०५० रामसमीपे गरुडागमनम्

ವಾನರರ ಪಲಾಯನ, ಜಾಂಬವಂತನಿಂದ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ, ವಿಭೀಷಣನ ವಿಲಾಪ, ಸುಗ್ರೀವನ ಸಾಂತ್ವನ, ಗರುಡನ ಆಗಮನ, ನಾಗಪಾಶದಿಂದ ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ ಗರುಡನ ನಿಷ್ಕ್ರಮಣ

ಅಥೋವಾಚ ಮಹಾತೇಜಾ ಹರಿರಾಜೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಕಿಮಿಯಂ ವ್ಯಥಿತಾ ಸೇನಾ ಮೂಢವಾತೇವ ನೌರ್ಜಲೇ ॥

ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ ಮಹಾಬಲೀ ವಾನರರಾಜ ಸುಗ್ರೀವನು ಕೇಳಿದನು - ವಾನರರೇ! ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ನೌಕೆಯಂತೆ ಈ ನಮ್ಮ ಸೈನ್ಯವು ವ್ಯಥಿತವಾಗಿರುವುದರ ಕಾರಣವೇನು.॥1॥

ಸುಗ್ರೀವಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾಲಿಪುತ್ರೋಂಽಗದೋಽಬ್ರವೀತ್ ।
ನ ತ್ವಂ ಪಶ್ಯಸಿ ರಾಮಂ ಚ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಚ ಮಹಾರಥಮ್ ॥

ಸುಗ್ರೀವನ ಈ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ವಾಲಿಪುತ್ರ ಅಂಗದನು ಹೇಳಿದನು-ನೀವು ಶ್ರೀರಾಮ ಮತ್ತು ಮಹಾರಥಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಿರಲ್ಲ.॥2॥

ಶರಜಾಲಾಚಿತೌ ವೀರಾವುಭೌ ದಶರಥಾತ್ಮಜೌ ।
ಶರತಲ್ಪೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಶಯಾನೌ ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತೌ ॥

ಮಹಾತ್ಮಾ ದಶರಥ ಕುಮಾರ ಇವರಿಬ್ಬರೂ ರಕ್ತದಿಂದ ತೊಯ್ದು, ಬಾಣಗಳ ಶಯ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿರುವರು ಹಾಗೂ ಬಾಣ ಸಮೂಹಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.॥3॥

ಅಥಾಬ್ರವೀದ್ ವಾನರೇಂದ್ರಃ ಸುಗ್ರೀವಃ ಪುತ್ರಮಂಗದಮ್ ।
ನಾನಿಮಿತ್ತಮಿದಂಮನ್ಯೇ ಭವಿತವ್ಯಂ ಭಯೇನ ತು ॥

ಆಗ ವಾನರರಾಜ ಸುಗ್ರೀವನು ಅಂಗದನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದನು - ಮಗು! ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ಹೀಗೆ ಗೊಂದಲ ಗದ್ದಲವಾಗಲಾರದು ಎಂದು ನಾನು ತಿಳಿಯುತ್ತೇನೆ. ಯಾವುದೋ ಭಯದಿಂದ ಹೀಗಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅನಿಸುತ್ತದೆ.॥4॥

ವಿಷಣ್ಣ ವದನಾ ಹ್ಯೇತೇ ತ್ಯಕ್ತಪ್ರಹರಣಾ ದಿಶಃ ।
ಪಲಾಯಂತೇಽತ್ರ ಹರಯಸ್ತ್ರಾಸಾದುತ್ಫುಲ್ಲಲೋಚನಾಃ ॥

ಈ ವಾನರರು ಬಾಡಿದ ಮುಖದಿಂದ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಆಯುಧಗಳಿಂದ ಚೆಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಓಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭಯದಿಂದಾಗಿ ಕಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.॥5॥

ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯ ನ ಲಜ್ಜಂತೇ ನ ನಿರೀಕ್ಷಂತಿ ಪೃಷ್ಠತಃ ।
ವಿಪ್ರಕರ್ಷಂತಿ ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ಪತಿತಂ ಲಂಘಯಂತಿ ಚ ॥

ಪಲಾಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಪರಸ್ಪರ ನಾಚಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಹಿಂದಿರುಗಿ ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ. ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಡಿಕ್ಕಿಹೊಡೆದು ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ದಾಟಿ ಓಡಿಹೋಗುತ್ತಾರೆ.॥6॥

ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ವೀರೋ ಗದಾಪಾಣಿರ್ವಿಭೀಷಣಃ ।
ಸುಗ್ರೀವಂ ವರ್ಧಯಾಮಾಸ ರಾಘವಂ ಚ ಜಯಾಶಿಷಾ ॥

ಆಗಲೇ ವೀರ ವಿಭೀಷಣನು ಗದೆಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದನು. ಅವನು ವಿಜಯಸೂಚಕ ಆಶೀರ್ವಾದ ಕೊಡುತ್ತಾ ಸುಗ್ರೀವ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀರಾಮನ ಅಭ್ಯುದಯವನ್ನು ಹಾರೈಸಿದನು.॥7॥

ವಿಭೀಷಣಂ ಚ ಸುಗ್ರೀವೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಾನರಭೀಷಣಮ್ ।
ಋಕ್ಷರಾಜಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಸಮೀಪಸ್ಥಮುವಾಚ ಹ ॥

ವಾನರರನ್ನು ಭಯಗೊಳಿಸುವ ವಿಭೀಷಣನನ್ನು ನೋಡಿ ಸುಗ್ರೀವನು ತನ್ನ ಬಳಿ ನಿಂತಿರುವ ಮಹಾತ್ಮಾ ಋಕ್ಷರಾಜ ಜಾಂಬವಂತರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದನು.॥8॥

ವಿಭೀಷಣೋಽಯಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ಯಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಾನರರ್ಷಭಾಃ ।
ವಿದ್ರವಂತ್ಯಾಯತಸಂತ್ರಾಸಾ ರಾವಣಾತ್ಮಜಶಂಕಯಾ ॥

