्दु तियाऩम् सॆय्बवर्गळ् अन्द सूरियऩैये अडैगिऩ्ऱऩर्।
एतद्वै आयतनं सर्वप्राणानां सामान्यमायतनम् आश्रयः एतत् अमृतम् अविनाशि अभयम् अत एव भयवर्जितम् न चन्द्रवत्क्षयवृद्धिभयवत् ; एतत् परायणं परा गतिर्विद्यावतां कर्मिणां च ज्ञानवताम् एतस्मान्न पुनरावर्तन्ते यथेतरे केवलकर्मिण इति यस्मात् एषः अविदुषां निरोधः, आदित्याद्धि निरुद्धा अविद्वांसः। नैते संवत्सरमादित्यमात्मानं प्राणमभिप्राप्नुवन्ति। स हि संवत्सरः कालात्मा अविदुषां निरोधः। तत् तत्रास्मिन्नर्थे एषः श्लोकः मन्त्रः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इवऩे ऎल्लाप् पिराणऩ्गळुक्कुम् सामाऩियमाऩ आच्रयमाऩवऩ्। अदुवे नासमऱ्ऱ अम्रुदम्। अदुवे पयम् अऱ्ऱदु। सन्दिरऩुडैय वळर्च्चि, तेय्वु पोल् पयम् अऱ्ऱदु। इदुवे उत्तममाऩ कदि, इदुवे वित्या(उबासऩा)वाऩ्गळुक्कुम्, उबासऩैयोडु कूडिय कर्मिगळुक्कुम्, उत्तम कदियागुम्। इन्द सूरियऩै अडैन्दवर्गळ् केवल कर्मिगळैप् पोल् मऱुबडियुम् तिरुम्बिवरुवदु इल्लै। ऎऩवे अवित्वाऩ्गळ् इन्द सूरियऩिडम् इरुन्दु तडै सॆय्यप्पडुगिऩ्ऱऩर्। ऎऩवेदाऩ् अवित्वाऩ्गळ् इन्द संवत्सर आत्मावाऩ पिराणऩै अडैवदु इल्लै। अन्द संवत्सरमाऩ कालात्मा इव्वाऱु अवित्वाऩ्गळुक्कु तडै सॆय्यप्पट्टुळ्ळदु। इन्द अर्त्तत्तिलेये इन्द सुलोगम् वन्दुळ्ळदु।
पञ्चपादं पितरं द्वादशाकृतिं दिव आहुः परे अर्धे पुरीषिणम् ।
अथेमे अन्य उ परे विचक्षणं सप्तचक्रे षडर आहुरर्पितमिति ॥ ११ ॥
पञ्चपादं पञ्च ऋतवः पादा इवास्य संवत्सरात्मन आदित्यस्य, तैर्ह्यसौ पादैरिव ऋतुभिरावर्तते। हेमन्तशिशिरावेकीकृत्येयं कल्पना। पितरं सर्वस्य जनयितृत्वात्पितृत्वं तस्य ; द्वादशाकृतिं द्वादश मासा आकृतयोऽवयवा आकरणं वा अवयविकरणमस्य द्वादशमासैः तं द्वादशाकृतिम् , दिवः द्युलोकात् परे ऊर्ध्वे अर्धे स्थाने तृतीयस्यां दिवीत्यर्थः ; पुरीषिणं पुरीषवन्तम् उदकवन्तम् आहुः कालविदः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द संवत्सर आत्मावाऩ आदित्यऩुक्कु ऐन्दु रुदुक्कळ् पादङ्गळाग उळ्ळऩ। अन्द इन्द ऐन्दु पादङ्गळाल् इवऩ् सुऴऩ्ऱु कॊण्डु इरुक्किऩ्ऱाऩ्। हेमन्दम्, सिसिरम्, ऎऩ्ऱ रुदुक्कळै ऒऩ्ऱागच् चॆय्दु ऐन्दु ऎऩ्ऱु कल्बऩै सॆय्यप्पट्टुळ्ळदु। ऎल्लावऱ्ऱैयुम् उण्डुबण्णुवदाल् अवऩुक्कु तन्दैयिऩ् तऩ्मै, अवऩ् पऩ्ऩिरॆण्डु मादङ्गळैयुम् तऩ्ऩुडैय आगारमाय् (उरुवमाय्) कॊण्डुळ्ळाऩ्। अल्लदु पऩ्ऩिरॆण्डु मादङ्गळैयुम् तऩक्कु अवयवङ्गळागक् कॊण्डुळ्ळाऩ् ऎऩ्ऱुम् पॊरुळ् कॊळ्ळलाम्। तेवलोगत्तैक् काट्टिलुम् मेले उळ्ळ मूऩ्ऱावदु लोगत्तिऩ् नडुप्पगुदियिल् तण्णीर् मयमाग इवऩ् इरुक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु कालत्तै अऱिन्दोर् कूऱुवर्।
अथ तमेवान्ये इमे उ परे कालविदः विचक्षणं निपुणं सर्वज्ञं सप्तचक्रे सप्तहयरूपे चक्रे सन्ततगतिमति कालात्मनि षडरे षडृतुमति आहुः सर्वमिदं जगत्कथयन्ति, अर्पितम् अरा इव रथनाभौ निविष्टमिति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मऱ्ऱुम् सिलर् कालत्तै अऱिन्दवर्गळ् इवऩ् मिगुन्द निबुणऩुम्, सर्वक्ञऩुम् आवऩ्। एऴु कुदिरैगळिऩ् रूबमाऩ सक्करत्तिल् ऎप्पॊऴुदुम् सुऴऩ्ऱु कॊण्डु इरुप्पवऩुम्, अदिल् आऱु रिदुक्कळुम्, आरक्काल्गळ् पोल् इणैक्कप्पट्टुळ्ळऩ। इदुवे जगत् ऎऩ्ऱुम् कूऱुगिऩ्ऱऩर्। इन्द जगत् सक्करत्तिऩ् कुडत्तिल् आरक्काल्गळ् इणैक्कप्पट्टुळ्ळदु पोल् इणैक्कप्पट्टुळ्ळदु ऎऩ्ऱुम् कूऱुवर्।
यदि पञ्चपादो द्वादशाकृतिर्यदि वा सप्तचक्रः षडरः सर्वथापि संवत्सरः कालात्मा प्रजापतिश्चन्द्रादित्यलक्षणो जगतः कारणम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इदु ऐन्दु काल्गळोडुम्, पऩ्ऩिरॆण्डु आगिरुदिगळोडुम्, अल्लदु एऴु सक्करत्तोडुम्, आऱु आरक्काल्गळोडुम्, ऎप्पडि इरुप्पिऩुम् कालात्मावाऩ संवत्सररूबमाऩ पिरजाबदि सन्दिर सूरिय लक्षणत्तोडु कूडि इरुप्पिऩुम् निच्चयमाग जगत्तिऱ्कुक् कारणम्।
यस्मिन्निदं प्रोतं विश्वं स एव प्रजापतिः संवत्सराख्यः स्वावयवे मासे कृत्स्नः परिसमाप्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) ऎन्द संवत्सररूबमाऩ पिरजाबदियिऩ् इडत्तिल् इन्द पिरबञ्जम् इणैक्कप्पट्टुळ्ळदो अन्द पिरजाबदियाऩवर् तऩ्ऩुडैय अवयवमाऩ मादत्तिल् मुऴुवदुम् परिसमाप्त्तवराग इरुक्किऱार्।
मासो वै प्रजापतिस्तस्य कृष्णपक्ष एव रयिः शुक्लः प्राणस्तस्मादेत ऋषयः शुक्ल इष्टं कुर्वन्तीतर इतरस्मिन् ॥ १२ ॥
मासो वै प्रजापतिः यथोक्तलक्षण एव मिथुनात्मकः। तस्य मासात्मनः प्रजापतेरेको भागः कृष्णपक्ष एव रयिः अन्नं चन्द्रमाः अपरो भागः शुक्लः शुक्लपक्षः प्राणः आदित्योऽत्ताग्निर्यस्माच्छुक्लपक्षात्मानं प्राणं सर्वमेव पश्यन्ति, तस्मात्प्राणदर्शिन एते ऋषयः कृष्णपक्षेऽपीष्टं यागं कुर्वन्तः शुक्लपक्ष एव कुर्वन्ति। प्राणव्यतिरेकेण कृष्णपक्षस्तैर्न दृश्यते यस्मात् ; इतरे तु प्राणं न पश्यन्तीत्यदर्शनलक्षणं कृष्णात्मानमेव पश्यन्ति। इतरे इतरस्मिन्कृष्णपक्ष एव कुर्वन्ति शुक्ले कुर्वन्तोऽपि ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द मादमे मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणमाऩ इरट्टै आत्मगमाऩ पिरजाबदियाय् विळङ्गुगिऱदु। अन्द पिरजाबदियिऩ् ऒरु पागम् किरुष्णबक्षम्। अदुवे “रयि”: ऎऩप्पडुम् अऩ्ऩमाऩ सन्दिरऩ्। मऱ्ऱॊरु पागम् पिराणरूबमाऩ सुक्लबक्षम्, अन्दप् पिराणऩे अत्तावाऩ सूरियऩ्। ऎऩवे अन्द सुक्लबक्षात्मावाऩ पिराणऩै मगरिषिगळ् ऎल्लामाय् पार्क्किऩ्ऱऩर्। अदऩाल् पिराण तर्सिगळाऩ इन्द मगरिषिगळ् किरुष्णबक्षत्तिल् तमक्कु इष्ट्टमाऩ यागङ्गळै सॆय्दबोदिलुम् कूड सुक्लबक्षत्तिलेये सॆय्गिऩ्ऱऩर्। एऩॆऩिल् पिराणऩिऩ् इऩ्ऱु वेऱुबट्ट किरुष्णबक्षत्तै अवर्गळ् पार्प्पदु इल्लै। ऎऩवे अवर्गळ् किरुष्णबक्षत्तिल् सॆय्दबोदिलुम् अदु सुक्लबक्षत्तिल् सॆय्ददु पोल् आगिऱदु। अव्वाऱे मऱ्ऱवर्गळ् पिराणऩै पार्क्काददाल् अदर्सऩ लक्षणमाऩ किरुष्णमाऩ आत्मावैये पार्क्किऩ्ऱऩर्। ऎऩवे इवर्गळ् सुक्लबक्षत्तिल् यागङ्गळै सॆय्द पोदिलुम्, किरुष्णबक्षत्तिल् सॆय्दवर्गळागवे आगिऩ्ऱार्गळ्।
अहोरात्रो वै प्रजापतिस्तस्याहरेव प्राणो रात्रिरेव रयिः प्राणं वा एते प्रस्कन्दन्ति ये दिवा रत्या संयुज्यन्ते ब्रह्मचर्यमेव तद्यद्रात्रौ रत्या संयुज्यन्ते ॥ १३ ॥
सोऽपि मासात्मा प्रजापतिः स्वावयवे अहोरात्रे परिसमाप्यते। अहोरात्रो वै प्रजापतिः पूर्ववत्। तस्यापि अहरेव प्राणः अत्ता अग्निः रात्रिरेव रयिः पूर्ववदेव। प्राणम् अहरात्मानं वै एते प्रस्कन्दन्ति निर्गमयन्ति शोषयन्ति वा स्वात्मनो विच्छिद्यापनयन्ति। के ? ये दिवा अहनि रत्या रतिकारणभूतया सह स्त्रिया संयुज्यन्ते मैथुनमाचरन्ति मूढाः। यत एवं तस्मात्तन्न कर्तव्यमिति प्रतिषेधः प्रासङ्गिकः। यत् रात्रौ संयुज्यन्ते रत्या ऋतौ ब्रह्मचर्यमेव तदिति प्रशस्तत्वात् रात्रौ भार्यागमनं कर्तव्यमित्ययमपि प्रासङ्गिको विधिः। प्रकृतं तूच्यते सोऽहोरात्रात्मकः प्रजापतिर्व्रीहियवाद्यन्नात्मना व्यवस्थितः॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) वॆळि
एवं क्रमेण परिणम्य तत्
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) इव्विदम् क्रममाग परिणामत्तै अडैन्द अदु -
अन्नं वै प्रजापतिस्ततो ह वै तद्रेतस्तस्मादिमाः प्रजाः प्रजायन्त इति ॥ १४ ॥
अन्नं वै प्रजापतिः। कथम् ? ततः तस्मात् ह वै रेतः नृबीजं तत्प्रजाकारणं तस्मात् योषिति सिक्तात् इमाः मनुष्यादिलक्षणाः प्रजाः प्रजायन्ते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) वॆळि
यत्पृष्टं कुतो ह वै प्रजाः प्रजायन्त इति। तदेवं चन्द्रादित्यमिथुनादिक्रमेण अहोरात्रान्तेन अन्नरेतोद्वारेण इमाः प्रजाः प्रजायन्त इति निर्णीतम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) वॆळि
तद्ये ह वै तत्प्रजापतिव्रतं चरन्ति ते मिथुनमुत्पादयन्ते। तेषामेवैष
ब्रह्मलोको येषां
तपो ब्रह्मचर्यं येषु सत्यं प्रतिष्ठितम् ॥ १५ ॥
तत् तत्रैवं सति ये गृहस्थाः। ह वै इति प्रसिद्धस्मरणार्थौ निपातौ। तत् प्रजापतेर्व्रतं प्रजापतिव्रतम् ऋतौ भार्यागमनं चरन्ति कुर्वन्ति, तेषां दृष्टं फलमिदम्। किम् ? ते मिथुनं पुत्रं दुहितरं च उत्पादयन्ते। अदृष्टं च फलमिष्टापूर्तदत्तकारिणां तेषामेव एषः यश्चान्द्रमसो ब्रह्मलोकः पितृयाणलक्षणः येषां तपः स्नातकव्रतादि ब्रह्मचर्यम् ऋतोरन्यत्र मैथुनासमाचरणं येषु च सत्यम् अनृतवर्जनं प्रतिष्ठितम् अव्यभिचारितया वर्तते नित्यमेव ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) वॆळि
यस्तु पुनरादित्योपलक्षित उत्तरायणः प्राणात्मभावो विरजः शुद्धो न चन्द्रब्रह्मलोकवद्रजस्वलो वृद्धिक्षयादियुक्तः असौ तेषाम् , केषामिति, उच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) ऎदु आदित्यऩै उबलक्षणम् सॆय्दु उत्तरायणम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदो, पिराणात्म पावमाऩदु मिगवुम् सुत्तमाऩदु। इदु सन्दिर प्रह्म लोगम् पोल् अऴुक्काऱु कॊण्डदो, वळर्च्चिदेय्वु इवैगळैक् कॊण्डदो अल्ल। इदु यारुक्कु ऎऩ्ऱु केट्पिऩ् कूऱप्पडुगिऱदु।
तेषामसौ विरजो ब्रह्मलोको न येषु जिह्ममनृतं न माया चेति ॥ १६ ॥
यथा गृहस्थानामनेकविरुद्धसंव्यवहारप्रयोजनवत्त्वात् जिह्मं कौटिल्यं वक्रभावोऽवश्यम्भावि तथा न येषु जिह्मम् , यथा च गृहस्थानां क्रीडादिनिमित्तमनृतमवर्जनीयं तथा न येषु तत् तथा माया गृहस्थानामिव न येषु विद्यते। माया नाम बहिरन्यथात्मानं प्रकाश्यान्यथैव कार्यं करोति, सा माया मिथ्याचाररूपा। मायेत्येवमादयो दोषा येष्वेकाकिषु ब्रह्मचारिवानप्रस्थभिक्षुषु निमित्ताभावान्न विद्यन्ते, तत्साधनानुरूप्येणैव तेषामसौ विरजो ब्रह्मलोक इत्येषा ज्ञानयुक्तकर्मवतां गतिः। पूर्वोक्तस्तु ब्रह्मलोकः केवलकर्मिणां चन्द्रलक्षण इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎव्वाऱु अनेग विरुत्तमाऩ वियवगार पिरयोजऩङ्गळैक् कॊण्डमैयिऩाल् किरहस्तर्गळुडैय पावम् कोणलाऩदु। अदु किरहस्त तर्मत्तिऱ्कु इऩ्ऱियमैयाददु। अदु इङ्गु इल्लै। अव्वाऱे किरहस्तर्गळुक्कु विळैयाट्टु, ऊडल्, पोऩ्ऱ निमित्तङ्गळाल् पॊय् सॊल्लुदल् सगजम्। अदु इङ्गु इल्लै। अव्वाऱे वॆळियिल् वेऱु विदमाय्त् तऩ्ऩैक् काट्टिक्कॊण्डु मऱैविल् वेऱु विदमाग सॆयल्बडल् मित्या ऎऩप्पडुम्। इदु मित्यासारम् ऎऩ्ऱुम् कूऱप्पडुम्। इदुवे इङ्गु मायै। अदु इन्द पिरह्म लोगत्तिल् किडैयादु। इन्द सूरिय पिरह्म लोगत्तै अडैवदऱ्काऩ अदिगारिगळाऩ पिरह्मसारि, वाऩबिरस्तर्, सन्नियासि इवर्गळुक्कु इन्द निमित्तङ्गळे इल्लाददाल् अवर्गळुक्कु इन्द केळ्विये वरविल्लै। अवर्गळुक्कु अवर्गळुडैय सादऩत्तिऱ्कु ऒत्तदाऩ इन्द सुत्तमाऩ पिरह्मलोगम् ऎऩ्ऱु ञाऩत्तोडु कूडिय कर्मवाऩ्गळिऩ् कदि कूऱप्पट्टदु। मुऩ्गूऱप्पट्ट (सन्दिर) पिरह्मलोगमाऩदु केवल कर्ममार्क्कत्तै अऩुसरिप्पवर्गळुक्के आगुम्। मुदल् पिरस्ऩम् मुडिन्ददु
इति प्रथमप्रश्नभाष्यम् ॥
द्वितीयः प्रश्नः
अथ हैनं भार्गवो वैदर्भिः पप्रच्छ भगवन्कत्येव देवाः प्रजां विधारयन्ते कतर एतत्प्रकाशयन्ते कः पुनरेषां वरिष्ठ इति ॥ १ ॥
प्राणोऽत्ता प्रजापतिरित्युक्तम्। तस्य प्रजापतित्वमत्तृत्वं चास्मिञ्शरीरेऽवधारयितव्यमित्ययं प्रश्न आरभ्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(अ।कै) पिराणऩ्, अत्तावाऩ पिरजाबदि ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। अवऩुक्कु पिरजाबदित्तऩ्मैयुम्, अत्रुत्तुवमुम् इन्द सरीरत्तिल् तीर्माऩिक्क वेण्डुम् ऎऩ्ऱु इन्द केळ्वि आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु।
अथ अनन्तरं ह किल एनं भार्गवः वैदर्भिः पप्रच्छ — हे भगवन् कत्येव देवाः प्रजां शरीरलक्षणां विधारयन्ते विशेषेण धारयन्ते। कतरे बुद्धीन्द्रियकर्मेन्द्रियविभक्तानाम् एतत् प्रकाशनं स्वमाहात्म्यप्रख्यापनं प्रकाशयन्ते। कः असौ पुनः एषां वरिष्ठः प्रधानः कार्यकरणलक्षणानामिति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु वैदर्ब तेसत्तिल् पिऱन्द पार्क्कवऩ् पिप्पलादरै इव्वाऱु केट्टाऩ्। पगवाऩे सरीरलक्षणत्तोडु कूडिय इन्दप् पिरजैगळै ऎन्द, ऎत्तऩै तेवर्गळ् विसेषमाय् तरिक्किऩ्ऱऩर्। अवर्गळुळ् ऎवर्गळ् पुत्तीन्दिरियम् ऎऩ्ऱुम्, कर्मेन्दिरियम् ऎऩ्ऱुम् पिरिक्कप्पट्ट इन्द सरीरत्तै तऩ्ऩुडैय पॆरुमैयै विळक्कुम् वण्णम् पिरगासप्पडुत्तुगिऩ्ऱऩर्। इवर्गळुळ् इन्द कारिय, करण लक्षणङ्गळुक्कु ऎवऩ् पिरदाऩमाऩवऩ् ऎऩ्ऱु केट्टार्।
तस्मै स होवाच। आकाशो ह वा एष देवो वायुरग्निरापः पृथिवी वाङ्मनश्चक्षुः श्रोत्रं च। ते प्रकाश्याभिवदन्ति वयमेतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामः ॥ २ ॥
एवं पृष्टवते तस्मै स ह उवाच — आकाशः ह वै एषः देवः वायुः अग्निः आपः पृथिवी इत्येतानि पञ्च महाभूतानि शरीरारम्भकाणि वाङ्मनश्चक्षुः श्रोत्रमित्यादीनि कर्मेन्द्रियबुद्धीन्द्रियाणि च। कार्यलक्षणाः करणलक्षणाश्च ते देवा आत्मनो माहात्म्यं प्रकाश्यं प्रकाश्याभिवदन्ति स्पर्धमाना अहंश्रेष्ठतायै ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु केट्ट पार्क्कवऩिऩ् पॊरुट्टु इन्द पिप्पलादर् कूऱलाऩार्। इन्द तेवर्गळाऩ आगासम्, वायु, अक्ऩि, तण्णीर्। पिरुदिवी, ऎऩ्ऱ ऐन्दु महाबूदङ्गळुम्, सरीरम् आरम्बिप्पदऱ्काऩ कारणङ्गळ्। वाक्, मऩम्, सक्षुस्, सुरोत्तिरम् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ कर्मेन्दिरियङ्गळुडैयवुम्, पुत्ति (ञाऩ) इन्दिरियङ्गळुडैयवुम्, कारिय लक्षणमायुम्, करण लक्षणमायुम् उळ्ळ अदिष्ट्टाऩ तेवदैगळ्, तङ्गळुडैय पॆरुमैयै वॆळिप्पडुत्तिक्कॊण्डु ऒऩ्ऱुक्कॊऩ्ऱु पोट्टि इट्टवण्णम् नाऩे उयर्न्दवऩ् ऎऩ्ऱु तऩ्ऩुडैय सिरेष्ट्ट तऩ्मैयैप् पऱ्ऱि पेसलायिऩ।
कथं वदन्ति ? वयमेतत् बाणं कार्यकरणसङ्घातम् अवष्टभ्य प्रासादमिव स्तम्भादयः अविशिथिलीकृत्य विधारयामः विस्पष्टं धारयामः। मयैवैकेनायं सङ्घातो ध्रियत इत्येकैकस्याभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎव्वाऱु सॊल्गिऩ्ऱऩ ऎऩिल्? नामे कारिय करणङ्गळिऩ् सेर्क्कैयाऩ पाणम् ऎऩप्पडुम् इन्द सरीरत्तैप् पऱ्ऱिक्कॊण्डु अदावदु उप्परिगैयै स्तम्बङ्गळ् ताङ्गुवदु पोल् ऎव्विद सेदमुम् इऩ्ऱि तॆळिवाग, नऩ्ऱाग ताङ्गुगिऱोम्। अदावदु नाऩ् ऒरुवऩे इन्द सङ्गाद रूबमाऩ सरीरत्तैत् ताङ्गुगिऱेऩ् ऎऩ्ऱु ऒव्वॊरुवरुडैय अबिप्पिरायमागुम्
तान्वरिष्ठः प्राण उवाच मा मोहमापद्यथाहमेवैतत्पञ्चधात्मानं प्रविभज्यैतद्बाणमवष्टभ्य विधारयामीति तेऽश्रद्दधाना बभूवुः ॥ ३ ॥
तान् एवमभिमानवतः वरिष्ठः मुख्यः प्राणः उवाच उक्तवान् — मा मैवं मोहम् आपद्यथ अविवेकितयाभिमानं मा कुरुत ; यस्मात् अहमेव एतद्बाणम् अवष्टभ्य विधारयामि पञ्चधा आत्मानं प्रविभज्य प्राणादिवृत्तिभेदं स्वस्य कृत्वा विधारयामि इति उक्तवति च तस्मिन् ते अश्रद्दधानाः अप्रत्ययवन्तः बभूवुः — कथमेतदेवमिति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु अबिमाऩम् कॊण्डवर्गळिल् मुक्कियमाऩ पिराणऩ् इव्वाऱु कूऱलायिऱ्ऱु। नीङ्गळ् इव्वाऱु अविवेगत्ताल् अबिमाऩम् कॊळ्ळादीर्गळ्। एऩॆऩिल् नाऩ् ऎऩ्ऩै ऐन्दाग पिराणऩ् मुदलाऩ विरुत्ति पेदम् सॆय्दुगॊण्डु इन्द सरीरत्तैत् ताङ्गुगिऱेऩ्। ऎऩवे नीङ्गळ् अबिमाऩम् कॊळ्ळ वेण्डाम्। इव्वाऱु सॊऩ्ऩ पिराणऩ् वार्त्तैगळिल् अदु ऎव्वाऱु मुडियुम्? ऎऩ्ऱु मऱ्ऱदेवदैगळ् नम्बिक्कै अऱ्ऱदाग आयिऩ।
सोऽभिमानादूर्ध्वमुत्क्रामत इव तस्मिन्नुत्क्रामत्यथेतरे सर्व एवोत्क्रामन्ते तस्मिँश्च प्रतिष्ठमाने सर्व एव प्रातिष्ठन्ते। तद्यथा मक्षिका मधुकरराजानमुत्क्रामन्तं सर्वा एवोत्क्रामन्ते तस्मिँश्च प्रतिष्ठमाने सर्वा एव प्रातिष्ठन्त एवं वाङ्मनश्चक्षुः श्रोत्रं च ते प्रीताः प्राणं स्तुन्वन्ति ॥ ४ ॥
स च प्राणः तेषामश्रद्दधानतामालक्ष्य अभिमानात् ऊर्ध्वम् उत्क्रामत इव उत्क्रामतीव उत्क्रान्तवानिव स रोषान्निरपेक्षः। तस्मिन्नुत्क्रामति यद्वृत्तं तद्दृष्टान्तेन प्रत्यक्षीकरोति — तस्मिन् उत्क्रामति सति अथ अनन्तरमेव इतरे सर्व एव प्राणाश्चक्षुरादयः उत्क्रामन्ते उत्क्रामन्ति उच्चक्रमुः। तस्मिंश्च प्राणे प्रतिष्ठमाने तूष्णीं भवति अनुत्क्रामति सति, सर्व एव प्रातिष्ठन्ते तूष्णीं व्यवस्थिता बभूवुः। तत् यथा लोके मक्षिकाः मधुकराः स्वराजानं मधुकरराजानम् उत्क्रामन्तं प्रति सर्वा एव उत्क्रामन्ते तस्मिंश्च प्रतिष्ठमाने सर्वा एव प्रातिष्ठन्ते प्रतितिष्ठन्ति। यथायं दृष्टान्तः एवं वाङ्मनश्चक्षुः श्रोत्रं चेत्यादयः ते उत्सृज्याश्रद्दधानतां बुद्ध्वा प्राणमाहात्म्यं प्रीताः प्राणं स्तुन्वन्ति स्तुवन्ति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द पिराणऩाऩदु मऱ्ऱवर्गळिऩ् नम्बिक्कै इऩ्मैयैक् कण्डु रोषत्तुडऩ् मेले किळम्बुवदुबोल् किळम्बिऱ्ऱु। अदु रोषत्तुडऩ् मऱ्ऱवैगळै अबेक्षिक्कादु वॆळिक्किळम्बियवुडऩ् ऎऩ्ऩ निगऴ्न्ददो अदै तिरुष्ट्टान्दत्तुडऩ् नम् कण्मुऩ्ऩे काट्टुगिऱार्। इव्वाऱु पिराणऩ् वॆळिक्किळम्बिय पॊऴुदु मऱ्ऱ पिराणऩ्गळुम् सक्षुरादि इन्दिरियङ्गळुम् मेले किळम्बलायिऩ। अन्दप् पिराणऩ् मऱुबडियुम् अमैदियाग निलैबॆऱ्ऱु वॆळिक्किळम्बाद पोदु इवैगळुम् अमैदियाय् इरुन्दऩ। अदु ऎव्वाऱु ऎऩिल् उलगिल् तेऩीक्कळ् तम् अरसऩाऩ मदुगर राजा कूट्टैविट्टु वॆळिक्किळम्बिऩाल् इवैयुम् तॊडर्न्दु वॆळिक्किळम्बुगिऩ्ऱऩ। अदु कूट्टिल् निलैबॆऱ्ऱबॊऴुदु इवैगळुम् कूट्टै अडैगिऩ्ऱऩ। इन्द तिरुष्ट्टान्दत्तैप् पोल् वाक्, मऩस्, सक्षुस्, सुरोत्तिरम् मुदलिययावुम् मुक्किय पिराणऩिऩ् मेल् असिरत्तैयै विट्टु अदऩ् माहात्मियत्तै उणर्न्दु मगिऴ्वडैन्दु पिराणऩैत् तुदिक्कलायिऩ।
कथम् -
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु
एषोऽग्निस्तपत्येष सूर्य एष पर्जन्यो मघवानेष वायुः।
एष पृथिवी रयिर्देवः सदसच्चामृतं च यत् ॥ ५ ॥
एषः प्राणः अग्निः सन् तपति ज्वलति। तथा एषः सूर्यः सन् प्रकाशते। तथा एषः पर्जन्यः सन् वर्षति। किञ्च मघवान् इन्द्रः सन् प्रजाः पालयति जिघांसत्यसुररक्षांसि। किञ्च, एषः वायुः आवहप्रवहादिभेदः। किञ्च, एषः पृथिवी रयिः देवः सर्वस्य जगतः सत् मूर्तम् असत् अमूर्तं च अमृतं च यत् देवानां स्थितिकारणम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्दप् पिराणऩे अक्ऩियाय् इरुन्दु ज्वलिक्किऱाऩ्। अव्वाऱे सूरियऩाय् इरुन्दु पिरगासिक्किऱाऩ्। अव्वाऱे मेगमाय् इरुन्दु मऴैयैप् पॊऴिगिऩ्ऱाऩ्। मेलुम् इन्दिरऩाय् इरुन्दु मक्कळैप् परिबालऩम् सॆय्गिऱाऩ्। राक्षसर्गळैयुम्, असुरर्गळैयुम् अऴिक्किऱाऩ्। इवऩे काऱ्ऱागि वीसुदल्, वीसामल् इरुत्तलैयुम् सॆय्गिऱाऩ्। इवऩे पिरुदिवियागवुम्, अऩ्ऩमागवुम् आगिऱाऩ्। ऎल्ला जगत्तिऱ्कुम्, मूर्त्तमाय् इरुन्दु सत्तायुम्, अमूर्त्तमाय् इरुन्दु असत्तायुम् विळङ्गुगिऱाऩ्। इवऩे तेवर्गळिऩ् इरुक्कैक्कु कारणमाऩ अम्रुदमायुम् विळङ्गुगिऱाऩ्।
अरा इव रथनाभौ प्राणे सर्वं प्रतिष्ठितम् ।
ऋचो यजूँषि सामानि यज्ञः क्षत्त्रं ब्रह्म च ॥ ६ ॥
किं बहुना ? अरा इव रथनाभौ श्रद्धादि नामान्तं सर्वं स्थितिकाले प्राणे एव प्रतिष्ठितम्। तथा ऋचः यजूंषि सामानि इति त्रिविधा मन्त्राः तत्साध्यश्च यज्ञः क्षत्त्रं च सर्वस्य पालयितृ ब्रह्म च यज्ञादिकर्मकर्तृत्वेऽधिकृतं च एष एव प्राणः सर्वम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) सिरत्तै तॊडङ्गि नामम् मुडिय स्तिदि कालत्तिल् उळ्ळयावुम्, सक्करत्तिऩ् कुडत्तिल् आरक्काल्गळ् इणैक्कप्पट्टदु पोल् पिराणऩिलेये ऎल्लाम् निलैबॆऱच् चॆय्यप्पट्टुळ्ळऩ। ऎव्वाऱु ऎऩिल् रिक्वेदम्, यजुर्वेदम्, सामवेदम् ऎऩ्ऱ मूऩ्ऱु विदमाऩ वेदमन्दिरङ्गळुम्, अवैगळाल् सादिक्कत्तगुन्द यागङ्गळुम्, ऎल्लावऱ्ऱैयुम् परिबालऩम् सॆय्युम्, क्षत्तिरियर्गळुम्, पिराह्मणर्गळुम्, यक्ञम् मुदलाऩ कर्माक्कळिल् कर्त्तिरुत्तुवम् कॊण्डमैयाल् इवर्गळ् यावरुम् पिराणऩिल् इणैक्कप्पट्टु उळ्ळऩर्। अदावदु मुऱ्कूऱप्पट्टयावुम् पिराणऩेयागुम्।
किञ्च-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
प्रजापतिश्चरसि गर्भे त्वमेव प्रतिजायसे।
तुभ्यं प्राण प्रजास्त्विमा बलिं हरन्ति यः प्राणैः प्रतितिष्ठसि ॥ ७ ॥
यः प्रजापतिरपि स त्वमेव गर्भे चरसि, पितुर्मातुश्च प्रतिरूपः सन् प्रतिजायसे ; प्रजापतित्वादेव प्रागेव सिद्धं तव मातृपितृत्वम् ; सर्वदेहदेह्याकृतिच्छन्नः एकः प्राणः सर्वात्मासीत्यर्थः। तुभ्यं त्वदर्थाय इमाः मनुष्याद्याः प्रजास्तु हे प्राण चक्षुरादिद्वारैः बलिं हरन्ति, यः त्वं प्राणैः चक्षुरादिभिः सह प्रतितिष्ठसि सर्वशरीरेषु, अतस्तुभ्यं बलिं हरन्तीति युक्तम्। भोक्तासि यतस्त्वं तवैवान्यत्सर्वं भोज्यम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎवऩै पिरजाबदि ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩोमो अवऩुम् नीये, अत्तगैय नीये कर्बत्तिल् सञ्जरिक्किऱाय्। ताय्, तन्दैयर्गळिऩ् पिरदिरूबमाय् इरुन्दुगॊण्डु पिरजैगळागवुम् आगिऱाय्। इन्द पिरजाबदित्तऩ्मै उऩक्कु मुऩ्बे सित्तित्तदु आगुम्। ताय्, तन्दैयाय् इरुक्कुम् तऩ्मैयुम् ऎल्लात् तेहम्, तेहिगळ् ऎऩ्ऱ उरुवत्तै विळैयाट्टागक् कॊण्डु पिराणऩ् ऎऩ्ऱ नी ऒरुवऩे सर्वात्मावाग इरुक्किऱाय् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। उऩ् पॊरुट्टे इन्द मऩुष्यर्गळ् मुदलाऩ पिरजैगळ् सक्षुस् मुदलाऩ तुवारङ्गळिऩ् वायिलाग पलियैक् कॊण्डुवरुगिऩ्ऱऩर्। अत्तगैय ऎन्द नी उऩ्ऩुडैय मऱ्ऱ पिराण विरुत्तिगळिऩाल् सक्षुस् मुदलाऩवैगळुडऩ् कूड ऎल्ला सरीरङ्गळिलुम् निलैबॆऱ्ऱवऩाय् इरुक्किऱायो अदऩाल् अवै उऩ् पॊरुट्टु पलियैक् कॊण्डुवरुगिऩ्ऱऩर् ऎऩ्बदु पॊरुत्तमागुम्। एऩॆऩिल् ऎदऩाल् नी ऒरुवऩे पोक्तावाग इरुक्किऱायो अदऩाल् मऱ्ऱयावुम् पोज्यमाग आगिऩ्ऱऩ।
