००७ मालि-वधः

ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನಿಂದ ರಾಕ್ಷಸರ ಸಂಹಾರ

ನಾರಾಯಣಗಿರಿಂ ತೇ ತು ಗರ್ಜಂತೋ ರಾಕ್ಷಸಾಂಬುದಾಃ ।
ಅರ್ದಯಂತೋಽಸ್ತ್ರವರ್ಷೇಣ ವರ್ಷೇಣೇವಾದ್ರಿಮಂಬುದಾಃ ॥

(ಅಹಸ್ತ್ಯರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ - ರಘುನಂದನ !) ಮೋಡಗಳು ಮಳೆಸುರಿಸಿ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ತೋಯಿಸುವಂತೆಯೇ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಾ ಆ ರಾಕ್ಷಸರೂಪೀ ಮೇಘಗಳು ಅಸ್ತ್ರಗಳ ಮಳೆಗಳಿಂದ ನಾರಾಯಣನನ್ನು ಪೀಡಿಸತೊಡಗಿದರು.॥1॥

ಶ್ಯಾಮಾವದಾತಸ್ತೈರ್ವಿಷ್ಣುರ್ನೀಲೈರ್ನಕ್ತಂಚರೋತ್ತಮೈಃ ।
ವೃತೋಂಽಜನಗಿರೀವಾಯಂ ವರ್ಷಮಾಣೈಃ ಪಯೋಧರೈಃ ॥

ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶ್ರೀವಿಗ್ರಹವು ಉಜ್ವಲ ಶ್ಯಾಮವರ್ಣದಿಂದ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರಗಳ ಮಳೆಗರೆಯುವ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿಶಾಚರರು ನೀಲಿಬಣ್ಣದವರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂಜನಗಿರಿಯನ್ನು ಸುತ್ತಲಿನಿಂದ ಮುತ್ತಿ ಕೃಷ್ಣಮೇಘಗಳು ಮಳೆಗರೆಯುವಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತಿತ್ತು.॥2॥

ಶಲಭಾ ಇವ ಕೇದಾರಂ ಮಶಕಾ ಇವ ಪಾವಕಮ್ ।
ಯಥಾಮೃತಘಟಂ ದಂಶಾ ಮಕರಾ ಇವ ಚಾರ್ಣವಮ್ ॥

ತಥಾ ರಕ್ಷೋಧನುರ್ಮುಕ್ತಾ ವಜ್ರನೀಲ ಮನೋಜವಾಃ ।
ಹರಿಂ ವಿಶಂತಿ ಸ್ಮ ಶರಾ ಲೋಕಾ ಇವ ವಿಪರ್ಯಯೇ ॥

ಮಿಡತೆಗಳು ಭತ್ತದ ಪೈರನ್ನು ಮುತ್ತುವಂತೆ, ಪತಂಗಗಳು ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಮುತ್ತುವಂತೆ, ಜೇನುತುಪ್ಪವನ್ನು ಕಾಡು ನೊಣಗಳು ಮುತ್ತಿಕೊಂಡಂತೆ, ಮೊಸಳೆಗಳು ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿ ಸುವಂತೆ, ರಾಕ್ಷಸರು ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವಜ್ರಾಯುಧದಂತಹ, ವಾಯುವೇಗ-ಮನೋವೇಗದಂತಹ ಬಾಣಗಳು, ಪ್ರಳಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ತ ಲೋಕಗಳು ಶ್ರೀಹರಿಯಲ್ಲಿ ಲೀನವಾಗುವಂತೆಯೇ, ನಾರಾಯಣನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಲೀನವಾಗಿ ಹೋದವು.॥3-4॥

ಸ್ಯಂದನೈಃ ಸ್ಯಂದನಗತಾ ಗಜೈಶ್ಚ ಗಜಮೂರ್ಧಗಾಃ ।
ಅಶ್ವಾರೋಹಾಸ್ತಥಾಶ್ವೈಶ್ಚ ಪಾದಾತಾಶ್ಚಾಂಬರೇ ಸ್ಥಿತಾಃ ॥

ರಥದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಯೋಧರು ರಥಗಳೊಂದಿಗೆ, ಗಜಸವಾರರು ಗಜಗಳೊಂದಿಗೆ, ಕುದುರೆ ಸವಾರರು ಕುದುರೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ಪದಾತಿಗಳು ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಆಗಸದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದರು.॥5॥

ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಾ ಗಿರಿನಿಭಾಃ ಶರೈಃ ಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿತೋಮರೈಃ ।
ನಿರುಚ್ಛ್ವಾಸಂ ಹರಿಂ ಚಕ್ರುಃ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಾ ಇವ ದ್ವಿಜಮ್ ॥

ಪರ್ವತೋಪಮ ರಾಕ್ಷಸ ಶ್ರೇಷ್ಠರು ಸುತ್ತಲಿನಿಂದ ಶಕ್ತಿ, ಋಷ್ಟಿ, ತೋಮರ, ಬಾಣಗಳ ಮಳೆಗರೆದು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ ಮಾಡುವ ದ್ವಿಜರು ಶ್ವಾಸವನ್ನು ತಡೆಯುವಂತೆ, ನಾರಾಯಣನ ಉಸಿರು ನಿಲ್ಲಿಸಿಬಿಟ್ಟರು.॥6॥

ನಿಶಾಚರೈಸ್ತಾಡ್ಯಮಾನೋ ಮೀನೈರಿವ ಮಹೋದಧಿಃ ।
ಶಾರ್ಙ್ಗಮಾಯಮ್ಯ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ರಾಕ್ಷಸೇಭ್ಯೋಽಸೃಜಚ್ಛರಾನ್ ॥

