प्रथमं मुण्डकम्
प्रथमः खण्डः
‘ब्रह्मा देवानाम्’ इत्याद्याथर्वणोपनिषत्। अस्याश्च विद्यासम्प्रदायकर्तृपारम्पर्यलक्षणं सम्बन्धमादावेवाह स्वयमेव स्तुत्यर्थम् — एवं हि महद्भिः परमपुरुषार्थसाधनत्वेन गुरुणायासेन लब्धा विद्येति। श्रोतृबुद्धिप्ररोचनाय विद्यां महीकरोति, स्तुत्या प्ररोचितायां हि विद्यायां सादराः प्रवर्तेरन्निति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
“ब्रह्मा देवानां” ऎऩ्ऱु अदर्वण उबनिषत् तॊडङ्गु-किऱदु। इन्द उबनिषत् मुदलिल् पिरह्म वित्तैयैत् तुदिप्पदिऩ् पॊरुट्टु, पिरह्म वित्तैयिऩ् सम्ब्रदाय कर्त्ताक्कळिऩ् परम्बरा लक्षण सम्बन्दत्तै विवरिक्किऱदु। अह्दु ऎदऱ्कु ऎऩिल्, इव्वाऱु अऩ्ऱो साऩ्ऱोर्गळ् इन्द वित्या परमबुरुषात्त सादऩमॆऩ्ऱु अदै मिगवुम् मुयऱ्सि सॆय्दु अडैन्दार्गळ् ऎऩ्बदाल् च्रोत्ताक्कळिऩ् पुत्तियैत् तूण्डुवदऱ्काग पिरह्म वित्यैयै इव्वाऱु मेम्बडुत्तिक्कूऱुगिऱार्। इव्वाऱु तुदिगळिऩाल् च्रोत्ताक्कळिऩ् पुत्तित् तूण्डप् पडुमेयाऩाल्, अवर्गळ् पिरह्म वित्तैयै किरहिप्पदिल् आर्वम् मिक्कवर्गळायिरुप्पर् ऎऩ्बदु इदऱ्कुक् कारणमागुम्।
प्रयोजनेन तु विद्यायाः साध्यसाधनलक्षणं सम्बन्धमुत्तरत्र वक्ष्यति ‘भिद्यते हृदयग्रन्थिः’ (मु. उ. २। २। ९) इत्यादिना। अत्र चापरशब्दवाच्याया ऋग्वेदादिलक्षणाया विधिप्रतिषेधमात्रपराया विद्यायाः संसारकारणाविद्यादिदोषनिवर्तकत्वं नास्तीति स्वयमेवोक्त्वा परापरेति विद्याभेदकरणपूर्वकम् ‘अविद्यायामन्तरे वर्तमानाः’ (मु. उ. १। २। ८) इत्यादिना, तथा परप्राप्तिसाधनं सर्वसाधनसाध्यविषयवैराग्यपूर्वकं गुरुप्रसादलभ्यां ब्रह्मविद्यामाह ‘परीक्ष्य लोकान्’ (मु. उ. १। २। १२) इत्यादिना। प्रयोजनं चासकृद्ब्रवीति ‘ब्रह्म वेद ब्रह्मैव भवति’ (मु. उ. ३। २। ९) इति ‘परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे’ (मु. उ. ३। २। ६) इति च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द पिरह्म वित्यैयिऩ् पिरयोऐऩत्तुडऩ् सादऩ सात्य लक्षणमाऩ सम्बन्दत्तै ‘भिद्यते हृदयग्रन्थिः’ (पित्यदे ह्रुदय क्रन्दि :इदयत्तिल् उळ्ळ मुडिच्चुगळ् अऱुबडुम्) ऎऩ्बदु मुदलियवैगळाल् मेले कूऱुगिऱार्। इङ्गु “अपर” (अबर) सप्तत्ताल् सॊल्लप्पडुम् रिक्वेदम् मुदलियवैगळ् विदि, निषेदङ्गळै मात्तिरम् कूऱुबवैगळागवे इरुक्किऩ्ऱऩ। अवैगळिल् संसारत्तिऱ्कुक् कारणमाऩ अवित्तैयै नीक्कक्कूडिय वित्तैयिऩ् तऩ्मैयिल्लै ऎऩ्बदऩैत् ताऩे कूऱि ‘अविद्यायामन्तरे वर्तमानाः’ ऎऩ्बवैगळाल् पर, अबर वित्तैगळिऩ् वेऱुबाट्टै विळक्कुगिऱदु। मेलुम् “परीक्ष्य लोकानु” ऎऩ्बवैगळिऩ् वायिलाग अप्परम्बॊरुळै अडैवदऱ्कु सादऩमाग, ऎल्ला सादऩ, सात्य विषयङ्गळिलुम् वैराक्कियत्तै अडैन्दु, आच्चारियरिऩ् अरुळाल् अडैयत्तक्क पिरह्म वित्यैयै(प्पऱ्ऱि) कूऱुगिऱदु। इदऩाल् अडैयक् कूडियदैप् पऱ्ऱियो ‘यो ब्रह्म वेद ब्रह्मैव भवति’ (ऎवऩ् पिरह्मत्तै अऱिगिऱाऩो अवऩ् पिरह्ममागवे आगिऱाऩ्। ऎऩ्ऱुम्) ‘परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे’ (मेलाऩ निलैयै अडैन्दवर्गळ् ऎल्लावऱ्ऱिलिरुन्दुम् विडुबडुगिऱार्गळ्) ऎऩ्ऱुम्, इव्वाऱु अदऩुडैय पलऩै अडिक्कडि कूऱुगिऱार्।
ज्ञानमात्रे यद्यपि सर्वाश्रमिणामधिकारः, तथापि संन्यासनिष्ठैव ब्रह्मविद्या मोक्षसाधनं न कर्मसहितेति ‘भैक्षचर्यां चरन्तः’ (मु. उ. १। २। ११) ‘संन्यासयोगात्’ (मु. उ. ३। २। ६) इति च ब्रुवन्दर्शयति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎल्ला आस्रमत्तारुक्कुमे ञाऩत्ताल् पिरह्मवित्तैयिल् अदिगारम् इरुन्दबोदिलुम् ‘भैक्षचर्यां चरन्तः’, ‘संन्यासयोगात्’ ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुवदाल् सर्वगर्म सन्नियासम् सॆय्दु कॊण्डवर्गळाल् अडैयप्पडुम् पिरह्म वित्तैये सादऩमागुमेयऩ्ऱि, कर्मनिष्ट्टर्गळिऩ् पिरह्म्म वित्यै मोष सादऩमागादु ऎऩ्बदऩै विळक्कुगिऱार्। एऩ् ऎऩिल्
विद्याकर्मविरोधाच्च। न हि ब्रह्मात्मैकत्वदर्शनेन सह कर्म स्वप्नेऽपि सम्पादयितुं शक्यम् ; विद्यायाः कालविशेषाभावादनियतनिमित्तत्वाच्च कालसङ्कोचानुपपत्तेः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरह्म वित्तैक्कुम्, कर्माक्कळुक्कुम् उळ्ळ विरोदमे कारणमागुम्। मेलुम् पिरह्मात्मैक्कत्तुव तर्सऩत्तुडऩ् कूड कर्माऩुष्ट्टाऩम् सॆय्दल् ऎऩ्बदु कऩविलुम् नडक्काददु आगुम्। पिरह्म वित्तैयै अडैवदऱ्कु ऒरु कुऱिप्पिट्ट कालम्दाऩ् ऎऩ्ऱ नियमम् इल्लामैयालुम्, इऩ्ऩ निमित्तत्ताल्दाऩ् अडैय वेण्डुम् ऎऩ्ऱ कुऱिप्पु इल्लामैयालुम् कुऱुगिय कालम् ऎऩ्ऱ कुऱैबाडुम् इल्लै।
यत्तु गृहस्थेषु ब्रह्मविद्यासम्प्रदायकर्तृत्वादि लिङ्गं न तत्स्थितं न्यायं बाधितुमुत्सहते ; न हि विधिशतेनापि तमःप्रकाशयोरेकत्र सद्भावः शक्यते कर्तुम् , किमुत लिङ्गैः केवलैरिति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
किरहस्तास्रमत्तिल् पिरह्म वित्तैक्कु सम्ब्रदाय कर्त्तिरुत्तुवम् मुदलिय लिङ्गङ्गळिऩाल् मुऩ्बु कूऱप्पट्ट तिडमाऩ नियायत्तै (नियमत्तै) नीक्कुवदऱ्कु सामर्त्तियम् किडैयादु। नूऱु विदिगळालुम् इरुळैयुम्, ऒळियैयुम् ऒरे इडत्तिल् ऒऩ्ऱु सेर्त्तल् ऎऩ्बदु मुडियाददागुम्। इव्वाऱु इरुक्कैयिल् केवलम् लिङ्गङ्गळिऩाल् ऎऩ्ऩ सॆय्यमुडियुम्।
एवमुक्तसम्बन्धप्रयोजनाया उपनिषदोऽल्पग्रन्थं विवरणमारभ्यते। य इमां ब्रह्मविद्यामुपयन्त्यात्मभावेन श्रद्धाभक्तिपुरःसराः सन्तः, तेषां गर्भजन्मजरारोगाद्यनर्थपूगं निशातयति परं वा ब्रह्म गमयत्यविद्यादिसंसारकारणं वा अत्यन्तमवसादयति विनाशयतीत्युपनिषत् ; उपनिपूर्वस्य सदेरेवमर्थस्मरणात् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इम्मादिरि कूऱप्पट्ट प्रयोऐऩ सम्बन्दङ्गळुडऩ् कूडिय इव्वुबनिषत्तिऱ्कु सुरुक्कमाग उरै ऎऴुदप्पडुगिऱदु। ऎवऩ् ऒरुवऩ् इन्द पिरह्म वित्तैयै सिरत्तै, पक्तियुडऩ् इरुन्दुगॊण्डु आत्मबावऩैयुडऩ् अडैगिऱार्गळो अवर्गळुडैय कर्ब, ऐऩ्म, मूप्पु, वियादि मुदलिय अनरत्त कूट्टङ्गळै नासम् सॆय्गिऱदु। अल्लदु परबिरह्मत्तै अडैयच् चॆय्गिऱदु। अवित्यै मुदलिय संसार कारणत्तै मुऱ्ऱिलुम् नासम् सॆय्गिऱदु ऎऩ्बदाल् उबनिषत्। सत् ऎऩ्बदऱ्कु मुऩ्ऩाल् उळ्ळ उब (उप) नि (नि) ऎऩ्ऱ उबसर्क्कङ्गळाल् इव्वाऱु अर्त्तम् कॊळ्ळप् पडुगिऱदु।
ब्रह्मा देवानां प्रथमः सम्बभूव विश्वस्य कर्ता भुवनस्य गोप्ता ।
स ब्रह्मविद्यां सर्वविद्याप्रतिष्ठामथर्वाय ज्येष्ठपुत्राय प्राह ॥ १ ॥
ब्रह्म परिबृढो महान् धर्मज्ञानवैराग्यैश्वर्यैः सर्वानन्यानतिशेत इति ; देवानां द्योतनवतामिन्द्रादीनां प्रथमः गुणैः प्रधानः सन् , प्रथमः अग्रे वा सम्बभूव अभिव्यक्तः सम्यक् स्वातन्त्र्येणेत्यभिप्रायः। न तथा यथा धर्माधर्मवशात्संसारिणोऽन्ये जायन्ते, ‘योऽसावतीन्द्रियोऽग्राह्यः’ (मनु. १। ७) इत्यादिस्मृतेः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ब्रह्म (पिरह्मा)- परिविराट्। मेलाऩ तर्म, ञाऩ, वैराक्किय ऐस्वर्यङ्गळाल् ऎल्लोरैयुम् मिञ्जियवराय् (कडन्दवराय्) इरुक्किऱार्। देवानां प्रथमः (तेवाऩाम्बिरदम:)- त्योदऩावाऩ्गळाऩ (पिरगासिप्पवर्गळाऩ इन्दिरादि तेवर्गळैक् काट्टिलुम् कुणङ्गळाल् मुदऩ्मैयाऩवराग (मुक्कियमाऩवराग इरुक्किऱार्। अल्लदु मुदलिल् सर्व सुदन्दिरत्तुडऩ् सम्बभूव - (सम्बबूव) तोऩ्ऱिऩार् ऎऩ्बदु अबिप्पिरायम्। ऎव्वाऱु तर्मादर्म वसत्ताल् मऱ्ऱ ऐीवर्गळ् पिऱक्किऱार्गळो अव्वाऱु अल्ल ऎऩ्बदै ‘योऽसावतीन्द्रियोऽग्राह्यः’ (योअसावदीन् दिरियोक्राह्य॥॥॥) ऎऩ्बदु मुदलाऩ स्मिरुदिगळाल् अऱिगिऱोम्।
विश्वस्य सर्वस्य जगतः कर्ता उत्पादयिता, भुवनस्य उत्पन्नस्य गोप्ता पालयितेति विशेषणं ब्रह्मणो विद्यास्तुतये। सः एवं प्रख्यातमहत्त्वो ब्रह्मा ब्रह्मविद्यां ब्रह्मणः परमात्मनो विद्यां ब्रह्मविद्याम् , ‘येनाक्षरं पुरुषं वेद सत्यम्’ (मु. उ. १। २। १३) इति विशेषणात्। परमात्मविषया हि सा। ब्रह्मणा वाग्रजेनोक्तेति ब्रह्मविद्या। तां ब्रह्मविद्याम् , सर्वविद्याप्रतिष्ठां सर्वविद्याभिव्यक्तिहेतुत्वात्सर्वविद्याश्रयामित्यर्थः ; सर्वविद्यावेद्यं वा वस्त्वनयैव ज्ञायत इति, ‘येनाश्रुतं श्रुतं भवति अमतं मतमविज्ञातं विज्ञातम्’ (छा. उ. ६। १। ३) इति श्रुतेः। सर्वविद्याप्रतिष्ठामिति च स्तौति विद्याम्। अथर्वाय ज्येष्ठपुत्राय ज्येष्ठश्चासौ पुत्रश्च, अनेकेषु ब्रह्मणः सृष्टिप्रकारेष्वन्यतमस्य सृष्टिप्रकारस्य प्रमुखे पूर्वम् अथर्वा सृष्ट इति ज्येष्ठः ; तस्मै ज्येष्ठपुत्राय प्राह प्रोक्तवान् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
विश्वस्य कर्ता- विष्वस्यगर्त्ता) इन्द अगिल उलगत्तैप् पडैत्तवर्, भुवनस्य गोप्ता (पुवऩस्यगोप्ता) पडैत्त उलगत्तैक् काप्पवर् ऎऩ्ऱ विसेषणङ्गळ् पिरह्म वित्तैयै तुदिप्पदिऩ् पॊरुट्टागुम्। इव्वाऱु मिगवुम् पिरसित्तमाग उळ्ळ स:-अन्द पिरह्मा ब्रह्मविद्यां- पिरह्म वित्तैयै अदावदु परमात्म वित्तैयै कूऱिऩार्। “येनाक्षरं पुरुषं वेद सत्यम्” (येऩाक्षरम् पुरुषम् वेद सत्तियम्) ऎऩ्ऱ विसेषणत्तै उडैयदाय् इरुप्पदाल् अल्लवा वाक्किऱ्कु अदिबदियाय् उळ्ळ पिरह्मावाल् कूऱप्पट्टदु। सर्वविद्याप्रतिष्ठां - (सर्व वित्या पिरदिष्ट्टाम्) ऎल्ला वित्तैगळुम् अन्द पिरह्म्म वित्तैयिऩिडत्तिल् निलै पॆऱ्ऱिरुक्किऩ्ऱऩ। अदऩाल् ऎल्ला वित्तैगळुम् वॆळिप्पडुत्तुवदऱ्कुक् कारणमाय् इरुप्पदाल् ऎल्ला वित्तैगळुक्कुम् आस्रयमाय् इरुक्किऱदुऎऩ्बदुबॊरुळ्। ‘येनाश्रुतं श्रुतं भवति अमतं मतमविज्ञातं विज्ञातम्’ (येऩास्रुदम् स्रुदम् पवदि अमदम् मदमविक्ञादम् विक्ञादम् ऎदऩाल् केट्कप्पडाददु केट्कप्पट्टदागिऱदो, निऩैविऱ्कु ऎट्टाददु निऩैक्कप् पट्टदागिऱदो, अऱियप्पडाददु अऱियप्पट्टदागिऱदो) ऎऩ्ऱ सुरुदि वाक्कियप्पडि वस्तुविऩ् (पिरह्मत्तिऩ्) ञाऩम् अन्द पिरह्म वित्तैयालेये उण्डागिऱदु ऎऩ्बदाल् ऎल्लावित्तैगळुम् अदिल् पिरदिष्ट्टै सॆय्यप्पट्टिरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु तुदिक्किऩ्ऱार्। अथर्वाय ज्येष्ठपुत्राय - (अदर्वाय ऐ्येष्ट्ट पुत्राय) अन्द पिरह्म वित्तैयै पिरह्मा तऩ्ऩुडैय तलै मगऩागिय अदर्वरुक्कुक् कूऱिऩार्। ऎल्लोरैयुम् विड मूत्तवऩ् ऎऩ्बदाल् जेष्ट्ट पुत्तिरऩ्। पिरह्माविऩुडैय अनेगवगैयाऩ सिरुष्ट्टिगळुळ् ऒरु सिरुष्ट्टियिल् ऎल्लोरुक्कुम् मुदलावदाग अदर्वावै उण्डाक्किऩार्। आगैयाल् अवर् जेष्ट्टर् (मुदलामवर्) आगैयाल् अवर् जेष्ट्ट पुत्तिरर्।
अथर्वणे यां प्रवदेत ब्रह्माथर्वा तां पुरोवाचाङ्गिरे ब्रह्मविद्याम् ।
स भारद्वाजाय सत्यवहाय प्राह भारद्वाजोऽङ्गिरसे परावराम् ॥ २ ॥
याम् एताम् अथर्वणे प्रवदेत प्रावदद्ब्रह्मविद्यां ब्रह्मा, तामेव ब्रह्मणः प्राप्ताम् अथर्वां पुरा पूर्वम् ; उवाच उक्तवान् अङ्गिरे अङ्गीर्नाम्ने ब्रह्मविद्याम्। स चाङ्गीः भारद्वजाय भरद्वाजगोत्राय सत्यवहाय सत्यवहनाम्ने प्राह प्रोक्तवान्। भारद्वाजः अङ्गिरसे स्वशिष्याय पुत्राय वा परावरां परस्मात्परस्मादवरेणावरेण प्राप्तेति परावरा परावरसर्वविद्याविषयव्याप्तेर्वा, तां परावरामङ्गिरसे प्राहेत्यनुषङ्गः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
याम् (याम्) - ऎन्द पिरह्म वित्तैयै पिरह्मा आऩवर् अथर्वणे - (अदर्वणे) अदर्वणरुक्कुक् कूऱिऩारो तां - (ताम्)-अन्द ब्रह्मणः- (पिरह्मण:) - पिरह्माविडम् पॆऱ्ऱ ब्रह्मविद्याम् एव- (पिरह्म वित्तैयैये पुरा-(पुरा) मुऩ्बु अथर्वा - (अदर्वा, अदर्वऩर् अङ्गिरे -(अङ्गिरे) - अङ्गिरस् ऎऩ्ऱ मुऩिवरुक्कुक् उवाच - (उवास) - कूऱिऩार्। स (स) अन्द अङ्गिरसराऩवर् भारद्वाजाय (पारत् वाऐाय) परत् वाऐर्गुलत्तिल् उदित्त सत्यवहाय - (सत्यवहाय) - सत्यवहर् ऎऩ्ऱ पॆयरुडैय मुऩिक्कु प्राह -(प्राह) कूऱिऩार्। अव्वाऱे भारद्वाजः अङ्गिरसे - (पारत्वाऐ: अङ्गिरसे) - पारत्वाऐर् तऩ्ऩुडैय यसिष्यऩ् अल्लदु पुत्तिरऩागिय अङ्गिरसिऱ्कुक् कूऱिऩार्। परावरां - (परावराम्) इव्वाऱु मेलोर् कीऴोर् ऎऩ्ऱु अडैयप्पट्टदाल् परावर वित्तै ऎऩ्ऱु कॊळ्ळप्पडुगिऱदु। अल्लदु परवित्या ऎऩ्ऱाल् पिरह्मवित्तै। अवरवित्तै ऎऩ्ऱाल् पिरह्मत्तैत् तविर मऱ्ऱ कर्मा मुदलियवैगळैप् पऱ्ऱिय पिरह्म वित्तैयिल् अडङ्गियिरुप्पदाल् पराबर वित्तै ऎऩ्ऱु पिरह्म वित्तै कूऱप्पडुगिऱदु। अन्द पराबर वित्तै अङ्गिरसिऱ्कुक् कूऱप्पट्टदु ऎऩ्बदु पॊरुळागिऱदु।
शौनको ह वै महाशालोऽङ्गिरसं विधिवदुपसन्नः पप्रच्छ कस्मिन्नु भगवो विज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवतीति ॥ ३ ॥
शौनकः शुनकस्यापत्यं महाशालः महागृहस्थः अङ्गिरसं भारद्वाजशिष्यमाचार्यं विधिवत् यथाशास्त्रमित्येतत् ; उपसन्नः उपगतः सन् पप्रच्छ पृष्टवान्। शौनकाङ्गिरसोः सम्बन्धादर्वाग्विधिवद्विशेषणाभावादुपसदनविधेः पूर्वेषामनियम इति गम्यते। मर्यादाकरणार्थं विशेषणम्। मध्यदीपिकान्यायार्थं वा विशेषणम् , अस्मदादिष्वप्युपसदनविधेरिष्टत्वात्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
महाशालः- (महासाल:) - महा किरहस्तरागिय शौनकः- (सॆळऩग:)- सुऩगरुडैय पुत्तिररागिय सॆळऩगर् परत्वाऐरुडैय सिष्यरुम्, आच्चारियरुमागिय अङ्गिरसं - (अङ्गिरसम्) - अङ्गिरसै विधिवत् - (विदिवत्) - सास्तिरत्तिल् कूऱप्पट्ट विदिप्पडि उपसन्नः (उबसऩ्ऩ:) - अणुगि पप्रच्छ - (पप्रच्च) - केट्टार्। सॆळऩगर् अङ्गिरसै विदिप्पडि अऩुगिऩाा् ऎऩ्बदिल् उळ्ळ विदिप्पडि ऎऩ्ऱ विसेषणत्ताल् कुरुवै अणुगुम् विदियाऩदु इदऱ्कु मुऩ् उळ्ळ परम्बरैयिल् नियमम् इल्लामल् इरुन्दिरुक्कलाम् ऎऩ्ऱु तोऩ्ऱुगिऱदु। अल्लदु मरियादैयिऩ् पॊरुट्टो अल्लदु मत्तिय तीबिगान्यायम् ऎऩ्ऱ इडैयिल् वैक्कप्पट्ट विळक्कु पोल् मुऩ्ऩवरुक्कुम्, पिऩ्ऩवरुक्कुम् अदे मुऱैदाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱियदागवुम् आगलाम्। मेलुम् ईण्डु कूऱियिरुत्तल् नम् पोऩ्ऱवर्गळ् कुरुवै ऎव्वाऱु अणुगवेण्डुम् ऎऩ्बदऩै वलियुऱुत्ति उबदेसिप्पदऱ्कागवुम् आगुम्।
किमित्याह — कस्मिन्नु भगवो विज्ञाते, नु इति वितर्के, भगवः हे भगवन् , सर्वं यदिदं विज्ञेयं विज्ञातं विशेषेण ज्ञातमवगतं भवतीति ‘एकस्मिन्विज्ञाते सर्वविद्भवति’ इति शिष्टप्रवादं श्रुतवाञ्शौनकः तद्विशेषं विज्ञातुकामः सन्कस्मिन्निति वितर्कयन्पप्रच्छ। अथवा, लोकसामान्यदृष्ट्या ज्ञात्वैव पप्रच्छ। सन्ति हि लोके सुवर्णादिशकलभेदाः सुवर्णत्वाद्येकत्वविज्ञानेन विज्ञायमाना लौकिकैः ; तथा किं न्वस्ति सर्वस्य जगद्भेदस्यैकं कारणम् यत्रैकस्मिन्विज्ञाते सर्वं विज्ञातं भवतीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
किमू इति - (किम् इदि आह) अवर् ऎऩ्ऩ केट्टार् ऎऩ्बदैक् कूऱुगिऱार्। भगवो- (पगवो) हेबगवाऩे! कस्मिन् नु- (कस्मिऩ्ऩु) इदिल् नु (ऩु) ऎऩ्बदु तर्गत्तिऱ्काग (सन्देहम्)वन्ददु। - ऎदै विज्ञातं - (विक्ञादे) अऱिन्दबॊऴुदु ऎन्द सर्वम् इवम् - (सर्वम् इदम्) इवै ऎल्लाम् अऱिय वेण्डियवै विज्ञातं - (विक्ञादम्) विसे षमाग अऱिन्दवैगळाग (पवदि) आगिऩ्ऱऩ ऎऩ्ऱु ऒऩ्ऱै अऱिवदाल् ऎल्लाम् अऱिन्दवऩ् आवाऩ् ऎऩ्बदै साऩ्ऱोर्गळिऩ् कूऱ्ऱै सॆळऩगर् केट्टिरुक्किऱार्। अदै विसेषमाग अऱिवदऱ्कु इच्चै उळ्ळवरागि ऎदै अऱिन्दबॊऴुदु ऎऩ्ऱु सन्देहत्तुडऩ् केट्टार् अल्लदु उलगत्तिल् उळ्ळ सामाऩ्य तिरुष्टियिऩाल् अऱिन्दे केट्टार्। उलगिल् तङ्ग मुदलियवैगळिल् अनेग विदबेदङ्गळ् इरुक्किऩ्ऱऩ। उलगत्तोराल् तङ्गत्तऩ्मै मुदलियवगळै ऒऩ्ऱे ऎऩ्ऱ ञाऩत्ताल् ऎल्लाम् अऱिन्दवैगळ् आगिऩ्ऱऩ। ऎन्द ऒऩ्ऱै अऱिन्दाल् ऎल्लाम् अऱिन्ददागुमो अव्वाऱु इन्द ऎल्ला उलगिऩ् पेदत्तिऱ्कुम् ऒरे कारणम् इरुक्किऱदु।
नन्वविदिते हि कस्मिन्निति प्रश्नोऽनुपपन्नः ; किमस्ति तदिति तदा प्रश्नो युक्तः ; सिद्धे ह्यस्तित्वे कस्मिन्निति स्यात् , यथा कस्मिन्निधेयमिति ।
न ; अक्षरबाहुल्यादायासभीरुत्वात्प्रश्नः सम्भवत्येव — किं न्वस्ति तद्यस्मिन्नेकस्मिन्विज्ञाते सर्ववित्स्यादिति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(सङ्गै) ऎन्द वस्तुवै अऱियविल्लैयो अन्द वस्तुविऩ् विषयत्तिल् ऎदै ऎदऩिडत्तिल् ऎऩ्ऱ केळ्विये ऎऴादु। अन्दवस्तु इरुक्कुम्बॊऴुदु ऎऩ्ऩ इरुक्किऩ्ऱदु ऎऩ्ऱ केळ्वि पॊरुन्दुम्।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(समादाऩम्) अव्वाऱु कूऱुवदु पॊरुन्दादु। अक्षरम् अदिगमागवुम्, आयासत्तिऩ् पयत्तिऩालुम् ऎन्द ऒऩ्ऱै अऱिन्दाल् ऎल्लाम् अऱिन्दवऩ् आगिऩ्ऱाऩ् ऎऩ्ऱ केळ्वि ऎऴवे सॆय्गिऱदु।
विघा द्विप्रकारिका इति अड्गिरस: अत्तरम् -
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अङ्गिरसिऩ् पदिल् मऱ्ऱुम् इरण्डु विदमाऩ वित्तैयुम्
तस्मै स होवाच। द्वे विद्ये वेदितव्ये इति ह स्म यद्ब्रह्मविदो वदन्ति परा चैवापरा च ॥ ४ ॥
तस्मै शौनकाय सः अङ्गिराः ह किल उवाच उक्तवान्। किमिति, उच्यते — द्वे विद्ये वेदितव्ये ज्ञातव्ये इति। एवं ह स्म किल यत् ब्रह्मविदः वेदार्थाभिज्ञाः परमार्थदर्शिनः वदन्ति। के ते इत्याह — परा च परमात्मविद्या, अपरा च धर्माधर्मसाधनतत्फलविषया ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द अङ्गिरर् सॆळऩगरिऩ् पॊरुट्टु अल्लवा कूऱिऩार्। अदु ऎऩ्ऩ ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु। वेदान्दत्तै अऱिन्दवरुम्, परमार्त्तत्तै अऱिन्दवरुमाऩ अन्द पिरह्म वित्तुक्कळ् इरण्डु वित्तैगळ् अऱियप्पड वेण्डियदु ऎऩ्ऱु अल्लवा कूऱुगिऩ्ऱार्गळ्। अवै इरण्डुम् ऎवै ऎऩ्ऱु कूऱुगिऱार्। परा ऎऩ्ऱ परमात्म वित्तैयुम्, तर्मादर्म सादऩमुम् अदऩ् पल विषयमुम् आऩ अबरा वित्तैयुम् आगुम्।
ननु कस्मिन्विदिते सर्वविद्भवतीति शौनकेन पृष्टम् ; तस्मिन्वक्तव्येऽपृष्टमाहाङ्गिराः — द्वे विद्ये इत्यादि ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(सङ्गै) सॆळऩगराल् ऎदै अऱिन्दाल् ऎल्लाम् अऱिन्दवऩ् आवाऩ् ऎऩ्ऱु केट्कप्पट्टदु। अदऱ्कु अङ्गिरर् पदिल् अळिक्कामल् (त्वेवित्ये) ऎऩ्बदु मुदलियवैगळै अवर् केट्काददै कूऱुगिऱार्।
नैष दोषः, क्रमापेक्षत्वात्प्रतिवचनस्य। अपरा हि विद्या अविद्या ; सा निराकर्तव्या तद्विषये हि अविदिते न किञ्चित्तत्त्वतो विदितं स्यादिति ; ‘निराकृत्य हि पूर्वपक्षं पश्चात्सिद्धान्तो वक्तव्यो भवति’ इति न्यायात् ॥ ४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(समादाऩम्) पदिलिल् ऒरु किरमत्तै अऩुसरित्तु कूऱवेण्डियदाल् अदु तोषम् आगादु। अबर वित्तैयाऩदु अवित्तै। अदु निरागरिक्कप्पड वेण्डियदु। अदैक्कुऱित्तु अऱिन्दालुम्, कॊञ्जमुम् उण्मैयाग अऱिन्ददागादु। ऎऩवे मुदलिल् पूर्वबक्षत्तै निरागरित्तुप्पिऩ् सित्तान्दैक्कूऱ वेण्डुम् ऎऩ्ऱ नियायत्तै अऩुसरित्तु अव्वाऱु विडैबगऩ्ऱार्।
तत्रापरा, ऋग्वेदो यजुर्वेदः सामवेदोऽथर्ववेदः शिक्षा कल्पो व्याकरणं निरुक्तं छन्दो ज्योतिषमिति। अथ परा यया तदक्षरमधिगम्यते ॥ ५ ॥
तत्र का अपरेत्युच्यते — ऋग्वेदो यजुर्वेदः सामवेदोऽथर्ववेदः इत्येते चत्वारो वेदाः। शिक्षा कल्पो व्याकरणं निरुक्तं छन्दो ज्योतिषम् इत्यङ्गानि षट् ; एषा अपरा विद्योक्ता ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अवैगळुळ् अबरवित्तै ऎऩ्बदु ऎऩ्ऩ ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु। रिक्वेदम्, यऐुर्वेदम्, सामवेदम्, अदर्वणवेदम् ऎऩ्ऱ नाऩ्गु वेदङ्गळुम् सिक्षा, कल्बम्, वियागरणम्, निरुक्तम्, सन्दस्, ेऐादिषम् ऎऩ्ऱु आऱु अङ्गङ्गळुम् अबरा वित्यावागुम्।
अथ इदानीम् इयं परा विद्योच्यते यया तत् वक्ष्यमाणविशेषणम् अक्षरम् अधिगम्यते प्राप्यते, अधिपूर्वस्य गमेः प्रायशः प्राप्त्यर्थत्वात् ; न च परप्राप्तेरवगमार्थस्य च भेदोऽस्ति ; अविद्याया अपाय एव हि परप्राप्तिर्नार्थान्तरम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिऱगु, इप्पॊऴुदु ऎदऩाल् कूऱप्पोगुम् ऎन्द माऱुबाडो, नासमो अऱ्ऱ परम्बॊरुळ् अडैयप्पडुगिऱदो अदु परवित्तै आगुम्। अडैयप्पडुगिऱदु ऎऩ्ऱु कूऱुदल् अडैबवऩ्, अडैयप्पडुवदु ऎऩ्ऱु तुवैद पावऩैयै उण्डाक्कुमे ऎऩिल्, (अदि + कम्यदे) ऎऩ्बदऱ्कु अडैयप्पडुगिऱदु ऎऩ्बदु इयल्बागक् कूऱुम् पॊरुळागुम्। परत्तै अडैदल् ऎऩ्बदऱ्कुम्, परत्तै अऱिदल् ऎऩ्बदऱ्कुम् पेदम् इल्लामैयाल् अव्वाऱु पॊरुळ् कॊळ्ळप्पट्टदु। परत्तै अडैदल् ऎऩ्बदऱ्कु अवित्तैयै नासम् सॆय्दल् ऎऩ्ऱु वेऱु अर्त्तमागुम्।
ननु ऋग्वेदादिबाह्या तर्हि सा कथं परा विद्या स्यात् मोक्षसाधनं च। ‘या वेदबाह्याः स्मृतयो याश्च काश्च कुदृष्टयः’ (मनु. १२। ९५) इति हि स्मरन्ति। कुदृष्टित्वान्निष्फलत्वादनादेया स्यात् ; उपनिषदां च ऋग्वेदादिबाह्यत्वं स्यात्। ऋग्वेदादित्वे तु पृथक्करणमनर्थकम् अथ परेति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(सङ्गै) रिक्वेदम् मुदलियवैगळ् पाहियमागिल् ऎव्वाऱु अदु परावित्तैयागवुम्, मोक्षसादऩमागवुम् आगुम्? ‘या वेदबाह्याः स्मृतयो याश्च काश्च कुदृष्टयः’। सर्वास्ता निष्फलाः प्रेत्य तमोनिष्ठा हि ताः स्मृताः ॥ (यावेदबाह्या : स्मिरुदयो याच्च काच्च कुत्रुष्टय : सर्वास्ता निष्पला : प्रेत्य तमोनिष्ट्टहि ता: स्म्रुदा:) -ऎवैगळ् वेदबाह्यङ्गळो अवै एऱ्कत्तगादवै ऎऩ्ऱऩ्ऱोस्म्रुदिगळ् कूऱुगिऩ्ऱऩ। एऩ्ऎऩिल् अवैगळ् कुदिरुष्टियोडु कूडियदागवुम्, पयऩऱ्ऱदायुम् उळ्ळदु ऎऩ्ऱऩ्ऱो कूऱप्पट्टुळ्ळदु। अदु कुदिरुष्टि उडैयदायुम्, पयऩऱ्ऱदायुम् इरुप्पदाल् अदु तळ्ळत्तक्कदु। उबनिषत्तुक्कळै रिक्वेदम् मुदलियवैगळिल् इरुन्दु (अद परेदि) ऎऩ्ऱु पिरित्तल् अनर्त्तमागुम्।
न, वेद्यविषयविज्ञानस्य विवक्षितत्वात्। उपनिषद्वेद्याक्षरविषयं हि विज्ञानमिह परा विद्येति प्राधान्येन विवक्षितम् , नोपनिषच्छब्दराशिः। वेदशब्देन तु सर्वत्र शब्दराशिर्विवक्षितः। शब्दराश्यधिगमेऽपि यत्नान्तरमन्तरेण गुर्वभिगमनादिलक्षणं वैराग्यं च नाक्षराधिगमः सम्भवतीति पृथक्करणं ब्रह्मविद्याया अथ परा विद्येति कथनं चेति ॥ ५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(ऎव्वाऱु परावित्या आगुम् ऎऩिल्) (समादाऩम्)अदु अव्वाऱु अऩ्ऱु। अऱियत्तक्क विषयत्तै उणर्त्तवे विळक्कप्पट्टुळ्ळदाल् उबनिषत्तुक्कळाल् अऱियत्तक्क अक्षर विषयमाऩ विक्ञाऩमे मुक्कियमाग परावित्तै ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदे अऩ्ऱि उबनिषत्सॊऱ्कोवैगळै परावित्या ऎऩ्ऱु कूऱप्पडविल्लै। वेदम् ऎऩ्ऱ सप्तत्तिऱ्कु ऎङ्गुम् सॊऱ्कूट्टमे ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टुळ्ळदु। उबनिषत्सॊऱ् कूट्टत्तै अऱिन्ददाल् मात्तिरम् अप्परम्बॊरुळ् अडैयप्पडुवदु इल्लै। अदैत्तविर वेऱु मुयऱ्च्चिगळाऩ कुरुवै अणुगि उबदेसम् पॆऱल्, वैराक्कियम् अडैदल् मुदलियवै इऩ्ऱि अप्परम् पॊरुळै उणर्वदु ऎऩ्बदु इल्लै। ऎऩवे ताऩ् पिरह्म वित्तैये वेदङ्गळिलिरुन्दु पिरित्तु परा वित्तै ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु।
यथा विधिविषये कर्त्राद्यनेककारकोपसंहारद्वारेण वाक्यार्थज्ञानकालादन्यत्रानुष्ठेयोऽर्थोऽस्त्यग्निहोत्रादिलक्षणः, न तथेह परविद्याविषये वाक्यार्थज्ञानसमकाल एव तु पर्यवसितो भवति, केवलशब्दप्रकाशितार्थज्ञानमात्रनिष्ठाव्यतिरिक्ताभावात्। तस्मादिह परां विद्यां सविशेषणेनाक्षरेण विशिनष्टि — यत्तदद्रेश्यमित्यादिना। वक्ष्यमाणं बुद्धौ संहृत्य सिद्धवत्परामृशति — यत्तदिति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु विदि कर्मगाण्ड सम्बन्दमाऩ विषयत्तिल् अदै विळक्कुम् वाक्कियङ्गळिऩ् अर्त्तत्नै अऱियुम्बॊऴुदु वेऱु का्त्ता मुदलिय अनेग कारङ्गळिऩ् सॆयलै उण्डाक्कुम् सादऩङ्गळिऩ् सो्क्कै मूलमाग अक्ऩिे‘ात्तिरम् मुदलिय आऩष्टिक्कक्कारणमागिऱदु। इङ्गु परावित्या विषयत्तिल् अव्वाऱु इल्लै। वॆऱुम् सप्तत्तिऩाल् विळङ्गुम् अा्त्त ञाऩमात्तिर निष्टैयाऩदु वेऱाग इल्लाददाल् वाक्याा्त्त ञाऩमाऩदु समगालत्तिलेये मुडिवडैगिऱदु। आऩैयाल् इङ्गु परावित्तैयै विसेषणङ्गळुडऩ् कूडिय यत्तत्अत्रेच्यम् मुदलियवैगळ् विसेष्यमाग ऎडुत्तुक्काट्टप्पडुगिऱदु। इऩिक्कूऱप्पोवदै मऩदिल् वैत्तुक्कॊण्डु यत्तत्इदि मुदलिय वाक्यङ्गळिऩाल् अन्द सित्त वस्तुवै सॊल्लप्पोगिऱाा्।
यत्तदद्रेश्यमग्राह्यमगोत्रमवर्णमचक्षुःश्रोत्रं तदपाणिपादम्।
नित्यं विभुं सर्वगतं सुसूक्ष्मं तदव्ययं यद्भूतयोनिं परिपश्यन्ति धीराः ॥
६ ॥
अद्रेश्यम् अदृश्यं सर्वेषां बुद्धीन्द्रियाणामगम्यमित्येतत्। दृशेर्बहिःप्रवृत्तस्य पञ्चेन्द्रियद्वारकत्वात्। अग्राह्यं कर्मेन्द्रियाविषयमित्येतत्। अगोत्रम् , गोत्रमन्वयो मूलमित्यनर्थान्तरम्। अगोत्रम् अनन्वयमित्यर्थः। न हि तस्य मूलमस्ति येनान्वितं स्यात्। वर्ण्यन्त इति वर्णा द्रव्यधर्माः स्थूलत्वादयः शुक्लत्वादयो वा। अविद्यमाना वर्णा यस्य तत् अवर्णम् अक्षरम्। अचक्षुःश्रोत्रं चक्षुश्च श्रोत्रं च नामरूपविषये करणे सर्वजन्तूनाम् , ते अविद्यमाने यस्य तदचक्षुःश्रोत्रम्। ‘यः सर्वज्ञः सर्ववित्’ (मु. उ. १। १। ९) इति चेतनावत्त्वविशेषणात्प्राप्तं संसारिणामिव चक्षुःश्रोत्रादिभिः करणैरर्थसाधकत्वम् ; तदिह अचक्षुःश्रोत्रमिति वार्यते, ‘पश्यत्यचक्षुः स शृणोत्यकर्णः’ (श्वे. उ. ३। १९) इत्यादिदर्शनात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(अर्त्तम्) यत् तत् अद्रश्यम्- (यत् तत् अत्रेष्यम्) - ऎऩ्ऱ अप्परम्बॊरुळ् ऎल्ला पुत्ति इन्दिरियङ्गळ् इवैगळुक्कु ऎट्टाददु। ऎट्टुवदु ऎऩ्बदु वॆळिप्पिरविरुत्ति उडैय ऐन्दु इन्दिरियङ्गळिऩ् सॆयलागुम्। अदऱ्कु ऎट्टाददु ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अग्राह्यं (अक्राह्यम्) –कर्मेन्दिरियङ्गळुक्कु विषयमागाददु। अगोत्र - (अगोत्तिरम्) कोत्तिरम् ऎऩ्ऱाल् मूलत्तुडऩ् कूडियदु अऩ्वयम् ऎऩप्पडुम्। अदऱ्कु नेर्माऱाऩ अऩन्वयमाय् इरुप्पदाल् अदावदु इदऱ्कु मूलम् इल्लाददाल् अगोत्तरम्। वर्णम् ऎऩ्बदु परुमऩ्, वॆण्मै पोऩ्ऱ तिरविय तर्मङ्गळागुम्। अत्तगैय तिरविय तर्मङ्गळ् अऱ्ऱ अवर्ण अक्षरम् अवर्णम् आगुम्। अचक्षुःश्रोत्रं - (असक्षुस्सुरोत्रम्) कण् कादु इवैगळ् ऎल्ला पिराणिगळुक्कुम् नामरूबत्तै विषयम् सॆय्वदऱ्कु करुवियाय् इरुक्किऩ्ऱऩ। अवैगळ् ऎदऱ्कु इल्लैयो अदु असक्षुसुरोत्तिरम्। ‘यः सर्वज्ञः सर्ववित्’ - (य:सर्वक्ञ :सर्ववित्) ऎऩ्ऱ सेदऩत्तऩ्मै विसेषणमाय् इरुप्पदाल् मऱ्ऱ संसारिगळैप् पोल् कण् कादु मुदलिय करणङ्गळाल् अर्त्त सादगत्तुवम् एऱ्पडुगिऱदु। पश्यत्यचक्षुः स शृणोत्यकर्णः’ मुदलिय उबनिषत्तुगळिल् तॆरिवित्तबडि इङ्गु सक्षु: सुरोत्तिरम् इवैगळ् इल्लामलेये पार्क्किऱदु, केट्किऱदु ऎऩ्बदाल् असक्षु :सुरोत्तिरम्।
