०२८ राम-खरयुद्धम्

निहतमिति ॥ ३।२८।१ ॥

रक्षसामिदं राक्षसं सैन्यं हतं दृष्ट्वेत्यन्वयः ॥ ३।२८।२ ॥

हतभूयिष्ठमल्पावशेषम् ॥ ३।२८।३,४ ॥

शिक्षया धनुर्विद्याभ्यासेन मार्गाञ्शरसन्धानक्षेपणादिप्रकारभेदान्दर्शयन्रथस्थः खरः समरे चचार अनेकविधरथसञ्चरणैः ॥ ३।२८।५,६ ॥

स रामः नभ आकाशमविवरं नीरन्ध्रं चकार ॥ ३।२८।७ ॥

पर्याकाशं परितो विद्यमानमाकाशमनाकाशं निरवकाशं बभूव ॥ ३।२८।८११ ॥

सर्वसैन्यस्य हन्तारं रामं खरः परिश्रान्तं मेने । अनेनायं प्रहारावसर इति खरबोधः सूचितः । अत एवानुपदं तेन रामधनुषश्छेदः ॥ ३।२८।१२१४ ॥

मुष्टिदेशे धनुर्ग्रहणप्रदेशोपरिदेशे ॥ ३।२८।१५ ॥

स खरः मर्मणि कवचबन्धसन्धिषु ॥ ३।२८।१६,१७ ॥

प्रहतं कवचं पपात ॥ ३।२८।१८ ॥

शरैरर्पितः संक्षतः कृतः ॥ ३।२८।१९,२० ॥

महर्षिणा ऽगस्त्येन अतिसृष्टं दत्तम्, वरं श्रेष्ठम् ॥ ३।२८।२१,२२ ॥

देवतानामाज्ञया सूर्य इवेति कविकल्पितोपमानिकोपमेयम् ॥ ३।२८।२३२५ ॥

अभिलक्षितानभिलक्षितविषयान् ॥ ३।२८।२६ ॥

तानेव विषयानाह– शिरस्येकेनेत्यादि ॥ ३।२८।२७ ॥

भास्करोपमानित्यस्य गृहीत्वेति शेषः ॥ ३।२८।२८ ॥

उपात्तत्रयोदशानां विनियोगमाह– रथस्येत्यादि ॥ ३।२८।२९ ॥

त्रिवेणुर्नाम रथमुख्यो युगाधारदण्डः ॥ ३।२८।३० ॥

प्रहसन्निव लीलयैव बिभेद खरं हृदीति शेषमाह कतकः ॥ ३।२८।३१,३२ ॥

महारथस्य पूज्यस्य तत्कर्म दृष्ट्वेति शेषः, अपूजयन् नमस्कारस्तुत्यादिभिस्तमतोषयन्नित्यर्थः ॥ ३।२८।३३ ॥

इति श्रीरामाभिरामे श्रीरामीये रामायणतिलके वाल्मीकीय आदिकाव्ये ऽरण्यकाण्डे ऽष्टाविंशः सर्गः ॥ ३।२८ ॥