ಮೀನುಗಳ ಮಹಾಸಾಗರವನ್ನು ಪ್ರಹರಿಸುವಂತೆ ಆ ನಿಶಾಚರರು ತಮ್ಮ ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಗ ದುರ್ಜಯ ದೇವನಾದ ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಶಾರ್ಙ್ಗಧನುಸ್ಸನ್ನು ಸೆಳೆದು ರಾಕ್ಷಸರ ಮೇಲೆ ಬಾಣಗಳ ಮಳೆಗರೆದನು.॥7॥

ಶರೈಃ ಪೂರ್ಣಾಯತೋತ್ಸೃಷ್ಟೈರ್ವಜ್ರಕಲ್ಪೈರ್ಮನೋಜವೈಃ ।
ಚಿಚ್ಛೇದ ವಿಷ್ಣುರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶತಶೋಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥

ಧನುಸ್ಸನ್ನು ಆಕರ್ಣಾಂತ ಸೆಳೆದು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಾಣಗಳು ಅಸಹ್ಯವಾದ ವಜ್ರಾಯುಧದಂತೆ, ಮನೋವೇಗದಿಂದ ಒಡಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಆ ಹರಿತ ಬಾಣಗಳಿಂದ ವಿಷ್ಣುವು ಸಾವಿರಾರು ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಹಾಕಿದನು.॥8॥

ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಶರವರ್ಷೇಣ ವರ್ಷಂ ವಾಯುರಿವೋತ್ಥಿತಮ್ ।
ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಮಹಾಶಂಖಂ ಪ್ರದಧ್ಮೌ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ ॥

ಮೋಡಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮಳೆಯನ್ನು ಬಿರುಗಾಳಿ ಹಾರಿಸಿ ಬಿಡುವಂತೆ ನಾರಾಯಣನು ತನ್ನ ಬಾಣವರ್ಷದಿಂದ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಓಡಿಸಿ ತನ್ನ ಪಾಂಚಜನ್ಯವೆಂಬ ಶಂಖವನ್ನು ಊದಿದನು.॥9॥

ಸೋಂಽಬುಜೋ ಹರಿಣಾ ಧ್ಮಾತಃ ಸರ್ವಪ್ರಾಣೇನ ಶಂಖರಾಟ್ ।
ರರಾಸ ಭೀಮನಿರ್ಹ್ರಾದಸ್ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಂ ವ್ಯಥಯನ್ನಿವ ॥

ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಾಣಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಊದಿದ ಆ ಜಲ-ಜನಿತ ಶಂಖರಾಜನ ಭಯಂಕರ ಶಬ್ದದಿಂದ ಮೂರು ಲೋಕಗಳನ್ನು ವ್ಯಥೆಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಿತು.॥10॥

ಶಂಖರಾಜರವಃ ಸೋಽಥ ತ್ರಾಸಯಾಮಾಸ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ।
ಮೃಗರಾಜ ಇವಾರಣ್ಯೇ ಸಮದಾನಿವ ಕುಂಜರಾನ್ ॥

ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಗರ್ಜಿಸುವ ಸಿಂಹವು ಮತ್ತ ಗಜಗಳನ್ನು ಭಯಗೊಳಿಸುವಂತೆಯೇ ಆ ಶಂಖ ಧ್ವನಿಯು ಸಮಸ್ತ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಭಯಗೊಳಿಸಿ, ಗಾಬರಿ ಹುಟ್ಟಿಸಿತು.॥11॥

ನ ಶೇಕುರಶ್ವಾಃ ಸಂಸ್ಥಾತುಂ ವಿಮದಾಃ ಕುಂಜರಾಽಭವನ್ ।
ಸ್ಯಂದನೇಭ್ಯಶ್ಚ್ಯುತಾ ವೀರಾಃ ಶಂಖರಾವಿತದುರ್ಬಲಾಃ ॥

ಆ ಶಂಖಧ್ವನಿ ಕೇಳಿ ಶಕ್ತಿ ಸಾಹಸವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಕುದುರೆಗಳು ಯುದ್ಧರಂಗದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲದಾದವು. ಆನೆಗಳ ಮದ ಇಳಿದುಹೋಯಿತು, ವೀರಸೈನಿಕರು ರಥದಿಂದ ಕೆಡಹಿಬಿದ್ದರು.॥12॥

ಶಾರ್ಙ್ಗಚಾಪ ವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ವಜ್ರತುಲ್ಯಾನನಾಃ ಶರಾಃ ।
ವಿದಾರ್ಯ ತಾನಿ ರಕ್ಷಾಂಸಿ ಸಪುಂಖಾ ವಿವಿಶುಃ ಕ್ಷಿತಿಮ್ ॥

ವಜ್ರದಂತೆ, ಸುಂದರ ರೆಕ್ಕೆಗಳುಳ್ಳ ಆ ಕಠೋರವಾದ ತುದಿಯುಳ್ಳ ಬಾಣಗಳು ಶಾರ್ಙ್ಗ ಧನುಸ್ಸಿನಿಂದ ಚಿಮ್ಮಿ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಸೀಳುತ್ತಾ ಪೃಥಿವಿಯಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವು.॥13॥

