०३८ रामगुणवर्णनम्

ಶ್ರೀರಾಮನ ಶಕ್ತಿಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಮಾರೀಚನು ತನ್ನ ಅನುಭವವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ರಾಮನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧವನ್ನೆಸಗದಿರುವಂತೆ ರಾವಣನಿಗೆ ಹೇಳಿದುದು

ಕದಾಚಿದಪ್ಯಹಂ ವೀರ್ಯಾತ್ ಪರ್ಯಟನ್ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಮ್ ।
ಬಲಂ ನಾಗಸಹಸ್ರಸ್ಯ ಧಾರಯನ್ಪರ್ವತೋಪಮಃ ॥

ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ನಾನು ನನ್ನ ಪರಾಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಅಧೀನನಾಗಿ ಪರ್ವತದಂತಹ ಶರೀರವನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಈ ಪಥ್ವಿಯ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಆಗ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಆನೆಗಳ ಬಲವಿತ್ತು.॥1॥

ನೀಲಜೀಮೂತಸಂಕಾಶಸ್ತಪ್ತಕಾಂಚನಕುಂಡಲಃ ।
ಭಯಂ ಲೋಕಸ್ಯ ಜನಯನ್ ಕಿರೀಟೀ ಪರಿಘಾಯುಧಃ ॥
ವ್ಯಚರನ್ ದಂಡಕಾರಣ್ಯಮುಷಿಮಾಂಸಾನಿ ಭಕ್ಷಯನ್ ।

ನೀಲಮೇಘದಂತೆ ತನ್ನ ಶರೀರ ಕಪ್ಪಾಗಿತ್ತು. ನಾನು ಕಿವಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚ ಚಿನ್ನದ ಕುಂಡಲಗಳನ್ನು, ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಿರೀಟವನ್ನು, ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪರಿಘವನ್ನು, ಧರಿಸಿದ್ದೆ, ನಾನು ಋಷಿಗಳ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಭಯಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ದಂಡಕಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ.॥2½॥

ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರೋಽಥ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮದ್ವಿತ್ರಸ್ತೋ ಮಹಾಮುನಿಃ ॥
ಸ್ವಯಂ ಗತ್ವಾ ದಶರಥಂ ನರೇಂದ್ರಮಿದಮಬ್ರವೀತ್ ।

ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಮಹಾತ್ಮಾ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರಿಗೆ ನನ್ನಿಂದ ಬಹಳ ಭಯ ಉಂಟಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಸ್ವತಃ ದಶರಥ ರಾಜನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು.॥3½॥

ಅಯಂ ರಕ್ಷತು ಮಾಂ ರಾಮಃ ಪರ್ವಕಾಲೇ ಸಮಾಹಿತಃ ॥
ಮಾರೀಚಾನ್ಮೇ ಭಯಂ ಘೋರಂ ಸಮುತ್ಪನ್ನಂ ನರೇಶ್ವರ ।

ನರೇಶ್ವರನೇ! ನನಗೆ ಮಾರೀಚನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನಿಂದ ಘೋರ ಭಯ ಉಂಟಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ರಾಮನು ನನ್ನ ಜೊತೆಗೆ ಬರಲಿ ಹಾಗೂ ಪರ್ವದಿನದಲ್ಲಿ ಏಕಾಗ್ರಚಿತ್ತನಾಗಿ ನನ್ನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಿ.॥4½॥

ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತೋ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾರಾಜಾ ದಶರಥಸ್ತದಾ ॥
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹಾಭಾಗಂ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಮುನಿಮ್ ।

ಮುನಿಯು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದಾಗ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ದಶರಥನು ಮಹಾಭಾಗ ಮಹಾಮುನಿ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರು ಇಂತೆಂದರು.॥5½॥

ಊನ ದ್ವಾದಶವರ್ಷೋಽಯಮಕೃತಾಸ್ತ್ರಶ್ಚ ರಾಘವಃ ॥

ಕಾಮಂ ತು ಮಮ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಮಹಾ ಸಹ ಗಮಿಷತಿ ।
ಬಲೇನ ಚತುರಂಗೇಣ ಸ್ವಯಮೇತ್ಯ ನಿಶಾಚರಮ್ ॥
ವಧಿಷ್ಯಾಮಿ ಮುನಿಶ್ರೇಷ್ಠ ಶತ್ರುಂ ತವ ಯಥೇಪ್ಸಿತಮ್ ।

