०३३ कुशनाभकन्योद्वाहः

ಕುಶನಾಭನು ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಧೈರ್ಯಹೇಳಿದುದು, ಕ್ಷಮಾಗುಣದ ಪ್ರಶಂಸೆ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನ ಜನ್ಮ, ಅವನೊಡನೆ ಕುಶನಾಭನ ಕನ್ಯೆಯರ ವಿವಾಹ

ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕುಶನಾಭಸ್ಯ ಧೀಮತಃ ।
ಶಿರೋಭಿಶ್ಚರಣೌ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾಕನ್ಯಾಶತಮಭಾಷತ ॥

ಧೀಮಂತನಾದ ಕುಶನಾಭನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ, ಆ ನೂರು ಕನ್ಯೆಯರು ತಂದೆಯ ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ತಲೆಯನ್ನಿಟ್ಟು ಪ್ರಣಾಮಮಾಡಿ ಇಂತೆಂದರು .॥1॥

ವಾಯುಃ ಸರ್ವಾತ್ಮಕೋ ರಾಜನ್ ಪ್ರಧರ್ಷಯಿತುಮಿಚ್ಛತಿ ।
ಅಶುಭಂ ಮಾರ್ಗಮಾಸ್ಥಾಯ ನ ಧರ್ಮಂ ಪ್ರತ್ಯವೇಕ್ಷತೇ ॥

ಮಹಾರಾಜಾ! ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಂಚರಿಸುವ ವಾಯುದೇವನು ಅಶುಭಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಧರ್ಮದೃಷ್ಟಿ ಇಲ್ಲದೆ, ನಮ್ಮನ್ನು ಅವಮಾನಪಡಿಸಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದನು.॥2॥

ಪಿತೃಮತ್ಯಃ ಸ್ಮ ಭದ್ರಂ ತೇ ಸ್ವಚ್ಛಂದೇ ನ ವಯಂ ಸ್ಥಿತಾಃ ।
ಪಿತರಂ ನೋ ವೃಣೀಷ್ವ ತ್ವಂ ಯದಿ ನೋ ದಾಸ್ಯತೇ ತವ ॥

ನಾವು ಅವನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆವು - ದೇವನೇ! ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲಿ. ನಮಗೆ ತಂದೆಯಿರುವರು, ನಾವು ಸ್ವತಂತ್ರರಲ್ಲ. ನೀವು ತಂದೆಯವರ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕನ್ಯೆಯನ್ನು ಕೊಡುವಂತೆ ಕೇಳು, ಅವರು ನಮ್ಮನ್ನು ನಿನಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದರೆ ನಾವು ನಿಮ್ಮನ್ನು ವರಿಸುವೆವು.॥3॥

ತೇನ ಪಾಪಾನುಬಂಧೇನ ವಚನಂ ನ ಪ್ರತೀಚ್ಛತಾ ।
ಏವಂ ಬ್ರುವಂತ್ಯಃ ಸರ್ವಾಃ ಸ್ಮ ವಾಯುನಾಭಿಹತಾ ಭೃಶಮ್ ॥

ಆದರೆ ಅವನ ಮನಸ್ಸು ಪಾಪದಿಂದ ಬಂಧಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅವನು ನಮ್ಮ ಮಾತನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿರುವಾಗಲೂ, ವಾಯುವು ನಿರಪರಾಧಿಗಳಾದ ನಮಗೆ ಈ ಅವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದನು.॥4॥

ತಾಸಾಂ ತು ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಪರಮಧಾರ್ಮಿಕಃ ।
ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಕನ್ಯಾಶತಮನುತ್ತಮಮ್ ॥

ಕನ್ಯೆಯರ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ಪರಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ ರಾಜನು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ನುಡಿದನು.॥5॥

ಕ್ಷಾಂತಂ ಕ್ಷಮಾವತಾಂ ಪುತ್ರ್ಯಃ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಸುಮಹತ್ಕೃತಮ್ ।
ಐಕಮತ್ಯಮುಪಾಗಮ್ಯ ಕುಲಂ ಚಾವೇಕ್ಷಿತಂ ಮಮ ॥