किञ्च-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
देवानामसि वह्नितमः पितॄणां प्रथमा स्वधा।
ऋषीणां चरितं सत्यमथर्वाङ्गिरसामसि ॥ ८ ॥
देवानाम् इन्द्रादीनाम् असि भवसि त्वं वह्नितमः हविषां प्रापयितृतमः। पितॄणां नान्दीमुखे श्राद्धे या पितृभ्यो दीयते स्वधा अन्नं सा देवप्रदानमपेक्ष्य प्रथमा भवति। तस्या अपि पितृभ्यः प्रापयिता त्वमेवेत्यर्थः। किञ्च, ऋषीणां चक्षुरादीनां प्राणानाम् अथर्वाङ्गिरसाम् अङ्गिरसभूतानामथर्वणाम् — ‘तेषामेव प्राणो वाथर्वा’ ( ? ) इति श्रुतेः — चरितं चेष्टितं सत्यम् अवितथं देहधारणाद्युपकारलक्षणं त्वमेवासि ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्दिरऩ् मुदलाऩ तेवर्गळुक्कु हविस्सै सेर्प्पिक्कुम् उत्तम अक्ऩियागवुम्, नीये आगिऱाय्। पित्रुक्कळै उत्तेसित्तु नान्दिमुगम् ऎऩ्ऱ सिरारत्तङ्गळिल् ऎन्द अऩ्ऩमाऩदु कॊडुक्कप्पडुगिऱदो अदुवागवुम् नीये आगिऱाय्। अन्द तेवप्पिरदाऩर्गळैक् काट्टिलुम्, नीये मुऩ्ऩवऩाग आगिऱाय्। अन्दप् पित्रुक्कळुक्कु अऩ्ऩत्तै सेर्प्पिप्पवऩुम् नीये ऎऩ्बदु पॊरुळ्। मेलुम् रिषिगळाऩ सक्षुस् मुदलाऩवैगळुक्कुम् अङ्गिरसिऩिडम् इरुन्दु उण्डाऩ पिराण पूदमाऩ अदर्व मन्दिरङ्गळायुम्, नीये इरुक्किऱाय्। “प्राणो चाथर्वा” पिराणऩे अदर्व वेदम् ऎऩ्ऱु सुरुदि कूऱुवदाल् नी अवर्गळुक्कुम् पिराणऩाय् इरुक्किऱाय्। इवर्गळिऩ् सॆयलै पॊय् इल्लामल् सॆय्वदोडु तेहत्तै तरित्तल् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ उबगार लक्षणमायुम् नीये इरुक्किऱाय्।
इन्द्रस्त्वं प्राण तेजसा रुद्रोऽसि परिरक्षिता।
त्वमन्तरिक्षे चरसि सूर्यस्त्वं ज्योतिषां पतिः ॥ ९ ॥
किञ्च, इन्द्रः परमेश्वरः त्वं हे प्राण, तेजसा वीर्येण रुद्रोऽसि संहरन् जगत्। स्थितौ च परि समन्तात् रक्षिता पालयिता ; परिरक्षिता त्वमेव जगतः सौम्येन रूपेण। त्वम् अन्तरिक्षे अजस्रं चरसि उदयास्तमयाभ्यां सूर्यः त्वमेव च सर्वेषां ज्योतिषां पतिः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मेलुम्, हे पिराणऩे! नीये परमेस्वरऩ्। उऩ्ऩुडैय वीरियत्ताल् जगत्तै सम्हरिक्कुम् रुत्तिरऩाय् इरुक्किऱाय्। अन्द जगत्तिऩ् स्तिदि कालत्तिल् इन्द जगत्तै नाला पक्कङ्गळिलुम्, सौम्यमाऩ रूबत्तुडऩ् रक्षिप्पवऩुम् नीये। नीये अन्दरिक्षत्तिल् उदयम्। अस्तमऩम् ऎऩ्ऱु इडैविडादु सञ्जरिक्कुम् सूरियऩुम् नीये। नीये ऎल्ला ज्योदिस्कळुक्कुम् तलैवऩुम् आवाय्।
यदा त्वमभिवर्षसि अथेमाः प्राण ते प्रजाः।
आनन्दरूपास्तिष्ठन्ति कामायान्नं भविष्यतीति ॥ १० ॥
यदा पर्जन्यो भूत्वा अभिवर्षसि त्वम् , अथ तदा अन्नं प्राप्य इमाः प्रजाः प्राणते प्राणचेष्टां कुर्वन्तीत्यर्थः। अथवा, हे प्राण, ते तव इमाः प्रजाः स्वात्मभूतास्त्वदन्नसंवर्धितास्त्वदभिवर्षणदर्शनमात्रेण च आनन्दरूपाः सुखं प्राप्ता इव सत्यः तिष्ठन्ति। कामाय इच्छातः अन्नं भविष्यति इत्येवमभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎप्पॊऴुदु नी मेगमागि मऴैयैप् पॊऴिगिऱायो अप्पॊऴुदु इन्द मक्कळ् अऩ्ऩत्तै अडैयप्पोगिऱोम् ऎऩ्ऱ मगिऴ्वालुम्, अऩ्ऩत्तै अडैन्ददु पोऩ्ऱुम् मगिऴ्वडैगिऱार्गळ्। अल्लदु हे! पिराणऩे! उऩ्ऩुडैय इन्दप् पिरजैगळ् उऩ्ऩाल् उऩ्ऩुडैय अऩ्ऩबूदमाऩ सॆयलाल् वळर्क्कप्पट्टु उऩ्ऩालेये वळर्क्कप्पट्ट इवर्गळ् उऩ्ऩुडैय मऴै पॊऴिदलैक्कण्डु आऩन्द रूबर्गळाय् इरुक्किऩ्ऱऩर्। नम् विरुप्पम् पोल् विरुम्बियबडि अऩ्ऩम् उण्डागप्पोगिऱदु ऎऩ्बदु इङ्गु अबिप्रायम्।
किञ्च
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
व्रात्यस्त्वं प्राणैकर्षिरत्ता विश्वस्य सत्पतिः।
वयमाद्यस्य दातारः पिता त्वं मातरिश्व नः ॥ ११ ॥
प्रथमजत्वादन्यस्य संस्कर्तुरभावादसंस्कृतो व्रात्यः त्वम् , स्वभावत एव शुद्ध इत्यभिप्रायः। हे प्राण, एकर्षिः त्वम् आथर्वणानां प्रसिद्ध एकर्षिनामा अग्निः सन् अत्ता सर्वहविषाम्। त्वमेव विश्वस्य सर्वस्य सतो विद्यमानस्य पतिः सत्पतिः। साधुर्वा पतिः सत्पतिः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) नीये मुदल् तोऩ्ऱलाऩदाल् उऩक्कु संस्कारम् सॆय्य यारुम् इल्लाददाल् नी विरात्तियऩ्, अदावदु संस्कारम् अऱ्ऱवऩ्। नी स्वाबावमागवे सुत्तमाऩवऩ् ऎऩ्बदु अबिप्पिरायम्। अदर्व वेदत्तिल् पिरसित्तमाऩ एगरिषिगळुक्कु नी अक्ऩियाय् इरुन्दुगॊण्डु ऎल्ला हविसैयुम् एऱ्किऱाय्। नीये समस्त जगत्तिऱ्कुम् नल्ल तलैवऩ्। नल्ल तलैवऩ् ऎऩ्बदाल् सत्पदि ऎऩ्ऱुम् कूऱलाम्।
वयं पुनः आद्यस्य तव अदनीयस्य हविषो दातारः। त्वं पिता मातरिश्व हे मातरिश्वन् , नः अस्माकम् अथवा, मातरिश्वनः वायोः पिता त्वम्। अतश्च सर्वस्यैव जगतः पितृत्वं सिद्धम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) नाङ्गळ् मुदल् तोऩ्ऱलाऩ उमक्कु हविसैक् कॊडुप्पवर्गळ्। हे! काऱ्ऱे नी ऎङ्गळ् तन्दै, अल्लदु हे! काऱ्ऱे नी इन्द जगत्तिऱ्के तन्दै। नी काऱ्ऱागि ऎङ्गुम् परवि निऱ्पदाल् उऩक्कु इन्द जगत् मुऴुवदिऱ्कुम् तन्दैत् तऩ्मै एऱ्पडुगिऱदु।
किं बहुना-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदिगम् सॊल्वाऩेऩ्-
या ते तनूर्वाचि प्रतिष्ठिता या श्रोत्रे या च चक्षुषि ।
या च मनसि सन्तता शिवां तां कुरु मोत्क्रमीः ॥ १२ ॥
या ते त्वदीया तनूः वाचि प्रतिष्ठिता वक्तृत्वेन वदनचेष्टां कुर्वती, या च श्रोत्रे या चक्षुषि या च मनसि सङ्कल्पादिव्यापारेण सन्तता समनुगता तनूः, तां शिवां शान्तां कुरु ; मा उत्क्रमीः उत्क्रमणेनाशिवां मा कार्षीरित्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) उऩ्ऩुडैय सूक्ष्म सरीरमाऩदु वाक्किल् सॊल्लुम् तऩ्मैयोडु निलैबॆऱ्ऱदाय् उळ्ळदु। अव्वाऱे सिरवणेन्दिरियत्तिलुम्। सक्षुर् इन्दिरियत्तिलुम्, मऩदिलुम् तॊडर्न्दु निलै पॆऱ्ऱुळ्ळदो अवैगळै मिग नल्लवैगळाग सॆय्वायाग। नी इदिलिरुन्दु किळम्ब वेण्डाम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
किं बहुना-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदिगम् सॊल्वाऩेऩ्-
प्राणस्येदं वशे सर्वं त्रिदिवे यत्प्रतिष्ठितम्।
मातेव पुत्रान्रक्षस्व श्रीश्च प्रज्ञां च विधेहि न इति ॥ १३ ॥
अस्मिंल्लोके प्राणस्यैव वशे सर्वमिदं यत्किञ्चिदुपभोगजातं त्रिदिवे तृतीयस्यां दिवि च यत् प्रतिष्ठितं देवाद्युपभोगलक्षणं तस्यापि प्राण एव ईशिता रक्षिता। अतो मातेव पुत्रान् अस्मान् रक्षस्व पालयस्व। त्वन्निमित्ता हि ब्राह्म्यः क्षात्त्र्यश्च श्रियः ताः त्वं श्रीश्च श्रियश्च प्रज्ञां च त्वत्स्थितिनिमित्तां विधेहि नः विधत्स्वेत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द लोगत्तिल् उबबोगत्तिऱ्कु एऱ्ऱयावुम् पिराणऩिऩ् वसत्तिले उळ्ळदु। मूऩ्ऱाम् उलगिल् तेवर्गळुक्कु उबबोग लक्षणमाय् ऎवै उळ्ळदो अवैयुम्, पिराणऩिलेये निलैबॆऱ्ऱुळ्ळऩ। इवैयावऱ्ऱैयुम् काप्पवऩ् पिराणऩे। ऎऩवे ताय् कुऴन्दैयैक् काप्पदु पोल् ऎम्मै परिबालिप्पायाग। उऩ् निमित्तमागवे पिराह्मणर्गळुडैयवुम्, क्षत्तिरियर्गळुडैयवुम्, लक्ष्मि उळ्ळदु। अत्तगैय लक्ष्मियैयुम्, पिरक्ञैयैयुम् (अऱिवुत्तऩ्मैयैयुम्) उऩ् स्तिदि निमित्तमाय् ऎम्मिल् निलैबॆऱच् चॆय्वायाग ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
इत्येवं सर्वात्मतया वागादिभिः प्राणैः स्तुत्या गमितमहिमा प्राणः प्रजापतिरेवेत्यवधृतम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु सर्वात्मत् तऩ्मैयाग स्तुदित्तु वाक्कु मुदलाऩवैगळाल् पिराणऩिऩ् स्तुदिमूलमाय् अवऩुडैय सॆल्लुम् महिमैगॊण्ड पिराणऩे पिरजाबदि ऎऩ्ऱु पुरिन्दु कॊळ्ळप्पट्टदु।
इति द्वितीयप्रश्नभाष्यम् ॥
तृतीयः प्रश्नः
अथ हैनं कौसल्यश्चाश्वलायनः पप्रच्छ भगवन्कुत एष प्राणो जायते कथमायात्यस्मिञ्छरीर आत्मानं वा प्रविभज्य कथं प्रातिष्ठते केनोत्क्रमते कथं बाह्यमभिधत्ते कथमध्यात्ममिति ॥ १ ॥
अथ हैनं कौसल्यश्चाश्वलायनः प्रपच्छ। प्राणैर्ह्येवं निर्धारिततत्त्वः उपलब्धमहिमापि संहतत्वात्स्यादस्य कार्यत्वम् ; अतः पृच्छामि। हे भगवन् , कुतः कस्मात्कारणात् एषः यथावधृतः प्राणः जायते। जातश्च कथं केन वृत्तिविशेषेण आयाति अस्मिन् शरीरे ; किंनिमित्तकमस्य शरीरग्रहणमित्यर्थः। प्रविष्टश्च शरीरे आत्मानं वा प्रविभज्य प्रविभागं कृत्वा कथं केन प्रकारेण प्रातिष्ठते प्रतितिष्ठति। केन वा वृत्तिविशेषेणास्माच्छरीरात् उत्क्रमते उत्क्रामति। कथं बाह्यम् अधिभूतमधिदैवतं च अभिधत्ते धारयति ; कथमध्यात्ममिति, धारयतीति शेषः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु अन्द पिप्पलादरै कोसल नाट्टवऩाऩ आच्वलायऩऩ् इव्वाऱु केट्टाऩ्। मुऱ्कूऱिय मुऱैप्पडि निर्दारणम् सॆय्यप्पट्ट इन्दप् पिराणऩाऩवऩ् इव्वळवु महिमैयोडु कूडियिरुप्पिऩुम्, अवऩ् मऱ्ऱवैगळुडऩ् इणैन्दु इरुप्पदाल् अवऩुक्कु कारियत्तुवम् एऱ्पडुगिऱदु। ऎऩवे केट्किऱेऩ्, पगवाऩे इम्मादिरि पुरिन्दुगॊळ्ळप्पट्ट पिराणऩ् ऎन्दक् कारणत्तिलिरुन्दु उण्डागिऱाऩ्? उण्डाऩवऩ् ऎव्वाऱु ऎन्द विरुत्ति विसेषत्ताल् इन्द सरीरत्तै वन्दु अडैगिऱाऩ्? इदऱ्कु ऎऩ्ऩ निमित्तत्ताल् इवऩुक्कु सरीरगिरहणम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। इव्वाऱु सरीरत्तिल् पिरवेसित्तवऩ् तऩ्ऩै ऎव्वाऱु पगुत्तुक्कॊण्डु ऎऩ्ऩ पिरगारत्तिल् निलै पॆऱुगिऱाऩ्? ऎन्द विरुत्ति विसेषत्तोडु इन्द सरीरत्तिलिरुन्दु वॆळियेऱुगिऱाऩ्? इवऩ् पाह्यमाऩ अदिबूद, अदि तॆय्वङ्गळै ऎव्वाऱु तरिक्किऱाऩ्? अव्वाऱे ऎव्वाऱु अत्यात्मत्तैत् तरिक्किऱाऩ्? ऎऩ्ऱु केट्टाऩ्।
एवं पृष्टः-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।वै) इव्वाऱु केट्टवऩाऩ
तस्मै स होवाचातिप्रश्नान्पृच्छसि ब्रह्मिष्ठोऽसीति तस्मात्तेऽहं ब्रवीमि ॥ २ ॥
तस्मै स होवाचाचार्यः। प्राण एव तावद्दुर्विज्ञेयत्वाद्विषमप्रश्नार्हः ; तस्यापि जन्मादि त्वं पृच्छसि ; अतः अतिप्रश्नान्पृच्छसि। ब्रह्मिष्ठोऽसीति अतिशयेन त्वं ब्रह्मवित् , अतस्तुष्टोऽहम् , तस्मात् ते तुभ्यम् अहं ब्रवीमि यत्पृष्टं शृणु ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) आच्वलायऩरिऩ् पॊरुट्टु अन्द आसारियर् कूऱलाऩार्। पिराणऩे मिगवुम् अऱिवदऱ्कु कष्टमाऩदाल् अदु मिगवुम् कुडिलमाऩ केळ्वियागुम्। अदऱ्कु मेलुम् नी अदऩुडैय जऩ्म, मुदलाऩवैगळैप् पऱ्ऱि केट्किऱाय्। अदऩाल् अदु अदिबिरच्ऩम् (कडिऩमाऩ केळ्वि)। अदैक् केट्किऱाय्। नी पिरह्म वित्तुक्कळिल् उयर्न्द पिरह्म निष्ट्टऩाय् इरुक्किऱाय् ऎऩ्बदाल् नाऩ् मिगवुम् मगिऴ्वु अडैन्दुळ्ळेऩ्। आदलाल् इदैक् कूऱुगिऱेऩ्। केट्ट केळ्विगळुक्कु पदिलै सॆविमडुप्पायाग।
आत्मन एष प्राणो जायते। यथैषा पुरुषे च्छायैतस्मिन्नेतदाततं मनोकृतेनायात्यस्मिञ्छरीरे ॥ ३ ॥
आत्मनः परस्मात्पुरुषादक्षरात्सत्यात् एषः उक्तः प्राणः जायते। कथमित्यत्र दृष्टान्तः। यथा लोके एषा पुरुषे शिरःपाण्यादिलक्षणे निमित्ते च्छाया नैमित्तिकी जायते, तद्वत् एतस्मिन् ब्रह्मण्येतत्प्राणाख्यं छायास्थानीयमनृतरूपं तत्त्वं सत्ये पुरुषे आततं समर्पितमित्येतत्। छायेव देहे मनोकृतेन मनःकृतेन मनःसङ्कल्पेच्छादिनिष्पन्नकर्मनिमित्तेनेत्येतत्। वक्ष्यति हि पुण्येन पुण्यमित्यादि। ‘तदेव सक्तः सह कर्मणैति’ (बृ. उ. ४। ४। ६) इति श्रुत्यन्तरात्। आयाति आगच्छत्यस्मिञ्शरीरे ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मुऱ्कूऱप्पट्ट पिराणऩाऩदु अक्षररूबमायुम्, सत्तियमायुम् उळ्ळ इन्द परमबुरुषऩिडत्तिऩिऩ्ऱे उण्डागिऱदु। अदु ऎव्वाऱु उण्डागिऱदु ऎऩ्ऱ इडत्तिल् तिरुष्टान्दम् कूऱुगिऱार्। ऎव्वाऱु उलगिल् तलै, कै, काल् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ निमित्तमाऩ पुरुषऩिडत्तिल् नैमित्तिगमाऩ निऴल् उण्डागिऱदो अदुबोल् इन्द पिरह्मत्तिऩिडमिरुन्दु निऴल् स्ताऩत्तिल् उळ्ळदुम्। अनिरुदरूबमायुम् उळ्ळ इन्द पिराणऩ्, पिराणऩ् ऎऩप्पडुम् तत्तुवम्, समर्प्पिक्कप्पट्टु उळ्ळदु। अदावदु सत्तियस्वरूबत्तिल् इन्द अनिरुदम् समर्बिक्कप्पट्टुळ्ळदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्। निऴल्बोल् तेहत्तिल् मऩदाल् उण्डाऩ सङ्गल्बम्, विरुप्पम् मुदलाऩवै तोऩ्ऱुगिऩ्ऱऩ। कर्म निमित्तमाय् ऎऩ्बदै मेले “पुण्येऩबुण्यम्” ऎऩ्बवैगळाल् कूऱप्पोगिऱार्। “तदेव सक्तः सह कर्मणैति” अदुवे कर्माक्कळुडऩ् कूड इणैन्दु पिणैक्कप्पट्टुळ्ळदु ऎऩ्ऱु वेऱु सुरुदि वाक्कियङ्गळुम् कूऱुम्। इव्वाऱु इन्द सरीरत्तैप् पिराणऩ् अडैगिऱदु।
यथा सम्राडेवाधिकृतान्विनियुङ्क्त एतान्ग्रामानेतान्ग्रामानधितिष्ठस्वेत्येवमेवैष प्राण इतरान्प्राणान्पृथक्पृथगेव संनिधत्ते ॥ ४ ॥
यथा येन प्रकारेण लोके राजा सम्राडेव ग्रामादिष्वधिकृतान्विनियुङ्क्ते। कथम् ? एतान्ग्रामानेतान्ग्रामानधितिष्ठस्वेति। एवमेव यथायं दृष्टान्तः। एषः मुख्यः प्राणः इतरान् प्राणान् चक्षुरादीनात्मभेदांश्च पृथक्पृथगेव यथास्थानं संनिधत्ते विनियुङ्क्ते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎव्वाऱु उलगिल् सक्करवर्त्ति किरामङ्गळिल् तऩक्कुक् कट्टुप्पट्टवर्गळै तलैवऩाक्कुगिऱाऩो (अदु पोल्)। ऎव्वाऱु? नी इन्द किरामङ्गळैप् पार्त्तुक्कॊळ्। नी इन्द किरामङ्गळैप् पार्त्तुक्कॊळ् ऎऩ्ऱु नियमिक्किऱाऩो अव्वाऱे इङ्गुम् ऎऩ्बदु तिरुष्ट्टान्दमागुम्। इन्द मुक्कियप् पिराणऩ् मऱ्ऱ पिराणऩ्गळैयुम्, सक्षुस् मुदलाऩवैगळैयुम्, तऩित्तऩियाग अवर् अवर्गळुक्कु उरिय स्ताऩत्तिल् नियमऩम् सॆय्गिऱाऩ्।
तत्र विभागः -
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।वै)अङ्गु इव्वाऱु विबागम् एऱ्पडुगिऱदु।
पायूपस्थेऽपानं चक्षुःश्रोत्रे मुखनासिकाभ्यां प्राणः स्वयं प्रातिष्ठते मध्ये तु समानः। एष ह्येतद्धुतमन्नं समं नयति तस्मादेताः सप्तार्चिषो भवन्ति ॥ ५ ॥
पायूपस्थे पायुश्च उपस्थश्च पायूपस्थं तस्मिन्। अपानम् आत्मभेदं मूत्रपुरीषाद्यपनयनं कुर्वन् संनिधत्ते तिष्ठति। तथा चक्षुःश्रोत्रे चक्षुश्च श्रोत्रं च चक्षुःश्रोत्रं तस्मिश्चक्षुःश्रोत्रे। मुखनासिकाभ्यां मुखं च नासिका च मुखनासिके ताभ्यां मुखनासिकाभ्यां निर्गच्छन् प्राणः स्वयं सम्राट्स्थानीयः प्रातिष्ठते प्रतितिष्ठति। मध्ये तु प्राणापानयोः स्थानयोः नाभ्याम् , समानः अशितं पीतं च समं नयतीति समानः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिराणऩाऩवऩ् मलमूत्तिरङ्गळै विसजर्ऩम् सॆय्गिऱ इडत्तिल् तऩ्ऩुडैय पेदमाऩ अबाऩऩै निलैबॆऱच्चॆय्दु अवैगळै वॆळियेऱच् चॆय्गिऱाऩ्। अव्वाऱे कण्, कादु, वाय्, मूक्कु इवैगळिऩ् वऴियाग राजाविऩ् स्ताऩत्तिल् उळ्ळ पिराणऩ् निलैबॆऱ्ऱु उळ्ळाऩ्। इन्द पिराण अबाऩऩ्गळुक्कु मत्तियिल् इरुप्पवऩ् समाऩऩ् ऎऩप्पडुवाऩ्। इवऩिऩ् स्ताऩम् नाबियागुम्। नाम् उण्ड उणवैयुम्, कुडित्त नीरैयुम् समाऩमागक् कॊण्डु सॆल्वदाल् समाऩऩ् ऎऩप्पट्टाऩ्।
एषः हि यस्मात् यदेतत् हुतं भुक्तं पीतं चात्माग्नौ प्रक्षिप्तम् अन्नं समं नयति, तस्मात् अशितपीतेन्धनादग्नेरौदर्याद्धृदयदेशं प्राप्तात् एताः सप्तसङ्ख्याका अर्चिषः दीप्तयो निर्गच्छन्त्यो भवन्ति। शीर्षण्यप्राणद्वारा दर्शनश्रवणादिलक्षणरूपादिविषयप्रकाश इत्यभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इवऩे नम्माल् उण्णुदल्, परुगुदल्, ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ सॆय्गैगळाल् आत्माक्ऩियिल् पोडप्पट्ट अल्लदु होमम् सॆय्यप्पट्ट उणवै सममागक्कॊण्डु सॆल्गिऱाऩ्। इव्वाऱु उण्णल्, परुगुदल् पोऩ्ऱ ऎरिबॊरुळ्गळाल् अक्ऩि मेले किळम्बि ह्रुदय तेसत्तै एऴु सुडर्गळाग अडैगिऱदु। अन्द एऴु ज्वालैगळे शीर्षण्यः (सीर्षण्य:) ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऩ्ऱऩ। इव्वाऱु पिराणऩिऩ् वऴियाग पार्त्तल्, केट्टल्, इवै पोऩ्ऱ लक्षणत्ताल् रूबम् मुदलाऩ विषयङ्गळै पिरगासप्पडुत्तुगिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदु अबिप्पिरायम् आगुम्।
हृदि ह्येष आत्मा। अत्रैतदेकशतं नाडीनां तासां शतं शतमेकैकस्या द्वासप्ततिर्द्वासप्ततिः प्रतिशाखानाडीसहस्राणि भवन्त्यासु व्यानश्चरति ॥ ६ ॥
हृदि ह्येषः पुण्डरीकाकारमांसपिण्डपरिच्छिन्ने हृदयाकाशे एषः आत्मा आत्मसंयुक्तो लिङ्गात्मा, जीवात्मेत्यर्थः ; अत्र अस्मिन्हृदये एतत् एकशतम् एकोत्तरशतं सङ्ख्यया प्रधाननाडीनां भवति। तासां शतं शतम् एकैकस्याः प्रधाननाड्या भेदाः ; पुनरपि द्वासप्ततिर्द्वासप्ततिः द्वे द्वे सहस्रे अधिके सप्ततिश्च सहस्राणि, सहस्राणां द्वासप्ततिः, प्रतिशाखानाडीसहस्राणि प्रतिप्रतिनाडीशतं सङ्ख्यया प्रधाननाडीनां सहस्राणि भवन्ति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द जीवात्मावाऩवऩ् तामरैयैप् पोऩ्ऱ मांस पिण्डमाऩ हिरुदयत्तिऩ् मत्तियिल् निलैबॆऱ्ऱवऩाग इरुक्किऩ्ऱाऩ्। इन्द हिरुदयत्तिल् ऒव्वॊऩ्ऱुम् नू ऱ्ऱि ऒऩ्ऱाग नू ऱु पिरदाऩ नाडिगळ् इरुक्किऩ्ऱऩ। अवैगळ् मऱुबडियुम् नू ऱुनू ऱागप् पिरिगिऩ्ऱऩ। अवै पिरदाऩ नाडियिऩ् पेदङ्गळागुम्। इव्वाऱु पिरिन्द ऒव्वॊऩ्ऱिऱ्कुम्, ऎऴुबत्तिरॆण्डु, ऎऴुबत्तिरॆण्डु किळै नाडिगळ् उळ्ळऩ। इव्वाऱु २७आयिरम् नाडिगळ् उळ्ळऩ। अवै किळै नाडिगळुडऩ् कूडुम्बॊऴुदु ऎऴुबत्तिरॆण्डायिरम् नाडिगळाग आयिरक्कणक्किल् वळर्गिऩ्ऱऩर्।
आसु नाडीषु व्यानो वायुश्चरति। व्यानो व्यापनात्। आदित्यादिव रश्मयो हृदयात्सर्वतोगामिनीभिर्नाडीभिः सर्वदेहं संव्याप्य व्यानो वर्तते। सन्धिस्कन्धमर्मदेशेषु विशेषेण प्राणापानवृत्त्योश्च मध्ये उद्भूतवृत्तिर्वीर्यवत्कर्मकर्ता भवति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द नाडिगळिल् वियाऩऩ् ऎऩ्ऱ पिराण पेदमाऩ वायु सञ्जरिक्किऱदु। इदऱ्कु वियाऩऩ् ऎऩ्ऱ पॆयर् वन्ददे ऎङ्गुम् वियाबित्तु इरुप्पदाल्, सूरियऩिडत्तिलिरुन्दु किरणङ्गळ् परवुवदु पोल् हिरुदयत्तिलिरुन्दु उडलिल् ऎल्ला इडत्तिऱ्कुम् सॆल्लुम् नाडिगळ् वऴियाग वियाऩऩ् उडल् मुऴुवदुम् वियाबित्तवऩाग इरुक्किऩ्ऱाऩ्। इणैप्पु, कऴुत्तु, मर्मदेसङ्गळिल् विसेषमायुम् पिराण अबाऩ विरुत्तङ्गळुक्कु मत्तियिल् मेल् नोक्किय विरुत्तियै उडैयवऩाय् वीरियत्तुडऩ् कारियङ्गळै सॆय्बवऩाय् इरुक्किऩ्ऱाऩ्।
अथैकयोर्ध्व उदानः पुण्येन पुण्यं लोकं नयति पापेन पापमुभाभ्यामेव मनुष्यलोकम् ॥ ७ ॥
अथ या तु तत्रैकशतानां नाडीनां मध्ये ऊर्ध्वगा सुषुम्नाख्या नाडी, तया एकया ऊर्ध्वः सन् उदानः वायुः आपादतलमस्तकवृत्तिः सञ्चरन् पुण्येन कर्मणा शास्त्रविहितेन पुण्यं लोकं देवादिस्थानलक्षणं नयति प्रापयति। पापेन तद्विपरीतेन पापं नरकं तिर्यग्योन्यादिलक्षणम्। उभाभ्यां समप्रधानाभ्यां पुण्यपापाभ्यामेव मनुष्यलोकं नयतीत्यनुवर्तते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मेलुम्, अन्द नू ऱ्ऱि ऒरु नाडिगळिऩ् नडुविल् मेले सॆल्लुम्, ऒरु नाडियाऩ सुषुम्ऩै ऎऩ्ऱ नाडि उळ्ळदु। अदऩ् वऴियाग उदाऩऩ् ऎऩ्ऱ वायु पुरुषऩिऩ् काल् मुदल् मस्तगम् वरैयिलुम् सञ्जरिक्कुम् विरुत्तियोडु कूडियदागि अवऩ् सास्तिरङ्गळाल् विदिक्कप्पट्टुळ्ळ कर्माक्कळै सॆय्दिरुप्पाऩेयाऩाल् अवऩै तेवदादिस्ताऩ लक्षणमाऩ पुण्यलोगत्तै अडैविक्किऱदु। अवऩ् इदऱ्कुमाऱाग पाब कर्माक्कळ् सॆय्दिरुप्पाऩेयाऩाल् अवऩै पसु, पक्षि लक्षणमाऩ नरगत्तै अडैविक्किऱदु। इन्द पुण्य, पाबङ्गळ् समप्पिरदाऩमाय् इरुक्कुमेयाऩाल् अवऩै मऩुष्य लोगत्तै अडैविक्किऱदु।
आदित्यो ह वै बाह्यः प्राण उदयत्येष ह्येनं चाक्षुषं प्राणमनुगृह्णानः। पृथिव्यां या देवता सैषा पुरुषस्यापानमवष्टभ्यान्तरा यदाकाशः स समानो वायुर्व्यानः ॥ ८ ॥
आदित्यः ह वै प्रसिद्धो ह्यधिदैवतं बाह्यः प्राणः स एष उदयति उद्गच्छति। एष हि एनम् आध्यात्मिकं चक्षुषि भवं चाक्षुषं प्राणं प्रकाशेन अनुगृह्णानः रूपोपलब्धौ चक्षुष आलोकं कुर्वन्नित्यर्थः। तथा पृथिव्याम् अभिमानिनी या देवता प्रसिद्धा सैषा पुरुषस्य अपानम् अपानवृत्तिम् अवष्टभ्य आकृष्य वशीकृत्याध एवापकर्षणेनानुग्रहं कुर्वती वर्तत इत्यर्थः। अन्यथा हि शरीरं गुरुत्वात्पतेत्सावकाशे वोद्गच्छेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) सूरियऩ् ऎऩ्बदु पिरसित्तमाऩ अदिदॆय्वमाऩ पाह्यमाऩ पिराणऩ् आगुम्। अवऩ् उदयम् अडैगिऱाऩ्। अव्वाऱु उदिक्कुम् पॊऴुदु आत्यात्मिगमाय् सक्षुस्सिल् उळ्ळ पिराणऩै अऩुक्किरहिप्पवऩागि रूबत्तै किरहिप्पदऱ्कु कण्णुक्कु पार्वैयै अळित्तु अऩुक्किरहिक्किऱाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अव्वाऱे पिरुदिवियिल् अदै अबिमाऩिक्कुम् ऎन्द तेवदै उण्डो अन्द पिरसित्तमाऩ पिरुदिविदेवदै पुरुषऩिऩ् अबाऩ विरुत्तियैप् पऱ्ऱिक्कॊण्डु अदावदु अदै वसीगरित्तु कीऴे इऴुप्पदागि अऩुक्किरहम् सॆय्दु कॊण्डु इरुक्किऱदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अदु अव्वाऱु सॆय्याविडिल् इन्द सरीरमाऩदु पारम् ताङ्गामल् कीऴे विऴुन्दुविडुम्।