किञ्च, तत् अपाणिपादं कर्मेन्द्रियरहितमित्येतत्। यत एवम् अग्राह्यमग्राहकं च अतो नित्यमविनाशि। विभुं विविधं ब्रह्मादिस्थावरान्तप्राणिभेदैर्भवतीति विभुम्। सर्वगतं व्यापकमाकाशवत्सुसूक्ष्मम्। शब्दादिस्थूलत्वकारणरहितत्वात्। शब्दादयो ह्याकाशवाय्वादीनामुत्तरोत्तरस्थूलत्वकारणानि ; तदभावात्सुसूक्ष्मम् , किञ्च, तत् अव्ययम् उक्तधर्मत्वादेव न व्येतीत्यव्ययम्। न ह्यनङ्गस्य स्वाङ्गापचयलक्षणो व्ययः सम्भवति शरीरस्येव। नापि कोशापचयलक्षणो व्ययः सम्भवति राज्ञ इव। नापि गुणद्वारको व्ययः सम्भवति, अगुणत्वात्सर्वात्मकत्वाच्च ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् तदपाणिपादं (तदबाणिबादम्) - कै काल् अऱ्ऱदु अदावदु कर्मेन्दिरियमऱ्ऱदु। ऎदऩाल् मुऱ्कूऱप्पट्टवैगळाल् किरहिक्क मुडियाददाय् इरुक्किऱदो अदऩालेये अदु नित्यं - (नित्तियम्) नित्यमाऩदु, नासमऱ्ऱदु। विभुं - (विबुम्) पिरह्मा तॊडङ्गि स्तावरङ्गळ् वरैयिलाऩ पलविद पिराणि पेदङ्गळाग अदुवे आगिऱदु ऎऩ्बदाल् विबु आगुम्। सर्वगतं (सर्वगदम्) - वियाबगम्। आगासम्बोल् सप्तम् मुदलिय स्तूलत्तऩ्मैयाग कारणम् इल्लाददाल् सुसुक्ष्मम्। सप्तम् मुदलियवैगळ् अल्लवा आगासम्, वायु मुदलियवैगळुक्कु उत्तरोत्तरम् कारणङ्गळागिऩ्ऱऩ। अव्वाऱु इल्लाददिऩाल् सुसुक्ष्मम् आगुम्। मेलुम् तदव्ययम् - (तदव्ययम्) - मुऱ्कूऱिय तर्मङ्गळैप् पॆऱ्ऱमैयाल् अदुमाऱुबाडु अऱ्ऱदु। आगैयाल् अव्ययम्। अदावदु अङ्गम् अऱ्ऱवऩुक्कु तऩ् सरीरत्तिऩ् तेय्वु अल्लदु कुऱैवु ऎऩ्ऱ विययम् एऱ्पडुवदिल्लै। सरीरत्तिऱ्कुत्ताऩ् एऱ्पडुगिऱदु। मेलुम् अरसऩिऩ् पॊक्किषम् पोल् कुऱैवदुम् इल्लै। मेलुम् निर्गुणमायुम्, सर्वात्मगमायुम् इरुप्पदाल् अदऱ्कु कुणरूबमाऩ विययमुम् (कुऱैवुम्) एऱ्पडुवदु इल्लै।
यत् एवंलक्षणं भूतयोनिं भूतानां कारणं पृथिवीव स्थावरजङ्गमानां परिपश्यन्ति सर्वत आत्मभूतं सर्वस्य अक्षरं पश्यन्ति धीराः धीमन्तो विवेकिनः। ईदृशमक्षरं यया विद्यया अधिगम्यते सा परा विद्येति समुदायार्थः ॥ ६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
स्तावरऐङ्गमङ्गळुक्कु पूमि कारणमाय् इरुप्पदु पोल् इत्तगैय लक्षणङ्गळोडु कूडिय भूतयोनिम् - (पूदयोनिम्) - ऎल्ला पूदङ्गळुक्कुम् कारणमायुम्, ऎङ्गुम् आत्मबूदमायुम् उळ्ळ अक्षर पिरह्मत्तै (परमात्मावै) तीरर्गळ् पुत्तिमाऩ्गळागिय विवेगिगळ् पार्क्किऩ्ऱार्गळ्। ऎन्द वित्तैयाल् परमात्मावै अऱिगिऱार्गळो अन्द वित्तै परवित्तै ऎऩप्पडुम्।(इदु सम्बूरण मन्दिरत्तिऩ् तात्पा्या्त्तम्)
भूतयोनिरक्षरमित्युक्तम्। तत्कथं भूतयोनित्वमित्युच्यते दृष्टान्तैः —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(अ।कै) पूदयोऩि ऎऩ्बदु अक्षरप्रह्मम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु। अदऱ्कु पूदयोऩित्तुवम् ऎव्वाऱु ऎऩ्बदै पिरसित्तमाऩ त्रुष्टान्दङ्गळाल् विळक्कप्पडुगिऱदु।
यथोर्णनाभिः सृजते गृह्णते च यथा पृथिव्यामोषधयः सम्भवन्ति।
यथा सतः पुरुषात्केशलोमानि तथाक्षरात्सम्भवतीह विश्वम् ॥ ७ ॥
यथा लोके प्रसिद्धः ऊर्णनाभिः लूताकीटः किञ्चित्कारणान्तरमनपेक्ष्य स्वयमेव सृजते स्वशरीराव्यतिरिक्तानेव तन्तून्बहिः प्रसारयति पुनस्तानेव गृह्णते च गृह्णाति स्वात्मभावमेवापादयति ; यथा च पृथिव्याम् ओषधयः, व्रीह्यादिस्थावराणीत्यर्थः, स्वात्माव्यतिरिक्ता एव प्रभवन्ति सम्भवन्ति ; यथा च सतः विद्यमानाज्जीवतः पुरुषात् केशलोमानि केशाश्च लोमानि च सम्भवन्ति विलक्षणानि ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु उलगिल् पिरसित्तमो - सिलन्दियाऩदु वेऱु ऎन्दक् कारणत्तैयुम् सिऱिदुम् अबेक्षिक्कामल् ताऩे तऩ्ऩुडैय सरीरत्तिऩिऩ्ऱुम् वेऱुबडाद नूलै वॆळिप्पडुत्तुगिऱदु। मऱुबडियुम् अदैये तऩ् उळ्ळे इऴुत्तुक्कॊण्डु ताऩागवे आगिऱदो, ऎव्वाऱु पूमियिल् नॆल् मुदलाऩ पयिर्गळुम्, तावरङ्गळुम् तऩ्ऩिलिरुन्दुम् (पूमियिलिरुन्दुम्) वेऱुबडादवैगळागवे उण्डागिऩ्ऱऩवो, ऎव्वाऱु जीवित्तिरुक्किऩ्ऱ पुरुषऩिडमिरुन्दु विलक्षणमाऩ केस, रोमङ्गळ् उण्डागिऩ्ऱऩवो।
यथैते दृष्टान्ताः, तथा विलक्षणं सलक्षणं च निमित्तान्तरानपेक्षाद्यथोक्तलक्षणात् अक्षरात् सम्भवति समुत्पद्यते इह संसारमण्डले विश्वं समस्तं जगत्। अनेकदृष्टान्तोपादानं तु सुखावबोधनार्थम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु तिरुष्ट्टान्दङ्गळो अव्वाऱे त्रुष्ट्टान्दत्तिल् कूऱप्पट्टवण्णम् विलक्षणमायुम्, सलक्षणमायुम् उळ्ळवैगळ् वेऱु निमित्तङ्गळै ऎदिर्बार्क्कामल् (अबेक्षिक्कामल्) उण्डागिऩ्ऱऩवो (आऱावदु मन्दिरत्तिल्) कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय अक्षरप्ह् मत्तिलिरुन्दे इन्द संसार मण्डलत्तिल् अगिल ऐगत्तुम् उण्डागिऱदु। सुलबमाग विषयत्तैप् पुरिन्दु कॊळ्वदऱ्काग अनेग तिरुष्टान्दङ्गळ् कूऱप्पट्टऩ। (कुऱिप्पु) ऊर्णनाभिः- ऎऩ्ऱ तिरुष्टान्दम् अन्दप् परम्बॊरुळ् ऐगत्तिऱ्कु अबिऩ्ऩ निमित्त उबादऩगारणम् ऎऩ्बदै विळक्कुवदऱ्काग सुरुदियिल् ऎडुत्तुक् कॊळ्ळप्पट्टुळ्ळदु। पृथिव्याम् ओषधयः- ऎऩ्ऱ तिरुष्टान्दम् अन्दप् परम्बॊरुळिल् इरुन्दु उण्डाऩ ऐगत् अन्द परम्बॊरुळैत् तविर वेऱु अल्ल ऎऩ्बदै विळक्कुगिऱदु। एऩ्ऎऩिल् सिलन्दियैविड अदऩ्वलै अऩ्ऩियमाय् इरुक्किऱदु। अदऩ्बिऩ् पुरुषात् केशलोमानि ऎऩ्ऱ तिरुष्टान्दम् सेदऩत्तिलिरुन्दु असेदऩम् तोऩ्ऱुम् ऎऩ्बदै तॆरिविक्किऱदु। इङ्गु अनेग तिरुष्टान्दङ्गळ् एऩ् कूऱप्पडुगिऱदु ऎऩिल् ऒरे तिरुषडान्दत्तिलेये ऎल्लाम् पॊरुन्दुवदाय् इरुन्दाल् अदु परम्बॊरुळ् आगादु।
यद्ब्रह्मण उत्पद्यमानं विश्वं तदनेन क्रमेणोत्पद्यते, न युगपद्बदरमुष्टिप्रक्षेपवदिति क्रमनियमविवक्षार्थोऽयं मन्त्र आरभ्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पिरह्मत्तिऩिडत्तिलिरुन्दु उण्डाऩ इन्द विच्वम् (ऐगत्) इन्द किरमत्तिल् ताऩ् उऱ्पत्ति आगिऱदु। ऒरु (मुष्टि) मुट्टि इलन्द विदैयै इऱैत्ताऱ् पोल् अऩ्ऱु ऎऩ्ऱु किरमनियमङ्गळै विळक्कुवदऱ्काग इन्द मन्दिरम्।
तपसा चीयते ब्रह्म ततोऽन्नमभिजायते।
अन्नात्प्राणो मनः सत्यं लोकाः कर्मसु चामृतम् ॥ ८ ॥
तपसा ज्ञानेन उत्पत्तिविधिज्ञतया भूतयोन्यक्षरं ब्रह्म चीयते उपचीयते उत्पादयिष्यदिदं जगत् अङ्कुरमिव बीजमुच्छूनतां गच्छति पुत्रमिव पिता हर्षेण ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तपसा (तबसा) - उऱ्पत्ति विदियै अऱिन्द ञाऩत्ताल् (प्रह्म) - अक्षरमायुम्, ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् पिऱप्पिडमायुळ्ळ इप्परम्बॊरुळ् विरिवडैगिऱदु। ऎव्वाऱु मुळैयाल् विदै पॆरुक्कुमो, पुत्तिर इच्चैयाल् तन्दै पूरिप्पडैवारो अव्वाऱु पूरित्तु विरिवडैगिऱदु।
एवं सर्वज्ञतया सृष्टिस्थितिसंहारशक्तिविज्ञानवत्तयोपचितात् ततः ब्रह्मणः अन्नम् अद्यते भुज्यत इत्यन्नमव्याकृतं साधारणं कारणं संसारिणां व्याचिकीर्षितावस्थारूपेण अभिजायते उत्पद्यते। ततश्च अव्याकृताद्व्याचिकीर्षितावस्थात् अन्नात् प्राणः हिरण्यगर्भो ब्रह्मणो ज्ञानक्रियाशक्त्यधिष्ठितो जगत्साधारणोऽविद्याकामकर्मभूतसमुदायबीजाङ्कुरो जगदात्मा अभिजायत इत्यनुषङ्गः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ततः (तद;) इव्वाऱु सर्वक्ञत्तऩ्मैयाल् स्रुष्ट्टि, स्तिदि, सम्हारम् मुदलिय ञाऩत्तुडऩ् पूरिप्पडैन्द अप्परम् पॊरुळिडमिरुन्दु अत्रम् (अऩ्ऩम्) अदावदु अऩुबविक्कप्पडुवदु अऩ्ऩम् ऎऩप्पडुम्। अव्यागिरुदम् संसारिगळिऩ् विरुप्पत्तिऱ्केऱ्ऱ अवस्तारूबत्तुडऩ् विरिवडैयत्तक्कदाय् अभिजायते (अबि, ऐायदे) उण्डागिऱदु। विरिवडैवदऱ्कुत् तगुन्द अवस्तैयुडऩ् कूडिय अत्रात् - (अऩ्ऩात्) - अऩ्ऩत्तिडमिरुन्दु अदावदु अव्यागिरुदत्तिऩिडमिरुन्दु प्राणः- (प्राण:) प्राणऩ् ऎऩप्पडुम् हिरण्यगर्बऩ् अदावदु ञाऩक्रिया सक्तियुडऩ् कूडियवऩायुम्, ऐगत्तिऱ्कु सादारणमाऩवऩायुम्, अवित्या कामगर्म पूदमाऩ समुदायत्तिऱ्कु पीऐाङ्गुरमाऩवऩायुम्, ऐगदात्म स्वरूबऩायुम् उळ्ळ हिरण्यगर्बऩ् उण्डागिऱाऩ्।
तस्माच्च प्राणात् मनः मनआख्यं सङ्कल्पविकल्पसंशयनिर्णयाद्यात्मकमभिजायते। ततोऽपि सङ्कल्पाद्यात्मकान्मनसः सत्यं सत्याख्यमाकाशादिभूतपञ्चकमभिजायते। तस्मात्सत्याख्याद्भूतपञ्चकादण्डक्रमेण सप्त लोकाः भूरादयः। तेषु मनुष्यादिप्राणिवर्णाश्रमक्रमेण कर्माणि। कर्मसु च निमित्तभूतेषु अमृतं कर्मजं फलम्। यावत्कर्माणि कल्पकोटिशतैरपि न विनश्यन्ति, तावत्फलं न विनश्यतीत्यमृतम् ॥ ८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द पिराणऩ् ऎऩ्ऱ हिरण्यगर्बऩिडमिरुन्दु मनः (मऩ:) - सङ्गल्ब, विगल्ब, संसय, निर्णय आत्मगमाग उळ्ळ मऩदु उण्डागिऱदु। सङ्गल्ब विगल्ब मुदलिय आत्मगमाऩ मऩदिलिरुन्दु सत्यं (सत्यम्) सत्यम् ऎऩप्पडुम् आगासादि पूदबञ्जगम् उण्डागिऱदु। अन्द सत्यम् ऎऩप्पडुम् पूदबञ्जगत्तिलिरुन्दु अण्डक्किरममाग लोकाः (लोगा) पूलोगम् मुदलिय एऴु लोगङ्गळ् उण्डायिऩ। अन्द एऴु लोगङ्गळिल् मऩुष्यऩ् मुदलाऩ पिराणिगळ् वर्णास्रमत्तुडऩ् कूडिय कर्माक्कळैयुम्, (कर्मसु) अन्द निमित्त पूदमाऩ कर्माक्कळिल् अन्दक् कर्माक्कळिऩाल् उण्डागुम् अमृतम् - (अम्रुदम्) अम्रुदम् ऎऩप्पडुम् पलऩैयुम् पडैत्तार्। नूऱु कोडि कल्बङ्गळाऩालुम् कर्माक्कळ् नसिक्काद वरै कर्म पलऩ्गळुम् नसिक्कादु ऎऩ्बदाल् अम्रुदम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदु।
उक्तमेवार्थमुपसञ्जिहीर्षुर्मन्त्रो वक्ष्यमाणार्थमाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मुऩ्बु कूऱिय अर्त्तत्तै मुडिप्पदऱ्कु इच्चै उडैयवराय् मेले कूऱप्पोगुम् मन्दिरत्तिऩ् अर्त्तत्तै कूऱुगिऱार्।
यः सर्वज्ञः सर्वविद्यस्य ज्ञानमयं तपः ।
तस्मादेतद्ब्रह्म नाम रूपमन्नं च जायते ॥ ९ ॥
यः उक्तलक्षणोऽक्षराख्यः सर्वज्ञः सामान्येन सर्वं जानातीति सर्वज्ञः। विशेषेण सर्वं वेत्तीति सर्ववित्। यस्य ज्ञानमयं ज्ञानविकारमेव सार्वज्ञ्यलक्षणं तपः अनायासलक्षणम् , तस्मात् यथोक्तात्सर्वज्ञात् एतत् उक्तं कार्यलक्षणं ब्रह्म हिरण्यगर्भाख्यं जायते। किञ्च, नाम असौ देवदत्तो यज्ञदत्त इत्यादिलक्षणम् , रूपम् इदं शुक्लं नीलमित्यादि, अन्नं च व्रीहियवादिलक्षणम् , जायते पूर्वमन्त्रोक्तक्रमेणेत्यविरोधो द्रष्टव्यः ॥ ९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः (य:) ऎवऩ् मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय अक्षरम् ऎऩप्पडुम्। सर्वज्ञः (सर्वक्ञ:) सामाऩ्यमाय् ऎल्लावऱ्ऱैयुम् अऱियुम् सर्वक्ञऩो सर्ववित् (सर्ववित्) ऎल्लावऱ्ऱैयुम् विसेषमाय् अऱिबवऩो यस्त -(यस्य) ऎन्द परमात्माविऱ्कु ज्ञानमयं- (ञाऩमयम्) - ञाऩविगारमो ऎल्लावऱ्ऱैयुम् अऱियुम् लक्षणमुडैय, आयासमऱ्ऱ तपः (तब:) तवमो तस्मात् (तस्मात्) - कूऱप्पट्ट सर्वक्ञऩिडमिरुन्दु एतत् ब्रहा (एदत् पिरह्म) - हिरण्य कर्बऩ् ऎऩप्पडुम् इन्द कारियरूबमाऩ पिरह्ममाऩदु उण्डागिऱदु। मेलुम् नाम (नाम) - इवऩ् तेवदत्तऩ्, इवऩ् यक्ञदत्तऩ् ऎऩ्ऱ पॆयर् उडैय लक्षणङ्गळुम्, रूपं (रूबम्) वॆण्मै, करुप्पु पोऩ्ऱ रूबङ्गळुम्, अत्रं च (अऩ्ऩम् स) नॆल्, कोदुमै पोऩ्ऱ उणवुगळुम् जायते- उण्डागिऩ्ऱऩ।
व्यष्टिरूपेण अविद्याख्येन उपाधिना अनन्तजीवभावम् आपच्चः सः एव सर्वं स्व-उपाधिः तत् संसृष्टं च वेत्ति इति अधिदैवतम् अध्या तं च त्वाभेदः सूचितः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वियष्टि रूबमाऩ अवित्या ऎऩप्पडुम् उबादियिऩाल् मुडिवऱ्ऱ जीव पावम् अडैन्दु अवऩे ऎल्लाम् तऩ्ऩुडैय उबादियिऩाल् सिरुष्टिक्कप्पट्टदु ऎऩ्ऱु अऱिबवर् ऎऩ्बदाल् अदिदॆय्वम्, अत्यात्मम् ऎऩ्ऱु तत्तुवत्तिऩ् अबेदमाऩदु सुरुक्कमागक् कूऱप्पट्टदु।
इति प्रथममुण्डके प्रथमखण्डभाष्यम् ॥
द्वितीयः खण्डः
तदेतत्सत्यं मन्त्रेषु कर्माणि कवयो यान्यपश्यंस्तानि त्रेतायां बहुधा
सन्ततानि।
तान्याचरथ नियतं सत्यकामा एष वः पन्थाः सुकृतस्य लोके ॥ १ ॥
साङ्गा वेदा अपरा विद्योक्ता ‘ऋग्वेदो यजुर्वेदः’ (मु. उ. १। १। ५) इत्यादिना। ‘यत्तदद्रेश्यम्’ (मु. उ. १। १। ६) इत्यादिना ‘नामरूपमन्नं च जायते’ (मु. उ. १। १। ९) इत्यन्तेन ग्रन्थेनोक्तलक्षणमक्षरं यया विद्ययाधिगम्यत इति सा परा विद्या सविशेषणोक्ता। अतः परमनयोर्विद्ययोर्विषयौ विवेक्तव्यौ संसारमोक्षावित्युत्तरो ग्रन्थ आरभ्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मुऩ् कण्डत्तिल् ‘ऋग्वेदो यजुर्वेदः’ (रिक्वेदो यऐुर्वेद:) ऎऩ्ऱ मन्दिरत्ताल् अङ्गङ्गळुडऩ् कूडिय वेदङ्गळ् अबरवित्तै ऎऩ्ऱु कूऱिऩार्। ‘यत्तदद्रेश्यम्’ (यत्तदत्रेच्यम्) ऎऩ्बदु तॊडङ्गि ‘नामरूपमन्नं च जायते’ मुडिय उळ्ळ मन्दिरङ्गळाल् कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय अक्षरबि्रह्ममाऩदु ऎन्द वित्तैयिऩाल् अऱिन्दु कॊळ्ळ मुडियुमो अन्द वित्तै परा वित्तै। अन्द परा वित्तै विसेषणङ्गळुडऩ् कूऱप्पट्टदु। इदऱ्कुमेल् इन्द वित्तैगळिऩ् विषयङ्गळाऩ संसार मोक्षङ्गळैप् पऱ्ऱि विवरिक्क मेले तॊडङ्गुगिऱार
तत्रापरविद्याविषयः कर्त्रादिसाधनक्रियाफलभेदरूपः संसारोऽनादिरनन्तो दुःखस्वरूपत्वाद्धातव्यः प्रत्येकं शरीरिभिः सामस्त्येन नदीस्रोतोवदविच्छेदरूपसम्बन्धः तदुपशमलक्षणो मोक्षः परविद्याविषयोऽनाद्यनन्तोऽजरोऽमरोऽमृतोऽभयः शुद्धः प्रसन्नः स्वात्मप्रतिष्ठालक्षणः परमानन्दोऽद्वय इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अवैगळिल् अबरवित्तै विषयमाऩदु कर्त्ता मुदलाऩ सादऩक्किरियैगळोडुम्, पल पेदङ्गळोडु कूडियदुम्, मुडिवऱ्ऱदुम्, तुक्कस्वरूबमायुम् उळ्ळ संसारमागुम्। ऎऩवे अदु सरीरम् ऎडुत्त ऒव्वॊरुवरालुम् विट्टॊऴिक्कत्तक्कदु। अदु मत्स्यत्तुडऩ् कूडिय आऱ्ऱु नीरोट्टम् पोल् ऒऩ्ऱुक्कॊऩ्ऱु पिरिक्कमुडियाद सम्बन्दत्तुडऩ् कूडियदागुम्। अन्द संसारत्तै नासम् सॆय्वदु परवित्याविषयमाऩ मोक्षमागुम्। अह्दु अऩादियाऩदु मुडिवऱ्ऱदु, पिऱप्पो, मुदुमैयो, नासमो, पयमो अऱ्ऱदु। सुत्तमाऩदु। पिरसऩ्ऩमाऩदु। तऩ्ऩिडत्तिल् निलैबॆऱ्ऱदु। परमाऩन्दरूबमाऩदु। इरण्डावदु अऱ्ऱदु।
पूर्वं तावदपरविद्याया विषयप्रदर्शनार्थमारम्भः। तद्दर्शने हि तन्निर्वेदोपपत्तिः। तथा च वक्ष्यति — ‘परीक्ष्य लोकान्कर्मचितान्’ (मु. उ. १। २। १२) इत्यादिना। न ह्यप्रदर्शिते परीक्षोपपद्यत इति तत्प्रदर्शयन्नाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ईण्डु मुदलिल् अबरवित्तैयै विळक्क मुऱ्पडुगिऱार्। एऩ्ऎऩिल् अदै आराय्वदालेये अवैगळिल् वॆऱुप्पुम्, वैराक्कियमुम् एऱ्पडुम् ऎऩ्बदाल्, अदुवे, ‘परीक्ष्य लोकान्कर्मचितान्’ तऩ् कर्मङ्गळिऩाल् सम्बादित्त लोगङ्गळै परिसीलऩै सॆय्दु वॆऱुप्पुऱ्ऱवऩ्। ऎऩ्बऩ पोऩ्ऱ वाक्कियङ्गळाल् वेदङ्गळ् कूऱुगिऩ्ऱऩ। अवैगळैप् पार्क्काविडिल् अवैगळैप् परीक्षीत्तल् मुडियादु ऎऩ्बदऱ्कागवे अदै विळक्किक् कूऱुगिऱार्।
तदेतत्सत्यमवितथम्। किं तत् ? मन्त्रेषु ऋग्वेदाद्याख्येषु कर्माणि अग्निहोत्रादीनि मन्त्रैरेव प्रकाशितानि कवयः मेधाविनो वसिष्ठादयः यानि अपश्यन् दृष्टवन्तः। यत्तदेतत्सत्यमेकान्तपुरुषार्थसाधनत्वात् , तानि च वेदविहितानि ऋषिदृष्टानि कर्माणि त्रेतायां त्रयीसंयोगलक्षणायां हौत्राध्वर्यवौद्गात्रप्रकारायामधिकरणभूतायां बहुधा बहुप्रकारं सन्ततानि सम्प्रवृत्तानि कर्मिभिः क्रियमाणानि त्रेतायां वा युगे प्रायशः प्रवृत्तानि ;
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तदेतत्सत्यमवितथम् - अन्द इन्द सत्तियम् मित्तै अल्ल। मन्त्रेषु- (अन्द इन्द सत्तियम्) मित्तैयऱ्ऱदु। अदु ऎदु? रिक्वेदम् मुदलाऩ वेदङ्गळिल् अन्दन्द वेद मन्दिरङ्गळिऩालेये पिरगासप्पडुत्तप्पट्ट यानि कर्माणि- ऎन्द अक्ऩिहोत्तिरम् मुदलाऩ कर्मङ्गळै कवयः मेधाविनो- वसिष्टर् मुदलाऩ मेदाविगळ् अपश्यन्- कण्डऩरो तत् एतत्- अन्द अक्किऩिहोत्तरादि कर्माक्कळ् सत्यं - पुरुषार्त्तसादऩमाऩबडियाल् सत्यमाऩवै। विया्त्तमल्ल। तानि- अव्वाऱु वेदङ्गळालुम् विदिक्कप्पट्टु रिषिगळालुम् काणप्पट्ट (क्रहिक्कप्पट्ट) अन्द कर्माक्कळ् - त्रेतायां - होदा, उत्कादा, अत्वा्यु ऎऩ्ऱु मूऩ्ऱु विदमागच् चॆय्यक्कूडिय सॆयलै उडैयवै। अवै बहुधा - अनेग विदङ्गळाग सन्ततानि -विरिवडैन्दवैगळाय् सॆय्यप्पट्टिरुन्दऩ। अल्लदु त्रेदायुगत्तिल् कर्मडर्गळाल् सॆय्यप्पट्टवैगळाय् इरुन्दऩ।
अतो यूयं तानि आचरथ निर्वर्तयत नियतं नित्यं सत्यकामा यथाभूतकर्मफलकामाः सन्तः। एषः वः युष्माकं पन्थाः मार्गः सुकृतस्य स्वयं निर्वर्तितस्य कर्मणः लोके फलनिमित्तं लोक्यते दृश्यते भुज्यत इति कर्मफलं लोक उच्यते। तदर्थं तत्प्राप्तये एष मार्ग इत्यर्थः। यान्येतान्यग्निहोत्रादीनि त्रय्यां विहितानि कर्माणि, तान्येष पन्था अवश्यफलप्राप्तिसाधनमित्यर्थः ॥ १ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अतः (अद:) आगैयाल् सत्यकामाः (सत्यगामा:) सॊल्लप्पट्ट कर्माक्कळिऩ् पलऩिल् आसैयुळ्ळ नीङ्गळ् तानि नियतं (ताऩि नियदम्) नियमत्तुडऩ् आचरथ ऎप्पॊऴुदुम् कडैप्पिडिप्पीर्गळाग। एषः वः (एष: व:) इदुवे उङ्गळुक्कु पन्थाः (पऩ्त्ता:) मार्क्कमुम् (वऴियागुम्)। सुकृतस्य लोके (सुगिरुदस्यलोगे) नीङ्गळ् सॆय्द कर्माक्कळिऩ् पलऩै अऩुबविप्पदऱ्काऩ लोगङ्गळै अडैवदऱ्काऩ वऴियागुम्। लोके ऎऩ्ऱाल् पलत्तिऩ् पॊरुट्टु ऎदिर्बार्त्तल्, पार्क्कप्पडुवदु अऩुबवित्तल् ऎऩ्बदाल् कर्मबलम् ऎऩप्पडुगिऱदु। वेदङ्गळाल् विदिक्कप्पट्ट अक्ऩिहोत्तिरम् मुदलाऩ कर्माक्कळे अदऩ्बलऩै अडैवदऱ्काग वऴियागुम् अल्लदु निच्चयमाग पलऩ् एऱ्पडुवदऱ्काऩ सादऩमागुम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
तत्राग्निहोत्रमेव तावत्प्रथमं प्रदर्शनार्थमुच्यते, सर्वकर्मणां प्राथम्यात्। तत्कथम् ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎल्लाक् कर्माक्कळिलुम् अक्ऩिहोत्तिरम् मुदऩ्मैयाय् इरुप्पदाल् अदै मुदलिल् इन्द मन्दिरत्तिल् विळक्कुगिऱार्।
यदा लेलायते ह्यर्चिः समिद्धे हव्यवाहने ।
तदाज्यभागावन्तरेणाहुतीः प्रतिपादयेत् ॥ २ ॥
यदैव इन्धनैरभ्याहितैः सम्यगिद्धे समिद्धे दीप्ते हव्यवाहने लेलायते चलति अर्चिः ; तदा तस्मिन्काले लेलायमाने चलत्यर्चिषि आज्यभागौ आज्यभागयोः अन्तरेण मध्ये आवापस्थाने आहुतीः प्रतिपादयेत् प्रक्षिपेत् देवतामुद्दिश्य। अनेकाहःप्रयोगापेक्षया आहुतीरिति बहुवचनम् ॥ २ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यदा (यदा) ऎप्पॊऴुदु समिद्धे (समित्ते) नऩ्गु विऱगुगळ् इडप्पट्ट हव्यवाहने (हव्यवाहऩे) - अक्ऩियिल् अर्चिः (अर्च्चि:) तीप्पिऴम्बु लेलायते - (लेलायदे) - कॊऴुन्दु विट्टु ऎरिगिऱदो तदा - अप्पोदु आज्यभागयोरन्तरेण - (आऐ्यबागायोरऩ्त्तरेऩ) अक्नयेस्वाहा, सोमाय स्वाहा ऎऩ्ऱ इरु आऐ्य आहुदीगळुक्कु इडैयिल् आहुतीः - तेवदैगळैक्कुऱित्तु आहुदिगळै प्रतिपादयेत् - इडल्वेण्डुम्, अळित्तल् वेण्डुम्। अनेग तिऩङ्गळ् आहुदि (अनेग तिऩङ्गळ् हवऩम्) सॆय्वदाल् आहुदी: ऎऩ्ऱु पही (पऩ्मैयिल्) वसऩत्तिल् सॊल्लप्पट्टदु।
एष सम्यगाहुतिप्रक्षेपादिलक्षणः कर्ममार्गो लोकप्राप्तये पन्थाः। तस्य च सम्यक्करणं दुष्करम् ; विपत्तयस्त्वनेका भवन्ति ॥ क थम् ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱु नऩ्गु आहुदिगळैप् पोडुदल् अल्लदु सॆय्दल् ऎऩ्बदु पोऩ्ऱ कर्ममार्क्कङ्गळ् पुण्णिय लोगङ्गळै अडैवदऱ्कु वऴियाग अमैगिऱदु। इदै नऩ्गु अऩुष्ट्टाऩम् सॆय्दल् कडिऩम्। इडैयिल् इडैयूऱुगळ् पल उण्डागुम्।
यस्याग्निहोत्रमदर्शमपौर्णमासमचातुर्मास्यमनाग्रयणमतिथिवर्जितं च।
अहुतमवैश्वदेवमविधिना हुतमासप्तमांस्तस्य लोकान्हिनस्ति ॥ ३ ॥
यस्य अग्निहोत्रिणः अग्निहोत्रम् अदर्शं दर्शाख्येन कर्मणा वर्जितम्। अग्निहोत्रिभिरवश्यकर्तव्यत्वाद्दर्शस्य। अग्निहोत्रिसम्बन्ध्यग्निहोत्रविशेषणमिव भवति। तदक्रियमाणमित्येतत्। तथा अपौर्णमासम् इत्यादिष्वप्यग्निहोत्रविशेषणत्वं द्रष्टव्यम्। अग्निहोत्राङ्गत्वस्याविशिष्टत्वात्। अपौर्णमासं पौर्णमासकर्मवर्जितम्। अचातुर्मास्यं चातुर्मास्यकर्मवर्जितम्। अनाग्रयणम् आग्रयणं शरदादिषु कर्तव्यम् , तच्च न क्रियते यस्य तत्तथा। अतिथिवर्जितं च अतिथिपूजनं चाहन्यहन्यक्रियमाणं यस्य। स्वयं सम्यगग्निहोत्रकाले अहुतम्। अदर्शादिवत् अवैश्वदेवं वैश्वदेवकर्मवर्जितम्। हूयमानमप्यविधिना हुतम् अयथाहुतमित्येतत्। एवं दुःसम्पादितमसम्पादितमग्निहोत्राद्युपलक्षितं कर्म किं करोतीत्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यस्य (यस्य) - ऎन्द अक्ऩि होत्तिरम् सॆय्बवरिऩ् - अग्निहोत्रं - (अक्ऩिहोत्तरम्) अक्ऩि होत्तिरम् अदर्श - (अदर्षम्) तर्सम् ऎऩ्ऱ अमावासैयिल् सॆय्य वेण्डिय कर्मम् अऱ्ऱदो, इङ्गु तर्षगर्मा अक्किऩि होत्तिरत्तिऱ्कु सम्बन्दम् इरुप्पदाल् तर्षगर्मा अक्किऩि होत्तिरत्तिऩ् विसेषणमागुम्। अपौर्णमासं -(अबॆळा्णमासम्) पॆळर्णमियिल् सॆय्य वेण्डिय कर्मा सॆय्यविल्लैयो, अक्ऩि होत्तिरम् सित्तिक्क वेण्डुमाऩाल् अदऱ्कु तर्सबूर्ण मासम् ऎऩ्ऱ कर्माक्कळ् मिगवुम् अवसियम्। इक्कर्माक्कळ् अक्ऩि होत्तिरत्तिऱ्कु अङ्गमागुम्। अङ्ग हीऩमाऩाल् कर्मा सित्तिक्कादु। अचातुर्मास्यं - (असादुर्मास्यम्) सादुर्मास्यम् ऎऩ्ऱ कर्मा अऱ्ऱदो अनाग्रयणम्- (अनाक्रयणम्) आक्नयम् ऎऩ्ऱ सरत् कालत्तिल् पुदु ताऩियत्ताल् सॆय्यत्तक्क कर्मा अऱ्ऱदो, अतिथिवर्जितं च - (अदिदि वर्जि तंस) तिऩम्, तिऩम् सॆय्यवेण्डिय अदिदि पूैऐ अऱ्ऱदायुम्, अहुतं - (अहुदम्) सॆय्यप्पड वेण्डिय कालत्तिल् होमम् सॆय्यप्पडाददुम्। अवैश्वदेवं - (अवैच्वदेवम्) अदर्षादि पोल् वैच्वदेवम् ऎऩ्ऱ कर्मा अऱ्ऱदुम्, अविधिना हुतं- (अविदिऩा हुदम्) होमम् सॆय्याददालुम्, मुऱैप्पडि कुऱित्त कालत्तिल् होमम् सॆय्यप्पडाददुमाग उळ्ळदो अन्द उबलक्षिदगर्मा ऎऩ्ऩ सॆय्युम् ऎऩ्बदु कूऱप्पडुगिऱदु।
आसप्तमान् सप्तमसहितान् तस्य कर्तुर्लोकान् हिनस्ति हिनस्तीव आयासमात्रफलत्वात्। सम्यक् क्रियमाणेषु हि कर्मसु कर्मपरिणामानुरूप्येण भूरादयः सत्यान्ताः सप्त लोकाः फलं प्राप्तव्यम्। ते लोकाः एवंभूतेनाग्निहोत्रादिकर्मणा त्वप्राप्यत्वाद्धिंस्यन्त इव, आयासमात्रं त्वव्यभिचारीत्यतो हिनस्तीत्युच्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तस्य (तस्य) अन्द अक्ऩिहोत्तिरियिऩुडैय आसप्तमान् -(आसप्तमाऩ्) एऴु उलगङ्गळुडऩ् कूडिय लोकान् (लोगाऩ्) ऎल्ला लोगङ्गळैयुम् तस्य (तस्य) अन्द कर्ममाऩदु वॆऱुम् आयास पलत्तै मट्टुम् अळिप्पदाल् नासम् सॆय्गिऱदु पोल् इरुक्किऱदु। ऒऴुङ्गाग सॆय्यप्पडुम् कर्मङ्गळिऩाल् अल्लवा कर्मङ्गळिऩ् परिणामत्तिऩ्बडि पूमि मुदलिय सत्यलोगम् वरैयिलुम् उळ्ळ एऴु लोगङ्गळागिय पलऩ्गळै अडैगिऱार्गळ्। अव्वाऱु अल्लामल् मुऱैयऱ्ऱु सॆय्द अक्ऩिहोत्ति रादिगर्मङ्गळाल् अन्द लोगङ्गळै अडैयाददिऩाल् हिनस्ति नासम् सॆय्यप्पट्टदु पोल् इरुक्किऱदु। अदऱ्कु आबास मात्तिरम् पलम्माऱु पडामल् अदावदु निच्चयमाग इरुक्किऱदु। आगैयाल् अन्द एऴु उलगङ्गळुम् नष्टमडैन्ददु पोल् तोऩ्ऱुगिऱदु।
पिण्डदानाद्यनुग्रहेण वा सम्बध्यमानाः पितृपितामहप्रपितामहाः पुत्रपौत्रप्रपौत्राः स्वात्मोपकाराः सप्त लोका उक्तप्रकारेणाग्निहोत्रादिना न भवन्तीति हिंस्यन्त इत्युच्यते ॥ ३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अल्लदु तन्दै, पाट्टऩार्, मुप्पाट्टऩार्, मगऩ्, पेरऩ्, कॊळ्ळुप्पेरऩ् अक्नि होत्तिरम् सॆय्बवऩ् ऎऩ्ऱ एऴु तलैमुऱैगळैयुम् अदावदु तऩक्कु उबगारमाऩ एऴु उलगङ्गळुम् कूऱप्पट्ट मुऱैयऱ्ऱ अक्ऩि होत्तिरम् मुदलियवैगळिऩाल् अऴिन्दुविडुम् ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु।
काली कराली च मनोजवा च सुलोहिता या च सुधूम्रवर्णा ।
स्फुलिङ्गिनी विश्वरुची च देवी लेलायमाना इति सप्त जिह्वाः ॥ ४ ॥
काली कराली च मनोजवा च सुलोहिता या च सुधूम्रवर्णा। स्फुलिङ्गिनी विश्वरुची च देवी लेलायमाना दहनस्य जिह्वाः। काल्याद्या विश्वरुच्यन्ता लेलायमानाः अग्नेर्हविराहुतिग्रसनार्था एताः किल सप्त जिह्वाः ॥ ४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कालि - (काळी) करुप्पाऩवळ् ऎऩ्ऱुम्, करालि च- (करालीच्च) कत्ति पोऩ्ऱवळ् ऎऩ्ऱुम्, मनोजवा च - (मऩोऐवाच्च) मऩोवेगम् पोऩ्ऱ वेगम् उडैयवळ् ऎऩ्ऱुम्, लोहिता - (लोहिदा) मिगवुम् सिवप्पाऩवळ् ऎऩ्ऱुम्, या च-(याच्च) ऎवळ् सुधूम्रवर्णा -(सुदूम्रवर्णा) करुम् साम्बल् वर्णम् कॊण्डवळ् ऎऩ्ऱुम्, स्फुलिङ्गिनी - (स्पुलिङ्गिऩी) पॊऱि वीसुबवळ् ऎऩ्ऱुम्, विश्वरुची च देवी - (विच्वरुसीच्च तेवी) उलगैये रुसिप्पवळ् तेवी ऎऩ्ऱुम्, लेलायमानाः -(लेलायमाऩा:) कॊऴुन्दुविट्टु ऎरिगिऩ्ऱदुम् इति (इदि) आगिय सप्तजिहाः एऴु नाक्कुगळ् काळी मुदल् विच्वरुसी वरैयिलुम् उळ्ळवैगळ् आहुदियै विऴुङ्गुवदऱ्काऩ अक्ऩिदेवऩुडैय एऴु नाक्कुगळ् आगुम्।
एतेषु यश्चरते भ्राजमानेषु यथाकालं चाहुतयो ह्याददायन्।
तं नयन्त्येताः सूर्यस्य रश्मयो यत्र देवानां पतिरेकोऽधिवासः ॥ ५ ॥
एतेषु अग्निजिह्वाभेदेषु यः अग्निहोत्री चरते कर्माचरत्यग्निहोत्रादिकं भ्राजमानेषु दीप्यमानेषु। यथाकालं च यस्य कर्मणो यः कालस्तं कालमनतिक्रम्य यथाकालं यजमानम् आददायन् आददाना आहुतयः तं नयन्ति प्रापयन्ति। एताः आहुतयो या इमा अनेन निर्वर्तिताः सूर्यस्य रश्मयः भूत्वा, रश्मिद्वारैरित्यर्थः। यत्र यस्मिन्स्वर्गे देवानां पतिः इन्द्रः एकः सर्वानुपरि अधि वसतीति अधिवासः ॥ ५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः - ऎन्द अक्ऩिहोत्तिरियाऩवऩ् भ्राजमानेषु - पिरगासिक्किऩ्ऱ एतेषु - मुऱ्कूऱप्पट्ट अक्ऩियिऩ् नाक्कुगळिल् यथाकालं च - अन्दन्द कर्माक्कळुक्कु उरिय कालङ्गळिल् सॆय्यप्पडुम् कर्माक्कळै चरते अक्ऩिहोत्रादि कर्माक्कळैच् चॆय्गिऱाऩो एताः आहुतयः यऐमाऩऩाल् सॆय्यप्पट्ट आहुदिगळ् ऎवैयो इवैगळिऩाल् सॆय्यप्पट्टवैगळ् सूर्यस्य सुरियऩुडैय रश्मयः किरणङ्गळाग आगि अन्द किरणङ्गळिऩ् मूलमाग आददायन् अन्द ऎऐमाऩऩै अऴैत्तुक्कॊण्डु यत्र ऎन्द स्वर्गत्तिल् देवानां पतिः तेवर्गळुक्कुत् तलैवऩाऩ इन्दिरऩिऩ् एकः अधिवासः ऎन्द ऒऩ्ऱु मेलाऩस्ताऩम् उळ्ळदो नयन्ति अङ्गु कॊण्डु सॆल्गिऩ्ऱऩ।
कथं सूर्यस्य रश्मिभिर्यजमानं वहन्तीत्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सुरियऩुडैय किरणङ्गळिऩ् मूलमाग ऎव्वाऱु ऎऐमाऩऩैच् चुमन्दु सॆल्गिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदै इन्द मन्दिरम् कूऱुगिऱदु।
एह्येहीति तमाहुतयः सुवर्चसः सूर्यस्य रश्मिभिर्यजमानं वहन्ति।