ಮುನಿಶ್ರೇಷ್ಠರೇ! ರಘುಕುಲನಂದನ ರಾಮನ ವಯಸ್ಸು ಈಗ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆಯೇ ಇದೆ. ಇವನಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಪ್ರಯೋಗವೂ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ನೀವು ಬಯಸಿದರೆ ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಸೈನ್ಯ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದು, ನಾನೇ ಸ್ವತಃ ಚತುರಂಗಿಣಿ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಬಂದು ನಿಮ್ಮಿಚ್ಛೆಗನುಸಾರ ಆ ಶತ್ರುರೂಪೀ ನಿಶಾಚರನನ್ನು ವಧಿಸುವೆನು.॥6-7½॥

ಏವಮುಕ್ತಃ ಸ ತು ಮುನೀ ರಾಜಾನಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥
ರಾಮಾನ್ನಾನ್ಯದ್ಬಲಂ ಲೋಕೇ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ತಸ್ಯ ರಕ್ಷಸಃ ।

ರಾಜನು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದಾಗ ಮುನಿಯು ಅವನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು - ‘ಆ ರಾಕ್ಷಸನಿಗಾಗಿ ಶ್ರೀರಾಮನಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಯಾರ ಶಕ್ತಿಯೂ ಸಾಕಾಗದು.॥8½॥

ದೇವತಾನಾಮಪಿ ಭವಾನ್ ಸಮರೇಷ್ವಭಿಪಾಲಕಃ ॥
ಆಸೀತ್ತವ ಕೃತಂ ಕರ್ಮ ತ್ರಿಲೋಕ ವಿದಿತಂ ನೃಪ ।

ರಾಜನೇ! ನೀನು ಸಮರಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಸಮರ್ಥನಿದ್ದೀಯೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವೇ ಇಲ್ಲ. ನೀನು ಮಾಡಿದ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯವು ಮೂರು ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.॥9½॥

ಕಾಮಮಸ್ತಿ ಮಹತ್ ಸೈನ್ಯಂ ತಿಷ್ಠತ್ವಿಹ ಪರಂತಪ ॥

ಬಾಲೋಽಪ್ಯೇಷ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಸಮರ್ಥಸ್ತಸ್ಯ ನಿಗ್ರಹೇ ।
ಗಮಿಷ್ಯೇ ರಾಮಮಾದಾಯ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತು ಪರಂತಪ ॥

ಪರಂತಪ ನರೇಶನೇ! ನಿನ್ನ ಬಳಿ ಇರುವ ವಿಶಾಲ ಸೈನ್ಯವು ನೀನು ಇಚ್ಛಿಸಿದರೆ ಇಲ್ಲೇ ಇರಲಿ, ನೀನೂ ಇಲ್ಲೇ ಇರು. ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ ಶ್ರೀರಾಮನು ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದರೂ ಆ ರಾಕ್ಷಸನ ದಮನಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಶ್ರೀರಾಮನನ್ನೇ ಜೊತೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವೆನು. ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲಿ.॥10-11॥

ಇತ್ಯೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ಸ ಮುನಿಸ್ತಮಾದಾಯ ನೃಪಾತ್ಮಜಮ್ ।
ಜಗಾಮ ಪರಮಪ್ರೀತೋ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಃ ಸ್ವಮಾಶ್ರಮಮ್ ॥

ತಂ ತದಾ ದಂಡಕಾರಣ್ಯೇ ಯಜ್ಞಮುದ್ದಿಶ್ಯ ದೀಕ್ಷಿತಮ್ ।
ಬಭೂವೋಪಸ್ಥಿತೋ ರಾಮಶ್ಚಿತ್ರಂ ವಿಸ್ಫಾರಯನ್ಧನುಃ ॥

ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಸಹಿತ ಶ್ರೀರಾಮನನ್ನು ಜೊತೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಮಹಾಮುನಿ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರು ಬಹಳ ಆನಂದವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅವರು ಯಜ್ಞಕ್ಕಾಗಿ ದೀಕ್ಷಾಬದ್ಧರಾದರು. ಶ್ರೀರಾಮನು ತನ್ನ ಅದ್ಭುತ ಧನುಷ್ಟಂಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವರ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಬಳಿಯಲ್ಲೇ ನಿಂತುಕೊಂಡನು.॥12-13॥