ಪುತ್ರಿಯರಿರಾ! ಕ್ಷಮಾಶೀಲ ಮಹಾಪುರುಷರು ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನೇ ನೀವೂ ಮಾಡಿರುವಿರಿ. ನಿಮ್ಮಿಂದ ಈ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯ ನೆರವೇರಿದಂತಾಯಿತು. ನೀವೆಲ್ಲರೂ ಐಕಮತ್ಯರಾಗಿ ಕುಲಧರ್ಮವನ್ನು ನೆನೆದು, ಕಾಮಕ್ಕೆ ವಶರಾಗದೆ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿರುವಿರಿ.॥6॥

ಅಲಂಕಾರೋ ಹಿ ನಾರೀಣಾಂ ಕ್ಷಮಾ ತು ಪುರುಷಸ್ಯ ವಾ ।
ದುಷ್ಕರಂ ತದ್ಧಿ ವೈ ಕ್ಷಾಂತಂ ತ್ರಿದಶೇಷು ವಿಶೇಷತಃ ॥
ಯಾದೃಶೀ ವಃ ಕ್ಷಮಾ ಪುತ್ರ್ಯಃ ಸರ್ವಾಸಾಮವಿಶೇಷತಃ ।

ಸ್ತ್ರೀಯಾಗಿರಲಿ, ಪುರುಷನಾಗಿರಲಿ ಅವರಿಗೆ ಕ್ಷಮೆಯೇ ಭೂಷಣವಾಗಿದೆ. ಪುತ್ರಿಯರಿರಾ! ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿರುವ ಕ್ಷಮೆ ಇಲ್ಲವೇ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ದುಷ್ಕರವಾಗಿದೆ.॥7½॥

ಕ್ಷಮಾ ದಾನಂ ಕ್ಷಮಾ ಸತ್ಯಂ ಕ್ಷಮಾ ಯಜ್ಞಾಶ್ಚ ಪುತ್ರಿಕಾಃ ॥
ಕ್ಷಮಾ ಯಶಃ ಕ್ಷಮಾ ಧರ್ಮಃ ಕ್ಷಮಯಾಂ ವಿಷ್ಠಿತಂ ಜಗತ್ ।

ಪುತ್ರಿಯರೇ! ಕ್ಷಮೆಯೇ ದಾನವಾಗಿದೆ. ಕ್ಷಮೆಯೇ ಸತ್ಯ, ಯಜ್ಞ, ಯಶ, ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಕ್ಷಮೆಯ ಮೇಲೆಯೇ ಈ ಜಗತ್ತು ಸ್ಥಿರವಾಗಿದೆ.॥8½॥

ವಿಸೃಜ್ಯ ಕನ್ಯಾಃ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ರಾಜಾ ತ್ರಿದಶವಿಕ್ರಮಃ ॥

ಮಂತ್ರಜ್ಞೋ ಮಂತ್ರಯಾಮಾಸ ಪ್ರದಾನಂ ಸಹ ಮಂತ್ರಿಭಿಃ ।
ದೇಶೇ ಕಾಲೇ ಚ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಸದೃಶೇ ಪ್ರತಿಪಾದನಮ್ ॥

ಕಾಕುತ್ಸ್ಥನೇ! ದೇವತೆಗಳಂತೆ ಪರಾಕ್ರಮಿಯಾದ ರಾಜಾ ಕುಶನಾಭನು ಕನ್ಯೆಯರಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಅವರಿಗೆ ಅಂತಃಪುರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಂತೆ ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದನು. ನಿಷ್ಣಾತರಾದ ಮಂತ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕುಳಿತು ಕನ್ಯೆಯರ ವಿವಾಹದ ಕುರಿತು ಯಾವ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ, ಯಾವ ಸುಯೋಗ್ಯ ವರನೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ವಿಚಾರ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿದನು.॥9-10॥

ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ಚೂಲೀ ನಾಮ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ ।
ಊರ್ಧ್ವರೇತಾಃ ಶುಭಾಚಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ತಪ ಉಪಾಗಮತ್ ॥

ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚೂಲಿ ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಓರ್ವ ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ, ಸದಾಚಾರಿ, ನೈಷ್ಠಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಮುನಿಯು ವೇದೋಕ್ತ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುತಿದ್ದನು. (ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಿಂತನರೂಪೀ ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದನು.॥11॥