यदेतत् अन्तरा मध्ये द्यावापृथिव्योः यः आकाशः तत्स्थो वायुराकाश उच्यते, मञ्चस्थवत्। स समानः समानमनुगृह्णानो वर्तत इत्यर्थः। समानस्यान्तराकाशस्थत्वसामान्यात्। सामान्येन च यो बाह्यो वायुः स व्याप्तिसामान्यात् व्यानः व्यानमनुगृह्णानो वर्तत इत्यभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अल्लदु कॊञ्जम् इडैवॆळि किडैत्तालुम् मेले पऱन्दुविडुम्। इव्वाऱु आगासम्, पूमि इवैगळुक्कु मत्तियिल् ऎन्द आगासम् उळ्ळदो अदिल् उळ्ळ काऱ्ऱिऱ्कु आगासम् ऎऩ्ऱु पॆयर्। अदु कट्टिलिल् अमर्न्दिरुप्पवऩैप् पोल् अमर्न्दु इरुक्किऱदु। अदऱ्कु समाऩऩ् ऎऩ्ऱु पॆयर्। अदु सममाय् इरुप्पदऱ्कु अऩुक्किरहित्तुक् कॊण्डु इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु पॊरुळ्। समाऩऩ् आगासत्तिऩ् नडुविल् इरुप्पदालुम् अदऱ्कु समाऩऩ् ऎऩ्ऱुबॆयर्। ऎन्द पाह्य वायुवाऩदु ऎल्ला इडत्तिलुम् समाऩमाय् इरुक्किऱदो अन्द वायुविऱ्कु वियाबगत्तऩ्मैयाल्, अव्वाऱु वियाबगत्तै अऩुक्किरहिप्पदाल् अदऱ्कु वियाऩऩ् ऎऩ्ऱबॆयर् वन्ददु ऎऩ्बदु अबिप्रायम्।
तेजो ह वाव उदानस्तस्मादुपशान्ततेजाः पुनर्भवमिन्द्रियैर्मनसि सम्पद्यमानैः ॥ ९ ॥
यद्बाह्यं ह वाव प्रसिद्धं सामान्यं तेजः तच्छरीरे उदानः उदानं वायुमनुगृह्णाति स्वेन प्रकाशेनेत्यभिप्रायः। यस्मात्तेजःस्वभावो बाह्यतेजोनुगृहीत उत्क्रान्तिकर्ता तस्मात् यदा लौकिकः पुरुषः उपशान्ततेजाः भवति, उपशान्तं स्वाभाविकं तेजो यस्य सः। तदा तं क्षीणायुषं मुमूर्षुं विद्यात्। सः पुनः भवं शरीरान्तरं प्रतिपद्यते। कथम् ? सह इन्द्रियैः मनसि सम्पद्यमानैः प्रविशद्भिर्वागादिभिः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) वॆळियिल् सामाऩ्यमाग पिरसित्तमाय् ऎन्द तेजस् इरुक्किऱदो अदु सरीरत्तिल् उदाऩवायुवै तऩ्ऩुडैय पिरगासत्ताल् अऩुक्किरहिक्किऱदु ऎऩ्बदु अबिप्रायम् आगुम्। ऎदऩाल् वॆळियिल् उळ्ळ तेजस्साल् अऩुगिरहिक्कप्पट्ट उदाऩऩ् वॆळिक्किळम्बुम् सुबावत्तै उडैयवऩाग इरुक्किऱाऩो अदऩाल् इव्वाऱु अऩुक्किरहिक्कप्पट्ट निलैयिल् लौगिगमाऩ पुरुषऩ् तेजस् ऒडुङ्गियवऩाग आगिऱाऩ्। इङ्गु उबसान्दम् ऎऩ्ऱ सॊल्लुक्कु ऒडुङ्गिय स्वाबाविगमाऩ तेजस्सै उडैयवऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अन्द निलैयिल् अवऩै आयुस् तीर्न्दवऩायुम्, मूर्च्चै अडैन्द निलैयिल् उळ्ळवऩागवुम् अऱिय वेण्डुम्। अवऩ् मऱुबडियुम्, वेऱु ऒरु सरीरत्तै अडैगिऱाऩ्। ऎव्वाऱु? मऩदिल् उण्डागक्कूडियवैयावुम् मऱ्ऱॊरु इडत्तिल् प्रवेसिक्कत्तगुन्दवैयावुम् उळ्ळ वाक् मुदलाऩ इन्दिरियङ्गळुडऩ् कूड वेऱु सरीरत्तै अडैगिऱाऩ्।
यच्चित्तस्तेनैष प्राणमायाति प्राणस्तेजसा युक्तः। सहात्मना यथासङ्कल्पितं लोकं नयति ॥ १० ॥
मरणकाले यच्चित्तो भवति तेन एषः जीवः चित्तेन सङ्कल्पेनेन्द्रियैः सह प्राणं मुख्यप्राणवृत्तिमायाति। मरणकाले क्षीणेन्द्रियवृत्तिः सन्मुख्यया प्राणवृत्त्यैवावतिष्ठत इत्यर्थः। तदा हि वदन्ति ज्ञातय उच्छ्वसिति जीवतीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) लॆळगिगमाऩ पुरुषऩ् मरण कालत्तिल् ऎन्द सङ्गल्बत्तुडऩ् इरुक्किऱाऩो अन्द सङ्गल्बत्तुडऩ् इन्दिरियङ्गळुडऩ् कूड मुक्किय पिराणविरुत्तियै अडैगिऱाऩ्। मरणगालत्तिल् इन्दिरिय विरुत्तिगळ् क्षीणम् अडैन्दबॊऴुदु मुक्किय पिराण विरुत्तियुडऩ् इरुक्किऱाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अप्पॊऴुदु ञादिगळ् सुवासम् विडुगिऱार्। जीविक्किऱार् ऎऩ्ऱु कूऱुगिऩ्ऱऩर्।
स च प्राणः तेजसा उदानवृत्त्या युक्तः सन् सहात्मना स्वामिना भोक्ता स एवमुदान उदानवृत्त्यैव युक्तः प्राणस्तं भोक्तारं पुण्यपापकर्मवशात् यथासङ्कल्पितं यथाभिप्रेतं लोकं नयति प्रापयति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द पिराणऩाऩदु उदाऩ विरुत्तियुडऩ् कूडियदागि जीवात्मावाऩ पोक्ता ऎऩ्ऱ सुवामियुडऩ् कूड उदाऩ विरुत्तियुडऩ् कूडियवऩागि, अन्द पोक्तावाऩ जीवऩ् पुण्यबाबगर्म वसत्ताल् ऎन्द लोगत्तै सङ्गल्बित्ताऩो, निऩैत्ताऩो अन्द लोगत्तै अडैविक्किऱदु।
य एवंविद्वान्प्राणं वेद न हास्य प्रजा हीयतेऽमृतो भवति तदेष श्लोकः ॥ ११ ॥
यः कश्चित् एवं विद्वान् यथोक्तविशेषणैर्विशिष्टमुत्पत्त्यादिभिः प्राणं वेद जानाति तस्येदं फलमैहिकमामुष्मिकं चोच्यते। न ह अस्य नैवास्य विदुषः प्रजा पुत्रपौत्रादिलक्षणा हीयते च्छिद्यते। पतिते च शरीरे प्राणसायुज्यतया अमृतः अमरणधर्मा भवति ; तत् एतस्मिन्नर्थे सङ्क्षेपाभिधायक एष श्लोकः मन्त्रो भवति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎन्द ऒरु वित्वाऩ् कूऱप्पट्ट विसेषणङ्गळुडऩ् कूडियदुम्, उऱ्पत्ति मुदलाऩवैगळैयुम्, अऱिगिऱाऩो अवऩुक्कु इन्द इगलोग, परलोग पलऩ्गळ् कूऱप्पडुगिऩ्ऱऩ। इन्द वित्वाऩुडैय मगऩ्, पेरऩ् पोऩ्ऱ लक्षणमाऩ पिरजैगळ् पऴुदुबडुवदु इल्लै। अदावदु वंसम् अऱुबडुवदु इल्लै। सरीरम् विऴुम्बॊऴुदु पिराण सायुज्यत्ताल् मरण तर्ममऱ्ऱवऩाग आगिऱाऩ्। इन्द अर्त्तत्तै मिगवुम् सुरुक्कमाग इन्द स्लोगरूबमाऩ मन्दिरम् कूऱुगिऱदु।
उत्पत्तिमायतिं स्थानं विभुत्वं चैव पञ्चधा ।
अध्यात्मं चैव प्राणस्य विज्ञायामृतमश्नुते विज्ञायामृतमश्नुत इति ॥ १२ ॥
उत्पत्तिं परमात्मनः प्राणस्य आयतिम् आगमनं मनोकृतेनास्मिञ्शरीरे स्थानं स्थितिं च पायूपस्थादिस्थानेषु विभुत्वं च स्वाम्यमेव सम्राडिव प्राणवृत्तिभेदानां पञ्चधा स्थापनम्। बाह्यमादित्यादिरूपेणाध्यात्मं चैव चक्षुराद्याकारेणावस्थानं विज्ञाय एवं प्राणम् अमृतमश्नुते इति। विज्ञायामृतमश्नुत इति द्विर्वचनं प्रश्नार्थपरिसमाप्त्यर्थम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) परमात्माविऩ् इडत्तिलिरुन्दु पिराणऩिऩ् उऱ्पत्तियैयुम्, अदऩ् वरवैयुम् मऩदिऩ् वियाबारत्ताल् इन्द सरीरत्तिल् पायु, उबस्तम् मुदलिय स्ताऩङ्गळिल् निलैबॆऱुदलैयुम्, ऎङ्गुम् वियाबित्तिरुक्कुम् तऩ्मैयैयुम्, अरसऩ्बोल् तऩ्ऩुडैय विरुत्ति पेदङ्गळै ऐन्दागप् पगुत्तु ऐन्दु स्ताऩङ्गळिल् स्ताबित्तलैयुम्, आदित्तियादि रूबत्तोडु पाह्यमाय् इरुप्पदै सक्षुरादि रूबत्तोडु आत्यात्मिगमाय् विळङ्गुवदैयुम् इव्वाऱु पिराणऩै अऱिन्दु अम्रुदत्तऩ्मैयै अडैगिऱाऩ्। अम्रुदत्तऩ्मैयै अडैगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु इरुमुऱैक् कूऱल् अन्दक् केळ्वियिऩ् पूर्त्तियै विळक्कुवदऱ्काग।
इति तृतीयप्रश्नभाष्यम् ॥
चतुर्थः प्रश्नः
अथ हैनं सौर्यायणी गार्ग्यः पप्रच्छ भगवन्नेतस्मिन्पुरुषे कानि स्वपन्ति कान्यस्मिञ्जाग्रति कतर एष देवः स्वप्नान्पश्यति कस्यैतत्सुखं भवति कस्मिन्नु सर्वे सम्प्रतिष्ठिता भवन्तीति ॥ १ ॥
अथ ह एनं सौर्यायणी गार्ग्यः पप्रच्छ प्रश्नत्रयेणापरविद्यागोचरं सर्वं परिसमाप्य संसारं व्याकृतविषयं साध्यसाधनलक्षणमनित्यम्। अथेदानीं साध्यसाधनविलक्षणमप्राणममनोगोचरमतीन्द्रियमविषयं शिवं शान्तमविकृतमक्षरं सत्यं परविद्यागम्यं पुरुषाख्यं सबाह्याभ्यन्तरमजं वक्तव्यमित्युत्तरं प्रश्नत्रयमारभ्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु इन्द कुरुवै सूरियऩुडैय वंसत्तिल् उण्डाऩ कर्क्क कोत्तिरत्तिल् पिऱन्द सिष्यऩ् केट्टाऩ्। मुऩ्बु केट्कप्पट्ट मूऩ्ऱु केळ्विगळाल् अबरवित्तैक्कु कोसरमाऩ संसार विषयत्तैयुम्, वियाक्रुदमाऩ कारिय विषयत्तैयुम्, सात्तिय सादऩ लक्षणत्तोडु कूडिऩ अनित्तियमाऩ मुऱ्कूऱप्पट्ट संसार विषयत्तै मुडित्तुक्कॊण्डु केट्कलाऩाऩ्। इप्पॊऴुदु सात्तिय, सादऩ लक्षणमऱ्ऱदुम्, पिराणऩ् पोऩ्ऱवैगळ् अल्लाददुम् मऩदु, इन्दिरियम् इवैगळुक्कु विषयम् आगाददुम्, सर्वमङ्गळमाऩदुम्, सान्दस्व रूबमाऩदुम्, ऎम्माऱुबाडुमऱ्ऱदुम्, नित्तिय सत्तियमुम्, परवित्तैयिऩाल् अडैयत्तक्कदुम् उळ्ळुम्, पुऱमुम् निऱैन्ददुम्, पिऱप्पऱ्ऱदुमाऩ पुरुषऩ् ऎऩप्पडुम् वस्तुवैक् कूऱ वेण्डुम् ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तुडऩ् मेले वरुम् मूऩ्ऱु केळ्विगळ् तॊडङ्गप्पडुगिऩ्ऱऩ।
तत्र सुदीप्तादिवाग्नेर्यस्मात्परस्मादक्षरात्सर्वे भावा विस्फुलिङ्गा इव जायन्ते तत्र चैवापियन्तीत्युक्तं द्वितीये मुण्डके ; के ते सर्वे भावा अक्षराद्विस्फुलिङ्गा इव विभज्यन्ते। कथं वा विभक्ताः सन्तस्तत्रैवापियन्ति। किंलक्षणं वा तदक्षरमिति। एतद्विवक्षया अधुना प्रश्नानुद्भावयति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अङ्गु नऩ्गु पिरगासिक्किऩ्ऱ अक्ऩि पोऩ्ऱ इन्द अक्षरमाऩ परमात्म सॊरूबत्तिलिरुन्दु अक्ऩियिल् तोऩ्ऱुम् पॊऱिगळ् पोल् इन्द पावङ्गळ् यावुम् उण्डागिऩ्ऱऩ। मऱुबडियुम् अदऩिडत्तिलेये इवै ऒडुङ्गुगिऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु इरण्डावदु मुण्डगत्तिल् कूऱप्पट्टु उळ्ळदु। अव्वाऱु इरुक्क अक्षर स्वरूबत्तिलिरुन्दु ऎऩ्ऩ पावङ्गळ् वेऱुबट्टवैगळ् पोल् पगुक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ। अव्वाऱु पगुक्कप्पट्ट इन्द पावङ्गळ् ऎल्लाम् मऱुबडियुम् अन्द अक्षर सॊरूबत्तिल् ऎव्वाऱु ऒडुङ्गुगिऩ्ऱऩ। अन्द अक्षरम् ऎऩ्ऩ लक्षणमाऩदु ऎऩ्बदैक् कूऱविरुम्बि इप्पॊऴुदु केळ्विगळैक् किळप्पुगिऱार्।
भगवन् , एतस्मिन् पुरुषे शिरःपाण्यादिमति कानि करणानि स्वपन्ति स्वापं कुर्वन्ति स्वव्यापारादुपरमन्ते ; कानि च अस्मिन् जाग्रति जागरणमनिद्रावस्थां स्वव्यापारं कुर्वन्ति। कतरः कार्यकरणलक्षणयोः एष देवः स्वप्नान्पश्यति। स्वप्नो नाम जाग्रद्दर्शनान्निवृत्तस्य जाग्रद्वदन्तःशरीरे यद्दर्शनम्। तत्किं कार्यलक्षणेन देवेन निर्वर्त्यते, किं वा करणलक्षणेन केनचिदित्यभिप्रायः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) हे! कुरुसिरेष्ट्टरे तलै, कै, काल्गळुडऩ् कूडिय इन्द पुरुषऩिडत्तिल् ऎन्दक् करणङ्गळ् तूक्कत्तै अडैगिऩ्ऱऩ। अदावदु ऎन्दक् करणङ्गळ् तङ्गळुडैय सॆयलिल् इरुन्दु ऒऴिवै पॆऱुगिऩ्ऱऩ। अव्वाऱे अवऩिडत्तिल् ऎन्दक्करणङ्गळ् तूक्कमऱ्ऱ विऴिप्पु निलैयै अडैन्दु तङ्गळुडैय सॆयलै सॆय्गिऩ्ऱऩ। ऎन्द कारिय, करण लक्षणत्तुडऩ् इन्द तेवऩ् सॊप्पऩङ्गळैप् पार्क्किऱाऩ्। सॊप्पऩम् ऎऩ्बदु जाक्रत् अवस्तैयिऩ् तरिसऩत्तिलिरुन्दु ऒऴिवु पॆऱ्ऱवऩुक्कु जाक्रत् अवस्तै पोल् तऩ् सरीरत्तिऩ् उळ्ळिल् ऎन्द तर्सऩम् एऱ्पडुगिऱदो अदुवे सॊप्पऩमागुम्।
उपरते च जाग्रत्स्वप्नव्यापारे यत्प्रसन्नं निरायासलक्षणमनाबाधं सुखं कस्य एतत् भवति। तस्मिन्काले जाग्रत्स्वप्नव्यापारादुपरताः सन्तः कस्मिन्नु सर्वे सम्यगेकीभूताः सम्प्रतिष्ठिताः। मधुनि रसवत्समुद्रप्रविष्टनद्यादिवच्च विवेकानर्हाः प्रतिष्ठिता भवन्ति सङ्गताः सम्प्रतिष्ठिता भवन्तीत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अदु ऎन्द कारिय लक्षणत्तोडु कूडिय तेवऩाल् नडत्तप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऩ करण लक्षणत्तोडु याराल् नडत्तप्पडुगिऱदु ऎऩ्बदु अबिप्रायम्। इव्वाऱु जाक्रत् सॊप्पऩ वियाबारङ्गळ् ऎन्द परिसुत्तमायुम्, ऎन्द आयासमुम् अऱ्ऱदायुम्, ऎदऩालुम् पादिक्कप्पडाददायुम् उळ्ळ सुगम् यारुक्कु एऱ्पडुगिऱदु। अन्द समयत्तिल् जाक्रत्, सॊप्पऩम्, मुदलिय वियाबारङ्गळिल् इरुन्दु ऒऴिवु पॆऱ्ऱ इन्द पावङ्गळ् यारिडत्तिल् ऒऩ्ऱि, ऒडुङ्गि निलैबॆऱ्ऱवैगळाय् इरुक्किऩ्ऱऩ? ऎदु पोल् ऎऩिल् तेऩिल् सुवै पोलुम्, समुत्तिरत्तिल् कलन्द नदिगळ् पोलुम् इदु इऩ्ऩदु ऎऩ्ऱु विवेसऩम् सॆय्य मुडियादवैगळाय् अदोडे ऒऩ्ऱि निलैबॆऱ्ऱवैगळाग आगिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
ननु न्यस्तदात्रादिकरणवत्स्वव्यापारादुपरतानि पृथक्पृथगेव स्वात्मन्यवतिष्ठन्त इत्येतद्युक्तम् ; कुतः प्राप्तिः सुषुप्तपुरुषाणां करणानां कस्मिंश्चिदेकीभावगमनाशङ्कायाः प्रष्टुः ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सङ्गै) मेलुम् ताऩियङ्गळै अऱुवडै सॆय्वदऱ्काग उळ्ळ उबगरणङ्गळ् पोल् इन्द करणङ्गळुम् तङ्गळुडैय सॆयलिल् इरुन्दु ऒऴिवु पॆऱ्ऱु तऩित्तऩियागवे तऩ्ऩुडैय सॊरूबत्तिल् निलै पॆऱुगिऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। इव्वाऱु कूऱप्पडुवदाल् ऒऴिवुबॆऱ्ऱ करणङ्गळ् सुऴुत्ति अडैन्द पुरुषर्गळिऩ् करणङ्गळागुम् पॊऴुदु ऎदऩिडत्तिल् एगमाय् इरुक्कुम् तऩ्मैयै पॆऱ्ऱवैयाग आगुम् ऎऩ्ऱ आसङ्गै केळ्वि केट्पवरुडैयदु आगुम्।
युक्तैव त्वाशङ्का ; यतः संहतानि करणानि स्वाम्यर्थानि परतन्त्राणि च जाग्रद्विषये ; तस्मात्स्वापेऽपि संहतानां पारतन्त्र्येणैव कस्मिंश्चित्सङ्गतिर्न्याय्येति ; तस्मादाशङ्कानुरूप एव प्रश्नोऽयम्। अत्र तु कार्यकरणसङ्घातो यस्मिंश्च प्रलीनः सुषुप्तप्रलयकालयोः, तद्विशेषं बुभुत्सोः स को नु स्यादिति कस्मिन्सर्वे सम्प्रतिष्ठिता भवन्तीति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (समादाऩम्) इन्द आसङ्गै पॊरुत्तमाऩदे। एऩॆऩिल् ऒऩ्ऱुबट्ट करणङ्गळ् जाक्रत् विषयत्तिल् अन्द ऎजमाऩऩिऩ् पॊरुट्टु आऩवै ऎऩवे परदन्दिरमाऩवै। अव्वाऱे सॊप्पऩ अवस्तैयिलुम् ऒऩ्ऱुबट्ट पॊऴुदु परदन्दिरमागवे ऒऩ्ऱिल् ऒऩ्ऱुबट्टवैयाग आवदे नियायम् ऎऩ्ऱ सङ्गैक्कु पॊरुत्तमाऩदे इन्द पिरस्ऩम्। इङ्गु कारिय करणङ्गळिऩ् सेर्क्कैयाऩदु ऎदिल् लयत्तै अडैन्दिरुक्किऱदो अदु सुऴुत्ति पिरळय कालङ्गळ् आगुम्। अन्द विसेषत्तै अऱिय विरुम्बिय सिष्यऩ् अवऩ् याराय् इरुक्कमुडियुम्? ऎवऩिडत्तिल् इन्द पावङ्गळ्यावुम् निलैबॆऱ्ऱदाग इरुक्किऩ्ऱऩ? ऎऩ्ऱु केट्टार् अन्द पिप्पलादर्।
तस्मै स होवाच यथा गार्ग्य मरीचयोऽर्कस्यास्तं गच्छतः सर्वा एतस्मिंस्तेजोमण्डल एकीभवन्ति ताः पुनः पुनरुदयतः प्रचरन्त्येवं ह वै तत्सर्वं परे देवे मनस्येकीभवति। तेन तर्ह्येष पुरुषो न शृणोति न पश्यति न जिघ्रति न रसयते न स्पृशते नाभिवदते नादत्ते नानन्दयते न विसृजते नेयायते स्वपितीत्याचक्षते ॥ २ ॥
तस्मै स ह उवाच आचार्यः। शृणु हे गार्ग्य, यत्त्वया पृष्टम्। यथा मरीचयः रश्मयः अर्कस्य आदित्यस्य अस्तम् अदर्शनं गच्छतः सर्वाः अशेषतः एतस्मिन् तेजोमण्डले तेजोराशिरूपे एकीभवन्ति विवेकानर्हत्वमविशेषतां गच्छन्ति, ताः मरीचयस्तस्यैवार्कस्य पुनः पुनः उदयतः उद्गच्छतः प्रचरन्ति विकीर्यन्ते यथायं दृष्टान्तः। एवं ह वै तत् सर्वं विषयेन्द्रियादिजातं परे प्रकृष्टे देवे द्योतनवति मनसि चक्षुरादिदेवानां मनस्तन्त्रत्वात्परो देवो मनः, तस्मिन्स्वप्नकाले एकीभवति मण्डले मरीचिवदविशेषतां गच्छति। जिजागरिषोश्च रश्मिवन्मण्डलान्मनस एव प्रचरन्ति स्वव्यापाराय प्रतिष्ठन्ते।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द कार्क्कियऩिऩ् पॊरुट्टु आसारियर् कूऱलाऩार्। रुह कार्क्कियऩे! नी केट्ट केळ्विगळुक्कु पदिल् कूऱुगिऩ्ऱेऩ्। ऎव्वाऱु सूरियऩिऩ् किरणङ्गळ् सूरियऩ् अस्तमिक्कुम् पॊऴुदु अन्दक् किरणङ्गळ् यावैयुम् सूरियऩिऩ् तेजोमण्डलत्तिल् ऒऩ्ऱागि पिरित्तु पार्प्पदऱ्कु मुडियादवैयाग ऒऩ्ऱिविडुगिऩ्ऱऩ। मऱुबडियुम् सूरियऩ् उदयमागि मेले वरुम्बॊऴुदु अन्दक् किरणङ्गळुम् नालादिक्कुगळिलुम् परवुगिऩ्ऱऩ। ऎव्वाऱु इन्द तिरुष्ट्टान्दमो अव्वाऱे इन्द विषय इन्दिरियक् कूट्टङ्गळ् यावुम् त्योत्तऩात्मगमाऩ परमदेवऩाऩ मऩदिल् सॊप्पऩक् कालत्तिल् ऒऩ्ऱिविडुगिऩ्ऱऩ। कण् मुदलाऩ तेवर्गळुक्कु मऩस् तन्दिरमेयाऩदाल् मऩम् उयर्न्द तेवऩ् ऎऩक् कूऱप्पट्टाऩ्। इव्वाऱु मऩदिल् ऒडुङ्गिय इन्दिरियङ्गळ् यावुम् सूरिय मण्डलत्तिल् ऒऩ्ऱिय किरणङ्गळ् पोल् ऒऩ्ऱागि पगुक्क मुडियादवैगळाग आगिविडुगिऩ्ऱऩ। पिऱगु जाक्रत् अवस्तैयै अडैय विरुम्बियबॊऴुदु सूरिय मण्डलत्तिलिरुन्दु किरणङ्गळ् वॆळिक्किळम्बि नानादिक्कुगळिलुम् परवुवदु पोल् इवैयावुम् मऩदिलिरुन्दु वॆळिक्किळम्बि तङ्गळुडैय वियाबारत्तै सॆय्यत् तॊडङ्गुगिऩ्ऱऩ।
यस्मात्स्वप्नकाले श्रोत्रादीनि शब्दाद्युपलब्धिकरणानि मनस्येकीभूतानीव करणव्यापारादुपरतानि तेन तस्मात् तर्हि तस्मिन्स्वापकाले एषः देवदत्तादिलक्षणः पुरुषः न शृणोति न पश्यति न जिघ्रति न रसयते न स्पृशते न अभिवदते न आदत्ते न आनन्दयते न विसृजते न इयायते स्वपिति इति आचक्षते लौकिकाः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎदऩाल् सॊप्पऩक्कालत्तिल् सप्तम् मुदलाऩवैगळै अऱियत्तक्क सुरोत्तिरम् मुदलाऩवैगळ् मऩदिल् तङ्गळुडैय वियाबारत्तिलिरुन्दु ऒऴिवु पॆऱ्ऱु ऒऩ्ऱिविडुगिऩ्ऱऩवो अदऩाल् अन्द सॊप्पऩ कालत्तिल् इन्द तेवदत्तऩ् मुदलाऩ लक्षणङ्गळोडु कूडिय पुरुषऩ् केट्पदु इल्लै, पार्प्पदु इल्लै, मुगर्वदु इल्लै, सुवैप्पदु इल्लै, स्परिसत्तै उणर्वदु इल्लै, पेसुवदु इल्लै, ऎदैयुम् ऎडुप्पदु इल्लै, आऩन्दिप्पदुम् इल्लै, वॆळियेऱ्ऱप्पड वेण्डियवैगळै वॆळियेऱ्ऱुवदुम् इल्लै। उट्कॊळ्वदुम् इल्लै। इन्निलैयिल् अवऩै उलगोर् तूङ्गुगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱुगिऩ्ऱऩर्।
प्राणाग्नय एवैतस्मिन्पुरे जाग्रति। गार्हपत्यो ह वा एषोऽपानो व्यानोऽन्वाहार्यपचनो यद्गार्हपत्यात्प्रणीयते प्रणयनादाहवनीयः प्राणः ॥ ३ ॥
सुप्तवत्सु श्रोत्रादिषु करणेषु एतस्मिन् पुरे नवद्वारे देहे प्राणाग्नयः प्राणा एव पञ्च वायवोऽग्नय इवाग्नयः जाग्रति। अग्निसामान्यं हि आह — गार्हपत्यो ह वा एषोऽपानः कथमिति, आह। यस्मात् गार्हपत्यात् अग्नेरग्निहोत्रकाले इतरोऽग्निराहवनीयः प्रणीयते प्रणयनात् , प्रणीयते अस्मादिति प्रणयनो गार्हपत्योऽग्निः, तथा सुप्तस्यापानवृत्तेः प्रणीयत इव प्राणो मुखनासिकाभ्यां सञ्चरति अत आहवनीयस्थानीयः प्राणः। व्यानस्तु हृदयाद्दक्षिणसुषिरद्वारेण निर्गमाद्दक्षिणदिक्सम्बन्धात् अन्वाहार्यपचनः दक्षिणाग्निः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द ऒऩ्बदु तुवारङ्गळुडऩ् कूडिय तेहमागिय पट्टिणत्तिल् सुरोत्तिरम् मुदलाऩवैगळ् तूङ्गियबॊऴुदु पिराणाक्ऩि ऎऩप्पडुम् पिराणऩ् मुदलाऩ ऐन्दु वायुक्कळ् अक्ऩिबोल् विऴित्तु इरुक्किऩ्ऱऩ। इदु अक्ऩि सामाऩियमाऩदु अऩ्ऱो। कार्हबत्तियम् ऎऩ्ऱ अक्ऩिये इन्द अबाऩऩ् आगुम्। ऎव्वाऱु ऎऩ्ऱु कूऱुगिऱार्। ऎदऩाल् अक्ऩि होत्तिरगालत्तिल् कार्हबत्तिय अक्ऩियिलिरुन्दु मऱ्ऱॊरु अक्ऩियाऩ आहवऩीयम् ऎऩ्ऱ अक्ऩि पिरणयऩम् सॆय्यप्पडुगिऱदो, कॊण्डु सॆल्लप्पडुवदाल् इदिलिरुन्दु कॊण्डु सॆल्लप्पडुगिऱदु ऎऩ्बदु पिरणयऩम् आगुम्। इव्वाऱु कॊण्डु सॆल्लप्पट्टदे कार्हबत्तियाक्ऩि। अव्वाऱे लयत्तै अडैन्द अबाऩ विरुत्ति पिरणयऩम् सॆय्यप्पडुवदु पोल् इरुप्पदाल् पिराणऩ् वाय्, मूक्कु इवैगळोडु सञ्जरिप्पदाल् आहवऩीयस्ताऩमाऩदु पिराणऩ्। वियाऩऩो ऎऩिल् हिरुदयत्तिलिरुन्दु अदऩ् वलदु पुऱम् उळ्ळ तुवारत्ताल् वॆळिवरुवदाल् अदु तक्षिणदिक्कुडऩ् सम्बन्दम् कॊण्डमैयाल् कॊण्डुवरप्पट्टु पागम् (समैयल्) सॆय्यप्पडुवदाल् अन्द अक्ऩि तक्षिणाक्ऩियागुम्।
अत्र च होता अग्निहोत्रस्य-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) मेलुम् होदा ऎऩ्ऩुम् अक्ऩिहोत्तिरत्तिल् होमम् सॆय्बवर्।
यदुच्छ्वासनिःश्वासावेतावाहुती समं नयतीति स समानः। मनो ह वाव यजमान इष्टफलमेवोदानः स एनं यजमानमहरहर्ब्रह्म गमयति ॥ ४ ॥
यत् यस्मात् उच्छ्वासनिःश्वासौ अग्निहोत्राहुती इव नित्यं द्वित्वसामान्यादेव तु एतौ आहुती समं साम्येन शरीरस्थितिभावाय नयति यो वायुरग्निस्थानीयोऽपि होता चाहुत्योर्नेतृत्वात्। कोऽसौ ? स समानः। अतश्च विदुषः स्वापोऽप्यग्निहोत्रहवनमेव। तस्माद्विद्वान्नाकर्मीत्येवं मन्तव्य इत्यभिप्रायः। सर्वदा सर्वाणि च भूतानि विचिन्वन्त्यपि स्वपत इति हि वाजसनेयके ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎन्द इन्द उच्वास, निच्वासङ्गळै अक्ऩिहोत्तिर आहुदि पोल् ऎप्पॊऴुदुम् इन्द इरण्डैयुम् ऒरे आहुदि पोल् समप्पडुत्ति इन्द सरीरत्तिल् निलैबॆऱुदलिऩ् पॊरुट्टु इन्द अक्ऩि स्ताऩत्तिलुम् होमम् सॆय्बवरिऩ् स्ताऩत्तिलुम् उळ्ळ इन्द वायु समाऩऩ् ऎऩप्पडुवाऩ्। इन्द समाऩऩ् यार्? इवऩे मुऱ्कूऱप्पट्टवऩ्। ऎऩवे वित्वाऩ्गळ् तूक्कमुम् अक्ऩि होत्तिर होममे ऎऩ्ऱु कूऱुगिऩ्ऱऩर्। ऎऩवे वित्वाऩुम् कर्मा सॆय्यादवऩ् (अगर्मि) ऎऩ्ऱु ऎण्णत्तक्कवऩ् ऎऩ्ऱु अबिप्रायम् आगुम्। ऎप्पॊऴुदुम् ऎल्लाप् पिराणिगळुम् ऎण्णम् इरुन्दालुम्, इल्लाविट्टालुम् तूङ्गुगिऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु वाजसऩेयर्गळ् कूऱुवर्।
अत्र हि जाग्रत्सु प्राणाग्निषूपसंहृत्य बाह्यकरणानि विषयांश्चाग्निहोत्रफलमिव स्वर्गं ब्रह्म जिगमिषुः मनो ह वाव यजमानः जागर्ति। यजमानवत्कार्यकरणेषु प्राधान्येन संव्यवहारात्स्वर्गमिव ब्रह्म प्रति प्रस्थितत्वाद्यजमानो मनः कल्प्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इङ्गु पिराणाक्किऩिगळ् मुऴित्तुक्कॊण्डु इरुक्कुम् पॊऴुदु अदावदु वॆळिक्करणङ्गळ् उबसम्हारम् अडैन्दु इरुक्कुम्बॊऴुदु इवैगळ् विऴित्तु इरुन्दु विषयङ्गळै अक्ऩि होत्तिरबलम् पोल् सुवर्क्कम् ऎऩप्पडुम् पिरह्मत्तै अडैय विरुम्बुम् मऩम् ऎऩप्पडुम् ऎजमाऩऩ् विऴित्तु इरुक्किऱाऩ्। ऎजमाऩऩ् पोल् कारियङ्गळ् सॆय्वदिल् (कारियङ्गळिलुम्, करणङ्गळिलुम्) पिरदाऩमाय् वियवहारत्तुडऩ् इरुप्पदाल् सुवर्क्कम् पोल् पिरह्मत्तै अडैय पुऱप्पट्ट ऎजमाऩऩाग मऩम् कल्बिक्कप्पडुगिऱदु।