ಈ ವಿಭೀಷಣನು ಬಂದಿರು ವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಇವನು ರಾವಣನ ಮಗ ಇಂದ್ರಜಿತುವೇ ಬಂದ ಎಂದು ವಾನರ ಶ್ರೇಷ್ಠರಿಗೆ ಸಂದೇಹವುಂಟಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಭಯ ಹೆಚ್ಚಿ ಓಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.॥9॥

ಶೀಘ್ರಮೇತಾನ್ ಸುಸಂತ್ರಸ್ತಾನ್ ಬಹುಧಾ ವಿಪ್ರಧಾವಿತಾನ್ ।
ಪರ್ಯವಸ್ಥಾಪಯಾಖ್ಯಾಹಿ ವಿಭೀಷಣಮುಪಸ್ಥಿತಮ್ ॥

ಇವನು ಇಂದ್ರಜಿತು ಅಲ್ಲ ವಿಭೀಷಣನು ಬಂದಿರುವನು ಎಂದು ನೀನು ಹೋಗಿ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿಸು. ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಭಯಗೊಂಡು ಓಡುತ್ತಿರುವ ವಾನರರನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸು.॥10॥

ಸುಗ್ರೀವೇಣೈವ ಮುಕ್ತಸ್ತು ಜಾಂಬವಾನೃಕ್ಷಪಾರ್ಥಿವಃ ।
ವಾನರಾನ್ಸಾಂತ್ವ್ವಯಾಮಾಸ ಸಂನಿವರ್ತ್ಯ ಪ್ರಧಾವತಃ ॥

ಸುಗ್ರೀವನು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದಾಗ ಋಕ್ಷರಾಜ ಜಾಂಬವಂತನು ಓಡುತ್ತಿರುವ ವಾನರರನ್ನು ಮರಳಿಸಿ ಅವರನ್ನು ಸಾಂತ್ವನಪಡಿಸಿದನು.॥11॥

ತೇ ನಿವೃತ್ತಾಃ ಪುನಃ ಸರ್ವೇ ವಾನರಾಸ್ತ್ಯಕ್ತಸಾಧ್ವಸಾಃ ।
ಋಕ್ಷರಾಜವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಂ ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಭೀಷಣಮ್ ॥

ಜಾಂಬವಂತರ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ, ವಿಭೀಷಣನನ್ನು ನೋಡಿ ವಾನರರು ಭಯಮುಕ್ತರಾದರು ಹಾಗೂ ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು.॥12॥

ವಿಭೀಷಣಸ್ತು ರಾಮಸ್ಯದೃಷ್ಟ್ವಾ ಗಾತ್ರಂ ಶರೈಶ್ಚಿತಮ್ ।
ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ತು ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಬಭೂವ ವ್ಯಥಿತಸ್ತದಾ ॥

ಬಾಣಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪ್ತರಾದ ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರನ್ನು ನೋಡಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ವಿಭೀಷಣನಿಗೆ ಆಗ ಬಹಳ ದುಃಖವುಂಟಾಯಿತು.॥13॥

ಜಲಕ್ಲಿನ್ನೇನ ಹಸ್ತೇನ ತಯೋರ್ನೇತ್ರೇ ವಿಮೃಜ್ಯ ಚ ।
ಶೋಕಸಂಪೀಡಿತಮನಾ ರುರೋದ ವಿಲಲಾಪ ಚ ॥

ಅವನು ಅವರಿಬ್ಬರ ಕಣ್ಣು ಒರೆಸಿ, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಶೋಕದಿಂದ ಪೀಡಿತನಾಗಿ ಅಳುತ್ತಾ ವಿಲಾಪ ಮಾಡತೊಡಗಿದನು.॥14॥

ಇಮೌ ತೌ ಸತ್ತ್ವ ಸಂಪನ್ನೌ ವಿಕ್ರಾಂತೌ ಪ್ರಿಯಸಂಯುಗೌ ।
ಇಮಾಮವಸ್ಥಾಂ ಗಮಿತೌ ರಾಕ್ಷಸೈಃ ಕೂಟಯೋಧಿಭಿಃ ॥

ಅಯ್ಯೋ! ಯುದ್ಧವು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಿಯವುಳ್ಳ, ಬಲವಿಕ್ರಮ ಸಂಪನ್ನರಾದ ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರ ಶ್ರೀರಾಮ- ಲಕ್ಷ್ಮಣರನ್ನು ಮಾಯಾಯುದ್ಧ ಮಾಡುವ ರಾಕ್ಷಸರು ಈ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ.॥15॥

ಭ್ರಾತೃಃ ಪುತ್ರೇಣ ಚೈತೇನ ದುಷ್ಪುತ್ರೇಣ ದುರಾತ್ಮನಾ ।
ರಾಕ್ಷಸ್ಯಾ ಜಿಹ್ಮಯಾ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಂಚಿತಾವೃಜುವಿಕ್ರಮೌ ॥

ಈ ವೀರರಿಬ್ಬರು ಸರಳತೆಯಿಂದ ಪರಾಕ್ರಮ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅಣ್ಣನ ಕುಪುತ್ರ, ದುರಾತ್ಮಾ ಇಂದ್ರಜಿತು ರಾಕ್ಷಸರ ಕುಟಿಲ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ಇವರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಮೋಸ ಮಾಡಿದನು.॥16॥

ಶರೈರಿಮಾವಲಂ ವಿದ್ಧೌ ರುಧಿರೇಣ ಸಮುಕ್ಷಿತೌ ।
ವಸುಧಾಯಾಮಿಮೌ ಸುಪ್ತೌ ದೃಶ್ಯೇತೇ ಶಲ್ಯಕಾವಿವ ॥

ಇವರಿಬ್ಬರ ಶರೀರಗಳೂ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಛಿದ್ರವಾಗಿವೆ, ರಕ್ತದಿಂದ ತೊಯ್ದುಹೋಗಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಈ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಮಲಗಿರುವ ಈ ರಾಜಕುಮಾರರು ಮುಳ್ಳುಹಂದಿಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.॥17॥