प्रियां वाचमभिवदन्त्योऽर्चयन्त्य एष वः पुण्यः सुकृतो ब्रह्मलोकः ॥ ६ ॥
एहि एहि इति आह्वयन्त्यः तं यजमानम् आहुतयः सुवर्चसः दीप्तिमत्यः ; किञ्च, प्रियाम् इष्टां वाचं स्तुत्यादिलक्षणाम् अभिवदन्त्यः उच्चारयन्त्यः अर्चयन्त्यः पूजयन्त्यश्च एषः वः युष्माकं पुण्यः सुकृतः ब्रह्मलोकः फलरूपः, इत्थं प्रियां वाचम् अभिवदन्त्यो वहन्तीत्यर्थः। ब्रह्मलोकः स्वर्गः प्रकरणात् ॥ ६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आहुतयः तम् एहि एहि इति - (आहुदय: तम् एहि एहि इदि) ऎऐमाऩऩाल् सॆय्यप्पट्ट आहुदिगळ् अन्द ऎऐमाऩऩै वरुग वरुग ऎऩ्ऱु अऴैप्पवैगळागवुम्, सुवर्चसः- (सुवर्च्चस:) अऴगिय कान्दियोडु कूडियवैगळागवुम्, मेलुम् प्रियां वाचम् - (प्रियाम् वाच्चम्) पिरियमाऩ स्तुदिवडिविलाऩ सॊऱ्कळै, अभिवदन्त्यो - (अबिवदन्द्तिय:) उच्चरिप्पवैगळागवुम्, अर्चयन्त्यः-(अर्च्चयऩ्त्य:) पूजिप्पवैगळागवुम् कॊण्डु, सूर्यस्य रश्मिभिः -(सुर्यस्य रष्मि पि:) सुरियऩिऩ् किरणङ्गळिऩ् वायिलाग एषः (ए ष:) इदुवे वः (व:) उङ्गळुडैय पुण्य सुक्रुतः (पुण्य: सुक्रुद:) पुण्णियमाऩ नऱ्सॆयल्गळुक्कु वऴियाऩ ब्रह्मलोकः- (पिरह्म लोग:) पलरूबम् ऎऩ्ऱु पिरियमाऩ वार्त्तैगळैक् कूऱिक्कॊण्डे यजमानं वहन्ति- (यऐमाऩम् वहन्दि) यऐमाऩऩागिय अक्ऩिहोत्तिरियै अऴैत्तुच् चॆल्गिऩ्ऱऩ। इन्द इडत्तिल् पिरह्मलोगम् ऎऩ्ऱाल् स्वर्क्कत्तैक् कुऱिक्किऱदु
एतच्च ज्ञानरहितं कर्मैतावत्फलमविद्याकामकर्मकार्यम् अतोऽसारं दुःखमूलमिति निन्द्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द ञाऩमऱ्ऱ कर्माक्कळिऩ् पलऩ् अवित्तै, काम कर्मङ्गळ् इवैगळिऩ् कारियमागुम्। ऎऩवे इदु सारमऱ्ऱदु, तुक्क मूलमाऩदुम्, वॆऱुक्कत्तक्कदुम् आगुम् ऎऩ्बदाल् इन्द मन्दिरत्तिल् निन्दिक्कप्पडुगिऱदु।
प्लवा ह्येते अदृढा यज्ञरूपा
अष्टादशोक्तमवरं येषु कर्म ।
एतच्छ्रेयो येऽभिनन्दन्ति मूढा
जरामृत्युं ते पुनरेवापि यन्ति ॥ ७ ॥
प्लवाः विनाशिन इत्यर्थः। हि यस्मात् एते अदृढाः अस्थिराः यज्ञरूपाः यज्ञस्य रूपाणि यज्ञरूपाः यज्ञनिर्वर्तकाः अष्टादश अष्टादशसङ्ख्याकाः षोडशर्त्विजः पत्नी यजमानश्चेत्यष्टादश। एतदाश्रयं कर्म उक्तं कथितं शास्त्रेण येषु अष्टादशसु अवरं केवलं ज्ञानवर्जितं कर्म। अतस्तेषामवरकर्माश्रयाणामष्टादशानामदृढतया प्लवत्वात्प्लवते सह फलेन तत्साध्यं कर्म ; कुण्डविनाशादिव क्षीरदध्यादीनां तत्स्थानां नाशः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
येषु- (येषु) ऎवैगळिल् यज्ञरूपाः- (यक्ञरूबा:) यागत्तै नडत्ति वैक्कक्कूडिय (यज्ञस्य रूपाणि) अष्टादश (अष्टादस:) पदिऩाऱु रित्विक्कुगळ्, यऐमाऩऩ्, पत्तिऩि ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्ट पदिऩॆट्टु पेरै आस्रयित्तदै सास्त्तिरत्तिल् उक्तम् कूऱप्पट्ट कर्म- (कर्मा) कर्मा केवलम् ञाऩम् अऱ्ऱदाल् अवरम् - (अवरम्) मेऩ्मैयऱ्ऱदु। हि एते अहढाः (हि एदे अदिरुडा:) ऎदऩाल् इवैगळ् स्तिरमऱ्ऱु प्लवा (प्लवा) नासत्तै अडैयक्कूडियवै। ऎऩवे अन्द ञाऩमऱ्ऱ कर्माक्कळै आस्रयित्त पदिऩॆट्टु पेर्गळुक्कुम् निलैयऱ्ऱ तऩ्मैयाल्, अन्द कर्माक्कळिऩ् पलऩुडऩ् नासत्तै अडैगिऩ्ऱऩ। अवर्गळाल् सादिक्कप्पट्ट कर्मावुम् नासत्तै अडैगिऱदु। पाऩै उडैवदाल् अदिल् उळ्ळ पाल्, तयिर् मुदलियवैगळुम् नासम् अडैवदैप् पोल् इवर्गळुम् नासत्तै अडैगिऩ्ऱऩर्।
यत एवम् एतत् कर्म श्रेयः श्रेयःसाधनमिति ये अभिनन्दन्ति अभिहृष्यन्ति अविवेकिनः मूढाः, अतः ते जरां च मृत्युं च जरामृत्युं कञ्चित्कालं स्वर्गे स्थित्वा पुनरेव अपि यन्ति भूयोऽपि गच्छन्ति ॥ ७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यतः एवम् -(यद: एवम्) ऎदऩाल् इव्वाऱो ये मूढाः- (येमूडा:) ऎन्द अविवेगिगळाऩ मूडर्गळ् एतत् - इन्द कर्मावाऩदु श्रेयः (सरेय:) स्रेयस्सुक्कुक् कारणम् ऎऩ्ऱु अभिनन्दन्ति (अबिनन्दन्दि) सन्दोषत्तै अडैगिऱार्गळो ते (ते) अवर्गळ् सिऱिदु कालम् स्वर्गत्तिल् इरुन्दु विट्टु पुनः एव अपि (पुऩ: एव अबि) मऱुबडियुम् जरामूत्युं (ऐराम्रुत्युम्) मुदुमै मरणम् मुदलियवैगळै यन्ति-(यन्दि) अडैगिऩ्ऱऩर्।
अविद्यायामन्तरे वर्तमानाः स्वयं धीराः पण्डितंमन्यमानाः।
जङ्घन्यमानाः परियन्ति मूढा अन्धेनैव नीयमाना यथान्धाः ॥ ८ ॥
किञ्च, अविद्यायाम् अन्तरे मध्ये वर्तमानाः अविवेकप्रायाः स्वयं वयमेव धीराः धीमन्तः पण्डिता विदितवेदितव्याश्चेति मन्यमाना आत्मानं सम्भावयन्तः, ते च जङ्घन्यमानाः जरारोगाद्यनेकानर्थव्रातैर्हन्यमाना भृशं पीड्यमानाः परियन्ति विभ्रमन्ति मूढाः। दर्शनवर्जितत्वात् अन्धेनैव अचक्षुष्केणैव नीयमानाः प्रदर्श्यमानमार्गाः ; यथा लोके अन्धाः चक्षूरहिता गर्तकण्टकादौ पतन्ति, तद्वत् ॥ ८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अविद्यायाम् अन्तरे (अवित्यायाम् अन्दरे) - अवित्तैयिऩ् नडुविल् वर्तमानाः (वर्त्तमाऩा:) उऴलुम् अविवेगिगळुक्कु ऒप्पाऩवर्गळ्। स्वयं (स्वयम्) - नाङ्गळे धीराः (तीरा:)- पुत्तिसालिगळ् पण्डितम्मन्यमानाः (पण्डिदम्मऩ्यमाऩा:) - अऱिय वेण्डियवैगळै अऱिन्दवर्गळ् ऎऩ्ऱु तङ्गळैत् ताङ्गळे सिऱप्पित्तुक् कॊण्डवर्गळाऩ (अल्लदु गुरु-अभावात् कुरु इल्लादवर्गळ्) अन्द मूढाः (मूडा:)- मूडर्गळ् यदार्त्त ञाऩम् अऱ्ऱदिऩाल् अन्धेन एव - (अन्देऩएव) कण् पार्वै अऱ्ऱ कुरुडऩाल् नीयमानाः (नीयमाऩा:) वऴि काट्टप्पट्ट अन्धाः (अन्दा:) कुरुडर्गळ् यथा(यदा) ऎव्वाऱु उलगत्तिल् कुऴिमुऱ्पुदर्गळिल् विऴुवरो अव्वाऱु जङ्घन्यमानाः (ऐङ्गऩ्यमाऩा:) मुदुमै, वियादि मुदलिय पल अऩर्त्तङ्गळाल् अदिग तुऩ्बुऱ्ऱवर्गळागि परियन्ति सुऴऩ्ऱु उऴलुगिऩ्ऱऩर्।
अविद्यायां बहुधा वर्तमाना वयं कृतार्था इत्यभिमन्यन्ति बालाः।
यत्कर्मिणो न प्रवेदयन्ति रागात्तेनातुराः क्षीणलोकाश्च्यवन्ते ॥ ९ ॥
अविद्यायां बहुधा बहुप्रकारं वर्तमानाः वयमेव कृतार्थाः कृतप्रयोजनाः इति एवम् अभिमन्यन्ति अभिमन्यन्ते अभिमानं कुर्वन्ति बालाः अज्ञानिनः। यत् यस्मादेवं कर्मिणः न प्रवेदयन्ति तत्त्वं न जानन्ति रागात् कर्मफलरागाभिभवनिमित्तम् , तेन कारणेन आतुराः दुःखार्ताः सन्तः क्षीणलोकाः क्षीणकर्मफलाः स्वर्गलोकात् च्यवन्ते ॥ ९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अविद्यायां बहुधा (अवित्यायाम् पहुदा) अवित्तैयिल् पलवाऱाग (पलविद उबादिगळिल्): वर्तमानाः (वर्दमाऩा:) उऴलुम् बालाः वयं (पाला: वयम्) अक्ञाऩिगळागिय नामे कृतार्थाः (क्रुदार्त्ता:) पिरयोऐऩत्तुडऩ् कूडियवर् इति अभिमन्यन्ति (इदि अबिमऩ्यन्दि) ऎऩ्ऱु इव्वाऱु अबिमाऩत्तुडऩ् कूडियवर्गळाय् इरुक्किऩ्ऱऩर्। यत् कर्मिणः (यत्कर्मिण:) ऎदऩाल् इक्कर्मङ्गळिल् ईडुबट्टवर्गळ् न प्रवेदयन्ति (न प्रवेदयन्दि) उण्मै तत्तुवत्तै अऱियविल्लैयो तेन (तेऩ) अदऩाल् अवर्गळ् रागात् (रागात्) उलगिल् उळ्ळ आसैयिऩाल् आतुराः (आदुरा:) तुक्कत्तै अडैन्दवर्गळागि क्षीणलोकाः च्यवन्ते (क्षीणलोगा: च्यवन्दे) कर्माक्कळिऩ् पलऩ् नासमुऱ्ऱदुम् स्वर्गत्तिलिरुन्दु नऴुवुगिऩ्ऱऩर्।
इष्टापूर्तं मन्यमाना वरिष्ठं नान्यच्छ्रेयो वेदयन्ते प्रमूढाः।
नाकस्य पृष्ठे ते सुकृतेऽनुभूत्वेमं लोकं हीनतरं वा विशन्ति ॥ १० ॥
इष्टापूर्तम् इष्टं यागादि श्रौतं कर्म पूर्तं स्मार्तं वापीकूपतडागादिकर्म मन्यमानाः एतदेवातिशयेन पुरुषार्थसाधनं वरिष्ठं प्रधानमिति चिन्तयन्तः, अन्यत् आत्मज्ञानाख्यं श्रेयःसाधनं न वेदयन्ते न जानन्ति प्रमूढाः पुत्रपशुबान्धवादिषु प्रमत्ततया मूढाः ; ते च नाकस्य स्वर्गस्य पृष्ठे उपरिस्थाने सुकृते भोगायतने अनुभूत्वा अनुभूय कर्मफलं पुनः इमं लोकं मानुषम् अस्मात् हीनतरं वा तिर्यङ्नरकादिलक्षणं यथाकर्मशेषं विशन्ति ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इष्टापूर्त (इष्टाबूर्त्तम्) इष्टम् ऎऩ्ऱ यागादि स्रॆळद कर्माक्कळैयुम्, पूर्दम् ऎऩ्ऱ कुळम्, किणऱु पोऩ्ऱवैगळै सुत्तम् सॆय्दल् मुदलिय स्मार्त्त कर्माक्कळैयुम् इदुवे मुक्कियमाऩ पुरुत्त सादऩमॆऩ्ऱु वरिष्ठं (वरिष्टम्) (मेलाऩ) मुदऩ्मैयाऩदु ऎऩ्ऱु मन्यमानाः (मऩ्यमाऩा:) निऩैक्किऩ्ऱ प्रमूढाः (प्रमूडा) मगऩ् पसु पन्दुक्कळ् मुदलियवैगळिल् मिगुन्द मोहत्तिऩाल् मयङ्गिय मूडर्गळ् अन्यत् (अन्यत्) इवैगळुक्कु अप्पाऱ्पट्ट श्रेयः (स्रेय:) आत्मञाऩम् ऎऩप्पडुम् स्रेयस्साऩसा तऩम् न वदयन्ते (ए वेदयऩ्दे) अऱिगिऩ्ऱऩर् इल्लै ते च सुक्रुते (ते स सुक्रुदे) अत्तगैय मूडर्गळ् पोगङ्गळुक्कॆल्लाम् इरुप्पिडमाऩ नाकस्य पृष्ठे (नागस्य प्रुष्टे) स्वर्क्कत्तिऩ् मेल्इडत्तिल् अनुभुत्वा (अऩुबूत्वा) (अनुभूय) कर्म मऩुष्य लोगत्तैयो अल्लदु हीनतरं वा (हीऩदरम् वा) इदऱ्कुक् कीऴाऩ विलङ्गुगळ् पोऩ्ऱ पिऱविगळैयो अल्लदु नरगम् मुदलाऩ लोगङ्गळैयो विशान्ति (विसन्दि) अवर् अवर्गळ् कर्माक्कळुक्कु एऱ्ऱवण्णम् अडैगिऩ्ऱऩर्।
तपःश्रद्धे ये ह्युपवसन्त्यरण्ये शान्ता विद्वांसो भैक्षचर्यां चरन्तः।
सूर्यद्वारेण ते विरजाः प्रयान्ति यत्रामृतः स पुरुषो ह्यव्ययात्मा ॥ ११ ॥
ये पुनस्तद्विपरीतज्ञानयुक्ता वानप्रस्थाः संन्यासिनश्च, तपःश्रद्धे हि तपः स्वाश्रमविहितं कर्म, श्रद्धा हिरण्यगर्भादिविषया विद्या, ते तपःश्रद्धे उपवसन्ति सेवंतेऽरण्ये वर्तमानाः सन्तः। शान्ताः उपरतकरणग्रामाः। विद्वांसः गृहस्थाश्च ज्ञानप्रधाना इत्यर्थः। भैक्षचर्यां चरन्तः परिग्रहाभावादुपवसन्त्यरण्ये इति सम्बन्धः। सूर्यद्वारेण सूर्योपलक्षितेनोत्तरेण पथा ते विरजाः विरजसः, क्षीणपुण्यपापकर्माणः सन्त इत्यर्थः। प्रयान्ति प्रकर्षेण यान्ति यत्र यस्मिन्सत्यलोकादौ अमृतः स पुरुषः प्रथमजो हिरण्यगर्भः हि अव्ययात्मा अव्ययस्वभावो यावत्संसारस्थायी। एतदन्तास्तु संसारगतयोऽपरविद्यागम्याः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ये विद्वांसः (ये वित्वांस:) मुऱ्सॊऩ्ऩवर्गळि लिरुन्दु माऱुबट्टवर्गळायुम्, ञाऩत्तुडऩ् कूडिय वाऩप्पिरस्तर्गळायुम्, सन्नियासिगळायुम्, किरहस्तराय् इरुन्दु कॊण्डु ञाऩत्तै मुक्कियमाऩदाय् कॊण्डवर्गळायुम् उळ्ळदाल् भैक्षचर्यां (पैक्ष्यच्चर्याम्) चरन्तः (सरऩ्द:) ऒऩ्ऱैयुम् सेर्त्तु वैक्काददिऩाल् पिक्षै ऎडुप्पवर्गळाय् शान्ता (सान्दा:) पुलऩ् अडक्कम् कॊण्डवर्गळाय् अरण्ये (अरण्ये) काट्टिल् तपःश्रद्वे (तब:स्रत्ते) तब: - तङ्गळ् आस्रमत्तिऱ्कु उगन्द कर्माक्कळैच् चॆय्दु कॊण्डुम्, श्रद्धा सिरत्ता - हिरण्य कर्बविषयमाऩ वित्तैयै आराय्न्दु उपवसन्ति (उबवसन्दि) वाऴ्गिऩ्ऱऩरो ते (ते) अवा्कळ् विरजाः (विरऐा:) पुण्य पाब का्मङ्गळ् अऱ्ऱवर्गळागि सूर्यद्धारा (सुरियत्वारा) सुरियऩाल् उबलक्षिक्कप्पट्ट उत्तरायण मार्क्कत्तोडु यत्र (यत्र) ऎङ्गु ऎन्द सत्तियादि लोगत्तिल् अमुतः (अम्रुद:) कल्बगालम् वाऴक्कूडिय अव्ययात्मा (अव्विययात्मा) ऎदुवरैयिलुम् संसारमुम् इरुक्कुमो अदु वरैयिल् तऩ् निलैयिलिरुन्दु माऱुबडाद स पुरुषाः (स पुरुष:) मुदलिल् उण्डाऩ हिरण्य कर्बऩ् उळ्ळ अन्द लोगत्तै प्रयान्ति (प्रयान्दि) मगिऴ्वुडऩ् अडैगिऩ्ऱऩर्। इदुवरैयिल् अबरवित्तैयिऩाल् अडैयक् कूडिय संसार कदिगळ् कूऱप्पट्टऩ।
नन्वेतं मोक्षमिच्छन्ति केचित्। न, ‘इहैव सर्वे प्रविलीयन्ति कामाः’ (मु. उ. ३। २। २) ‘ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा युक्तात्मानः सर्वमेवाविशन्ति’ (मु. उ. ३। २। ५) इत्यादिश्रुतिभ्यः ; अप्रकरणाच्च। अपरविद्याप्रकरणे हि प्रवृत्ते न ह्यकस्मान्मोक्षप्रसङ्गोऽस्ति। विरजस्त्वं त्वापेक्षिकम्। समस्तमपरविद्याकार्यं साध्यसाधनलक्षणं क्रियाकारकफलभेदभिन्नं द्वैतम् एतावदेव यद्धिरण्यगर्भप्राप्त्यवसानम्। तथा च मनुनोक्तं स्थावराद्यां संसारगतिमनुक्रामता — ‘ब्रह्मा विश्वसृजो धर्मो महानव्यक्तमेव च। उत्तमां सात्त्विकीमेतां गतिमाहुर्मनीषिणः’ (मनु. १२। ५०) इति ॥ ११ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(सङ्गै) आऩाल् सिलर् इदैये मोक्षम् ऎऩ्ऱु इच्चिक्किऱार्गळ्। (समादाऩम्) अव्वाऱु कूऱुवदु उगन्ददु अल्ल। इहैव सर्वे प्रविलीयन्ति कामाः’ (इहैव सर्वेप्रविली यन्दिगामा:) इङ्गेये ऎल्ला कामऩैगळुम् लीऩमागिविडुगिऩ्ऱऩ। ‘ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा युक्तात्मानः सर्वमेवाविशन्ति’ (ते सर्वगम् सर्वद: प्राप्य तीरा युक्त्तात्माऩ: सर्वमेवाविसन्दि) अन्द पण्बडुत्तप्पट्ट सित्तत्तै उडैय तीरबुरुषऩ् अन्द ऎङ्गुम् निऱैन्ददै पिरह्मत्तै ऎल्लाविदत्तिलुम् अडैन्दु ऎल्लावऱ्ऱिलुम् पिरवेसिक्किऱार्गळ् ऎऩ्ऱु सुरुदिगळिऩालुम् इङ्गु अबर वित्याबिरगरणत्तिल् ऒरु पॊऴुदुम् मोषत्तैप् पऱ्ऱियदु आगादु। इङ्गु कूऱप्पट्ट सन्नियासत् तऩ्मैयाऩदु आबेक्षिगमागुम्। इङ्गु कूऱप्पट्टवै ऎल्लाम् अबर वित्या कारियमागिय सात्य सादऩ लक्षणत्तुडऩ् कूडिय किरियागारगबल पेदत्तुडऩ् कूडियदुम्, त्वैदमाऩदुमाग कूऱप्पट्टदु ऎदुवो अदु हिरण्यगर् पऩै मुडिवाग उडैयदागुम्। अव्वाऱे स्तावरङ्गळ् मुदलागक्कॊण्ड संसार कदियैक्कडन्ददु ऎऩ्ऱु मऩु’’ विऩालुम् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। पिरह्मा, मरीसि मुदलिय पिरऐाबदिगळ्, यमराऐा, महत्तत्तुवम् अव्यक्त्तम् इवैगळै अडैन्द वित्वाऩ्गळ् सात्वीगमाऩ कदियै अडैन्दार्गळ् ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु।
अथेदानीमस्मात्साध्यसाधनरूपात्सर्वस्मात्संसाराद्विरक्तस्य परस्यां विद्यायामधिकारप्रदर्शनार्थमिदमुच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदऩ्बिऩ् इप्पॊऴुदु सात्य सादऩ रूबमाऩ ऎल्ला संसारङ्गळिलुम् विरक्ति अडैन्दवऩुक्कु परवित्तैयिल् अदिगारम् ऎऩ्बदऩै तॆरिविप्पदऱ्काग इन्द मन्दिरम् कूऱप्पडुगिऱदु –
परीक्ष्य लोकान्कर्मचितान्ब्राह्मणो निर्वेदमायान्नास्त्यकृतः कृतेन।
तद्विज्ञानार्थं स गुरुमेवाभिगच्छेत्समित्पाणिः श्रोत्रियं ब्रह्मनिष्ठम् ॥
१२ ॥
परीक्ष्य यदेतदृग्वेदाद्यपरविद्याविषयं स्वाभाविकाविद्याकामकर्मदोषवत्पुरुषानुष्ठेयमविद्यादिदोषवन्तमेव पुरुषं प्रति विहितत्वात्तदनुष्ठानकार्यभूताश्च लोका ये दक्षिणोत्तरमार्गलक्षणाः फलभूताः, ये च विहिताकरणप्रतिषेधातिक्रमदोषसाध्या नरकतिर्यक्प्रेतलक्षणाः, तानेतान्परीक्ष्य प्रत्यक्षानुमानोपमानागमैः सर्वतो याथात्म्येनावधार्य लोकान् संसारगतिभूतानव्यक्तादिस्थावरान्तान्व्याकृताव्याकृतलक्षणान्बीजाङ्कुरवदितरेतरोत्पत्तिनिमित्ताननेकानर्थशतसहस्रसङ्कुलान्कदलीगर्भवदसारान्मायामरीच्युदकगन्धर्वनगराकारस्वप्नजलबुद्बुदफेनसमान्प्रतिक्षणप्रध्वंसान्पृष्ठतः कृत्वा विद्याकामदोषप्रवर्तितकर्मचितान्धर्माधर्मनिर्वर्तितानित्येतत्। ब्राह्मणः, ब्राह्मणस्यैव विशेषतोऽधिकारः सर्वत्यागेन ब्रह्मविद्यायामिति ब्राह्मणग्रहणम्। परीक्ष्य लोकान्किं कुर्यादित्युच्यते — निर्वेदम् , निष्पूर्वो विदिरत्र वैराग्यार्थे, वैराग्यम् आयात् कुर्यादित्येतत् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎन्द इन्द रिक् मुदलिय अवित्याविषयमाऩदु स्वबावमागवे अवित्यागाम कर्म तोषत्तुडऩ् कूडियदाय् पुरुषऩाल् अऩुष्टिक्कप्पड वेण्डियदु। अवित्या तोषत्तुडऩ् कूडिय तैये पुरुषऩैक् कुऱित्तु विदित्तिरुप्पदाल् अदै अऩुष्टाऩम् सॆय्ददिऩाल् एऱ्पट्ट कारिय पूदमागिय लोगङ्गळ् ऎवैगळो अवैगळ् तक्षिण, उत्तरमार्ग लक्षणङ्गळै पलऩाग वुडैयवैगळो अवैगळ् विदिद कर्मत्तै सॆय्यामैयालुम्, पिरदिसित्तगर् माक्कळै सॆय्याददालुम् अडैयप्पडुम् नरग, पसु, प्रेद लक्षणङ्गळोडु कूडियवैगळै पिरत्यक्ष, अऩुमाऩ, उबमाऩ, आगमङ्गळिऩाल् परीक्ष्य परीक्षित्तु उळ्ळवाऱु पुरिन्दु कॊण्डु पीऐाङ्गुरम् पोल् (विदै मुळैबोल्) उऱ्पत्तियिऩ् कारणत्तिऩ् नूऱ्ऱुक्कणक्काऩ अर्त्तत्ति लुळ्ळ आयिरक्कणक्काऩ सन्देहङ्गळै कदलि पलगर्बत्तैप् पोल् सारमऱ्ऱ काऩल्नीर् कन्दा्वनगरम्, स्वप्ऩम्, ऐलत्तिऩ् नुरैक्कु ऒप्प ऒव्वॊरु क्षणमुम् नसिक्किऩ्ऱ अवित्तै, कामरूब तोषत्तिऩाल् तूण्डप्पट्टु सॆय्यप्पट्ट कर्मचितान् कर्माविऩाल् सम्बादिक्कप्पट्ट पुण्य पाबङ्गळाल् अडैयप्पडुम् वियागिरुदम्, अव्याक्रुद रूब संसारगदिरूब अव्यक्त्तमुदल् स्तावरङ्गळ् वरैयिलुम् उळ्ळ लोकान् लोगङ्गळिल् विरक्ति एऱ्पट्ट ब्राहाणः पिराह्मणऩ् वैराक्कियत्तै आयात् अडैय वेण्डुम् वेद ऎऩ्बदऱ्कुमुऩ् नि सेर्त्तिरुप्पदु वैराक्किय अर्त्तत्तिऩ् पॊरुट्टागुम्। पिराह्मणऩुक्कुत् ताऩ् इदिल् विसेषमाऩ अदिगारम् ऎऩ्बदऱ्कागवे इङ्गु पिराह्मणऩ् ऎऩ्बदु ऎडुत्तुक् कॊळ्ळप्पट्टदु।
स वैराग्यप्रकारः प्रदर्श्यते — इह संसारे नास्ति कश्चिदपि अकृतः पदार्थः। सर्व एव हि लोकाः कर्मचिताः कर्मकृतत्वाच्चानित्याः। न नित्यं किञ्चिदस्तीत्यभिप्रायः। सर्वं तु कर्मानित्यस्यैव साधनम्। यस्माच्चतुर्विधमेव हि सर्वं कर्म कार्यम् — उत्पाद्यमाप्यं विकार्यं संस्कार्यं वा। नातः परं कर्मणो विषयोऽस्ति। अहं च नित्येनामृतेनाभयेन कूटस्थेनाचलेन ध्रुवेणार्थेनार्थी, न तद्विपरीतेन। अतः किं कृतेन कर्मणा आयासबहुलेनानर्थसाधनेन इत्येवं निर्विण्णोऽभयं शिवमकृतं नित्यं पदं यत् , तद्विज्ञानार्थं विशेषेणाधिगमार्थं स निर्विण्णो ब्राह्मणः गुरुमेव आचार्यं शमदमादिसम्पन्नम् अभिगच्छेत्। शास्त्रज्ञोऽपि स्वातन्त्र्येण ब्रह्मज्ञानान्वेषणं न कुर्यादित्येतद्गुरुमेवेत्यवधारणफलम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इङ्गु अन्द वैराक्कियत्तै ऎव्वाऱु अडैयवेण्डुम् ऎऩ्बदु विळक्कप्पडुगऱिदु। इन्द संसारत्तिल् नित्तिय पदार्त्तमाऩदु सिऱिदुम् किडैयादु। ऎल्ला लोगङ्गळिलुमे कर्माक्कळिऩाल् सम्बादिक्कप्पट्टदागुम्।कर्मात्तिऩाल् सम्बादिक्कप्पट्टवैगळ् अनित्तियमाऩदु। नित्तियम् ऎऩ्बदु ऒरु सिऱिदुम् इल्लै ऎऩ्बदु अबिप्पिरायमागुम्। ऎल्ला कर्मङ्गळुम् अनित्तियत्तिऩ् सादऩमेयागुम्। एऩ्ऎऩिल् ऎल्ला कर्म कारियङ्गळुम् उत्पात्यम् (उण्डाक्कुदल्) आप्यम् (अडैदल्) संस्कार्यम् (सुत्तप्पडुत्तुदल्) विगारियम् (माऱ्ऱुदल्) इवैगळुक्कु उट्पट्टवैये आगैयाल् कर्मत्तिऱ्कु इदैक्काट्टिलुम् मेलाऩ विसेषम् किडैयादु। आऩालो नाऩ् एगऩ्, नित्तियऩ्, मरणमऱ्ऱवऩ्, पयमऱ्ऱवऩ्, कूडस्त्तऩ्, सलऩमऱ्ऱवऩ् मेलुम् निच्चयमाऩ पदार्दत्तिल् इच्चै उडैयवऩ्। आगैयाल् अदऱ्कु विबरीदमाऩ अनित्तियत्तिल् इच्चै उडैयवऩ् अल्ल। आगैयाल् अदिग सिरमप्पट्टु, अनर्त्त सादऩमागिय कर्माक्कळैच् चॆय्वदिऩाल् ऎऩ्ऩ पिरयोऐऩम् ऎऩ्ऱु विरक्ति (वैराक्कियम्) अडैन्दवऩ् पयमऱ्ऱदुम्, मङ्गलगरमाऩदुम्, उण्डाक्कप्पडाददुम्, नित्यमाऩदुम् आऩ पदम् ऎदुवो अदै विसेषमाग अऱिवदऱ्कु अन्द वैराक्कियमडैन्द पिराह्मणऩ् समम् तमम् मुदलियवैगळै उडैय कुरुवैये (आसारियरै) अडैय वेण्डुम्। ऎव्वळवु सास्त्तिर अऱिवु इरुन्दालुम् ताऩागवे पिरह्मञाऩत्तै तेडक्कूडादु ऎऩ्बदै तॆरियप्पडुत्तुवऱ्काग गुरुमेव (कुरुमेव) कुरुवैये अडैयवेण्डुम् एव ऎऩ्ऱु एवागारम् सेर्क्कप्पट्टदु।
समित्पाणिः समिद्भारगृहीतहस्तः श्रोत्रियम् अध्ययनश्रुतार्थसम्पन्नं ब्रह्मनिष्ठं हित्वा सर्वकर्माणि केवलेऽद्वये ब्रह्मणि निष्ठा यस्य सोऽयं ब्रह्मनिष्ठः ; जपनिष्ठस्तपोनिष्ठ इति यद्वत्। न हि कर्मिणो ब्रह्मनिष्ठता सम्भवति, कर्मात्मज्ञानयोर्विरोधात्। स तं गुरुं विधिवदुपसन्नः प्रसाद्य पृच्छेदक्षरं पुरुषं सत्यम् ॥ १२ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कर्मावुक्कुम् आत्मक्ञाऩत्तिऱ्कुम् विरोदम् इरुप्पदाल् कर्मिगळुक्कु पिरह्मनिष्टैयाऩदु कूडादु। ऎल्लाक् कर्मङ्गळैयुम् विट्टु प्रह्मत्तिलेये ऎवऩुक्कु निष्टैउळ्ळदो अवऩे पिरह्मनिष्टऩ्। ऐबनिष्टऩ् तबोनिष्टऩ् समित्तुक्कळै कैगळिल् एन्दियवऩाय् अवऩ् स्रोत्तिरियरायुम्, अत्यऩम् सॆय्दवरायुम् सिरवणम् सॆय्ददिऩ् अर्त्तत्तै उणर्न्दवरायुम् पिरह्मनिष्टरायुम् उळ्ळ अन्द कुरुवै विदिप्पडि अडैन्दु अक्षरमायुम्, सत्तियमायुम् उळ्ळ पुरुषऩैप् पऱ्ऱिक् केट्क वेण्डुम्।
तस्मै स विद्वानुपसन्नाय सम्यक्प्रशान्तचित्ताय शमान्विताय।
येनाक्षरं पुरुषं वेद सत्यं प्रोवाच तां तत्त्वतो ब्रह्मविद्याम् ॥ १३ ॥
तस्मै सः विद्वान् गुरुर्ब्रह्मवित् , उपसन्नाय उपगताय। सम्यक् यथाशास्त्रमित्येतत्। प्रशान्तचित्ताय उपरतदर्पादिदोषाय। शमान्विताय बाह्येन्द्रियोपरमेण च युक्ताय, सर्वतो विरक्तायेत्येतत्। येन विज्ञानेन यया विद्यया च परया अक्षरम् अद्रेश्यादिविशेषणं तदेवाक्षरं पुरुषशब्दवाच्यं पूर्णत्वात्पुरि शयनाच्च, सत्यं तदेव परमार्थस्वाभाव्यादव्ययम् , अक्षरं चाक्षरणादक्षतत्वादक्षयत्वाच्च, वेद विजानाति तां ब्रह्मविद्यां तत्त्वतः यथावत् प्रोवाच प्रब्रूयादित्यर्थः। आचार्यस्याप्ययमेव नियमो यन्न्यायप्राप्तसच्छिष्यनिस्तारणमविद्यामहोदधेः ॥ १३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सः विद्वान् -पिरह्मवित्तागिय कुरुवाऩवर् सम्यक् - सास्त्तिरमुऱैप्पडि उपसन्नाय - अवरैअडैन्द तस्मै प्रशान्तचित्ताय - पहिर् (वॆळि) इन्दिरियङ्गळैक् कट्टुप्पडुत्तियवऩाय् ऎल्लावऱ्ऱिलुम् विरक्ति अडैन्दवऩ् येन ऎन्द विक्ञाऩत्ताल्-मेलाऩ वित्तैयाल् अक्षरम् - अत्रेष्यम् मुदलिय विसेषङ्गळुडऩ् कूडियदो अन्द अक्षरं पुरुष वाच्चियम् - पूरणमाय् इरुप्पदालुम्, अल्लदु उडलिल् इरुप्पदालुम् आगुम्। सत्यं - अदुवे परमार्त्तस्वबावमाय् इरुप्पदालुम् अक्षरम्। मेलुम् नऴुवाददायुम्, कायम् अऱ्ऱदायुम्, नासमऱ्ऱदायुम् अन्द अक्षरत्तै अऱियुम् पॊरुट्टु तां ब्रह्मविद्यां -अन्द पिरह्म वित्तैयै तत्त्वतो -उळ्ळवाऱु प्रोवाच उबदेसम् सॆय्य वेण्डुम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। आच्चारियरुक्कुम् तऩ्ऩै अडैन्द सत्सिष्यऩै अवित्तैयागिय पॆरिय कडलै ताण्डच् चॆय्य वेण्डुम् ऎऩ्बदु नियममागुम्।
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य श्रीमच्छङ्करभगवतः कृतौ मुण्डकोपनिषद्भाष्ये प्रथमं मुण्डकं समाप्तम् ॥
द्वितीयं मुण्डकम्
प्रथमः खण्डः
अपरविद्यायाः सर्वं कार्यमुक्तम्। स च संसारो यत्सारो यस्मान्मूलादक्षरात्सम्भवति यस्मिंश्च प्रलीयते, तदक्षरं पुरुषाख्यं सत्यम्। यस्मिन्विज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवति, तत्परस्या ब्रह्मविद्याया विषयः। स वक्तव्य इत्युत्तरो ग्रन्थ आरभ्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अबरवित्तैयिऩ् ऎल्ला कारियङ्गळुम् कूऱप्पट्टदु। ऎदु सारमो अन्द संसारमाऩदु ऎन्द मूलमाऩ अक्षरत्तिलिरुन्दु उण्डागिऱदो, ऎदिल् मऱुबडियुम् लयत्तै अडैगिऱदो अदु ऎऩ्ऱुम् नासमऱ्ऱ पुरुषऩ् ऎऩप्पडुम् सत्तियमागुम्। ऎदै अऱिन्दाल् ऎल्लाम् अऱिन्ददागुमो अन्द परवित्तैयिऩ् विषयम् इऩि कूऱत्तक्कदु ऎऩ्ऱु मेले तॊडङ्गप्पडुगिऱदु।
तदेतत्सत्यं यथा सुदीप्तात्पावकाद्विस्फुलिङ्गाः सहस्रशः प्रभवन्ते
सरूपाः।
तथाक्षराद्विविधाः सोम्य भावाः प्रजायन्ते तत्र चैवापियन्ति ॥ १ ॥
यदपरविद्याविषयं कर्मफललक्षणम् , सत्यं तदापेक्षिकम्। इदं तु परविद्याविषयम् , परमार्थसल्लक्षणत्वात्। तदेतत् सत्यं यथाभूतं विद्याविषयम् ; अविद्याविषयत्वाच्च अनृतमितरत्। अत्यन्तपरोक्षत्वात्कथं नाम प्रत्यक्षवत्सत्यमक्षरं प्रतिपद्येरन्निति दृष्टान्तमाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कर्मबल लक्षणमाऩ अबरवित्तैयिऩ् सत्तियम् कर्मादिगळै अबेक्षित्तबडियाल् अदु आबेक्षिगम्। इन्दप् परवित्तै विषयमो ऎदैयुम् अबेक्षिक्कामल् परमार्त्त स्वरूबमाय् विळङ्गुवदागुम्। तत् एतत् सत्यम् (तत् एदत् सत्तियम्) अन्द इन्द वित्याविषय सत्तियमो अदु यदार्त्त सत्तियम्। इदैक्काट्टिलुम् वेऱाऩदु अवित्या विषयमाऩदिऩाल् इदु पॊय्याऩदु (असत्तियमागुम्)। अन्द सत्तियमायुम्, अक्षरमायुम् उळ्ळदु मिगवुम् परोक्षमाय् इरुप्पदाल् ऎव्वाऱु पिरत्यक्षम् पोल् (सादगर्गळ्) कण्डऱिवर्? ऎऩ्बदै तिरुष्टान्दत्तुडऩ् कूऱुगिऱार्।
यथा सुदीप्तात् सुष्ठु दीप्तादिद्धात् पावकात् अग्नेः विस्फुलिङ्गाः अग्न्यवयवाः सहस्रशः अनेकशः प्रभवन्ते निर्गच्छन्ति सरूपाः अग्निसलक्षणा एव, तथा उक्तलक्षणात् अक्षरात् विविधाः नानादेहोपाधिभेदमनुविधीयमानत्वाद्विविधाः हे सोम्य, भावाः जीवाः आकाशादिवद्घटादिपरिच्छिन्नाः सुषिरभेदा घटाद्युपाधिप्रभेदमनु भवन्ति ; एवं नानानामरूपकृतदेहोपाधिप्रभवमनु प्रजायन्ते, तत्र चैव तस्मिन्नेव चाक्षरे अपियन्ति देहोपाधिविलयमनु विलीयन्ते घटादिविलयमन्विव सुषिरभेदाः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
थथा-(यदा) ऎव्वाऱु सुदिप्तात्-(सुदीप्तात्) नऩ्गु विऱगुगळिल् पऱ्ऱि ऎरिगिऩ्ऱ पावकात्- (पावगात्) अक्नियिलिरुन्दु सरूपाः (सरूबा:) अन्द अक्निलक्षणमागवे उळ्ळ विस्फुलिङ्गाः (विस्पुलिङ्गा:) अक्नि अवयङ्गळाऩ तीप्पॊऱिगळ् विस्फुलिङ्गाः (सगस्रस:) आयिरक्कणक्काग प्रभवन्ते (प्रबवन्दे) वॆळिवरुगिऩ्ऱवऩो तथा (तदा) अव्वाऱे (अक्षरात्) मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय अक्षरमाऩ परम्बॊरुळिलिरुन्दु विविधाः (विविदा:) पलदरप्पट्ट तेह उबादि पेदङ्गळै अऩुसरिक्कक्कूडिय भावाः (पावा:) जीवर्गळ्। कुडम् मुदलाऩ परिच्चिऩ्ऩमाऩ वस्तुक्कळाल् पगुक्कप्पट्ट आगासम् मुदलाऩवै ऎव्वाऱु कुडम् मुदलाऩ उबादि पेदङ्गळै अऩुबविक्किऩ्ऱऩवो अव्वाऱे पल विदमाऩ नामरूबङ्गळाल् उण्डाऩ उबादिगळै इयक्कुम् तऩ्मैयुडैय जीवर्गळ् प्रजायन्ते - (प्रऐायन्दे) उण्डागिऩ्ऱऩर्। तत्र च एव -(तत्र च्च एव) अन्द अक्षरत्तिलेये अपि यन्ति - (अबि यन्दि) ऎव्वाऱु कडम् मुदलियवैगळ् नष्टमडैन्द (कडागासम् मुदलिय) तुवारबेदङ्गळ् महा आगायत्तिल् लीऩमागिऱदो अव्वाऱे तेह मुदलिय उबादिगळ् नष्टमाऩदुम् अवै ऎल्लाम् (ऐीवर्गळ्) अक्षरत्तिल्लीऩमागिऩ्ऱऩ।
यथाऽऽकाशस्य सुषिरभेदोत्पत्तिप्रलयनिमित्तत्वं घटाद्युपाधिकृतमेव, तद्वदक्षरस्यापि नामरूपकृतदेहोपाधिनिमित्तमेव जीवोत्पत्तिप्रलयनिमित्तत्वम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎव्वाऱु आगासत्तिऱ्कु सिल (सुषिर) तुवार पेदङ्गळिऩ् उऱ्पत्ति नासङ्गळिऩ् कारणमागवे, कडादि उबादिगळ् उण्डागिऩ्ऱऩवो, अव्वाऱे इव्वक्षरमाऩ परम्बॊरुळुक्कु नामरूबङ्गळाल् उण्डाऩ तेहोबादि कारणङ्गळे ऐीवऩिऩ् उऱ्पत्ति लयङ्गळुक्कु निमित्तमागुम्।
नामरूपबीजभूतादव्याकृताख्यात्स्वविकारापेक्षया परादक्षरात्परं यत्सर्वोपाधिभेदवर्जितमक्षरस्यैव स्वरूपमाकाशस्येव सर्वमूर्तिवर्जितं नेति नेतीत्यादिविशेषणं विवक्षन्नाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