इष्टफलं यागफलमेव उदानः वायुः। उदाननिमित्तत्वादिष्टफलप्राप्तेः। कथम् ? सः उदानः एनं मनआख्यं यजमानं स्वप्नवृत्तिरूपादपि प्रच्याव्य अहरहः सुषुप्तिकाले स्वर्गमिव ब्रह्म अक्षरं गमयति। अतो यागफलस्थानीयः उदानः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इष्ट्टबलमाऩ याग पलम् उदाऩ वायुवागुम्। उदाऩ निमित्तमागवे इष्ट्टबलम् अऱियप्पडुवदाल् अव्वाऱु कूऱप्पट्टदु। ऎव्वाऱु ऎऩिल् अन्द उदाऩऩे मऩम् ऎऩप्पडुम् ऎजमाऩऩै सॊप्पऩ विरुत्ति रूबत्तिलिरुन्दुम् नऴुवच्चॆय्दु तिऩम्दोऱुम् सुऴुत्ति कालत्तिल् सॊर्क्कत्तै अडैवदु पोल् अक्षरमाऩ पिरह्मत्तै अडैविक्किऱदु। ऎऩवे याग पल स्ताऩत्तिल् उळ्ळदु उदाऩऩ्।
एवं विदुषः श्रोत्राद्युपरमकालादारभ्य यावत्सुप्तोत्थितो भवति तावत्सर्वयागफलानुभव एव, नाविदुषामिवानर्थायेति विद्वत्ता स्तूयते। न हि विदुष एव श्रोत्रादीनि स्वपन्ति, प्राणाग्नयो वा जाग्रति। जाग्रत्स्वप्नयोर्मनः स्वातन्त्र्यमनुभवदहरहः सुषुप्तं वा प्रतिपद्यते। समानं हि सर्वप्राणिनां पर्यायेण जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तगमनम् ; अतो विद्वत्तास्तुतिरेवेयमुपपद्यते। यत्पृष्टं कतर एष देवः स्वप्नान्पश्यतीति ; तदाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) इव्वाऱु वित्वाऩ्गळुक्कु सुरोत्तिरम् मुदलाऩवैगळ् ऒऴिवुबॆऱुम् कालम् तॊडङ्गि मऱुबडियुम् ऎदुवरै ऎऴुन्दिरुक्किऱाऩो अदुवरैयिल् अवऩुक्कु सर्वयागबल अऩुबवमे इन्द तूक्कम्। अवित्वाऩ्गळुक्कु अनर्त्तत्तिऩ् पॊरुट्टु आगिऱदु। वित्वाऩ्गळुक्कु अव्वाऱु अल्ल। इव्वाऱु वित्वत्तऩ्मैयै तुदिप्पदऱ्कु कूऱप्पट्टदे। वित्वाऩ्गळुडैय सुरोत्तिरम् मुदलाऩवै तूङ्गुगिऩ्ऱऩ। पिराणाक्किऩिगळ् विऴित्तिरुक्किऩ्ऱऩ। इन्द जाक्रत् सॊप्पऩङ्गळिल् मऩदाऩदु सुवदन्दिरत्तै अऩुबवित्तुक्कॊण्डु सुऴुत्तियै अडैगिऱदु ऎऩ्बदु इल्लै। इवै सर्वप्पिराणि सामाऩियमे। ऎऩवे परियायमाय् (वित्तियासत्तै) जाक्किरत्, सॊप्पऩ, सुऴुत्ति कमऩङ्गळै वित्वत्तै तुदिप्पदऱ्कागवे एऱ्पट्टदु ऎऩ्बदे पॊरुन्दुम्। नी ऎदै ऎन्द तेवऩ् सॊप्पऩङ्गळै पार्क्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु केट्टायो अदऩ् पॊरुट्टु कूऱुगिऱेऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लत् तॊडङ्गुगिऱार्।
अत्रैष देवः स्वप्ने महिमानमनुभवति। यद्दृष्टं दृष्टमनुपश्यति श्रुतं श्रुतमेवार्थमनुशृणोति देशदिगन्तरैश्च प्रत्यनुभूतं पुनः पुनः प्रत्यनुभवति दृष्टं चादृष्टं च श्रुतं चाश्रुतं चानुभूतं चाननुभूतं च सच्चासच्च सर्वं पश्यति सर्वः पश्यति ॥ ५ ॥
अत्र उपरतेषु श्रोत्रादिषु देहरक्षायै जाग्रत्सु प्राणादिवायुषु प्राक्सुषुप्तिप्रतिपत्तेः एतस्मिन्नन्तराल एषः देवः अर्करश्मिवत्स्वात्मनि संहृतश्रोत्रादिकरणः स्वप्ने महिमानं विभूतिं विषयविषयिलक्षणमनेकात्मभावगमनम् अनुभवति प्रतिपद्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) सुऴुत्तिक्कु मुऩ्ऩिलैयिल् सुरोत्तिरम् मुदलाऩवैगळ् ऒडुङ्गियुम्, पिराणऩ् मुदलाऩ वायुक्कळ् तेहरक्षणत्तिऩ् पॊरुट्टु विऴित्तुक्कॊण्डु इरुक्किऩ्ऱऩ। इन्द इडैवॆळि कालत्तिल् इन्द तेवऩ् सूरियऩिऩ् किरणङ्गळ् पोल् तऩ्ऩुडैय आत्माविल् ऒडुङ्गिऩ सुरोत्तिरम् मुदलाऩ करणङ्गळ् उडैयवऩागि सॊप्पऩत्तिल् विषय, विषयी लक्षणमाय् अनेगात्म पावत्तै अडैवदाऩ विबूदियै अऩुबविक्किऱाऩ्, अल्लदु अडैगिऱाऩ्।
ननु महिमानुभवने करणं मनोऽनुभवितुः ; तत्कथं स्वातन्त्र्येणानुभवतीत्युच्यते ? स्वतन्त्र हि क्षेत्रज्ञः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् महिमैयै अऩुबविक्कुम् कारणमाऩ मऩत्तै अऩुबविप्पवऩुक्कु ऎव्वाऱु स्वादन्दिरियमाय् अऩुबविक्किऱदु ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पडुगिऱदु। इदु ऎव्वाऱु पॊरुन्दुम्। क्षदे्तिरक्ञऩ् सुवदन्दिरऩ् अऩ्ऱो, ऎऩिल्
नैष दोषः। क्षेत्रज्ञस्य स्वातन्त्र्यस्य मनउपाधिकृतत्वात्। न हि क्षेत्रज्ञः परमार्थतः स्वतः स्वपिति जागर्ति वा। मनउपाधिकृतमेव तस्य जागरणं स्वप्नश्च। उक्तं वाजसनेयके ‘सधीः स्वप्नो भूत्वा’ (बृ. मा. ४। ३। ७) ‘ध्यायतीव लेलायतीव’ (बृ. उ. ४। ३। ७) इत्यादि। तस्मान्मनसो विभूत्यनुभवे स्वातन्त्र्यवचनं न्याय्यमेव ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) इदु तोषमागादु। क्षदे्तिरक्ञऩिऩ् सुवादन्दिरियम् मऩ उबादियिऩाल् उण्डाऩदु। ऒरुबोदुम् क्षदे्तिरक्ञऩ् ताऩागवे तूङ्गुवदो, विऴिप्पदो इल्लै। मऩमागिऱ उबादियाल् एऱ्पट्टदे अवऩुडैय जागरणमुम्, स्वप्पऩमुम् आगुम् ऎऩ्ऱु वाजसऩेयर्गळ् कूऱुवर्। “सधीः स्वप्नो भूत्वा ध्यायतीव लेलायतीव” अन्द पुत्तियाऩदु सॊप्पऩमागि तियाऩिप्पदु पोलुम् इङ्गुम् अङ्गुम् अलैवदु पोऩ्ऱुम् इरुक्किऱदु ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ वाक्कियङ्गळाल् विळक्कप्पडुगिऱदु। आदलाल् मऩदिऩ् विबूदियै अऩुबविक्कुम् तऩ्मैयिल् सुवदन्दिरवसऩम् नियायमे।
मनउपाधिसहितत्वे स्वप्नकाले क्षेत्रज्ञस्य स्वयञ्ज्योतिष्ट्वं बाध्येत इति केचित्। तन्न। श्रुत्यर्थापरिज्ञानकृता भ्रान्तिस्तेषाम्। यस्मात्स्वयञ्ज्योतिष्ट्वादिव्यवहारोऽप्यामोक्षान्तः सर्वोऽप्यविद्याविषय एव मनआद्युपाधिजनितः ; ‘यत्र वा अन्यदिव स्यात्तत्रान्योऽन्यत्पश्येन्मात्रासंसर्गस्त्वस्य भवति’ (बृ. उ. ४। ३। ३१), (बृ. मा. ४। ५। १४) ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्’ (बृ. उ. ४। ५। १५) इत्यादिश्रुतिभ्यः। अतो मन्दब्रह्मविदामेवेयमाशङ्का, न त्वेकात्मविदाम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मऩदागिऱ उबादियुडऩ् कूडियिरुक्कुम् निलैयिल् सॊप्पऩ कालत्तिल् क्षदे्तिरक्ञऩुक्कु सुवयम् जोदित्तऩ्मै पादिक्कप्पडुगिऱदे ऎऩ्ऱु सिलर् कूऱुवर्। अदु अव्वाऱु अल्ल। सुरुदियिऩुडैय अर्त्तत्तै सरियाग पुरिन्दु कॊळ्ळाददाल् एऱ्पट्ट पिरान्दिये अवर्गळ् वादम्। ऎदऩाल् सुवयम् जोदियाय् विळङ्गुवदु पोऩ्ऱ ऎल्ला वियवगारङ्गळुम् मोक्षम् वरैयिलेये। अदऱ्कु मुऩ्निलैयिल् एऱ्पडुम्यावुम् मऩम् मुदलाऩ उबादिगळाल् उण्डाऩ अवित्तिया विषयङ्गळेयागुम्। ऎङ्गु मऱ्ऱदु पोल् इरुन्दु अङ्गु मऱ्ऱॊरुवऩ् वेऱु ऒरुवऩैप् पार्प्पाऩेयाऩाल् इन्द आत्म विषयत्तिऩ् संसर्क्कम् एऱ्पडादु। “यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्” ऎङ्गु इन्द आत्माविऩुडैय आत्म स्वरूबमागवे ऎल्लाम् आगुम्बॊऴुदु यार्, यारैप् पार्प्पर् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ सुरुदि वाक्कियङ्गळाल् मुऩ् सॊऩ्ऩवैगळै उणर्गिऱोम्। ऎऩवे इन्द आसङ्गै मन्दबिरह्म वित्तुक्कळुडैयवे अऩ्ऱि एगात्तुमत्तुवत्तै अऱिन्दवर्गळुडैयदु अल्ल।
नन्वेवं सति ‘अत्रायं पुरुषः स्वयञ्ज्योतिः’ (बृ. उ. ४। ३। १४) इति विशेषणमनर्थकं भवति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् इव्वाऱु इरुक्कैयिल् इन्द पुरुषऩाऩवऩ् स्वयम् जोदि ऎऩ्ऱ विसेषणम् पॊरुळ् अऱ्ऱदाग आगुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
अत्रोच्यते। अत्यल्पमिदमुच्यते ‘य एषोऽन्तर्हृदय आकाशस्तस्मिञ्शेते’ (बृ. उ. २। १। १७) इति अन्तर्हृदयपरिच्छेदकरणे सुतरां स्वयञ्ज्योतिष्ट्वं बाध्येत ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदऱ्कु पदिल् कूऱुगिऱोम्। इदु मिगवुम् अल्बमाऩदु। इन्द ह्रुदयत्तिऩुडैय उळ्बगुदियिल् उळ्ळ आगासत्तिल् इवऩ् निलैबॆऱ्ऱुळ्ळाऩ् ऎऩ्ऱु अन्दर् ह्रुदयत्तै परिसेदम् सॆय्गैयिल् स्वयम् जोदित्तऩ्मै मिगवुम् पादिक्कप्पडुम्।
सत्यमेवम् ; अयं दोषो यद्यपि स्यात्स्वप्ने केवलतया स्वयञ्ज्योतिष्ट्वेनार्धं तावदपनीतं भारस्येति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) इन्द तोषम् उण्मैयाग इरुक्कुमेयाऩाल् अप्पॊऴुदु सॊप्पऩत्तिल् केवलज्योदिस् तऩ्मैयाऩ अर्त्तम् पादिबारत्तै इऱक्कियदु पोल् आगुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न , तत्रापि ‘पुरीतति नाडीषु शेते’ इति श्रुतेः पुरीतन्नाडीसम्बन्धादत्रापि पुरुषस्य स्वयञ्ज्योतिष्ट्वेनार्धभारापनयाभिप्रायो मृषैव ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु। अङ्गुगूड नाडिगळिल् तुयिल्गिऱाऩ् ऎऩ्बदाल् पुरीदम् ऎऩ्ऱ नाडियिल् सम्बन्दम् इरुप्पदाल्, इव्वाऱु इरुक्कैयिल् पुरुषऩिऩ् स्वयम् जोदित्तुवत्तिल् (स्वसंवेत्तियत्तिल्) पादि सुमै कऴिक्कप्पट्टदु ऎऩ्ऱ अबिप्रायमुम् पॊय्याऩदे।
कथं तर्हि ‘अत्रायं पुरुषः स्वयञ्ज्योतिः’ (बृ. उ. ४। ३। १४) इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) इन्निलैयिल् अङ्गु इन्द पुरुषऩुक्कु ऎव्वाऱु स्वयम् ज्योदित्तुवम्?
अन्यशाखात्वादनपेक्षा सा श्रुतिरिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (मत्यस्तऩ्) नीर् कूऱुम् सुरुदि वाक्कियम् वेऱु सागैयिल् इरुप्पदाल् अन्द सुरुदि इदै अबेक्षित्तदु अल्ल ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न , अर्थैकत्वस्येष्टत्वात्। एको ह्यात्मा सर्ववेदान्तानामर्थो विजिज्ञापयिषितो बुभुत्सितश्च। तस्माद्युक्ता स्वप्न आत्मनः स्वयञ्ज्योतिष्ट्वोपपत्तिर्वक्तुम् , श्रुतेर्यथार्थतत्त्वप्रकाशकत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) अदुवुम् सरियाऩदु अऩ्ऱु। मेलुम् आत्माविऩ् एगत्तुवमे विरुम्बत्तक्कदु। ऎल्ला वेदान्द वाक्कियङ्गळिलुम् ऒरे आत्म स्वरूबम् पिरदिबादिक्कप्पट्टुळ्ळदु। आत्मावै विरुम्बुवर्गळुक्कु अवर्गळ् नऩ्गु तॆळिन्दु अऱियुम् वण्णम् सर्व वेदान्द वाक्कियङ्गळुम् आत्माविऩ् एगत्तुवत्तैये पोदिक्किऩ्ऱऩ। ऎऩवे स्वप्ऩ आत्माविऱ्कु स्वयम् ज्योदित्तुवम् कूऱुवदु पॊरुत्तमाऩदे। एऩॆऩिल् सुरुदिगळिऩ् यदार्त्तत्तऩ्मै अऱिन्दु कॊळ्ळत्तक्कदु। मेलुम् सुरुदि वाक्कियम् यदार्त्तत्तैये पिरगासप्पडुत्तुम्।
एवं तर्हि शृणु श्रुत्यर्थं हित्वा सर्वमभिमानम् ; न ह्यभिमानेन वर्षशतेनापि श्रुत्यर्थो ज्ञातुं शक्यते सर्वैः पण्डितंमन्यैः। यथा हृदयाकाशे पुरीतति नाडीषु च स्वपतस्तत्सम्बन्धाभावात्ततो विविच्य दर्शयितुं शक्यत इति आत्मनः स्वयञ्ज्योतिष्ट्वं न बाध्यते। एवं मनस्यविद्याकामकर्मनिमित्तोद्भूतवासनावति कर्मनिमित्ता वासना अविद्यया अन्यद्वस्त्वन्तरमिव पश्यतः सर्वकार्यकरणेभ्यः प्रविविक्तस्य द्रष्टुर्वासनाभ्यो दृश्यरूपाभ्योऽन्यत्वेन स्वयञ्ज्योतिष्ट्वं सुदर्पितेनापि तार्किकेण केन वारयितुं शक्यते ? तस्मात्साधूक्तं मनसि प्रलीनेषु करणेष्वप्रलीने च मनसि मनोमयः स्वप्नान्पश्यतीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) इव्वाऱिरुक्क, ऎल्ला अबिमाऩङ्गळैयुम् विट्टु ऒऴित्तु सुरुदि अर्त्तत्तै केट्पायाग। अबिमाऩम् कॊण्डु तऩ्ऩैप् पण्डिदर्गळाग ऎण्णिक् कॊण्डवर्गळाल् नू ऱु वरुषङ्गळिल् कूड सुरुदि अर्त्तत्तै अऱिन्दुगॊळ्ळवो, पुरिन्दुगॊळ्ळवो मुडियादु। ऎव्वाऱु ह्रुदयागासत्तिल् विळङ्गुगिऱाऩो अव्वाऱे स्वप्ऩ कालत्तिल् पुरीदम् ऎऩ्ऱ नाडिगळिल् विळङ्गुगिऱाऩ्। आऩालुम् अवऩुक्कुम् अन्द स्वप्ऩत्तिऱ्कुम् सम्बन्दम् इऩ्मैयाल् अवऩैप्पिरित्तु काट्टमुडियुम्। आगवे आत्माविऩ् स्वयम् ज्योदित्तुवम् पादिक्कप्पडुवदु इल्लै। इव्वाऱे मऩसिल् अवित्तिया काम कर्म निमित्तङ्गळाल् उण्डाऩ वासऩैगळाल् उण्डागुम् कर्माक्कळिऩ् निमित्तमाऩ वासऩैगळ्। अवै अवित्तैयाल् मऱ्ऱॊरु वस्तुवै मऱ्ऱॊरुवऩ् पार्प्पदुबोल् ऎल्लाक् कारिय करणङ्गळैक्काट्टिलुम्, वेऱुबट्टु निऱ्कुम् तिरुष्ट्टाविऱ्कु वासऩैगळाल् तिरुष्य रूबङ्गळैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टु इरुप्पदाल् मिगवुम् कॊऴुप्पुडऩ् इरुक्कुम् तार्क्किगऩाल् कूड आत्माविऩ् स्वयम् ज्योदित्तुवत्तै पादिक्कुम् वण्णम् एदुम् सॊल्लमुडियादु। ऎऩवे मऩदिल् करणङ्गळ् लयम् अडैन्द पॊऴुदु अदे मऩदिल् मऩोमयऩाऩवऩ् स्वप्ऩङ्गळैप् पार्क्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु मिगवुम् उण्मैयाऩदे, पॊरुत्तमाऩदे।
कथं महिमानमनुभवतीति उच्यते। यन्मित्रं पुत्रादि वा पूर्वं दृष्टं तद्वासनावासितः पुत्रमित्रादिवासनासमुद्भूतं पुत्रं मित्रमिव वा अविद्यया पश्यतीत्येवं मन्यते। शृणोति तथा श्रुतमर्थं तद्वासनयानु शृणोतीव। देशदिगन्तरैश्च देशान्तरैर्दिगन्तरैश्च प्रत्यनुभूतं पुनः पुनस्तत्प्रत्यनुभवतीव अविद्यया। तथा दृष्टं चास्मिञ्जन्मन्यदृष्टं च जन्मान्तरदृष्टमित्यर्थः। अत्यन्तादृष्टे वासनानुपपत्तेः। एवं श्रुतं चाश्रुतं चानुभूतं चास्मिञ्जन्मनि केवलेन मनसा अननुभूतं च मनसैव जन्मान्तरेऽनुभूतमित्यर्थः। सच्च परमार्थोदकादि। असच्च मरीच्युदकादि। किं बहुना, उक्तानुक्तं सर्वं पश्यति सर्वः पश्यति सर्वमनोवासनोपाधिः सन्नेवं सर्वकरणात्मा मनोदेवः स्वप्नान्पश्यति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎव्वाऱु विबूदिगळै अऩुबविक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु। ऎन्द नण्बऩैयो, मगऩैयो मुदलिल् पार्त्ताऩो अन्दप् पार्त्त वासऩैयिऩाल्, वासऩै उण्डागि पुत्तिर, मित्तिरर्गळाल् उण्डाऩ वासऩैगळाल् पुत्तिरऩै मित्तिरऩ् पोलुम्, मित्तिरऩैप् पुत्तिरऩ् पोलुम् अवित्तैयाल् पार्क्किऱाऩ्। ऎण्णुगिऱाऩ्। अव्वाऱु मुऩ्बु केट्ट पॊरुळै अन्द वासऩैयिऩाल् पाविक्कप्पट्टु तॊडर्न्दु केट्पदु पोल् केट्किऱाऩ्। वेऱु तेसङ्गळिलुम्, तिक्कुगळिलुम्, अवान्दर तिसैगळुम्, अऩुबवित्तदै मऱुबडियुम्, मऱुबडियुम् तॊडर्नदु अऩुबविप्पदु पोल् अवित्तैयाल् अऩुबविक्किऱाऩ्। अव्वाऱे इन्द जऩ्माविल् पार्क्काददैक् कूड आऩाल् जऩ्मान्दिरत्तिल् पार्त्तदै इन्द जऩ्माविल् तॊडर्न्दु पार्क्किऱाऩ्। पार्क्काद विषयत्तिऱ्कु वासऩै एऱ्पडुम् ऎऩ्बदु पॊरुन्दादु। ऎऩवे अवऩ् ऎप्पॊऴुदावदु पार्त्तिरुत्तल् वेण्डुम्। इव्वाऱु केट्टदैयुम्, केट्काददैयुम् इन्द जऩ्माविल् अऩुबवित्तदैयुम्, अऩुबविक्काददैयुम् केवलम् मऩसाल् मात्तिरम् अऩुबवित्तदैयुम् अव्वाऱु मऩसाल् अऩुबविक्काददैयुम् कूड मऩसिऩ् जऩ्मान्दिर सम्बन्दत्ताल् इप्पॊऴुदु अऩुबविक्किऱाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। सत् ऎऩ्बदु परमार्त्तमाऩ तण्णीर् मुदलाऩदु आगुम्। असत् ऎऩ्बदु काऩल् नीर् मुदलाऩवैयागुम्। अदिगम् कूऱुवाऩेऩ् मुऱ्कूऱप्पट्ट यावऱ्ऱैयुम् ऎल्ला मऩो वासऩैयागिऱ उबादि वसप्पट्टवऩागि ऎल्लावऱ्ऱैयुम् सर्वगरणात्मावाऩ मऩोदेवऩ् स्वप्पऩङ्गळैप् पार्क्किऱाऩ्।
स यदा तेजसाभिभूतो भवति। अत्रैष देवः स्वप्नान्न पश्यत्यथैतदस्मिञ्शरीरे एतत्सुखं भवति ॥ ६ ॥
सः यदा मनोरूपो देवो यस्मिन्काले सौरेण पित्ताख्येन तेजसा नाडीशयेन सर्वतः अभिभूतो भवति तिरस्कृतवासनाद्वारो भवति, तदा सह करणैर्मनसो रश्मयो हृद्युपसंहृता भवन्ति। यदा मनो दार्वग्निवदविशेषविज्ञानरूपेण कृत्स्नं शरीरं व्याप्यावतिष्ठते, तदा सुषुप्तो भवति। अत्र एतस्मिन्काले एषः मनआख्यो देवः स्वप्नान् न पश्यति दर्शनद्वारस्य निरुद्धत्वात्तेजसा। अथ तदा एतस्मिन् शरीरे एतत्सुखं भवति यद्विज्ञानं निराबाधमविशेषेण शरीरव्यापकं प्रसन्नं भवतीत्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द मऩो रूबऩाऩ तेवऩाऩवऩ् ऎन्द समयत्तिल् सूरियऩिऩ् पित्तम् ऎऩप्पडुम् तेजसाल् नाडिगळिल् ऎङ्गुम् परवि ऎल्ला वासऩात् तुवारङ्गळैयुम्, अडैत्त वण्णम् आगिऱाऩो अप्पॊऴुदु करणङ्गळुडऩ् कूड मऩदिऩ् किरणङ्गळ् (करणङ्गळुडऩ् मऩदै इणैक्कुम् कडिवाळङ्गळ्) उळ् इऴुक्कप्पट्टवैगळाग आगिऩ्ऱऩ। ऎप्पॊऴुदु मऩदिऩ् जऩ्ऩल्गळ् मूडप्पडुगिऩ्ऱऩवो अप्पॊऴुदु अन्द मऩोदेवऩ् विक्ञाऩ रूबत्तोडु मुऴुसरीरत्तैयुम् वियाबित्तु निलैबॆऱुगिऱाऩ्। अप्पॊऴुदु सुऴुत्तियै अडैन्दवऩाग आगिऱाऩ्। इन्द समयत्तिल् इन्द मऩम् ऎऩप्पडुम् तेवऩ् सॊप्पऩङ्गळैप् पार्प्पदु इल्लै। एऩॆऩिल् मुऱ्कूऱप्पट्ट तेजसाल् तरिसऩत्तुवारङ्गळ् अडैबट्टु विडुगिऩ्ऱऩ। मेलुम् इन्द सरीरत्तिल् इन्द सुगम् एऱ्पडुगिऱदु। ऎव्वाऱु ऎऩिल् ऎन्द विक्ञाऩम् उण्डो अदु ऎन्द पादगमुम् इऩ्ऱि ऎन्द विसेषमुम् नीङ्गि अविसेषमाय् सरीरम् मुऴुवदुम् वियाबित्तु पिरसऩ्ऩमाय् इरुक्किऱदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
एतस्मिन्काले अविद्याकामकर्मनिबन्धनानि कार्यकरणानि शान्तानि भवन्ति। तेषु शान्तेष्वात्मस्वरूपमुपाधिभिरन्यथा विभाव्यमानमद्वयमेकं शिवं शान्तं भवतीत्येतामेवावस्थां पृथिव्याद्यविद्याकृतमात्रानुप्रवेशेन दर्शयितुं दृष्टान्तमाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) इन्द समयत्तिल् अवित्या कामगर्मङ्गळाल् सॆयल्बडुम् कारियगरणङ्गळ् यावुम् सान्दङ्गळाग (ऒऴिवु पॆऱ्ऱवैगळाग) आगिऩ्ऱऩ। इव्वाऱु अवैगळ् ऒऴिवुबॆऱ्ऱबॊऴुदु आत्मस्वरूबमाऩदु तऩिप्पट्टु पाविक्कप्पट्टदागि तऩक्कु इरण्डावदऱ्ऱदाय् ऒऩ्ऱाय्, सिवमाय्, सान्दमाय् आगिऱदु ऎऩ्ऱ इन्द अवस्तैयै पिरुदिवि मुदलाऩ अवित्तैयाल् उण्डाऩ मात्रा पिरवेसत्ताल् काण्बिप्पदऱ्कु तिरुष्ट्टान्दत्तैक् कूऱुगिऱार्।
स यथा सोम्य वयांसि वासोवृक्षं सम्प्रतिष्ठन्त एवं ह वै तत्सर्वं पर आत्मनि सम्प्रतिष्ठते ॥ ७ ॥
स दृष्टान्तः यथा येन प्रकारेण हि सोम्य प्रियदर्शन, वयांसि पक्षिणः वासार्थं वृक्षं वासोवृक्षं प्रति सम्प्रतिष्ठन्ते गच्छन्ति, एवं यथा दृष्टान्तः ह वै तत् वक्ष्यमाणं सर्वं परे आत्मनि अक्षरे सम्प्रतिष्ठते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) हे पिरियमाऩ तरिसऩमुडैयवऩे अदऱ्कु इन्द तिरुष्टान्दमागुम्। ऎन्दप् पिरगारमाय् पक्षिगळ् वासत्तिऱ्काऩ मरत्तै वन्दु अडैगिऩ्ऱऩवो अव्वाऱु इन्द तिरुष्टान्दप्पडि मेले कूऱप्पोगुम् यावुम् अक्षरमाऩ परमात्मावै वन्दु अडैगिऩ्ऱऩ।
किं तत्सर्वम् -
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।वै) अवैयावुम् ऎऩ्ऩ ऎऩ्ऱु विळक्कुगिऱार्।
पृथिवी च पृथिवीमात्रा चापश्चापोमात्रा च तेजश्च तेजोमात्रा च वायुश्च वायुमात्रा चाकाशश्चाकाशमात्रा च चक्षुश्च द्रष्टव्यं च श्रोत्रं च श्रोतव्यं च घ्राणं च घ्रातव्यं च रसश्च रसयितव्यं च त्वक्च स्पर्शयितव्यं च वाक्च वक्तव्यं च हस्तौ चादातव्यं चोपस्थश्चानन्दयितव्यं च पायुश्च विसर्जयितव्यं च पादौ च गन्तव्यं च मनश्च मन्तव्यं च बुद्धिश्च बोद्धव्यं चाहङ्कारश्चाहङ्कर्तव्यं च चित्तं च चेतयितव्यं च तेजश्च विद्योतयितव्यं च प्राणश्च विधारयितव्यं च ॥ ८ ॥
पृथिवी च स्थूला पञ्चगुणा तत्कारणं च पृथिवीमात्रा गन्धतन्मात्रा, तथा आपश्च आपोमात्रा च, तेजश्च तेजोमात्रा च, वायुश्च वायुमात्रा च, आकाशश्चाकाशमात्रा च, स्थूलानि च सूक्ष्माणि च भूतानीत्यर्थः। तथा चक्षुश्च इन्द्रियं रूपं च द्रष्टव्यं च, श्रोत्रं च श्रोतव्यं च, घ्राणं च घ्रातव्यं च, रसश्च रसयितव्यं च, त्वक्च स्पर्शयितव्यं च, वाक्च वक्तव्यं च, हस्तौ च आदातव्यं च, उपस्थश्च आनन्दयितव्यं च, पायुश्च विसर्जयितव्यं च, पादौ च गन्तव्यं च ; बुद्धीन्द्रियाणि कर्मेन्द्रियाणि तदर्थाश्चोक्ताः। मनश्च पूर्वोक्तम्। मन्तव्यं च तद्विषयः। बुद्धिश्च निश्चयात्मिका। बोद्धव्यं च तद्विषयः। अहङ्कारश्च अभिमानलक्षणमन्तःकरणम्। अहङ्कर्तव्यं च तद्विषयः। चित्तं च चेतनावदन्तःकरणम्। चेतयितव्यं च तद्विषयः। तेजश्च त्वगिन्द्रियव्यतिरेकेण प्रकाशविशिष्टा या त्वक्। तया निर्भास्यो विषयो विद्योतयितव्यम्। प्राणश्च सूत्रं यदाचक्षते तेन विधारयितव्यं सङ्ग्रथनीयम्। सर्वं हि कार्यकरणजातं पारार्थ्येन संहतं नामरूपात्मकमेतावदेव ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिरुदिवी ऎऩ्ऱ स्तूल पञ्ज कुणमाऩ पिरुदिवियुम्, अदऱ्कुक् कारणमाऩ कन्ददऩ् मात्तिरैयोडु कूडिय पिरुदिवि मात्तिरैयुम् आगुम्। अव्वाऱे तण्णीरुम् अदऩ् मात्तिरैयुम्, तेजस्सुम् अदऩ् मात्तिरैयुम्, वायुवुम् अदऩ् मात्तिरैयुम्, आगासमुम् अदऩ् मात्तिरैयुम् आगुम्। स्तूलमायुम् सूक्ष्ममायुम् उळ्ळ पूदङ्गळ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अव्वाऱे सक्षुस् इन्दिरियमुम्, अदऩाल् पार्क्कत्तक्क रूबमुम् आगुम्। अव्वाऱे सिरवणेन्दिरियमुम् अदऩाल् केट्कत्तक्कदुम्, किराणेन्दिरियमुम् अदऩाल् मुगरत्तक्कदुम्, रसऩेन्दिरियमुम् अदऩाल् सुवैक्कत्तक्कदुम्, तुवक् इन्दिरियमुम्, अदऩाल् तॊडत्तक्कदुम्, वाक् इन्दिरियमुम् अदऩाल् सॊल्लत्तक्कदुम्, हस्तङ्गळुम् अदऩाल् ऎडुक्कत्तक्कवैयुम्, जऩऩेन्दिरियमुम् अदऩाल् मगिऴत्तक्कदुम्, पायु इन्दिरियमुम्, अदऩाल् वॆळियेऱ्ऱत्तक्कवैगळुम्, काल्गळुम् अदऩाल् अडैयत्तक्कदुम् आगुम्। इव्वाऱु पुत्ति इन्दिरियङ्गळुम्, कर्मेन्दिरियङ्गळुम् कूऱप्पट्टऩ। मऩदै मुऩ्बे कूऱिविट्टोम्। निऩैक्कत्तक्कदु अदऩ् विषयमागुम्। मऩदु निऩैत्तदै निच्चयिप्पदु पुत्ति, अऱियत्तक्कदु अदऩ् विषयम्। अहङ्गारम् ऎऩ्बदु अगङ्गार लक्षणमाऩ अन्दक्करणम्। अहम् ऎऩ्ऱ पावऩै अदऩ् विषयम्। सित्तम् ऎऩ्बदु सेदऩत्तोडु कूडिय अन्दक्करणम्। सेदऩावत्ताय् इरुप्पदु अदऩ् विषयम्। तेजस् ऎऩ्बदु तुवक् इन्दिरियत्तैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टु पिरगासत्तुडऩ् कूडियिरुक्कुम् तुवक् विषयमागुम्। अदऩाल् पिरगासिक्कुम् विषयम् अऱियत्तक्कदु। पिराणऩ् ऎऩ्ऱु ऎदै सूत्तिरमाग कूऱुगिऱोमो अदऩाल् इणैक्कप्पट्ट यावुम् तरिक्कत्तक्कदुम्, पिळक्कत्तक्कदुम् आगुम्। इव्वाऱु समस्त कारिय सॊरूबत्तुडऩ् ऒऩ्ऱिऩयवैयाय् आगिऩ्ऱऩ।