ಯಯೋರ್ವೀರ್ಯಮುಪಾಶ್ರಿತ್ಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಕಾಂಕ್ಷಿತಾ ಮಯಾ ।
ತಾವಿಮೌ ದೇಹನಾಶಾಯ ಪ್ರಸುಪ್ತೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ ॥

ಯಾರ ಬಲ-ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ನಾನು ಲಂಕೆಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಭಿಲಾಷೆ ಹೊಂದಿದ್ದೆನೋ, ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಪುರುಷಶ್ರೇಷ್ಠ ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ದೇಹ ತ್ಯಾಗಕ್ಕಾಗಿ ಮಲಗಿರುವರು.॥18॥

ಜೀವನ್ನದ್ಯ ವಿಪನ್ನೋಽಸ್ಮಿ ನಷ್ಟ ರಾಜ್ಯಮನೋರಥಃ ।
ಪ್ರಾಪ್ತಪ್ರತಿಜ್ಞಶ್ಚ ರಿಪುಃ ಸಕಾಮೋ ರಾವಣಃ ಕೃತಃ ॥

ಇಂದು ನಾನು ಸತ್ತಂತೆ ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ರಾಜ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಿಯ ಮನೋರಥ ಮಣ್ಣುಪಾಲಾಯಿತು. ಸೀತೆಯನ್ನು ಮರಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ರಾವಣನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ನಿಜವಾಯಿತು. ಅವನ ಮಗನು ಅಣ್ಣನ ಮನೋರಥ ಸಫಲವಾಗಿಸಿದನು.॥19॥

ಏವಂ ವಿಲಪಮಾನಂ ತಂ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ವಿಭೀಷಣಮ್ ।
ಸುಗ್ರೀವಃ ಸತ್ತ್ವಸಂಪನ್ನೋ ಹರಿರಾಜೋಽಬ್ರವೀದಿದಮ್ ॥

ಹೀಗೆ ವಿಲಾಪಿಸುತ್ತಿರುವ ವಿಭೀಷಣನನ್ನು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸುಗ್ರೀವನು ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದನು.॥20॥

ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ಧರ್ಮಜ್ಞ ಲಂಕಾಯಾಂ ನೇಹ ಸಂಶಯಃ ।
ರಾವಣಃ ಸಹ ಪುತ್ರೇಣ ಸ್ವಕಾಮಂ ನೇಹ ಲಪ್ಸ್ಯತೇ ॥

ಧರ್ಮಜ್ಞನೇ! ನಿನಗೆ ಲಂಕೆಯ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುವುದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಪುತ್ರಸಹಿತ ರಾವಣನು ತನ್ನ ಕಾಮನೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾರನು.॥21॥

ಗರುಡಾಧಿಷ್ಠಿತಾವೇತಾವುಭೌ ರಾಘವಲಕ್ಷ್ಮಣೌ ।
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಮೋಹಂ ವಧಿಷ್ಯೇತೇ ಸಗಣಂ ರಾವಣಂ ರಣೇ ॥

ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಮೂರ್ಛೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡ ಬಳಿಕ ಗರುಡನ ಹೆಗಲೇರಿ ರಣಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ರಾಕ್ಷಸರ ಸಹಿತ ರಾವಣನ ವಧೆಮಾಡುವರು.॥22॥

ತಮೇವಂ ಸಾಂತ್ವಯಿತ್ವಾ ತು ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ತಪ ರಾಕ್ಷಸಮ್ ।
ಸುಷೇಣಂ ಶ್ವಶುರಂ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಸುಗ್ರೀವಸ್ತಮುವಾಚ ಹ ॥

ರಾಕ್ಷಸ ವಿಭೀಷಣನಿಗೆ ಹೀಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ನೀಡಿ ಆಶ್ವಾಸನೆ ಕೊಟ್ಟು ಸುಗ್ರೀವನು ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ನಿಂತಿದ್ದ ಮಾವ ಸುಷೇಣನಲ್ಲಿ ಇಂತೆಂದನು.॥23॥

ಸಹ ಶೂರೈರ್ಹರಿಗಣೈರ್ಲಬ್ಧಸಂಜ್ಞಾವರಿಂದಮೌ ।
ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಭ್ರಾತರೌ ಗೃಹ್ಯಕಿಷ್ಕಿಂಧಾಂ ರಾಮಲಕ್ಷ್ಮಣೌ ॥

ಶತ್ರುದಮನ ಇವರಿಬ್ಬರು ರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಎಚ್ಚರಗೊಂಡಾಗ ನೀವು ಇವರನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಶೂರರಾದ ವಾನರರೊಂದಿಗೆ ಕಿಷ್ಕಿಂಧೆಗೆ ಹೊರಟುಹೋಗಿರಿ.॥24॥

ಅಹಂ ತು ರಾವಣಂ ಹತ್ವಾ ಸಪುತ್ರಂ ಸಹಬಾಂಧವಮ್ ।
ಮೈಥಿಲೀಮಾನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಶಕ್ರೋ ನಷ್ಟಾಮಿವ ಶ್ರಿಯಮ್ ॥

ನಾನು ಪುತ್ರ-ಬಂಧು ಬಾಂಧವರ ಸಹಿತ ರಾವಣನನ್ನು ಕೊಂದು, ದೇವೇಂದ್ರನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ರಾಜ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ದೈತ್ಯರಿಂದ ಕಸಿದುಕೊಂಡಂತೆ ಅವನ ಕೈಯಿಂದ ಸೀತೆಯನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡು ತರುವೆನು.॥25॥