ಭಿದ್ಯಮಾನಾಃ ಶರೈಃ ಸಂಖ್ಯೇ ನಾರಾಯಣಕರಚ್ಯುತೈಃ ।
ನಿಪೇತೂ ರಾಕ್ಷಸಾ ಭೂಮೌ ಶೈಲಾ ವಜ್ರಹತಾ ಇವ ॥

ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವು ಬಿಟ್ಟ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಛಿನ್ನ-ಭಿನ್ನರಾದ ನಿಶಾಚರರು ವಜ್ರಾಘಾತದಿಂದ ಪುಡಿಯಾದ ಪರ್ವತದಂತೆ ಧರಾಶಾಯಿಯಾಗ ತೊಡಗಿದರು.॥14॥

ವ್ರಣಾನಿ ಪರಗಾತ್ರೇಭ್ಯೋ ವಿಷ್ಣುಚಕ್ರಕೃತಾನಿ ಹಿ ।
ಅಸೃಕ್ ಕ್ಷರಂತಿ ಧಾರಾಭಿಃ ಸ್ವರ್ಣಧಾರಾ ಇವಾಚಲಾಃ ॥

ಶ್ರೀಹರಿಯ ಚಕ್ರದಿಂದ ಶತ್ರುಗಳ ಶರೀರಗಳಲ್ಲಿ ಆದ ಗಾಯಗಳಿಂದ ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಹರಿಯುವ ಕೆಂಪುನೀರಿನಂತೆ ರಕ್ತದ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಹರಿಯತೊಡಗಿದವು.॥15॥

ಶಂಖರಾಜರವಶ್ಚಾಪಿ ಶಾಂರ್ಙ್ಗಚಾಪರವಸ್ತಥಾ ।
ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ರವಾಂಶ್ಚಾಪಿ ಗ್ರಸತೇ ವೈಷ್ಣವೋ ರವಃ ॥

ಶಂಖರಾಜದ ಧ್ವನಿ, ಶಾರ್ಙ್ಗಧನುಸ್ಸಿನ ಟೆಂಕಾರ ಹಾಗೂ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಗರ್ಜನೆಯ ತುಮುಲ ನಾದಗಳಿಂದ ರಾಕ್ಷಸರ ಕೋಲಾಹಲವು ಅಡಗಿಹೋಯಿತು.॥16॥

ತೇಷಾಂ ಶಿರೋಧರಾನ್ ಧೂತಾನ್ ಶರಧ್ವಜ ಧನೂಂಷಿ ಚ ।
ರಥಾನ್ ಪಾತಾಕಾಸ್ತೂಣೀರಾಂಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸ ಹರಿಃ ಶರೈಃ ॥

ರಾಕ್ಷಸರ ನಡುಗುತ್ತಿರು ತಲೆಗಳನ್ನು, ಬಾಣಗಳನ್ನು, ಧ್ವಜಗಳನ್ನು, ಧನುಸ್ಸುಗಳನ್ನು, ರಥ-ಪತಾಕೆಗಳನ್ನು, ಬತ್ತಳಿಕೆಗಳನ್ನು, ಭಗವಂತನು ತನ್ನ ಬಾಣಗಳಿಂದ ತುಂಡರಿಸಿಬಿಟ್ಟನು.॥17॥

ಸೂರ್ಯಾದಿವ ಕರಾ ಘೋರಾ ವಾರ್ಯೋಘಾ ಇವ ಸಾಗರಾತ್ ।
ಪರ್ವತಾದಿವ ನಾಗೇಂದ್ರಾ ಧಾರೌಘಾ ಇವ ಚಾಂಬುದಾತ್ ॥

ತಥಾ ಶಾರ್ಙ್ಗವಿನುರ್ಮುಕ್ತಾಃ ಶರಾ ನಾರಾಯಣೇರಿತಾಃ ।
ನಿರ್ಧಾವಂತೀಷವಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶತಶೋಥ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥

ಸೂರ್ಯನ ಭಯಂಕರ ಕಿರಣಗಳಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹ ಉಂಟಾಗುವಂತೆ, ಪರ್ವತದಿಂದ ದೊಡ್ಡ-ದೊಡ್ಡ ಸರ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಘಗಳಿಂದ ಜಲದ ಧಾರೆ ಉಂಟಾಗುವಂತೆಯೇ ನಾರಾಯಣನ ಶಾರ್ಙ್ಗಧನುಸ್ಸಿನಿಂದ ಹೊರಟ ನೂರಾರು ಸಾವಿರ ಬಾಣಗಳು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹರಿದಾಡಿದವು.॥18-19॥

ಶರಭೇಣ ಯಥಾ ಸಿಂಹಾಃ ಸಿಂಹೇನ ದ್ವಿರದಾ ಯಥಾ ।
ದ್ವಿರದೇನ ಯಥಾ ವ್ಯಾಘ್ರಾ ವ್ಯಾಘ್ರೇಣ ದ್ವೀಪಿನೋ ಯಥಾ ॥

ದ್ವೀಪಿನೇವ ಯಥಾ ಶ್ವಾನಃ ಶುನಾ ಮಾರ್ಜಾರಕೋ ಯಥಾ ।
ಮಾರ್ಜಾರೇಣ ಯಥಾ ಸರ್ಪಾಃ ಸರ್ಪೇಣ ಚ ಯಥಾಖವಃ ॥

ತಥಾ ತೇ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಸರ್ವೇ ವಿಷ್ಣುನಾ ಪ್ರಭವಿಷ್ಣುನಾ ।
ದ್ರವಂತಿ ದ್ರಾವಿತಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಶಾಯಿತಾಶ್ಚ ಮಹೀತಲೇ ॥