ಅಜಾತವ್ಯಂಜನಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಬಾಲಃ ಶ್ಯಾಮಃ ಶುಭೇಕ್ಷಣಃ ।
ಏಕವಸ್ತ್ರಧರೋ ಧನ್ವೀ ಶಿಖೀ ಕನಕಮಾಲಯಾ ॥

ಆಗ ಶ್ರೀರಾಮನು ಇನ್ನೂ ತರುಣನಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಓರ್ವ ಶೋಭಾಶಾಲೀ ಬಾಲಕನಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದನು. ಶ್ಯಾಮಲಾಂಗನಾದ ಅವನ ಕಣ್ಣುಗಳು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿದ್ದವು. ಅವನು ಒಂದು ವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿದ್ದು, ಕೈಯಲ್ಲಿ ಧನುಸ್ಸನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು, ಸುಂದರ ಶಿಖೆ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಹಾರದಿಂದ ಸುಶೋಭಿತನಾಗಿದ್ದನು.॥14॥

ಶೋಭಯನ್ ದಂಡಕಾರಣ್ಯಂ ದೀಪ್ತೇನ ಸ್ವೇನ ತೇಜಸಾ ।
ಅದೃಶ್ಯತ ತದಾರಾಮೋ ಬಾಲಚಂದ್ರ ಇವೋದಿತಃ ॥

ಆಗ ತನ್ನ ಉದ್ದೀಪ್ತ ತೇಜದಿಂದ ದಂಡಕಾರಣ್ಯದ ಶೋಭೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಾ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನು ಆಗಲೇ ಉದಿಸಿದ ಬಾಲಚಂದ್ರನಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದನು.॥15॥

ತತೋಽಹಂ ಮೇಘಸಂಕಾಶಸ್ತಪ್ತಕಾಂಚನಕುಂಡಲಃ ।
ಬಲೀ ದತ್ತವರೋ ದರ್ಪಾದಾಜಗಾಮಾಶ್ರಮಾಂತರಮ್ ॥

ಇತ್ತ ನಾನೂ ಕೂಡ ಮೇದಂತೆ ಕಪ್ಪಾದ ಶರೀರದಿಂದ ದರ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಆಶ್ರಮದೊಳಗೆ ನುಗ್ಗಿದೆ. ನನ್ನ ಕಿವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾದ ಚಿನ್ನದ ಕುಂಡಲಗಳು ಓಲಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ನಾನು ಬಲವಂತನಾಗಿಯೇ ಇದ್ದೆ, ‘ದೇವತೆಗಳೂ ನನ್ನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾರರು’ ಎಂಬ ವರವೂ ನನಗೆ ದೊರಕಿತ್ತು.॥16॥

ತೇನ ದೃಷ್ಟಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಹಂ ಸಹಸೈವೋದ್ಯತಾಯುಧಃ ।
ಮಾಂ ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧನುಃ ಸಜ್ಯಮಸಂಭ್ರಾಂತಶ್ಚಕಾರ ಹ ॥

ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಲೇ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನ ದೃಷ್ಟಿ ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಬಿತ್ತು. ನನ್ನನ್ನು ನೋಡುತ್ತಲೇ ಅವನು ಕೂಡಲೇ ಧನುಸ್ಸನ್ನೆತ್ತಿ ಯಾವ ಗಾಬರಿಪಡದೆ ಧನುಸ್ಸಿಗೆ ಹೆದೆಯೇರಿಸಿದನು.॥17॥

ಅವಜಾನನ್ನ ಹಂ ಮೋಹಾದ್ ಬಾಲೋಽಯಮಿತಿ ರಾಘವಮ್ ।
ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ಯ ತಾಂ ವೇದಿಮಭ್ಯಧಾವಂ ಕೃತತ್ವರಃ ॥