ಶ್ರುತ್ವೈತದ್ವಾನರೇಂದ್ರಸ್ಯ ಸುಷೇಣೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ ।
ದೇವಾಸುರಂ ಮಹಾಯುದ್ಧಮನುಭೂತಂ ಪುರಾತನಮ್ ॥

ವಾನರರಾಜ ಸುಗ್ರೀವನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಸುಷೇಣನು ಹೇಳಿದನು - ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ದೇವಾಸುರ ಮಹಾಯುದ್ಧವನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿರುವೆನು.॥26॥

ತದಾ ಸ್ಮ ದಾನವಾ ದೇವಾನ್ ಶರಸಂಸ್ಪರ್ಶಕೋವಿದಾನ್ ।
ನಿಜಘ್ನುಃ ಶಸ್ತ್ರವಿದುಷಶ್ಛಾದಯಂತೋ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ ॥

ಆಗ ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದ, ಲಕ್ಷ್ಯವೇಧದಲ್ಲಿ ಕುಶಲರಾದ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ದಾನವರು ಪದೇಪದೇ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟು ತುಂಬಾ ಗಾಯಪಡಿಸಿದ್ದರು.॥27॥

ತಾನಾರ್ತಾನ್ನಷ್ಟಸಂಜ್ಞಾಂಶ್ಚ ಗತಾಸೂಂಶ್ಚ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ।
ವಿದ್ಯಾಭಿರ್ಮಂತ್ರಯುಕ್ತಾಭಿರೋಷಧೀಭಿಶ್ಚಿಕಿತ್ಸತಿ ॥

ಆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತ್ರ-ಶಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಪೀಡಿತರಾಗಿ, ನಿಶ್ಚೇಷ್ಠಿತ, ಪ್ರಾಣಶೂನ್ಯರಾದ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲರ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ೃಹಸ್ಪತಿಗಳು ಮಂತ್ರವಿದ್ಯೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ದಿವ್ಯ ಔಷಧಗಳಿಂದ ಅವರ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.॥28॥

ತಾನ್ಯೌಷಧಾನ್ಯಾನಯಿತುಂ ಕ್ಷೀರೋದಂ ಯಾಂತು ಸಾಗರಮ್ ।
ಜವೇನ ವಾನರಾಃ ಶೀಘ್ರಂ ಸಂಪಾತಿ ಪನಸಾದಯಃ ॥

ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಂತೆ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ತರಲು ಸಂಪಾತಿ ಮತ್ತು ಪನಸರೇ ಆದಿ ವಾನರರು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ವಾಯುವೇಗದಿಂದ ಕ್ಷೀರಸಾಗರದ ತಟಕ್ಕೆ ಹೋಗಲಿ.॥29॥

ಹರಯಸ್ತು ವಿಜಾನಂತಿ ಪಾರ್ವತೀ ತೇ ಮಹೌಷಧೀ ।
ಸಂಜೀವಕರಣೀಂ ದಿವ್ಯಾಂ ವಿಶಲ್ಯಾಂ ದೇವನಿರ್ಮಿತಾಮ್ ॥

ಸಂಪಾತಿಯೇ ಮೊದಲಾದ ವಾನರರು ಆ ಪರ್ವತ ದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲರು. ಒಂದರ ಹೆಸರು ಸಂಜೀವಕರಣೀ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶಲ್ಯ ಕರಣಿ, ಇವೆರಡೂ ದಿವ್ಯ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರೇ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.॥30॥

ಚಂದ್ರಶ್ಚ ನಾಮ ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಕ್ಷೀರೋದೇ ಸಾಗರೋತ್ತಮೇ ।
ಆಮೃತಂ ಯತ್ರ ಮಥಿತಂ ತತ್ರ ತೇ ಪರಮೌಷಧೀ ॥

ತೌ ತತ್ರ ವಿಹಿತೌ ದೇವೈಃ ಪರ್ವತೌ ತೌ ಮಹಾದಧೌ ।
ಅಯಂ ವಾಯುಸುತೋ ರಾಜನ್ ಹನುಮಾಂಸ್ತತ್ರ ಗಚ್ಛತು ॥

ಸಾಗರೋತ್ತಮ ಕ್ಷೀರಸಮುದ್ರದ ತೀರದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ದ್ರೋಣ ಎಂಬ ಎರಡು ಪರ್ವತಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಅಮೃತಮಂಥನ ನಡೆದಿತ್ತು. ಅದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆರಡು ಔಷಧಿಗಳು ಇವೆ. ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳೇ ಅವೆರಡು ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜನೇ! ಈ ವಾಯುಪುತ್ರನೂ ಆ ದಿವ್ಯಔಷಧಿಗಳನ್ನು ತರಲು ಹೋಗಲಿ.॥31-32॥

ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ವಾಯುರ್ಮೇಘಾಶ್ಚಾಪಿ ಸವಿದ್ಯುತಃ ।
ಪರ್ಯಸ್ಯಸಾಗರೇ ತೋಯಂ ಕಂಪಯನ್ನಿವ ಪರ್ವತಾನ್ ॥

ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ತರುವ ಮಾತು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗಲೇ ಜೋರಾಗಿ ವಾಯು ಬೀಸತೊಡಗಿತು, ಮೇಘಗಳು ಆವರಿಸಿದವು, ಮಿಂಚು ಹೊಳೆಯತೊಡಗಿತು. ಆ ಪ್ರಭಂಜನದಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ನೀರು ಅಲ್ಲೋಲಕಲ್ಲೋಲವಾಗಿ, ಪರ್ವತಗಳು ನಡುಗತೊಡಗಿದವು.॥33॥

ಮಹತಾ ಪಕ್ಷವಾತೇನ ಸರ್ವದ್ವೀಪ ಮಹಾದ್ರುಮಾಃ ।
ನಿಪೇತುರ್ಭಗ್ನವಿಟಪಾಃ ಸಲಿಲೇ ಲವಣಾಂಭಸಿ ॥

ಗರುಡನ ರೆಕ್ಕೆಗಳಿಂದ ಎದ್ದಿರುವ ಆ ಪ್ರಚಂಡ ವಾಯುವು ದ್ವೀಪದ ಸಮಸ್ತ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ವೃಕ್ಷಗಳನ್ನು ಬುಡಸಹಿತ ಕಿತ್ತು ಲವಣ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಹಾಕಿತು.॥34॥