ಶರಭನಿಂದ ಸಿಂಹ, ಸಿಂಹನಿಂದ ಆನೆ, ಆನೆಯಿಂದ ಹುಲಿ, ಹುಲಿಯಿಂದ ಚಿರತೆ, ಚಿರತೆಯಿಂದ ನಾಯಿಗಳು, ನಾಯಿಯಿಂದ ಬೆಕ್ಕುಗಳು, ಬೆಕ್ಕಿನಿಂದ ಹಾವುಗಳು, ಹಾವಿನಿಂದ ಇಲಿಗಳು ಹೆದರಿ ಓಡಿಹೋಗುವಂತೆಯೇ ಎಲ್ಲ ರಾಕ್ಷಸರು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಏಟು ತಿಂದು ಓಡತೊಡಗಿದರು. ಅವನು ಓಡಿಸಿದ ಅನೇಕ ರಾಕ್ಷಸರು ಧರಾಶಾಯಿಯಾದರು.॥20-22॥

ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ನಿಹತ್ಯ ಮಧುಸೂದನಃ ।
ವಾರಿಜಂ ಪೂರಯಾಮಾಸ ತೋಯದಂ ಸುರರಾಡಿವ ॥

ಸಾವಿರಾರು ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ವಧಿಸಿ ಮಧುಸೂದನನು ತನ್ನ ಪಾಂಚಜನ್ಯ ಶಂಖವನ್ನು, ದೇವೇಂದ್ರನು ನೀರಿನಿಂದ ಮೇಘಗಳನ್ನು ತುಂಬುವಂತೆಯೇ ಗಂಭೀರ ಧ್ವನಿಯಿಂದ ತುಂಬಿಬಿಟ್ಟನು.॥23॥

ನಾರಾಯಣ ಶರತ್ರಸ್ತಂ ಶಂಖನಾದಸುವಿಹ್ವಲಮ್ ।
ಯಯೌ ಲಂಕಾಮಭಿಮುಖಂ ಪ್ರಭಗ್ನಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ಬಲಮ್ ॥

ನಾರಾಯಣನ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಭಯಗೊಂಡು, ಶಂಖನಾದದಿಂದ ವ್ಯಾಕುಲಗೊಂಡ ರಾಕ್ಷಸ ಸೈನ್ಯವು ಲಂಕೆಯ ಕಡೆಗೆ ಓಡಿಹೋಯಿತು.॥24॥

ಪ್ರಭಗ್ನೇ ರಾಕ್ಷಸಬಲೇ ನಾರಾಯಣ ಶರಾಹತೇ ।
ಸುಮಾಲೀ ಶರವರ್ಷೇಣ ನಿವವಾರ ರಣೇ ಹರಿಮ್ ॥

ನಾರಾಯಣನ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಗಾಯಗೊಂಡು ರಾಕ್ಷಸ ಸೈನ್ಯವು ಓಡತೊಡಗಿದಾಗ ಸುಮಾಲಿಯು ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ಬಾಣಗಳ ಮಳೆಗರೆದು ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದನು.॥25॥

ಸ ತು ತಂ ಛಾದಯಾಮಾಸ ನೀಹಾರ ಇವ ಭಾಸ್ಕರಮ್ ।
ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಸತ್ತ್ವಸಂಪನ್ನಾಃ ಪುನರ್ಧೈರ್ಯಂ ಸಮಾದಧುಃ ॥

ಮಂಜು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಬಿಡುವಂತೆ ಸುಮಾಲಿಯು ಬಾಣಗಳಿಂದ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟನು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಕ್ಷಸರಿಗೆ ಪುನಃ ಧೈರ್ಯ ಉಂಟಾಯಿತು.॥26॥

ಅಥ ಸೋಽಭ್ಯಪತದ್ರೋಷಾದ್ ರಾಕ್ಷಸೋ ಬಲದರ್ಪಿತಃ ।
ಮಹಾನಾದಂ ಪ್ರಕುರ್ವಾಣೋ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ಜೀವಯನ್ನಿವ ॥

ಆ ಬಲಾಭಿಮಾನಿ ನಿಶಾಚರನು ಜೋರಾಗಿ ಗರ್ಜಿಸಿ, ರಾಕ್ಷಸರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ತುಂಬುತ್ತಾ ರೋಷಪೂರ್ವಕ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದನು.॥27॥

ಉತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಲಂಬಾಭರಣಂ ಧುನ್ವನ್ಕರಮಿವ ದ್ವಿಪಃ ।
ರರಾಸ ರಾಕ್ಷಸೋ ಹರ್ಷಾತ್ಸತಡಿತ್ತೋಯದೋ ಯಥಾ ॥

ಆನೆಯ ಸೊಂಡಿಲನ್ನು ಎತ್ತಿ ಆಡಿಸುವಂತೆ ತೂಗುತ್ತಿರುವ ಒಡವೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕೈಗಳನ್ನೆತ್ತಿ ಅಲ್ಲಾಡಿಸುತ್ತಾ ಆ ರಾಕ್ಷಸನು ನೀರು ತುಂಬಿದ ಮೋಡವು ಮಿಂಚಿನೊಂದಿಗೆ ಗರ್ಜಿಸುವಂತೆ ಹರ್ಷದಿಂದ ಗರ್ಜಿಸಿದನು.॥28॥

ಸುಮಾಲೇರ್ನರ್ದತಸ್ತಸ್ಯ ಶಿರೋ ಜ್ವಲಿತ ಕುಂಡಲಮ್ ।
ಚಿಚ್ಛೇದ ಯಂತುರಶ್ವಾಶ್ಚ ಭ್ರಾಂತಾಸ್ತಸ್ಯ ತು ರಕ್ಷಸಃ ॥