नाम पेदङ्गळुक्कु पीऐबूदमाऩ अव्यागिरुदत्तिऩ्ऱुम् तऩ्ऩुडैय विगारङ्गळैक् कुऱित्तुम् मेलाऩ अक्षरत्तैक् काट्टिलुम् (मूलप्पिरक्रुदियैक् काट्टिलुम्) मेलाऩदु ऎदुवो अदु ऎल्लाविदमाऩ उबादिगळिलिरुन्दुम् विडुबट्ट अक्षरमागिय परमात्मावैये आगासत्तैप्पोल् ऎल्ला रूबङ्गळुम् (मुर्त्ति स्वरूबम्) अऱ्ऱदाय् इरुप्पदै नेदि, नेदि मुदलिय वाक्कियङ्गळाल् विळक्कुगिऱार्।
दिव्यो ह्यमूर्तः पुरुषः सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः।
अप्राणो ह्यमनाः शुभ्रो ह्यक्षरात्परतः परः ॥ २ ॥
दिव्यः द्योतनवान् , स्वयञ्ज्योतिष्ट्वात्। दिवि वा स्वात्मनि भवः अलौकिको वा। हि यस्मात् अमूर्तः सर्वमूर्तिवर्जितः, पुरुषः पूर्णः पुरिशयो वा, सबाह्याभ्यन्तरः सह बाह्याभ्यन्तरेण वर्तत इति। अजः न जायते कुतश्चित् , स्वतोऽजस्य जन्मनिमित्तस्य चाभावात् ; यथा जलबुद्बुदादेर्वाय्वादिः, यथा नभःसुषिरभेदानां घटादिः। सर्वभावविकाराणां जनिमूलत्वात् तत्प्रतिषेधेन सर्वे प्रतिषिद्धा भवन्ति। सबाह्याभ्यन्तरो ह्यजः अतोऽजरोऽमृतोऽक्षरो ध्रुवोऽभय इत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
दिव्यः (तिव्य:) स्वयम् ऐ्योदि स्वरूबऩाय् इरुप्पदाल् ऎल्लावऱ्ऱैयुम् पिरगासप्पडुत्तुबवऩ् अल्लदु, तेवलोगत्तिल् अल्लदु स्वात्माविडत्तिलेये निलैत्तिरुप्पदाल् अलॆळगिगमाऩदु। हि (हि) एऩ्ऎऩिल् अमूर्तः (अमूर्त्त:) ऎल्ला सरीररूबङ्गळ् अऱ्ऱवऩ्। पुरुषः - (ऎऩ्ऱाल्) पूर्णमाऩवऩ् अल्लदु सरीररूबबुरुषऩुळ् सयऩित्तिरुप्पवऩ् तिव्यमायुम् अमूा्त्तमायुम् उळ्ळ पुरुषऩ् सबाह्याभ्यन्तरः (सबाह्याप्यन्दर:) उळ्ळुम्, पुऱमुम् कूडियदु अदावदु उळ्ळुम् पुऱमुम् निऱैन्ददु। अजः (अऐ:) ऎव्वाऱु ऐलत्तिल् उण्डागुम् नुऱै तिवलै मुदलियवैगळुक्कु वायुवाऩदु कारणमो, ऎव्वाऱु कडागास मुदलिय पेदङ्गळुक्कु कडम् मुदलाऩ पदार्त्तङ्गळ् कारणमो अव्वाऱु ऎङ्गावदु ऎप्पॊऴुदावदु ताऩागवो मऱ्ऱॊऩ्ऱागवो इदु उण्डावदऱ्काऩ कारणम् इल्लाददिऩाल् अदु पिऱप्पऱ्ऱदु। ऎल्ला पावविगारङ्गळुक्कुम् पिऱप्पैये मूलमागक् कॊण्डवै। पिऱप्पऱ्ऱदु ऎऩ्ऱदाल् ऎल्ला पावविगारङ्गळुम् अऱ्ऱदु आगिऱदु। मेलुम् अप्परम्बॊरुळ् उळ्ळुम्, पुऱमुम् निऱैन्ददायुम्, पिऱप्पऱ्ऱदायुम् इरुप्पदाल् मुदुमै अऱ्ऱदु, मरणम् अऱ्ऱदु, अम्रुद सॊरूबमाऩदु, नासमऱ्ऱदु, निच्चयमाऩदु, पयमऱ्ऱदु ऎऩ्ऱु पॊरुळ् पडुवदाय् आयिऱ्ऱु।
यद्यपि देहाद्युपाधिभेददृष्टिभेदेषु सप्राणः समनाः सेन्द्रियः सविषय इव प्रत्यवभासते तलमलादिमदिवाकाशम् , तथापि तु स्वतः परमार्थस्वरूपदृष्टीनाम् अप्राणः अविद्यमानः क्रियाशक्तिभेदवान् चलनात्मको वायुर्यस्मिन्नसौ अप्राणः। तथा अमनाः अनेकज्ञानशक्तिभेदवत्सङ्कल्पाद्यात्मकं मनोऽप्यविद्यमानं यस्मिन्सोऽयममनाः। अप्राणो ह्यमनाश्चेति प्राणादिवायुभेदाः कर्मेन्द्रियाणि तद्विषयाश्च तथा बुद्धिमनसी बुद्धीन्द्रियाणि तद्विषयाश्च प्रतिषिद्धा वेदितव्याः ; यथा श्रुत्यन्तरे — ध्यायतीव लेलायतीवेति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् अवित्यावसत्ताल् उबादिगळिल् पेददिरुष्टि कॊण्डवर्गळुक्कु आगासमाऩदु तळमलादिगळ् (मलिऩम्) उडैयदाय् तोऩ्ऱुवदुबोल् पिराणऩुडऩ् कूडियदु पोऩ्ऱुम्, मऩदुडऩ् कूडियदु पोऩ्ऱुम्, इन्दिरियङ्गळुडऩ् कूडियदु पोऩ्ऱुम्, विषयङ्गळुडऩ् कूडियदु पोऩ्ऱुम् तोऱ्ऱमळिप्पिऩुम्, उण्मैयाऩदत्तुवदिरुष्टि उडैयवर्गळुक्कु अप्राणः (अप्पिराऩा:) - किरियासक्ति पेदङ्गळुडऩ् कूडिय सलऩात्मगमाऩवायु ऎवऩिडम् इल्लैयो अमनाः (अमऩा:) अव्वाऱे अनेग ञाऩसक्ति पेदङ्गळुडऩ् कूडियदागुम्, सङ्गल्बात्मगमाऩदुमाऩ मऩदु अऱ्ऱदु। ऎऩवे अप्पिराणऩ्, अमऩदु ऎऩप्पट्टदु। अप्पिराणऩ्, अमऩदु ऎऩ्बदाल् पिराणादि वायु पेदङ्गळुम्, कर्मेन्दिरियङ्गळुम्, अवैगळिऩ् विषयङ्गळ् ऎल्लाम् विलक्कप्पट्टऩ ऎऩ्बदु अऱियत्तक्कदु। अव्वाऱे सुरुदियिलुम् ध्यायतीव लेलायतीव- (त्यायदीव लेलायदीव) ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टुळ्ळदु।
यस्माच्चैवं प्रतिषिद्धोपाधिद्वयस्तस्मात् शुभ्रः शुद्धः। अतोऽक्षरान्नामरूपबीजोपाधिलक्षितस्वरूपात् , सर्वकार्यकरणबीजत्वेनोपलक्ष्यमाणत्वात्परं तत्त्वं तदुपाधिलक्षणमव्याकृताख्यमक्षरं सर्वविकारेभ्यतस्मात्परतोऽक्षरात्परः निरुपाधिकः पुरुष इत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎदऩाल् इन्द इरु उबादिगळुम् तडै सॆय्यप्पट्टदो अदऩाल् शुभ्रः (सुप्र:) परिसुत्तमाऩवऩ्। आगैयाल् अक्षरत् (अक्षरात्) अक्षरत्तैक् काट्टिलुम् नामरूब पीऐ उबादि लक्षणिक्कप्पhट ऎल्ला कारिय कारण पीऐमाऩदिऩाल् उब लक्षिक्कप्पट्ट अन्द उबादिलक्षणम् अव्यागिरुदम् ऎऩप्पडुम्। अक्षरम् ऎल्ला विगारङ्गळैक् काट्टिलुम् परम् (परम्) मेलाऩदु। परतः (परद:) अन्द अक्षरमागिय परत्तैक् काट्टिलुम् निरूबादिग पुरुषऩ् मेलाऩवऩ् (अप्पाऱ्पट्टवऩ्) ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
यस्मिंस्तदाकाशाख्यमक्षरं संव्यवहारविषयमोतं च प्रोतं च। कथं पुनरप्राणादिमत्त्वं तस्येत्युच्यते। यदि हि प्राणादयः प्रागुत्पत्तेः पुरुष इव स्वेनात्मना सन्ति, तदा पुरुषस्य प्राणदिना विद्यमानेन प्राणादिमत्त्वं स्यात् ; न तु ते प्राणादयः प्रागुत्पत्तेः सन्ति। अतः प्राणादिमान्परः पुरुषः, यथाऽनुत्पन्ने पुत्रे अपुत्रो देवदत्तः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎन्द आगासम ऎऩप्पडुम् अक्षरत्तिल् ओदम्,प्रोदम् आगिय वियवगार विषयङ्गळ् इरुक्कुम्बॊऴुदु अदै ऎव्वाऱु पिराणऩ् मुदलियवैगळ् अऱ्ऱदु ऎऩ्ऱु कूऱमुडियुम्? पिराणऩ् मुदलियवैगळ् उत्पत्तिक्कु मुऩ् इरुक्कुम् परम पुरुषऩैप्पोल् तऩ् आत्मावाय् इरुक्कुम्बॊऴुदु पुरुषऩुक्कु पिराणऩ् मुदलियवैगळ् इरुप्पदाल् पिराणादिमत्वम् उण्डागलाम्। आऩाल् अन्द पिराणऩ् मुदलियवैगळ् उत्पत्तिक्कु मुऩ् इरुक्कुम् पुरुषऩैप्पोल् ताऩागवे इरुक्किऩ्ऱऩ ऎऩिल् अप्पॊऴुदु ऎव्वाऱु पुत्तिरऩ् उण्डागाद तेवदत्तऩ् अबुत्तिरऩ् ऎऩ्बडुगिऱाऩो अव्वाऱु परमबुरुषऩ् आगिऱाऩ्
कथं ते न सन्ति प्राणादय इति, उच्यते — यस्मात्
एतस्माज्जायते प्राणो मनः सर्वेन्द्रियाणि च।
खं वायुर्ज्योतिरापः पृथिवी विश्वस्य धारिणी ॥ ३ ॥
एतस्मादेव पुरुषान्नामरूपबीजोपाधिलक्षितात् जायते उत्पद्यतेऽविद्याविषयो विकारभूतो नामधेयोऽनृतात्मकः प्राणः, ‘वाचारम्भणं विकारो नामधेयम्’ (छा. उ. ६। १। ४) ‘अनृतम्’ इति श्रुत्यन्तरात्। न हि तेनाविद्याविषयेणानृतेन प्राणेन सप्राणत्वं परस्य स्यादपुत्रस्य स्वप्नदृष्टेनेव पुत्रेण सपुत्रत्वम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
एतस्मात्-(एदस्मात्) इन्द पुरुषऩिडम् इरुन्दे नामरूब पीऐ उबादियागक् कॊण्ड परम्बॊरुळिडमिरुन्दु अवित्या विषय विगारमाऩ नामदेयमुडैय पॊय्याऩ प्राणाः पिराणऩ् जायते उण्डायिऱ्ऱु। ‘‘वाच्चारम्बणम् विगारो नामदेयम्’’ ऎऩ्ऩुम् ‘‘अऩिरुदम्’’ ऎऩ्ऱुम् मऱ्ऱ सुरुदिगळिल् काट्टप्पट्टुळ्ळदु। अन्द परम्बॊरुळुक्कु अवित्या विषयमागिय पॊय्याऩ पिराणऩाल् पिराणऩ् उडैयदाग आगमुडियादु। ऎव्वाऱु ऎऩिल् पुत्तिरऩ् इल्लादवऩ् सुवप्ऩत्तिल् कण्ड पुत्तिरऩाल् पुत्तिरऩ् उडैयवऩाग आगमाट्टाऩ्।
एवं मनः सर्वाणि चेन्द्रियाणि विषयाश्चैतस्मादेव जायन्ते। तस्मात्सिद्धमस्य निरुपचरितमप्राणादिमत्त्वमित्यर्थः। यथा च प्रागुत्पत्तेः परमार्थतोऽसन्तस्तथा प्रलीनाश्चेति द्रष्टव्याः। यथा करणानि मनश्चेन्द्रियाणि च, तथा शरीरविषयकारणानि भूतानि खम् आकाशं, वायुः बाह्य आवहादिभेदः, ज्योतिः अग्निः, आपः उदकं, पृथिवी धरित्री विश्वस्य सर्वस्य धारिणी ; एतानि च शब्दस्पर्शरूपरसगन्धोत्तरोत्तरगुणानि पूर्वपूर्वगुणसहितान्येतस्मादेव जायन्ते ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
एवं इव्वाऱु मनः मऩम्, सर्वाणि इन्द्रियाणि ऎल्ला इन्दिरियङ्गळ्, विषयङ्गळ् ऎल्लाम् इदिलिरुन्दे जायन्ते उण्डायिऱ्ऱु। आगैयाल् अदऱ्कु निरूबिक्कप्पट्ट अप्राणादियाय् इरुप्पदु सित्तमागिऱदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्। ऎव्वाऱु (पिराणादिगळ्) उत्पत्तिक्कुमुऩ् असत्ताय् इरुन्ददो अव्वाऱे लयम् अडैन्द पिऩ्बुम् इरुक्कुम् ऎऩ्ऱु अऱियवेण्डुम्। ऎव्वाऱु करणङ्गळ् मऩम्, इन्दिरियङ्गळ् उण्डायिऱ्ऱो अव्वाऱे सरीर विषय कारणङ्गळाऩ पूदङ्गळ् खम् आगायम्, वायुः (वायु:) उळ्ळुम् वॆळियिलुम् वीसुम् पेदमुडैयदु। ज्योतिः - अक्ऩि, आपः तण्णीर्, पृथिवी विच्वत्तै (उलगै) ताङ्गुवदुम्, ऎल्लावऱ्ऱैयुम् ताङ्गुवदागुम्। इन्द सप्त, स्पर्स, रूब, रस, कन्द मुदलियवैगळ् पूर्व पूर्वगुणङ्गळुडऩ् कूडियदाय् उत्तरोत्तर कुणङ्गळुडऩ् किरममाग इदिलिरुन्दे उण्डागिऩ्ऱऩ।
सङ्क्षेपतः परविद्याविषयमक्षरं निर्विशेषं पुरुषं सत्यम् ‘दिव्यो ह्यमूर्तः’ (मु. उ. २। १। २) इत्यादिना मन्त्रेणोक्त्वा, पुनस्तदेव सविशेषं विस्तरेण वक्तव्यमिति प्रववृते ; सङ्क्षेपविस्तरोक्तो हि पदार्थः सुखाधिगम्यो भवति सूत्रभाष्योक्तिवदिति। यो हि प्रथमजात्प्राणाद्धिरण्यगर्भाज्जायतेऽण्डस्यान्तर्विराट् , स तत्त्वान्तरितत्त्वेन लक्ष्यमाणोऽप्येतस्मादेव पुरुषाज्जायत एतन्मयश्चेत्येतदर्थमाह, तं च विशिनष्टि —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
परवित्या विषयमागिय अक्षरम्, निर्विसेषम्, पुरुषम्, तिव्यम्, अम्रुदम् मुदलियवैगळाल् मन्दिरत्तै सुरुक्कमाग कूऱि मऱुबडियुम् अदैये विसेषमागवुम्, विस्तारमागवुम् कूऱ वेण्डुम् ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगिऱदु। सुत्तिरत्तिऱ्कु पाष्यम् पोल् सुरुक्कमागवुम् विळक्कमागवुम् कूऱप्पट्टदाल् अल्लवा पदार्त्तमाऩदु नऩ्ऱाग पुरिन्दु कॊळ्ळमुडियुम् ऎऩ्बदाल् (मन्दिरत्ताल् विळक्कप्पडुगिऱदु)। ऎवऩ् ऒरुवऩ् मुदलावदाग उण्डाऩ पिराणऩागिय हिरण्यगर्बऩिडम् इरुन्दु अण्डत्तिऩुळ् ऊडुऱुवि विराट् पुरुषऩ् उण्डागिऱाऩ्। अवऩ् वेऱुदत्तुवङ्गळुडऩ् कूडियवऩागक् कूऱप्पट्ट पोदिलुम् अवऩुम् इप्परम पुरुषऩिडमिरुन्दे उण्डागिऱाऩ्। अप्परम पुरुषऩाऩवऩुङ्गूड ऎऩ्बदऩै विळक्क विऴैगिऱार् इम्मन्दिरत्तिऩ् वायिलाग:-
अग्निर्मूर्धा चक्षुषी चन्द्रसूर्यौ दिशः श्रोत्रे वाग्विवृताश्च वेदाः।
वायुः प्राणो हृदयं विश्वमस्य पद्भ्यां पृथिवी ह्येष सर्वभूतान्तरात्मा ॥ ४
॥
अग्निः द्युलोकः,
‘असौ वाव लोको गौतमाग्निः’ (छा. उ. ५। ४। १) इति
श्रुतेः।
मूर्धा यस्योत्तमाङ्गं शिरः,
चक्षुषी चन्द्रश्च सूर्यश्चेति चन्द्रसूर्यौ ;
यस्येति सर्वत्रानुषङ्गः कर्तव्यः,
अस्येत्य् अस्य पदस्य वक्ष्यमाणस्य यस्येति विपरिणामं कृत्वा।
दिशः श्रोत्रे यस्य।
वाक् विवृताश्च उद्घाटिताः प्रसिद्धा वेदाः यस्य।
वायुः प्राणो यस्य।
हृदयम् अन्तःकरणं विश्वं समस्तं जगत् अस्य यस्येत्येतत्। सर्वं ह्य् अन्तः-करण-विकारम् एव जगत् ,
मनस्य् एव सुषुप्ते प्रलय-दर्शनात् ;
जागरितेऽपि तत एवाग्नि-विस्फुलिङ्गवद् विप्रतिष्ठानात्। यस्य च पद्भ्यां जाता पृथिवी,
एष देवो विष्णुर् अनन्तः प्रथम-शरीरी त्रैलोक्य-देहोपाधिः सर्वेषां भूतानामन्तरात्मा ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अग्निः अक्किऩि तेवलोगम् ‘असौ वाव लोको गौतमाग्निः’ ऎऩ्ऱ सुरुदियिऩ्बडि ऎवरुक्कु मूर्धा (मूर्त्ता) मेलाऩ अवयवमागिय सिरसो, चक्षुषी (सक्षुषी) कण्गळ् इरण्डुम् चन्द्रसूर्यौ (सन्दिर सुा्यॆळ) सन्दिर सुरियर्गळो, अस्य (अस्य) ऎऩ्ऱु मन्दिरत्तिल् वरप्पोगुम् पदत्तै यस्य (यस्य) ऎऩ्ऱु माऱ्ऱिक्कॊण्डु अर्त्तम् सॆय्यवेण्डुम्। क्षेत्रे (स्नोत्रे) इरुगादुगळुम् तिक्कुगळो, विवृता (विव्रुदा) वॆळिप्पट्ट पिरसित्तमाऩवे तङ्गळ् वाक् (वाक्) वाक्को, प्राणाः (प्राण:) पिराणऩ् वायुः (वायु:) वायुवो, ह्रुदयं (ह्रुदयम्) विक्षं (विच्वम्) अगिल उलगङ्गळो ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदिऩ् कारणम् इन्द ऐगत्मुऴुवदुम् अन्दक्करणत्तिऩ् विगारमेयागुम्। एऩ्ऎऩिल् सीषुप्तियिल् पिरळयत्तैयुम्, विऴित्तउडऩ् अदऩिऩ्ऱु तीप्पॊऱि पोल् अगिल उलगङ्गळुम् तोऩ्ऱुवदाल् अव्वाऱु कूऱप्पट्टदु। ऎवरुक्कु पद् भ्यां (पत्पियाम्) पादङ्गळिल् इरुन्दु पृथिवी (प्रुदिवी) इन्द पूमि उण्डायिऱ्ऱो एषः (एष) इन्द तेवऩ् अनन्दऩ्, विष्णु, मुदल् सरीरीयावऩ्, मूऩ्ऱु उलगमागिय सरीरत्तै उबादियागक् कॊण्डवऩ्। सर्वभूतान्तरात्मा (सर्व-पूद अन्दरात्मा) ऎल्ला पूदङ्गळुडैयवुम् अन्द रात्मावाय् विळङ्गुगिऱार्।
स हि सर्वभूतेषु द्रष्टा श्रोता मन्ता विज्ञाता सर्वकरणात्मा पञ्चाग्निद्वारेण च याः संसरन्ति प्रजाः, ता अपि तस्मादेव पुरुषात् प्रजायन्त इत्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अवऩे ऎल्ला पूदङ्गळिलुम् (ऐीवर्गळिलुम्) पार्प्पवऩागवुम्, केट्पवऩागवुम्, निऩैप्पवऩागवुम्, निच्चयिप्पवऩागवुम् ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् कारणात्मावाग विळङ्गुगिऱाऩ्। पञ्जाक्ऩि (वाऩ्, मऴै, पूमि, पुरुषऩ्, पॆण्) मूलमाग ऎन्द पिरैऐगळ् संसारत्तै अडैगिऩ्ऱऩरो अवर्गळुम् अन्द पुरुषऩिडमिरुन्दे उण्डागिऩ्ऱऩर्।
तस्मादग्निः समिधो यस्य सूर्यः सोमात्पर्जन्य ओषधयः पृथिव्याम्।
पुमान्रेतः सिञ्चति योषितायां बह्वीः प्रजाः पुरुषात्सम्प्रसूताः ॥ ५ ॥
तस्मात् परस्मात्पुरुषात् प्रजावस्थानविशेषरूपः अग्निः। स विशेष्यते — समिधो यस्य सूर्यः, समिध इव समिधः ; सूर्येण हि द्युलोकः समिध्यते। ततो हि द्युलोकाग्नेर्निष्पन्नात् सोमात् पर्जन्यः द्वितीयोऽग्निः सम्भवति। तस्माच्च पर्जन्यात् ओषधयः पृथिव्यां सम्भवन्ति। ओषधिभ्यः पुरुषाग्नौ हुताभ्य उपादानभूताभ्यः पुमानग्निः रेतः सिञ्चति योषितायां योषिति योषाग्नौ स्त्रियामिति। एवं क्रमेण बह्वीः बह्व्यः प्रजाः ब्राह्मणाद्याः पुरुषात् परस्मात् सम्प्रसूताः समुत्पन्नाः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तस्मात् (तस्मात्) अन्द परमबुरुषऩिडमिरुन्दु पिरैऐगळिऩ् अवस्ताऩ रूबमाऩ अग्निः (अक्ऩि:) अक्ऩि (उण्डागिऱदु)। अदऩुडैय विसेषम् कूऱप्पडुगिऱदु। सूर्यः (सुरिय:) यस्य (यस्य) ऎन्द लोगत्तै समिधः (समिद:) पिरगासप्पडुत्तुबवऩो अक्ऩि होत्तिरत्तिल् अक्ऩिबिरगासप्पडुत्तुवदुबोल्, सुरियऩाल् अल्लवा त्विलोगमाऩदु पिरगासप्पडुत्तप्पडुगिऱदु। अन्द त्विलोगमाऩ अक्ऩियागिय सोमात् (सोमात्) सन्दिरऩिडत्तिलिरुन्दु इरण्डावदु अक्ऩि पर्जन्यः (पर्ऐऩ्य:) मेगमाऩदु उण्डागिऱदु। अन्द मेगत्तिऩाल् उण्डाऩ मऴैयिऩाल् पृथिव्याम् (प्रुत्तिव्याम्) ओषधयः (ओ षदय:) ऒ षदिगळ् (तावरङ्गळ्) सम्भवन्ति (सम्बवन्दि) तोऩ्ऱुगिऩ्ऱऩ। (पुरुषाग्नौ) पुरुषऩागिय अक्ऩियिल् हवऩम् सॆय्वदाल् एऱ्पडुम् वीरियत्तिऱ्कु उबादाऩगारणमाऩ ऒषादिगळिलिरुन्दु (वीरियम् उण्डागिऱदु)। पुमान् (पुमाऩ्) पुरुषरूब अक्ऩियाऩ रेतः (रेद:) वीरियमाऩदु योषितायां (योषिदायाम्) स्तिरी ऎऩप्पडुम् अक्ऩियिल् होमम् सॆय्गिऱाऩ्। (निऱप्पुगिऱाऩ्)। इव्वाऱु किरममाग पुरुषात् (पुरुषात्) अप्परम पुरुषऩिडमिरुन्दु बह्वीः प्रजाः (पह्वीि: प्रऐा:) प्रामणादिरूब अनेग पिरैऐगळ् सम्प्रसूताः (सम्ब्रसुदा:) उण्डायिऩर्।
किञ्च, कर्मसाधनानि फलानि च तस्मादेवेत्याह — कथम् ?
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पुरुषऩिडमिरुन्दुदाऩ् का्मसादऩङ्गळुम् पलऩ्गळुम् उण्डाऩदा? अदु ऎव्वाऱु ऎऩ्ऱु कूऱुगिऱाा्-
तस्मादृचः साम यजूंषि दीक्षा यज्ञाश्च सर्वे क्रतवो दक्षिणाश्च।
संवत्सरश्च यजमानश्च लोकाः सोमो यत्र पवते यत्र सूर्यः ॥ ६ ॥
तस्मात् पुरुषात् ऋचः नियताक्षरपादावसानाः गायत्र्यादिच्छन्दोविशिष्टा मन्त्राः ; साम पाञ्चभक्तिकं साप्तभक्तिकं च स्तोभादिगीतिविशिष्टम् ; यजूंषि अनियताक्षरपादावसानानि वाक्यरूपाणि ; एवं त्रिविधा मन्त्राः। दीक्षाः मौञ्ज्यादिलक्षणाः कर्तृनियमविशेषाः। यज्ञाश्च सर्वे अग्निहोत्रादयः। क्रतवः सयूपाः। दक्षिणाश्च एकगवाद्या अपरिमितसर्वस्वान्ताः। संवत्सरश्च कालः कर्माङ्गभूतः। यजमानश्च कर्ता। लोकाः तस्य कर्मफलभूताः ; ते विशेष्यन्ते — सोमः यत्र येषु लोकेषु पवते पुनाति लोकान् यत्र च येषु सूर्यस्तपति। ते च दक्षिणायनोत्तरायणमार्गद्वयगम्या विद्वदविद्वत्कर्तृफलभूताः ॥ ६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तस्मात् (तस्मात्) अन्द पुरुषऩिडमिरुन्दे ऋचः (रुच्चो) कुऱिप्पिट्ट अक्षरम् पादङ्गळुडऩ् कूडिय कायत्तिरि मुदलिय सन्दसुडऩ् कूडिय मन्दिरङ्गळुम्, साम (साम) पञ्ज पाक्तिगम्, सप्त पाक्तिगम्, स्तोमम् मुदलाऩ कीदङ्गळुडऩ् कूडिय साम वेदमुम्, यजूंषि (यऐुम्षि) कणक्किल् अडङ्गाद अक्षरङ्गळुडऩ् कूडिय पादङ्गळ् उडैय वाक्किय रूबमाय् उळ्ळ मन्दिरङ्गळुडऩ् कूडिय ताऩ यऐीर् वेदमुम्, आग इव्वाऱाऩ मूवगै मन्दिरङ्गळुम्, दीक्षाः (तीक्षा) मॆळञ्जी मुदलाऩ कर्त्ताविऩ् विसेष नियमङ्गळुम्, यज्ञाश्च (यक्ञाच्च) ऎल्ला अक्ऩिहोत्तिरङ्गळुम्, सर्वे क्रतवः (सर्वेक्रदव:) यू पङ्गळुडऩ् कूडिय ऎल्ला यागङ्गळुम् दक्षिणाः च (तक्षिणा:च्च) ऒरु पसु मुदल् कणक्किलडङ्गाद पसुक्कळ् वरैयिलुम् उळ्ळ तक्षिणैगळैयुम्, सर्वस्वत्तैयुम् अळिक्कुम् तक्षिणैगळुम्, संवत्सरः च (संवत्सर: च्च) वर्षम् मुदलाऩ कर्माङ्गमाऩ कालङ्गळुम्, यजमानश्च (यऐ माऩस्च्च) याग कर्त्तावुम्, लोकाः (लोगा:) कर्मत्तिऩ् पलऩ्गळाऩ लोगङ्गळुम्, यत्र सोमः पवते ऎन्द लोगङ्गळिल् सन्दिरऩ् परिसुत्तप्पडुत्तुगिऱाऩो, यत्र सुर्यः तपति ऎन्द लोगङ्गळिल् सुरियऩ् तबिक्किऩ्ऱाऩो अन्द तक्षिण उत्तरायण मार्क्कत्तिल् सॆल्लुम् वित्वाऩ् अवित्वाऩ्गळिऩ् मार्क्कङ्गळुम् उण्डागिऩ्ऱऩ।
तस्माच्च देवा बहुधा सम्प्रसूताः साध्या मनुष्याः पशवो वयांसि।
प्राणापानौ व्रीहियवौ तपश्च श्रद्धा सत्यं ब्रह्मचर्यं विधिश्च ॥ ७ ॥
तस्माच्च पुरुषात्कर्माङ्गभूता देवाः बहुधा वस्वादिगणभेदेन सम्प्रसूताः सम्यक् प्रसूताः — साध्याः देवविशेषाः, मनुष्याः कर्माधिकृताः, पशवः ग्राम्यारण्याः, वयांसि पक्षिणः ; जीवनं च मनुष्यादीनां प्राणापानौ, व्रीहियवौ हविरर्थौ ; तपश्च कर्माङ्गं पुरुषसंस्कारलक्षणं स्वतन्त्रं च फलसाधनम् ; श्रद्धा यत्पूर्वकः सर्वपुरुषार्थसाधनप्रयोगश्चित्तप्रसाद आस्तिक्यबुद्धिः ; तथा सत्यम् अनृतवर्जनं यथाभूतार्थवचनं चापीडाकरम् ; ब्रह्मचर्यं मैथुनासमाचारः ; विधिश्च इतिकर्तव्यता ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तस्मात् च (तस्मात् स) अन्द परम पुरुषऩिडमिरुन्दु बहुधा (पहुदा) वसुवादि कणबेदङ्गळुडऩ् कूडिय देवाः (तेवा:) कर्मङ्गळुक्कु अङ्गबूदङ्गळाऩ तेवर्गळ् सम्प्रसूताः (सम्ब्रसुदा:) नऩ्गु उण्डायिऩर्। (अव्वाऱे) साध्याः (सात्या:) सात्तियर्गळ् ऎऩ्ऱ तेवर्गळुम्, मनुष्याः कर्माक्कळैक् सॆय्वदऱ्कु अदिगारमुडैय मऩिदर्गळुम्, वयांसि (वयांसि) पक्षिगळुम्, प्राणापानौ (पिराणाबाऩॆळ) मऩिदर्गळुक्कु जीवऩबूदमाऩ पिराणाबाऩऩ्गळुम्, व्रीहियवौ (वीरीहियवॆळ) हविस् आवदऱ्काऩ नॆल्, तिऩै मुदलिय ताऩियङ्गळुम्, तपश्च (तबस्च्च) पुरुषऩुक्कु समस्कारत्तै उण्डुबण्णुवदुम् अव्वाऱे स्वदन्दिरमागवे पलत्तैक् कॊडुक्कक्कूडिय कर्मत्तिऩुडैय अङ्गबूदमाऩ तबसुम्, श्रद्धा (च्रत्ता) ऎदै मुऩ्ऩिट्टुक्कॊण्डु ऎल्ला पुरुषार्त्त सादऩङ्गळैच् चॆय्वदऱ्कु मऩदै ईडुबडुत्तुगिऱदो (आस्तिक्यबुद्धिः) अन्द सिरत्तैयुम्, सत्यं (सत्तियम्) सत्तियमुम्, ब्रह्मचर्यं (प्रह्म सर्यम्) पुलऩडक्कमुम् विधिश्च (विदिच्च) नॆऱिमुऱैगळुम्, सॆयल्मुऱैगळुम् उण्डायिऩ।
सप्त प्राणाः प्रभवन्ति तस्मात्सप्तार्चिषः समिधः सप्त होमाः।
सप्तेमे लोका येषु चरन्ति प्राणा गुहाशया निहिताः सप्त सप्त ॥ ८ ॥
किञ्च, सप्त शीर्षण्याः प्राणाः तस्मादेव पुरुषात् प्रभवन्ति। तेषां सप्त अर्चिषः दीप्तयः स्वस्वविषयावद्योतनानि। तथा सप्त समिधः सप्तविषयाः ; विषयैर्हि समिध्यन्ते प्राणाः। सप्त होमा ; तद्विषयविज्ञानानि, ‘यदस्य विज्ञानं तज्जुहोति’ (तै. ना. ८०) इति श्रुत्यन्तरात्। किञ्च, सप्त इमे लोकाः इन्द्रियस्थानानि, येषु चरन्ति सञ्चरन्ति प्राणाः इति विशेषणात्। प्राणा येषु चरन्तीति प्राणानां विशेषणमिदं प्राणापानादिनिवृत्त्यर्थम्। गुहायां शरीरे हृदये वा स्वापकाले शेरत इति गुहाशयाः। निहिताः स्थापिता धात्रा सप्त सप्त प्रतिप्राणिभेदम्। यानि च आत्मयाजिनां विदुषां कर्माणि कर्मफलानि चाविदुषां च कर्माणि तत्साधनानि कर्मफलानि च सर्वं चैतत्परस्मादेव पुरुषात्सर्वज्ञात्प्रसूतमिति प्रकरणार्थः ॥ ८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सिरस्सिल् इरुक्कुम् सप्तप्राणाः (सबदप्राणा:) एऴु पिराणऩ्गळुम् (इन्दिरियङ्गळुम्), तस्मात् अन्द परम पुरुषऩिडमिरुन्दे उण्डागिऩ्ऱऩ। सप्तार्चिषः (सप्तार्च्चि:) अन्दप्पिराणऩ्गळै वॆळिप्पडुत्तुम् पिरगासङ्गळुम्, अव्वाऱे सप्तसमिधः (सप्तसमिद:) अवैगळिऩ् एऴुविषयङ्गळुम् एऩ्ऎऩिल् इन्दिरियङ्गळ् तऩ्ऩुडैय विषयङ्गळै पिरगासप्पडुत्तुगिऩ्ऱऩ। सप्तहोमाः (सप्तहोमा:) अन्द विषयङ्गळैप् पऱ्ऱिय अऱिवुम्, ‘यदस्य विज्ञानं तज्जुहोति’ (यदस्य विक्ञाऩम् तत् जीहोदि) ऎऩ्ऱु मऱ्ऱॊरु सुरुदियिलुम् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। येषु (ये षु) अवैगळिल् प्राणा (प्राणा:) चरन्ति (सरन्दि) एऴु पिराणऩ्गळुम्, सञ्जरिक्किऩ्ऱऩ, इन्द इडत्तिल् उळ्ळ विसेषम् ऎऩ्ऩवॆऩिल् प्राणा: ऎऩ्ऱु कूऱियदऱ्कु पिराण अबाऩऩ्गळै निविर्त्तिक्किऩ्ऱदु। इमे सप्तलोकाः (इमेसप्तलोगा:) इन्द इन्दिरियङ्गळिऩ् स्ताऩङ्गळाऩ एऴु लोगङ्गळुम् (कोळगङ्गळुम्) प्रभवन्ति (पिरबवन्दि) उण्डागिऩ्ऱऩ। कुगैयिल् अदावदु सरीरत्तिल् अल्लदु ह्रुदयत्तिल् सॊप्पऩ कालत्तिल् ऒडुङ्गुवदाल् गुहाशयाः (कुहासया:) सप्तसप्त (सप्तसप्त) एऴुप् पिराणऩ्गळुम् ऒव्वॊरु पिराण पेदत्तिऩिडमिरुन्दुम् पिरह्म तेवऩाल् निहिताः (निहिदा:) वैक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ। आत्मयागम् सॆय्यक्कूडिय वित्वाऩ्गळिऩ् कर्माक्कळुम्, कर्म पलऩ्गळुम् उण्डो अवैगळुम्, अव्वाऱे अक्ञाऩिगळिऩ् कर्मङ्गळुम्, अवैगळिऩ् सादऩङ्गळुम्, अवैगळिऩ् पलऩ्गळुमुण्डो अवैगळुम् अन्दप् परमबुरुषऩिडमिरुन्दे उण्डायिऩ ऎऩ्बदु करुत्तु।
अतः समुद्रा गिरयश्च सर्वेऽस्मात्स्यन्दन्ते सिन्धवः सर्वरूपाः।
अतश्च सर्वा ओषधयो रसश्च येनैष भूतैस्तिष्ठते ह्यन्तरात्मा ॥ ९ ॥
अतः पुरुषात् समुद्राः सर्वे क्षाराद्याः। गिरयश्च हिमवदादयः अस्मादेव पुरुषात् सर्वे। स्यन्दन्ते स्रवन्ति गङ्गाद्याः सिन्धवः नद्यः सर्वरूपाः बहुरूपाः। अस्मादेव पुरुषात् सर्वाः ओषधयः व्रीहियवाद्याः। रसश्च मधुरादिः षड्विधः, येन रसेन भूतैः पञ्चभिः स्थूलैः परिवेष्टितः तिष्ठते तिष्ठति हि अन्तरात्मा लिङ्गं सूक्ष्मं शरीरम्। तद्ध्यन्तराले शरीरस्यात्मनश्चात्मवद्वर्तत इत्यन्तरात्मा ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अथः (अद:) अन्द परमबुरुषऩिडमिरुन्दे समुद्राः (समुत्रा:) उप्पुक्कडल् मुदल् ऎल्लाक् कडल्गळुम् (एऴु कडल्गळुम्) अन्द पुरुषऩिडमिरुन्दे इमयम् मुदलाऩ सर्वे गिरयः च (सर्वे किरयच्च) ऎल्ला मलैगळुम् उण्डागिऩ्ऱऩ। अस्मात् (अस्मात्) अन्दप् परमबुरुषऩिडमिरुन्दे सर्वरूपाः (सर्वरूबा:) पलविदमाऩ सिन्धवः (सिन्दव:) कङ्गै मुदलाऩ नदिगळुम् स्यन्दन्ते (स्यन्दन्दे) पॆरुगुगिऩ्ऱऩ। अतश्च (अदस्च्च) अन्द परम पुरुषऩिडमिरुन्दे (सर्वा ओषदय:) नॆल्, तिऩै, कोदुमै पोऩ्ऱ पयिर्गळुम्, रसश्च (रसस्च्च) इऩिप्पु मुदलिय आऱुविदमाऩ सुवैगळुम् (उण्डागिऩ्ऱऩ)। येन (येऩ) ऎन्द रसत्तिऩाल् भूतैः (पूदै:) उण्डाऩ ऐन्दु स्तूल पूदङ्गळिऩाल् सुऴप्पट्टवऩाग एष अन्तरात्मा हि (ए ष अन्दरात्माहि) सुक्ष्मसरीरमाऩदु तिष्ठति (तिष्टदि) निऱ्किऱदु। अदावदु इन्द सुक्ष्म् सरीरमाऩदु तूल सरीरत्तिऱ्कुम्, आऩ्माविऱ्कुम् इडैयिल् आऩ्मा पोल् अत्यन्दमाय् इरुप्पदाल् अन्दरात्मा ऎऩ्ऱु कूऱप्पडुगिऱदु।
एवं पुरुषात्सर्वमिदं सम्प्रसूतम्। अतो वाचारम्भणं विकारो नामधेयमनृतं पुरुष इत्येव सत्यम् ; अतः
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱु परमबुरुषऩिडमिरुन्दे इवै ऎल्लाम् उण्डायिऩ। आगैयाल् इन्द विगारङ्गळ् ऎल्लाम् वाक्किऩाल् आरम्बिक्कप्पट्टवैगळाय् इरुप्पदाल् पॊय्यागुम्। परमबुरुषऩे सत्तियम्। आगैयाल् -
पुरुष एवेदं विश्वं कर्म तपो ब्रह्म परामृतम्।
एतद्यो वेद निहितं गुहायां सोऽविद्याग्रन्थिं विकिरतीह सोम्य ॥ १० ॥
पुरुष एव इदं विश्वं सर्वम्। न विश्वं नाम पुरुषादन्यत्किञ्चिदस्ति। अतो यदुक्तं तदेवेदमभिहितम् ‘कस्मिन्नु भगवो विज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवति’ (मु. उ. १। १। ३) इति ; एतस्मिन्हि परस्मिन्नात्मनि सर्वकारणे पुरुषे विज्ञाते, पुरुष एवेदं विश्वं नान्यदस्तीति विज्ञातं भवतीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पुरुष एव इदं विश्वं (पुरुष एवेदम् विच्वम्) इन्द उलगमॆल्लाम् परमबुरुषऩे। परमबुरुषऩैक् काट्टिलुम् वेऱाग उलगम् ऎऩ्बदु सिऱिदुम् किडैयादु। आगैयाल् ऎदु कूऱप्पट्टदो अदुवे इव्वाऱु कूऱप्पट्टुळ्ळदु। ‘कस्मिन्नु भगवो विज्ञाते सर्वमिदं विज्ञातं भवति’ इति (हे पगवऩ्! ऎदै अऱिन्दाल् ऎल्लाम् अऱिन्ददागुम् ऎऩ्ऱु)। ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् कारण पुरुषऩागिय इन्द परमात्मावै अऱिन्दाल् इन्द उलगमॆल्लाम् परमबुरुषऩे। अवऩैत् तविऱ वेऱु इल्लै ऎऩ्ऱ ञाऩम् एऱ्पडुगिऱदु।
किं पुनरिदं विश्वमित्युच्यते — कर्म अग्निहोत्रादिलक्षणम् ; तपः ज्ञानं तत्कृतं फलमन्यदेव तावद्धीदं सर्वम् ; तच्च एतद्ब्रह्मणः कार्यम् ; तस्मात्सर्वं ब्रह्म परामृतं परममृतमहमेवेति यो वेद निहितं स्थितं गुहायां हृदि सर्वप्राणिनाम्, सः एवं विज्ञानात् अविद्याग्रन्थिं ग्रन्थिमिव दृढीभूतामविद्यावासनां विकिरति विक्षिपति विनाशयति इह जीवन्नेव, न मृतः सन् हे सोम्य प्रियदर्शन ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् इन्द विच्वम् (उलगम्) ऎऩ्ऩ ऎऩ्बदैक् कूऱुगिऱार्। (कर्म) अक्ऩिहोत्तिरादि कर्मङ्गळ्। तपो (तबो) ञाऩम्, अदऩाल् सॆय्यप्पट्ट पलऩ् अदेबोल् मऱ्ऱवै ऎल्लाम् (विच्वमे)। अदु पिरह्मत्तिऩुडैय कारियमागुम्। आगैयाल् ऎल्लाम् परामृतः ब्रहा (पराम्रुदम् प्रह्म) मेलाऩ मरणमऱ्ऱप्रह्मम् नाऩे ऎऩ्ऱु एतत् गुहायां (एदत्) (कुहायाम्) ऎल्लाप् पिराणिगळुडैय इरुदय कुगैक्कुळ् निहितः (निहिदम्) वैक्कप्पट्टुळ्ळदु ऎऩ्ऱु यो (यो) अऱिगिऩ्ऱाऩो हे सोम्य! प्रियदर्शन! (हे सोम्य! प्रियदा्सऩ!) स (स) अवऩ् इव्वाऱु अऱिन्ददाल् अविद्याग्रन्थिं (अवित्यागिरन्दिम्) तिडमाऩ मुडिच्चु पोल् उळ्ळ अवित्या वासऩैयै (इह) जीवित्तुक्कॊण्डिरुक्कुम् पॊऴुदे विकिरति (विगिरदि) नासम् सॆय्गिऩ्ऱाऩ्।
इति द्वितीयमुण्डके प्रथमखण्डशभाष्यम् ॥