ಅಭವನ್ ಪನ್ನಗಾಸ್ತ್ರಸ್ತಾ ಭೋಗಿನಸ್ತತ್ರವಾಸಿನಃ ।
ಶೀಘ್ರಂ ಸರ್ವಾಣಿ ಯಾದಾಂಸಿ ಜಗ್ಮುಶ್ಚ ಲವಣಾರ್ಣವಮ್ ॥

ಲಂಕಾನಿವಾಸಿ ಮಹಾಕಾಯ ಸರ್ಪಗಳು ಭಯಗೊಂಡವು. ಸಮಸ್ತ ಜಲಚರಗಳು ಬೇಗನೆ ಸಮುದ್ರದೊಳಗೆ ಅಡಗಿಕೊಂಡವು.॥35॥

ತತೋ ಮುಹೂರ್ತಾದ್ಗರುಡಂ ವೈನತೇಯಂ ಮಹಾಬಲಮ್ ।
ವಾನರಾ ದದೃಶುಃ ಸರ್ವೇ ಜ್ವಲಂತಮಿವ ಪಾವಕಮ್ ॥

ಅನಂತರ ಎರಡೇ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ವಲಿತ ಅಗ್ನಿಯಂತೆ ತೇಜಸ್ವೀ ಮಹಾಬಲಿ ವಿನತಾನಂದನ ಗರುಡನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಎಲ್ಲ ವಾನರರು ನೋಡಿದರು.॥36॥

ತಮಾಗತಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಾಗಾಸ್ತೇ ವಿಪ್ರದುದ್ರುವುಃ ।
ಯೈಸ್ತುತೌ ಪುರುಷೌ ಬದ್ಧೌ ಶರಭೂತೈರ್ಮಹಾಬಲೈಃ ॥

ಗರುಡನು ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಬಾಣರೂಪದಿಂದ ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿದ್ದ ಮಹಾಬಲಿಷ್ಠ ನಾಗಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅಲ್ಲಿಂದ ಓಡಿಹೋದುವು.॥37॥

ತತಃ ಸುಪರ್ಣಃ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥೌ ಸೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯಭಿನಂದ್ಯ ಚ ।
ವಿಮಮರ್ಶ ಚ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಮುಖೇ ಚಂದ್ರಸಮಪ್ರಭೇ ॥

ಅನಂತರ ಗರುಡನು ಆ ಇಬ್ಬರೂ ರಘುವಂಶಿಯರನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸಿ, ಅಭಿನಂದಿಸಿ, ಚಂದ್ರನಂತೆ ಕಾಂತಿಯುಳ್ಳ ಅವರ ಮುಖಗಳನ್ನು ಒರೆಸಿದನು.॥38॥

ವೈನತೇಯೇನ ಸಂಸ್ಪಷ್ಟಾಸ್ತಯೋಃ ಸಂರುರುಹುರ್ವ್ರಣಾಃ ।
ಸುವರ್ಣೇ ಚ ತನೂ ಸ್ನಿಗ್ಧೇ ತಯೋರಾಶು ಬಭೂವತುಃ ॥

ಗರುಡನು ಸ್ಪರ್ಶವಾಗುತ್ತಲೇ ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರ ಎಲ್ಲ ಗಾಯಗಳು ಮಾಯವಾಗಿ, ಅವರ ಶರೀರಗಳು ತತ್ಕಾಲ ಸುಂದರ ಕಾಂತಿಯುಕ್ತ ಸಿದ್ಧಗಳಾದವು.॥39॥

ತೇಜೋ ವೀರ್ಯಂ ಬಲಂ ಚೌಜ ಉತ್ಸಾಹಶ್ಚ ಮಹಾಗುಣಾಃ ।
ಪ್ರದರ್ಶನಂ ಚ ಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ಸ್ಮತಿಶ್ಚ ದ್ವಿಗುಣಾ ತಯೋಃ ॥

ಅವರಲ್ಲಿ ತೇಜ, ವೀರ್ಯ, ಬಲ, ಓಜ, ಉತ್ಸಾಹ, ದೃಷ್ಟಿಶಕ್ತಿ, ಬುದ್ಧಿ, ಸ್ಮರಣಶಕ್ತಿ ಮುಂತಾದ ಮಹಾಗುಣಗಳು ಮೊದಲಿಗಿಂತ ಇಮ್ಮಡಿಯಾದುವು.॥40॥

ತಾವುತ್ಥಾಪ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾ ಗರುಡೋ ವಾಸವೋಪಮೌ ।
ಉಭೌ ಚ ಸಸ್ವಜೇ ಹೃಷ್ಟೋ ರಾಮಶ್ಚೈನಮುವಾಚ ಹ ॥

ಮತ್ತೆ ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ ಗರುಡನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಇಂದ್ರನಂತಿದ್ದ ಇಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರರನ್ನು ಎತ್ತಿ ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡನು. ಆಗ ಶ್ರೀರಾಮನು ಪ್ರಸನ್ನನಾಗಿ ಅವನಲ್ಲಿ ಇಂತೆಂದನು.॥41॥

ಭವತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ ವ್ಯಸನಂ ರಾವಣಿಪ್ರಭವಂ ಮಹತ್ ।
ಉಪಾಯೇನ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೌ ಶೀಘ್ರಂ ಚ ಬಲಿನೌ ಕೃತೌ ॥