ಆಗ ಭಗವಂತನು ಬಾಣಗಳಿಂದ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಸುಮಾಲಿಯ ಸಾರಥಿಯ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕುಂಡಲಗಳ ಸಹಿತ ತಲೆಯನ್ನು ತುಂಡರಿಸಿದನು. ಆಗ ಕುದುರೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಣವಿಲ್ಲದೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಓಡತೊಡಗಿದವು.॥29॥

ತೈರಶ್ವೈರ್ಭ್ರಾಮ್ಯತೇ ಭ್ರಾಂತೈಃ ಸುಮಾಲೀ ರಾಕ್ಷಸೇಶ್ವರಃ ।
ಇಂದ್ರಿಯಾಶ್ವೈಃ ಪರಿಭ್ರಾಂತೈರ್ಧೃತಿಹೀನೋ ಯಥಾ ನರಃ ॥

ಇಂದ್ರಿಯ ನಿಗ್ರಹವಿಲ್ಲದ ಮನುಷ್ಯನು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಲೆಯುವ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವತಃ ಅಲೆಯುವಂತೆ ಆ ಕುದುರೆಗಳ ತಲೆ ತಿರುಗುವಂತೆಯೇ ರಾಕ್ಷಸೇಶ್ವರ ಸುಮಾಲಿಯ ತಲೆಯೂ ತಿರುಗಿತು.॥30½॥

ತತೋ ವಿಷ್ಣುಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಪ್ರಪತಂತಂ ರಣಾಜಿರೇ ।
ಹೃತೇ ಸುಮಾಲೇರಶ್ವೈಶ್ಚ ರಥೇ ವಿಷ್ಣುರಥಂ ಪ್ರತಿ ॥
ಮಾಲೀ ಚಾಭ್ಯದ್ರವದ್ಯುಕ್ತಃ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಸಶರಂ ಧನುಃ ।

ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗಳು ಸುಮಾಲಿಯ ರಥವನ್ನು ಅತ್ತ-ಇತ್ತ ಕೊಂಡು ಹೋಗುವಾಗ ಮಾಲಿ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಉದ್ಯುಕ್ತನಾಗಿ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಧನುಸ್ಸನ್ನು ಹಿಡಿದು ಗರುಡನ ಮೇಲೆ ಎರಗಿದನು. ಜೊತೆಗೆ ಮಹಾಬಾಹು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೇಲೆಯೂ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದನು.॥31½॥

ಮಾಲೇರ್ಧನುಶ್ಚ್ಯುತಾ ಬಾಣಾಃ ಕಾರ್ತಸ್ವರ ವಿಭೂಷಿತಾಃ ॥
ವಿವಿಶುರ್ಹರಿಮಾಸಾದ್ಯ ಕ್ರೌಂಚಂ ಪತ್ರರಥಾ ಇವ ।

ಮಾಲಿಯು ಬಿಟ್ಟ ಸುವರ್ಣಭೂಷಿತ ಬಾಣಗಳು ಪಕ್ಷಿಗಳು ಕ್ರೌಂಚ ಪರ್ವತದ ಛಿದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಂತೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ನಾಟಿದವು.॥32½॥

ಅರ್ದ್ಯಮಾನಃ ಶರೈಃ ಸೋಥ ಮಾಲಿಮುಕ್ತೈಃ ಸಹಸ್ರಶಃ ॥
ಚುಕ್ಷುಭೇ ನ ರಣೇ ವಿಷ್ಣುರ್ಜಿತೇಂದ್ರಿಯ ಇವಾಧಿಭಿಃ ।

ಜಿತೇಂದ್ರಿಯ ಪುರುಷನು ಮಾನಸಿಕ ವ್ಯಥೆಗಳಿಂದ ವಿಚಲಿತ ನಾಗದಂತೆ ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವು ಮಾಲಿಯು ಬಿಟ್ಟ ಸಾವಿರಾರು ಬಾಣಗಳಿಂದ ಪೀಡಿತನಾದರೂ ಕ್ಷುಬ್ಧನಾಗಲಿಲ್ಲ.॥33½॥

ಅಥ ಮೌರ್ವೀಸ್ವನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭಗವಾನ್ ಭೂತಭಾವನಃ ॥
ಮಾಲಿನಂಪ್ರತಿ ಬಾಣೌಘಾನ್ ಸಸರ್ಜಾಸಿಗದಾಧರಃ ।

ಬಳಿಕ ಗದಾಧರ ಭೂತಭಾವದ ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಧನುಸ್ಸನ್ನು ಟಂಕಾರಗೈದು ಮಾಲಿಯ ಮೇಲೆ ಬಾಣ ಸಮೂಹಗಳ ಮಳೆಗರೆದನು.॥34½॥

ತೇ ಮಾಲಿದೇಹಮಾಸಾದ್ಯ ವಜ್ರವಿದ್ಯುತ್ಪ್ರಭಾಃ ಶರಾಃ ॥
ಪಿಬಂತಿ ರುಧಿರಂ ತಸ್ಯ ನಾಗಾ ಇವ ಸುಧಾರಸಮ್ ।

ವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ವಜ್ರದಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಆ ಬಾಣಗಳು ಮಾಲಿಯ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಹೊಕ್ಕು ಸರ್ಪವು ಅಮೃತಪಾನ ಮಾಡಿದಂತೆ ರಕ್ತ ಕುಡಿಯತೊಡಗಿದವು.॥35½॥

ಮಾಲಿನಂ ವಿಮುಖಂ ಕೃತ್ವಾ ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಧರಃ ॥
ಮಾಲಿವೌಲಿಂ ಧ್ವಜಂ ಚಾಪಂ ವಾಜಿನಶ್ಚಾಪ್ಯಪಾತಯತ್ ।

