ಅನುವಾದ
ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ವರ್ಣನೆಯು ಆಧುನಿಕ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ, ಇದರಿಂದ ಜನರು ಅದನ್ನು ಇತಿಹಾಸ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ಪ್ರಪಂಚ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳದ್ದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸ ಇಂದಿನ ವಿಕಾಸದ ಕನ್ನಡಕದಿಂದ ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಓದಬಲ್ಲುದು? ಇಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಉಪಯೋಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಇತಿಹಾಸವೇ ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದ ಪರಿಭಾಷೆಯೇ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.
ಮೂಲಮ್
ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಮೋಕ್ಷಾಣಾಮುಪದೇಶಸಮನ್ವಿತಮ್ ।
ಪೂರ್ವವೃತ್ತಂ ಕಥಾಯುಕ್ತಮಿತಿಹಾಸಂ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ ॥
ಅನುವಾದ
(ವಿಷ್ಣುಧರ್ಮ-3/15/1)
ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಹಾಗೂ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ವಿಶ್ವದ ಇತಿಹಾಸವಾದರೋ ರಾಮಾಯಣ-ಮಹಾಭಾರತದಂತೆ ಇರಲಾರದು. ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಲೋಕವ್ಯವಹಾರ, ಪರಲೋಕ ಸುಖದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅದೇ ಲಾಭಕರವೆಂದೇ ಸಿದ್ಧವಾಗಬಲ್ಲದು.
ಶ್ರೀ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಭೌಗೋಲಿಕ ವಿವರವೂ ಮೌಲಿಕವಾಗಿದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ರಾಜನೀತಿ, ಮನೋವಿಜ್ಞಾನವೂ ಉಚ್ಚಹಂತದ್ದಾಗಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಗುಣಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಕಾವ್ಯವು ಸರ್ವಾಧಿಕಲೋಕಪ್ರಿಯ, ಅಜರ, ಅಮರ, ದಿವ್ಯ, ಶ್ರೇಯಸ್ಕರವಾಗಿದೆ. ಸಂತರ ಶಬ್ದದಲ್ಲಿ ಇದು ಈ ರಾಮಾಯಣ ‘ಶ್ರೀರಾಮಸೇತು’ ಆಗಿದೆ. ಇದರ ಪಾರಾಯಣ, ಮನನ, ಅನುಷ್ಠಾನ, ಶ್ರವಣ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶ್ರೀರಾಮನ ಸನ್ನಿಧಾನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಹನುಮಂತನ ಪ್ರಸನ್ನತೆಗಾಗಿ ಈ ಶ್ರೀರಾಮಚರಿತ್ರದ ಗಾಯನಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾದ ಉಪಾಯ ಬೇರೆ ಇಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದ ಇದರ ಶ್ರವಣ-ಗಾಯನ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಪರಂಪರೆ ಇದೆ.