अतः परं यदात्मस्वरूपं जलसूर्यकादिवद्भोक्तृत्वकर्तृत्वेनेहानुप्रविष्टम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) अदऩ् पिऱगु ऎन्द रूबमाऩदु जलसूरियऩ् मुदलाऩवैगळ् पोल् पोक्त्रुत्तुव, कर्त्रुत्तुवङ्गळोडु उळ्ळदो, अदु इदिल् नुऴैन्ददाग आगिऱदु।
एष हि द्रष्टा स्प्रष्टा श्रोता घ्राता रसयिता मन्ता बोद्धा कर्ता विज्ञानात्मा पुरुषः। स परेऽक्षर आत्मनि सम्प्रतिष्ठते ॥ ९ ॥
एषः हि द्रष्टा स्प्रष्टा श्रोता घ्राता रसयिता मन्ता बोद्धा कर्ता विज्ञानात्मा, विज्ञानं विज्ञायतेऽनेनेति करणभूतं बुद्ध्यादि, इदं तु विजानातीति विज्ञानं कर्तृकारकरूपम् , तदात्मा तत्स्वभावो विज्ञातृस्वभाव इत्यर्थः। पुरुषः कार्यकरणसङ्घातोक्तोपाधिपूरणात्पुरुषः। स च जलसूर्यकादिप्रतिबिम्बस्य सूर्यादिप्रवेशवज्जलाद्याधारशोषे परे अक्षरे आत्मनि सम्प्रतिष्ठते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इन्द तिरुष्ट्टावायुम्, तॊडुबवऩायुम्, केट्पवऩायुम्, मुगरुबवऩायुम्, सुवैप्पवऩायुम्, ऎण्णुबवऩायुम्, अऱिबवऩायुम्, विक्ञाऩात्मगमाऩ आत्मा उळ्ळाऩो अवऩ् इदिल् नुऴैगिऱाऩ्। इवऩ् करणबूदङ्गळाऩ पुत्ति मुदलाऩवैगळै अऱिगिऱाऩ् ऎऩ्बदाल् विक्ञाऩ रूबऩ् ऎऩप्पट्टाऩ्। कर्त्तिरु कारग रूबमाऩ विक्ञाऩम् अवरुडैय सुबावमाऩ विक्ञात्तिरु सुबावम्। अदऩुडैय आत्मा ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अवऩ् पुरुषऩ् ऎऩ्ऱु एऩ् कूऱप्पट्टाऩ् ऎऩिल् कारियगरणङ्गळिऩ् सेर्क्कैयागिऱ उबादियोडु निरम्बि इरुप्पदाल् पुरुषऩ् ऎऩप्पट्टाऩ्। अवऩ् जलसूरिय मुदलाऩ पिरदिबिम्बङ्गळुक्कु सूरियऩिल् पिरवेसम् पोल् जगत् आदारसेषमायुम्, परमायुम्, अक्षरमायुम् उळ्ळ आत्माविल् निलैबॆऱ्ऱवऩागिऱाऩ्।
तदेकत्वविदः फलमाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ-कै) अन्द एगत्तुवत्तै अऱिन्दवर्गळिऩ् पलत्तैक् कूऱुगिऱार्।
परमेवाक्षरं प्रतिपद्यते स यो ह वै तदच्छायमशरीरमलोहितं शुभ्रमक्षरं वेदयते यस्तु सोम्य। स सर्वज्ञः सर्वो भवति तदेष श्लोकः ॥ १० ॥
परमेव अक्षरं वक्ष्यमाणविशेषणं प्रतिपद्यते इति। एतदुच्यते — स यो ह वै तत् सर्वैषणाविनिर्मुक्तः अच्छायं तमोवर्जितम् , अशरीरं नामरूपसर्वोपाधिशरीरवर्जितम् , अलोहितं लोहितादिसर्वगुणवर्जितम् , यत एवमतः शुभ्रं शुद्धम् , सर्वविशेषणरहितत्वादक्षरम् , सत्यं पुरुषाख्यमप्राणममनोगोचरं शिवं शान्तं सबाह्याभ्यन्तरमजं वेदयते विजानाति यस्तु सर्वत्यागी हे सोम्य, सः सर्वज्ञः न तेनाविदितं किञ्चित्सम्भवति। पूर्वमविद्यया असर्वज्ञ आसीत्। पुनर्विद्यया अविद्यापनये सर्वः भवति। तत् अस्मिन्नर्थे एषः श्लोकः मन्त्रो भवति उक्तार्थसङ्ग्राहकः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) कूऱप्पोगुम् ऎन्दविदमाऩ विसेषणमुम् अऱ्ऱदुम्, परमायुम्, अक्षरमायुम् उळ्ळ सॊरूबत्तै ऎवऩ् ऒरुवऩ् अडैगिऩ्ऱाऩो अवऩ् ऎल्ला ईक्षणैगळिलिरुन्दुम् विडुबट्टवऩागि तमोगुणम् अऱ्ऱवऩाय् आगिऱाऩ्। अवऩ् नाम रूबङ्गळागिऱ ऎल्ला उबादिगळुम् अऱ्ऱदुम्, लोहिदम् ऎऩप्पडुम् ऎल्ला कुणङ्गळुम् अऱ्ऱदुम्, इव्वाऱु इरुप्पदाल् मिग सुत्तमायुम्, वॆण्मैयायुम् इरुप्पदुम्, सर्व विसेषणङ्गळुम् अऱ्ऱु अक्षरमाय् उळ्ळ पुरुषऩ् ऎऩप्पडुम् सत्तिय सॊरूबत्तैयुम्, पिरमाणङ्गळुक्कु कोसरमागाददुम्, सिवमायुम्, सान्दमायुम्, उळ्ळुम्, पुऱमुम्, निऱैन्ददायुम् इरुक्कुम् परम पुरुषऩाऩ सत्तियत्तै अऱिगिऱाऩो, हे कुऴन्दाय्! अवऩ् ऎल्लावऱ्ऱैयुम् तियागम् सॆय्दवऩाय् सर्वक्ञऩाग आगिऱाऩ्। पिरबञ्जत्तिल् अवऩाल् अऱियप्पडाददु ऒऩ्ऱुम् किडैयादु। इन्द सादगऩ् मुदलिल् अवित्तैयाल् सर्वक्ञऩ् आऩाऩ्। पिऩ्बु वित्तैयाल् अवित्तैयाऩदु नीक्कप्पट्टबॊऴुदु ऎल्लामुमाय् आगिऱाऩ्। अप्पॊऴुदु अन्निलैयिल् कूऱप्पट्ट पॊरुळै सुरुक्किक् कूऱुवदु इन्द सुलोगम् अल्लदु मन्दिरम्।
विज्ञानात्मा सह देवैश्च सर्वैः प्राणा भूतानि सम्प्रतिष्ठन्ति यत्र।
तदक्षरं वेदयते यस्तु सोम्य स सर्वज्ञः सर्वमेवाविवेशेति ॥ ११ ॥
विज्ञानात्मा, सह देवैश्च अग्न्यादिभिः प्राणाः चक्षुरादयः भूतानि पृथिव्यादीनि सम्प्रतिष्ठन्ति प्रविशन्ति यत्र यस्मिन्नक्षरे, तत् अक्षरं वेदयते यस्तु हे सोम्य प्रियदर्शन, स सर्वज्ञः सर्वमेव आविवेश आविशतीत्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिरियमाऩ पार्वैयै उडैयवऩे, पार्प्पदऱ्कु पिरियमाऩवऩे, ऎन्द विक्ञाऩात्मावाऩवऩ् अक्ऩि मुदलाऩ तेवर्गळुडऩुम्, सक्षुस् मुदलाऩ पिराणऩ्गळुडऩुम्, पिरुदिवि मुदलाऩ पूदङ्गळुडऩुम्, ऎन्द अक्षरमाऩ परमात्म स्वरूबत्तिल् नुऴैन्दु निलैबॆऱुगिऱाऩो, अन्द अक्षर सॊरूबत्तै ऎवऩ् अऩुबव पूर्वमाय् अऱिगिऱाऩो अवऩ् सर्वक्ञऩ्। अवऩे ऎल्लावऱ्ऱिलुम् नुऴैन्दवऩागवुम्, अवऩिल् ऎल्लाम् निलैबॆऱ्ऱवैयागवुम् आगिऩ्ऱाऩ्।
इति चतुर्थप्रश्नभाष्यम् ॥
पञ्चमः प्रश्नः
अथ हैनं शैब्यः सत्यकामः पप्रच्छ। स यो ह वै तद्भगवन्मनुष्येषु प्रायणान्तमोङ्कारमभिध्यायीत कतमं वाव स तेन लोकं जयतीति ॥ १ ॥
अथ ह एनं शैब्यः सत्यकामः पप्रच्छ। अथेदानीं परापरब्रह्मप्राप्तिसाधनत्वेन ओङ्कारस्योपासनविधित्सया प्रश्न आरभ्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु सैप्पियऩाऩ सत्तियगामऩ् केट्टाऩ्। इप्पॊऴुदु पराबर पिरह्मप्पिराप्तिक्कु सादऩमाय् ओम्गार उबासऩैयै विदिक्कविरुम्बि इन्दक् केळ्वि आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु।
सः यः कश्चित् ह वै भगवन् , मनुष्येषु मनुष्याणां मध्ये तत् अद्भुतमिव प्रायणान्तं मरणान्तं यावज्जीवमित्येतत् ; ओङ्कारम् अभिध्यायीत आभिमुख्येन चिन्तयेत्। बाह्यविषयेभ्य उपसंहृतकरणः समाहितचित्तो भक्त्यावेशितब्रह्मभावे ओङ्कारे आत्मप्रत्ययसन्तानाविच्छेदो भिन्नजातीयप्रत्ययान्तराखिलीकृतो निवातस्थदीपशिखासमोऽभिध्यानशब्दार्थः। सत्यब्रह्मचर्याहिंसापरिग्रहत्यागसंन्यासशौचसन्तोषामायावित्वाद्यनेकयमनियमानुगृहीतः सः एवं यावज्जीवव्रतधारणः, कतमं वाव, अनेके हि ज्ञानकर्मभिर्जेतव्या लोकास्तिष्ठन्ति ; तेषु तेन ओङ्काराभिध्यानेन कतमं सः लोकं जयतीति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) हे पगवाऩे! मऩुष्यर्गळिल् ऎवऩॊरुवऩ् मिग अत्पुदमाग उयिर् उळ्ळवरै इन्द ओम्गारत्तै अबिमुगमाग (इडैयूऱु इऩ्ऱि नेर्मुगमाग) सिन्दिप्पाऩ्। वॆळिविषयङ्गळिल् इरुन्दु उळ् इऴुक्कप्पट्ट करणङ्गळै उडैयवऩायुम्, ओम्गारत्तिल् सित्तत्तिल् ऒरुमुगप्पडुत्तियवऩायुम्, पक्तियाल् ओम्गारत्तिल् पिरह्म पावत्तै अडैन्दवऩाग तियाऩिप्पाऩ्। आत्म पिरत्ययत्तै (अदुवे पिरह्मम् ऎऩ्ऱ नम्बिक्कैयै इडैविडादु) वेऱु विषयङ्गळिल् उण्डाऩ नम्बिक्कैयै तगर्त्तु काऱ्ऱु अऱ्ऱ इडत्तिल् उळ्ळ तीबत्तिऩ् सिगैबोल् इरुत्तल् अबित्तियाऩम् ऎऩ्ऱ सॊल्लुक्कु पॊरुळागुम्। सत्तियम्, पिरह्मसरियम्, अहिंसै पिऱर्बॊरुळै नाडामै तियागम्, सन्नियासम्, सौसम्, सन्दोषम्, मायावित् तऩ्मैयाऩ कबडम् इऩ्मै ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ अनेग यमनियमङ्गळाल् अऩुक्किरहिक्कप्पट्टवऩागि ऎवऩ् ऒरुवऩ् उयिर् उळ्ळवरै मुऱ्सॊऩ्ऩबडि ओम्गारत्तैत् तियाऩम् सॆय्गिऱाऩ्। ञाऩ, कर्माक्कळाल् जॆयिक्कत्तक्क, अडैयत्तक्क पल लोगङ्गळ् उळ्ळऩ। अवैगळुळ् इन्द ओम्गार अबित्तियाऩत्ताल् ऎदै अडैगिऩ्ऱाऩ्। (ऎन्द लोगत्तै अडैगिऩ्ऱाऩ्)
तस्मै स होवाच। एतद्वै सत्यकाम परं चापरं च ब्रह्म यदोङ्कारः। तस्माद्विद्वानेतेनैवायतनेनैकतरमन्वेति ॥ २ ॥
पृष्टवते तस्मै स ह उवाच पिप्पलादः — एतद्वै सत्यकाम। एतत् ब्रह्म वै परं च अपरं च ब्रह्म परं सत्यमक्षरं पुरुषाख्यम् अपरं च प्राणाख्यं प्रथमजं यत् तदोङ्कार एव ओङ्कारात्मकम् ओङ्कारप्रतीकत्वात्। परं हि ब्रह्म शब्दाद्युपलक्षणानर्हं सर्वधर्मविशेषवर्जितम् , अतो न शक्यमतीन्द्रियगोचरत्वात्केवलेन मनसावगाहितुम्। ओङ्कारे तु विष्ण्वादिप्रतिमास्थानीये भक्त्यावेशितब्रह्मभावे ध्यायिनां तत्प्रसीदतीत्यवगम्यते शास्त्रप्रामाण्यात्। तथा परं च ब्रह्म। तस्मात्परं चापरं च ब्रह्म यदोङ्कार इत्युपचर्यते। तस्मादेवं विद्वान् एतेनैव आत्मप्राप्तिसाधनेनैव ओङ्काराभिध्यानेन एकतरं परमपरं वा अन्वेति ब्रह्मानुगच्छति ; नेदिष्ठं ह्यालम्बनमोङ्कारो ब्रह्मणः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु केट्ट सत्तिय कामऩिऩ् पॊरुट्टु पिप्पलादर् कूऱलाऩार्। सत्तियगामा! नी केट्टदऱ्कु इदुदाऩ् पदिल्। इन्द पिरह्ममाऩदु परम् ऎऩ्ऱुम्, अबरम् ऎऩ्ऱुम्, इरुवगैप्पडुम्। इदिल् परम् सत्तियमुम्, अक्षरमुम् आगुम्। अबरम् ऎऩ्बदु पुरुषऩ् ऎऩप्पडुम्। मेलुम् पिराणऩ् ऎऩप्पडुम् मुदल् तोऩ्ऱलुम् आगुम्। इवैगळ् यावऱ्ऱिऱ्कुम् ओम्गारात्मगमाऩ ओम्गारमे पिरदीगम् आगुम्। परप्पिरह्ममाऩदु सप्तम् मुदलाऩ उबलक्षणङ्गळाल् अऱियप्पडमुडियाददु। अदु सर्वदर्म विसेषङ्गळुम् अऱ्ऱदु। अदु इन्दिरिय कोसरमाय् इल्लाददाल् मऩदालुम् अऱिन्दु कॊळ्ळ मुडियाददु। इन्निलैयिल् विष्णु मुदलाऩ पिरदिमैगळिऩ् स्ताऩत्तिल् इरुक्कुम् इन्द पिरणवत्तिल् पक्तियिऩाल् उण्डाऩ पिरह्मबावत्तोडु तियाऩम् सॆय्बवर्गळुक्कु अदु अरुळ् सॆय्गिऱदु ऎऩ्ऱु सास्तिरप् पिरमाणङ्गळाल् पुरिन्दुगॊळ्ळप्पडुगिऱदु। अव्वाऱे अबरप्पिरह्ममुम् आगुम्। ऎऩवे पराबर पिरह्मङ्गळ् ओम्गारम् ऎऩ्ऱु उबसारमागक् कूऱप्पडुगिऱदु। ऎऩवे इव्वाऱु वित्वाऩाऩवऩ् अऱिन्दु आत्मप्पिराप्तिक्कु सादऩमाय् ओम्गारत्तै अबित्तियाऩम् सॆय्वदाल् पराबर पिरह्मङ्गळिल् एदावदु ऒऩ्ऱै अडैन्दवऩाग आगिऩ्ऱाऩ्। पिरह्मत्तै उणर्वदऱ्कु ओम्गारम् मिग नॆरुक्कमाऩ विरुम्बत्तक्क उबायम् आगुम्।
स यद्येकमात्रमभिध्यायीत स तेनैव संवेदितस्तूर्णमेव जगत्यामभिसम्पद्यते। तमृचो मनुष्यलोकमुपनयन्ते स तत्र तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया सम्पन्नो महिमानमनुभवति ॥ ३ ॥
स यद्यप्योङ्कारस्य सकलमात्राविभागज्ञो न भवति, तथाप्योङ्काराभिध्यानप्रभावाद्विशिष्टामेव गतिं गच्छति ; एतदेकदेशज्ञानवैगुण्यतयोङ्कारशरणः कर्मज्ञानोभयभ्रष्टो न दुर्गतिं गच्छति ; किं तर्हि, यदि एवमोङ्कारमेव एकमात्राविभागज्ञ एव केवलः अभिध्यायीत एकमात्रं सदा ध्यायीत, स तेनैव एकमात्राविशिष्टोङ्काराभिध्यानेनैव संवेदितः सम्बोधितः तूर्णं क्षिप्रमेव जगत्यां पृथिव्याम् अभिसम्पद्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द सादगऩ् इव्वाऱु ओम्गारत्तिऩ् सगल मात्तिरा विबागङ्गळैयुम् अऱियादु इरुप्पिऩुम् ओम्गारत्तिऩुडैय अबित्तियाऩ पिरबावत्ताल् मेऩ्मैयाऩ कदियैये अडैगिऱाऩ्। इन्द एगदेस ऒम्गार वैगुण्यत्तै पऱ्ऱियिरुन्द पोदिलुम्, ओम्गारत्तै सरणमाग अडैन्दमैयाल् कर्मा ञाऩम् ऎऩ्ऱ इरण्डिलिरुन्दुम् पिरष्ट्टऩागि तुर्गदियै अडैन्दु विडुवदु इल्लै। अप्पॊऴुदु अवऩ् ऎऩ्ऩ आगिऱाऩ्? अवऩ् ओम्गारत्तिऩ् ऒरु मात्तिरा विबागत्तै अऱिन्दवऩाय् इरुप्पिऩुम् केवलम् एगमात्तिरमाय् मुऱ्सॊऩ्ऩबडि अबित्तियाऩम् सॆय्वदाल् सम्बोदऩम् सॆय्यप्पट्टवऩागि नऩ्गु तूण्डप्पट्टवऩागि, सीक्किरमागवे मऱुबडियुम् पूमियिल् उण्डागिऱाऩ्।
किम् ? मनुष्यलोकम्। अनेकानि हि जन्मानि जगत्यां सम्भवन्ति। तत्र तं साधकं जगत्यां मनुष्यलोकमेव उपनयन्ते उपनिगमयन्ति ऋचः। ऋग्वेदरूपा ह्योङ्कारस्य प्रथमा एकमात्रा। तेन स तत्र मनुष्यजन्मनि द्विजाग्र्यः सन् तपसा ब्रह्मचर्येण श्रद्धया च सम्पन्नः महिमानं विभूतिम् अनुभवति न वीतश्रद्धो यथेष्टचेष्टो भवति ; योगभ्रष्टः कदाचिदपि न दुर्गतिं गच्छति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पूलोगम् ऎऩिल् ऎऩ्ऩ? मऩुष्यलोगम्। लोगत्तिल् ऎत्तऩैयो विदमाऩ जऩ्माक्कळ् उण्डु। अदिल् इन्द ओम्गार उबासगऩै अन्द उबासऩै मऩुष्यलोगत्तैये अडैविक्किऩ्ऱदु। अदु ऎदु ऎऩिल् अदु रिक्वेद रूबमाऩ ओम्गारत्तिऩ् मुदल् मात्तिरै। अदै अबित्तियाऩम् सॆय्बवऩ् अन्द अबित्तियाऩत्ताल् किडैत्त इन्द मऩुष्य जऩ्माविल् पिराह्मण सिरेष्ट्टऩागि तवत्तालुम् पिरह्मसरियत्तालुम् सिरत्तैयालुम् उयर्न्द तऩ्मैयै अडैन्दु महिमैगळै अदावदु अऩुबूदियै अडैगिऱाऩ्। इव्वाऱु योग पिरष्ट्टऩाऩवऩ् सिरत्तै अऱ्ऱवऩायुम् विरुप्पम् पोल् सञ्जरिप्पवऩायुम् आगि ऒरु पोदुम् तुर्गदियै अडैवदु इल्लै।
अथ यदि द्विमात्रेण मनसि सम्पद्यते सोऽन्तरिक्षं यजुर्भिरुन्नीयते सोमलोकम्। स सोमलोके विभूतिमनुभूय पुनरावर्तते ॥ ४ ॥
अथ पुनः यदि द्विमात्राविभागज्ञो द्विमात्रेण विशिष्टमोङ्कारमभिध्यायीत स्वप्नात्मके मनसि मननीये यजुर्मये सौमदैवत्ये सम्पद्यते एकाग्रतयात्मभावं गच्छति, स एवं सम्पन्नो मृतः अन्तरिक्षम् अन्तरिक्षाधारं द्वितीयमात्रारूपं द्वितीयमात्रारूपैरेव यजुर्भिः उन्नीयते सोमलोकं सौम्यं जन्मप्रापयन्ति तं यजूंषित्यर्थः। स तत्र विभूतिमनुभूय सोमलोके मनुष्यलोकं प्रति पुनरावर्तते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मेलुम् ऒरु सादगऩ् ओम्गारत्तिऩ् इरण्डु मात्तिरविबागङ्गळै अऱिन्दवऩागि इरण्डावदु मात्तिरैयोडु कूडिऩ ओम्गारत्तै सॊप्पऩ आत्मगमाऩ मऩसिल् तियाऩम् सॆय्वाऩेयाऩाल् अवऩ् सोमऩै तेवदैयागक् कॊण्ड यजुर्वेद सारमाऩ इरण्डावदु मात्तिरैयै एगाक्रसित्तत्तुडऩ् तियाऩम् सॆय्ददाल् अङ्गु आत्मबावम् पॆऱ्ऱु सोमलोगत्तै अडैगिऱाऩ्। इव्वाऱु इरण्डावदु मात्तिरा सम्बऩ्ऩऩाऩवऩ् इन्द सरीरम् विऴुन्दबोदु अन्दरिक्षत्तिऱ्कु आदारमायुम्, इरण्डावदु ओम्गार मात्तिरा रूबमायुम् उळ्ळ यजुर् वेदत्ताल् मेले सोम लोगत्तिऱ्कु कॊण्डु सॆल्लप्पट्टु मिग अऴगिय जऩ्मावै अडैविक्किऱदु यजुर् वेदम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अवऩ् अन्द सोमलोगत्तिल् विबूदियै अऩुबवित्त पिऱगु मऱुबडियुम् मऩुष्य लोगत्तिऱ्के तिरुम्बि वरुगिऱाऩ्।
यः पुनरेतं त्रिमात्रेणोमित्येतेनैवाक्षरेण परं पुरुषमभिध्यायीत स तेजसि सूर्ये सम्पन्नः। यथा पादोदरस्त्वचा विनिर्मुच्यत एवं ह वै स पाप्मना विनिर्मुक्तः स सामभिरुन्नीयते ब्रह्मलोकं स एतस्माज्जीवघनात्परात्परं पुरिशयं पुरुषमीक्षते। तदेतौ श्लोकौ भवतः ॥ ५ ॥
यः पुनः एतम् ओङ्कारं त्रिमात्रेण त्रिमात्राविषयविज्ञानविशिष्टेन ओमित्येतेनैव अक्षरेण परं सूर्यान्तर्गतं पुरुषं प्रतीकत्वेन अभिध्यायीत तेनाभिध्यानेन प्रतीकत्वेन ह्यालम्बनत्वं प्रकृतमोङ्कारस्य परं चापरं च ब्रह्मेति अभेदश्रुतेः, ओङ्कारमिति च द्वितीयानेकशः श्रुता बाध्येतान्यथा। यद्यपि तृतीयाभिधानत्वेन करणत्वमुपपद्यते, तथापि प्रकृतानुरोधात्त्रिमात्रं परं पुरुषमिति द्वितीयैव परिणेया ‘त्यजेदेकं कुलस्यार्थे’ इति न्यायेन। सः तृतीयमात्रारूपे तेजसि सूर्ये सम्पन्नो भवति ध्यायमानः, मृतोऽपि सूर्यात्सोमलोकादिवन्न पुनरावर्तते ; किन्तु सूर्ये सम्पन्नमात्र एव ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऒरुवऩ् इन्द ओम्गारत्तै मूऩ्ऱु मात्तिरैयोडु अदावदु मूऩ्ऱु मात्तिरैगळिऩ् विषय विक्ञाऩत्तोडु कूडियदाग इन्द ओम् ऎऩ्ऱ अक्षरत्ताल् सूरियान्दर्गदमाऩ परम पुरुषऩै इन्दप् पिरदीगम् कॊण्डु तियाऩम् सॆय्यवेण्डुम्। इन्द अबित्तियाऩत्ताल् इन्द ओम्गारत्तिऱ्कु पिरदीगत्तऩ्मैयाल् आलम्बऩत्तुवम् एऱ्पडुगिऱदु। इव्वाऱु इन्द ओम्गारत्तिऱ्कु परमायुम्, अबरमायुम् उळ्ळ पिरह्मत्तिऱ्कु अबेदमाय् विळङ्गुवदु ऎऩ्बदु इरण्डावदु आदेसम्। इदु पादिक्कप्पडुम् ऎऩ्ऱाल् वेऱु विदमाग कूऱुवोमेयाऩाल् मूऩ्ऱावदु अबित्तियाऩत्ताल् अदऱ्कु करणत्तुवम् एऱ्पडुगिऱदु। अप्पडि इरुप्पिऩुम् इप्पोदैय नडैमुऱैयैप् पिऩ्बऱ्ऱि मूऩ्ऱु मात्तिरैगळोडु कूडिय परमबुरुषऩैये अदु कुऱिक्किऱदु ऎऩ्ऱ इरण्डावदे कॊळ्ळत्तक्कदु आगुम्। इदु कुलत्तिऩ् पॊरुट्टु ऒरुवऩैत् तियागम् सॆय्यलाम् ऎऩ्ऱ नियायत्तिऱ्कु ऒप्पाऩदु। अन्द मूऩ्ऱावदु मात्तिरा रूबमाऩदु तेजस्साऩ सूरियऩिल् निलैबॆऱ्ऱदाग आगिऱदु। अदै अव्वाऱु तियाऩिप्पवऩ् मरणमडैन्दालुम् सूरियलोगत्तिलिरुन्दु सोमलोगत्तै अडैगिऱाऩ् ऎऩ्बदु पोल् पुणराविर्त्तियै अडैवदु इल्लै। आऩाल् सूरियऩिडत्तिलेये निलैबॆऱ्ऱवऩ् पोल् आगिऱाऩ्।
यथा पादोदरः सर्पः त्वचा विनिर्मुच्यते जीर्णत्वग्विनिर्मुक्तः स पुनर्नवो भवति। एवं ह वै एष यथा दृष्टान्तः स पाप्मना सर्पत्वक्स्थानीयेनाशुद्धिरूपेण विनिर्मुक्तः सः सामभिः तृतीयमात्रारूपैः ऊर्ध्वमुन्नीयते ब्रह्मलोकं हिरण्यगर्भस्य ब्रह्मणो लोकं सत्याख्यम्। सः हिरण्यगर्भः सर्वेषां संसारिणां जीवानामात्मभूतः। स ह्यन्तरात्मा लिङ्गरूपेण सर्वभूतानाम्। तस्मिन् हि लिङ्गात्मनि संहताः सर्वे जीवाः। तस्मात्स जीवघनः स विद्वांस्त्रिमात्रोङ्काराभिज्ञः एतस्माज्जीवघनात् हिरण्यगर्भात्परात्परं परमात्माख्यं पुरुषमीक्षते पुरिशयं सर्वशरीरानुप्रविष्टं पश्यति ध्यायमानः। तत् एतौ अस्मिन्यथोक्तार्थप्रकाशकौ श्लोकौ मन्त्रौ भवतः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎव्वाऱु वयिऱ्ऱैगालाग उडैय सर्प्पमाऩदु तऩ्ऩुडैय मेल्दोलागिय सट्टैयिलिरुन्दु विडुबट्टदागि सट्टै उऱित्त पाम्बाऩदु मऱुबडियुम् पुदिदाग आगिऱदो इन्दत् तिरुष्ट्टान्दम् पोले इव्वाऱु तियाऩित्तवऩ् पाम्बिऩ् सट्टै पोऩ्ऱ असुत्तङ्गळिलिरुन्दु (पाबङ्गळिलिरुन्दु) विडुबट्टवऩागि मूऩ्ऱावदु मात्तिरैयागिय सामरूबत्ताल् हिरण्यगर्बऩिऩ् सत्तिय लोगमाऩ पिरह्म लोगत्तिऱ्कु कॊण्डु सॆल्लप्पडुगिऱाऩ्। अन्द हिरण्यगर्प्पऩ् संसारिगळाऩ सर्व जीवर्गळुक्कुम् आत्म पूदमाऩवऩ्। अवऩ् लिङ्ग रूबमाऩ अन्दरात्मावागि विळङ्गुगिऱाऩ्। अन्द लिङ्गात्माविल् ऎल्ला जीवऩ्गळुम् इणैक्कप्पट्टुळ्ळऩ। (अवऩे सूत्तिरात्मा) ऎऩवे अवऩ् जीवगऩऩ्। इव्वाऱु अन्द त्रिमात्र ओम्गारत्तै अऱिन्द वित्वाऩ् इन्द हिरण्य कर्प्पऩिडत्तिल् इरुन्दुगॊण्डु परमाऩ, परमात्मा ऎऩप्पडुम् ऎल्ला सरीरङ्गळिलुम् नुऴैन्दु पुरत्तिल् वसिक्कुम् अवऩै अदे तियाऩत्तुडऩ् पार्क्किऱाऩ्। कूऱप्पट्ट इन्द अर्त्तत्तै विळक्कुम् इरु मन्दिरङ्गळ् वरुबवै।
तिस्रो मात्रा मृत्युमत्यः प्रयुक्ता अन्योन्यसक्ता अनविप्रयुक्ताः।
क्रियासु बाह्याभ्यन्तरमध्यमासु सम्यक्प्रयुक्तासु न कम्पते ज्ञः ॥ ६ ॥
तिस्रः त्रिसङ्ख्याका अकारोकारमकाराख्याः ओङ्कारस्य मात्राः। मृत्युमत्यः मृत्युर्यासां विद्यते ता मृत्युमत्यः मृत्युगोचरादनतिक्रान्ताः मृत्युगोचरा एवेत्यर्थः। ता आत्मनो ध्यानक्रियासु प्रयुक्ताः। किञ्च, अन्योन्यसक्ताः इतरेतरसम्बद्धाः। अनविप्रयुक्ताः विशेषेणैकैकविषय एव प्रयुक्ता विप्रयुक्ताः, न तथा विप्रयुक्ता अविप्रयुक्ताः, न अविप्रयुक्ता अनविप्रयुक्ताः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ओम्गारत्तिऱ्कु अगार, उगार, मगारम् ऎऩ्ऱ मूऩ्ऱु ऎण्णिक्कै उडैय मात्तिरैगळ् उण्डु। अवै मिरुत्युवोडु कूडिऩवै। अवै मिरुत्युविऱ्कु कोसरम् आगादवै ऎऩ्बदु इल्लै। मिरुत्युविऱ्कु कोसरमाऩवै ऎऩ्बदे पॊरुळ्। अवै आत्माविऩ् तियाऩक् कारियङ्गळिल् पिरयोगिक्कप्पट्टुळ्ळऩ।मेलुम् अवै ऒऩ्ऱोडु ऒऩ्ऱु इणैन्दवै। सम्बन्दमाऩवै। पिरिन्दवै अल्ल, एऩ् ऎऩिल् ऒरे विषयत्तिल् विसेषमाय् पिरयोगिक्कप्पट्टवै। अवै पिरिन्ददु ऎऩ्ऱालुम् ऒऩ्ऱुक्कॊऩ्ऱु सम्बन्दप्पडादवै अल्ल।
किं तर्हि, विशेषेणैकस्मिन्ध्यानकाले तिसृषु क्रियासु बाह्याभ्यन्तरमध्यमासु जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तस्थानपुरुषाभिध्यानलक्षणासु योगक्रियासु युक्तासु सम्यक्प्रयुक्तासु सम्यग्ध्यानकाले प्रयोजितासु न कम्पते न चलति ज्ञः योगी यथोक्तविभागज्ञः ओङ्कारस्येत्यर्थः। न तस्यैवंविदश्चलनमुपपद्यते। यस्माज्जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तपुरुषाः सह स्थानैर्मात्रात्रयरूपेणोङ्कारात्मरूपेण दृष्टाः ; स ह्येवं विद्वान्सर्वात्मभूत ओङ्कारमयः कुतो वा चलेत्कस्मिन्वा ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु कूऱिल् ऎऩ्ऩ पॊरुळ् ऎऩिल् विसेषमाय् ऒरु विषयत्तिल् तियाऩम् सॆय्युम्बॊऴुदु मूऩ्ऱु कारियङ्गळिल् अदावदु पाह्यम्, आप्यन्दरम्, मत्यमम् ऎऩप्पडुम् जाक्रत् सॊप्पऩ, सुऴुत्ति स्ताऩङ्गळिल् उळ्ळ पुरुषऩै अबित्तियाऩम् सॆय्युम् लक्षणमाऩ योगक्किरियैगळिल् तियाऩ कालत्तिल् पिरयोगम् सॆय्यप्पट्ट पॊऴुदु अव्वाऱु तियाऩम् सॆय्बवऩ्। (सॆय्युम् योगि) ओम्गारत्तिऩ् पॊरुळै कूऱप्पट्ट विबागत्तुडऩ् अऱिन्द योगि तऩ् निलैयिलिरुन्दु असैवदु इल्लै। अवऩुक्कु ऎव्विद सलऩमुम् उण्डावदु इल्लै। एऩॆऩिल् जाक्रत्, सॊप्पऩ, सुऴुत्ति स्ताऩ पुरुषऩ् अन्दस्ताऩ मात्तिरैगळुडऩ् कूड ओम्गार रूबत्तुडऩ् अवराल् पार्क्कप्पट्टाऩ्। अव्वाऱु पार्त्त सर्वबूदात्मगमाऩ ओम्गारमयमाऩ वित्वाऩ् एऩ् सलिप्पाऩ्, ऎदिल् सलिप्पाऩ्।
सर्वार्थसङ्ग्रहार्थो द्वितीयो मन्त्रः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।वै) मेले कूऱिय इरण्डावदु मन्दिरमाऩदु सम्बूर्ण अर्त्तत्तै सङ्गिरहम् सॆय्वदागिऱदु।
ऋग्भिरेतं यजुर्भिरन्तरिक्षं सामभिर्यत्तत्कवयो वेदयन्ते।
तमोङ्कारेणैवायतनेनान्वेति विद्वान्यत्तच्छान्तमजरममृतमभयं परं चेति ॥ ७ ॥