ಕೊನೆಗೆ ಮಾಲಿಯನ್ನು ವಿಮುಖಗೊಳಿಸಿ ಶಂಖ ಚಕ್ರ ಗದಾಧಾರಿ ಯಾದ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಆ ರಾಕ್ಷಸನ ಕಿರೀಟ, ಧ್ವಜ, ಧನುಸ್ಸನ್ನು ತುಂಡರಿಸಿ, ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ಹಾಕಿದನು.॥36½॥

ವಿರಥಸ್ತು ಗದಾಂ ಗೃಹ್ಯ ಮಾಲೀ ನಕ್ತಂಚರೋತ್ತಮಃ ॥
ಆಪುಪ್ಲುವೇ ಗದಾಪಾಣಿರ್ಗಿರ್ಯಗ್ರಾದಿವ ಕೇಸರೀ ।

ರಥಹೀನನಾದ ರಾಕ್ಷಸಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾಲಿಯು ಗದೆಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಸಿಂಹವು ಪರ್ವತ ಶಿಖರದಿಂದ ಹಾರಿ ಕೆಳಗೆ ಬರುವಂತೆ ನೆಲಕ್ಕೆ ನೆಗೆದನು.॥37½॥

ಗದಯಾ ಗರುಡೇಶಾನಮೀಶಾನಮಿವ ಚಾಂತಕಃ ॥
ಲಲಾಟದೇಶೇಽಭ್ಯಹನದ್ವಜ್ರೇಣೇಂದ್ರೋ ಯಥಾಚಲಮ್ ।

ಯಮರಾಜನು ಶಿವನ ಮೇಲೆ, ಇಂದ್ರನು ಪರ್ವತಗಳ ಮೇಲೆ ವಜ್ರದಿಂದ ಪ್ರಹರಿಸುವಂತೆಯೇ ಮಾಲಿಯು ಪಕ್ಷಿರಾಜ ಗರುಡನ ಹಣೆಗೆ ಗದೆಯಿಂದ ತೀವ್ರವಾದ ಏಟುಕೊಟ್ಟನು.॥38½॥

ಗದಯಾಭಿಹತಸ್ತೇನ ಮಾಲಿನಾಗರುಡೋ ಭೃಶಮ್ ॥
ರಣಾತ್ಪರಾಙ್ಮುಖಂ ದೇವಂ ಕೃತವಾನ್ ವೇದನಾತುರಃ ।

ಮಾಲಿಯ ಗದೆಯ ಏಟಿನಿಂದ ಗರುಡನು ನೋವಿನಿಂದ ವ್ಯಾಕುಲನಾದನು. ಅವನು ಸ್ವತಃ ಯುದ್ಧದಿಂದ ವಿಮುಖನಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನೂ ವಿಮುಖನಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು.॥39½॥

ಪರಾಙ್ಮುಖೋ ಕೃತೇ ದೇವೇ ಮಾಲಿನಾ ಗರುಡೇನ ವೈ ॥
ಉದತಿಷ್ಠನ್ಮಹಾನ್ಶಬ್ದೋ ರಕ್ಷಸಾಮಭಿ ನರ್ದತಾಮ್ ।

ಮಾಲಿಯು ಗರುಡನೊಂದಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಯುದ್ಧದಿಂದ ವಿಮುಖನಂತೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಜೋರಾಗಿ ಗರ್ಜಿಸಿದನು, ರಾಕ್ಷಸರ ಮಹಾಶಬ್ದವು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಿತು.॥40½॥

ರಕ್ಷಸಾಂ ರುವತಾಂ ರಾವಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಹರಿಹಯಾನುಜಃ ॥

ತಿರ್ಯಗಾಸ್ಥಾಯ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪಕ್ಷೀಶೇ ಭಗವಾನ್ ಹರಿಃ ।
ಪರಾಙ್ಮುಖೋಪ್ಯುತ್ಸಸರ್ಜ ಮಾಲೇಶ್ಚಕ್ರಂ ಜಿಘಾಂಸಯಾ ॥

ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಿರುವ ರಾಕ್ಷಸರ ಆ ಸಿಂಹನಾದವನ್ನು ಕೇಳಿ ಉಪೇಂದ್ರನಾದ ವಿಷ್ಣುವು ಅತ್ಯಂತ ಕುಪಿತನಾಗಿ ಪಕ್ಷಿರಾಜನ ಬೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಓರೆಯಾಗಿ ಕುಳಿತನು. ಆಗ ಪರಾಙ್ಮುಖನಾದರೂ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಮಾಲಿಯನ್ನು ವಧಿಸುವ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು.॥41-42॥

ತತ್ಸೂರ್ಯ ಮಂಡಲಾಭಾಸಂ ಸ್ವಭಾಸಾ ಭಾಸಯನ್ನಭಃ ।
ಕಾಲಚಕ್ರ ನಿಭಂ ಚಕ್ರಂ ಮಾಲೇಃ ಶೀರ್ಷಮಪಾತಯತ್ ॥

ಸೂರ್ಯಮಂಡಲದಂತೆ ಹೊಳೆಯುವ ಕಾಲಚಕ್ರದಂತಿರುವ ಆ ಚಕ್ರವು ತನ್ನ ಪ್ರಭೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಬೀರಿ ಮಾಲಿಯ ಮಸ್ತಕವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು.॥43॥

ತಚ್ಛಿರೋ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಸ್ಯ ಚಕ್ರೋತ್ಕೃತ್ತಂ ವಿಭೀಷಣಮ್ ।
ಪಪಾತ ರುಧಿರೋದ್ಗಾರಿ ಪುರಾ ರಾಹುಶಿರೋ ಯಥಾ ॥