द्वितीयः खण्डः
आविः संनिहितं गुहाचरं नाम महत्पदमत्रैतत्समर्पितम्।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ सदसद्वरेण्यं परं विज्ञानाद्यद्वरिष्ठं
प्रजानाम् ॥ १ ॥
अरूपं सदक्षरं केन प्रकारेण विज्ञेयमित्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
रूबमऱ्ऱदायुम् सत्तायुम् उळ्ळ अक्षरत्तै ऎव्वाऱु अऱिवदु ऎऩ्बदु कूऱप्पडुगिऱदु।
आविः प्रकाशं, संनिहितम् , वागाद्युपाधिभिः — ज्वलति भ्राजतीति श्रुत्यन्तरात् — शब्दादीनुपलभमानवदवभासते ; दर्शनश्रवणमननविज्ञानाद्युपाधिधर्मैराविर्भूतं सल्लक्ष्यते हृदि सर्वप्राणिनाम्। यदेतदाविर्भूतं ब्रह्म संनिहितं सम्यक् स्थितं हृदि, तत् गुहाचरं नाम गुहायां चरतीति दर्शनश्रवणादिप्रकारैर्गुहाचरमिति प्रख्यातम्। महत् सर्वमहत्त्वात् , पदं पद्यते सर्वेणेति, सर्वपदार्थास्पदत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आविः (आवि:) ऎप्पॊऴुदुम् पिरगासिप्पदायुम्, संनिहितः (सन्निहिदम्) - वाक्मुदलिय उबादिगळाल् पिरगासिप्पदायुम्, मऱ्ऱ सुरुदिवायिलाग सप्तादिगळाल् अडैयप्पट्टदु पोल् विळङ्गुगिऱदु। ऎल्ला जीवर्गळुडैय इरुदयत्तिल् तर्सऩ सिरवण मऩऩ विक्ञाऩ मुदलिय उबादि तर्मङ्गळाल् आविर्बावमडैन्ददाय् उळ्ळदु। अन्द इन्द आविर्बिरह्माऩदु हरुदयत्तिल् नऩ्गु निलैनिऱुत्तप्पट्टुळ्ळदु। अदु गुहाचरं नाम (कुहासरम् नाम) कुहासरम् ऎऩ्ऱाल् केट्टाल्, पार्त्तल् पोऩ्ऱ पिरगासङ्गळाल् हिरुदयत्तिल् सञ्जरिप्पदु ऎऩ्ऱु कूऱप्पट्टदागुम्। ऎल्लावऱ्ऱैयुम् विड मिगप्पॆरिय ताय् इरुप्पदाल् ऎल्ला पदार्त्तङ्गळुक्कुम् आस्पदमायुम्, ऎल्लोरालुम् अडैयप्पड वेण्डियदाय् इरुप्पदाल् (पदम्)
कथं तन्महत्पदमिति, उच्यते ? यतः अत्र अस्मिन्ब्रह्मणि एतत्सर्वं समर्पितं सम्प्रवेशितं रथनाभाविवाराः — एजत् चलत्पक्ष्यादि, प्राणत् प्राणितीति प्राणापानादिमन्मनुष्यपश्वादि, निमिषच्च यन्निमेषादिक्रियावत् , यच्चानिमिषत् ; च - शब्दात् समस्तमेतदत्रैव ब्रह्मणि समर्पितम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द महत्पदम् ऎव्वाऱु पॊरुन्दुम् ऎऩिल् कूऱप्पडुगिऱदु। ऎदऩाल् रदत्तिऩ् सक्करत्तिऩ् नडुविल् उळ् कुडत्तिल् आराक्काल्गळ् इणैक्कप्पट्टदु पोल् अत्र (अत्र) इन्द पिरह्मत्तिडत्तिल् एतत् (एदत्) इवैयावुम् समर्पितं (समर्प्पिदम्) इणैक्कप्पट्टुळ्दु (एऐत्) सञ्जरिक्किऩ्ऱ पक्षि मुदलाऩवैगळुम्, प्राणत् (प्राणत्) पिराणादिगळुडऩ् कूडिय मऩिदऩ्, पसु (मिरुगङ्गळ्) मुदलियवैगळुम्, निमिषच्च (निमिषच्च) कण् इमैप्पवै कण् इमैक्कादवै पोऩ्ऱयावुम् इन्द पिरह्मत्तिऩिडत्तिलेये इणैक्कप्पट्टुळ्ळऩ।
एतत् यदास्पदं सर्वं जानथ हे शिष्याः, अवगच्छत तदात्मभूतं भवताम् ; सदसत् सदसत्स्वरूपं सदसतोर्मूर्तामूर्तयोः स्थूलसूक्ष्मयोः, तद्व्यतिरेकेणाभावात्। वरेण्यं वरणीयम् , तदेव हि सर्वस्य नित्यत्वात्प्रार्थनीयम् ; परं व्यतिरिक्तं विज्ञानात्प्रजानामिति व्यवहितेन सम्बन्धः ; यल्लौकिकविज्ञानागोचरमित्यर्थः। यत् वरिष्ठं वरतमं सर्वपदार्थेषु वरेषु ; तद्ध्येकं ब्रह्म अतिशयेन वरं सर्वदोषरहितत्वात् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(हे सिष्यर्गळे! ) सत् असत्तैक् काट्टिलुम्, मूर्त्ता मूर्त्तङ्गळैक् काट्टिलुम्, स्तूल सुक्ष्मङ्गळैक् काट्टिलुम् अन्द पिरह्मम् वेऱाग इल्लाददाल् उङ्गळुडैय आत्म पूदमाऩ सदसत् (सदसत्) सदसत् स्वरूबम्, वरेण्यं (वरेण्यम्) अदुवे ऎल्लावऱ्ऱैक्काट्टिलुम् नित्तियमाऩदाल् पिरार्त्तिक्कत् तक्कदायुम्, प्रजानां विज्ञानात् पिरऐाऩम् विक्ञाऩम् पिरैऐगळुडैय लॆळगिग विक्ञाऩत्तैक् काट्टिलुम् वेऱाऩदाल् अगोसरमायुम्, ऎदु वरिष्ठं (वरिष्टम्) ऒरु तोषमुम् अऱ्ऱदाय् ऎल्ला मेलाऩ पदार्त्तङ्गळुळ् मेलाऩदायुम् उळ्ळदो अदुवे एगमाय् उळ्ळप्रह्मम्। अदुवे ऎल्लावऱ्ऱिलुम् अडैय वेण्डिय मेलाऩ पदम् ऎऩ्बदै जानथ (ऐाऩद) तॆरिन्दुगॊळ्।
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च यस्मिंल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः ।
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ २ ॥
किञ्च, यत् अर्चिमत् दीप्तिमत् ; तद्दीप्त्या ह्यादित्यादि दीप्यत इति दीप्तिमद्ब्रह्म। किञ्च, यत् अणुभ्यः श्यामाकादिभ्योऽपि अणु च सूक्ष्मम्। च - शब्दात्स्थूलेभ्योऽप्यतिशयेन स्थूलं पृथिव्यादिभ्यः। यस्मिन् लोकाः भूरादयः निहिताः स्थिताः, ये च लोकिनः लोकनिवासिनः मनुष्यादयः ; चैतन्याश्रया हि सर्वे प्रसिद्धाः ; तदेतत् सर्वाश्रयं अक्षरम् ब्रह्म स प्राणः तदु वाङ्मनः वाक्च मनश्च सर्वाणि च करणानि तदु अन्तश्चैतन्यम् ; चैतन्याश्रयो हि प्राणेन्द्रियादिसर्वसङ्घातः, ‘प्राणस्य प्राणम्’ (बृ. उ. ४। ४। १०) इति श्रुत्यन्तरात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यदर्चिमत् (यदर्च्चिमत्) ऎन्दप् परमार्त्तस्वरूबमाऩदु पिरगासस्वरूबमाऩदागवुम्, अदावदु ऎदऩुडैय पिरगासत्ताल् सुरियऩ् मुदलाऩ प्रगासङ्गळ् पिरगासिक्किऩ्ऱऩवो, मेलुम् यदणुभ्यः (यदणुप्य:) मिगवुम् सुक्ष्ममाऩ तिऩैयिऩ् नुऩियैक् काट्टिलुम् अणुः (अणु:) सुक्ष्ममाऩदुम्, च (च्च) ऎऩ्ऱ सप्तत्ताल् प्रुदिवी मुदलियवैगळैक् काट्टिलुम् मिगवुम् स्तूलमाऩदु ऎऩ्बदालुम्, यस्मिंल्लोकाः (यस्मिऩ्लोगा:) ऎन्द पिरह्मस्वरूबत्तिल् पूलोगम् मुदलाऩ लोगङ्गळुम् मेलुम् लोकिनश्च (लोगिऩच्च) अन्दन्द लोगङ्गळिल् वसिक्कक्कूडिय सैदऩ्य आस्रयर्गळाऩ मऩिदर्गळ् मुदलाऩवर्गळुम् : निहिताः (निहिदा:) निलैबॆऱ्ऱिरुक्किऩ्ऱऩरो तदतत् (तदेदत्) अन्द सर्व आस्रयमाऩ इदुवे अक्षरं ब्रहा (अक्षरम्, पिरह्मम्) नासमो, माऱुबाडो अडैयाद प्रह्ममागुम्। सः प्राणा (स:प्राण:) अन्दप् परम्बॊरुळे पिराणऩागुम्। तत् वाङ्मनः (तत् वाङ्मऩ:) वाक्मऩ मुदलिय ऎल्ला करणङ्गळुक्कुम् उळ्ळे सैदऩ्यम् विळङ्गुवदाल् पिराण इन्दिरियङ्गळ् मुदलिय सङ्गादमाऩदु सैदऩ्यत्तै आस्रयित्ते इरुक्किऩ्ऱऩ। ‘प्राणस्य प्राणम्’ (प्राणस्य प्राणम्) ऎऩ्ऱु वेऱु सुरुदियिल् कूऱप्पट्टुळ्ळदु।
यत्प्राणादीनामन्तश्चैतन्यमक्षरं तदेतत् सत्यम् अवितथम् , अतः अमृतम् अविनाशि तत् वेद्धव्यं मनसा ताडयितव्यम्। तस्मिन्मनसः समाधानं कर्तव्यमित्यर्थः। यस्मादेवं हे सोम्य, विद्धि अक्षरे चेतः समाधत्स्व ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎदुबिराणादिगळिऩ् उळ्ळे सैदऩ्य स्वरूबमायुम् अक्षरमायुम् उळ्ळदो तत् (तत्) अदु एतत् (एदत्) इन्द सत्यम् (सत्तियम्) अदावदु पॊय्यागादु। तत् (तत्) अदु अमृतं (अम्रुदम्) नासमऱ्ऱदु। सोम्य! (सोम्य) हे सॆळम्य! तत् वेदितव्यम् (तत् वेदित्तव्यम्) अदु मऩदाल् तिडमागप् पऱ्ऱत्तक्कदाय् उळ्ळदाल् विद्धि (वित्ति) अऱिवायाग। अदावदु अदिल् मऩदै वैत्तु ऒरुमुगप्पडुत्तुवायाग।
कथं वेद्धव्यमिति, उच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अप्परम्बॊरुळ् ऎव्वाऱु अऱियत्तक्कदु ऎऩ्बदु इन्दमन्दिरत्तिल् कूऱप्पडुगिऱदु।
धनुर्गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं शरं ह्युपासानिशितं सन्दधीत।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ ३ ॥
धनुः इष्वासनं गृहीत्वा आदाय औपनिषदम् उपनिषत्सु भवं प्रसिद्धं महास्त्रं महच्च तदस्त्रं च महास्त्रं धनुः, तस्मिन् शरम् ; किंविशिष्टमित्याह — उपासानिशितं सन्तताभिध्यानेन तनूकृतम् , संस्कृतमित्येतत् ; सन्दधीत सन्धानं कुर्यात्। सन्धाय च आयम्य आकृष्य सेन्द्रियमन्तःकरणं स्वविषयाद्विनिवर्त्य लक्ष्य एवावर्जितं कृत्वेत्यर्थः। न हि हस्तेनेव धनुष आयमनमिह सम्भवति। तद्भावगतेन तस्मिन्ब्रह्मण्यक्षरे लक्ष्ये भावना भावः तद्गतेन चेतसा, लक्ष्यं तदेव यथोक्तलक्षणम् अक्षरं सोम्य, विद्धि ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सोम्य! (सोम्य) हे सॆळम्य! औपनिषदम् (ऒळबनिषदम्) उबनिषत्तुक्कळिल् पिरसित्तमाऩ महास्त्रं (महास्त्तिरम्) पॆरिय अस्तिरमागिय (ओम्) धनुः (तऩु:) अम्बिऩ् स्ताऩमागिय विल्लै गृहीत्वा (क्रुहीत्वा) ऎडुत्तु उपासानिशितं (उबासानिसिदम्) ऎप्पॊऴुदुम् तियाऩम् सॆय्वदाल् नऩ्गु कूर्मैयाक्कप्पट्ट अदावदु नल्ल समस्कारत्तै अडैन्द शरं (सरम्) पाऩत्तै (मऩदै) सन्धयीत (सन्दयीद) पॊरुत्त वेण्डुम्। इव्वाऱु विल्लिल् अम्बैप् पॊरुत्ति अदै आयम्या (आयम्य) नऩ्गु वळैत्तु इऴुत्तु अदावदु इन्दिरियङ्गळुडऩ् कूडिय अन्दक्करणत्तै, अदऩुडैय विषयङ्गळिलिरुन्दु तिरुप्पि, अदै कुऱियै नोक्कि ऒरुमुगप्पडुत्ति (ऎऩ्बदिल् कैगळिऩाल् अल्ल ऎऩ्ऱु कॊळ्ळवेण्डुम्) तद्भावगतेन (तत्पावगदेऩ) अप्परम्बॊरुळाऩ पिरह्ममागिय कुऱियिल् ईडुबट्ट चेतसा (सेदसा) मऩदिऩाल् तदेव (तदेव) मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय अक्षरं (अक्षरम्) माऱुबाडु अऱ्ऱ लक्ष्यं (लक्ष्यम्) कुऱियागिय पिरह्मत्तै विद्धि (वित्ति) अऱिवायाग।
यदुक्तं धनुरादि, तदुच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मुऩ्मन्दिरत्तिल् कूऱप्पट्ट विल् मुदलाऩवैगळै विळक्कुवदु इन्द मन्दिरम्।
प्रणवो धनुः शरो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत्तन्मयो भवेत् ॥ ४ ॥
प्रणवः ओङ्कारः धनुः। यथा इष्वासनं लक्ष्ये शरस्य प्रवेशकारणम् , तथा आत्मशरस्याक्षरे लक्ष्ये प्रवेशकारणमोङ्कारः। प्रणवेन ह्यभ्यस्यमानेन संस्क्रियमाणस्तदालम्बनोऽप्रतिबन्धेनाक्षरेऽवतिष्ठते। यथा धनुषा अस्त इषुर्लक्ष्ये। अतः प्रणवो धनुरिव धनुः। शरो ह्यात्मा उपाधिलक्षणः पर एव जले सूर्यादिवदिह प्रविष्टो देहे सर्वबौद्धप्रत्ययसाक्षितया ; स शर इव स्वात्मन्येवार्पितोऽक्षरे ब्रह्मणि ; अतः ब्रह्म तत् लक्ष्यमुच्यते लक्ष्य इव मनः समाधित्सुभिरात्मभावेन लक्ष्यमाणत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
प्रणवः (प्रणव:) प्रणवमागिय ओम्गारम् धनुः (तऩु:) विल्लागुम्। अदावदु ऎव्वाऱु कुऱियिल् अम्बै नुऴैविप्पदऱ्कु विल् कारणमो, अव्वाऱे आऩ्मावागिऱ अम्बिऱ्कु कुऱियागिय पिरह्मत्तिल् नुऴैवदऱ्कुक् कारणमाऩदु पिरणवम् ऎऩप्पडुम् ओम्गारमागुम्। इडैविडादु अप्पियासम् सॆय्यप्पडुम् पिरणवत्ताल् अदैप् पऱ्ऱियवऩागि, ऎव्विद इडैयूऱुम् अऱ्ऱवऩागि विल्लिऩाल् ऎय्यप्पट्ट अम्बुक्कुऱियै अडैवदु पोल् पिरह्मत्तोडु ऒऩ्ऱि विडुगिऱाऩ्। आगैयाल् पिरणवमाऩदु अम्बुबोल् अम्बागुम्। ऐलत्तिल् सुरियऩ् मुदलिय पिरदिबिम्बम्बोल् शरो हि आत्मा (सरोहि आत्मा) उबादिगळुडऩ् कूडिय आत्मावागिय अम्बु इङ्गु तेहत्तिल् नुऴैन्दवऩागि पुत्तियिल् पिरदिबलिक्कुम् ऎल्ला विषयङ्गळुक्कुम् साक्षियाग विळङ्गुगिऱाऩ्। अवऩ् अम्बुबोल् अक्षरबिरह्ममागिय तऩ्ऩिल् ऎय्यप्पडुगिऱाऩ्। लक्षियम् पोल् (अदावदु कुऱियैप्पोल्) मऩदै ऒरुमुगप्पडुत्तियवर्गळ् आत्माविऩिडत्तिलेये कुऱियाग ऒऩ्ऱिविडुवदाल् ब्रह्म तत् लक्ष्यमुच्यत (प्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यदे) प्रह्मम् अदऱ्कु (ओम्गारत्तिऱ्कु) कुऱियागक् कूऱप्पडुगिऱदु।
तत्रैवं सति अप्रमत्तेन बाह्यविषयोपलब्धितृष्णाप्रमादवर्जितेन सर्वतो विरक्तेन जितेन्द्रियेणैकाग्रचित्तेन वेद्धव्यं ब्रह्म लक्ष्यम्। ततस्तद्वेधनादूर्ध्वं शरवत् तन्मयः भवेत् ; यथा शरस्य लक्ष्यैकात्मत्वं फलं भवति, तथा देहाद्यात्मताप्रत्ययतिरस्करणेनाक्षरैकात्मत्वं फलमापादयेदित्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱु इरुप्पदाल् अप्रमत्तेन (अप्रमत्तेऩ) वॆळिविषयङ्गळै अडैवदिल् आसैयो, अल्लदु मयक्कमो अऱ्ऱवऩायुम्, ऎल्लावऱ्ऱिलुम् ऒऴिवु पॆऱ्ऱवऩायुम्, ऒरुमुगप्पडुत्तप्पट्ट मऩत्तिऩऩायुम् उळ्ळ सादगऩाल् लक्षियमाऩ पिरह्ममाऩदु वेद्धव्यं (वेत्तव्यम्) पिरह्ममागिय पिरह्मम् अऱियत्तक्कदु आगुम्। इव्वाऱु अऱियप्पट्टबिऩ् अन्द सादगऩ् शरवत् (सरवत्) अम्बुबोल् तन्मयः (तऩ्मय:) लक्ष्यत्तुडऩ् ऒऩ्ऱियवऩाग अदावदु पिरह्मत्तिल् लयित्तवऩाग भवेत् (पवेत्) आवाऩ्। ऎव्वाऱु अम्बिऱ्कु लक्षियम् ऒऩ्ऱे तऩक्कु पलम्आगिऱदो अव्वाऱे तेह मुदलियवगैळिल् आत्मा ऎऩ्गिऩ्ऱ पुत्तियै तिरस्करिप्पदाल् अन्द अक्षररूबबिरह्ममे एगात्मरूबबलम् आगिऱदु ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
अक्षरस्यैव दुर्लक्ष्यत्वात्पुनः पुनर्वचनं सुलक्षणार्थम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अक्षरत्तै लक्षियम् सॆय्वदु मिगक्कडिऩमाऩदाल् सुलबमाग लक्षियम् सॆय्वदऱ्काग मऱुबडियुम्, मऱुबडियुम् कूऱप्पडुगिऱदु।
यस्मिन्द्यौः पृथिवी चान्तरिक्षमोतं मनः सह प्राणैश्च सर्वैः।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो विमुञ्चथामृतस्यैष सेतुः ॥ ५ ॥
यस्मिन् अक्षरे पुरुषे द्यौः पृथिवी च अन्तरिक्षं च ओतं समर्पितं मनश्च सह प्राणैः करणैः अन्यैः सर्वैः, तमेव सर्वाश्रयमेकमद्वितीयं जानथ जानीत हे शिष्याः। आत्मानं प्रत्यक्स्वरूपं युष्माकं सर्वप्राणिनां च। ज्ञात्वा च अन्याः वाचः अपरविद्यारूपाः विमुञ्चथ विमुञ्चत परित्यजत। तत्प्रकाश्यं च सर्वं कर्म ससाधनम्। यतः अमृतस्य एष सेतुः, एतदात्मज्ञानममृतस्यामृतत्वस्य मोक्षस्य प्राप्तये सेतुरिव सेतुः, संसारमहोदधेरुत्तरणहेतुत्वात् ; तथा च श्रुत्यन्तरम् — ‘तमेव विदित्वाति मृत्युमेति नान्यः पन्था विद्यतेऽयनाय’ (श्वे. उ. ३। ८) इति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यस्मिन् (यस्मिऩ्) ऎन्द अक्षरमागिय परमबुरुषऩिडत्तिल् द्यौः (त्यॆळ:) विण्णुलगमुम् पृथिवी (प्रुदिवी) पूमियुम् अन्तरिक्षं च (अन्दरिक्षम्च्च) इडैवॆळियुम्, सर्वैः प्राणैः सह (सर्वै: पिराणै: सह) ऎल्लाप्पिराणऩ्गळुम्, मऱ्ऱगरणङ्गळुडऩुम् कूड मनश्च (मऩच्च) मऩमुम् ओतं (ओदम्) वैक्कप्पट्टुळ्ळदु। तमेव (तमेव) अदुवे ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् आस्रयमाग उळ्ळ अन्द ऒऩ्ऱाऩ अत्विदीयमाऩ आत्मानं (आत्माऩम्) आत्मावै हे सिष्यर्गळे ! अऱिवीर्गळाग। इव्वाऱु उङ्गळिडत्तिलुम्, ऎल्ला पिराणिगळिडत्तिलुम् प्रत्यक् स्वरूबमाय् उळ्ळ आत्मानं (आत्माऩम्) आत्मावै अऱिन्दु अन्याः वाचः (अऩ्यावास:) मऱ्ऱ अबरवित्यारूबमाऩ वाक्कुगळैयुम्, अवैगळाल् पिरगासप्पडुत्तप्पडुम् ऎल्ला कर्म सादऩङ्गळैयुम् विमुञ्चथ (विमुञ्जत्त) विट्टॊऴिप्पीर्गळाग। एषः (एष:) इदुवे अमृतस्य (अम्रुदस्य) मोक्षत्तै अडैवदऱ्काऩ सेतुः (सेदु:) पालमागुम्। अदावदु ञाऩमागुम्। अन्द ञाऩमागिय सेदुवाऩदु संसारम् ऎऩ्गिऩ्ऱ कडलैत् ताण्डुवदऱ्कुक् कारणमागुम्। इदुवे मऱ्ऱ सुरुदियिलुम् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। ‘तमेव विदित्वाति मृत्युमेति नान्यः पन्था विद्यतेऽयनाय’। अदै अऱिन्दु मरणत्तै ताण्डुगिऱाऩ्। इदैत् तविर वेऱुवऴियिल्लै।
किञ्च,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः स एषोऽन्तश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः पाराय तमसः परस्तात् ॥ ६ ॥
अरा इव यथा रथनाभौ समर्पिता अराः, एवं संहताः सम्प्रविष्टाः यत्र यस्मिन्हृदये सर्वतो देहव्यापिन्यः नाड्यः, तस्मिन्हृदये बुद्धिप्रत्ययसाक्षिभूतः स एषः प्रकृत आत्मा अन्तः मध्ये चरते चरति वर्तते। पश्यन् शृण्वन्मन्वानो विजानन् बहुधा अनेकधा क्रोधहर्षादिप्रत्ययैर्जायमान इव जायमानः अन्तःकरणोपाध्यनुविधायित्वात् ; वदन्ति हि लौकिका हृष्टो जातः क्रुद्धो जात इति। तमात्मानम् ओमित्येवम् ओङ्कारालम्बनाः सन्तः यथोक्तकल्पनया ध्यायथ चिन्तयत ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यत्र (यत्र) ऎन्द ह्रुदयत्तिल् ऎप्पॊऴुदुम् तेहम् मुऴुवदुम् वियाबित्तिरुक्किऩ्ऱ नाड्यः (नाट्य:) नाडिगळ् रथनाभौ अराः इव (रदनाबॆळ अरा इव) तेर् कुडत्तिल् आराक्कळ् पोल् संहताः (सम् हदा:) नुऴैन्दवैगळाग इरुक्किऩ्ऱऩ। (तत्र) अन्द ह्रुदयत्तिल् पुत्तियिल् किरहिक्कप्पडुम् (प्रदिबलिक्कुम्) विषयङ्गळुक्कु साक्षिबूदमाय् विळङ्गुम् स एषः (स एष) अन्द इन्द प्रक्रुद आत्मा अन्तः (अन्द:) मत्तियिल् चरते (च्चरदे) इरुक्किऱाऩ्। बहुधा जायमानः (पहीदा ऐायमाऩ:) पार्त्तुक् कॊण्डुम्, केट्टुक्कॊण्डुम्, सिन्दित्तुक् कॊण्डुम्, अऱिन्दु कॊण्डुम्, इव्वाऱाऩ कोबम्, मगिऴ्च्चि पोऩ्ऱ पावप्पिरत्ययङ्गळाऩ अन्दक् करण उबादिगळैप् पिऩ्बऱ्ऱि पलवाराग उण्डाऩवऩ् पोल् इरुप्पदाल् उलगोर् मगिऴ्वडैन्दवऩाग आऩाऩ्। कोबमुऱ्ऱवऩाग आऩाऩ् ऎऩ्ऱु कूऱुगिऩ्ऱऩर्। तम् आत्मानं (तम् आत्माऩम्) अत्तगैय इन्द आत्मावै ओमित्येवम् (ओमित्येवम्) ओम् ऎऩ्ऱ पिरणवत्तैप् पऱ्ऱियवर्गळागक् कॊण्डु मुऩ्बु कूऱिय कल्बऩैप्पडि (त्यायद) सिन्दिप्पीर्गळाग।
उक्तं च वक्तव्यं शिष्येभ्य आचार्येण जानता। शिष्याश्च ब्रह्मविद्याविविदिषुत्वान्निवृत्तकर्माणो मोक्षपथे प्रवृत्ताः। तेषां निर्विघ्नतया ब्रह्मप्राप्तिमाशास्त्याचार्यः — स्वस्ति निर्विघ्नमस्तु वः युष्माकं पाराय परकूलाय ; कस्य ? अविद्यातमसः परस्तात् ; अविद्यारहितब्रह्मात्मस्वरूपगमनायेत्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎऩ्ऱु इव्वाऱाग प्रह्म निष्ट्टराऩ आच्चाा्यराल् मुमूट्चुक्कळाऩ सीडर्गळिऩ् पॊरुट्टु कूऱप्पड वेण्डियदु कूऱप्पट्टदु। सिष्यर्गळ् पिरह्म वित्तैयै अऱिवदिल् इच्चै उडैयवर्गळाय् कर्माक्कळिल् इरुन्दु विडुबट्टु मोक्षमार्क्कत्तिल् पिरविर्त्तिक्कलायिऩर्। मेलुम् अवर्गळ् इडैयूरिऩ्ऱि पिरह्मत्तै अडैय आच्चारियर् आसि कूऱुगिऱार्। अवित्या आगिय तमसः (तमस:) तमसैक् काट्टिलुम् परस्तात् (परस्तात्) मेलाऩदै पाराय (पाराय) अऱिवदऱ्कु अदावदु अवित्या अऱ्ऱप्रह्मात्म स्वरूबत्तै अडैवदऱ्कु वः (व:) उङ्गळुक्कु स्वस्ति (स्वस्ति) इडैयूऱु अऱ्ऱ नऩ्मै उण्डागुग।
योऽसौ तमसः परस्तात्संसारमहोदधिं तीर्त्वा गन्तव्यः परविद्याविषयः, स कस्मिन्वर्तत इत्याह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎन्दप् पॊरुळ् अवित्तै ऎऩप्पडुम् इरुळुक्कु अप्पाऱ्पट्टदुम्, परवित्या विषयमाऩदुम्, पिऱविप्पॆरुङ्गडलैक्कडन्दु अडैय वेण्डियदुम् आगुमो अदु ऎदिल् उळ्ळदु ऎऩ्बदऩै विळक्कुगिऱदु।
यः सर्वज्ञः सर्वविद्यस्यैष महिमा भुवि।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योमन्यात्मा प्रतिष्ठितः
मनोमयः प्राणशरीरनेता प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं संनिधाय ।
तद्विज्ञानेन परिपश्यन्ति धीरा आनन्दरूपममृतं यद्विभाति ॥ ७ ॥
यः सर्वज्ञः सर्ववित् व्याख्यातः। तं पुनर्विशिनष्टि — यस्यैष प्रसिद्धो महिमा विभूतिः। कोऽसौ महिमा ? यस्येमे द्यावापृथिव्यौ शासने विधृते तिष्ठतः ; सूर्याचन्द्रमसौ यस्य शासनेऽलातचक्रवदजस्रं भ्रमतः ; यस्य शासने सरितः सागराश्च स्वगोचरं नातिक्रामन्ति ; तथा स्थावरं जङ्गमं च यस्य शासने नियतम् ; तथा ऋतवोऽयने अब्दाश्च यस्य शासनं नातिक्रामन्ति ; तथा कर्तारः कर्माणि फलं च यच्छासनात्स्वं स्वं कालं नातिवर्तन्ते, स एष महिमा ; भुवि लोके यस्य स एष सर्वज्ञ एवंमहिमा देवः। दिव्ये द्योतनवति सर्वबौद्धप्रत्ययकृतद्योतने ब्रह्मपुरे। ब्रह्मणो ह्यत्र चैतन्यस्वरूपेण नित्याभिव्यक्तत्वात् ; ब्रह्मणः पुरं हृदयपुण्डरीकं तस्मिन्यद्व्योम, तस्मिन्व्योमनि आकाशे हृत्पुण्डरीकमध्यस्थे प्रतिष्ठित इवोपलभ्यते ; न ह्याकाशवत्सर्वगतस्य गतिरागतिः प्रतिष्ठा वान्यथा सम्भवति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः (य:) ऎवर् सर्वज्ञः (सर्वक्ञ:) सर्वक्ञरो सर्ववित् (सर्ववित्) सर्ववित्तो अवरै मऱुबडियुम् यस्य (यस्य) अवरुडैय एषः (एष) इन्द पिरसित्तमाऩ महिमा (महिमा) विबूदियै विळक्कमागक् कूऱुगिऱार्। अन्द महिमै यादु? इन्द विण्, मण् मुदलाऩ लोगङ्गळ् यावुम् ऎवरुडैय कट्टळैयाल् इयङ्गुगिऱदो, ऎवरुडैय कट्टळैयाल् कॊळ्ळिक्कट्टैयिऩ् सुऴऱ्च्चियैप्पोल् इडैविडादु सुरिय सन्दिरर्गळ् सुऴल्गिऩ्ऱऩरो, ऎवरुडैय कट्टळैयाल् आऱुगळुम्, कडल्गळुम्, तङ्गळ् निलैयैक् कडक्कादवैगळाय् इयङ्गुगिऩ्ऱऩवो, अव्वाऱे ऎवरुडैय कट्टळैयाल् स्तावरऐङ्गमङ्गळ् तङ्गळुडैय कट्टुप्पाडुगळै मीऱामल् इरुक्किऩ्ऱऩवो, मेलुम् ऎवरुडैय नियमत्ताल् रुदुक्कळुम्, अयऩङ्गळुम्, वर्षङ्गळुम्, तङ्गळुडैय वरैमुऱैगळैक् कडप्पदिल्लैयो, अदेबोल् ऎवरुडैय कट्टळैयाल् कर्त्ताक्कळुम्, कर्माक्कळुम्, अवैगळिऩ् पलऩ्गळुम् तङ्गळ् तङ्गळुडैय कालत्तैक्कडप्पदु इल्लैयो अदु इव्विबूदि ऎऩ्ऱ महिमैयागुम्। भुवि (पुवि) उलगत्तिल् इन्द महिमै उडैय सर्वक्ञाऩागियदेवऩ् दिव्ये (तिव्ये) ऎल्लाप्पिराणिगळुडैय पुत्तिगळिलुम् अन्द अन्द विषयमाय् पिरगासप्पडुत्तुगिऩ्ऱदायुम् ब्रह्मपुरे (प्रह्मबुरे) इङ्गु पिरह्ममाऩदु सैदऩ्य स्वरूबमाय् ऎप्पॊऴुम् अबिवियक्तमाय् (विळङ्गुवदाय्) इरुप्पदाल् पिरह्मत्तिऩ् पुरमागिय हिरुदय तामरैयिल् उळ्ळ व्योम्नि (व्योम्ऩि) आगायत्तिल् अदावदु हिरुदय पुण्डरीगत्तिऩ् मत्तियिल् एष आत्मा (एष आत्मा) इन्द आत्मा प्रतिष्ठितः (प्रदिष्ट्टिद:) निलैबॆऱ्ऱुळ्ळदु पोल् काणप्पडुगिऱदु। (निलैबॆऱ्ऱुळ्ळदु पोल् एऩ् कूऱप्पट्टदु ऎऩिल्) आगासम् पोल् ऎङ्गुम् निऱैन्द आत्माविऱ्कु पोदलो, वरुदलो, निलै पॆऱुदलो सम्बविक्काददाल् अव्वाऱु कूऱप्पट्टदु।
स ह्यात्मा तत्रस्थो मनोवृत्तिभिरेव विभाव्यत इति मनोमयः, मनउपाधित्वात्। प्राणशरीरनेता प्राणश्च तच्छरीरं च तत्प्राणशरीरं तस्यायं नेता। अस्मात्स्थूलाच्छरीराच्छरीरान्तरं सूक्ष्मं प्रति प्रतिष्ठितः अवस्थितः अन्ने भुज्यमानान्नविपरिणामे प्रतिदिनमुपचीयमाने अपचीयमाने च पिण्डरूपेऽन्ने हृदयं बुद्धिं पुण्डरीकच्छिद्रे संनिधाय समवस्थाप्य ; हृदयावस्थानमेव ह्यात्मनः स्थितिः, न ह्यात्मनः स्थितिरन्ने ;
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द परमात्मावाऩदु मनोमयः (मऩोमय:) मऩदिऩ् विरुत्तिगळाल् पाविक्कप्पडुवदाल् मऩोमयऩायुम्, इव्वाऱु मऩदै उबादियाक्किक् कॊण्डमैयाल् प्राणशरीरः नेता (प्राणसरीर नेदा) पिराणणैयुम्, सरीरत्तैयुम् नडत्तिच् चॆल्बवऩायुम्, अदावदु पिराणऩै स्तूलसरीरत्तिऩिऩ्ऱुम्, मऱ्ऱॊरु स्तूल सरीरत्तिऱ्कु कॊण्डुसॆल्बवऩायुम् अन्ते (अऩ्ऩे) साप्पिट्ट अऩ्ऩत्तिऩ् परिणामत्ताल् तिऩमुम् पॆरुगुवदुम्, कुऱैवदुमाय् उळ्ळ पिण्डरूबमाऩ अऩ्ऩत्तिल् (स्तूलसरीरत्तिल्) हृदयं (ह्रुदयम्) हिरुदयगमलत्तिऩ् मत्तियिल् पुत्तियै वैत्तु अदिल् आत्मावै संनिधाय (सन्निदाय) पाविक्क वेण्डुम्। ह्रुदयत्तिल् निलैत्तले आत्माविऩ् स्तिदियागुम्। अऩ्ऩत्तिल् (स्तूलसरीरत्तिल्) आत्माविऩ् स्तिदि इल्लै।
तत् आत्मतत्त्वं विज्ञानेन विशिष्टेन शास्त्राचार्योपदेशजनितेन ज्ञानेन शमदमध्यानसर्वत्यागवैराग्योद्भूतेन परिपश्यन्ति सर्वतः पूर्णं पश्यन्ति उपलभन्ते धीराः विवेकिनः। आनन्दरूपं सर्वानर्थदुःखायासप्रहीणं सुखरूपम् अमृतं यद्विभाति विशेषेण स्वात्मन्येव भाति सर्वदा ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तत् अन्द आत्मदत्तुवत्तै विज्ञानेन (विक्ञाऩेऩ) अऱिन्ददालुम् सास्तिर आसार्य उबदेसत्ताल् उण्डाऩ विसेषमाऩ ञाऩत्ताल् समम्, तमम्, त्याऩम्, ऎल्लावऱ्ऱैयुम् तियागम् सॆय्दल्, वैराक्कियम् इवैगळाल् उण्डाऩदालुम् धीराः (तीरा:) तीरर्गळ् ऎऩप्पडुम् विवेगिगळ् ऎल्ला अनर्त्तङ्गळुम्, तुक्कङ्गळुम् आयासङ्गळुम् अऱ्ऱु यद् (यत्) ऎन्द अमृतं (अम्रुदम्) अम्रुदम् विभाति (विबादि) विळङ्गुगिऱदो अदावदु विसेषमाग तऩ्ऩुडैय आत्माविलेये ऎप्पॊऴुदुम् पिरगासिक्किऩ्ऱदो तत् (तत्) अन्द आऩन्द स्वरूबत्तै परिपश्यन्ति (परिबच्यन्दि) ऎङ्गुम् निऱैन्ददाग काण्गिऩ्ऱार्गळ्।
अस्य परमात्मज्ञानस्य फलमिदमभिधीयते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द परमात्मञाऩत्तिऩुडैय इप्पलत्तै विळक्कुगिऱार्।
भिद्यते हृदयग्रन्थिश्छिद्यन्ते सर्वसंशयाः ।
क्षीयन्ते चास्य कर्माणि तस्मिन्दृष्टे परावरे ॥ ८ ॥
भिद्यते हृदयग्रन्थिः अविद्यावासनामयो बुद्ध्याश्रयः कामः, ‘कामा येऽस्य हृदि श्रिताः’ (बृ. उ. ४। ४। ७), (का. उ. २। ३। १४) इति श्रुत्यन्तरात्। हृदयाश्रयोऽसौ, नात्माश्रयः। भिद्यते भेदं विनाशमुपयाति। छिद्यन्ते सर्वे ज्ञेयविषयाः संशयाः लौकिकानाम् आ मरणात् गङ्गास्रोतोवत्प्रवृत्ता विच्छेदमायान्ति। अस्य विच्छिन्नसंशयस्य निवृत्ताविद्यस्य यानि विज्ञानोत्पत्तेः प्राक्कृतानि जन्मान्तरे चाप्रवृत्तफलानि ज्ञानोत्पत्तिसहभावीनि च क्षीयन्ते कर्माणि, न त्वेतज्जन्मारम्भकाणि, प्रवृत्तफलत्वात्। तस्मिन् सर्वज्ञेऽसंसारिणि परावरे परं च कारणात्मना अवरं च कार्यात्मना तस्मिन्परावरे साक्षादहमस्मीति दृष्टे, संसारकारणोच्छेदान्मुच्यत इत्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
हृदयग्रन्थिः (ह्रुदयक्रन्दि:) अवित्या वासऩैयिऩ् आदिक्कत्ताल् पुत्तियै आस्रयित्तुळ्ळ कामऩैगळ् (आसैगळ्) यावुम् पुत्तियै आस्रियत्तवैये अऩ्ऱि आत्मावै आस्रियत्तवैगळ् अल्ल। अन्द अवित्तैयागिऱ मुडिच्चु भिद्यते (पित्यदे) नासत्तै अडैगिऩ्ऱऩ। ‘कामा येऽस्य हृदि श्रिताः’ ऎऩ्ऱु वेऱु ऒरु स्रुदियिलुम् काण्बिक्कप्पट्टुळ्ळदु। सर्व संशयाः (सर्वसंसया:) लॆळगीगत्तिल् ईडुबट्टवर्गळुक्कु मरणम् वरै कङ्गैयिऩ् पुऩल्बोल्, इडैविडादु पॆरुक्कॆडुत्तुक् कॊण्डिरुक्कुम् अऱियत्तक्क ऎल्लाविषयङ्गळिलुम् एऱ्पडुम् सन्देहङ्गळ् यावुम् छिद्यन्ते (सित्यन्दे) अऱुक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ अल्लदु तुण्डिक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ। अस्य (अस्य) इव्वाऱु सन्देहङ्गळऱ्ऱवऩायुम्, अवित्तै नीङ्गियवऩायुम् उळ्ळ सादगऩिऩ् कर्माणि च (कर्माणि च्च) आऩ्मञाऩम् पॆऱुवदऱ्कु मुऩ्बुम्, मुऱ्पिऱविगळिलुम्, ञाऩम् अडैयुम् कालत्तिल् उण्डाऩवैगळायुम् उळ्ळ कर्माक्कळ् यावुम् क्षीयन्ते (क्षीयन्दे) नासमडैगिऩ्ऱऩ। आऩाल् ऐऩ्म आरम्बत्तिऱ्काऩ कर्मा पलत्तैक् कॊडुप्पदऱ्काग आरम्बिक्कप्पट्टदाल् पलऩैक् कॊडुक्कामल् नासमडैवदिल्लै। तस्मिन् (तस्मिऩ्) सर्वक्ञऩायुम्, असंसारियायुम्, उळ्ळ परावरे परावरे कारणात्मगमाय् परमायुम् कारियात्मगमाय् अबरमायुम् उळ्ळ अन्द परामार्त्त सॊरूबत्तिल् दृष्टे (त्रुष्टे्ट) (सति) अऩुबवबूर्वमाय् नाऩे इरुक्किऱेऩ् ऎऩ्ऱु अऱिन्दबोदु (तऩ्ऩिल् तऩ्ऩै कण्डबोदु) मुऱ्कूऱप्पट्टवैगळ् यावुम् नासमडैगिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
उक्तस्यैवार्थस्य सङ्क्षेपाभिधायका उत्तरे मन्त्रास्त्रयोऽपि —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इदुवरै कूऱिय अर्त्तत्तैये वरुम् मूऩ्ऱु मन्दिरङ्गळाल् सुरुक्किक् कूऱुगिऱार्।
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम्।