ನಾನು ಮೋಹವಶ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನನ್ನು ಇವನು ಬಾಲಕನೆಂದು ತಿಳಿದು, ಅವನನ್ನು ನಿಂದಿಸುತ್ತಾ ಅತಿವೇಗದಿಂದ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರ ಯಜ್ಞವೇದಿಯ ಕಡೆಗೆ ಧಾವಿಸಿದೆ.॥18॥

ತೇನ ಮುಕ್ತಸ್ತತೋ ಬಾಣಃ ಶಿತಃ ಶತ್ರುನಿಬರ್ಹಣಃ ।
ತೇನಾಹಂ ತಾಡಿತಃ ಕ್ಷಿಪ್ತಃ ಸಮುದ್ರೇ ಶತಯೋಜನೇ ॥

ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮನು ಶತ್ರುವನ್ನು ಸಂಹರಿಸುವಂತಹ ಒಂದು ಬಾಣವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಆ ಬಾಣದಿಂದ ನಾನು ಸಾಯದೆ ನೂರು ಯೋಜನ ದೂರ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಬಿದ್ದೆನು.॥19॥

ನೇಚ್ಛ ತಾ ತಾತ ಮಾಂ ಹಂತುಂ ತದಾ ವೀರೇಣ ರಕ್ಷಿತಃ ।
ರಾಮಸ್ಯ ಶರವೇಗೇಣ ನಿರಸ್ತೋಽಭ್ರಾಂತಚೇತನಃ ॥

ಪಾತಿತೋಽಹಂ ತದಾ ತೇನ ಗಂಭೀರೇ ಸಾಗರಾಂಭಸಿ ।
ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸಂಜ್ಞಾಂ ಚಿರಾತ್ತಾತ ಲಂಕಾ ಪ್ರತಿ ಗತಃ ಪುರೀಮ್ ॥

ಅಯ್ಯಾ! ವೀರ ರಾಮಚಂದ್ರನು ಆಗ ನನ್ನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಬಯಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ; ಆದ್ದರಿಂದ ನನ್ನ ಪ್ರಾಣ ಉಳಿಯಿತು. ಅವನ ಬಾಣದ ವೇಗದಿಂದ ನಾನು ಭ್ರಾಂತಚಿತ್ತನಾಗಿ ದೂರಕ್ಕೆ ಎಸೆಯಲ್ಪಟ್ಟು ಸಮುದ್ರದ ಆಳವಾದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದೆ. ಅಯ್ಯಾ! ಮತ್ತೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಬಳಿಕ ನಾನು ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ಲಂಕೆಗೆ ಬಂದೆ.॥20-21॥

ಏವಮಸ್ಮಿತದಾ ಮುಕ್ತಃ ಸಹಾಯಾಸ್ತೇ ನಿಪಾತಿತಾಃ ।
ಅಕೃತಾಸ್ತ್ರೇಣ ರಾಮೇಣ ಬಾಲೇನಾಕ್ಲಿಷ್ಟ ಕರ್ಮಣಾ ॥

ಈ ಪ್ರಕಾರ ಆಗ ಸಾವಿನಿಂದ ಬದುಕಿದೆ. ಆಯಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಕರ್ಮಮಾಡುವ ಶ್ರೀರಾಮನು ಆಗ ಬಾಲಕನಾಗಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ಅಸ್ತ್ರ ಪ್ರಯೋಗದ ಅಭ್ಯಾಸವು ಪೂರ್ಣವಾಗದಿದ್ದರೂ ಅವನು ನನ್ನ ಜೊತೆಗೆ ಬಂದಿರುವ ಸಹಾಯಕರೆಲ್ಲರನ್ನು ಕೊಂದು ಕಳೆದನು.॥22॥

ತನ್ಮಯಾ ವಾರ್ಯಮಾಣಸ್ತುಂ ಯದಿ ರಾಮೇಣ ವಿಗ್ರಹಮ್ ।
ಕರಿಷ್ಯಸ್ಯಾಪದಂ ಘೋರಾಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ನ ಶಿಷ್ಯಸಿ ॥

ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ತಡೆದರೂ ನೀನು ಶ್ರೀರಾಮನೊಂದಿಗೆ ವಿರೋಧ ಮಾಡಿದರೆ ಬೇಗನೇ ಘೋರ ಆಪತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೀಳುವೆ ಮತ್ತು ಕೊನೆಗೆ ನಿನ್ನ ಜೀವನವೂ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದು.॥23॥