ಇಂದ್ರಜಿತುವಿನಿಂದಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಬಂದೆರಗಿದ ಮಹಾಸಂಕಟವನ್ನು ನಿನ್ನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ದಾಟಿದೆವು. ನೀನು ವಿಶಿಷ್ಟ ಉಪಾಯಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲೆ; ಅದರಿಂದ ನಾವಿಬ್ಬರೂ ಬೇಗನೇ ಹಿಂದಿನಂತೆ ಬಲಸಂಪನ್ನರಾದೆವು.॥42॥

ಯಥಾ ತಾತಂ ದಶರಥಂ ಯಥಾಜಂ ಚ ಪಿತಾಮಹಮ್ ।
ತಥಾಭವಂತಮಾಸಾದ್ಯ ಹೃದಯಂ ಮೇ ಪ್ರಸೀದತಿ ॥

ತಂದೆ ದಶರಥ ಮತ್ತು ಅಜ್ಜ ಅಜನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಸಂತೋಷಗೊಳ್ಳುವಂತೆಯೇ ನಿನ್ನನ್ನು ಪಡೆದ ನನ್ನ ಹೃದಯ ಹರ್ಷದಿಂದ ಅರಳಿದೆ.॥43॥

ಕೋ ಭವಾನ್ ರೂಪಸಂಪನ್ನೋ ದಿವ್ಯಸ್ರಗನುಲೇಪನಃ ।
ವಸಾನೋ ವಿರಜೇ ವಸ್ತ್ರೇ ದಿವ್ಯಾಭರಣಭೂಷಿತಃ ॥

ನೀನು ತುಂಬಾ ರೂಪವಂತನಾಗಿದ್ದು, ದಿವ್ಯ ಪುಷ್ಪಮಾಲೆ ಮತ್ತು ದಿವ್ಯ ಅಂಗರಾಗದಿಂದ ವಿಭೂಷಿತನಾಗಿರುವೆ. ಎರಡು ಶುಭ್ರ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಉಟ್ಟು, ದಿವ್ಯ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ನಿನ್ನ ಶೋಭೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ನೀನು ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ನಾವು ಬಯಸುತ್ತೇವೆ. (ಸರ್ವಜ್ಞನಾಗಿದ್ದರೂ ಭಗವಂತನು ಮಾನವ ಭಾವವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ ಗರುಡನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದನು.॥44॥

ತಮುವಾಚ ಮಹಾತೇಜಾ ವೈನತೇಯೋ ಮಹಾಬಲಃ ।
ಪತತ್ರಿರಾಜಃ ಪ್ರೀತಾತ್ಮಾ ಹರ್ಷಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಮ್ ॥

ಆಗ ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ, ಮಹಾಬಲಿ ಪಕ್ಷಿರಾಜ ವಿನತಾನಂದನ ಗರುಡನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಸಂತೋಷಗೊಂಡು ಆನಂದಾಶ್ರು ಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ನೇತ್ರಗಳುಳ್ಳ ಶ್ರೀರಾಮನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದನು.॥45॥

ಅಹಂ ಸಖಾ ತೇ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ಪ್ರಿಯಃ ಪ್ರಾಣೋ ಬಹಿಶ್ಚರಃ ।
ಗರುತ್ಮಾನಿಹ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ಯುವಯೋಃ ಸಾಹ್ಯಕಾರಣಾತ್ ॥

ಕಾಕುತ್ಸ್ಥನೇ! ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಿಯ ಗರುಡನಾಗಿದ್ದೇನೆ, ನಿಮ್ಮ ಬಹಿಃಪ್ರಾಣನಾಗಿದ್ದೇನೆ. ನಿಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾನು ಈಗ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವೆನು.॥46॥

ಅಸುರಾ ವಾ ಮಹಾವೀರ್ಯಾ ದಾನವಾ ವಾ ಮಹಾಬಲಾಃ ।
ಸುರಾಶ್ಚಾಪಿ ಸ ಗಂಧರ್ವಾಃ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಶತಕ್ರತುಮ್ ॥
ನೇಮಂ ಮೋಕ್ಷಯಿತುಂ ಶಕ್ತಾಃ ಶರಬಂಧಂ ಸುದಾರುಣಮ್ ॥

ಮಹಾ ಪರಾಕ್ರಮಿ ಅಸುರರು, ಮಹಾಬಲಿ ದಾನವರು. ದೇವತೆಗಳು ಹಾಗೂ ಗಂಧರ್ವರೂ ಕೂಡ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಮುಂದಿರಿಸಿ ಕೊಂಡು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರೂ ಈ ಭಯಂಕರ ಸರ್ಪಾಕಾರ ಬಾಣಗಳಿಂದ ಬಿಡಿಸಲು ಸಮರ್ಥರಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.॥47½॥

ಮಾಯಾಬಲಾದಿಂದ್ರಜಿತಾ ನಿರ್ಮಿತಂ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಣಾ ॥

ಏತೇ ನಾಗಾಃ ಕಾದ್ರವೇಯಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣದಂಷ್ಟ್ರಾ ವಿಷೋಲ್ಪಣಾಃ ।
ರಕ್ಷೋಮಾಯಾಪ್ರಭಾವೇಣ ಶರಾಭೂತಾಸ್ತ್ವದಾಶ್ರಯಾಃ ॥

ಕ್ರೂರಕರ್ಮಿ ಇಂದ್ರಜಿತುವು ಮಾಯಾಬಲದಿಂದ ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ನಾಗರೂಪೀ ಬಂಧನ ನಾಗಗಳು ಕದ್ರುವಿನ ಪುತ್ರರಾಗಿದ್ದರು. ಇವುಗಳ ಹಲ್ಲು ಬಹಳ ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿದ್ದು, ವಿಷವು ಭಯಂಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವು ರಾಕ್ಷಸನ ಮಾಯಾ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಬಾಣಗಳಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಶರೀರವನ್ನು ಸುತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.॥48-49॥

ಸಭಾಗ್ಯಶ್ಚಾಸಿ ಧರ್ಮಜ್ಞ ರಾಮ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮ ।
ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನ ಸಹ ಭ್ರಾತ್ರಾ ಸಮರೇ ರಿಪುಘಾತಿನಾ ॥

