प्रभेदाः

शुद्धः

  • उदात्तजन्य इति विश्वासः।
  • शुद्धः dependent , substitute, or enclitic svarita
  • “उदात्ताद् अनुदात्तस्य स्वरितः” इत्यनेन जातः।

जात्यः

  • जात्यः/ नित्यः/ independent/ innate
  • पदमध्ये संहिताजन्यः। “When an ancestral Udātta bearing syllable is innately lost due to certain natural saṃdhi-s (an innate version of the Kṣaipra clause) then such syllables come with a Svarita tone. " - MT
  • उच्चारणम् अर्वाचीनम् - “on hrasva AV jAtyasvarita is stressed and in higher pitch like regular svarita. in dIrgha it is reduplicated but the second copy is uttered in slightly higher pitch than 1st.”

उदाहरणानि

  • वात्स्यः॒ क्व॑ - क्व॑शब्दः स्वरितः। कु+अ॒=क्व॑।
  • वि+आ॒पि॒थ॒ - व्या॑पिथ। वी॒र्या॑णि।

अनित्यः

कम्पः

कम्पपृष्ठम् भिन्नम्।

क्षैप्रः

  • उदात्तसन्नतरयोर् हि यण् सन्धौ क्षैप्र उद्भवति।
  • (U or S_i) + A ) →‌ semivowel + S_i । तत्र तत्त्वम् एवम् - एकस्यैव यण्-सन्धि-जन्यस्य स्वरस्योच्चारणय् उदात्त-सन्नतरयोर् उभयोर् अपि श्रावणे प्रयत्नात् क्षैप्रस्वरितो भवति।
  • अ॒प्सु अ॒न्तः - अ॒प्स्व॒॑न्तः! अन्तिमस् तकारोऽप्युदात्तः।

प्रश्लिष्टः

  • एकादेशे पदसन्धौ वैकल्पिकः स्वरितः। न ए॒व - नै॒॑व।
  • (U + A ) →‌S_i
  • [ (A + U ) →‌U इति साधारणनियमस्यापवादः।]