तच्छुभ्रं ज्योतिषां ज्योतिस्तद्यदात्मविदो विदुः ॥ ९ ॥
हिरण्मये ज्योतिर्मये बुद्धिविज्ञानप्रकाशे परे कोशे कोश इवासेः। आत्मस्वरूपोपलब्धिस्थानत्वात्परं तत्सर्वाभ्यन्तरत्वात् , तस्मिन् विरजम् अविद्याद्यशेषदोषरजोमलवर्जितं ब्रह्म सर्वमहत्त्वात्सर्वात्मत्वाच्च निष्कलं निर्गताः कला यस्मात्तन्निष्कलं निरवयवमित्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
हिरण्मये (हिरण्मये) ऐ्योदिर्मयमाऩदुम्, पुत्तिविरुत्तिगळै पिरगासिप्पदायुम् उळ्ळ परे (परे) ऎल्लोर् उळ्ळिलुम् उऱैन्दिरुप्पदुमाऩ कोशे- कत्तियिऩ् उरैबोऩ्ऱ ताऩ परमार्त्तस्वरुबत्तै अडैवदऱ्काऩ स्ताऩत्तिल् (ह्रुदय पुण्डरीगत्तिल्) अवित्तै मुदलिय ऎल्ला तोषङ्गळऱ्ऱदायुम्, रऐस्, अऴुक्कुगळ् अऱ्ऱदायुम् उळ्ळ ब्रह्म (प्रम्म) पिरह्मम् विळङ्गुगिऱदु। सर्वमहत्त्वात् (सर्वमहत्वात्) ऎल्लावऱ्ऱैयुम् विडमिगप्पॆरियदायुम् सर्वात्मत्वात् (सर्वात्मत्वात्) सर्वात्मावायुम् इरुप्पदाल् पिरह्मम्। मेलुम् निष्कलं (निष्कलम्) कलै अऱ्ऱदाल् निष्कलमायुम्, निरवयवमायुम् पिरह्मम् इरुक्किऱदु।
यस्माद्विरजं निष्कलं च अतः तच्छुभ्रं शुद्धं ज्योतिषां सर्वप्रकाशात्मनामग्न्यादीनामपि तज्ज्योतिः अवभासकम्। अग्न्यादीनामपि ज्योतिष्ट्वमन्तर्गतब्रह्मात्मचैतन्यज्योतिर्निमित्तमित्यर्थः। तद्धि परं ज्योतिर्यदन्यानवभास्यमात्मज्योतिः, तत् यत् आत्मविदः आत्मानं स्वं शब्दादिविषयबुद्धिप्रत्ययसाक्षिणं ये विवेकिनो विदुः विजानन्ति, ते आत्मविदः तद्विदुः, आत्मप्रत्ययानुसारिणः। यस्मात्परं ज्योतिस्तस्मात्त एव तद्विदुः, नेतरे बाह्यार्थप्रत्ययानुसारिणः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎदऩाल् पिरह्मम् पिरगासमायुम्, निष्कलमायुम् इरुक्किऱदो अदऩाल् तच्छुभ्रं (तच्चुप्रम्) अदु सुत्तमाऩदु। ज्योतिषां (ऐ्योदिषाम्) पिरगासिक्कक् कूडिय अक्ऩि मुदलियवैगळैक् काट्टिलुम् तत् ज्योतिः (तत् ऐ्योदि:) पिरगासमाऩदु, पिरगासिक्कच् चॆय्गिऱदु। अक्ऩि मुदलाऩवैगळै पिरगासिक्कच् चॆय्युम् ऎल्लावऱ्ऱिलुम् ऊडुऱुवि इरुक्कुम् प्रह्म सैदऩ्यऐ्योदियागुम् ऎऩ्बदाल् अदुवे निमित्तमागुम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अदुवे परम्ऐ्योदि। ऎदु मऱ्ऱवगैळै पिरगासिक्कच्चॆय्गिऱदो अदु आत्मऐ्योदियागुम्। तघादात्मविदः (तत्यदात्मविद:) अन्द ऎन्द आत्मावै अऱिन्दवर्गळ् सप्तादि विषयङ्गळै अऱियुम् पुत्तिबिरत्तिययङ्गळुक्कु साक्षियाग विळङ्गुम् तऩ्ऩै अऱिन्द विवेगिगळ् विदुः (विदु:) अदै अऱिवर्। अवर्गळ् आत्मावै अऱिन्दवर्गळ्। अदै अऱिन्दवर्गळ् आत्मबिरत्ययत्तै अऩुसरिप्पवर्गळाय् इरुप्पर्। एऩ्ऎऩिल् परम्ऐ्योदियाय् इरुप्पदाल् अवर्गळे अऱिन्दवर्गळ्। मऱ्ऱ वॆळिबिरत्ययङ्गळुक्कु अऩुसरणैयाय् इरुप्पवर्गळ् अऱिन्दवर्गळ् अल्ल।
कथं तत् ‘ज्योतिषां ज्योतिः’ इति, उच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदु ऎव्वाऱु पिरगासङ्गळुक्कु ऎल्लाम् पिरगासम् ऎऩ्बदैक् कूऱुगिऱार्।
न तत्र सूर्यो भाति न चन्द्रतारकं नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽयमग्निः।
तमेव भान्तमनुभाति सर्वं तस्य भासा सर्वमिदं विभाति ॥ १० ॥
न तत्र तस्मिन्स्वात्मभूते ब्रह्मणि सर्वावभासकोऽपि सूर्यो भाति, तद्ब्रह्म न प्रकाशयतीत्यर्थः। स हि तस्यैव भासा सर्वमन्यदनात्मजातं प्रकाशयति ; न तु तस्य स्वतः प्रकाशनसामर्थ्यम्। तथा न चन्द्रतारकम् , न इमाः विद्युतः भान्ति, कुतोऽयमग्निः अस्मद्गोचरः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तत्र (तत्र) अन्द आत्मबूदमाऩ पिरह्मत्तिल् ऎल्लावऱ्ऱैयुम् पिरगासिक्कच् चॆय्युम् सुरियऩुम् न भाति (न पादि) पिरगासिप्पदु इल्लै। अदावदु ऎल्लावऱ्ऱैयुम् प्रगासप्पडुत्तुम् सुरियऩ् अन्दप् परप्रह्मत्तैप् पिरगासप्पडुत्तुवदु इल्लै। अन्द सुरियऩाऩवऩ् अन्दप्पिरह्मत्तिऩ् प्रगासत्तैक् कॊण्डे मऱ्ऱ ऎल्ला अनात्म पदार्त्तङ्गळैयुम् पिरगासिक्कच् चॆय्गिऱदु। अदऱ्कु सुयमाग प्रगासप्पडुत्तुम् सामर्त्तियम् इल्लै। अव्वाऱे न चन्द्रतारकम (न सन्द्रदारगम्) सन्दिर नक्षत्तिरङ्गळुक्कुम् अन्द प्रह्मत्तैप् पिरगासप्पडुत्तुम् तऩ्मैयिल्लै। नेमा विद्युतः इन्द मिऩ्ऩल्गळुम् न भाति (न पान्दि) पिरगासप्पडुत्तुवदु इल्लै। कृतः अयम् अग्निः? (कुद : अयम् अक्ऩि:) ऎव्वाऱु नम् कण्गळुक्कु पुलप्पडुम् अक्ऩि (पिरह्मत्तैप्) पिरगासप्पडुत्तुम्।
किं बहुना। यदिदं जगद्भाति, तत्तमेव परमेश्वरं स्वतो भारूपत्वात् भान्तं दीप्यमानम् अनुभाति अनुदीप्यते। यथा जलमुल्मुकादि वा अग्निसंयोगादग्निं दहन्तमनुदहति, न स्वतः ; तद्वत्तस्यैव भासा दीप्त्या सर्वमिदं सूर्यादि जगद्विभाति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदिगम् कूऱुवाऩेऩ्। ऎदऩाल् इन्द ऐगत्ताऩदु प्रगासिक्किऱदो अदु स्वयम् पिरगासमाय् इरुप्पदाल् भान्तं (पान्दम्) पिरगासित्तुक् कॊण्डिरुक्कुम् तमेव (तमेव) अन्द परमेस्वरऩै अनुभाति (अऩुबादि) आस्रयित्तु ऎल्लाम् पिरगासिक्किऩ्ऱऩ। ऎव्वाऱु ऐलम्, अङ्गारागम् मुदलियवैगळ् अक्ऩियिऩ् सम्योगत्ताल् अक्ऩि पोल् सुडागिऱदो मऱ्ऱुम् अवैगळुक्कु सुयमाग तहिक्कुम् तऩ्मै इल्लैयो अव्वाऱे तस्य भासा (तस्य पासा) अदऩुडैय प्रगासत्ताल् (अन्दबरमेस्वरऩुडैय पिरगासत्ताल्) सर्वमिदं (सर्वमिदम्) सुरियऩ् मुदलाऩ ऐगत् विभाति (विबादि) पिरगासिक्किऩ्ऱदु।
यत एवं तदेव ब्रह्म भाति च विभाति च कार्यगतेन विविधेन भासा ; अतस्तस्य ब्रह्मणो भारूपत्वं स्वतोऽवगम्यते। न हि स्वतोऽविद्यमानं भासनमन्यस्य कर्तुं शक्नोति। घटादीनामन्यावभासकत्वादर्शनात् भारूपाणां चादित्यादीनां तद्दर्शनात् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎदऩाल् इव्वाऱो अन्द प्रह्ममे ताऩे पिरगासिक्किऱदु। मऱ्ऱवऱ्ऱैप् पिरगासिक्कवुम् सॆय्गिऱदु। कारियरूबमाय् विदिविदमाय् विसेषरूबमाय् पिरगासित्तुक् कॊण्डिरुक्किऱदाल् अन्द पिरह्मत्तिऩुडैय पिरगासिक्कुम् तऩ्मै स्वयमाग पिरगासिक्कुम् तऩ्मै इल्लामल् मऱ्ऱवऱ्ऱै पिरगासिक्कच् चॆय्यमुडियादु ऎऩ्बदु कड मुदलियवैगळ् मऱ्ऱवैगळै पिरगासिक्कच् चॆय्यमुडियाददैयुम्, अव्वाऱे सुरियऩ् मुदलियवैगळिडत्तिल् प्रगासिप्पदैयुम् पिरगासिक्कच् चॆय्वदैयुम् पार्क्किऱोम्।
यत्तज्ज्योतिषां ज्योतिर्ब्रह्म, तदेव सत्यम् ; सर्वं तद्विकारः वाचारम्भणं विकारो नामधेयमात्रमनृतमितरदित्येतमर्थं विस्तरेण हेतुतः प्रतिपादितं निगमनस्थानीयेन मन्त्रेण पुनरुपसंहरति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎन्द अन्द प्रह्मम् उळ्ळदो अदु ऐ्योदिगळुक्कॆल्लाम् ऐ्योदि। अदुवे सत्तियम्। ऎल्लाम् अदऩुडैय विगारमे। वाक्किऩ् आरम्बमुम् विगारमुम् नामरूबमात्तिरम्। विगारत्तैक् काट्टिलुम् वेऱाऩदु अम्रुदम्। आगैयाल् विस्तारमाग कारणत्तुडऩ् विळक्कुवदऱ्कु उऱुदियाग निच्चयम् सॆय्वदऱ्कु उरिय स्ताऩत्तिल् उळ्ळ इन्द मन्दिरत्ताल् मऱुबडियुम् मुडिक्किऱार्।
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद्ब्रह्म पश्चाद्ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं विश्वमिदं वरिष्ठम् ॥ ११ ॥
ब्रह्मैव उक्तलक्षणम् , इदं यत् पुरस्तात् अग्रेऽब्रह्मेवाविद्यादृष्टीनां प्रत्यवभासमानं तथा पश्चाद्ब्रह्म तथा दक्षिणतश्च तथा उत्तरेण तथैवाधस्तात् ऊर्ध्वं च सर्वतोऽन्यदिव कार्याकारेण प्रसृतं प्रगतं नामरूपवदवभासमानम्। किं बहुना, ब्रह्मैवेदं विश्वं समस्तमिदं जगत् वरिष्ठं वरतमम्। अब्रह्मप्रत्ययः सर्वोऽविद्यामात्रो रज्ज्वामिव सर्पप्रत्ययः। ब्रह्मैवैकं परमार्थसत्यमिति वेदानुशासनम् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कूऱप्पट्ट लक्षणङ्गळुडऩ् कूडिय इदं (इदम्) इन्द अमृतं ब्रह्मैव (अम्रुदम् प्रह्मैव) अऴिवऱ्ऱ पिरह्ममे पुरस्तात् (पुरस्तात्) अवित्या तिरुष्टि उडैयवर्गळुक्कुप् पलविद नामरूबङ्गळुडऩ् ऎदिरिल् काट्चि अळिक्किऱदु। अव्वाऱे पश्चात् ब्रुहा (पच्चात् पिरह्म) पिऩ् पुरत्तिलुम् पिरह्म, दक्षिणतः उत्तरेण च (तक्षिणद: उत्तरेण च्च) तॆऩ्बुऱत्तिलुम् अल्लदु वलप्पुरत्तिलुम्, वडबुऱत्तिलुम् अल्लदु इडदु पुऱत्तिलुम् अव्वाऱे अधः ऊर्ध्वं (अद: ऊा्त्वम्:) कीऴुम्, मेलुम् इन्द पिरह्ममे। प्रसृतं (प्रच्रुदम्) ऎङ्गुम् (मऱ्ऱॊऩ्ऱैप्पोल्) कारिय रूबमाय् नामरूबङ्गळुडऩ् तोऱ्ऱमळिप्पदुबोल् विरिन्दुळ्ळदु। अदिगम् कूऱुवाऩेऩ् इदं विश्वं (इदम् विच्वम्) इन्द ऐगत् मुऴुवदुम् वरिष्ठं ब्रह्मैव (वरिष्ट्ट प्रह्मैव) इन्द सिऱन्द प्रह्ममे अवैगळिल् पिरह्म पावऩैयिऩ्ऱि, नामरूबङ्गळोडु कूडिय पेद पावऩै एऱ्पडुवदु कयिऱ्ऱिल् पाम्बु तोऩ्ऱुवदु पोऩ्ऱु अवित्तैयाल् एऱ्पट्टदु आगुम्। पिरह्मम् ऒऩ्ऱे उण्मैयाऩ सत्तियम् ऎऩ्बदु वेदङ्गळिऩ् मुडिवाऩ कट्टळै आगुम्।
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य श्रीमच्छङ्करभगवतः कृतौ मुण्डकोपनिषद्भाष्ये द्वितीयं मुण्डकं समाप्तम् ॥
तृतीयं मुण्डकम्
प्रथमः खण्डः
परा विद्योक्ता यया तदक्षरं पुरुषाख्यं सत्यमधिगम्यते। यदधिगमे हृदयग्रन्थ्यादिसंसारकारणस्यात्यन्तिको विनाशः स्यात् , तद्दर्शनोपायश्च योगो धनुराद्युपादानकल्पनयोक्तः। अथेदानीं तत्सहकारीणि सत्यादिसाधनानि वक्तव्यानीति तदर्थ उत्तरग्रन्थारम्भः। प्राधान्येन तत्त्वनिर्धारणं च प्रकारान्तरेण क्रियते। अत्यन्तदुरवगाहत्वात्कृतमपि तत्र सूत्रभूतो मन्त्रः परमार्थवस्त्ववधारणार्थमुपन्यस्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎन्द (वित्तैयिऩाल्) अक्षरम् ऎऩप्पट्टदुम्, पुरुषऩ् ऎऩप्पट्टदुम्, सत्तियमाऩदुमाऩ परम्बॊरुळ् अडैयप्पडुमो अन्द परावित्तैयाऩदु इदुवरै उबदेसिक्कप्पट्टदु। ऎदै अऱिन्दाल् संसार कारणमागिय हिरुदयक्रन्दियाऩदु मीण्डुम् ऎऴामल् मुऱ्ऱिलुम् नासमडैयुमो अन्द ञाऩत्तिऩ् उबायमागिय योगमाऩदु विल् मुदलाऩ उबादाऩ कल्बऩै मूलमाग कूऱप्पट्टदु। अदऱ्कु उदवक्कूडिय सत्तिय मुदलाऩ सादऩङ्गळैक् कूऱप्पड वेण्डुम् ऎऩ्बदऱ्काग वरुम् किरन्दमाऩदु आरम्बिक्कप्पडुगिऱदु। तत्वञाऩत्तै निच्चयम् सॆय्यप्पट्ट पोदुम्, अदै पुरिन्दुगॊळ्वदऱ्कु मिगक्कडिऩमाय् इरुप्पदाल् मुक्कियमाग वेऱु विदमागक् कूऱप्पडुगिऱदु। अन्द परमार्त्त सॊरूबत्तै नऩ्ऱागप् पुरिन्दु कॊळ्वदऱ्काग विळक्कप्पडुगिऱदु।
द्वा सुपर्णा सयुजा सखाया समानं वृक्षं परिषस्वजाते ।
तयोरन्यः पिप्पलं स्वाद्वत्ति अनश्नन्नन्योऽभिचाकशीति ॥ १ ॥
द्वा द्वौ, सुपर्णा सुपर्णौ शोभनपतनौ सुपर्णौ, पक्षिसामान्याद्वा सुपर्णौ, सयुजा सयुजौ सहैव सर्वदा युक्तौ, सखाया सखायौ समानाख्यानौ समानाभिव्यक्तिकारणौ, एवंभूतौ सन्तौ समानम् अविशेषमुपलब्ध्यधिष्ठानतया, एकं वृक्षं वृक्षमिवोच्छेदसामान्याच्छरीरं वृक्षं परिषस्वजाते परिष्वक्तवन्तौ। सुपर्णाविवैकं वृक्षं फलोपभोगार्थम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सयुजा (सयुऐा) ऎप्पॊऴुदुम् इणैबिरियादु सेर्न्दिरुप्पवैगळायुम् सखाया (सगाय) समाऩमाय् कूऱप्पडुगिऱ समाऩ उरुवमुडैयवैयुम् नण्बर्गळायुम् उळ्ळ द्वौ सुपर्णौ (त्वॆळ सुबर्णॆळ) इरुबऱवैगळ्। इङ्गु सुपर्णौ ऎऩ्बदऱ्कु अऴगिय इरु सिऱगुगळै उडैयदु अल्लदु पक्षिगळुक्कु समाऩमाऩ ऐीवऩ्, ईस्वरऩैक् कॊळ्ळ वेण्डुम्। समानवृक्षं (समाऩविरुक्षम्) ऒरे मादिरि तोऱ्ऱमळिक्कक्कूडिय तङ्गळै वॆळिप्पडुत्तुक् कॊळ्ळ कारणमाऩ अदिष्टाऩमाग उळ्ळ वृक्षं (व्रुक्षम्) ऒरे मरत्तै अदावदु मरत्तैप्पोऩ्ऱु नष्टमडैयुम् तऩ्मै समाऩमाऩदाल् सरीरम् विरुषम् (मरम्) इरु पक्षिगळुम् पलबोगत्तिऩ् पॊरुट्टु ऒरे मरत्तैप् पऱ्ऱिक् कॊळ्वदुबोल् (ऐीवेच्वरर्गळुम् इन्दसरीरत्तैप्) परिषस्वजाते (परिषस्वऐादे) पऱ्ऱिक् कॊण्डऩर्।
अयं हि वृक्ष ऊर्ध्वमूलोऽवाक्शाखोऽश्वत्थोऽव्यक्तमूलप्रभवः क्षेत्रसंज्ञकः सर्वप्राणिकर्मफलाश्रयः, तं परिष्वक्तवन्तौ सुपर्णाविव अविद्याकामकर्मवासनाश्रयलिङ्गोपाध्यात्मेश्वरौ। तयोः परिष्वक्तयोः अन्यः एकः क्षेत्रज्ञो लिङ्गोपाधिवृक्षमाश्रितः पिप्पलं कर्मनिष्पन्नं सुखदुःखलक्षणं फलं स्वादु अनेकविचित्रवेदनास्वादरूपं स्वादु अत्ति भक्षयत्युपभुङ्क्ते अविवेकतः। अनश्नन् अन्यः इतरः ईश्वरो नित्यशुद्धबुद्धमुक्तस्वभावः सर्वज्ञः सत्त्वोपाधिरीश्वरो नाश्नाति। प्रेरयिता ह्यसावुभयोर्भोज्यभोक्त्रोर्नित्यसक्षित्वसत्तामात्रेण। स तु अनश्नन् अन्यः अभिचाकशीति पश्यत्येव केवलम्। दर्शनमात्रं हि तस्य प्रेरयितृत्वं राजवत् ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द मरमोवॆऩिल् मिग उत्किरुष्टमाऩ पिरह्मत्तैत् तऩक्कु अदिष्टाऩमागक् (वेरागक्) कॊण्डदु। अदावदु ऊर्ध्वमूलः वेरै मेले उडैयदागुम्। कीऴ्नोक्काऩवैगळाऩ पिराणऩ् मुदलाऩक् किळैगळैप् पोऩ्ऱदागुम्। अदावदु अवाक् शखः कीऴ् नोक्किय किळैगळ् उडैयदागुम्। नाळै इम्मरत्तिऩ् निलैयै अल्लदु स्ताऩत्तैक् कट्टुप्पडुत्तमुडियाददाल् इदु अश्चत्थं (अच्वत्तम्) ऎऩप्पडुम्। मेलुम् इम्मरत्तिऩ् निलैयै अल्लदु स्ताऩत्तैक् कट्टुप्पडुत्त मुडियाददाल् इदु अश्चत्थं ऎऩप्पडुम्। मेलुम् इम्मरम् अव्यक्तम् ऎऩप्पडुम् अव्यागिरुदमागिय मूलत्तिऩिऩ्ऱु तोऩ्ऱियदु। अदावदु अव्यागिरुदत्तै तऩक्कु उबादाऩमागक् कॊण्डदुम्, क्षदे्रम् ऎऩक्कुऱिप्पिडप्पडुवदुमागुम्। मेलुम् सर्व प्राणिगळुडैय कर्मबलऩै आस्रयित्तदुमागुम्। इवर्गळिल् अवित्या कामगर्मवासऩैगळुक्कु आस्रयमाऩ उबादियैक् कॊण्डवऩ् ऐीवऩ् ऎऩ्ऱुम्, मायैयै उबादियागक्कॊण्डवऩ् ईस्वरऩ् ऎऩवुम् कूऱप्पट्टऩर्। इत्तगैय ऐीवेस्वरर्गळ् पक्षिगळैप् पोल् ऒरे मरत्तैप्पऱ्ऱिक् कॊण्डऩर्। तयोः (तयो:) इव्वाऱु मरत्तैप् पऱ्ऱिक् कॊण्ड इरुवरिल् अन्यः (अऩ्य:) ऒरुवऩ् अदावदु अवित्या कामगर्मवासऩैगळै आस्रयित्त लिङ्गो पादियै उडैय क्षदे्रक्ञऩ् ऎऩप्पडुम् आत्मा (ऐीवात्मावऩवऩ्) पिप्पलं (पिप्पलम्) कर्मङ्गळिऩाल् उण्डाऩ सुग, तुक्करूबमाऩ पलऩ्गळ् स्वादु (स्वादु) अनेगविद विसित्र अऩुबवत्तिऱ्कु नऩ्मैत्तरक्कूडियदु ऎऩ्ऱु करुदि अविवेगत्तिऩाल् अत्ति (अत्ति) उण्गिऱाऩ्। अन्यः (अऩ्य:) मऱ्ऱवऩाऩ नित्य, सुत्त, पुत्त, मुक्त, स्वबावमुडैयवऩुम्, सर्वक्ञऩुम्, मायैयै उबादियागक् कॊण्डवऩुमाऩ ईस्वरऩ् अनश्नन् (अऩच्नऩ्) मुऱ्कूऱप्पट्ट पऴत्तै उण्णादवऩाग अदावदु अन्द ईस्वरऩ् पोऐ्यम् ऎऩप्पडुम् पऴम् पोक्ता ऎऩप्पडुम् ऐीवऩ् ऎऩ्ऱ इरण्डिऱ्कुम् तऩ्ऩुडैय वित्तैयिऩाल् मात्तिरम् (साक्षियाय् इरुप्पदाल् मात्तिरम्) प्रेरणै सॆय्बवऩागि अभिचाकशीति (अबिच्चागसीदि) पार्त्तुक् कॊण्डिरुक्किऱाऩ्। अवऩ् अरसऩ् पोल् पार्प्पदाल् मात्तिरम् पिरेरणै सॆय्गिऱाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। (साक्षि मात्तिरमाय् इरुक्किऱाऩ्।
तत्रैवं सति
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अङ्गु इव्वाऱु इरुक्कुम्बॊऴुदु
समाने वृक्षे पुरुषो निमग्नोऽनीशया शोचति मुह्यमानः।
जुष्टं यदा पश्यत्यन्यमीशमस्य महिमानमिति वीतशोकः ॥ २ ॥
समाने वृक्षे यथोक्ते शरीरे पुरुषः भोक्ता जीवोऽविद्याकामकर्मफलरागादिगुरुभाराक्रान्तोऽलाबुरिव सामुद्रे जले निमग्नः निश्चयेन देहात्मभावमापन्नोऽयमेवाहममुष्य पुत्रोऽस्य नप्ता कृशः स्थूलो गुणवान्निर्गुणः सुखी दुःखीत्येवंप्रत्ययो नास्त्यन्योऽस्मादिति जायते म्रियते संयुज्यते वियुज्यते च सम्बन्धिबान्धवैः,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
समाने वृक्षे (समाऩे विरुक्षे) मुऱ्कूऱप्पट्टदाऩ सरीरम् ऎऩप्पडुम् ऒरे मरत्तिल् पुरुषः (पुरुषॊ) (का्मबल) पोक्तावाऩ ऐीवऩ् अवित्या कामगर्म पल रागम् मुदलियवैगळिऩ् मिगुन्द पारत्ताल् समुत्तिरऐलत्तिल् ले निमग्नो (निमक्ऩो) तेहात्म पावत्तै निच्चयमाग अडैन्दमैयाल्, नाऩे इवऩ् (इन्द सरीरमाऩ नाऩ्), नाऩ् इऩ्ऩारुडैय मगऩ्, इऩ्ऩारुडैय पेरऩ्, नाऩ् इळैत्तवऩ्, नाऩ् परुत्तवऩ्, नाऩ् कुणवाऩ्, नाऩ् कुणमऱ्ऱवऩ्, नाऩ् सुगी, नाऩ् तुक्की ऎऩ्ऱ नम्बिक्कैयिल् वलिमैबॆऱ्ऱवऩागि इन्द सरीरत्तैक् काट्टिलुम् मऱ्ऱॊऩ्ऱु इल्लै ऎऩ्ऱु (ऎण्णि)प् पिऱक्किऱाऩ्। मरणमडैगिऱाऩ्। सम्बन्दिगळुडऩुम्, पन्दुक्कळुडऩुम् इणैगिऱाऩ्। पिरियवुम् सॆय्गिऱाऩ्।
अतः अनीशया, न कस्यचित्समर्थोऽहं पुत्रो मम विनष्टो मृता मे भार्या किं मे जीवितेनेत्येवं दीनभावोऽनीशा, तया शोचति सन्तप्यते मुह्यमानः अनेकैरनर्थप्रकारैरविवेकितया अन्तश्चिन्तामापद्यमानः
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अनीशया (अनीसया) आदलाल् एदुम् मुडियादवऩागि (अदावदु तेहात्म पावत्तै अडैन्ददाल्) नाऩ् ऎदऱ्कुम् सामर्त्तियम् अऱ्ऱवऩ्, ऎऩ्मगऩ् इऱन्दुविट्टाऩ्, ऎऩ् मऩैवियुमिऱन्दु विट्टाळ्। इऩि ऐीवित्तु ऎऩ्ऩ पयऩ् ऎऩ्ऱु इव्वाऱु तीऩ पावत्तै अडैदल् अनीसा। मुह्यमानः(मुह्यमाऩ:) मोहत्तै अडैन्दवऩागि, अदावदु इत्तगैय अविवेगत्ताल् पलविदमाऩ अऩर्त्तङ्गळुक्कुळ्ळागि मऩक्कवलैयुऱ्ऱु शोचति (सोच्चदि) तुक्कत्तिऩाल् तविक्किऱाऩ्।
स एवं प्रेत-तिर्यङ्-मनुष्यादि-योनिष्व्
आजवञ् जवी-भावम् आपन्नः
कदाचिद् अनेक-जन्मसु
शुद्ध-धर्म-सञ्चित-निमित्ततः
केनचित् परम-कारुणिकेन दर्शित-योग-मार्गः
अहिंसा-सत्य-ब्रह्मचर्य-सर्वत्याग-शम-दमादि-सम्पन्नः
समाहितात्मा सन्
जुष्टं सेवितम् अनेकैर् योग-मार्गैः कर्मिभिश् च
यदा यस्मिन्काले पश्यति
ध्यायमानः अन्यं वृक्षोपाधि-लक्षणाद् विलक्षणम् ईशम्
अ-संसारिणम् अशना??यापिपासाशोक-मोह-जरा-मृत्य्व्-अतीतम् ईशं
“सर्वस्य जगतो ऽयम् अहम् अस्म्य् आत्मा
सर्वस्य समः, सर्व-भूतस्थो, नेतरो ऽविद्या-जनितोपाधि-परिच्छिन्नो, मायात्मे"ति
महिमानं विभूतिं च जगद्-रूपम्
“अस्यैव मम परमेश्वरस्य” इति ईशम्यदैवं?? द्रष्टा,
तदा वीतशोकः भवति
सर्वस्माच्छोकसागराद्विप्रमुच्यते, कृतकृत्यो भवतीत्यर्थः
॥ २ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱु पलविदमाऩ पुऴु, पूच्चि, पऱवै, विलङ्गु, मऩिदम् पोऩ्ऱ पिऱविगळै इडैविडादु अडैन्दवऩागिक्कळैप्पुऱुम् वेळैयिल् एदो ऒरु समयम् मुन्दिय पल पिऱविगळिल् सिऱुगच् चिऱुगच् चम्बादिक्कप्पट्ट सुगिरुदम् (पुण्यम्) सित्तिसुत्ति इवैगळिऩ् कारणमाय्, मिगुन्दगरुणै उळ्ळम् पडैत्त कुरुविऩ् तरिसऩम् पॆऱ्ऱु, अवराल् तयवुडऩ् काण्बिक्कप्पट्ट योगमार्क्कत्तैप् पिऩ्बऱ्ऱि, अहिंसै, सत्तियम्, पिरम्मसरियम्, सर्वसङ्ग परित्यागम्, समम्, तमम् पोऩ्ऱवैगळैप् पॆऱ्ऱु, इवैगळाल् आऩ्मावै नोक्कि ऒरुमुगप्पडुत्तप्पट्ट मऩदिऩऩागि त्याऩम् सॆय्दवर्गळाय् यदा (यदा) ऎप्पॊऴुदु जुष्टं (ऐुष्टम्) अनेग कर्मयोगत्तिल् उळ्ळवर्गळाऩ कर्माक्कळिल् ईडुबट्टवर्गळाल् सेविक्कप्पडुम् अन्यं (अऩ्यम्) मऱ्ऱवऩाऩ, अदावदु सरीरमागिय विरुक्षत्तै उबादियागक् कॊण्डवऩैक् काट्टिलुम् माऱुबट्टवऩागवुम्, पिऱप्पऱ्ऱवऩागवुम्, पसिदागम्, सोगम्, मोगम्, मुदुमै, मरणम्, इवैगळैक् कडन्दवऩाऩ ईशम् (ईसम्) ईस्वरऩै इन्द ऎल्ला ॆऐगत्तिऱ्कुम्, इन्द ईस्वरऩागिय नाऩे आत्मावाय् इरुक्किऱेऩ्। इत्तगैय नाऩ् सर्वबूदङ्गळिलुम् सममाय् उळ्ळेऩ्। मऱ्ऱ अवित्तैयिऩाल् उण्डाऩ उबादिगळाल् परिच्चिऩ्ऩमडैन्द माया आत्माविऩ् विबूदि ऎऩ्ऱु ऎण्णुवदिल्लै। अस्य महिमानम् (अस्य महिमाऩम्) अन्द महिमाऩम् अन्द ऐगत्तुरूबमाऩदु ऎऩ्ऩुडैय परमेस्वरऩुडैयदे इति (इदि) ऎऩ्ऱु तदा (यदा) ऎप्पॊऴुदु इव्वाऱु पार्क्किऱाऩो अप्पॊऴुदु त्रुष्ट्टा (अप्पडिप्पार्त्तवऩ्) वीतशोको भवति (वीदसोगो पवदि) ऎल्लाविद तुक्कङ्गळिलिरुन्दुम् विडुबट्टवऩागवुम्, पिऱविप्पयऩै अडैन्दवऩागवुम् आगिऱाऩ्।
अन्योऽपि मन्त्र इममेवार्थमाह सविस्तरम् —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(अ।कै) इन्द मन्दिरमुम् मुऩ्मन्दिरत्तिल् कूऱियदैये तॆळिवु पडुत्तुगिऱदु।
यदा पश्यः पश्यते रुक्मवर्णं कर्तारमीशं पुरुषं ब्रह्मयोनिम्।
तदा विद्वान्पुण्यपापे विधूय निरञ्जनः परमं साम्यमुपैति ॥ ३ ॥
यदा यस्मिन्काले पश्यः पश्यतीति विद्वान् साधक इत्यर्थः। पश्यते पश्यति पूर्ववत् , रुक्मवर्णं स्वयञ्ज्योतिःस्वभावं रुक्मस्येव वा ज्योतिरस्याविनाशि ; कर्तारं सर्वस्य जगतः ईशं पुरुषं ब्रह्मयोनिं ब्रह्म च तद्योनिश्चासौ ब्रह्मयोनिस्तं ब्रह्मयोनिं ब्रह्मणो वा अपरस्य योनिं स यदा चैवं पश्यति, तदा स विद्वान्पश्यः पुण्यपापे बन्धनभूते कर्मणी समूले विधूय निरस्य दग्ध्वा निरञ्जनः निर्लेपो विगतक्लेशः परमं प्रकृष्टं निरतिशयं साम्यं समतामद्वयलक्षणाम् ; द्वैतविषयाणि साम्यान्यतः अर्वाञ्च्येव, अतोऽद्वयलक्षणमेतत् परमं साम्यमुपैति प्रतिपद्यते ॥ ३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यदा (यदा) ऎप्पॊऴुदु पश्यः (पच्य:) वित्वाऩाऩसादगऩ् रुक्मवर्णं (रुक्मवर्णम्) स्वयम्ऐ्योदिस्वबावम् अल्लदु स्वर्णत्तिऩ् ऐ्योदि पोऩ्ऱ ऐ्योदि। अदु विनासमऱ्ऱदु। कर्तारं (कर्दारम्) ऎल्ला ऐगत्तिऱ्कुम् कर्त्तावायुम् ईशं (ईसम्) ऎल्ला तिऱमैगळुक्कुम् निलैक्कळमाग उळ्ळ ईसऩायुम्, ब्रह्मयोनिं (प्रह्मयोऩिम्) पिरह्ममायुम्, ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् पिऱप्पिडमायुम् अल्लदु हिरण्य कर्बऩुक्कुप् पिऱप्पिडमायुम् उळ्ळ पुरुषं (पुरुषम्) परमबुरुषऩै ऎप्पॊऴुदु इव्वाऱु पश्यति (पच्यदि) पार्क्किऱाऩो यदा (तदा) अप्पॊऴुदु अन्द विद्वान् (वित्वाऩ्) सादगऩाऩवित्वाऩ् पुण्यपापे (पुण्यबाबे) पन्दगारणङ्गळाऩ पुण्यबाब कर्मङ्गळैवेऱुडऩ् विधूय (विदूय) कळैन्दुविट्टु निरञ्जनो (निरञ्ऐऩो) ऎन्दप्पऱ्ऱुम् अऱ्ऱवऩागि अल्लदु ऎन्द लोबमुम् अऱ्ऱवऩागि परमं (परमम्) मिगवुम् उया्न्ददाऩ साम्यम् (साम्यम्) इरण्डावदऱ्ऱ अत्तुवैद निलैयै उपैति (उबैदि) अडैगिऱाऩ्। त्वैद विषयत्तिऩ् सामाऩ्यत्तऩ्मै इन्द अत्वैद रूबसामाऩ्यत्तिऩाल् मिगवुम् मेलाऩदागिऱदु। आगैयाल् अन्द अत्वैदरूब मेलाऩ साम्यत्तै अडैगिऱाऩ्।
किञ्च,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
प्राणो ह्येष यः सर्वभूतैर्विभाति विजानन्विद्वान्भवते नातिवादी।
आत्मक्रीड आत्मरतिः क्रियावानेष ब्रह्मविदां वरिष्ठः ॥ ४ ॥
योऽयं प्राणस्य प्राणः पर ईश्वरः हि एषः प्रकृतः सर्वभूतैः सर्वैर्भूतैः ब्रह्मादिस्तम्बपर्यन्तैः ; इत्थम्भूतलक्षणा तृतीया। सर्वभूतस्थः सर्वात्मा सन्नित्यर्थः। विभाति विविधं दीप्यते। एवं सर्वभूतस्थं यः साक्षादात्मभावेनायमहमस्मीति विजानन् विद्वान् वाक्यार्थज्ञानमात्रेण न भवते न भवतीत्येतत्। किम् ? अतिवादी अतीत्य सर्वानन्यान्वदितुं शीलमस्येत्यतिवादी ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः (य:) ऎन्द ऒरु सादगऩाऩवऩ् पिराणऩुक्कुप् प्राणाः (प्राण:) प्राणऩाय् उळ्ळ एषः हि (एष: हि) इङ्गु विळक्कप्पडुम् इन्द ईस्वरऩे सर्वैर्भूतैः (सर्वबूदै:) नाऩ्मुगऩ् पिरह्मा तॊडङ्गि स्तम्बम् ईऱाग उळ्ळ ऎल्ला पूदङ्गळिलुम्, सर्वात् मस्वरूबमाय् इरुन्दु कॊण्डु विभाति (विबादि) पलवारागप् पिरगासिक्किऱाऩ् ऎऩ्ऱु आत्म साक्षात्कार पावत्ताल् इप्परम् पॊरुळागवे नाऩिरुक्किऱेऩ् ऎऩ्ऱु विजानन् (विऐाऩऩ्) वाक्कियार्त्त मात्तिरत्तै अऱिन्द विद्वान् (वित्वाऩ्) वित्वाऩाऩवऩ् अतिवादी (अदिवादी) अदैक् काट्टिलुम् वेऱु ऒऩ्ऱु इरुप्पदाग कूऱुबवऩाग (आत्मावैत्तविर मऱ्ऱ विषयङ्गळै कूऱुबवऩाग) न भवते (न पवदे) आगमाट्टाऩ्। मऱ्ऱ ऎल्लाविषयङ्गळैयुम् ताण्डि वादिक्कुम् सक्ति उडैयवऩ् अदिवादी।
यस्त्वेवं साक्षादात्मानं प्राणस्य प्राणं विद्वान् , सोऽतिवादी न भवतीत्यर्थः। सर्वं यदा आत्मैव नान्यदस्तीति दृष्टम् , तदा किं ह्यसावतीत्य वदेत्। यस्य त्वपरमन्यद्दृष्टमस्ति, स तदतीत्य वदति। अयं तु विद्वान्नात्मनोऽन्यत्पश्यति ; नान्यच्छृणोति ; नान्यद्विजानाति। अतो नातिवदति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎवऩ् इव्वाऱु पिराणऩुक्कुप् पिराणऩ् साक्षात् आत्मावे ऎऩ्ऱु अऱिगिऱाऩो अवऩ् अदिवादी आगमाट्टाऩ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। ऎप्पॊऴुदुम् यावुम् आत्मावाऩ प्रह्ममे, अदैत्तविर वेऱु ऒऩ्ऱु इल्लै ऎऩ्ऱु कण्डाऩो अप्पॊऴुदु अदैक् काट्टिलुम् वेऱागक् ऎदैक् कूऱुवाऩ?्। ऎवऩ् ऒरुवऩ् अबरमाऩ वेऱु ऒऩ्ऱैप् पार्क्किऱाऩो अवऩ् अदैक्काट्टिलुम् वेऱागक्कूऱुगिऱाऩ्। आऩाल् साक्षत्कारम् पॆऱ्ऱ ञाऩि आत्मावैक् काट्टिलुम् वेऱु ऒऩ्ऱैप् पार्प्पदिल्लै, वेऱु ऒऩ्ऱैक् केट्पदुम् इल्लै। वेऱु ऒऩ्ऱै अऱिवदुम् इल्लै। ऎऩवे अदैक् काट्टिलुम् वेऱु ऒऩ्ऱु इरुप्पदागक् कूऱुवदुम् इल्लै।
किञ्च, आत्मक्रीडः आत्मन्येव क्रीडा क्रीडनं यस्य नान्यत्र पुत्रदारादिषु, स आत्मक्रीडः। तथा आत्मरतिः आत्मन्येव रती रमणं प्रीतिर्यस्य, स आत्मरतिः। क्रीडा बाह्यसाधनसापेक्षा ; रतिस्तु साधननिरपेक्षा बाह्यविषयप्रीतिमात्रमिति विशेषः। तथा क्रियावान् ज्ञानध्यानवैराग्यादिक्रिया यस्य सोऽयं क्रियावान्। समासपाठे आत्मरतिरेव क्रियास्य विद्यत इति बहुव्रीहिमतुबर्थयोरन्यतरोऽतिरिच्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् आत्मक्रीडः (आत्मक्रीड:) तऩ्ऩिलेये विळैयाट्टै उडैयवऩ्। इत्तगैयवऩ् मऩैवि मक्कळुडऩ् विळैयाडुवदु इल्लै, अव्वाऱे आत्मरतिः (आत्मरदि:) आत्माविलेये (तऩ्ऩिलेये) प्रीदि उडैयवऩ्, क्रीडा ऎऩ्बदु वॆळिसादऩङ्गळै अबेक्षिप्पदु। रदियो सादऩङ्गळै अबेक्षिप्पदु इल्लै। आऩाल् पाह्य विषयत्तिल् प्रीदि मात्तिरम् इरुत्तल् इरण्डिऱ्कुम् उळ्ळ वित्तियासमागुम्। क्रियावान् (किरियावाऩ्) ञाऩ, त्याऩ, वैराक्किय मुदलिय सॆयल्गळोडु कूडियवऩायुम् उळ्ळवऩ्। (आत्मरतिः क्रियावान्) आत्मरदि: क्रियावाऩ् ऎऩ्ऱ समासप्पाडप्पडि आत्मरदि ऎवरुडैय किरियैयो ऎऩ्ऱ अर्त्तप्पडिप् पार्त्ताल् पहुविरीहि समासमागुम्। मेलुम् मदुप्पिरत्ययत्तिऩ् अर्त्तम् अदिगमागुम् (तेवैयऱ्ऱदागुम्।)
केचित्त्वग्निहोत्रादिकर्मब्रह्मविद्ययोः समुच्चयार्थमिच्छन्ति। तच्चैष ब्रह्मविदां वरिष्ठ इत्यनेन मुख्यार्थवचनेन विरुध्यते। न हि बाह्यक्रियावानात्मक्रीड आत्मरतिश्च भवितुं शक्तः। क्वचिद्बाह्यक्रियाविनिवृत्तो ह्यात्मक्रीडो भवति बाह्यक्रियात्मक्रीडयोर्विरोधात्। न हि तमःप्रकाशयोर्युगपदेकत्र स्थितिः सम्भवति।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सिलर् अक्ऩिहोत्तिरादिगर्मम्, पिरह्मवित्या इवैगळिऩ् समुच्चयत्तै इच्चिक्किऱार्गळ्। आऩाल् एषः (एष) ब्रह्मविदां (प्रह्मविदाम्) वरिष्ठः (वरिष्ट्ट) ऎऩ्ऱ मुक्यार्त्त वसऩत्तिऱ्कु विरुत्तमागिऱदु। पाह्यविषयङ्गळिल् किरियै उडैयवऩ् आत्मक्किरीड: आत्मरदि: आगियवैगळै अडैयमुडियादु। वॆळिगिरियै, आत्मगिरीडै इरण्डुम् विनोदम् आवदाल् वॆळिक्किरियैगळिलिरुन्दु विडुबट्टवऩे आत्मगिरीडऩावाऩ्। इरुळुम् वॆळिच्चमुम् ऒरे समयत्तिल् इरुप्पदु ऎऩ्बदु सम्बवियादु।