ಚಕ್ರದಿಂದ ತುಂಡಾದ ರಾಕ್ಷಸರಾಜ ಮಾಲಿಯ ಆ ಭಯಂಕರ ತಲೆಯು, ಹಿಂದೆ ಕತ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರಾಹುವಿನ ಶಿರದಂತೆ ರಕ್ತದ ಧಾರೆ ಹರಿಸುತ್ತಾ ನೆಲಕ್ಕೆ ಉರುಳಿತು.॥44॥

ತತಃ ಸುರೈಃ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟೈಃ ಸರ್ವಪ್ರಾಣ ಸಮೀರಿತಃ ।
ಸಿಂಹನಾದರವೋ ಮುಕ್ತಃ ಸಾಧು ದೇವೇತಿ ವಾದಿಭಿಃ ॥

ಇದರಿಂದ ದೇವತೆಗಳು ಸಂತೋಷಗೊಂಡು ಭಗವಂತನಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾ ಎಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹಾಕಿ ಜೋರಾಗಿ ಸಿಂಹನಾದ ಮಾಡಿದರು.॥45॥

ಮಾಲಿನಂ ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾಸುಮಾಲೀ ಮಾಲ್ಯವಾನಪಿ ।
ಸಬಲೌ ಶೋಕಸಂತಪ್ತೌ ಲಂಕಾಮೇವ ಪ್ರಧಾವಿತೌ ॥

ಮಾಲಿಯು ಮಡಿದುದನ್ನು ನೋಡಿ ಸುಮಾಲಿ ಮತ್ತು ಮಾಲ್ಯವಂತರಿಬ್ಬರೂ ರಾಕ್ಷಸರು ಶೋಕದಿಂದ ವ್ಯಾಕುಲರಾಗಿ ಲಂಕೆಯ ಕಡೆಗೆ ಓಡಿದರು.॥46॥

ಗರುಡಸ್ತು ಸಮಾಶ್ವಸ್ತಃ ಸಂನಿವೃತ್ಯ ಯಥಾ ಪುರಾ ।
ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ದ್ರಾವಯಾಮಾಸ ಪಕ್ಷವಾತೇನ ಕೋಪಿತಃ ॥

ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಗರುಡನು ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಹಿಂದಿನಂತೆ ತನ್ನ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಬಿರುಸಾದ ಗಾಳಿಯಿಂದಲೇ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕಟ್ಟಿದನು.॥47॥

ಚಕ್ರಕೃತ್ತಾಸ್ಯಕಮಲಾ ಗದಾ ಸಂಚೂರ್ಣಿತೋರಸಃ ।
ಲಾಂಗಲಗ್ಲಪಿತಗ್ರೀವಾ ಮುಸಲೈರ್ಭಿನ್ನಮಸ್ತಕಾಃ ॥

ಎಷ್ಟೋ ರಾಕ್ಷಸರ ಮುಖ ಕಮಲಗಳು ಚಕ್ರದಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಗದಾಘಾತದಿಂದ ಎದೆ ಒಡೆದುಹೋದವು. ಹಲಾಯುಧದಿಂದ ಎಷ್ಟೋ ರಾಕ್ಷಸರ ಕತ್ತು ತುಂಡಾದವು, ತಲೆ ಒಡೆದುಹೋದುವು.॥48॥

ಕೇಪಿಚ್ಚೈವಾಸಿನಾ ಛಿನ್ನಾಸ್ತಥಾನ್ಯೇ ಶರತಾಡಿತಾಃ ।
ನಿಪೇತುರಂಬರಾತ್ತೂರ್ಣಂ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಸಾಗರಾಂಭಸಿ ॥

ಖಡ್ಗದಿಂದ ಎಷ್ಟೋ ರಾಕ್ಷಸರು ತುಂಡು-ತುಂಡಾದರು. ಬಹಳಷ್ಟು ಅಸುರರು ಬಾಣಗಳಿಂದ ಪೀಡಿತರಾಗಿ ಆಕಾಶದಿಂದ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ತೊಪತೊಪನೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದರು.॥49॥

ನಾರಾಯಣೋಪೀಷುವರಾಶನೀಭಿ-
ರ್ವಿದಾರಯಾಮಾಸ ಧನುರ್ವಿಮುಕ್ತೈಃ ।
ನಕ್ತಂಚರಾನ್ಧೂತ ವಿಮುಕ್ತ ಕೇಶಾನ್
ಯಥಾಶನೀಭಿಃ ಸತಡಿನ್ಮಹಾಭ್ರಃ ॥

ಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ಧನುಸ್ಸಿನಿಂದ ಚ್ಯುತವಾದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬಾಣಗಳಿಂದ ತಲೆಗೆದರಿಕೊಂಡಿದ್ದ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ವಿದೀರ್ಣಗೊಳಿಸಿದನು. ಪೀತಾಂಬರಧಾರಿ ಶ್ಯಾಮಸುಂದರ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಆಗ ಮಿಂಚಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮಹಾಮೇಘದಂತೆ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದ್ದನು.॥50॥

ಭಿನ್ನಾತಪತ್ರಂ ಪತಮಾನಶಸ್ತ್ರಂ
ಶರೈರಪಧ್ವಸ್ತವಿನೀತವೇಷಮ್ ।
ವಿನಿಃಸೃತಾಂತ್ರಂ ಭಯಲೋಲನೇತ್ರಂ
ಬಲಂ ತದುನ್ಮತ್ತತರಂ ಬಭೂವ ॥