ತಪಸ್ಯಂತಮೃಷಿಂ ತತ್ರ ಗಂಧರ್ವೀ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ ।
ಸೋಮದಾ ನಾಮ ಭದ್ರಂ ತೇ ಊರ್ಮಿಲಾತನಯಾತದಾ ॥

ಶ್ರೀರಾಮಾ! ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲೀ. ಆಗ ಒಬ್ಬ ಗಂಧರ್ವಕನ್ಯೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದು ಆ ತಪಸ್ವಿಯ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆಕೆಯು ಊರ್ಮಿಳೆಯ ಪುತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಆಕೆಯ ಹೆಸರು ಸೋಮದಾ ಎಂದಿತ್ತು.॥12॥

ಸಾ ಚ ತಂ ಪ್ರಣತಾ ಭೂತ್ವಾ ಶುಶ್ರೂಷಣಪರಾಯಣಾ ।
ಉವಾಸ ಕಾಲೇ ಧರ್ಮಿಷ್ಠಾ ತಸ್ಯಾಸ್ತುಷ್ಟೋಽಭವದ್ಗುರುಃ ॥

ಆಕೆಯು ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಮುನಿಯನ್ನು ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾ ಅವರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಳು. ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಇರುವಾಗ ಆಕೆಯ ಮೇಲೆ ಗೌರವಶಾಲಿ ಮುನಿಯು ಸಂತುಷ್ಟರಾದರು.॥13॥

ಸ ಚ ತಾಂ ಕಾಲಯೋಗೇನ ಪ್ರೋವಾಚ ರಘುನಂದನ ।
ಪರಿತುಷ್ಟೋಽಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ತವ ಪ್ರಿಯಮ್ ॥

ರಘುನಂದನ! ಶುಭಸಮಯ ಬಂದಾಗ ಗಂಧರ್ವಕನ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಚೂಲಿ ಹೇಳಿದರು - ಶುಭಾಂಗಳೇ! ನಿನಗೆ ಮಂಗಳವಾಗಲೀ. ನಾನು ನಿನ್ನ ಮೇಲೆ ಪರಮ ಸಂತುಷ್ಟನಾಗಿರುವೆನು. ನಿನಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದ ಯಾವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲೀ, ತಿಳಿಸು.॥14॥

ಪರಿತುಷ್ಟಂ ಮುನಿಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಗಂಧರ್ವೀ ಮಧುರಸ್ವರಮ್ ।
ಉವಾಚ ಪರಮಪ್ರೀತಾ ವಾಕ್ಯಜ್ಞಾ ವಾಕ್ಯಕೋವಿದಮ್ ॥

ಮುನಿಯು ಸಂತುಷ್ಟವಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಗಂಧರ್ವ ಕನ್ಯೆಯು ಸಂತೋಷಗೊಂಡಳು. ಮಾತಿನ ಕಲೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲ ಆಕೆಯು ವಾಣಿಯ ಮರ್ಮಜ್ಞರಾದ ಮುನಿಯಲ್ಲಿ ಮಧುರವಾಗಿ ಇಂತೆಂದಳು.॥15॥

ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾ ಸಮುದಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮ್ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ಮಹಾತಪಾಃ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮೇಣ ತಪಸಾ ಯುಕ್ತಂ ಪುತ್ರಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಧಾರ್ಮಿಕಮ್ ॥

ಮಹರ್ಷಿಗಳೇ! ತಾವು ಬ್ರಹ್ಮತೇಜದಿಂದ ಸಂಪನ್ನರಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವರೂಪರಾಗಿರುವಿರಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ತಾವು ಮಹಾತಪಸ್ವಿಗಳಾಗಿದ್ದೀರಿ. ನಾನು ನಿಮ್ಮಿಂದ ಬ್ರಹನಿಷ್ಠನಾದ, ಪರಮಧಾರ್ಮಿಕನಾದ ಪುತ್ರನನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಿರುವೆನು.॥16॥

ಅಪತಿಶ್ಚಾಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಭಾರ್ಯಾ ಚಾಸ್ಮಿ ನ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ।
ಬ್ರಾಹ್ಮೇಣೋಪಗತಾಯಾಶ್ಚ ದಾತುಮರ್ಹಸಿ ಮೇ ಸುತಮ್ ॥