ऋग्भिः एतं लोकं मनुष्योपलक्षितम्। यजुर्भिः अन्तरिक्षं सोमाधिष्ठितम्। सामभिः यत् तद्ब्रह्मलोक इति तृतीयं कवयः मेधाविनो विद्यावन्त एव नाविद्वांसः वेदयन्ते। तं त्रिविधं लोकमोङ्कारेण साधनेनापरब्रह्मलक्षणम् अन्वेति अनुगच्छति विद्वान् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) रिक्वेदत्ताल् मऩुष्य लोगमाऩ इन्द लोगम् उबलक्षिक्कप्पट्टदु। यजुर् वेदत्ताल् सन्दिरऩै अदिष्ट्टाऩमागक् कॊण्ड अन्दरिक्ष लोगम् उबलक्षिक्कप्पट्टदु। सामवेदत्ताल् ऎन्द पिरह्म लोगम् उण्डो अदु उबलक्षिक्कप्पट्टदु। इव्वाऱु मूऩ्ऱैयुम् कविगळाऩ वित्तैयुडऩ् कूडिय मेदाविगळ् अऱिवर्। अवित्वाऩ्गळ् अऱिवदु इल्लै। इव्वाऱु मुव्विद लोगङ्गळैयुम्, ओम्गारत्तै सादऩमागक् कॊण्डु अबरप्पिरह्म लक्षणमाऩ सॊरूबत्तै पिऩ्दॊडर्गिऱ मेदावि वित्वाऩ्।
तेनैवोङ्कारेण यत्तत्परं ब्रह्माक्षरं सत्यं पुरुषाख्यं शान्तं विमुक्तजाग्रत्स्वप्नसुषुप्तादिविशेषं सर्वप्रपञ्चविवर्जितम् , अत एव अजरं जरावर्जितम् अमृतं मृत्युवर्जितमत एव। यस्माज्जरादिविक्रियारहितमतः अभयम्। यस्मादेवाभयं तस्मात् परं निरतिशयम्। तदप्योङ्कारेणैवायतनेन गमनसाधनेनान्वेतीत्यर्थः। इतिशब्दो वाक्यपरिसमाप्त्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अदे ओम्गारत्ताल् ऎन्द परप्पिरह्ममायुम्, नासमऱ्ऱदुम्, सत्तियमायुम्, पुरुषऩ् ऎऩप्पडुवदुम्, सान्दमायुम्, ऎल्लावऱ्ऱिलिरुन्दु विडुबट्टदुम्, जाक्रत्, सॊप्पऩम्। सुऴुत्ति ऎऩ्ऱ विसेषङ्गळुडऩ् कूडिय सर्वबिरबञ्जमुम् अऱ्ऱदुम्, अदऩालेये मुदुमै अऱ्ऱदुम्, मरण तर्मम् अऱ्ऱदुम्, इव्वाऱु मुदुमै, माऱुबाडु, मरणदर्मम् इवैगळ् इल्लामैयाल् पयम् अऱ्ऱदायुम् उळ्ळ सॊरूबत्तै अडैगिऩ्ऱऩर्। (आगिऩ्ऱऩर्) ऎदऩाल् इव्वाऱु पयम् अऱ्ऱदाय् इरुक्किऱदो अदऩाल् अदु परम्, उवमै अऱ्ऱदु। अन्द ओम्गारत्तै पिरह्मत्तै अडैवदऱ्कु सादऩमागक् कॊण्डु अदऩुडऩ् ऒऩ्ऱिविडुगिऩ्ऱऩर् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। “इति” ऎऩ्ऱ सॊल् वाक्कियत्तिऩ् पूर्त्तियै काट्टुवदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
इति पञ्चमप्रश्नभाष्यम् ॥
षष्ठः प्रश्नः
अथ हैनं सुकेशा भारद्वाजः पप्रच्छ। भगवन्हिरण्यनाभः कौसल्यो राजपुत्रो मामुपेत्यैतं प्रश्नमपृच्छत षोडशकलं भारद्वाज पुरुषं वेत्थ। तमहं कुमारमब्रवं नाहमिमं वेद यद्यहमिममवेदिषं कथं ते नावक्ष्यमिति, समूलो वा एष परिशुष्यति योऽनृतमभिवदति तस्मान्नार्हाम्यनृतं वक्तुम्। स तूष्णीं रथमारुह्य प्रवव्राज। तं त्वा पृच्छामि क्वासौ पुरुष इति ॥ १ ॥
अथ ह एनं सुकेशा भारद्वाजः पप्रच्छ समस्तं जगत्कार्यकारणलक्षणं सह विज्ञानात्मना परस्मिन्नक्षरे सुषुप्तिकाले सम्प्रतिष्ठत इत्युक्तम्। तत्सामर्थ्यात्प्रलयेऽपि तस्मिन्नेवाक्षरे सम्प्रतिष्ठते जगत्तत एवोत्पद्यत इति च सिद्धं भवति। न ह्यकारणे कार्यस्य सम्प्रतिष्ठानमुपपद्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिऱगु इन्द कुरुवै परत्वाजरिऩ् वंसत्तिल् तोऩ्ऱिय सुगेसर् ऎऩ्बवर् केट्टार्। कारिय करण लक्षणमाऩ, समस्त जगत्तुम्, विक्ञाऩात्मावुडऩ् कूड सुऴुत्ति कालत्तिल् परमायुम्, नासमऱ्ऱदायुम् उळ्ळ अक्षरत्तिल् निलैबॆऱ्ऱुळ्ळदु ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। इव्वाऱु कूऱप्पट्टदालेये इन्द जगत्ताऩदु पिरळयत्तिलुम् अदिलेये निलै पॆऱ्ऱुळ्ळदु। पिऩ् उऱ्पत्ति कालत्तिल् अदऩिडम् इरुन्दे उण्डागिऱदु ऎऩ्ऱुम् सित्तमायिऱ्ऱु। कारियत्तिऱ्कु करणमऱ्ऱदिल् निलै पॆऱुदल् पॊरुन्दादु।
उक्तं च ‘आत्मन एष प्राणो जायते’ (प्र. उ. ३। ३) इति। जगतश्च यन्मूलं तत्परिज्ञानात्परं श्रेय इति सर्वोपनिषदां निश्चितोऽर्थः। अनन्तरं चोक्तम् ‘स सर्वज्ञः सर्वो भवति’ (प्र. उ. ४। १०) इति। वक्तव्यं च क्व तर्हि तदक्षरं सत्यं पुरुषाख्यं विज्ञेयमिति ; तदर्थोऽयं प्रश्न आरभ्यते। वृत्तान्वाख्यानं च विज्ञानस्य दुर्लभत्वज्ञापनेन तल्लब्ध्यर्थं मुमुक्षूणां यत्नविशेषोपादानार्थम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अदुवे कूऱप्पट्टुळ्ळदु। आत्माविलिरुन्दे पिराणऩ् उण्डागिऱदु ऎऩ्ऱु, जगत्तिऱ्कु ऎदु मूलमो अदै अऱिवदालेये उयर्न्द च्रेयस् ऎऩ्बदु ऎल्ला उबनिषत्तुक्कळालुम् निच्चयिक्कप्पट्टबॊरुळ्। अदऱ्कु मेलुम् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। ऎवऩ् सर्वक्ञऩो अवऩ् ऎल्लामुमाय् आगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु, ऎऩवे ताङ्गळ् कूऱवेण्डुम्। अन्द अक्षरमायुम्, सत्तियमायुम्, पुरुषऩ् ऎऩप्पडुवदायुम्, अऱियत्तक्कदायुम् उळ्ळ अदु ऎदु, ऎङ्गु उळ्ळदु, अदऱ्कागवे इन्दक् केळ्वि आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु। निगऴ्न्ददै कूऱुवदु, विक्ञाऩम् मिग तुर्लबमाऩदु ऎऩ्बदैत् तॆरिविप्पदऱ्कुम्, मुमुक्षुक्कळ् अदै अडैवदऱ्कु पॆरुम् मुयऱ्सियै मेऱ्कॊळ्ळवेण्डुम्, ऎऩ्बदऱ्कागवे आगुम्।
हे भगवन् , हिरण्यनाभः नामतः कोसलायां भवः कौसल्यः राजपुत्रः जातितः क्षत्रियः माम् उपेत्य उपगम्य एतम् उच्यमानं प्रश्नम् अपृच्छत। षोडशकलं षोडशसङ्ख्याकाः कला अवयवा इवात्मन्यविद्याध्यारोपितरूपा यस्मिन्पुरुषे, सोऽयं षोडशकलः ; तं षोडशकलं हे भारद्वाज, पुरुषं वेत्थ त्वं विजानासि। तम् अहं राजपुत्रं कुमारं पृष्टवन्तम् अब्रवम् उक्तवानस्मि — नाहमिमं वेद यं त्वं पृच्छसीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पगवाऩे कोसल नाट्टिल् पिऱन्दवऩुम्, हिरण्यगर्बऩ् ऎऩ्ऱु पॆयर् पॆऱ्ऱवऩुमाऩ क्षत्तिरिय जादियिल् पिऱन्द राजबुत्तिरऩ् ऒरुसमयम् ऎऩ्ऩै अणुगि मेले कूऱप्पोगुम् केळ्वियैक् केट्टार्। अक्ञाऩत्ताल् अवयवम् पोऩ्ऱ पदिऩाऱु कलैगळ् ऎन्द आत्माविल् आरोबिक्कप्पट्टुळ्ळदो अन्द पदिऩाऱु कलैगळुडऩ् कूडिय पुरुषऩै हे! पारत्वाजरे नीर् अऱिवीरा ऎऩक्केट्टार्। इव्वाऱु केट्ट राजगुमारऩै नाऩ् सॊऩ्ऩेऩ् नी केट्कुम् पुरुषऩै नाऩ् अऱिय माट्टेऩ् ऎऩ्ऱु।
एवमुक्तवत्यपि मय्यज्ञानमसम्भावयन्तं तमज्ञाने कारणमवादिषम् — यदि कथञ्चित् अहम् इमं त्वया पृष्टं पुरुषम् अवेदिषं विदितवानस्मि, कथम् अत्यन्तशिष्यगुणवतेऽर्थिने ते तुभ्यं न अवक्ष्यं नोक्तवानस्मि न ब्रूयामित्यर्थः। भूयोऽप्यप्रत्ययमेवालक्ष्य प्रत्याययितुमब्रवम् — समूलः सह मूलेन वै एषः अन्यथा सन्तमात्मानमन्यथा कुर्वन् यः अनृतम् अयथाभूतार्थम् अभिवदति, स परिशुष्यति शोषमुपैति इहलोकपरलोकाभ्यां विच्छिद्यते विनश्यति। यत एवं जाने तस्मात् न अर्हामि अहम् अनृतं वक्तुं मूढवत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) नाऩ् इव्वाऱु कूऱियबॊऴुदु ऎऩ्ऩिल् अक्ञाऩत्तै पाविक्कुम् अवऩुक्कु इव्वाऱु सॊऩ्ऩेऩ्। अन्द अक्ञाऩत्तिऱ्कु कारणत्तै विळक्किऩेऩ्। नाऩ् ऎप्पडियावदु अन्द परम पुरुषऩै अऱिन्दिरुप्पेऩेयाऩाल् अत्तियन्द सिष्यऩायुम्, कुणवाऩायुम्, पिरार्त्तिप्पवऩायुम् उळ्ळ उऩक्कु ऎप्पडि कूऱामल् इरुप्पेऩा? कूऱमाट्टेऩ् ऎऩ्बदु अल्ल पॊरुळ्। मऱुबडियुम् अवऩुक्कु नम्बिक्कै वराददैक् कण्डु अवऩुक्कु नम्बिक्कै वरवेण्डि इव्वाऱु कूऱिऩेऩ्। वेऱुविदमाय् इरुक्कुम् आत्मावै अदऩ् निलैक्कु माऱाग वेऱुविदमाय् माऱाग ऎवऩ् ऒरुवऩ् कूऱुगिऱाऩो अदु पॊय्यागुम्। अदु उळ्ळदै उळ्ळबडि कूऱियदु आगादु। इव्वाऱु पॊय् सॊल्लुबवऩ् इगलोग, परलोगङ्गळिलिरुन्दु पिरिक्कप्पट्टवऩागि वेरुडऩ् नासमावाऩ्। इदै नाऩ् उणर्न्दु इरुप्पदाल् नाऩ् मूडऩ् पोल् पॊय् सॊल्ल मुडियादवऩाय् इरुक्किऱेऩ्
स राजपुत्रः एवं प्रत्यायितः तूष्णीं व्रीडितः रथम् आरुह्य प्रवव्राज प्रगतवान् यथागतमेव। अतो न्यायत उपसन्नाय योग्याय जानता विद्या वक्तव्यैव ; अनृतं च न वक्तव्यं सर्वास्वप्यवस्थास्वित्येतत्सिद्धं भवति। तं पुरुषं त्वा त्वां पृच्छामि मम हृदि विज्ञेयत्वेन शल्यमिव स्थितम् , क्व असौ वर्तते विज्ञेयः पुरुष इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु ऎऩ्ऩाल् तिरुप्पि अऩुप्पप्पट्ट राजगुमारऩ् वॆट्कमुऱ्ऱु वन्द वऴिये तेरिल् एऱिच्चॆऩ्ऱाऩ्। ऎऩवे नियायमाय् तऩ्ऩै अणुगियवऩायुम्, योक्कियऩायुम् पिरह्म वित्तैयिल् आर्वमुम्, पणिवुम् उळ्ळवऩ् पॊरुट्टे पिरह्म वित्तै कूऱत्तक्कदु। ऒरुबोदुम् ऎन्निलैयिलुम्, पॊय्सॊल्लक्कूडादु ऎऩ्बदु इदऩाल् कूऱप्पट्टदु आगुम्। ऎऩवे ताङ्गळ् ऎऩ् मऩदिल् अऱिय वेण्डुम् ऎऩ्ऱु अम्बुबोल् तुळैत्तुक्कॊण्डु इरुक्कुम् अन्दप् पुरुषऩैप् पऱ्ऱि केट्किऱेऩ्। अव्वाऱु अऱियत्तक्क परमबुरुषऩ् ऎङ्गु इरुक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु।
तस्मै स होवाचेहैवान्तःशरीरे सोम्य स पुरुषो यस्मिन्नेताः षोडश कलाः प्रभवन्तीति ॥ २ ॥
तस्मै स होवाच। इहैव अन्तःशरीरे हृदयपुण्डरीकाकाशमध्ये हे सोम्य स पुरुषः, न देशान्तरे विज्ञेयः। यस्मिन् एताः उच्यमानाः षोडश कलाः प्राणाद्याः प्रभवन्ति उत्पद्यन्त इति षोडशभिः कलाभिरुपाधिभूताभिः सकल इव निष्कलः पुरुषो लक्ष्यतेऽविद्ययेति ; तदुपाधिकलाध्यारोपापनयनेन विद्यया स पुरुषः केवलो दर्शयितव्य इति कलानां तत्प्रभवत्वमुच्यते प्राणादीनाम्। अत्यन्तनिर्विशेषे ह्यद्वये विशुद्धे तत्त्वे न शक्योऽध्यारोपमन्तरेण प्रतिपाद्यप्रतिपादनादिव्यवहारः कर्तुमिति कलानां प्रभवस्थित्यप्यया आरोप्यन्तेऽविद्याविषयाः। चैतन्याव्यतिरेकेणैव हि कला जायमानास्तिष्ठन्त्यः प्रलीयमानाश्च सर्वदा लक्ष्यन्ते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) “तस्मै स होवाच” ऎऩ्ऱु कुऴन्दाय् इङ्गेये इन्द सरीरत्तिऩ् मत्तियिल् हिरुदय पुण्डरीग आगासत्तिऩ् मत्तियिल् अन्द पुरुषऩाऩवऩ् इरुक्किऱाऩ्। अवऩै वेऱु तेसङ्गळिल् तेड वेण्डियदु इल्लै। अवऩिडत्तिलेये कूऱप्पडुम् पिराणऩिऩ् मुदलाऩ पदिऩाऱु कलैगळुम् उण्डागिऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु, उबादिगळाऩ पदिऩाऱु कलैगळाल् निष्कळमाऩ परमबुरुषऩ् सगल कलैगळुडऩ् कूडियवऩ् पोल् काणप्पडुगिऱाऩ्। इदु अवित्तैयाल् उण्डाऩदु आगुम्। इव्वाऱु अवऩिडत्तिल् अवित्तैयाल् आरोबिक्कप्पट्टवैगळै वित्तैयिऩाल् नीक्कि केवलमाऩ अन्दबरम पुरुषऩ् पार्क्कत्तक्कवऩ् ऎऩ्ऱु इव्वाऱु कलैगळ् अवऩिडमिरुन्दु उऱ्पत्तियाऩदागक् कूऱप्पडुगिऱदु। पिराणऩ् मुदलाऩ कलैगळुक्कु ऎन्निलैयिलुम् ऎव्विसेषमऱ्ऱदुम्, तऩक्कु इरण्डावदऱ्ऱदुम्, परम सुत्तमाऩदुम् आऩ आत्मदत्तुवत्तिल् आरोबम् इऩ्ऱि वेऱु वऴियाल् उऱ्पत्ति कूऱमुडियादु। इव्वाऱु आरोबम् इऩ्ऱि पिरदिबात्तिय, पिरदिबादग वियवहारङ्गळ् सॆय्यमुडियादु। कलैगळ् उऱ्पत्तियागुम् निलैगळ् कूड अवित्तैयिऩाल् सैदऩ्यत्तैक् काट्टिलुम् माऱुबडाद सॊरूबत्तिल् आरोबम् सॆय्यप्पडुगिऩ्ऱऩ। इव्वाऱु सैदऩ्यत्तिल् उऱ्पत्तियागि इरुन्दु लयम् अडैवदैये पार्क्किऱोम्।
अत एव भ्रान्ताः केचित् — अग्निसंयोगाद्धृतमिव घटाद्याकारेण चैतन्यमेव प्रतिक्षणं जायते नश्यतीति। तन्निरोधे शून्यमेव सर्वमिति अपरे। घटादिविषयं चैतन्यं चेतयिदुर्नित्यस्यात्मनोऽनित्यं जायते विनश्यतीत्यपरे। चैतन्यं भूतधर्म इति लौकायतिकाः। अनपायोपजनधर्मकचैतन्यमात्मैव नामरूपाद्युपाधिधर्मैः प्रत्यवभासते ‘सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म’ (तै. उ. २। १। १) ‘प्रज्ञानं ब्रह्म’ (ऐ. उ. ३। १। ३) ‘विज्ञानमानन्दं ब्रह्म’ (बृ. उ. ३। ९। २८) ‘विज्ञानघन एव’ (बृ. उ. २। ४। १२) इत्यादिश्रुतिभ्यः। स्वरूपव्यभिचारिषु पदार्थेषु चैतन्यस्याव्यभिचाराद्यथा यथा यो यः पदार्थो ज्ञायते, तथा तथा ज्ञायमानत्वादेव तस्य तस्य चैतन्यस्याव्यभिचारित्वम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎऩवे पिरान्दर्गळाऩ सिलर् अक्ऩियिऩ् सेर्क्कैयाल् नॆय्बोल् कडागारमागवे सैदऩ्यम् ऒव्वॊरु क्षणमुम् उण्डागिऱदु, वसिक्किऱदु ऎऩ्ऱु कूऱुवर्। अवर्गळै निरागरिक्कुम् सिलर् सूऩ्यमेयावुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवर्। कडम् मुदलाऩ विषयङ्गळै सैदऩ्यमाय् सेदऩावत्ताग सॆय्वदऱ्काग नित्तियमाऩ आत्माविऱ्कु अनित्तियत्तुवत्तैयुम्, उण्डागिऱदु ऎऩ्ऱु कूऱुवर्। सैदऩ्यम्, पूददर्मम् ऎऩ्ऱु लोगायदवादिगळ् कूऱुवर्। नीक्क मुडियाददु तऩ्ऩै अणुगि उळ्ळवऱ्ऱिऩ् तऩ्मैयै, सैदऩ्यमाऩ आत्मावे नाम, रूब उबादि तर्मङ्गळुडऩ् पिरगासिक्कच् चॆय्गिऱदु। सत्तियमायुम्, ञाऩमायुम् मुडिवऱ्ऱदायुम् इरुप्पदु पिरह्मम्, “पिरक्ञाऩम्बिरह्म” “विक्ञाऩम् आऩन्दम् पिरह्म,” “विक्ञाऩगऩ:” ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ सुरुदिगळाल् मुऱ्सॊऩ्ऩदु अऱियप्पडुगिऱदु। सॊरूबङ्गळिल् वियबिसरिक्कुम् (माऱुबडुम्) पदार्त्तङ्गळिल् सैदऩ्यम् माऱुबडुवदु इल्लै। अदु ऎव्वाऱु ऎऩिल् ऎप्पडि, ऎप्पडि ऎन्दप् पदार्त्तम् अऱियप्पडुगिऱदो अव्वाऱु, अव्वाऱे अवै अऱियप्पडुवदाल् सैदऩ्यत्तिऱ्कु माऱुबडाद तऩ्मैयुम्।
वस्तुतत्त्वं भवति किञ्चित् , न ज्ञायत इति चानुपपन्नम् ; रूपं च दृश्यते, न चास्ति चक्षुरिति यथा। व्यभिचरति तु ज्ञेयम् ; न ज्ञानं व्यभिचरति कदाचिदपि ज्ञेयम् , ज्ञेयाभावेऽपि ज्ञेयान्तरे भावाज्ज्ञानस्य। न हि ज्ञानेऽसति ज्ञेयं नाम भवति कस्यचित् ; सुषुप्तेऽदर्शनात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अदुवे वस्तु तत्तुवमागुम्। मेलुम् अदु अव्वाऱु अऱियप्पडुवदु इल्लै ऎऩ्ऱु कूऱुवदु पॊरुन्दादु। अदु ऎव्वाऱु ऎऩिल् इवऩ् रूबत्तैप् पार्क्किऱाऩ् आऩाल् कण् इल्लै ऎऩ्ऱु कूऱुवदु पोल् आगुम्। ञेयम् माऱुबडुम्। ऒरुबोदुम् ञाऩम् माऱुबडुवदु इल्लै। सिल समयङ्गळिल् ञेयम् माऱुबडामल् इरुक्कलाम्। सक्षुस्साऩदु सुऴुत्तियिल् इल्लै। अव्वाऱु आगलामे ऎऩ्ऱु कूऱुवदुम् पॊरुन्दादु। ञाऩ अबावत्तिल् ञेयम् ऒरु पोदुम् इरुक्कादु। सुऴुत्तियिल् अदऩ् अबावम् काणप्पडुगिऱदु।
ज्ञानस्यापि सुषुप्तेऽभावाज्ज्ञेयवज्ज्ञानस्वरूपस्य व्यभिचार इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) ञाऩत्तिऱ्कु सुऴुत्तियिल् अबावम् इरुक्किऱदु। अदऩाल् ञेयमाऩ ञाऩस्वरूबम् माऱुबडुगिऱदु ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न, ज्ञेयावभासकस्य ज्ञानस्यालोकवज्ज्ञेयाभिव्यक्त्यर्थत्वात्स्वव्यङ्ग्याभावे आलोकाभावानुपपत्तिवत् अप्रतीतेषु वस्तुषु सुषुप्ते विज्ञानाभावानुपपत्तेः। न ह्यन्धकारे चक्षुषो रूपानुपलब्धौ चक्षुषोऽभावः शक्यः कल्पयितुमवैनाशिकेन ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् अव्वाऱु इल्लै। ञेयत्तै पिरगासिक्कच् चॆय्युम् ञाऩत्तिऱ्कु कण्बोल् ञेय वियबिसारित्तुवम् एऱ्पडादु। अङ्गु पार्वैयै तॆरियप्पडुत्तुम् विक्ञाऩत्तिऩ् अबावत्ताल् पार्क्कुम् कण् इऩ्मै सुऴुत्तियिल् एऱ्ऱुक्कॊळ्ळप्पडुवदु इल्लै। अदुबोल् विक्ञाऩत्तिऱ्कुम् अऩुबबत्ति, इरुळिल् कण्णाल् रूबमाऩदु पार्क्कप्पडविल्लै ऎऩ्बदऱ्काग वैनासिगराल् कण्णिऩ् इऩ्मै कल्बिक्कमुडियादु।
वैनाशिको ज्ञेयाभावे ज्ञानाभावं कल्पयत्येवेति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) वैनासिगऩ् ञेयत्तिऩ् इऩ्मैयाल् ञाऩत्तिऩ् अबावत्तैये कल्बिक्किऱाऩ्।
येन तदभावं कल्पयेत्तस्याभावः केन कल्प्यत इति वक्तव्यं वैनाशिकेन ; तदभावस्यापि ज्ञेयत्वाज्ज्ञानाभावे तदनुपपत्तेः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) इव्वाऱु कल्बिक्कप्पडुम् अबावम् याराल् कल्बिक्कप्पडुगिऱदु। अन्द अबावम् याराल् कल्बिक्कप्पट्टदु ऎऩ्ऱु वाय्च्चॊल् वीरऩाऩ वैनासिगराल् निरूबिक्कप्पडवेण्डुम्। अन्द अबावमुम् ञेयमाय् इरुप्पदाल् अन्द ञाऩ अबावत्तुवम् ऒत्तुक्कॊळ्ळ मुडियाददु।
ज्ञानस्य ज्ञेयाव्यतिरिक्तत्वाज्ज्ञेयाभावे ज्ञानाभाव इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) ञाऩत्तिऱ्कु ञेयत्तिल् इरुन्दु वेऱुबट्ट तऩ्मै उळ्ळदाल् ञेय अबावत्ताल् ञाऩ अबावम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न, अभावस्यापि ज्ञेयत्वाभ्युपगमात् — अभावोऽपि ज्ञेयोऽभ्युपगम्यते वैनाशिकैर्नित्यश्च। तदव्यतिरिक्तं चेज्ज्ञानं नित्यं कल्पितं स्यात्। तदभावस्य च ज्ञानात्मकत्वादभावत्वं च वाङ्मात्रमेव ; न परमार्थतोऽभावत्वमनित्यत्वं च ज्ञानस्य। न च नित्यस्य ज्ञानस्याभावनाममात्राध्यारोपे किञ्चिन्नश्छिन्नम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियल्ल। अबावत्तिऱ्कुम् ञेयत्तुवम् पुरिन्दुगॊळ्ळप्पडुवदाल् अबावमुम् ञेयम् ऎऩ्ऱु वैनासिगर्गळ् ऒप्पुक्कॊळ्गिऩ्ऱऩर्। अदिलिरुन्दु माऱुबडाददु नित्तियम् ऎऩ्ऱ पॊऴुदु ञाऩत्तिऱ्कुम् नित्तियम् कल्बिदम् आगुम्। एऩ्ऎऩिल् अबावत्तिऱ्कुम् ञाऩत्मगत्तुव अबावत्तुवम् कल्बिक्कप्पट्टदु आगुम्। इदु वॆऱुम् वाय्च्चॊल्लाल् मात्तिरम् वादत्तिऱ्काग कल्बिक्कप्पट्टदु। उण्मैयिल् ञाऩत्तिऱ्के अबावत्तुवमुम्, अनित्तियत्तुवमुम् सित्तिक्कादु। मेलुम् नित्तियमाऩ ञाऩत्तिऱ्कु अबावम् ऎऩ्ऱ पेरै मात्तिरम् आरोबम् सॆय्वदऱ्कु नमक्कु कॊञ्जमुम् अबिप्रायम् इल्लै
अथाभावो ज्ञेयोऽपि सन् ज्ञानव्यतिरिक्त इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् अबावम् ञेयमाय् इरुप्पिऩुम् ञाऩत्तिऱ्कु माऱुबट्टदु ऎऩ्ऱाल्
न तर्हि ज्ञेयाभावो ज्ञानाभावः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अव्वाऱु कूऱुवायेयाऩाल् ञेय अबावम् एऱ्पडुम् पॊऴुदु ञाऩ अबावम् एऱ्पडुम्
ज्ञेयं ज्ञानव्यतिरिक्तम् ; न तु ज्ञानं ज्ञेयव्यतिरिक्तमिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) ञेयम्, ञाऩत्तैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टदु, ञाऩम् ञेयत्तैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टदु अल्ल। ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्
न , शब्दमात्रत्वाद्विशेषानुपपत्तेः। ज्ञेयज्ञानयोरेकत्वं चेदभ्युपगम्यते, ज्ञेयं ज्ञानव्यातिरिक्तम् , न ज्ञेयव्यतिरिक्तं ज्ञानम् इति तु शब्दमात्रमेव तत् — वह्निरग्निव्यतिरिक्तः, अग्निर्न वह्निव्यतिरिक्त इति यद्वत् — अभ्युपगम्यम्। ज्ञेयव्यतिरेके तु ज्ञानस्य ज्ञेयाभावे ज्ञानाभावानुपपत्तिः सिद्धा ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियल्ल। वॆऱुम् सॊल् अलङ्गारङ्गळ् अऩ्ऱि इदिल् विसेषम् एदुम् इल्लै। ञाऩ ञेयङ्गळिऩ् एगत्तुवत्तै ऒप्पुक् कॊळ्वोमेयाऩाल् ञेयम् ञाऩत्तैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टदागवो, ञाऩम् ञेयत्तैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टदागवो आवदु इल्लै। इदु वॆऱुम् वाय्च्चॊल् अलङ्गारम्दाऩ्। ऎव्वाऱु वन्हि अक्ऩियै विडवेऱाऩदु अल्लवो, मेलुम् अक्ऩि वन्हियै विड वेऱाऩदु अल्लवो अव्वाऱु अऱियवेण्डुम्। ञेयत्तैक्काट्टिलुम् वेऱाऩदाग आऩाल् ञाऩत्तिऱ्कु ञेयम् इल्लाददाल् ञाऩअबावम् ऒप्पुक्कॊळ्ळत्तक्कदल्ल ऎऩ्ऱु सित्तिक्किऱदु।
ज्ञेयाभावेऽदर्शनादभावो ज्ञानस्येति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) ञेयत्तिऩ् अबावत्तैक् काण्बदाल् अल्लदु अन्द अबावत्तैक् काणाददाल् अन्द अबावम् ञाऩत्तिऱ्के ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न सुषुप्ते ज्ञप्त्यभ्युपगमात् — वैनाशिकैरभ्युपगम्यते हि सुषुप्तेऽपि विज्ञानास्तित्वम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु। सुऴुत्तियिल् ञप्ति ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुगिऱदु। इदै वैनासिगर्गळुम् ऒप्पुक्कॊळ्गिऩ्ऱऩर्। ऎऩवे सुऴुत्तियिलुम् ञाऩत्तिऱ्कु अस्तित्तुवम्(इरुक्कुम् तऩ्मै) ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुगिऱदु।
तत्रापि ज्ञेयत्वमभ्युपगम्यते ज्ञानस्य स्वेनैवेति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) अङ्गुम् ञाऩत्तिऱ्कु तऩ्ऩैत्ताऩे ञेयमाय्क् कॊळ्ळुम् तऩ्मै उळ्ळदु ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न , भेदस्य सिद्धत्वात् — सिद्धं ह्यभावविज्ञेयविषयस्य ज्ञानस्याभावज्ञेयव्यतिरेकाज्ज्ञेयज्ञानयोरन्यत्वम्। न हि तत्सिद्धं मृतमिवोज्जीवयितुं पुनरन्यथा कर्तुं शक्यते वैनाशिकशतैरपि ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु। ऎऩवे पेदम् सित्तिक्कुम्, मुऩ्बे अबावत्तै अऱिवदाग उडैय विषयमाऩ ञाऩत्तिऱ्कु अबावत्तैक् काट्टिलुम् ञेयत्तुवम् ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पट्टुळ्ळदु। ञेयम्, ञाऩम् इवैगळुक्कु अन्नियत्तुवम् इल्लै। वैनासिगऩ् कूऱुवदु सित्तिक्कादु। अदु सॆत्तवऩै ऎऴुप्पुवदु पोऩ्ऱदुम्, ऒऩ्ऱै मऱ्ऱॊऩ्ऱाग आक्कुवदुम् आगुम्। ऎऩवे इत्तगैयदे ञाऩत्तिऱ्कु ञेयत्तुवम् कूऱुम् वादमुम्।
ज्ञानस्य स्वाज्ञेयत्वे तदप्यन्येन तदप्यन्येनेति त्वत्पक्षेऽतिप्रसङ्ग इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) अदुवुम् मऱ्ऱवऩाल्, अदुवुम् मऱ्ऱवऩाल् ऎऩ्ऱु मुऱ्पक्षत्तिल् कूऱुवदु अदिप्पिरसङ्गमागुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्
न , तद्विभागोपपत्तेः सर्वस्य — यदा हि सर्वं ज्ञेयं कस्यचित् , तदा तद्व्यतिरिक्तं ज्ञानं ज्ञानमेवेति द्वितीयो विभाग एवाभ्युपगम्यतेऽवैनाशिकैः। न तृतीयस्तद्विषय इत्यनवस्थानुपपत्तिः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु। ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् अन्द विबागमाऩदु ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पट्टुळ्ळदु। ऎप्पॊऴुदु ऒरुवऩुक्कु ऎल्लाम् ञेयमाग आगिऱदो अप्पॊऴुदु अदऱ्कु माऱुबट्टदु ञाऩम् ऎऩ्ऱु इरण्डावदु विबागम् वैनासिगर्गळाल् ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पडुगिऱदु। मूऩ्ऱावदु अन्द विषयम् ऎऩ्ऱु कूऱिक्कॊण्डे पोऩाल् अदऱ्कु मुडिवे किडैयादु ऎऩ्ऱ तोषम् उडैयदाग आगुम्।