ಧರ್ಮಜ್ಞ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಿ ರಾಮಾ! ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವ ನಿನ್ನ ತಮ್ಮ ಲಕ್ಷ್ಮಣನೊಂದಿಗೆ ನೀನು ಬಹಳ ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಯಾಗಿರುವೆ. (ಸುಲಭವಾಗಿ ನಾಗಪಾಶದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿರುವೆ.॥50॥

ಇಮಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ವೃತ್ತಾಂತಂ ತ್ವರಮಾಣೋಽಹಮಾಗತಃ ।
ಸಹಸೈವಾವಯೋಃಸ್ನೇಹಾತ್ಸಖಿತ್ವ ಮನುಪಾಲಯನ್ ॥

ನೀವು ನಾಗಪಾಶದಿಂದ ಬಂಧಿತರಾದ ಸಮಾಚಾರ ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಕೇಳಿ ನಾನು ಅವಸರದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರುವೆನು. ನಮ್ಮಿಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸ್ನೇಹದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತನಾಗಿ ಮಿತ್ರಧರ್ಮವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಕೂಡಲೇ ಬಂದೆ.॥51॥

ಮೋಕ್ಷಿತೌ ಚ ಮಹಾಘೋರಾದಸ್ಮಾತ್ ಸಾಯಕ ಬಂಧನಾತ್ ।
ಅಪ್ರಮಾದಶ್ಚ ಕರ್ತವ್ಯೋ ಯುವಾಭ್ಯಾಂ ನಿತ್ಯಮೇವ ಹಿ ॥

ನಾನು ಬಂದು ಈ ಮಹಾಭಯಂಕರ ಬಾಣ-ಬಂಧನದಿಂದ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದೆ. ಇನ್ನು ನೀವು ಸದಾ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಇರಬೇಕು.॥52॥

ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕೂಟಯೋಧಿನಃ ।
ಶೂರಾಣಾಂ ಶುದ್ಧ ಭಾವಾನಾಂ ಭವತಾಮಾರ್ಜವಂ ಬಲಮ್ ॥

ಸಮಸ್ತ ರಾಕ್ಷಸರು ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿಯೇ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಕಪಟಯುದ್ಧ ಮಾಡುವವರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಶುದ್ಧಸ್ವಭಾವದ ನಿಮ್ಮಂತಹ ಶೂರ-ವೀರರಿಗೆ ಸರಳತೆಯೇ ಬಲವಾಗಿದೆ.॥53॥

ತನ್ನ ವಿಶ್ವಸನೀಯಂ ವೋ ರಾಕ್ಷಸಾನಾಂ ರಣಾಜಿರೇ ।
ಏತೇನೈವೋಪಮಾನೇನ ನಿತ್ಯಂ ಜಿಹ್ಮಾ ಹಿ ರಾಕ್ಷಸಾಃ ॥

ಆದ್ದರಿಂದ ಇದೇ ದೃಷ್ಟಾಂತವನ್ನು ಮುಂದಿರಿಸಿಕೊಂಡು ರಣಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನೀವು ರಾಕ್ಷಸರ ಮೇಲೆ ಎಂದೂ ವಿಶ್ವಾಸವಿಡಬಾರದು; ಏಕೆಂದರೆ ರಾಕ್ಷಸರು ಸದಾ ಕುಟಿಲರೇ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ.॥54॥

ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತದಾ ರಾಮಂ ಸುಪರ್ಣಃ ಸುಮಹಾಬಲಃ ।
ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ಸುಸ್ನಿಗ್ಧಮಾಪ್ರಷ್ಟುಮುಪಚಕ್ರಮೇ ॥

ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಮಹಾಬಲಿ ಗರುಡನು ಆಗ ಪರಮಸ್ನೇಹೀ ಶ್ರೀರಾಮನನ್ನು ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಅವನಲ್ಲಿ ಹೋಗಲು ಅನುಮತಿ ಬೇಡುವ ವಿಚಾರಮಾಡಿದನು.॥55॥

ಸಖೇ ರಾಘವ ಧರ್ಮಜ್ಞ ರಿಪೂಣಾಮಪಿ ವತ್ಸಲ ।
ಅಭ್ಯನುಜ್ಞಾತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾಸುಖಮ್ ॥

ಗರುಡ ಹೇಳಿದ - ಶತ್ರುಗಳ ಮೇಲೂ ದಯೆಮಾಡುವ ಧರ್ಮಜ್ಞ ರಘುನಂದನ! ಈಗ ನಾನು ಇಲ್ಲಿಂದ ಸುಖವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ಥಾನ ಮಾಡುವೆನು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ನಿನ್ನಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪಣೆ ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.॥56॥

ನ ಚ ಕೌತೂಹಲಂ ಕಾರ್ಯಂ ಸಖಿತ್ವಂ ಪ್ರತಿ ರಾಘವ ।
ಕೃತಕರ್ಮಾ ರಣೇ ವೀರ ಸಖಿತ್ವಂ ಪ್ರತಿವೇತ್ಸ್ಯಸಿ ॥

ವೀರ ರಘುನಂದನ! ನಾನು ನನ್ನನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಸಖನೆಂದು ಹೇಳಿದುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕುತೂಹಲವಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು. ನೀನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಫಲನಾದಾಗ ನನ್ನ ಈ ಸಖ್ಯಭಾವವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವೆ.॥57॥

ಬಾಲವೃದ್ಧಾವಶೇಷಾಂ ತು ಲಂಕಾಕೃತ್ವಾ ಶರೋರ್ಮಿಭಿಃ ।
ರಾವಣಂ ತು ರಿಪುಂ ಹತ್ವಾ ಸೀತಾಂ ತ್ವಮುಪಲಪ್ಸ್ಯಸೇ ॥