ಕ್ರೀಡಾರತಿವಿಧಿಜ್ಞಾನಾಂ ಸಮಾಜೋತ್ಸವಶಾಲಿನಾಮ್ ।
ರಕ್ಷಸಾಂ ಚೈವ ಸಂತಾಪಮನರ್ಥಂ ಚಾಹರಿಷ್ಯಸಿ ॥

ಭೋಗ ವಿಲಾಸ, ಆಟ - ವಿನೋದಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷಪಡುವ ರಾಕ್ಷಸರಿಗಾಗಿ ನೀನು ಸಂತಾಪ ಮತ್ತು ಸಾವನ್ನು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುವೆ.॥24॥

ಹರ್ಮ್ಯಪ್ರಾಸಾದಸಂಬಾಧಾಂ ನಾನಾರತ್ನ ವಿಭೂಷಿತಾಮ್ ।
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ಪುರೀಂ ಲಂಕಾಂ ವಿನಷ್ಟಾಂ ಮೈಥಿಲೀಕೃತೇ ॥

ಮಿಥಿಲೇಶಕುಮಾರಿ ಸೀತೆಗಾಗಿ, ಧನಿಕರ ಭವನಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ರಾಜಭವನಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ನಾನಾ ರತ್ನಗಳಿಂದ ವಿಧೂಷಿತ ಲಂಕೆಯ ವಿನಾಶವನ್ನು ನೀನು ಕಣ್ಣಾರೆ ನೋಡುವೆ.॥25॥

ಅಕುರ್ವಂತೋಽಪಿ ಪಾಪಾನಿ ಶುಚಯಃ ಪಾಪಸಂಶ್ರಯಾತ್ ।
ಪರಪಾಪೈರ್ವಿನಶ್ಯಂತಿ ಮತ್ಸ್ಯಾ ನಾಗಹ್ರದೇ ಯಥಾ ॥

ಆಚಾರ-ವಿಚಾರದಿಂದ ಶುದ್ಧರಾದ, ಪಾಪ, ಅಪರಾಧಮಾಡದ ಜನರೂ ಕೂಡ ಪಾಪಿಗಳ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರೆ ಬೇರೆಯವರ ಪಾಪದಿಂದ ನಾಶವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಸರ್ಪಗಳಿರುವ ಸರೋವರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಮೀನುಗಳೂ ಆ ಸರ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.॥26॥

ದಿವ್ಯಚಂದನದಿಗ್ಧಾಂಗಾನ್ ದಿವ್ಯಾಭರಣ ಭೂಷಿತಾನ್ ।
ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸ್ಯಭಿಹತಾನ್ ಭೂಮೌ ತವ ದೋಷಾತ್ತು ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ॥

ದಿವ್ಯ ಚಂದನದಿಂದ ಚರ್ಚಿತವಾದ ಶರೀರದಿಂದ ಕೂಡಿದ, ದಿವ್ಯಾಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತರಾದ ರಾಕ್ಷಸರು ನಿನ್ನ ಅಪರಾಧದಿಂದ ಸತ್ತುಹೋಗಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬೀಳುವುದನ್ನು ನೀನು ನೋಡುವೆ.॥27॥

ಹೃತದಾರಾನ್ಸದಾರಾಂಶ್ಚ ದಶ ವಿದ್ರವತೋ ದಿಶಃ ।
ಹತಶೇಷಾನಶರಣಾನ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ತ್ವಂ ನಿಶಾಚರಾನ್ ॥

ಎಷ್ಟೋ ನಿಶಾಚರರ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಅಪಹರಣವಾಗಿರುವುದನ್ನೂ, ಕೆಲವರ ಪತ್ನಿಯರು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಅವರು ಯುದ್ಧದಿಂದ ಬದುಕುಳಿದು ಅಸಹಾಯಕ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೂ ಓಡಿ ಹೋಗುವುದನ್ನೂ ನೀನು ನೋಡುವೆ.॥28॥

ಶರಜಾಲಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಾಮಗ್ನಿಜ್ವಾಲಾಸಮಾವೃತಾಮ್ ।
ಪ್ರದಗ್ಧಭವನಾಂ ಲಂಕಾಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ತ್ವಮಸಂಶಯಮ್ ॥

ಲಂಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಣಗಳ ಬಲೆಯೇ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ, ಅದು ಬೆಂಕಿಯ ಜ್ವಾಲೆಗಳಿಂದ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮನೆಯು ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೀನು ಕಣ್ಣಾರೆ ನೋಡುವೆ.॥29॥

ಪರದಾರಾಭಿಮರ್ಶಾತ್ತು ನಾನ್ಯತ್ಪಾಪತರಂ ಮಹತ್ ।
ಪ್ರಮದಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ತವ ರಾಜನ್ಪರಿಗ್ರಹೇ ॥

ಭವ ಸ್ವದಾರನಿರತಃ ಸ್ವಕುಲಂ ರಕ್ಷ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ ।
ಮಾನಂ ವೃದ್ಧಿಂ ಚ ರಾಜ್ಯಂ ಚ ಜೀವಿತಂ ಚೇಷ್ಟಮಾತ್ಮನಃ ॥

ರಾಜನೇ! ಪರಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಸರ್ಗದಂತಹ ಮಹಾಪಾಪ ಬೇರೊಂದಿಲ್ಲ. ನಿನ್ನ ಅಂತಃಪುರದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಯುವತಿ, ಸ್ತ್ರೀಯರು ಇದ್ದಾರೆ, ಆ ತನ್ನ ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲೇ ಅನುರಾಗವಿಡು. ತನ್ನ ಕುಲವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸು, ರಾಕ್ಷಸರ ಪ್ರಾಣಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡು. ತನ್ನ ಮಾನ, ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ, ಗೌರವ, ಉನ್ನತಿ, ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಾಶವಾಗದಂತೆ ನೋಡು.॥30-31॥

ಕಲತ್ರಾಣಿ ಚ ಸೌಮ್ಯಾನಿ ಮಿತ್ರವರ್ಗಂ ತಥೈವ ಚ ।
ಯದೀಚ್ಛಸಿ ಚಿರಂ ಭೋಕ್ತುಂ ಮಾ ಕೃಥಾ ರಾಮವಿಪ್ರಿಯಮ್ ॥

ನೀನು ನಿನ್ನ ಸುಂದರ ಪತ್ನಿಯರ ಮತ್ತು ಮಿತ್ರರ ಸುಖ ಹೆಚ್ಚುಕಾಲದವರೆಗೆ ಭೋಗಿಸಲು ಬಯಸುವೆಯಾದರೆ ಶ್ರೀರಾಮನಿಗೆ ಅಪರಾಧ ಮಾಡಬೇಡ.॥32॥

ನಿವಾರ್ಯಮಾಣಃ ಸುಹೃದಾ ಮಯಾ ಭೃಶಂ
ಪ್ರಸಹ್ಯ ಸೀತಾಂ ಯದಿ ಧರ್ಷಯಿಷ್ಯಸಿ ।
ಗಮಿಷ್ಯಸಿ ಕ್ಷೀಣಬಲಃ ಸಬಾಂಧವೋ
ಯಮಕ್ಷಯಂ ರಾಮಶರಾಸ್ತಜೀವಿತಃ ॥

ನಾನು ನಿನ್ನ ಹಿತೈಷಿ ಸುಹೃದ್ ಆಗಿದ್ದೇನೆ. ನಾನು ಪದೇ ಪದೇ ತಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ನೀನು ಹಟದಿಂದ ಸೀತೆಯ ಅಪಹರಣ ಮಾಡಿದರೆ ನಿನ್ನ ಎಲ್ಲ ಸೈನ್ಯನಾಶವಾಗಿ ಹೋದೀತು ಮತ್ತು ನೀನು ಶ್ರೀರಾಮನ ಬಾಣಗಳಿಂದ ತನ್ನ ಪ್ರಾಣಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಬಂಧು-ಬಾಂಧವರೊಂದಿಗೆ ಯಮಲೋಕಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಮಾಡುವೆ.॥33॥

ಶ್ರೀ ವಾಲ್ಮೀಕಿವಿರಚಿತ ಆರ್ಷರಾಮಾಯಣ ಆದಿಕಾವ್ಯದ ಅರಣ್ಯಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಮುವತ್ತೆಂಟನೆಯ ಸರ್ಗ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. ॥38॥