तस्मादसत्प्रलपितमेवैतदनेन ज्ञानकर्मसमुच्चयप्रतिपादनम्। ‘अन्या वाचो विमुञ्चथ’ (मु. उ. २। २। ५) ‘संन्यासयोगात्’ (मु. उ. ३। २। ६) इत्यादिश्रुतिभ्यश्च। तस्मादयमेवेह क्रियावान्यो ज्ञानध्यानादिक्रियावानसम्भिन्नार्यमर्यादः संन्यासी। य एवंलक्षणो नातिवाद्यात्मक्रीड आत्मरतिः क्रियावान्ब्रह्मनिष्ठः, स ब्रह्मविदां सर्वेषां वरिष्ठः प्रधानः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
आगैयाल् इन्द ञाऩगर्म समुच्चयत्तै पिरदिबादऩम् सॆय्ददै मुऩ्गूऱिय वसऩङ्गळिऩ् वायिलाग अदु असत् (पॊरुन्दादु) ऎऩ्ऱु सित्तमागिऱदु। ‘अन्या वाचो विमुञ्चथ’ (अऩ्यवाच्च विमुञ्ज्सद) ‘संन्यासयोगात्’ (सन्नियास योगात्) ऎऩ्ऱ सुरुदिवाक्कियङ्गळिऩालुम् तॆरिगिऱदु। आगैयाल् इङ्गु किरियावाऩ् ऎवऩो अवऩ् ञाऩदियाऩादि किरियै उडैयवऩ् आरिय मरियादैयै पङ्गम् सॆय्याद सन्नियासि। ऎवऩ् इन्दलक्षणमुडैय सन्नियासि अदिवादि आगमाट्टाऩो। अवऩे आत्मक्किरीडऩ्, आत्मरदि, किरियावाऩ्, पिरह्मनिष्ट्टऩ्। अवऩे पिरह्मत्तै अऱिन्दवर्गळ् ऎल्लोरुळ्ळुम् मेलाऩवऩ्। अदावदु प्रदाऩमाऩवऩ्।
अधुना सत्यादीनि भिक्षोः सम्यग्ज्ञानसहकारीणि साधनानि विधीयन्ते निवृत्तिप्रधानानि —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इप्पॊऴुदु सादगा्कळुक्कुत् तेवैयाऩ सम्यक्ञाऩत्तिऱ्कु उदवक्कूडिय सत्तियम् मुदलाऩ निविर्त्तियैप् पिरदाऩमाग उडैय सादऩङ्गळ् विदिक्कप्पडुगिऩ्ऱऩ।
सत्येन लभ्यस्तपसा ह्येष आत्मा सम्यग्ज्ञानेन ब्रह्मचर्येण नित्यम्।
अन्तःशरीरे ज्योतिर्मयो हि शुभ्रो यं पश्यन्ति यतयः क्षीणदोषाः ॥ ५ ॥
सत्येन अनृतत्यागेन मृषावदनत्यागेन लभ्यः प्राप्तव्यः। किञ्च, तपसा हीन्द्रियमनएकाग्रतया। ‘मनसश्चेन्द्रियाणां च ह्यैकाग्र्यं परमं तपः’ (मो. ध. २५०। ४) इति स्मरणात्। तद्ध्यनुकूलमात्मदर्शनाभिमुखीभावात्परमं साधनं तपो नेतरच्चान्द्रायणादि। एष आत्मा लभ्य इत्यनुषङ्गः सर्वत्र। सम्यग्ज्ञानेन यथाभूतात्मदर्शनेन ब्रह्मचर्येण मैथुनासमाचारेण। नित्यं सर्वदा ; नित्यं सत्येन नित्यं तपसा नित्यं सम्यग्ज्ञानेनेति सर्वत्र नित्यशब्दोऽन्तर्दीपिकान्यायेनानुषक्तव्यः। वक्ष्यति च ‘न येषु जिह्ममनृतं न माया च’ (प्र. उ. १। १६) इति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सत्येन (सत्येऩ) उण्मैयाल्, पॊय्यै ऒऴिप्पदालुम्, पॊय्बेसुदलै विडुवदालुम्, मेलुम् तपसा (तबसा) इन्दिरियमऩम् इवैगळिऩ् एगाक्किर तऩ्मैयालुम् (ऒरुमुगप्पडुत्तुदलालुम्) ‘मनसश्चेन्द्रियाणां च ह्यैकाग्र्यं परमं तपः’ (मऩ इन्दिािय एगाक्किरम् मेलाऩदबस्) ऎऩ्ऱ स्मिरुदि वाक्कियत्तालुम् अऱिगिऱोम्। अदावदु इन्दत्तवमे आऩ्मावैक्कुऱित्तु तऩ्ऩै उळ्मुगप्पडुत्तुक् कॊळ्ळ वेण्डिय सादऩम् आगुमेयऩ्ऱि सान्दि रायणम् मुदलाऩ विरदङ्गळ् अत्तगैय तवमाऩ सादऩम् आगादु। हि एष आत्मा (हि एष आत्मा) सत्तियम् तबस् मुदलाऩवैगळालेये इन्द आत्मा लभ्यः अडैयत्तक्कदागुम्। अडैयत्तक्कदु ऎऩ्बदु मऱ्ऱ सादऩङ्गळुक्कुम् पॊरुन्दुम्। सम्यग्ज्ञानेन (सम्यक्ञाऩेऩ) आत्मावै उळ्ळबडिये अऱियुम् ञाऩम् ब्रह्मचर्येण (प्रह्मच्चा्येऩ) पिरह्मच्चरियम् अदावदु पुलऩडक्कम् ऎप्पॊऴुदुम् कडैबिडिक्कवेण्डियदु। अव्वाऱे सत्तियम्, तबस्, सम्यक्ञाऩम् आगियवैयुम् ऎप्पॊऴुदुम् (नित्यं) ऎऩ्बदै अन्दर् तीबिगानियायत्ताल् पॊरुत्तिक्कॊळ्ळ वेण्डुम्। ‘न येषु जिह्ममनृतं न माया च’ ऎन्द पुरुषर्गळिडत्तिल् सिऱुमै, पॊय् मेलुम् मायै इल्लै ऎऩ्ऱु इऩिक्कूऱप्पोगिऱार
क्वासावात्मा य एतैः साधनैर्लभ्य इत्युच्यते — अन्तःशरीरेऽन्तर्मध्ये शरीरस्य पुण्डरीकाकाशे ज्योतिर्मयो हि रुक्मवर्णः शुभ्रः शुद्धो यमात्मानं पश्यन्ति उपलभन्ते यतयः यतनशीलाः संन्यासिनः क्षीणदोषाः क्षीणक्रोधादिचित्तमलाः, स आत्मा नित्यं सत्यादिसाधनैः संन्यासिभिर्लभ्यत इत्यर्थः। न कादाचित्कैः सत्यादिभिर्लभ्यते। सत्यादिसाधनस्तुत्यर्थोऽयमर्थवादः ॥ ५ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द आत्मा यार्? ऎवर् इन्द आत्मावै इन्द सादऩङ्गळाल् अडैवर् ऎऩ्बदैक् कूऱुगिऱार्। क्षीणदोषाः (क्षीणदोषा:) क्रोदम् मुदलिय सित्तमलङ्गळ् नीङ्गप्पॆऱ्ऱ यतयः (यदय:) मुयऱ्सि उळ्ळ सादगर्गळाऩ सन्नियासिगळ् अन्तःशरीरे (अन्द: सरीरे) सरीरत्तिऩ् हिरुदयगमलत्तिऩ् मत्तियिल् उळ्ळ आगासत्तिल् ज्योतिर्मयो हि (ऐ्योदिर्मयो हि) ऐ्योदिर्मयमायुम् स्वर्ण वर्णमाऩदायुम् शुभ्रः (सुप्र:) परिसुत्तमयमायुम् उळ्ळ (यम्) आत्मावैप् पश्यन्ति (पच्यन्दि) पार्क्किऱार्गळ् अदावदु अडैगिऩ्ऱऩर्। अन्द आत्मावाऩदु ऎप्पॊऴुदुम् सत्यादि सादऩङ्गळै कडैबिडिप्पवर्गळाऩ सन्नियासिगळाल् अडैयप्पडुगिऱदु। ऒरुबॊऴुदुम् सत्यादि सादऩङ्गळै कडैबिडिप्पवर्गळाल् अडैयमुडियादु। सत्यादि सादऩङ्गळ् स्तुदियिऩ् पॊरुट्टेयागुम्। इदु अर्त्तवादम्।
सत्यमेव जयते नानृतं सत्येन पन्था विततो देवयानः।
येनाक्रमन्त्यृषयो ह्याप्तकामा यत्र तत्सत्यस्य परमं निधानम् ॥ ६ ॥
सत्यमेव सत्यवानेव जयते जयति, नानृतं नानृतवादीत्यर्थः। न हि सत्यानृतयोः केवलयोः पुरुषानाश्रितयोः जयः पराजयो वा सम्भवति। प्रसिद्धं लोके सत्यवादिनानृतवाद्यभिभूयते न विपर्ययः ; अतः सिद्धं सत्यस्य बलवत्साधनत्वम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सत्यमेव (सत्यमेव) उण्मैयै उडैयवऩे, अदावदु उण्मैयैक्कैक् कॊळ्बवऩे जयति (ऐयदि) वॆऱ्ऱिबॆऱुवाऩ्। न अनृतं (न अऩ्रुदम्) पॊय्यै उडैयवऩ् वॆऱ्ऱिबॆऱुवदु इल्लै। मऩिदऩै आस्रयित्त वॆऱुम् उण्मैयो, पॊय्यो इवैगळुक्कु वॆऱ्ऱियो, तोल्वियो एऱ्पडुवदु इल्लै। उण्मै विळम्बियाल् पॊय्बेसुबवऩ् वॆऱ्ऱिगॊळ्ळप्पट्टाऩ् ऎऩ्बदे उलगिल् पिरसित्तमाऩदु। इदिल् वेऱुबाडु इल्लै। इदऩाल् उण्मैक्कु वलुवाऩ सादऩमाय् इरुक्कुम् तऩ्मै उऱुदियागिऱदु।
किञ्च, शास्त्रतोऽप्यवगम्यते सत्यस्य साधनातिशयत्वम्। कथम् ? सत्येन यथाभूतवादव्यवस्थया पन्थाः देवयानाख्यः विततो विस्तीर्णः सातत्येन प्रवृत्तः। येन पथा हि अक्रमन्ति आक्रमन्ते ऋषयः दर्शनवन्तः कुहकमायाशाठ्याहङ्कारदम्भानृतवर्जिता ह्याप्तकामाः विगततृष्णाः सर्वतो यत्र यस्मिन् , तत्परमार्थतत्त्वं सत्यस्य उत्तमसाधनस्य सम्बन्धि साध्यं परमं प्रकृष्टं निधानं पुरुषार्थरूपेण निधीयत इति निधानं वर्तते। तत्र च येन पथा आक्रमन्ति, स सत्येन वितत इति पूर्वेण सम्बन्धः ॥ ६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अव्वाऱे सास्त्तिरत्तालुम् सत्यत्तिऩ् वलुवाऩ सादऩत्तऩ्मै उऱुदियाग निलैनिऱुत्तप्पडुगिऱदु। ऎव्वाऱु? ऎऩिल् येन पथा हि (ये पदा हि) ऎन्द मार्क्कत्ताल् आप्तकामाः (आप्तगामा:) पॊय्, मायै, पिडिवादम्, अहङ्गारम्, तम्बम्, वञ्जगम् मुदलियवैगळ् नीङ्गप् पॆऱ्ऱमैयाल् आसै अऱ्ऱवर्गळाऩ ऋषयः आत्मदर्सऩम् पॆऱ्ऱ मुऩिवर्गळ् अक्रमन्ति (आक्रमन्दि) अन्द प्रह्मत्तै अडैगिऩ्ऱऩरो अन्द देवयानः (तेवयाऩ:) तेवयाऩम् ऎऩप्पडुम् पन्थाः (पन्दा) मार्क्कमाऩदु सत्येन (सत्येऩ) उळ्ळदै उळ्ळबडि उणरुम् सत्तियत्ताल् विततः (विदद:) विस्तरिक्कप्पट्टदाय् उळ्ळदु। यत्र (यत्र) ऎङ्गु परमाा्त्तमाऩ उण्मै उळ्ळदो अङ्गु सत्यस्य (सत्यस्य) उत्तम सादऩमाऩ सत्तियत्ताल् सादिक्कत्तक्क परमं (परमम्) उयर्न्द सत्तियवस्तुवाऩ परम्बॊरुळ् पुरुषार्त्तरूबमाय् निधानं (निदाऩम्) वैक्कप्पट्टुळ्ळदु। इव्वाऱु सत्तियत्ताल् विरिन्दुळ्ळ मार्क्कत्ताल् मुऩिवर्गळ् अप्परम्बॊरुळै अडैगिऩ्ऱऩर् ऎऩ्बदु करुत्तु।
किं तत्किन्धर्मकं च तदित्युच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अदु ऎऩ्ऩ? अदऩुडैय तर्मम् ऎऩ्ऩ? ऎऩ्बदै अन्दमन्दिरत्ताल् विळक्कप्पडुगिऱदु।
बृहच्च तद्दिव्यमचिन्त्यरूपं सूक्ष्माच्च तत्सूक्ष्मतरं विभाति।
दूरात्सुदूरे तदिहान्तिके च पश्यत्स्विहैव निहितं गुहायाम् ॥ ७ ॥
बृहत् महच्च तत् प्रकृतं ब्रह्म सत्यादिसाधनेन सर्वतो व्याप्तत्वात्। दिव्यं स्वयम्प्रभमनिन्द्रियगोचरम् अत एव न चिन्तयितुं शक्यतेऽस्य रूपमिति अचिन्त्यरूपम्। सूक्ष्मादाकाशादेरपि तत्सूक्ष्मतरम् , निरतिशयं हि सौक्ष्म्यमस्य सर्वकारणत्वात् ; विभाति विविधमादित्यचन्द्राद्याकारेण भाति दीप्यते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तत् (तत्) सत्तियादि सादऩङ्गळाल् अडैयप्पट्ट अन्द परप्पिरह्ममाऩदु ऎङ्गुम् वियाबित्तुळ्ळदाल् बृहत् च (प्रहत्च् च) पॆरियदु। दिव्यं (तिव्यम्) स्वयम् पिरगासमाऩदु। अदु इन्दिरियङ्गळुक्कु अदऩुडैयरूबम् विषयमागादु। आगैयाल् अदु अचिन्त्यरूपम् (असिन्द्तियरूबम्) आगासादिगळैक् काट्टिलुम् सुक्ष्ममाऩदाल् अदु सूक्ष्मतरम् (सुक्ष्मदरम्) ऎल्लावऱ्ऱिऱ्कुम् कारणमाय् इरुप्पदाल् ऎल्लावऱ्ऱैक् काट्टिलुम् सुक्ष्ममाऩदागुम्। विभाति (विबादि) अनेगविदमाग सुरिय सन्दिरर्गळ् मुदलिय आगारमाय् विळङ्गुगिऱदु।
किञ्च, दूरात् विप्रकृष्टाद्देशात्सुदूरे विप्रकृष्टतरे देशे वर्ततेऽविदुषामत्यन्तागम्यत्वात्तदब्रह्म। इह देहे अन्तिके समीपे च, विदुषामात्मत्वात्। सर्वान्तरत्वाच्चाकाशस्याप्यन्तरश्रुतेः। इह पश्यत्सु चेतनावत्स्वित्येतत् , निहितं स्थितं दर्शनादिक्रियावत्त्वेन योगिभिर्लक्ष्यमाणम्। क्व ? गुहायां बुद्धिलक्षणायाम्। तत्र हि निगूढं लक्ष्यते विद्वद्भिः। तथाप्यविद्यया संवृतं सन्न लक्ष्यते तत्रस्थमेवाविद्वद्भिः ॥ ७ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् तत् (तत्) अन्द प्रह्मम् दूरात् (तूरात्) वॆगुदूरत्तिऩिऩ्ऱुम् सुदुरे (सुदूरे) अवित्वाऩ्गळुक्कु मुऱ्ऱिलुम् अडैयमुडियाददाल्, अवर्गळाल् नॆरुङ्ग मुडियाद वॆगुदूरत्तिल् उळ्ळदु। अव्वाऱे इह (इह) इन्ददेहत्तिल् अन्तिके च (अन्दिगेच्च) मिगसमीबत्तिल् उळ्ळदु। अदावदु विवेगिगळुक्कु आत्मावाऩदाल् समीबत्तिल् उळ्ळदु। आगायत्तैक् काट्टिलुम् मिगसमीबत्तिल् इरुक्किऱदु ऎऩ्ऱु सुरुदियिलुम् उळ्ळदु। इह एव पश्यत्सु (इह एव पच्यत्सु) इङ्गु सेदऩत्तुडऩ् विळङ्गुबवैगळिल् अप्परम्बॊरुळ् गुहायां निहितं (कुहायाम् निहिदम्) पार्त्तल् पोऩ्ऱ सॆयल्गळुडऩ् कूडिय तऩ्मैयाल्, पुत्तियिल् उऱैत्तदाग वित्वाऩ्गळाल् काणप्पडुगिऱदु। अप्पडि तऩ्ऩुळ्ळेयेयिरुप्पिऩुम् अविवेगिगळुक्कु अवित्तैयाल् मूडप्पट्टदागक् कॊण्डु काणप्पडुवदु इल्लै।
पुनरप्यसाधारणं तदुपलब्धिसाधनमुच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् अप्परम्बॊरुळै अडैवदऱ्काऩ असादारणमाऩ सादऩम् इम्मन्दिरत्तिल् विळक्कप्पडुगिऱदु।
न चक्षुषा गृह्यते नापि वाचा नान्यैर्देवैस्तपसा कर्मणा वा।
ज्ञानप्रसादेन विशुद्धसत्त्वस्ततस्तु तं पश्यते निष्कलं ध्यायमानः ॥ ८ ॥
यस्मात् न चक्षुषा गृह्यते केनचिदप्यरूपत्वात् नापि गृह्यते वाचा अनभिधेयत्वात् न चान्यैर्देवैः इतरेन्द्रियैः। तपसः सर्वप्राप्तिसाधनत्वेऽपि न तपसा गृह्यते। तथा वैदिकेनाग्निहोत्रादिकर्मणा प्रसिद्धमहत्त्वेनापि न गृह्यते। किं पुनस्तस्य ग्रहणे साधनमित्याह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(इन्दप्परम्बॊरुळ्) ऎदऩाल् अरूबमाय् इरुक्किऱदो अदऩाल् ऒरुवरालुम् चक्षुषा (सक्षुषा) कण्णाल् न गृह्यते (न क्रुह्यदे) पार्क्कप्पडुवदु इल्लै। अदावदु किरहिक्कप्पडुवदु इल्लै। इऩ्ऩदॆऩ्ऱु कुऱिप्पिड मुडियाददाल् वाचा अपि (वाच्चा अबि) न (न) वाक्किऩालुम् किरहिक्कप्पडुवदु इल्लै। अन्यैः देवैः न च (अऩ्यै: तेवै: नच्च) मऱ्ऱ इन्दिरियङ्गळालुम् किरहिक्क मुडियादु। कर्मणा पिरसित्तमाऩ मेलाऩ वैदिगमाऩ अक्निहोत्तिरम् मुदलाऩ कर्माक्कळ् मूलमागवो अप्परम्बॊरुळ् न गृहाते (न क्रुह्यदे) किरहिक्कप्पडुवदु इल्लै। अव्वाऱॆऩिल् अदैक्किरहिप्पदऱ्काऩ सादऩम् ऎदु ऎऩ्बदै कूऱुगिऱार्।
ज्ञानप्रसादेन आत्मावबोधनसमर्थमपि स्वभावेन सर्वप्राणिनां ज्ञानं बाह्यविषयरागादिदोषकलुषितमप्रसन्नमशुद्धं सन्नावबोधयति नित्यसंनिहितमप्यात्मतत्त्वं मलावनद्धमिवादर्शम् , विलुलितमिव सलिलम्। तद्यदेन्द्रियविषयसंसर्गजनितरागादिमलकालुष्यापनयनादादर्शसलिलादिवत्प्रसादितं स्वच्छं शान्तमवतिष्ठते, तदा ज्ञानस्य प्रसादः स्यात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ज्ञानप्रसादेन (ञाऩप्पिरसादेऩ) अऴुक्कडैन्द कण्णाडि मुगत्तैक् काट्टददु पोलुम्, सलिक्किऩ्ऱ नीर् पिरदिबिम्बत्तैक् काट्टाददु पोलुम् ऎल्लाप् पिराणिगळुडैय पुत्तियुम्, अप्परम्बॊरुळ् अऱियुम् सामर्त्तियम् उडैयदाय् इरुप्पिऩुम्, अदुवॆळि विषयङ्गळिल् उळ्ळ पऱ्ऱु मुदलाऩ तोषङ्गळाल् कलक्कमुऱ्ऱु तॆळिविऩ्ऱि असुत्तमाय् इरुप्पदाल् आऩ्मावै अऱिवदिल्लै। अदेबुत्ति इन्दिरिय विषयङ्गळिऩ् सेर्क्कैयाल् उण्डाऩ आसै (पऱ्ऱु) मुदलाऩ अऴुक्कऱ्ऱदाग इरुक्कुमेयाऩाल् सुत्तमाऩ कण्णाडि, सलऩमऱ्ऱ तॆळिन्दनीर् इवैगळिल् पिरदिप्पिम् पिप्पदु पोल् पुत्तियाऩदु परिसुत्तमायुम्, सान्दमायुम् इरुक्कुम्। अन्द ञाऩप्पिरसादत्ताल्
तेन ज्ञानप्रसादेन विशुद्धसत्त्वः विशुद्धान्तःकरणः योग्यो ब्रह्म द्रष्टुं यस्मात् , ततः तस्मात्तु तमात्मानं पश्यते पश्यति उपलभते निष्कलं सर्वावयवभेदवर्जितं ध्यायमानः सत्यादिसाधनवानुपसंहृतकरण एकाग्रेण मनसा ध्यायमानः चिन्तयन् ॥ ८ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द ञाऩप्पिरगासत्ताल् ध्यायमानः (त्यायमाऩ:) सत्तियम् मुदलाऩ सादऩङ्गळुडऩुम्, पुलऩडक्कत्तुडऩुम्, ऒरुमुगप्पट्ट मऩदुडऩ् तियाऩम् सॆय्बवऩ् विशुद्धसत्त्वः (विसुत्त सत्व:) सुत्त अन्दक्करणमुडैयदाल् पिरह्मत्तै अऱिवदऱ्कु योक्कियम् उडैयवऩाय् ततः (तद:) इरुन्ददाल् निष्कलं (निष्कळम्) ऎल्ला अवयवबेदम् अऱ्ऱ तम् (तम्) अन्द आत्मावै पश्यते (पच्यदे) पार्क्किऱाऩ् अल्लदु अडैगिऱाऩ्।
यमात्मानमेवं पश्यति,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इन्द आत्मावै इव्वाऱु अऱिगिऱाऩ्।
एषोऽणुरात्मा चेतसा वेदितव्यो यस्मिन्प्राणः पञ्चधा संविवेश।
प्राणैश्चित्तं सर्वमोतं प्रजानां यस्मिन्विशुद्धे विभवत्येष आत्मा ॥ ९ ॥
एषः अणुः सूक्ष्मः आत्मा चेतसा विशुद्धज्ञानेन केवलेन वेदितव्यः। क्वासौ ? यस्मिन् शरीरे प्राणः वायुः पञ्चधा प्राणापानादिभेदेन संविवेश सम्यक् प्रविष्टः, तस्मिन्नेव शरीरे हृदये चेतसा ज्ञेय इत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यस्मिन् (यस्मिऩ्) ऎन्द सरीरत्तिल् प्राणः (प्राण:) वायुवाऩदु पञ्चधा (पञ्जदा) पिराण अबारऩादिबञ्ज पेदङ्गळुडऩ् संविवेश(संविवेस) नऩ्गु नुऴैन्दुळ्ळदो अन्द सरीरत्तिलेये हिरुदय कमलत्तिल् एषः अणुः आत्मा (एष अणु आत्मा) इन्द सुक्ष्ममाऩ आत्मावाऩदु चेतसा (सेदसा) विसुत्तमाऩ ञाऩत्ताल् मात्तिरमे वेदितव्यः अऱियत्तक्कदु आगुम्। सुत्तान्दक्करणत्तिऩालेये अऱियमुडियुम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
कीदृशेन चेतसा वेदितव्य इत्याह — प्राणैः सहेन्द्रियैः चित्तं सर्वमन्तःकरणं प्रजानाम् ओतं व्याप्तं येन क्षीरमिव स्नेहेन, काष्ठमिव चाग्निना। सर्वं हि प्रजानामन्तःकरणं चेतनावत्प्रसिद्धं लोके। यस्मिंश्च चित्ते क्लेशादिमलवियुक्ते शुद्धे विभवति, एषः उक्त आत्मा विशेषेण स्वेनात्मना विभवति आत्मानं प्रकाशयतीत्यर्थः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎत्तगैय विसुत्तञाऩत्ताल् ऎऩिल्, प्रजानां (प्रऐाऩाम्) मक्कळुडैय सर्वचित्ं (सर्व सित्तम्) ऎल्ला अन्दक्करणङ्गळुम्, प्राणैः (प्राणै:) इन्दिरियङ्गळुडऩ् कूडिय ओतं (ओदम्) पालिल् वॆण्णैयुम्, कट्टैयिल् नॆरुप्पालुम्, व्याबिक्कप्पट्टु इरुप्पदु पोल् वियाबित्तु उळ्ळदु। ऎल्ला प्रैऐगळुडैय अन्दक् करणङ्गळुम् सेदऩम् पोल् विळङ्गुवदु उलगिल् पिरसित्तम्। यस्मिन् (यस्मिऩ्) ऎन्द सित्तत्तिल् विशुद्धे (विसुत्ते) क्लेसम् मुदलाऩ अऴुक्कुगळ् नीक्कप्पॆऱ्ऱु तूय्मै अडैगिऱदो अप्पॊऴुदु अन्द सित्तत्तिल् एष आत्मा (एष आत्मा) मुऱ्कूऱप्पट्ट इन्द आत्मावाऩवऩ् विभवति (विबवदि) तऩ्ऩुडैय उण्मै स्वरूबत्तुडऩ् विसेषमाय् तऩ्ऩैप् पिरगासप्पडुत्तुगिऱाऩ्।
य एवमुक्तलक्षणं सर्वात्मानमात्मत्वेन प्रतिपन्नस्तस्य सर्वात्मत्वादेव सर्वावाप्तिलक्षणं फलमाह —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ऎवऩ् मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणत्तुडऩ्, सर्वात्मावाय् विळङ्गुम् आत्मावै, आत्मावाय्क् कॊण्डुळ्ळाऩो, अवऩ् सर्वात्मावाय् विळङ्गुवदाल्, ऎल्लावऱ्ऱैयुम् अडैगिऱाऩ् ऎऩ्बदऩै विळक्कुवदु इन्द मन्दिरम्।
यं यं लोकं मनसा संविभाति विशुद्धसत्त्वः कामयते यांश्च कामान् ।
तं तं लोकं जयते तांश्च कामांस्तस्मादात्मज्ञं ह्यर्चयेद्भूतिकामः ॥ १० ॥
विस्तारः (द्रष्टुं नोद्यम्)
यं यं लोकं पित्रादिलक्षणं
मनसा संविभाति सङ्कल्पयति
मह्यम् अन्यस्मै वा भवेदिति,
विशुद्ध-सत्त्वः क्षीणक्लेशः
आत्मविन् निर्मलान्तः-करणः
कामयते, यांश्च कामान् प्रार्थयते भोगान् ,
तं तं लोकं जयते प्राप्नोति
तांश्च कामान् सङ्कल्पितान् भोगान्।
तस्माद् विदुषः सत्य-सङ्कल्पत्वाद्
आत्म-ज्ञम् आत्म-ज्ञानेन विशुद्धान्तःकरणं
ह्य् अर्चयेत् पूजयेत्
पाद-प्रक्षालन-शुश्रूषाम्-अनमस्कारादिभिः भूतिकामः विभूतिमिच्छुः।
ततः पूजार्ह एवासौ ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
विशुद्धसत्त्वः (विसुत्तसत्व:) क्लेसङ्गळ् नीङ्गिऩवऩायुम्, तूय अन्दक्करणमुडैयऩागवुम् उळ्ळ आत्मक्ञाऩि मनसा (मऩसा) यं यं लोकं (यम्यम् लोगम्) पित्रु मुदलिय लक्षणङ्गळै उडैय लोगङ्गळ् संविभाति (संविबादि) तऩक्को मऱ्ऱवर्गळुक्को इरुक्कट्टुम् ऎऩ्ऱु सङ्गल्बिक्किऩ्ऱाऩो यांश्च कामान् अन्दबोगङ्गळै कामयते (कामयदे) पिरार्त्तिक्किऩ्ऱाऩो तं तं लोकं (तम्दम् लोगम्) यांश्च लोकान् (ताम्च्चलोगाऩ्) सत्तिय सङ्गल्प्पऩाऩदाल् अन्द अन्द लोगङ्गळैयुम् सङ्गल्बिक्कप्पट्ट पोगङ्गळैयुम् जयते (ऐयदे) अडैगिऱाऩ्। तस्मात् (तस्मात्) भूतिकामः (पूदिगाम:) सॆल्वच्चॆऴिप्पैयुम् विबूदिगळैयुम् विरुम्बुबवऩ् आत्मज्ञं (आत्मक्ञम्) आऩ्मञाऩत्ताल् तूय्मैयडैन्द अन्दक् करणत्तोडु कूडियवऩायुम्, सत्यसङ्गल्बऩायुम् उळ्ळ आत्म ञाऩियै अचेयेत् (अर्च्चयेत्) कालै अलम्बुदल्, पणिविडै पुरिदल्, वणङ्गुदल्, मुदलिय सॆयल्गळाल् पूजित्तल् वेण्डुम्। आगैयाल् अन्द आत्मक्ञाऩिये पूैऐक्कु अरुगदैयाऩवर्।
इति तृतीयमुण्डके प्रथमखण्डभाष्यम् ॥
द्वितीयः खण्डः
स वेदैतत्परमं ब्रह्म धाम यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं ये ह्यकामास्ते शुक्रमेतदतिवर्तन्ति धीराः ॥ १ ॥
विस्तारः (द्रष्टुं नोद्यम्)
स वेद जानाति
एतत् यथोक्तलक्षणं ब्रह्म
परमं प्रकृष्टं धाम सर्वकामानामाश्रयमास्पदम् ,
यत्र यस्मिन्ब्रह्मणि धाम्नि
विश्वं समस्तं जगत्
निहितम् अर्पितम् ,
यच् च स्वेन ज्योतिषा भाति शुभ्रं शुद्धम् ,
तम् अप्य् एवं-विधम् आत्मज्ञं पुरुषं
ये हि अकामाः विभूतितृष्णा-वर्जिता मुमुक्षवः सन्तः उपासते
परम् इव देवम्,
ते शुक्रं नृबीजं यदेतत्प्रसिद्धं शरीरोपादानकारणम् अतिवर्तन्ति अतिगच्छन्ति धीराः बुद्धिमन्तः, न पुनर्योनिं
प्रसर्पन्ति। ‘न पुनः क्व रतिं करोति’ ( ? ) इति श्रुतेः। अतस्तं
पूजयेदित्यभिप्रायः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
सः (स:) अन्द आत्मञाऩियाऩवऩ् एतत् परम् (एदत् परम्) मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणत्तुडऩ् कूडिय तायुम् मिगवुम् उयर्न्ददायुम् उळ्ळ ब्रुहा धाम (पिरह्मदाम) ऎल्ला विरुप्पङ्गळुक्कुम् आत्म पूदमाय् आस्रयमाय् उळ्ळ पिरह्मत्तिल् यत्र (यत्र) सर्वअदिष्टाऩमाग उळ्ळ पिरह्मत्तिल् विश्वं (विच्वम्) ऐगत्मुऴुवदुम् निहितं (निहिदम्) वैक्कप्पट्टुळ्ळदु। मेलुम् अन्द प्रह्ममाऩदु शुभ्रं (सुप्रम्) परिसुत्तमाऩदाग भाति (पादि) तऩ्ऩुडैय सुवयम् पिरगासऐ्योदियिऩाल् पिरगासिक्किऩ्ऱदु ऎऩ्ऱु वेद (वेद) अऩुबवबूर्वमाय् अऱिगिऩ्ऱाऩो अत्तगैय पुरुषं (पुरुषम्) आत्मञाऩियाऩ पुरुषऩै ये हि अकामाः (येहि अगामा:) मुऱ्कूऱप्पट्ट विबूदिगळिल् आसैयऱ्ऱवर्गळाऩ मुमूक्षुक्कळ् सेवन्ते (सेवन्दे) सेविक्किऩ्ऱऩरो अल्लदु परम्बॊरुळैप्पोल् उबासिक्किऱार्गळो ते धीराः (तेदीरा:) अत्तगैय पुत्तिसालिगळ् एतत् शुक्रं (एदत् सुक्रम्) सरीरम् उण्डावदऱ्कु उबादाऩ कारणमाऩ पुरुषऩिडमुळ्ळ सुक्रऩै अतिवर्तन्ते (अदिवर्दन्दे) कडन्दवर्गळाय् इरुक्किऩ्ऱार्गळ्। अवर्गळ् मऱुऐऩ्मम् ऎडुप्पदिल्लै। ‘न पुनः क्वचिद्गतिं करोति’ (मऱुबडियुम् पिऱप्पिडङ्गळिल् रमिप्पदु इल्लै) ऎऩ्ऱु सुरुदियालुम् अऱिगिऱोम्। आगैयाल् अवर्गळै (आत्मक्ञाऩिगळै) पूऐिक्क वेण्डुम् ऎऩ्बदु अबिप्पिरायम्।
मुमुक्षोः कामत्याग एव प्रधानं साधनमित्येतद्दर्शयति —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मुमूक्षुगळुक्कु कामत्यागमे मुक्किय सादऩम् ऎऩ्ऱु काण्बिक्कप्पडुगिऱदु।
कामान् यः कामयते मन्यमानः स कामभिर्जायते तत्र तत्र।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु इहैव सर्वे प्रविलीयन्ति कामाः ॥ २ ॥
कामान् यः दृष्टादृष्टेष्टविषयान् कामयते मन्यमानः तद्गुणांश्चिन्तयानः प्रार्थयते, सः तैः कामभिः कामैर्धर्माधर्मप्रवृत्तिहेतुभिर्विषयेच्छारूपैः सह जायते ; तत्र तत्र, यत्र यत्र विषयप्राप्तिनिमित्तं कामाः कर्मसु पुरुषं नियोजयन्ति, तत्र तत्र तेषु तेषु विषयेषु तैरेव कामैर्वेष्टितो जायते।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः (य:) ऎवऩ् ऒरुवऩ् कामान् (कामाऩ्) पार्त्त, पार्क्कप्पडादवैगळाऩ इष्टमाऩ विषयङ्गळिल् मन्यमानः (मऩ्यमाऩ:) उळ्ळ अन्द अन्द कुणङ्गळै ऎण्णियवऩाय्क् कॊण्डु कामयते (कामयदे) विरुम्बुगिऩ्ऱाऩो सः (स:) अन्दगामियाऩवऩ् तत्र तत्र (तत्र तत्र) अङ्गु अङ्गु विषयङ्गळै अडैवदिऩ् पॊरुट्टु विरुप्पङ्गळ्, सॆयलिल् मऩिदऩैप् पिणैक्किऩ्ऱऩवो अन्द कामभिः (कामबि:) अन्द विषयङ्गळिल् उळ्ळ कामऩैगळाल् पुण्य, पाबवङ्गळिऩ् पिरविर्त्तिक्कु हेदुवाऩ विषय इच्चैगळाल् सुऴप्पट्टवऩाग जायते (ऐायदे) पिऱक्किऱाऩ्।
यस्तु परमार्थतत्त्वविज्ञानात्पर्याप्तकामः आत्मकामत्वेन परि समन्ततः आप्ताः कामा यस्य, तस्य पर्याप्तकामस्य कृतात्मनः अविद्यालक्षणादपररूपादपनीय स्वेन परेण रूपेण कृत आत्मा विद्यया यस्य, तस्य कृतात्मनस्तु इहैव तिष्ठत्येव शरीरे सर्वे धर्माधर्मप्रवृत्तिहेतवः प्रविलीयन्ति प्रविलीयन्ते विलयमुपयान्ति, नश्यन्तीत्यर्थः। कामाः तज्जन्महेतुविनाशान्न जायन्त इत्यभिप्रायः ॥ २ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
परमार्त्त तत्तुवत्तै अऱिन्दमैयाल् विषयङ्गळिल् कामऩै अऱ्ऱु आत्माविडत्तिलेये मुऴुमैयाऩ कामऩै उडैयवऩ् ऎवऩो अन्द पयोप्तकामस्य (पर्याप्तगामस्य) परियाप्तगामऩुडै यवऩायुम् कृतात्मनः (क्रुदात्मऩ:) अवित्याविषयमाऩ, अबररूबमाऩ विषयङ्गळिल् इरुन्दु पुत्तियैत्तिरुप्पि आत्म ञाऩत्ताल् तऩ् आ्त्म स्वरूबत्तिलेये सॆऴुत्तियवऩ् सर्व कामाः (सा्वे कामा:) तर्मादर्मप्रविरुत्ति हेदुक्कळाऩ विरुप्पङ्गळ् यावुम् इहैव (इहैव) इन्द सरीरम् इरुक्कुम् पॊऴुदे प्रविलीयन्ति (प्रविलीयन्दि) नासमडैगिऩ्ऱऩ। अदावदु विरुप्पङ्गळ् (कामङ्गळ्) अवैगळ् उण्डावदऱ्काऩ कारणङ्गळे नासमडैवदाल्, अवैगळ् उण्डावदु इल्लै ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
यद्येवं सर्वलाभात्परम आत्मलाभः, तल्लाभाय प्रवचनादय उपाया बाहुल्येन कर्तव्या इति प्राप्ते, इदमुच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱु ऎल्ला लाबत्तैक् काट्टिलुम् आत्मलाबमे मेलाऩदु। अन्द लाबत्तिऱ्काग प्रवसऩम् मुदलिय अनेग उबायङ्गळ् सॆय्य वेण्डुम् ऎऩ्ऱु वरुम् पॊऴुदु इव्वाऱु कूऱप्पडुगिऱदु।
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो न मेधया न बहुना श्रुतेन।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्यस्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ ३ ॥
यः अयमात्मा व्याख्यातः, यस्य लाभः परः पुरुषार्थः, नासौ वेदशास्त्राध्ययनबाहुल्येन प्रवचनेन लभ्यः। तथा न मेधया ग्रन्थार्थधारणशक्त्या, न बहुना श्रुतेन नापि भूयसा श्रवणेनेत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अयम् आत्मा (अयम् आत्मा) इदुवरै ऎन्द आत्मा विळक्कप्पट्टदो अदै अडैदल् मिग उयर्न्द पुरुषार्त्तमागुम्। अन्द इन्द आत्मा प्रवचनेन (प्रवसऩेऩ) वेद, सास्तिरङ्गळै अदिगमागक् कऱ्ऱदिऩाल् मात्तिरमो न लभ्यः (नलप्य:) अडैयत्तक्कदु अल्ल। मेधया (मेदया) सास्तिरङ्गळिऩ् पॊरुळै मऩदिल् तरिक्कुम् सक्तियालुम् न (न) अडैयत्तक्कदु अल्ल। अव्वाऱे बहुना श्रुतेन (पहुऩाच्रुदेऩ)अदिगमाऩ सिरवऩत्तालुम्, अदावदु उबनिषत् विसारत्तैत् तविर ऎन्दमऱ्ऱ सिरवणङ्गळालुम् (न) अडैयत्तक्कदु अल्ल ऎऩ्बदु करुत्तु।
केन तर्हि लभ्य इति, उच्यते — यमेव परमात्मानमेव एषः विद्वान् वृणुते प्राप्तुमिच्छति, तेन वरणेन एष पर आत्मा लभ्यः, नान्येन साधनान्तरेण, नित्यलब्धस्वभावत्वात् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अव्वाऱॆऩिल् याराल् अडैयत्तक्कदु ऎऩिल्, एषः (एष:) इन्द वित्वाऩाऩवऩ् यं (यम्) ऎन्दप् परमात्मावै वुणुते (व्रुणुदे) अडैय विरुम्बुगिऩ्ऱाऩो तेन (तेऩ) अन्द उयर्न्द सादऩत्ताल् मभ्यः (लप्य:) इन्द परमात्मा अडैयत्तक्कदु। अदु ऎप्पॊऴुदुम् अडैयप्पट्ट सुवाबावमाऩदाल् मऱ्ऱ सादारण वॆळिच्चादऩङ्गळाल् अडैयमुडियादु।
कीदृशोऽसौ विदुष आत्मलाभ इति, उच्यते — तस्य एष आत्मा अविद्यासञ्छन्नां स्वां परां तनूं स्वात्मतत्त्वं स्वरूपं विवृणुते प्रकाशयति, प्रकाश इव घटादिर्विद्यायां सत्यामाविर्भवतीत्यर्थः। तस्मादन्यत्यागेनात्मप्रार्थनैव आत्मलाभसाधनमित्यर्थः ॥ ३ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इत्तगैय वित्वाऩ्गळिऩ् आत्म लाबम् ऎत्तगैयदु ऎऩिल्? (तस्य) अन्द सादगऩुक्कु एषः आत्मा (एष आत्मा) इन्द आत्मावाऩदु स्वाः (स्वाम्) मेलाऩ तनुं (तऩुम्) अवित्तैयाल् सुऴप्पट्ट तऩ्ऩुडैय उण्मै स्वरूबत्तै विवृणुते (विव्रुणुदे) पिरगासिक्कच् चॆय्गिऱदु। ऒळियाऩदु कुडम् मुदलियवैगळैप् पिरगासप्पडुत्तुवदु पोल् पिरह्मवित्तैयाल् आत्मा पिरगासिक्किऩ्ऱदु (वॆळिप्पडुत्तुगिऩ्ऱदु) ऎऩ्बदु पॊरुळ्। ऎऩवे अऩात्मावाऩ विषयङ्गळैत् तियागम् सॆय्वदालुम् आत्मा अऩुसन्दाऩत्तालुमे आत्मा अडैयत्तक्कदु आगुम्। इवैये आत्म लाबत्तिऱ्कुसादऩमागुम्।
आत्मप्रार्थनासहायभूतान्येतानि च साधनानि बलाप्रमादतपांसि लिङ्गयुक्तानि संन्याससहितानि। यस्मात्-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
लिङ्गङ्गळुडऩ् कूडिय अदावदु सन्नियासत्तुडऩ् कूडिय पलम्, मयक्कमऱ्ऱु इरुत्तल्, तबस् इवैगळ् आत्म पिरार्त्तऩैक्कु सगायमाऩ सादऩङ्गळागुम्। एऩ्ऎऩिल्?