ಮುನಿಯೇ! ನಿಮಗೆ ಶುಭವಾಗಲಿ. ನನಗೆ ಯಾರೂ ಪತಿಯಿಲ್ಲ. ನಾನು ಮದುವೆಯೇ ಆಗಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಆಗುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ನಾನು ನಿಮ್ಮ ಸೇವೆಗೆ ಬಂದಿರುವೆನು. ನೀವು ತಮ್ಮ ತಪಃಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನನಗೆ ಪುತ್ರನನ್ನು ಕರುಣಿಸಿರಿ.॥17॥

ತಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಸನ್ನೋ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿರ್ದದೌ ಬ್ರಾಹ್ಮಮನುತ್ತಮಮ್ ।
ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ ಇತಿ ಖ್ಯಾತಂ ಮಾನಸಂ ಚೂಲಿನಃ ಸುತಮ್ ॥

ಆ ಗಂಧರ್ವಕನ್ಯೆಯ ಸೇವೆಯಿಂದ ಸಂತುಷ್ಟರಾದ ಬ್ರಹ್ಮರ್ಷಿ ಚೂಲಿಯು ಆಕೆಗೆ ಪರಮೋತ್ತಮ ಬ್ರಹ್ಮತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಸಂಪನ್ನನಾದ ಪುತ್ರನನ್ನು ಕರುಣಿಸಿದನು. ಅವನು ಅವರ ಮಾನಸಿಕ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಪ್ರಕಟನಾದ ಮಾನಸ ಪುತ್ರನಾಗಿದ್ದನು. ಅವನ ಹೆಸರು ‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ’ ಎಂದಿತ್ತ.॥18॥

ಸ ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ತು ಪುರೀಮಧ್ಯವಸತ್ತದಾ ।
ಕಾಂಪಿಲ್ಯಾಂ ಪರಯಾ ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾ ದೇವರಾಜೋ ಯಥಾ ದಿವಮ್ ॥

(ಕುಶನಾಭನಲ್ಲಿ ಕನ್ಯೆಯರ ವಿವಾಹದ ವಿಚಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು) ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಾಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನು ಉತ್ತಮ ಲಕ್ಷ್ಮಿಸಂಪನ್ನನಾಗಿ ‘ಕಾಂಪಿಲ್ಯ’ ಎಂಬ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ವರ್ಗದ ಅಮರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ದೇವೇಂದ್ರನು ಇರುವಂತೆಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು.॥19॥

ಸ ಬುದ್ಧಿಂ ಕೃತವಾನ್ ರಾಜಾ ಕುಶನಾಭಃ ಸುಧಾರ್ಮಿಕಃ ।
ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾಯ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥ ದಾತುಂ ಕನ್ಯಾಶತಂ ತದಾ ॥

ಎಲೈ ಕಾಕುತ್ಸ್ಥನೇ! ಆಗ ಪರಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ರಾಜಾ ಕುಶನಾಭನು ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ನೂರು ಮಂದಿ ಕನ್ಯೆಯರನ್ನು ವಿವಾಹಮಾಡಿ ಕೊಡಲು ನಿಶ್ಚಯಿಸಿದನು.॥20॥

ತಮಾಹೂಯ ಮಹಾತೇಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ದದೌ ಕನ್ಯಾಶತಂ ರಾಜಾ ಸುಪ್ರೀತೇನಾಂತರಾತ್ಮನಾ ॥

ಮಹಾತೇಜಸ್ವೀ ಭೂಪಾಲ ರಾಜಾ ಕುಶನಾಭನು ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನನ್ನು ಕರೆದು ಅತ್ಯಂತ ಸಂತೋಷ ಚಿತ್ತದಿಂದ ಅವರಿಗೆ ನೂರು ಕನ್ಯೆಯರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿದನು.॥21॥

ಯಥಾಕ್ರಮಂ ತದಾ ಪಾಣೀಂ ಜಗ್ರಾಹ ರಘುನಂದನ ।
ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಮಹೀಪಾಲಸ್ತಾಸಾಂ ದೇವಪತಿರ್ಯಥಾ ॥