ज्ञानस्य स्वेनैवाविज्ञेयत्वे सर्वज्ञत्वहानिरिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) ञाऩत्तिऱ्कु तऩ्ऩै ताऩे अऱिन्दु कॊळ्ळुम् ञेयत्तुवम् इल्लाविडिल् अदऱ्कु सर्वक्ञत्तुव हाऩि एऱ्पडुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्
सोऽपि दोषस्तस्यैवास्तु ; किं तन्निबर्हणेनास्माकम् ? अनवस्थादोषश्च ज्ञानस्य ज्ञेयत्वाभ्युपगमात् — अवश्यं च वैनाशिकानां ज्ञानं ज्ञेयम्। स्वात्मना चाविज्ञेयत्वेनानवस्था अनिवार्या ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अन्द हाऩियुम् अवऩुक्के एऱ्पडट्टुम्। ऎव्वाऱो ऎङ्गळै सुऴट्टवेण्डुम् ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तिल् नमक्कु अनवस्ता तोषत्तै कल्बित्तु ञाऩत्तिऱ्कु ञेयत्तुवत्तै ऒप्पुक्कॊळ्ळक् कूऱुवारेयाऩाल् अप्पॊऴुदु कट्टायमाग वैनासिगर्गळुक्कु ञाऩम्, ञेयमाग आगुम्। स्वात्माविऩाल् ञेयत्तुवमाय् अऱिन्दुगॊळ्ळ मुडियामै ऎऩ्ऱु मुडिवऱ्ऱ तोषम् नीक्कमुडियाददु।
समान एवायं दोष इति चेत् ,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) नमक्कुळ् इन्द तोषम् समाऩमे ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न, ज्ञानस्यैकत्वोपपत्तेः — सर्वदेशकालपुरुषाद्यवस्थास्वेकमेव ज्ञानं नामरूपाद्यनेकोपाधिभेदात् सवित्रादिजलादिप्रतिबिम्बवदनेकधावभासत इति। नासौ दोषः। तथा चेहेदमुच्यत ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियल्ल। एऩॆऩिल् ञाऩत्तिऱ्कु एगत्तुवम् ऎऩ्बदु एऱ्पडुम्। ऎल्लादेस काल पुरुषऩ् ऎऩ्ऱ अवस्तैगळिल् ऒरे ञाऩमाऩदु ञाऩ, रूब मुदलाऩ अनेग उबादि पेदङ्गळाल् जलम् मुदलाऩवैगळिल् पिरदिबिम्बिक्कुम् सूरियऩ् मुदलाऩवैगळ् पोल् पिरगासिक्कुम्। इदु तोषम् अऩ्ऱु। ऎऩवे इङ्गु इदु कूऱप्पडुगिऱदु।
ननु श्रुतेरिहैवान्तःशरीरे परिच्छिन्नः कुण्डबदरवत्पुरुष इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् सुरुदि वाक्कियत्ताल् अन्द परम पुरुषऩ् इङ्गु इन्द सरीरत्तिल् कुडत्तिल् पोडप्पट्ट इलन्दैप्पऴम् पोल् परिच्चिऩ्ऩमाय् इरुक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु।
न, प्राणादिकलाकारणत्वात् — न हि शरीरमात्रपरिच्छिन्नः प्राणश्रद्धादीनां कलानां कारणत्वं प्रतिपत्तुं शक्नुयात्। कलाकार्यत्वाच्च शरीरस्य — न हि पुरुषकार्याणां कलानां कार्यं सच्छरीरं कारणकारणं स्वस्य पुरुषं कुण्डबदरमिवाभ्यन्तरीकुर्यात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदु सरियल्ल, एऩॆऩिल् अवऩ् पिराणादि कलैगळुक्कु कारणमाय् विळङ्गुवदाल् सरीरमात्तिरत्तिल् परिसिऩ्ऩमाय् उळ्ळ पुरुषऩुक्कु पिराणऩ् सिरत्तै मुदलिय कलैगळुक्कु कारणत्तुवम् कॊळ्ळ मुडियादु। सरीरम् कलागारियमागुम्। पुरुषगारियङ्गळाऩ कलैगळिऩ् कारियत्तै सत्तोडुगूडिय सरीरम्, कारण, कारणम् अदावदु तऩक्कु पुरुषऩुम्, पुरुषऩुक्कुत्ताऩुम्, कुडत्तिल् इडप्पट्ट इलन्दैप्पऴम् पोल् आवदु इल्लै।
बीजवृक्षादिवत्स्यादिति चेत् — यथा बीजकार्यं वृक्षस्तत्कार्यं च फलं स्वकारणकारणं बीजमभ्यन्तरीकरोत्याम्रादि, तद्वत्पुरुषमभ्यन्तरीकुर्याच्छरीरं स्वकारणकारणमपीति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) आऩाल् विरुक्षम् मुदलाऩवैगळुक्कु विरुक्षम् कारणमावदु पोल् ऎऩ्ऱाल् अप्पडियुम् अल्ल। ऎव्वाऱु ऎऩिल् पीजत्तिऩ् कारियम् विरुक्षम्, अदऩ् कारियम् पऴम्, तऩक्कु कारण, कारणमाऩ विदैयै मा मुदलाऩ पऴङ्गळ् तऩक्कुळ् कॊण्डुळ्ळदु पोल्, सरीरमाऩदु स्वगारण, कारणमाऩ पुरुषऩै तऩक्कुळ् कॊण्डुळ्ळदु ऎऩ्ऱाल्
न, अन्यत्वात्सावयवत्वाच्च — दृष्टान्ते कारणाद्बीजाद्वृक्षफलसंवृत्तान्यन्यान्येव बीजानि ; दार्ष्टान्तिके तु स्वकारणकारणभूतः स एव पुरुषः शरीरेऽभ्यन्तरीकृतः श्रूयते। बीजवृक्षादीनां सावयवत्वाच्च स्यादाधाराधेयत्वम् ; निरवयवश्च पुरुषः, सावयवाश्च कलाः शरीरं च। एतेनाकाशस्यापि शरीराधारत्वमनुपपन्नम् ; किमुताकाशकारणस्य पुरुषस्य तस्मादसमानो दृष्टान्तः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुमिल्लै एऩॆऩिल् अदुवेऱु अवयवत्तोडु कूडियदु। कूऱप्पट्ट तिरुष्ट्टान्दत्तिल् कारण पीजत्तिऩिऩ्ऱु मरम्, पऴम् इवैगळ् उण्डायिऩ ऎऩ्ऱ नियायम् पोल्, ताष्टान्दिगत्तिल् (उबमेयत्तिल्) तऩक्कु कारणत्तिऱ्कु कारण पूदमाऩ अन्द परम पुरुषऩे सरीरत्तिल् उळ्ळे इरुप्पदाग कूऱप्पट्टुळ्ळदु। एऩॆऩिल् विरुक्षम्, पीजम्, इवैगळ् अवयवत्तोडु कूडियदु आगुम्। अवैगळुक्कु आदार, आदेयत्तुवम् वेण्डुम् ऎऩिल् पॊरुन्दुम्। पुरुषऩ् अवयवम् अऱ्ऱवऩ्। कलैगळुम्, सरीरमुम् अवयवत्तोडु कूडियवै। इदऩाल् आगासत्तिऱ्कुक् कूड सरीर आदारत्तुवम् पॊरुन्दादु। इव्वाऱु इरुक्क आगासत्तिऱ्कुम् कारणमाऩ पुरुषऩुक्कु अदु ऎव्वाऱु पॊरुन्दुम्। ऎऩवे कूऱप्पट्ट तिरुष्टान्दम् पॊरुत्तमऱ्ऱदु।
किं दृष्टान्तेन ? वचनात्स्यादिति चेत् ,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) तिरुष्ट्टान्दम् ऎदऱ्कु? मुऩ्सॊऩ्ऩ वसऩमे पोदादा? ऎऩिल्
न , वचनस्याकारकत्वात् — न हि वचनं वस्तुनोऽन्यथाकरणे व्याप्रियते ; किं तर्हि, यथाभूतार्थावद्योतने। तस्मादन्तःशरीर इत्येतद्वचनम् ‘अण्डस्यान्तर्व्योम’ इतिवद्द्रष्टव्यम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु, वसऩत्तिऱ्कु कारगत्तुवम् इल्लै। मेलुम् वसऩम् सॊऩ्ऩदै माऱ्ऱिच् चॊल्वदऱ्काग अल्लदु माऱ्ऱुवदऱ्काग माऱादु। अव्वाऱु ऎऩिल् ऎऩ्ऩ? ऎऩिल् वसऩम् उळ्ळदै अदऩ् पॊरुळ् सरियागप्पडुम्बडि वॆळिप्पडुत्तुम्। ऎऩवे अन्द सरीरम् अदावदु सरीरत्तिऩ् उळ्ळिल् ऎऩ्ऱ वसऩत्तिऱ्कु पिरह्माण्डत्तिऱ्कुळ् आगासम् ऎऩ्बदु पोल् कॊळ्ळवेण्डुम्।
उपलब्धिनिमित्तत्वाच्च, दर्शनश्रवणमननविज्ञानादिलिङ्गैरन्तःशरीरे परिच्छिन्न इव ह्युपलभ्यते पुरुष उपलभ्यते चात्र। अत उच्यते — अन्तःशरीरे सोम्य स पुरुष इति। न पुनराकाशकारणभूतः सन्कुण्डबदरवच्छरीरपरिच्छिन्न इति मनसापीच्छति वक्तुं मूढोऽपि ; किमुत प्रमाणभूता श्रुतिः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इदु वॆऱुम् उबलप्ति। (अऱिवदऱ्कु, तॆरिवदऱ्कु) आगमट्टुम् निमित्तमाय् कूऱप्पट्टदु आगुम्। तरिसऩ, सिरवण, मऩऩ, विक्ञाऩम् पोऩ्ऱ कारणङ्गळाल् अन्द: सरीरत्तिल् पुरुषऩ् परिच्चिऩ्ऩम् पोल् अडैयप्पडुगिऱाऩ्। अल्लदु अऱियप्पडुगिऱाऩ्। ऎऩ्ऱु हे! कुऴन्दाय् अन्दप्पुरुषऩ् अन्द: सरीरत्तिल् काणप्पडुगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। आगासत्तिऱ्कुम् कारणमाय् इरुन्दुगॊण्डु कुडत्तिलिडप्पट्ट इलन्दैप्पऴम् पोल् परिच्चिऩ्ऩऩाय् इरुक्किऱाऩ् ऎऩ्बदऱ्काग कूऱप्पडविल्लै। अदै मुट्टाळुम् मऩसाल् कूड ऎण्ण विरुम्बमाट्टाऩ्। अव्वाऱु इरुक्क पिरमाण पूदमाऩ सुरुदि अव्वाऱु कूऱुमा?
यस्मिन्नेताः षोडश कलाः प्रभवन्तीत्युक्तः पुरुषविशेषणार्थः कलानां प्रभवः, स चान्यार्थोऽपि श्रुतः केन क्रमेण स्यादित्यत इदमुच्यते। चेतनपूर्विका च सृष्टिरित्येवमर्थं च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (अ।कै) ऎन्द परमबुरुषऩिडत्तिल् इन्दप् पदिऩाऱु कलैगळुम् पिरगासिक्किऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदो अन्दप् पुरुषऩै विसेषणिप्पदिऩ् पॊरुट्टु कलैगळुक्कु पिरगासमाऩ अवऩ् वेऱु पॊरुळ् पडैत्तवऩाग कूऱप्पडुगिऱाऩ्। अदु ऎन्दक् किरममाग इरुक्कुम् ऎऩ्बदऱ्काग इदु कूऱप्पडुगिऱदु।
स ईक्षाञ्चक्रे कस्मिन्नहमुत्क्रान्त उत्क्रान्तो भविष्यामि कस्मिन्वा प्रतिष्ठिते प्रतिष्ठास्यामीति ॥ ३ ॥
स पुरुषः षोडशकलः पृष्टो यो भारद्वाजेन सः ईक्षाञ्चक्रे ईक्षणं दर्शनं चक्रे — कृतवानित्यर्थः — सृष्टिफलक्रमादिविषयम्। कथमिति, उच्यते — कस्मिन् कर्तृविशेषे देहादुत्क्रान्ते उत्क्रान्तो भविष्यामि अहमेव ; कस्मिन्वा शरीरे प्रतिष्ठिते अहं प्रतिष्ठास्यामि प्रतिष्ठितः स्यामित्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) सेदऩ पूर्वगमाऩ स्रुष्ट्टि अल्लदु सेदऩ पूर्वमाऩदु सिरुष्ट्टिक्किरमम् ऎऩ्ऱ पॊरुळै अऱिवदऩ् पॊरुट्टु पारत्वाजऩाल् ऎन्द पदिऩाऱु कलैगळुडऩ् कूडिय पुरुषऩ् केट्कप्पट्टाऩो अन्द परम पुरुषऩ् पार्त्ताऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। इह्दु सिरुष्ट्टि पलम्, सिरुष्ट्टि किरमम् इवैगळैप् पऱ्ऱिय विषयमागुम्। अदु ऎव्वाऱु ऎऩ्ऱु विळक्कप्पडुगिऱदु। ऎन्द कर्त्तिरु विसेषत्तिल् अदावदु ऎन्द तेहत्तिलिरुन्दु नाऩ् वॆळिक्किळम्बियवऩाग आवेऩ्। ऎन्द सरीरत्तिल् निलैबॆऱ्ऱवऩाय् इरुक्किऱेऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
नन्वात्मा अकर्ता प्रधानं कर्तृ ; अतः पुरुषार्थं प्रयोजनमुररीकृत्य प्रधानं प्रवर्तते महदाद्याकारेण ; तत्रेदमनुपपन्नं पुरुषस्य स्वातन्त्र्येणेक्षापूर्वकं कर्तृत्ववचनम् , सत्त्वादिगुणसाम्ये प्रधाने प्रमाणोपपन्ने सृष्टिकर्तरि सति ईश्वरेच्छानुवर्तिषु वा परमाणुषु सत्सु आत्मनोऽप्येकत्वेन कर्तृत्वे साधनाभावादात्मन आत्मन्यनर्थकर्तृत्वानुपपत्तेश्च। न हि चेतनावान्बुद्धिपूर्वकारी आत्मनः अनर्थं कुर्यात् तस्मात्पुरुषार्थेन प्रयोजनेनेक्षापूर्वकमिव नियतक्रमेण प्रवर्तमानेऽचेतनेऽपि प्रधाने चेतनवदुपचारोऽयं स ईक्षाञ्चक्रे इत्यादिः ; यथा राज्ञः सर्वार्थकारिणि भृत्ये राजेति, तद्वत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् आत्मा अगर्त्ता, पिरदाऩम् कर्त्ता ऎऩवे अन्दप् पुरुषार्त्तत्तै पिरयोजऩमाय् निच्चयित्तुक्कॊण्डु पिरदाऩमे महत् मुदलाऩ आगारत्तोडु पिरविर्त्तिक्किऱदु। ऎऩवे पुरुषऩुक्कु सुवदन्दिरमाय् पार्प्पदै मुऩ्ऩिट्टुक्कॊण्डु कर्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱु कूऱुदल् पॊरुन्दादु। सत्तुवम् मुदलाऩ कुणङ्गळिल् समाऩमागक् कॊण्डुळ्ळ पिरदाऩम् इरुक्कैयिल्, अदुवे सिरुष्ट्टि कर्त्तिरुत्तुवत्तै पिरमाणत्तुडऩ् पॆऱ्ऱु इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु इरुक्कैयिल् मेलुम् ईस्वरऩुडैय इच्चैयै पिऩ्दॊडरुम् परमाणुक्कळ् इरुक्कैयिल् आत्मावाऩदु एगत्तुवमाय् इरुप्पदाल् अदऱ्कु कर्त्तिरुत्तुवत्तिऱ्काऩ सादऩङ्गळ् इल्लामल् इरुप्पदाल् आत्माविल् पॊरुळऱ्ऱ कर्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्बदु पॊरुन्दादु। मेलुम् सेदऩत्तुडऩ् कूडियवऩ् तऩ् पुत्ति पूर्वगमाऩ कारियङ्गळाल् सिलसमयम् अऩर्त्तमुम् सॆय्वाऩ्। आगैयाल् पुरुषार्त्त पिरयोजऩत्तोडु पार्प्पदु पोऩ्ऱु ऒरु कुऱिप्पिट्ट किरमत्तोडु पिरविर्त्तिक्कुम्, असेदऩमाऩ पिरदाऩमुम्, अन्द सेदऩत्तिऩ् ईक्षणबलत्ताल् सेदऩम् पोल् पिरविर्त्तिक्किऱदु ऎऩ्बदु उबसारमाय् अवऩ् पार्त्ताऩ् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱवैगळ् कूऱप्पट्टऩ। ऎव्वाऱु अरसऩिऩ् समस्त कारियङ्गळैयुम् सॆय्युम् वेलैक्कारऩैप् पार्त्तु इवऩ्दाऩ् राजा ऎऩ्ऱु सॊल्वदु पोल्।
न, आत्मनो भोक्तृत्ववत्कर्तृत्वोपपत्तेः — यथा साङ्ख्यस्य चिन्मात्रस्यापरिणामिनोऽप्यात्मनो भोक्तृत्वम् , तद्वद्वेदवादिनामीक्षापूर्वकं जगत्कर्तृत्वमुपपन्नं श्रुतिप्रामाण्यात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) आत्माविऱ्कु पोक्त्तिरुत्तुवम् पोल् कर्त्तिरुत्तुवमुम् पॊरुन्दादु। ऎव्वाऱु ऎऩिल् साङ्गियऩुक्कु सिऩ्मात्तिर स्वरूबमाय् माऱुबडामल् इरुक्कुम् आत्माविऱ्कु पोक्त्तिरुत्तुवमो अदुबोल् वेद मार्क्कत्तै अऩुसरिक्कुम् वैदिगर्गळुक्कुम्, ईक्षण पूर्वगमाय् जगत् कर्त्तिरुत्तुवम् पॊरुत्तमाऩदे। अदु सुरुदि पिरमाणत्ताल् पॊरुन्दुम्।
तत्त्वान्तरपरिणामादात्मनोऽनित्यत्वाशुद्धत्वानेकत्वनिमित्तं चिन्मात्रस्वरूपविक्रियातः पुरुषस्य स्वात्मन्येव भोक्तृत्वे चिन्मात्रस्वरूपविक्रिया न दोषाय। भवतां पुनर्वेदवादिनां सृष्टिकर्तृत्वे तत्त्वान्तरपरिणाम एवेत्यात्मनोऽनित्यत्वादिसर्वदोषप्रसङ्ग इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) वेऱु तत्तुवमाग परिणमिक्किऱदु। आत्मा ऎऩ्ऱ आत्माविऱ्कु परिणामत्तै कूऱुवदाल् अदऱ्कु अनित्तियत्तुवम्, असुत्तत्तुवम्, अनेगत्तुवम् ऎऩ्ऱ निमित्तङ्गळाल् पल अबवादङ्गळ् एऱ्पडुम्। सिऩ्मात्तिर सॊरूबमाय् विळङ्गुम् अदऩ् माऱुबाट्टाल् पुरुषऩुक्कु तऩ्ऩिलेये पोक्त्तिरुत्तुवम् एऱ्पडुगिऱदु। इन्द सिऩ्मात्तिर स्वरूब माऱुबाडु तोषत्तिऩ् पॊरुट्टु आवदु इल्लै। वेदत्तै साऩ्ऱागक् कूऱुम् उङ्गळुक्कु सिरुष्ट्टि कर्त्तिरुत्तुवत्तिल् वेऱु तत्तुवमाय् माऱुबडुदलेयागुम्। इदऩाल् आत्माविऱ्कु अनित्तियत्तुवम् पोऩ्ऱ ऎल्ला तोषङ्गळुम् एऱ्पडुम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्,
न, एकस्याप्यात्मनोऽविद्याविषयनामरूपोपाध्यनुपाधिकृतविशेषाभ्युपगमात्। अविद्याकृतनामरूपोपाधिनिमित्तो हि विशेषोऽभ्युपगम्यते आत्मनो बन्धमोक्षादिशास्त्रकृतसंव्यवहाराय। परमार्थतोऽनुपाधिकृतं च तत्त्वमेकमेवाद्वितीयमुपादेयं सर्वतार्किकबुद्ध्यनवगम्यं ह्यजमभयं शिवमिष्यते। न तत्र कर्तृत्वं भोक्तृत्वं वा क्रियाकारकफलं वास्ति, अद्वैतत्वात्सर्वभावानाम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदु सरियल्ल, ऒरे आत्माविऱ्कु अवित्तिया विषयमाय् नामम्, रूबम्, उबादि अन्द उबादियैत् तॊडर्न्दु एऱ्पडुम् विसेषङ्गळ् इवैगळै ऒप्पुक्कॊळ्वदाल् अवित्तैयाल् उण्डाऩ नाम, रूब, उबादिगळाल् उण्डाऩ विसेषम् ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पट्टदाग आगिऱदु। अत्तगैय आत्माविऱ्के पन्दमोक्षङ्गळ् ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ सर्व वियवगारङ्गळुम्, उण्मैयिल् उबादियऱ्ऱ आत्म तत्तुवमाऩदु इरण्डावदऱ्ऱ आत्मदत्तुवमे आगुम्। अदैये ऎल्ला तार्क्किगर्गळुडैय पुत्तिगळालुम् पुरिन्दु कॊळ्ळ मुडियविल्लै। अन्द आत्मदत्तुवमो पयम् अऱ्ऱदु। मङ्गळगरमाऩदु। अदिल् कर्त्तिरुत्तुवमो, पोक्त्तिरुत्तुवमो, किरियागारग पलम् ऒऩ्ऱुम् किडैयादु। एऩॆऩिल् अदु सर्वबावङ्गळुक्कुम् अत्वैदमाय् उळ्ळदु।
साङ्ख्यास्त्वविद्याध्यारोपितमेव पुरुषे कर्तृत्वं क्रियाकारकं फलं चेति कल्पयित्वा आगमबाह्यत्वात्पुनस्ततस्त्रस्यन्तः परमार्थत एव भोक्तृत्वं पुरुषस्येच्छन्ति। तत्त्वान्तरं च प्रधानं पुरुषाद्बाह्यं परमार्थवस्तुभूतमेव कल्पयन्तोऽन्यतार्किककृतबुद्धिविषयाः सन्तो विहन्यन्ते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) साङ्गियऩोवॆऩिल् अवित्तैयिऩाल् अत्यारोबिदमाऩ पुरुषऩिडत्तिलेये कर्त्तिरुत्तुवम् किरिया, कारगम्, पलम् ऎऩ्ऱु कल्बऩै सॆय्दु कॊण्डु अवऩ् वेदङ्गळुक्कु सिलसमयम् वॆळिप्पट्टवऩाय् इरुन्दुगॊण्डुम् मऱुबडि अदिल् ईडुबट्टवऩाय् उण्मैयिलेये पोक्त्तिरुत्तुवत्तै पिरदाऩत्तिऱ्कु विरुम्बियवऩागि मऱ्ऱॊरु तत्तुवमाग पिरदाऩत्तै एऱ्ऱु अदु पुरुषऩैक् काट्टिलुम् उण्मैयाऩ वस्तु ऎऩ्ऱु कल्बित्तुक्कॊण्डुम्, मऱ्ऱुम् सिल तार्गिग पुत्ति विषयत्तै पिऩ्बऱ्ऱियवर्गळागि मेल्निलैक्कु वरमुडियामल् तिणऱुगिऩ्ऱऩर्।
तथेतरेतार्किकाः साङ्ख्यैः ; इत्येवं परस्परविरुद्धार्थकल्पनात आमिषार्थिन इव प्राणिनोऽन्योन्यविरुध्यमानार्थदर्शित्वात्परमार्थतत्त्वाद्दूरमेवापकृष्यन्ते। अतस्तन्मतमनादृत्य वेदान्तार्थतत्त्वमेकत्वदर्शनं प्रत्यादरवन्तो मुमुक्षवः स्युरिति तार्किकमतदोषप्रदर्शनं किञ्चिदुच्यतेऽस्माभिः ; न तु तार्किकवत्तात्पर्येण ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अव्वाऱे मऱ्ऱ तार्क्किगर्गळ् साङ्गियर्गळुडऩुम्, मऱ्ऱवर्गळुडऩुम् ऒरुवरुक्कॊरुवर् विरुत्तमाऩ कल्बऩैयैक् कल्बित्तुक्कॊण्डु मामिसत्तिऱ्काग पोट्टियिडुम् पिराणिगळैप् पोल् ऒरुवरुक्कॊरुवर् विरुत्त अर्त्तङ्गळैप् पार्त्तुक्कॊण्डुम्, अदैक् काण्बित्तुक्कॊण्डुम् इरुप्पदाल् उण्मैयाऩ आत्मदत्तुवत्तिलिरुन्दु विलगि वॆगुदूरम् इऴुत्तुच् चॆल्लप्पडुगिऩ्ऱऩर्। ऎऩवे अवर्गळुडैय कॊळ्गैगळैयुम्, मदङ्गळैयुम् विट्टुविट्टु वेदान्दत्तिऩ् अर्त्त तत्तुवमाऩ एगत्तुवत्तुव तरिसऩत्तै मुमुक्षुक्कळ् आदरिप्पवर्गळाय् इरुक्किऩ्ऱऩर्। इव्वाऱु तार्गिग मददोषम् कॊञ्जम् कूऱप्पट्टदे अऩ्ऱि तार्क्किगऩाय् इरुक्क वेण्डुम् ऎऩ्ऱ अर्त्तत्तिल् अल्ल।
तथैतदत्रोक्तम् —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इङ्गु इदु कूऱप्पडुगिऱदु।
विवदत्स्वेव निक्षिप्य विरोधोद्भवकारणम्। तैः संरक्षितसद्बुद्धिः सुखं निर्वाति वेदवित् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऒरुवरुक्कॊरुवर् मऱ्ऱवरै जॆयिक्क वेण्डुम् ऎऩ्ऱ ऎण्णत्तिल् वादिक्किऩ्ऱऩर्। पिऱ मदत्तिल् उळ्ळ विरोदत्तै सुट्टिक्काट्टुगिऩ्ऱऩर्। “इव्वाऱु इवर्गळ् वादिट्टुक् कॊळ्वदैप् पार्त्त वेदवित् सत्तिऩिडत्तिल् तऩ् पुत्तियै निलैबॆऱ सॆय्दु कॊण्डवऩागि अदऩिऩ्ऱु सुगमाग विडुबडुगिऱाऩ्।”
किञ्च, भोक्तृत्वकर्तृत्वयोर्विक्रिययोर्विशेषानुपपत्तिः। का नामासौ कर्तृत्वाज्जात्यन्तरभूता भोक्तृत्वविशिष्टा विक्रिया, यतो भोक्तैव पुरुषः कल्प्यते न कर्ता ; प्रधानं तु कर्त्रेव न भोक्तृ इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) मेलुम् माऱुबाडुगळै उडैय पोक्तिरुत्तुव, कर्त्तिरुत्तुवङ्गळाल् ऎन्द विसेषमुम् किडैयादु। कर्त्तिरुत्तुव जादियिल् उळ् अडङ्गिय पोक्त्तिरुत्तुवत्तुडऩ् कूडिय माऱुबाडु ऎऩ्बदु ऎदु? एऩॆऩिल् पोक्तावाऩ पुरुषऩे कल्बिक्कप्पडुगिऱाऩ्। कर्त्तावो, पिरदाऩमो इल्लै। कर्त्तावे पोक्तावाग आगिऱाऩ्।
ननु उक्तं पुरुषश्चिन्मात्र एव ; स च स्वात्मस्थो विक्रियते भुञ्जानः, न तत्त्वान्तरपरिणामेन। प्रधानं तु तत्त्वान्तरपरिणामेन विक्रियते ; अतो नैकमशुद्धमचेतनं चेत्यादिधर्मवत्। तद्विपरीतः पुरुषः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। सिऩ्मात्तिर स्वरूबमाय् उळ्ळ अन्द पुरुषऩे तऩ् आत्मस्वरूबत्तिल् इरुन्दुगॊण्डु पोक्तावाग माऱुबाट्टै अडैगिऱाऩ्। वेऱु तत्तुवमाग परिणमिप्पदाल् पोक्तिरुत्तुवत्तै अडैवदु इल्लै। पिरदाऩमो वेऱु तत्तुवमाग परिणमिक्कुम् वऴियोडु माऱुबाट्टै अडैगिऱदु। अदऩाल् अनेगमायुम्, असुत्तमायुम्, असेदऩमायुम्, उळ्ळ पल तर्मङ्गळै उडैयदाग आगिऱदु। इदऱ्कु माऱुबट्टवऩ् पुरुषऩ्।
नासौ विशेषः, वाङ्मात्रत्वात्। प्राग्भोगोत्पत्तेः केवलचिन्मात्रस्य पुरुषस्य भोक्तृत्वं नाम विशेषो भोगोत्पत्तिकाले चेत् जायते, निवृत्ते च भोगे पुनस्तद्विशेषादपेतश्चिन्मात्र एव भवतीति चेत् ; महदाद्याकारेण च परिणम्य प्रधानं ततोऽपेत्य पुनः प्रधानस्वरूपेण व्यवतिष्ठत इति अस्यां कल्पनायां न कश्चिद्विशेष इति वाङ्मात्रेण प्रधानपुरुषयोर्विशिष्टविक्रिया कल्प्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) इन्द विसेषम् वॆऱुम् वाय्च्चॊल्लाल् विळैवदु अल्ल। उऱ्पत्तिक्कु मुऩ् निलैयिल् अदावदु पोग सादऩङ्गळिऩ् उऱ्पत्तिक्कु मुऩ् निलैयिल् केवल सैदऩ्य मात्तिरमाय् इरुक्कुम् पुरुषऩुक्कु पोक्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱ विसेषम् पोग उऱ्पत्ति कालत्तिल् उण्डागिऱदु। पोग सादऩङ्गळ् नीङ्गियबॊऴुदु मऱुबडियुम् अन्द विसेषङ्गळ् अऱ्ऱवऩाय् सिऩ्मात्तिरमागवे आगिऱाऩ् ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩाल्, पिरदाऩम्, महत् मुदलाऩ आगारङ्गळाग परिणमित्तु अन्द महत् मुदलाऩ आगारङ्गळ् नीङ्गियबॊऴुदु पिरदाऩम्, पिरदाऩमागवे इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱ इन्द कल्बऩैयिल् ऎन्द विसेषमुम् इल्लै। वॆऱुम् वाय्च्चॊल्लाल् पिरदाऩ पुरुषर्गळुक्कुळ्, अदावदु पिरदाऩत्तुडऩ् कूडिय पुरुषऩुक्कु माऱुबाडु ऎऩ्ऱु कल्बिक्कप्पडुगिऱदु।
अथ भोगकालेऽपि चिन्मात्र एव प्राग्वत्पुरुष इति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) मेलुम् पोग कालत्तिलुम् पुरुषऩ् मुऩ्बोल् सिऩ्मात्तिरऩे ऎऩ्ऱु कूऱुवदाऩाल्
न तर्हि परमार्थतो भोगः पुरुषस्य ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अव्वाऱु कूऱुवायेयाऩाल् उण्मैयिल् पोगम् पुरुषऩुक्कु सित्तिक्कादु।
अथ भोगकाले चिन्मात्रस्य विक्रिया परमार्थैव, तेन भोगः पुरुषस्येति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) पोगगालत्तिल् सिऩ्मात्तिरमाय् इरुक्कुम् पुरुषऩुक्कु माऱुबाडु उण्मैयिलेये एऱ्पडुम्। ऎऩवे पोगम् ऎऩ्बदु पुरुषऩुक्कु सित्तिक्कुम्।
न ; प्रधानस्यापि भोगकाले विक्रियावत्त्वाद्भोक्तृकत्वप्रसङ्गः। चिन्मात्रस्यैव विक्रिया भोक्तृत्वमिति चेत् , औष्ण्याद्यसाधारणधर्मवतामग्न्यादीनामभोक्तृत्वे हेत्वनुपपत्तिः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अप्पडियऩ्ऱु, पिरदाऩत्तिऱ्कुम् पोग कालत्तिल् माऱुबाडु पोल् तोऱ्ऱम् एऱ्पडुवदाल् पोक्त्तिरुत्तुम् एऱ्पडुगिऱदु। सिऩ्मात्तिरमाय् इरुप्पवऩुक्कु ऒरुमाऱुबाडे पोक्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल् उष्णम् मुदलाऩ तऩक्कु असादारण तर्मत्तोडु कूडिऩ अक्ऩि मुदलाऩवैगळुक्कुम् वेऱु सिल माऱुबाडुगळ् एऱ्पडुम्। एऩॆऩिल् इदऱ्कु पोक्त्तिरुत्तुवम् इऩ्मै ऎऩ्ऱु कूऱुम्बॊऴुदु नी कूऱुम् कारणम् पॊरुन्दादु।
प्रधानपुरुषयोर्द्वयोर्युगपद्भोक्तृत्वमिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) पिरादऩम्, पुरुषऩ् इवर्गळ् इरुवरुक्कुम् ऒरे समयत्तिल् पोक्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱु कूऱुवायेयाऩाल्।