ಸಮುದ್ರದ ಅಲೆಗಳಂತೆ ನಿನ್ನ ಬಾಣಗಳ ಪರಂಪರೆಯಿಂದ, ಇಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಬಾಲಕರು ಮತ್ತು ಮುದುಕರು ಮಾತ್ರ ಇರುವಂತಹ ಲಂಕೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗುವುದು. ಹೀಗೆ ತನ್ನ ಶತ್ರುವಾದ ರಾವಣನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಸೀತೆಯನ್ನು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ನೀನು ಪಡೆಯುವೆ.॥58॥

ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ವಚನಂ ಸುಪರ್ಣಃ ಶೀಘ್ರವಿಕ್ರಮಃ ।
ರಾಮಂ ಚ ನೀರುಜಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಧ್ಯೇ ತೇಷಾಂ ವನೌಕಸಾಮ್ ॥

ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ತತಃಕೃತ್ವಾ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್ ।
ಜಗಾಮಾಕಾಶಮಾವಿಶ್ಯ ಸುಪರ್ಣಃ ಪವನೋ ಯಥಾ ॥

ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಶೀಘ್ರಗಾಮಿ ಹಾಗೂ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಗರುಡನು ಶ್ರೀರಾಮನನ್ನು ನಿರೋಗಿ ಯಾಗಿಸಿ, ಆ ವಾನರರ ನಡುವೆ ಅವನಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಬಂದು, ಅವನನ್ನು ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡು, ವಾಯುವೇಗದಿಂದ ಆಕಾಶಕ್ಕೆ ಹಾರಿ ಹೊರಟುಹೋದನು.॥59-60॥

ನೀರುಜೌ ರಾಘವೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತೋ ವಾನರಯೂಥಪಾಃ ।
ಸಿಂಹನಾದಂ ತದಾ ನೇದುರ್ಲಾಂಗೂಲಂ ದುಧುವುಶ್ಚ ತೇ ॥

ಶ್ರೀರಾಮ-ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ನಿರೋಗಿಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಆಗ ಎಲ್ಲ ವಾನರ ಸೇನಾಪತಿಗಳು ಸಿಂಹನಾದ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಾಲವನ್ನು ಕುಣಿಸಲುತೊಡಗಿದರು.॥61॥

ತತೋ ಭೇರೀಃ ಸಮಾಜಘ್ನುರ್ಮೃದಂಗಾಂಶ್ಚಾಪ್ಯನಾದಯನ್ ।
ದಧ್ಮುಃ ಶಂಖಾನ್ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಕ್ಷ್ವೇಲಂತ್ಯಪಿ ಯಥಾಪುರಮ್ ॥

ಮತ್ತೆ ವಾನರರು ಭೇರಿ, ಮೃದಂಗ, ಶಂಖನಾದ ಮಾಡಿ ಹರ್ಷೋಲ್ಲಾಸದಿಂದ ಮೊದಲಿನಂತೆ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಾ, ಚಪ್ಪಾಳೆ ತಟ್ಟತೊಡಗಿದರು.॥62॥

ಅಪರೇಸ್ಪೋಟ್ಯ ವಿಕ್ರಾಂತಾ ವಾನರಾ ನಗಯೋಧಿನಃ ।
ದ್ರುಮಾನುತ್ಪಾಟ್ಯ ವಿವಿಧಾಂಸ್ತಸ್ಥುಃ ಶತಸಹಸ್ರಶಃ ॥

ವೃಕ್ಷ, ಪರ್ವತ ಶಿಖರಗಳನ್ನೆತ್ತಿ ಯುದ್ಧಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಇತರ ಪರಾಕ್ರಮಿ ವಾನರರು ನಾನಾ ಪ್ರಕಾರದಿಂದ ವೃಕ್ಷಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಲಕ್ಷಲಕ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಸಿದ್ಧರಾದರು.॥63॥

ವಿಸೃಜಂತೋ ಮಹಾನಾದಾಂಸ್ತ್ರಾಸಯಂತೋ ನಿಶಾಚರಾನ್ ।
ಲಂಕಾದ್ವಾರಾಣ್ಯುಷಾಜಗ್ಮುರ್ಯೋದ್ಧು ಕಾಮಾಃ ಪ್ಲವಂಗಮಾಃ ॥

ಜೋರಾಗಿ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಾ, ನಿಶಾಚರರನ್ನು ಹೆದರಿಸುತ್ತಾ ಎಲ್ಲ ವಾನರರು ಯುದ್ಧದ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಲಂಕೆಯ ಮಹಾದ್ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದು ಸಿದ್ಧರಾಗಿ ನಿಂತರು.॥64॥

ತೇಷಾಂ ಸುಭೀಮಸ್ತುಮುಲೋ ನಿನಾದೋ
ಬಭೂವ ಶಾಖಾಮೃಗ ಯೂಥಪಾನಾಮ್ ।
ಕ್ಷಯೇ ನಿದಾಘಸ್ಯ ಯಥಾ ಘನಾನಾಂ
ನಾದಃ ಸುಭೀಮೋ ನದತಾಂ ನಿಶೀಥೇ ॥

ಆಗ ಆ ವಾನರ ಸೇನಾಪತಿಗಳ ಭಯಂಕರ, ತುಮುಲ ಸಿಂಹನಾದವು ಗ್ರೀಷ್ಮಋತುವಿನ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಿರುವ ಮೇಘಗಳ ಗಂಭೀರ ಗರ್ಜನೆಯು ಎಲ್ಲೆಡೆ ವ್ಯಾಪಿಸುವಂತೆ, ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಿತು.॥65॥

ಶ್ರೀವಾಲ್ಮೀಕಿ ವಿರಚಿತ ಆರ್ಷರಾಮಾಯಣ ಆದಿಕಾವ್ಯದ ಯುದ್ಧಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಐವತ್ತನೆಯ ಸರ್ಗ ಪೂರ್ಣವಾಯಿತು.॥50॥