ರಘುನಂದನ! ಆಗ ದೇವೇಂದ್ರನಂತೆ ತೇಜಸ್ವೀ ಪೃಥ್ವಿಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಆ ಎಲ್ಲ ಕನ್ಯೆಯರ ಪಾಣಿಗ್ರಹಣವನ್ನು ಮಾಡಿದನು.॥22॥

ಸ್ಪೃಷ್ಟಮಾತ್ರೇ ತದಾ ಪಾಣೌ ವಿಕುಬ್ಜಾ ವಿಗತಜ್ವರಾಃ ।
ಯುಕ್ತಂ ಪರಮಯಾ ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾ ಬಭೌ ಕನ್ಯಾಶತಂ ತದಾ ॥

ವಿವಾಹ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನು ಪಾಣಿಗ್ರಹಣ ಮಾಡಿದಾಕ್ಷಣ ಅವರೆಲ್ಲರೂ ಕುಬ್ಜತ್ವದೋಷದಿಂದ ರಹಿತ, ನಿರೋಗಿ ಹಾಗೂ ಉತ್ತಮ ಶೋಭಾಸಂಪನ್ನರಾದರು.॥23॥

ಸ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಾಯುನಾ ಮುಕ್ತಾಃ ಕುಶನಾಭೋ ಮಹೀಪತಿಃ ।
ಬಭೂವ ಪರಮಪ್ರೀತೋ ಹರ್ಷಂ ಲೇಭೇ ಪುನಃಪುನಃ ॥

ವಾತರೋಗದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ವಾಯುದೇವರು ಆ ಕನ್ಯೆಯರನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟನು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ ಪೃಥ್ವೀಪತಿ ಕುಶನಾಭರಾಜನು ಬಹಳ ಸಂತೋಷಗೊಂಡು ಪದೇ-ಪದೇ ಹರ್ಷಿತನಾಗುತ್ತಿದ್ದನು.॥24॥

ಕೃತೋದ್ವಾಹಂ ತು ರಾಜಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಮಹೀಪತಿಮ್ ।
ಸದಾರಂ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸೋಪಾಧ್ಯಾಯಗಣಂ ತದಾ ॥

ಭೂಪಾಲ ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನ ವಿವಾಹಕಾರ್ಯ ನೆರವೇರಿದಾಗ ಮಹಾರಾಜಾ ಕುಶನಾಭನು ಪತ್ನಿಯರ ಸಹಿತ ಪುರೋಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತನನ್ನು ಆದರದಿಂದ ಬೀಳ್ಕೊಟ್ಟನು.॥25॥

ಸೋಮದಾಪಿ ಸುತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸದೃಶೀಂ ಕ್ರಿಯಾಮ್ ।
ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಚ ಗಂಧರ್ವೀ ಸ್ನುಷಾಸ್ತಾಃ ಪ್ರತ್ಯನಂದತ ।
ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಚ ತಾಃ ಕನ್ಯಾಃ ಕುಶನಾಭಂ ಪ್ರಶಸ್ಯ ಚ ॥

ಗಂಧರ್ವೀ ಸೋಮದೆಯು ತನ್ನ ಪುತ್ರನನ್ನು ಹಾಗೂ ಅವನ ಯೋಗ್ಯವಿವಾಹ ಸಂಬಂಧ ನೋಡಿ ತನ್ನ ಆ ಸೊಸೆಯರನ್ನು ಯಥೋಚಿತವಾಗಿ ಅಭಿನಂದಿಸಿದಳು. ಆಕೆಯು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಾಗಿ ಎಲ್ಲ ರಾಜಕನ್ಯೆಯರನ್ನು ಆಲಂಗಿಸಿ ಮಹಾ ರಾಜಾಕುಶನಾಭನನ್ನು ಹೊಗಳುತ್ತಾ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟಳು.॥26॥

ವಾಲ್ಮೀಕಿ ವಿರಚಿತ ಆರ್ಷ ರಾಮಾಯಣ ಆದಿಕಾವ್ಯದ ಬಾಲಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತಮೂರನೆಯ ಸರ್ಗ ಪೂರ್ಣವಾಯಿತು. ॥33॥