न, प्रधानस्य पारार्थ्यानुपपत्तेः — न हि भोक्त्रोर्द्वयोरितरेतरगुणप्रधानभाव उपपद्यते प्रकाशयोरिवेतरेतरप्रकाशने ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदु सरियल्ल, पिरदाऩत्तिऱ्कु ऒरुबोदुम् परमार्त्तत्तुवम् किडैयादु। मेलुम् इरण्डु पोक्ताक्कळुक्कु ऒरे समयत्तिल् कुणप्पिरदाऩ पावम् उण्डावदु इल्लै। इरण्डु पिरगासङ्गळ् इरुक्कुम्बॊऴुदु ऒऩ्ऱु मऱ्ऱॊऩ्ऱै पिरगासप्पडुत्तुगिऱदु ऎऩ्ऱु कूऱुवदु पोल् आगुम्।
भोगधर्मवति सत्त्वाङ्गिनि चेतसि पुरुषस्य चैतन्यप्रतिबिम्बोदयादविक्रियस्य पुरुषस्य भोक्तृत्वमिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (पूर्व) पोग तर्मत्तै उडैयदुम् सत्तुवत्तिऱ्कु अङ्गमागवुम् उळ्ळ उळ्ळत्तिल् सैदऩ्यत्तिऩ् पिरदिबिम्बमाग उळ्ळ पुरुषऩुक्कु पोक्त्तिरुत्तुवम्। अवऩुक्के (पुरुषऩुक्के) पोक्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱु कूऱुवदाऩाल्।
न, पुरुषस्य विशेषाभावे भोक्तृत्वकल्पनानर्थक्यात्। भोगरूपश्चेदनर्थः पुरुषस्य नास्मि सदा निर्विशेषत्वात्पुरुषस्य, कस्यापनयनार्थं मोक्षसाधनं शास्त्रं प्रणीयते ? अविद्याध्यारोपितानर्थापनयनाय शास्त्रप्रणयनमिति चेत् , परमार्थतः पुरुषो भोक्तैव, न कर्ता ; प्रधानं कर्त्रेव न भोक्तृ परमार्थसद्वस्त्वन्तरं पुरुषाच्च इतीयं कल्पना आगमबाह्या व्यर्थानिर्हेतुका च इति नादर्तव्या मुमुक्षुभिः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) सरियल्ल। पुरुषऩुक्कु विसेषम् इऩ्मैयाल् अवऩुक्कु पोक्त्तिरुत्तुवम् कल्बिप्पदु पॊरुळ् अऱ्ऱदु। पुरुषऩ् पोक्त्रुरूबऩ् इदिल् पॊरुळ् अऱ्ऱ तऩ्मै एदुम् इल्लै। ऎप्पॊऴुदुम् पुरुषऩ् निर्विसेषऩाय् इरुप्पदाल् ऎदै पोक्कडिप्पदऱ्काग मोक्ष सादऩमाऩ सास्तिरम् ऎऴुदप्पडुगिऱदु ऎऩिल्, अदु अवित्तैयाल् आरोबिक्कप्पट्ट अनर्त्तङ्गळै नीक्कुवदऱ्काग इन्द सास्तिरङ्गळ् ऎऴुदप्पडुगिऩ्ऱऩ ऎऩिल्, उण्मैयिल् पुरुषऩ् पोक्तावे कर्त्ता अल्ल। पिरदाऩम् कर्त्ता अदु पोक्तावल्ल। उण्मैयिल् सत्वस्तुवाऩ वेऱु ऒरुबॊरुळ् पुरुषऩ् ऎऩ्ऱु ऎल्लाम् कूऱिक्कॊण्डु पोवदु कल्बऩै सॆय्दल्, पुरिन्दु कॊळ्ळमुडियाददु। पॊरुळ् अऱ्ऱदु। वियर्त्तमाऩदु, कारणमऱ्ऱदु ऎऩ्बदाल् इदु मुमुक्षुक्कळाल् आदरिक्कत्तगुन्ददु अल्ल।
एकत्वेऽपि शास्त्रप्रणयनाद्यानर्थक्यमिति चेत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) एगत्तुवम् इरुप्पिऩुम् सास्तिरङ्गळिल् ऎऴुदुदल् पॊरुळ् अऱ्ऱदु ऎऩ्ऱु कूऱिऩाल्।
न, अभावात् — सत्सु हि शास्त्रप्रणेत्रादिषु तत्फलार्थिषु च शास्त्रस्य प्रणयनमर्थवदनर्थकं वेति विकल्पना स्यात्। न ह्यात्मैकत्वे शास्त्रप्रणेत्रादयस्ततो भिन्नाः सन्ति ; तदभावे एवं विकल्पनैवानुपपन्ना ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (सित्तान्दी) अदुवुम् सरियऩ्ऱु, अबावमुडैयदाल् पल सास्तिरङ्गळ् ऎऴुदुबवर्गळ् अदऩाल् एऱ्पडुम् पलत्तै ऎऴुदुदल्, पॊरुळ् अऱ्ऱदु, पॊरुळ् उडैयदु ऎऩ्ऱ विगल्बऩैक्कु उट्पट्टदाग आगुम्। आत्माविऱ्कु एगत्तुवम् सास्तिरङ्गळिल् ऎऴुदुवदाल् अदै ऎऴुदुबवर्गळ् अदैक् काट्टिलुम् वेऱुबट्टवर्गळाग आगिऩ्ऱऩर्। अदु इल्लामल् इरुप्पदु ऎऩ्बदु इरण्डावदु। इव्वाऱु विगल्बम् सॆय्वदे पॊरुन्दादु।
अभ्युपगते आत्मैकत्वे प्रमाणार्थश्चाभ्युपगतो भवता यदात्मैकत्वमभ्युपगच्छता। तदभ्युपगमे च विकल्पानुपपत्तिमाह शास्त्रम् ‘यत्र त्वस्य सर्वमात्मैवाभूत्तत्केन कं पश्येत्’ (बृ. उ. ४। ५। १४) इत्यादि ; शास्त्रप्रणयनाद्युपपत्तिं चाह अन्यत्र परमार्थवस्तुस्वरूपादविद्याविषये ‘यत्र हि द्वैतमिव भवति’ (बृ. उ. ४। ५। १४) इत्यादि विस्तरतो वाजसनेयके ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) आत्माविऩ् एगत्तुवत्तै ऒप्पुक्कॊळ्ळुम् मुऩ्ऩाल् अदऩ् पिरमाणङ्गळुम् ऒप्पुक्कॊळ्ळप् पट्टदाग आगिऱदु। एगत्तुवत्तै ऒप्पुक्कॊळ्ळप्पट्ट उम्माल् अदै एऱ्कुम् सास्तिरत्तै ऒप्पुक्कॊळ्ळामल् इरुप्पदुम् सरियल्ल। इदऱ्कु सास्तिरमे कूऱुगिऱदु ऎवऩुक्कु इन्दयावुम् आत्मावागवे आगिविट्टदो अवऩ् ऎदैप्पार्प्पाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱुगिऱदु। सास्तिरङ्गळ् इयऱ्ऱुवदिल् उळ्ळ अऩुबवत्तै मऱ्ऱॊरु इडत्तिल् कूऱुगिऱदु। परमार्त्त वस्तु स्वरूबमाय् इरुप्पदाल् इवैयावुम् अवित्तिया विषयम्। ऎङ्गु इवैगळ् त्वैदम् पोल् आगिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदु पोऩ्ऱ वाक्कियङ्गळ् विस्तारमाय् वाजसऩेय उबनिषत्तिल् कूऱप्पट्टुळ्ळऩ।
अत्र च विभक्ते विद्याविद्ये परापरे इत्यादावेव शास्त्रस्य। अतो न तार्किकवादभटप्रवेशो वेदान्तराजप्रमाणबाहुगुप्ते इहात्मैकत्वविषये इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इङ्गु पगुक्कप्पट्ट वित्तै, अवित्तैगळ्, पराबर विषयमाऩदु ऎऩ्ऱु मुदलिलेये सास्तिरत्तिल् कूऱप्पट्टदाल् वेदान्द राजबिरमाणम् ऎऩ्ऱ कैगळाल् अरवणैक्कप्पट्ट आत्मैगत्तुव विषयत्तिल् तर्क्कवादम् ऎऩप्पडुम् पोर्वीरऩिऩ् पिरवेसम् पलिक्कादु।
एतेनाविद्याकृतनामरूपाद्युपाधिकृतानेकशक्तिसाधनकृतभेदवत्त्वाद्ब्रह्मणः सृष्ट्यादिकर्तृत्वे साधनाद्यभावो दोषः प्रत्युक्तो वेदितव्यः, परैरुक्त आत्मानर्थकर्तृत्वादिदोषश्च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इदऩाल् अवित्तैयिऩाल् उण्डाऩ, नाम, रूब उबादिगळाल् एऱ्पट्ट, मेलुम् अनेग सक्ति सादऩङ्गळाल् उण्डाऩ पेदम् पोऩ्ऱ पिरह्मत्तिऩ् कारणङ्गळे अऩ्ऱि, पिरह्मत्तिऱ्कु सादऩङ्गळ् इऩ्मैयाल् कर्त्तिरुत्तुवम् ऎव्वाऱु एऱ्पडुम् ऎऩ्ऱ तोषम् निरागरिक्कप्पट्टदु ऎऩ्बदै अऱिय वेण्डुम्। मऱ्ऱवर्गळाल् कूऱप्पट्ट कर्त्तिरुत्तुवम् मुदलाऩवै आत्माविऱ्कु अऩर्त्तत्तै विळैविक्कुम् तोषङ्गळाल् ऎन्द ऎल्ला कारियङ्गळैयुम् सॆय्युम् अरसऩुक्कु कर्त्ता मुदलाऩवैगळ् उबसरिक्कप्पडुवदाल् राजा कर्त्ता ऎऩक्कूऱप्पडुम् तिरुष्ट्टान्दमुम् इङ्गु पॊरुन्दादु।
यस्तु दृष्टान्तो राज्ञः सर्वार्थकारिणि कर्तरि भृत्ये उपचारो राजा कर्तेति, सोऽत्रानुपपन्नः ; ‘स ईक्षाञ्चक्रे’ इति श्रुतेर्मुख्यार्थबाधनात्प्रमाणभूतायाः। तत्र हि गौणी कल्पना शब्दस्य, यत्र मुख्यार्थो न सम्भवति। इह त्वचेतनस्य मुक्तबद्धपुरुषविशेषापेक्षया कर्तृकर्मदेशकालनिमित्तापेक्षया च बन्धमोक्षादिफलार्था नियता पुरुषं प्रति प्रवृत्तिर्नोपपद्यते ; यथोक्तसर्वज्ञेश्वरकर्तृत्वपक्षे तु उपपन्ना ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) एऩॆऩिल् अवर् पार्त्तार् (निऩैत्तार्) ऎऩ्ऱ इडत्तिल् सुरुदि वाक्कियत्तिऱ्कु अदुवुम् पिरमाणमाऩ सुरुदि वाक्कियत्तिऱ्कु मेऱ्कण्डवाऱु ऎल्लाम् अर्त्त कऱ्पऩै सॆय्दल् पादगत्तै उण्डाक्कुम्। कौणार्त्त कऱ्पऩै सॆय्यलामे ऎऩिल् ऎङ्गु मुक्कियार्त्तम् सम्बविक्कादो अङ्गुदाऩ् कौणार्त्त कल्बऩै सॆय्यवेण्डुम्। इङ्गोवॆऩिल् असेदऩमाऩ पुरुषऩुक्कु मुक्त, पत्त विसेषत्तैक् काट्टिलुम्, कर्त्ता, कर्मा, तेसम्, कालम्, निमित्तम् इवैगळैक् काट्टिलुम्, इवैगळुम् पन्दम्, मोक्षम् मुदलाऩ पलार्त्तङ्गळ् ऒरे नियमत्तिल् उळ्ळ पुरुषऩैक् कुऱित्तु प्रविर्त्तित्तल् ऎऩ्बदु इयलाद कारियम्। मुऱ्कूऱप्पट्ट सर्वक्ञ ईस्वरऩाऩ परम पुरुषऩुक्कु कर्त्तिरुत्तुवम् ऎऩ्ऱ पक्षत्तिल् पॊरुन्दुम्।
ईश्वरेणैव सर्वाधिकारी प्राणः पुरुषेण सृज्यते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
राजाविऱ्कु समाऩमाऩ पुरुषऩे सर्वादिगारि पिराणऩै सिरुष्ट्टिक्किऩ्ऱाऩा? ऎव्वाऱु?
स प्राणमसृजत प्राणाच्छ्रद्धा खं वायुर्ज्योतिरापः पृथिवीन्द्रियं मनः। अन्नमन्नाद्वीर्यं तपो मन्त्राः कर्म लोका लोकेषु च नाम च ॥ ४ ॥
कथम् ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
नामाक्कळैयुम् (पडैत्ताऩ्)
सः पुरुषः उक्तप्रकारेणेक्षित्वा सर्वप्राणं हिरण्यगर्भाख्यं सर्वप्राणिकरणाधारमन्तरात्मानम् असृजत सृष्टवान्। ततः प्राणात् श्रद्धां सर्वप्राणिनां शुभकर्मप्रवृत्तिहेतुभूताम् ; ततः कर्मफलोपभोगसाधनाधिष्ठानानि कारणभूतानि महाभूतानि असृजत ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द ईस्वरऩाऩ परम पुरुषऩाल् ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् अदिगारियाऩ पिराणऩ् सिरुष्ट्टिक्कप्पट्टऩ। अदु ऎव्वाऱु ऎऩिल् सर्वप् पिराणिगळिऩ् करणङ्गळैत् तरिप्पदुम्, अन्दरात्मावाय् उळ्ळदुम्, हिरण्यगर्बऩ् ऎऩ्ऱ पॆयर् पॆऱ्ऱदुमाऩ पिराणऩै तऩ्ऩुडैय ईक्षणम् ऎऩ्ऱ वियाबारत्ताल् पडैत्ताऩ्। पिऱगु अन्दप्पिराणऩिल् इरुन्दु सर्वप्पिराणिगळुडैयवुम्, सुबगर्म पिरविर्त्तिक्कु कारणमाऩ सिरत्तैयैप् पडैत्ताऩ्। अदिलिरुन्दु कर्मबल पोग सादऩङ्गळुक्कु अदिष्ट्टाऩमाऩदुम्, कारण पूदङ्गळायुम् उळ्ळ महा पूदङ्गळैप् पडैत्ताऩ्।
खं शब्दगुणकम् , वायुः स्वेन स्पर्शगुणेन शब्दगुणेन च विशिष्टो द्विगुणः, तथा ज्योतिः स्वेन रूपेण पूर्वगुणाभ्यां च विशिष्टं शब्दस्पर्शाभ्यां त्रिगुणम् , तथा आपो रसगुणेनासाधारणेन पूर्वगुणानुप्रवेशेन च चतुर्गुणाः, तथा गन्धगुणेन पूर्वगुणानुप्रवेशेन च पञ्चगुणा पृथिवी, तथा तैरेव भूतैरारब्धम् इन्द्रियं द्विप्रकारं बुद्ध्यर्थं कर्मार्थं च दशसङ्ख्याकम् , तस्य चेश्वरमन्तःस्थं संशयविकल्पादिलक्षणं मनः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) (मुदलिल्) सप्त कुणत्तिऩुडैय आगासम्, अडुत्तु तऩ्ऩुडैय स्परिसम् ऎऩ्ऱ कारण कुणत्तोडु मुऩ्बुळ्ळ सप्त कुणत्तैयुम् सेर्त्तु इरण्डु कुणङ्गळ् उळ्ळ वायु, अडुत्तु तऩ्ऩुडैय रूबम् ऎऩ्ऱ कुणत्तुडऩुम्, मुऩ् इरण्डु कुणत्तुडऩ् कूडि मूऩ्ऱु कुणङ्गळ् उडैय ज्योदिस्। अव्वाऱे असादारणमाऩ रसम् ऎऩ्ऱ कुणत्तुडऩुम्, मुन्दिय मूऩ्ऱु कुणङ्गळुडऩुम् कूडियदुम् आग नाऩ्गु कुणङ्गळुडऩ् कूडिय तण्णीरैप् पडैत्ताऩ्। अव्वाऱे तऩ्ऩुडैय वासऩै ऎऩ्ऱ कुणत्तुडऩुम् मुन्दैय नाऩ्गु कुणङ्गळिऩ् सेर्क्कैयाल् ऐन्दु कुणङ्गळुडऩ् कूडिय पिरुदिवियैप् पडैत्ताऩ्। मुऩ् सॊल्लप्पट्टदु पूदङ्गळिल् इरुन्दु आरम्बमाऩदु इन्दिरियम्। अदु इरुवगैप्पडुम्। पुत्तीन्दिरियम्, कर्मेन्दिरियम् ऎऩ्ऱु। अदु पत्तागुम्। अदऩिऩ्ऱु उळ्ळे इरुक्कक्कूडिय संसय, सङ्गल्बमयमाऩ मऩदु।
एवं प्राणिनां कार्यं करणं च सृष्ट्वा तत्स्थित्यर्थं व्रीहियवादिलक्षणम् अन्नम् , ततश्च अन्नात् अद्यमानात् वीर्यं सामर्थ्यं बलं सर्वकर्मप्रवृत्तिसाधनम् , तद्वीर्यवतां च प्राणिनां तपः विशुद्धिसाधनं सङ्कीर्यमाणानाम् , मन्त्राः तपोविशुद्धान्तर्बहिःकरणेभ्यः कर्मसाधनभूता ऋग्यजुःसामाथर्वाङ्गिरसः ; ततः कर्म अग्निहोत्रादिलक्षणम् , ततो लोकाः कर्मणां फलम् , तेषु च लोकेषु सृष्टानां प्राणिनां नाम च देवदत्तो यज्ञदत्त इत्यादि ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु पिराणिगळिऩ् कारियम्, करणम् इवैगळैप् पडैत्तु अवैगळ् निलैबॆऱुवदिऩ् पॊरुट्टु (स्तिदियिऩ् पॊरुट्टु) नॆल्, यवै, कोदुमै, मुदलिय लक्षणङ्गळाऩ अऩ्ऩम्, अन्द अऩ्ऩत्तै साप्पिडुवदाल् वीरियत्तैयुम्, सर्वगारियङ्गळिलुम् पिरविर्त्तिप्पदऱ्कु सादऩमाऩ पलम्, वीरियम्, इवैगळैप् पडैत्ताऩ्। अन्द वीरियत्तुडऩ् कूडियुम्, कलप्पडमाय् इरुक्कुम् पिराणिगळिऩ् विसुत्ति सादऩमाऩ तवम्, कर्मसादऩ पूदङ्गळाऩ रिक्, यजुस्, सामम्, अदर्वऩम् अङ्गिरस् मन्दिरङ्गळै सॆय्दार्। मेलुम् अदऩ् पिऩ्ऩर् अक्ऩि होत्तिरम् मुदलिय कर्मङ्गळ् अव्वाऱे कर्मङ्गळिऩ् पल स्वरूबमाऩ लोगम् निर्माणम् सॆय्यप्पट्टदु। इव्वाऱु निर्माणम् सॆय्यप्पट्ट इन्द उलगङ्गळिल् पिराणिगळुक्कु (जीवर्गळुक्कु) तेवदत्तऩ्, यक्ञदत्तऩ् मुदलिय नामङ्गळ् एऱ्पट्टदु।
एवमेताः कलाः प्राणिनामविद्यादिदोषबीजापेक्षया सृष्टास्तैमिरिकदृष्टिसृष्टा इव द्विचन्द्रमशकमक्षिकाद्याः स्वप्नदृक्सृष्टा इव च सर्वपदार्थाः पुनस्तस्मिन्नेव पुरुषे प्रलीयन्ते हित्वा नामरूपादिविभागम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु अरैगुऱैबार्वै उडैय तिमिर रोगियिऩ् तिरुष्टियिऩाल् उण्डाऩ इरण्डु सन्दिरऩ्, कॊसु, वण्डु मुदलियवैगळुम् अव्वाऱे स्वप्ऩ तिरुष्ट्टावाल् सिरुष्ट्टिक्कबट्ट ऎल्ला पदार्त्तङ्गळुम् समाऩमाऩ पिराणिगळिऩ् अवित्या मुदलिय तोषरूब पीजत्तै अबेक्षित्तु सिरुष्ट्टिक्कप्पट्टदु। इन्द कलैगळ् तऩ्दऩ् नामरूब मुदलिय विबागङ्गळै (पिरिवै) तियागम् सॆय्दु अन्द पुरुषऩिडत्तिलेये लीऩमागिऩ्ऱदु। (नदियिऩ् तिरुष्टान्दत्ताल् जगत्तिऩ् पुरुष आस्रयत्तुवम् पिरदिबादिक्कप्पडुगिऱदु।)
कथम् -
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु?
स यथेमा नद्यः स्यन्दमानाः समुद्रायणाः समुद्रं प्राप्यास्तं गच्छन्ति भिद्येते तासां नामरूपे समुद्र इत्येवं प्रोच्यते। एवमेवास्य परिद्रष्टुरिमाः षोडश कलाः पुरुषायणाः पुरुषं प्राप्यास्तं गच्छन्ति भिद्येते चासां नामरूपे पुरुष इत्येवं प्रोच्यते स एषोऽकलोऽमृतो भवति तदेष श्लोकः ॥ ५ ॥
सः दृष्टान्तः, यथा लोके इमा नद्यः स्यन्दमानाः स्रवन्त्यः समुद्रायणाः, समुद्र एव अयनं गतिरात्मभावो यासां ताः समुद्रायणाः, समुद्रं प्राप्य उपगम्य अस्तम् अदर्शनं नामरूपतिरस्कारं गच्छन्ति ; तासां चास्तं गतानां भिद्येते विनश्येते नामरूपे गङ्गा यमुनेत्यादिलक्षणे ; तदभेदेन समुद्र इत्येवं प्रोच्यते तद्वस्तूदकलक्षणम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द तिरुष्ट्टान्दम् इव्वाऱु आगुम्। ऎव्वाऱु उलगिल् निरन्दरमाऩ पिरवाह रूबमाग ओडिक्कॊण्डिरुक्किऱदाय् अव्वाऱे समुत्तिरमे अदऩ् इरुप्पिडम्। अयऩस्ताऩम् अदावदु अदुवे कदियागुम्। अदावदु तऩ् पावमाऩदु ऎव्वाऱु अन्द नदिगळ् समुत्तिरत्तै अडैन्दु काणामल् पोवदु पोल् अदावदु नामरूबत्तै विट्टु अदै अडैन्दु कलन्दुविडुगिऱदु। अव्वाऱे इन्द विदमाग अस्तमागि अन्द नदिगळ् कङ्गै, यमुऩै मुदलिय नामङ्गळै इऴक्किऱदु। मेलुम् अदिल् अबेदमाऩदाल् अदु जलमय पदार्त्तमागि समुत्तिरम् ऎऩ्ऱ लक्षणमुडैयदागिऱदु।
एवं यथायं दृष्टान्तः उक्तलक्षणस्य प्रकृतस्य अस्य पुरुषस्य परिद्रष्टुः परि समन्ताद्द्रष्टुर्दर्शनस्य कर्तुः स्वरूपभूतस्य। यथा अर्कः स्वात्मप्रकाशस्य कर्ता सर्वतः, तद्वत् इमाः षोडश प्राणाद्या उक्ताः कलाः पुरुषायणाः नदीनामिव समुद्रः पुरुषोऽयनमात्मभावगमनं यासां कलानां ताः पुरुषायणाः पुरुषं प्राप्य पुरुषात्मभावमुपगम्य तथैवास्तं गच्छन्ति। भिद्येते च आसां नामरूपे कलानां प्राणाद्याख्या रूपं च यथास्वम्। भेदे च नामरूपयोर्यदनष्टं तत्तत्त्वं पुरुषः इत्येवं प्रोच्यते ब्रह्मविद्भिः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) इव्वाऱु इन्द तिरुष्ट्टान्दम् पोल् आगुम्। मेले कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय परिदिरुष्ट्टा अदावदु ऎव्वाऱु सूरियऩ् ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम्, तऩ्ऩुडैय स्वरूबत्तैयुम् पिरगासिक्कुम् कर्त्तावो अव्वाऱु ऎल्लावऱ्ऱैयुम् मेलुम् त्रुष्ट्टा - तर्सऩ कर्त्ता स्वरूबमाऩ इन्द पिरक्रुद पुरुषऩिऩ् ऎन्द पिराणऩ् मुदलियवै मेले कूऱप्पट्ट पदिऩाऱु कलैगळ् ऎदऱ्कु अयऩमो - आत्म पावत्तिऩ् पिराप्ति स्ताऩम् इन्द पुरुषऩे। ऎव्वाऱु नदिगळुक्कु समुत्तिरमो अव्वाऱु आगुम्। आगैयाल् ऎन्द पुरुष अयऩम् ऎऩप्पडुगिऱदो अन्द पुरुषऩै अडैन्दु - पुरुष रूबमाय् इरुन्दुगॊण्डु इव्वाऱु लीऩमागिऱदु। अव्वाऱु इन्द कलैगळिऩ् पिराणऩ् मुदलियवै ऎऩप्पडुम् नामम् मेलुम् तऩ्ऩुडैय तऩ्ऩुडैय अनेग पिऩ्ऩमाग उळ्ळ रूबम् नष्ट्टमागिविडुगिऱदु। इव्वाऱु नाम रूबङ्गळ् नासम् अडैन्द पिऩ्ऩुम् ऎदऱ्कु नासम् एऱ्पडविल्लैयो अन्द तत्तुवत्तै पिरह्मवेत्ता “पुरुषऩ्” ऎऩ्ऱु कूऱि विळक्कुगिऱार्।
य एवं विद्वान्गुरुणा प्रदर्शितकलाप्रलयमार्गः, स एषः विद्यया प्रविलापितास्वविद्याकामकर्मजनितासु प्राणादिकलासु अकलः अविद्याकृतकलानिमित्तो हि मृत्युः ; तदपगमेऽकलत्वादेव अमृतः भवति। तदेतस्मिन्नर्थे एषः श्लोकः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) ऎवर् इव्वाऱु कुरुविऩाल् कलैगळिऩ् पिरळयत्तिऩ् मार्क्कत्तैक् काट्टिऩारो अन्द पुरुषऩ् इन्द तत्तुवत्तै अऱिन्दवऩ् आगिऩ्ऱाऩ्। अवऩ् इन्द वित्यैयिऩ् मूलमाग अवित्या, कामम्, मेलुम् कर्मत्ताल् उण्डाऩ पिराणऩ् मुदलिय कलैगळ् नष्ट्टमाऩदिऩाल् कलैयऱ्ऱदाय् (निष्कलै) आगिऱदु। मेलुम् म्रुत्युवुम् अवित्यैयिऩाल् उण्डाऩ कलैगळ् आवदाल् अवैगळिऩ् निविर्त्तियुम् आऩबिऩ् अदु निष्कलै आऩदिऩ् कारणमाग अम्रुदम् आगिऱदु। इन्द सम्बन्दत्तिल् इन्द स्लोगम् पिरसित्तमाऩदु।
अरा इव रथनाभौ कला यस्मिन्प्रतिष्ठिताः ।
तं वेद्यं पुरुषं वेद यथा मा वो मृत्युः परिव्यथा इति ॥ ६ ॥
अरा इव रथचक्रपरिवारा इव रथनाभौ रथचक्रस्य नाभौ यथाप्रवेशिताः तदाश्रया भवन्ति यथा, तथेत्यर्थः। कलाः प्राणाद्याः यस्मिन् पुरुषे प्रतिष्ठिताः उत्पत्तिस्थितिलयकालेषु, तं पुरुषं कलानामात्मभूतं वेद्यं वेदनीयं पूर्णत्वात्पुरुषं पुरि शयनाद्वा वेद जानाति ; यथा हे शिष्याः, मा वाः युष्मान् मृत्युः परिव्यथाः मा परिव्यथयतु। न चेद्विज्ञायेत पुरुषो मृत्युनिमित्तां व्यथामापन्ना दुःखिन एव यूयं स्थ। अतस्तन्माभूद्युष्माकमित्यभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) तेर्च्चक्करत्तिऩ् अच्चिल् आरक्काल्गळ् सेर्वदु पोल् अदावदु ऎव्वाऱु रद सक्करत्तिऩ् आराक्काल्गळ् नाबियिल् निलैबॆऱ्ऱु आस्रयित्तु उळ्ळदो अव्वाऱु इन्द पुरुषऩिल् पिराणऩ् मुदलिय कलैगळ् तऩ् उत्पत्ति, स्तिदि, लयत्तिऩ् समयत्तिल् इरुन्दुगॊण्डिरुक्किऱदु। कलैगळिऩ् आत्मबूदमाऩ अन्द अऱियवेण्डिय पुरुषऩै ऎङ्गुम् पूर्णमाय् अल्लदु सरीररूब पुरत्तिल् सयऩित्तुक्कॊण्डु इरुप्पदाल् पुरुषऩ् ऎऩप्पडुगिऱाऩ्। हे सिष्य! इदऩाल् अऱिन्दुगॊळ्। नी इन्द पुरुषऩै अऱियविल्लैयॆऩिल् नी मिरुत्यु निमित्तमाग वेदऩैयुडऩ् कूडिय तुक्कमुडैयवऩावाय्, आगैयाल् नी अन्द तुक्कत्तै अडैयादे ऎऩ्बदु इदऩ् अबिप्रायम्।
तान्होवाचैतावदेवाहमेतत्परं ब्रह्म वेद नातः परमस्तीति ॥ ७ ॥
तान् एवमनुशिष्य शिष्यान् तान् होवाच पिप्पलादः किल एतावदेव वेद्यं परं ब्रह्म वेद विजानाम्यहमेतत्। न अतः अस्मात् परम् अस्ति प्रकृष्टतरं वेदितव्यम् इत्येवमुक्तवान् शिष्याणामविदितशेषास्तित्वाशङ्कानिवृत्तये कृतार्थबुद्धिजननार्थं च ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अन्द सिष्यर्गळुक्कु पिप्पलाद मुऩिवराल् इव्वाऱु कूऱप्पट्टदु। अन्द अऱियवेण्डिय परबिरह्मत्तै नाऩ् इव्वळवुदाऩ् अऱिन्दु इरुक्किऱेऩ्। इदै विड उत्क्रुष्ट्टमाऩ मेलुम् अऱियवेण्डियदु ऒऩ्ऱुम् इल्लै। इव्वाऱु इप्पॊऴुदु सिऱिदुम् अऱियाददु इल्लै ऎऩ्ऱु सिष्यर्गळिऩ् सन्देह निवर्त्तिक्कागवुम् अव्वाऱे किरुदार्त्त पुत्ति एऱ्पडुवदऱ्कागवुम् पिप्पलादर् अवर्गळुक्कु कूऱिऩार्।
ते तमर्चयन्तस्त्वं हि नः पिता योऽस्माकमविद्यायाः परं पारं तारयसीति। नमः परमऋषिभ्यो नमः परमऋषिभ्यः ॥ ८ ॥
ततः ते शिष्या गुरुणानुशिष्टाः तं गुरुं कृतार्थाः सन्तो विद्यानिष्क्रयमन्यदपश्यन्तः किं कृतवन्त इत्युच्यते — अर्चयन्तः पूजयन्तः पादयोः पुष्पाञ्जलिप्रकिरणेन प्रणिपातेन च शिरसा। किमूचुरित्याह — त्वं हि नः अस्माकं पिता ब्रह्मशरीरस्य विद्यया जनयितृत्वान्नित्यस्याजरामरणस्याभयस्य। यः त्वमेव अस्माकम् अविद्यायाः विपरीतज्ञानाज्जन्मजरामरणरोगदुःखादिग्राहादपारादविद्यामहोदधेर्विद्याप्लवेन परम् अपुनरावृत्तिलक्षणं मोक्षाख्यं महोदधेरिव पारं तारयसि अस्मानित्यतः पितृत्वं तवास्मान्प्रत्युपपन्नमितरस्मात्। इतरोऽपि हि पिता शरीरमात्रं जनयति, तथापि स पूज्यतमो लोके ; किमु वक्तव्यमात्यन्तिकाभयदातुरित्यभिप्रायः। नमः परमऋषिभ्यः ब्रह्मविद्यासम्प्रदायकर्तृभ्यः। नमः परमऋषिभ्य इति द्विर्वचनमादरार्थम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(स।पा) अप्पॊऴुदु कुरुविऩाल् उबदेसम् सॆय्यप्पट्ट सिष्यर्गळ् किरुदार्त्तर्गळागि अन्द वित्यादाऩत्तिऱ्कु ऎन्द ऒरु पिरदिगारम् काणमुडियामल् ऎऩ्ऩ ऎऩ्ऩ कूऱिऩार्गळ् ऎऩिल् - अवर्गळ् कुरुवै अर्च्चित्तु अदावदु सरणङ्गळिल् पुष्पाञ्जलि सॆय्दु अव्वाऱे तलैवणङ्गि अवरै पूजै सॆय्दु कॊण्डे ऎऩ्ऩ कूऱिऩर् ऎऩ्बदु कूऱप्पडुगिऱदु। “वित्यैयिऩ् मूलमाग ऎङ्गळुडैय नित्य, जरैयऱ्ऱ, अमरम् अव्वाऱे अबयरूब पिरह्म सरीरत्तै अऱिय सॆय्ददिऩ् कारणमाग ताङ्गळ् ऎङ्गळ् तन्दै (पिदा) ऎन्द तङ्गळुडैय वित्यारूबमाऩ पडगिऩ् वायिलाय् नाङ्गळ् विबरीद ञाऩरूब अवित्यैयिऩाल् अदावदु जऩ्मम्, मूप्पु, मरणम्, रोगम् मेलुम् तुक्कम् मुदलियवैगळिऩ् पिडिप्पिऩाल् ताण्ड मुडियामल् इरुक्कुम् अवित्यारूब समुत्तिरत्तिलिरुन्दु अदावदु महासागरम् ऎऩ्ऱ मोक्षम् ऎऩप्पडुम् महोदत्तिऩ् (समुत्तिरत्तिऩ्) करैयै ताण्डच्चॆय्दवर्। आगैयाल् ताङ्गळ् पित्रुत्तुवम् आगिय मऱ्ऱ (जऩ्मत्तैक् कॊडुक्कुम्) मादा, पिदा अवर्गळैक् काट्टिलुम् मेलाऩवर्। एऩॆऩिल् मऱ्ऱ पिदावाऩवर् केवल सरीरत्तै उत्पत्ति सॆय्बवर्। आऩालुम् उलगिल् ऎल्लावऱ्ऱिऩुम् अदिग पूजिक्कत्तगुन्दवर् आगिऱार्। मेलुम् आत्यन्दिग अबयप्पिरदऩम् सॆय्युम् तङ्गळै पूजै सॆय्य वेण्डिय विषयत्तिल् ऎऩ्ऩ कूऱुवदु? आगैयाल् पिरह्मवित्या सम्बिरदायत्तै पिरविर्त्तिक्कच् चॆय्युम् परम पुरुषरुक्कु नमस्कारम्। इङ्गु “नमः परमऋषिभ्यः” (नम: परमरिषिप्य:) ऎऩ्ऱु इरुमुऱै कूऱियदु पॆरुमैप्पडुत्तुवदऱ्काग आगुम्।
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य श्रीमच्छङ्करभगवतः कृतौ प्रश्नोपनिषद्भाष्यं सम्पूर्णम् ॥