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो न च प्रमादात्तपसो वाप्यलिङ्गात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वांस्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्म धाम ॥ ४ ॥
यस्मादयमात्मा बलहीनेन बलप्रहीणेनात्मनिष्ठाजनितवीर्यहीनेन लभ्यः ; नापि लौकिकपुत्रपश्वादिविषया-सङ्गनिमित्तात्प्रमादात्; तथा तपसो वापि अलिङ्गात् लिङ्गरहितात्। तपोऽत्र ज्ञानम् ; लिङ्गं संन्यासः ; संन्यासरहिताज्ज्ञानान्न लभ्यत इत्यर्थः। एतैः उपायैः बलाप्रमादसंन्यासज्ञानैः यतते तत्परः सन्प्रयतते यस्तु विद्वान्विवेकी आत्मवित् , तस्य विदुषः एष आत्मा विशते सम्प्रविशति ब्रह्म धाम ॥ ४ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अयम् आत्मा (अयम् आत्मा) इन्द आत्मावाऩदु बलहीनेन (पलहीऩेऩ) आत्मनिष्ट्टैयाल् उण्डाऩ वीरियमऱ्ऱवऩाल् न लभ्यः (नलप्य:) अडैयत्तक्कदल्ल। प्रमादात् (प्रमादात्) लॆळगिगमाऩ मगऩ्, पसु पोऩ्ऱ विषयङ्गळुडैय सङ्गादत्ताल् उण्डाऩप् पिरमादम् ऎऩप्पडुम् कवऩक्कुऱैवालुम्, अलिङ्गात् (अलिङ्गात्) सन्नियासमऱ्ऱ तपसः वा (तबस: वा) ञाऩत्तालुम् इन्द आत्मावाऩदु न (न) अडैयत्तक्कदु अल्ल। यस्तु विद्वान् (यस्तु वित्वाऩ्) ऎन्दऒरु वित्वाऩाऩ सादगऩ् एतैः उपायैः (एदै: उबायै:) मुऱ्कूऱप्पट्ट उबायङ्गळाऩ पलम्, अप्रमादम्, सन्नियासत्तुडऩ् कूडियदबस् (ञाऩम्) इवैगळुडऩ् यतते (यददे) आऩ्माविलेये ऒऩ्ऱियवऩागक् कॊण्डु मुयऱ्सिक्किऩ्ऱाऩो (तस्य) अन्द विवेगियाऩ सादगऩुडैय एष आत्मा (एष आत्मा) इन्द आत्मावाऩदु ब्रह्मधाम (पिरह्मदाम) पिरह्मस्ताऩत्तै विशते (विसदे) अडैगिऱाऩ्। इङ्गु तपसः ऎऩ्बदु ञाऩम् लिङ्गंम् ऎऩ्बदु सन्नियासम् इङ्गु सन्नियासम् ऎऩ्बदु सर्वसङ्ग परित्तियागत्तैक् कुऱिक्कुमेयऩ्ऱि वॆऱुम् वॆळिवेषत्तैक् कुऱिक्कादु।
कथं ब्रह्म विशत इति, उच्यते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द प्रह्मत्तिल् ऎव्वाऱु नुऴैगिऩ्ऱऩर् अदावदु ऎव्वाऱु ऒऩ्ऱुगिऩ्ऱऩर् ऎऩ्बदु विळक्कप्पडुगिऱदु।
सम्प्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः कृतात्मानो वीतरागाः प्रशान्ताः ।
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा युक्तात्मानः सर्वमेवाविशन्ति ॥ ५ ॥
सम्प्राप्य समवगम्य एनम् आत्मानम् ऋषयः दर्शनवन्तः तेनैव ज्ञानेन तृप्ताः, न बाह्येन तृप्तिसाधनेन शरीरोपचयकारणेन। कृतात्मानः परमात्मस्वरूपेणैव निष्पन्नात्मानः सन्तः। वीतरागाः विगतरागादिदोषाः। प्रशान्ताः उपरतेन्द्रियाः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
ज्ञानतृप्ताः (ञाऩदिरुप्ता) सरीरत्तैप् पोषिप्पदऱ्काऩ वॆळिविषयङ्गळाल् तिरुप्तिप्पडादु अन्द आत्मञाऩत्ताल् मात्तिरम् तिरुप्ति अडैन्दवर्गळायुम्, कृतात्मानः (क्रुदात्माऩ:) परमार्त्तस्वरूबमागवे आऩवर्गळायुम्, वीतरागाः (वीदरागा:) पऱ्ऱु (रागम्) मुदलिय तोषङ्गळ् नीङ्गियवर्गळायुम्, प्रशान्ताः (प्रसान्दा:) इन्दिरियङ्गळिऩिऩ्ऱु ऒऴिवु पॆऱ्ऱवर्गळायुम् उळ्ळ ऋषयः (रिषय:) आऩ्मदर्सऩम् पॆऱ्ऱ मुऩिवर्गळ् एनं (एऩम्) इन्द आत्मावै संप्राप्य (सम्ब्राप्य) अडैन्दु, अदावदु अनुबव पूर्वमाय् उणा्न्ददाल् साक्षात्कारम् पॆऱ्ऱु
ते एवंभूताः सर्वगं सर्वव्यापिनम् आकाशवत् सर्वतः सर्वत्र प्राप्य, नोपाधिपरिच्छिन्नेनैकदेशेन ; किं तर्हि, तद्ब्रह्मैवाद्वयमात्मत्वेन प्रतिपद्य धीराः अत्यन्तविवेकिनः युक्तात्मानो नित्यसमाहितस्वभावाः सर्वमेव समस्तं शरीरपातकालेऽपि आविशन्ति भिन्नघटाकाशवदविद्याकृतोपाधिपरिच्छेदं जहति। एवं ब्रह्मविदो ब्रह्म धाम प्रविशन्ति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इव्वाऱाऩ ते धीराः (तेदीरा:) अत्यन्द विवेगिगळ् सर्वगं (सर्वगम्) आगासम् पोल् ऎङ्गुम् निऱैन्द आत्मावै सर्वतः (सर्वद:) ऎङ्गुम् प्राप्य (प्राप्य) उबादि परिच्चिऩ्ऩम् इल्लादु अडैन्दु (ऎङ्गुम् ऎव्वाऱु उळ्ळऩर् ऎऩिल्) अत्वैदमाऩ प्रह्मत्तिलेये ताऩागवे ऒऩ्ऱियवर्गळागि युक्तात्मानः (युक्तात्माऩ:) ऎप्पॊऴुदुम् सामाहिदस्व पावमुडैयवर्गळाय् सर्वमेव (सर्वमेव) सरीरम् विऴुम् कालत्तिलुम् ऎल्लामाय् इरुक्कुम् तऩ्मैयै आविशान्ति (आविसन्दि) अडैगिऩ्ऱऩर्। ऎव्वाऱु कुडम् उडैन्दबॊऴुदु कडागासम्, महागासम् आवदुबोल् अव्वाऩ्म ञाऩिगळ् अवित्तैयाल् उण्डाऩ उबादिबरिच्चेदङ्गळ् नीङ्गुगिऩ्ऱऩ। इव्वाऱु पिरह्मत्तै अऱिन्दोर् पिरह्मत्तै अडैगिऩ्ऱऩर्।
किञ्च
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः संन्यासयोगाद्यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ ६ ॥
वेदान्तजनितं विज्ञानं वेदान्तविज्ञानं तस्यार्थः पर आत्मा विज्ञेयः, सोऽर्थः सुनिश्चितो येषां ते वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः। ते च संन्यासयोगात् सर्वकर्मपरित्यागलक्षणयोगात्केवलब्रह्मनिष्ठास्वरूपाद्योगात् यतयः यतनशीलाः शुद्धसत्त्वाः शुद्धं सत्त्वं येषां संन्यासयोगात् , ते शुद्धसत्त्वाः। ते ब्रह्मलोकेषु ; संसारिणां ये मरणकालास्ते अपरान्तकालाः ; तानपेक्ष्य मुमुक्षूणां संसारावसाने देहपरित्यागकालः परान्तकालः तस्मिन् परान्तकाले साधकानां बहुत्वाद्ब्रह्मैव लोको ब्रह्मलोकः एकोऽप्यनेकवद्दृश्यते प्राप्यते च। अतो बहुवचनं ब्रह्मलोकेष्विति, ब्रह्मणीत्यर्थः। परामृताः परम् अमृतम् अमरणधर्मकं ब्रह्म आत्मभूतं येषां ते परामृता जीवन्त एव ब्रह्मभूताः, परामृताः सन्तः परिमुच्यन्ति परि समन्तात्प्रदीपनिर्वाणवद्भिन्नघटाकाशवच्च निवृत्तिमुपयान्ति परिमुच्यन्ति परि समन्तान्मुच्यन्ते सर्वे, न देशान्तरं गन्तव्यमपेक्षन्ते ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
वेदङ्गळाऩ उबनिषत्तुक्कळाल् उण्डाऩ विक्ञाऩम्, वेदान्दविक्ञाऩम् आगुम्। अदऩुडैय अर्त्तम् परमात्मावागुम्। अन्द वेदङ्गळिल् अऱियत्तक्क पॊरुळाऩ आत्मावै निच्चयमाय् तॆरिन्दवर्गळे अवर्गळ् वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः (वेदान्दविक्ञाऩ सुनिच्चित्तार्त्ता:) शुद्धसत्त्वाः (सुत्तसत्वा:) सन्नियास योगत्ताल् ऎवर्गळ् सुत्तसित्तमुडैयवर्गळो अवर्गळ् यतयः (यदय:) उऱुदियाऩ मुयऱ्सि उडैयवर्गळायुम् उळ्ळवर्गळ्। संन्यासयोगात् (सन्नियास योगात्) ऎल्लागर्मङ्गळैयुम् परित्तियाग लक्षणत्तोडु कूडिय योगत्ताल् केवल पिह्मनिष्ट स्वरूब योगत्ताल् ते (ते) अन्द मुमूक्षुक्कळ् परान्तकाले (परान्दगाले) संसारिगळुडैय मरणगालम् अबरान्द कालम् आगुम्। अदै अबेक्षित्तु मुम्मूक्षीक्कळिऩ् संसारत्तिऩ् मुडिवाऩ तेहप्परित्तियाग कालमाऩदु परान्द कालमागुम्। अन्द परान्दगालत्तिल् परामृताः (पराम्रुदा:) मेलाऩ मरणदर्म मऱ्ऱ पिरह्म स्वरूबमागवे आगियवर्गळ् ऎवर्गळो अवर्गळ् पराम्रुदावाग इरुन्दु कॊण्डु ब्रह्मलोकेषु (प्रह्म लोगेषु) सादगर्गळ् अनेगमाय् इरुप्पदाल् पिरह्मलोगम् ऒऩ्ऱाय् इरुन्दालुम् इङ्गु पिरह्म लोगङ्गळिल् ऎऩ्ऱुम् पऩ्मैयिल् कूऱप्पट्टुळ्ळदु। अन्द परप्रह्म लोगत्तै सर्वे परिमुच्यन्ति (सर्वे परिमुच् यन्दि) ऎल्लावऱ्ऱिलिरुन्दुम् ऎरियुम् विळक्किऩ् तिरि पोलुम्, कडागासम् पोलुम् विडुबडुगिऱार्गळ्। अवर्गळ् तेसान्दरम् सॆल्लवेण्डुम् ऎऩ्बदु इल्लै। इरुन्द इडत्तिलेये पिरह्मत्तुडऩ् ऒऩ्ऱि विडुगिऩ्ऱऩर्।
‘शकुनीनामिवाकाशे जले वारिचरस्य वा। पदं यथा न दृश्येत तथा ज्ञानवतां गतिः’ (मो. ध. १८१। ९) ‘अनध्वगा अध्वसु पारयिष्णवः’ ( ? ) इति श्रुतिस्मृतिभ्याम् ।
‘शकुनीनामिवाकाशे जले वारिचरस्य च। पदं यथा न दृश्येत तथा ज्ञानवतां गतिः’
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(ऎव्वाऱु आगायत्तिल् पऱक्कुम् सगुऩिप् पऱवैगळिऩ् पादङ्गळुम्, नीरिल् नीन्दुम् मीऩ्गळिऩ् पादङ्गळुम् अऱिय मुडियादो अव्वाऱे ञाऩियिऩ् कदियुम् आगुम्) ‘अनध्वगा अध्वसु पारयिष्णवः’ (संसार मार्क्कत्तिलिरुन्दु ताण्डुवदऱ्कु इच्चै उळ्ळवर्गळ् संसारमार्क्कत्तै विसारणै सॆय्यमाट्टार्गळ्) ऎऩ्बदु मुदलिय च्रुदि स्म्रुदि वाक्कियङ्गळाल् अऱिगिऱोम्।
देशपरिच्छिन्ना हि गतिः संसारविषयैव परिच्छिन्नसाधनसाध्यत्वात्। ब्रह्म तु समस्तत्वान्न देशपरिच्छेदेन गन्तव्यम्। यदि हि देशपरिच्छिन्नं ब्रह्म स्यात् , मूर्तद्रव्यवदाद्यन्तवदन्याश्रितं सावयवमनित्यं कृतकं च स्यात्। न त्वेवंविधं ब्रह्म भवितुमर्हति। अतस्तत्प्राप्तिश्च नैव देशपरिच्छिन्ना भवितुं युक्ता। अपि च, अविद्यादिसंसारबन्धापनयनमेव मोक्षमिच्छन्ति ब्रह्मविदः, न तु कार्यभूतम् ॥ ६ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
परिच्चिऩ्ऩमाऩ सादऩ सात्यमाय् इरुप्पदाल् संसारगदिदाऩ् तेसप्परिच्चिऩ्ऩत्तुडऩ् कूडियदागुम्। प्रह्ममो ऎङ्गुम् ऎल्लामाय् इरुप्पदाल् तेसप्परिच्चेदत्ताल् अडैयप्पडुवदु अल्ल। प्रह्ममाऩदु तेसप्परिच्चिऩ्ऩमाय् इरुन्दाल् उरुवम्, अवयवम् पोल् आदियुम्, अन्दमुम्, मऱ्ऱदै आसिरियत्तदायुम्, अवयवत्तुडऩ् अनित्तियमाय् उण्डाक्कप्पट्टदागुम्। इव्विदमाग प्रह्मम् इरुक्किऱदु ऎऩ्बदु पॊरुन्दादु। आगैयाल् अदऩुडैय अडैवुम् तेसप्परिच्चिऩ्ऩमुडैयदागादु। पिरह्मत्तै अऱिन्दवर्गळुक्कुम् अवित्या मुदलिय संसारबन्दम् नीङ्गि मोक्षत्तैये विरुम्बुगिऱार्गळ्। कारियत्तुडऩ् कूडियवैगळै अल्ल।
किञ्च, मोक्षकाले-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् मोक्षगालत्तिल्
गताः कलाः पञ्चदश प्रतिष्ठा देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा परेऽव्यये सर्व एकीभवन्ति ॥ ७ ॥
या देहारम्भिकाः कलाः प्राणाद्याः, ताः स्वाः प्रतिष्ठाः गताः स्वं स्वं कारणं गता भवन्तीत्यर्थः। प्रतिष्ठा इति द्वितीयाबहुवचनम्। पञ्चदश पञ्चदशसङ्ख्याका या अन्त्यप्रश्नपरिपठिताः प्रसिद्धाः, देवाश्च देहाश्रयाश्चक्षुरादिकरणस्थाः सर्वे प्रतिदेवतास्वादित्यादिषु गता भवन्तीत्यर्थः ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
पञ्चदश कलाः (पञ्जदसगला:) तेहारम् पगमाऩ पिराणऩ् मुदलिय पदिऩैन्दु कलैगळुम् प्रतिष्ठां गताः (प्रदिष्ट्टाम् कदा:) अवैगळ् तत्तम् पिरदिष्टैयाऩ मूल स्ताऩत्तिऱ्कुच् चॆऩ्ऱु विडुगिऩ्ऱऩ, अदावदु कारणङ्गळै अडैन्दवैगळागिऩ्ऱऩ ऎऩ्बदु पॊरुळ्। इङ्गु प्रतिष्ठां (प्रदिष्ट्टा) ऎऩ्ऱदु इरण्डावदु वेऱ्ऱुमै पऩ्मैयागुम्। पञ्चदश (पञ्जदस:) ऎऩ्ऱदु पदिऩैन्दु ऎण्णिक्कै उळ्ळदाग कडैसि पिरस्ऩत्तिल् इरुप्पदु पिरसित्तम्। देवाश्च तेहत्तै आस्रयित्त कण् मुदलाऩ करणङ्गळिल् इरुक्कुम् तेवदैगळ् सर्वे प्रतिदेवतासु (सर्वेप्रदि तेवदासु) ऎल्ला प्रदि तेवदैगळाऩ आदित्तिय मुदलाऩ तेवदैगळैक् कुऱित्तुच् चॆऩ्ऱवैगळाग आगिऩ्ऱऩ।
यानि च मुमुक्षुणा कृतानि कर्माण्यप्रवृत्तफलानि, प्रवृत्तफलानामुपभोगेनैव क्षीणत्वात्। विज्ञानमयश्चात्मा अविद्याकृतबुद्ध्याद्युपाधिमात्मत्वेन गत्वा जलादिषु सूर्यादिप्रतिबिम्बवदिह प्रविष्टो देहभेदेषु कर्मणां तत्फलार्थत्वात्सह तेनैव विज्ञानमयेनात्मना ; अतो विज्ञानमयो विज्ञानप्रायः। त एते कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा उपाध्यपनये सति परे अव्यये अनन्तेऽक्षये ब्रह्मणि आकाशकल्पेऽजेऽजरेऽमृतेऽभयेऽपूर्वेऽनपरेऽनन्तरेऽबाह्येऽद्वये शिवे शान्ते सर्वे एकीभवन्ति अविशेषतां गच्छन्ति एकत्वमापद्यन्ते जलाद्याधारापनय इव सूर्यादिप्रतिबिम्बाः सूर्ये, घटाद्यपनय इवाकाशे घटाद्याकाशाः ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
कर्माणि (कर्माणि) मुमूक्षुविऩाल् सॆय्यप्पट्ट अप्रविरुत्तमाऩ पलऩ्गळै उडैय कर्माक्कळ् यावुम्, प्रविा्त्तमाऩ पलऩ्गळै उडैय कर्माक्कळिऩ् पलऩ्गळै अनुबविप्पदालेये नासमुऱुम्। आऩाल् अव्वाऱऩ्ऱि आत्मा विज्ञानमयः (आत्मा विक्ञाऩमय:) अवित्या तोषत्तालुण्डाऩ पुत्ति मुदलिय उबादिगळै आत्मावाग ऎण्णि, तण्णीर् मुदलाऩवैगळिल् सुरियऩ् मुदलाऩवैगळिऩ् पिरिदिबिम्बङ्गळ् पोल् इन्द सरीर पेदङ्गळिल् नुऴैन्दवऩाऩ आत्माविऱ्के (ऐीवात्माविऱ्के) कर्माक्कळुडैय पलऩ्गळ् आऩदाल्, इन्दक्कर्माक्कळुडैय पलऩ्गळ् मुमूक्षुवैप् पऱ्ऱुवदु इल्लै। परमात्मावो विक्ञाऩप् परायणाऩवऩ्। ऎऩवे विक्ञाऩमयऩाऩ इन्द आत्माविऩ् उबादिगळ् नीङ्गप्पॆऱ्ऱ पॊऴुदु मुऱ्कूऱप्पट्ट कर्माक्कळ् यावुम् परे अव्यये (परे अव्यये) मुडिवऱ्ऱदायुम्, नासमऱ्ऱदायुम् आगासम्बोल् ऎङ्गुम् निऱैन्ददायुम् उळ्ळ पिरह्मत्तिल् सर्वे (सर्वे) यावुम्, एकीभवन्ति (एगीबवन्दि) ऒऩ्ऱागि विडुगिऩ्ऱऩ। पिरदि पिम्बङ्गळुक्कु आदारमाऩ ऐलम् मुदलाऩवैगळ् नीक्कप्पॆऱ्ऱबॊऴुदु अप्पिरदिबिम्बङ्गळ् सुरियऩिलुम्, इडम् मुदलाऩ उबादिगळ् नीक्कप्पट्ट पॊऴुदु कडागासम् मुदलाऩवै महागासत्तिलुम् ऒऩ्ऱि इरण्डऱक्कलन्दु विडुवदु पोल् मुऱ्कूऱप्पट्टवैगळ् यावुम् अप्परम्बॊरुळुडऩ् इरण्डऱक्कलन्दु विडुगिऩ्ऱऩ। परे अव्यये अनन्दमायुम्, नासमऱ्ऱदायुम्, पिरह्ममायुम्, आगासत्तिऱ्कु ऒप्पायुम्, पिऱप्पऱ्ऱदायुम्। मरणदर्ममऱ्ऱदायुम्, पयमऱ्ऱदायुम्, आदियऱ्ऱदायुम् तऩ्ऩैक् काट्टिलुम् मेलाऩदु अऱ्ऱदायुम्। तऩ्ऩैत्तविर वेऱु ऒऩ्ऱु अऱ्ऱदायुम्, पाह्यमऱ्ऱदायुम् (वॆळिविषयङ्गळ् अऱ्ऱदायुम्) इरण्डऱ्ऱदायुम्, मङ्गलगरमाऩदायुम्, सन्ददमायुम् उळ्ळ परप्रह्मत्तिडत्तिल् ऎल्लाम् इरण्डऱ्ऱु ऒऩ्ऱिविडुगिऩ्ऱऩ।
किञ्च,
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम्
यथा नद्यः स्यन्दमानाः समुद्रेऽस्तं गच्छन्ति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान्नामरूपाद्विमुक्तः परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ ८ ॥
यथा नद्यः गङ्गाद्याः स्यन्दमानाः गच्छन्त्यः समुद्रे समुद्रं प्राप्य अस्तम् अदर्शनमविशेषात्मभावं गच्छन्ति प्राप्नुवन्ति नाम च रूपं च नामरूपे विहाय हित्वा, तथा अविद्याकृतनामरूपात् विमुक्तः सन् विद्वान् परात् अक्षरात्पूर्वोक्तात् परं दिव्यं पुरुषं यथोक्तलक्षणम् उपैति उपगच्छति ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यथा (यदा) ऎव्वाऱु स्यन्दमानाः (स्यन्दमाऩा:) पॆरुगुगिऩ्ऱ नद्यः (नत्य:) कङ्गै मुदलिय नदिगळ् नामरूपे (नामरूबे) नाबरूबङ्गळै विहाय (विहाय) विट्टु समुद्रे (समुत्रे) समुत्तिरत्तै अडैन्दु अस्तं (अस्तम्) विसेषत् तऩ्मै अऱ्ऱु अदऩुडऩ् कलन्दु इल्लामल् गच्छन्ति (कच्चन्दि) आगिऩ्ऱदो तथा (तदा) अव्वाऱे नामरूपाद्विमुक्तः (नामरूबात् विमुक्त:) अवित्तैयिऩाल् एऱ्पट्ट नामरूबङ्गळिलिरुन्दु विडुबट्ट विद्वान् (वित्वाऩ्) विवेगियाऩ वित्वाऩऩवऩ् पराम्परं (परात्परम्) मुऩ्बु कूऱप्पट्ट अक्षरत्तैक् काट्टिलुम् तिव्यमाऩ पुरुषं (पुरुषम्) मुऱ्कूऱप्पट्ट लक्षणत्तुडऩ् कूडिय पिरह्मत्तै अडैगिऱाऩ्।
ननु श्रेयस्यनेके विघ्नाः प्रसिद्धाः ; अतः क्लेशानामन्यतमेनान्येन वा देवादिना च विघ्नितो ब्रह्मविदप्यन्यां गतिं मृतो गच्छति न ब्रह्मैव ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(सङ्गै) च्रेयस् ऎऩ्ऩुम् मोक्षमडैवदिल् अनेग विक्किऩङ्गळ् (इडैयूऱुगळ्) एऱ्पडुवदु ऎऩ्बदु पिरसित्तमाऩवै। आगैयाल् मऱ्ऱवर्गळाल् एऱ्पडुम् क्लेसङ्गळालो, अल्लदु तेवर्गळाल् सॆय्यप्पट्ट इडैयूऱुगळिऩ् कारणत्तालो पिरह्म वित्ताऩवऩुम् मरणमडैन्दु वेऱु कदियै अडैवाऩ्। प्रह्मत्तै अडैवदु इल्लै ऎऩिल्
न, विद्ययैव सर्वप्रतिबन्धस्यापनीतत्वात्। अविद्याप्रतिबन्धमात्रो हि मोक्षो नान्यप्रतिबन्धः, नित्यत्वादात्मभूतत्वाच्च। तस्मात्-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
(समादाऩम्) अव्वाऱु अल्ल। पिरह्म वित्तैयालेये ऎल्ला पिरदि पन्दङ्गळुम् नीक्कप्पडुवदाल्, मोक्षत्तिऱ्कु अवित्तिया पिरदिबन्द मात्तिरमेयऩ्ऱि वेऱु पिरदिबन्दम् किडैयादु। एऩ्ऎऩिल् नित्तियमाऩवऩायुम्, आत्मबूदमायुम् इरुप्पदागुम्। आगैयाल्
स यो ह वै तत्परमं ब्रह्म वेद ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रन्थिभ्यो विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ ९ ॥
सः यः कश्चित् ह वै लोके तत् परमं ब्रह्म वेद साक्षादहमेवास्मीति जानाति, स नान्यां गतिं गच्छति। देवैरपि तस्य ब्रह्मप्राप्तिं प्रति विघ्नो न शक्यते कर्तुम् ; आत्मा ह्येषां स भवति। तस्माद्ब्रह्म विद्वान् ब्रह्मैव भवति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
यः ह वै (य: ह वै) ऎवऩ् ऒरुवऩ् इव्वुलगिल् तत्परमं ब्रहा (तत् परमम् प्रह्म) अन्द परप्पिरह्मत्तै वेद (वेद) अऱिगिऩ्ऱाऩो, अदावदु नाऩ् अन्दप् परप्पिरह्ममायिरुक्किऱेऩ् ऎऩ्ऱु साक्षात्ताग अऱिगिऩ्ऱाऩो सः (स:) अवऩ् वेऱुगदियै अडैवदिल्लै। तेवर्गळुम् अवऩुडैय पिरह्मप्पिराप्तिक्कु इडैयूऱु सॆय्य मुडियादवर्गळागिऱार्गळ्। अवऩे (अन्द पिरह्म वेत्तावे) अवर्गळुडैय आत्मावाग इरुक्किऱाऩ्। आगैयाल् पिरह्मत्तै अऱिन्दवऩ् पिरह्ममागिऩ्ऱाऩ्।
किञ्च, न अस्य विदुषः अब्रह्मवित् कुले भवति ; किञ्च, तरति शोकम् अनेकेष्टवैकल्यनिमित्तं मानसं सन्तापं जीवन्नेवातिक्रान्तो भवति। तरति पाप्मानं धर्माधर्माख्यं गुहाग्रन्थिभ्यः हृदयाविद्याग्रन्थिभ्यः विमुक्तः सन् मृतः भवतीत्युक्तमेव ‘भिद्यते हृदयग्रन्थिः’ (मु. उ. २। २। ९) इत्यादि ॥ ९ ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
मेलुम् अस्य (अस्य) इन्द पिरह्मत्तै अडैन्द वित्वाऩिऩ् कुले (कुले) कुलत्तिल् अब्रह्मवित् पिरह्मत्तै अऱियादवऩ् न भवति (न पवदि) उण्डावदुम् इल्लै। मेलुम् शोकं (सोगम्) तऩक्कु इष्टमाऩवैगळै इऴप्पदाल् उण्डागुम् माऩसीगमाऩ सोगत्तै तरति (तरदि) जीवित्तुक्कॊण्डिरुक्कुम् पॊऴुदे कडन्दु विडुगिऱाऩ्। पाप्मानं (पाप्माऩम्) तर्मा तर्मम् ऎऩप्पडुम् पुण्यबाबङ्गळै तरति (तरदि) गुहाग्रन्थिभ्यः (कुहाक्रन्दिप्य:) अवित्यारूबाऩ हिरुदय क्रन्दिगळिलिरुन्दु (पुत्तियै आस्रयित्त अवित्या वासऩैगळिलिरुन्दु) विमुक्तः (विमुक्त:) विडुबट्टवऩागि अमृतः (अम्रुद:) मरणदर्ममऱ्ऱवऩाग भवति (पवदि) आगिऩ्ऱाऩ्। ‘भिद्यते हृदयग्रन्थिः’ इत्यादि पित्यदे ह्रुदय क्रन्दि इत्यादि मुदलियवगैळाल् मुऩ्बे कूऱप्पट्टुळ्ळदु।
अथेदानीं ब्रह्मविद्यासम्प्रदानविध्युपप्रदर्शनेनोपसंहारः क्रियते —
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
इप्पॊऴुदु पिरह्मवित्या सम्बिरदाऩ विदिमुऱैगळै उबदेसिप्पदुडऩ् मुडिवुऱै कूऱप्पडुगिऱदु।
तदेतहचाभ्युक्तम्-
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
- अदु इन्द रुक्काल् कूऱप्पडुगिऱदु।
तदेतदृचाभ्युक्तम् —
क्रियावन्तः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयन्तः
।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां वदेत शिरोव्रतं विधिवद्यैस्तु चीर्णम् ॥ १० ॥
तदेतत् विद्यासम्प्रदानविधानम् ऋचा मन्त्रेण अभ्युक्तम् अभिप्रकाशितम् ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
अन्द इन्द वित्या सम्ब्रदाऩ विदिमुऱैगळै इन्द रिक्मन्दिरत्ताल् कूऱप्पट्टु पिरगासप्पडुत्तप्पडुगिऱदु
क्रियावन्तः यथोक्तकर्मानुष्ठानयुक्ताः। श्रोत्रियाः ब्रह्मनिष्ठाः अपरस्मिन्ब्रह्मण्यभियुक्ताः परं ब्रह्म बुभुत्सवः स्वयम् एकर्षिम् एकर्षिनामानमग्निं जुह्वते जुह्वति श्रद्धयन्तः श्रद्दधानाः सन्तः ये, तेषामेव संस्कृतात्मनां पात्रभूतानाम् एतां ब्रह्मविद्यां वदेत ब्रूयात् शिरोव्रतं शिरस्यग्निधारणलक्षणम्। यथा आथर्वणानां वेदव्रतं प्रसिद्धम्। यैस्तु यैश्च तत् चीर्णं विधिवत् यथाविधानं तेषामेव वदेत ॥ १० ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
क्रियावन्तः (क्रिया वन्द:) वेदोक्तमाऩ कर्माऩुष्टाऩङ्गळिल् ईडुबट्टवर्गळायुम् उळ्ळ श्रोत्रियाब्रह्मनिष्ठाः (स्रोत्तिरिय पिरह्म्मनिष्ट्टा:) सुरोत्तिरियर्गळायुम् परप्प्रह्मत्तै अऱिय वेण्डुम् ऎऩ्ऱ तीविर इच्चै उळ्ळवर्गळायुम् उळ्ळ श्रद्धयन्तः (च्रत्तयन्द:) मिगवुम् सिरत्तै उळ्ळवर्गळ् स्वयं (स्वयम्) ताङ्गळ् एकर्षिं (एगर्षिम्) एगर्षिम् ऎऩ्ऱ पॆयरुडैय अक्ऩियिल् जुह्वते (ऐ्ह्वदे) होमम् सॆय्गिऱार्गळ्। तेषाम् एव (तेषाम् एव) अत्तगैय संस्कारम् अडैन्द सत्पात्तिरर्गळ् यैः तु (यै: तु) ऎवर्गळो अवर्गळ् शिरोव्रतं (सिरोव्रदम्) सिरसिल् अक्ऩि तरिप्पदु ऎऩ्ऱ अदर्वण वेदत्तिऩरिऩ् वेदव्रदमाऩदु चीर्णं विधिवत् (च्चीर्णम् विदिवत्) विदिमुऱैप्पडि सॆय्यप्पट्टदो अवर्गळुक्कुमे एतां ब्रह्मविद्यां (एदाम् पिरह्मवित्याम्) इन्द प्रह्म वित्तैयै वदेत् (वदेत्) उबदेसिक्क वेण्डुम्। (अत्तगैयवर्गळे इप्पिरह्म्म वित्तैयै एऱ्कप्पात्तिरमाऩवर्गळ् ऎऩ्बदु पॊरुळ्।
तदेतत्सत्यमृषिरङ्गिराः पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते। नमः परमऋषिभ्यो नमः परमऋषिभ्यः ॥ ११ ॥
तदेतत् अक्षरं पुरुषं सत्यम् ऋषिः अङ्गिरा नाम पुरा पूर्वं शौनकाय विधिवदुपसन्नाय पृष्टवते उवाच। तद्वदन्योऽपि तथैव श्रेयोर्थिने मुमुक्षवे मोक्षार्थं विधिवदुपसन्नाय ब्रूयादित्यर्थः। न एतत् ग्रन्थरूपम् अचीर्णव्रतः अचरितव्रतोऽपि अधीते न पठति ; चीर्णव्रतस्य हि विद्या फलाय संस्कृता भवतीति ।
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
तत् एतत् सत्यम् (तत् एदत् सत्तियम्) अन्द इन्द अक्षरमायुम्, सत्तियमायुम् उळ्ळ पुरुषऩैक् कुऱित्तु पुरा (पुरा) मुऩ्बु अङ्गिराः (अङ्गिरा) अङ्गिरस् ऎऩ्ऱ महरिषियाऩवर् विदिप्पडि अवरै अडैन्दु पणिवुडऩ् केट्ट सॆळणगरिऩ् पॊरुट्टु उवाच (उवास) कूऱिऩार्। अव्वाऱे मऱ्ऱवर्गळुम् इवरैप् पोलवे विदिप्पडि अडैन्दवर्गळागि च्रेयस्सिल् विरुप्पमुडैयवराऩ मुमूक्षीविऱ्कु मोक्षत्तिऩ् पॊरुट्टु उबदेसिक्क वेण्डुम् ऎऩ्बदु पॊरुळ्। अचीर्णव्रतः (असीर्णव्रद:) मुऱ्कूऱप्पट्ट व्रदत्तै अऩुष्टिक्कादवऩ् एतत् (एदत्) इन्द किरन्दवडिवमाऩ (नूल्वडिवमाऩ) पिरह्म वित्तैयै न अपि अधीते (न अबि अदीदे) पडिप्पदु इल्लै।अम्मादिरि व्रदमुऱैगळै मेऱ्कॊण्डवर्गळुक्के संस्कारमुम् अदऩ् पलऩुम् एऱ्पडुम् ऎऩ्बदेयागुम्।
समाप्ता ब्रह्मविद्या ; सा येभ्यो ब्रह्मादिभ्यः पारम्पर्यक्रमेण सम्प्राप्ता, तेभ्यो नमः परमऋषिभ्यः। परमं ब्रह्म साक्षाद्दृष्टवन्तो ये ब्रह्मादयोऽवगतवन्तश्च, ते परमर्षयः तेभ्यो भूयोऽपि नमः। द्विर्वचनमत्यादरार्थं मुण्डकसमाप्त्यर्थं च ॥
ज्ञानानन्द-भारती - द्राविडी
परमऋषिभ्यः (परमरिषिप्य:) पिरह्मा मुदल् वऴिवऴियाग इन्द पिरह्म वित्तैयै उबदेसित्त अल्लदु पिरह्मा मुदल् वऴि, वऴियाग इन्द पिरह्मवित्तैयैक् कॊणर्न्द मुऩिवर्गळिऩ् पॊरुट्टु नमः (नम:) नमस्कारम्। परमर्षिभ्यः (परमरिषिप्य:) अप्परप्पिरह्मत्तै साक्षात्तागक्कण्ड पिरह्म मुदलाऩ मऱ्ऱ रिषिगळुक्कुम्, ऎवर्गळ् अप्परप्पिरह्मत्तै उणर्न्दार्गळो अत्तगैय महरिषिगळुक्कुम् नमः (नम:) मऱुबडियुम् नमस्कारम्। इङ्गु इरुमुऱै नमस्करित्तदु इदऩुडैय मुक्कियत्-तऩ्मैयैक् कुऱिप्पदऱ्कुम्, इन्द मुण्डगत्तै मुडिप्पदऱ्कुम् आगुम्।
इति तृतीयमुण्डके द्वितीयखण्डभाष्यम् ॥