ರಾಕ್ಷಸರ ಆ ಸೈನ್ಯವು ಅತ್ಯಂತ ಉನ್ಮತ್ತರಂತಿತ್ತು. ಬಾಣಗಳಿಂದ ಅವರ ಛತ್ರಗಳು ತುಂಡಾಗಿದ್ದವು, ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರಗಳು ಬಿದ್ದುಹೋಗಿದ್ದವು, ಸೌಮ್ಯವೇಷ ಇಲ್ಲವಾಗಿತ್ತು, ಕರುಳಬಳ್ಳಿ ಹೊರಬಿದ್ದಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣುಗಳು ಭಯದಿಂದ ಚಂಚಲವಾಗಿದ್ದವು.॥51॥

ಸಿಂಹಾರ್ದಿತಾನಾಮಿವ ಕುಂಜರಾಣಾಂ
ನಿಶಾಚರಾಣಾಂ ಸಹ ಕುಂಜರಾಣಾಮ್ ।
ರವಾಶ್ಚ ವೇಗಾಶ್ಚ ಸಮಂ ಬಭೂವುಃ
ಪುರಾಣಸಿಂಹೇನ ವಿಮರ್ದಿತಾನಾಮ್ ॥

ಸಿಂಹಗಳಿಂದ ಪೀಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆನೆಗಳ ಚೀತ್ಕಾರ ಮತ್ತು ವೇಗ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಕಟ ವಾಗುವಂತೆಯೇ ಆ ಪುರಾಣ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನರಸಿಂಹರೂಪೀ ಶ್ರೀಹರಿಯು ಹೊಸಕಿ ಹಾಕಿದ ಆ ನಿಶಾಚರರೂಪೀ ಗಜ ರಾಜರ ಹಾಹಾಕರ ಮತ್ತು ವೇಗ ಜೊತೆಗೇ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.॥52॥

ತೇ ವಾರ್ಯಮಾಣಾ ಹರಿಬಾಣಜಾಲೈಃ
ಸ್ವಬಾಣಜಾಲಾನಿ ಸಮುತ್ಸೃಜಂತಃ ।
ಧಾವಂತಿ ನಕ್ತಂಚರ ಕಾಲಮೇಘಾ
ವಾಯುಪ್ರಣುನ್ನಾ ಇವ ಕಾಲಮೇಘಾಃ ॥

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಆವೃತರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಎಸೆದು ನಿಶಾಚರರೂಪೀ ಕಪ್ಪಾದ ಮೋಡಗಳು, ಗಾಳಿಯಿಂದ ಹಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವರ್ಷಾಕಾಲದ ಮೇಘಗಳು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಓಡುತ್ತಿರುವಂತೆ, ಚದುರಿ ಹೋದುದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.॥53॥

ಚಕ್ರಪ್ರಹಾರೈರ್ವಿನಿಕೃತ್ತಶೀರ್ಷಾಃ
ಸಂಚೂರ್ಣಿತಾಂಗಾಶ್ಚ ಗದಾಪ್ರಹಾರೈಃ ।
ಅಸಿಪ್ರಹಾರೈರ್ದ್ವಿವಿಧಾವಿಭಿನ್ನಾಃ
ಪತಂತಿ ಶೈಲಾ ಇವ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಾಃ ॥

ಚಕ್ರದ ಪ್ರಹಾರದಿಂದ ರಾಕ್ಷಸರ ಮಸ್ತಕಗಳು ತುಂಡಾಗಿದ್ದವು, ಗದಾಘಾತ ದಿಂದ ಅವರ ಶರೀರಗಳು ಚೂರು-ಚೂರಾಗಿದ್ದವು, ಖಡ್ಗದ ಹೊಡೆತದಿಂದ ತುಂಡು-ತುಂಡಾಗಿದ್ದರು; ಹೀಗೆ ಆ ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜರು ಪರ್ವತದಂತೆ ಧರಾಶಾಯಿಗಳಾಗಿದ್ದರು.॥54॥

ವಿಲಂಬಮಾನೈರ್ಮಣಿಹಾರಕುಂಡಲೈ-
ರ್ನಿಶಾಚರೈರ್ನೀಲಬಲಾಹಕೋಪಮೈಃ ।
ನಿಪಾತ್ಯಮಾನೈರ್ದದೃಶೇ ನಿರಂತರಂ
ನಿಪಾತ್ಯ ಮಾನೈರಿವ ನೀಲಪರ್ವತೈಃ ॥

ತೂಗುತ್ತಿರುವ ಮಣಿಮಯ ಹಾರ-ಕುಂಡಲಗಳಿಂದ ಬಿದ್ದಿರುವ ನೀಲಮೇಘದಂತಹ ನಿಶಾಚರರ ಹೆಣಗಳಿಂದ ಆ ಯುದ್ಧಭೂಮಿ ತುಂಬಿಹೋಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಧರಾಶಾಯಿಯರಾದ ರಾಕ್ಷಸರು ನೀಲ ಪರ್ವತದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಅಲ್ಲಿಯ ನೆಲ ಎಳ್ಳು ಹಾಕಲೂ ಜಾಗವಿಲ್ಲದಂತೆ ಆವರಿಸಿ ಹೋದುದು ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು.॥55॥

ಶ್ರೀವಾಲ್ಮೀಕಿ ವಿರಚಿತ ಆರ್ಷರಾಮಾಯಣ ಆದಿಕಾವ್ಯದ ಉತ್ತರ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಏಳನೆಯ ಸರ್ಗ ಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. ॥7॥