व्रतस्नातम् समाप्तव्रतम् । तपःफलचिकीर्षवस्तपःफलं दातुकामाः ॥ १।६३।१ ॥
ऋषिस्त्वमसि । अत्र राजशब्दानुपादानेन क्षत्रजातिविश्लेषः सूचितः ॥ १।६३।२,३ ॥
परमा रूपादिभिः सर्वोत्तमा । अप्सरा इत्यार्षम् ॥ १।६३।४ ॥
तत्र सरसि । जलदे विद्युतमिव ॥ १।६३।५ ॥
कन्दर्पकृतो दर्पो मदः ॥ १।६३।६ ॥
अनुगृह्णीष्व । भोगदानेनेति शेषः । वरारोहा श्रेष्ठजघना ॥ १।६३।७ ॥
पञ्च पञ्च दशवर्षाणि ॥ १।६३।८,९ ॥
सामर्षा । देवेषु, विघ्नस्य तत्कृतत्वज्ञानात् ॥ १।६३।१० ॥
तदाह सर्वमिति । अहोरात्रापदेशेनैकाहोरात्रतुल्यतया ॥ १।६३।११,१२ ॥
वेपन्तीम् वेपमानाम् । मधुरैर्मत्प्रार्थनया स्थितासीति तव न कश्चन दोष इत्यादिवाक्यैः । क्रोधस्य सङ्कल्पपूर्वं त्यक्तत्वादत्र शापादानं तेनास्य क्रोधजयो जात इत्युक्तम् ॥ १।६३।१३ ॥
ततस्तत्र बहुविघ्नदर्शनादुत्तरगमनम् । नैष्ठीकीं कामस्याप्यकरणं सङ्कल्प्यात्युत्कटब्रह्मचर्यविषयां बुद्धिम् दृढनिश्चयम् । जेतुकामः । काममिति शेषः ॥ १।६३।१४ ॥
कौशिकी विश्वामित्रभगिनी नदी ॥ १।६३।१५ ॥
उत्तरे पर्वते इत्येतत्पूर्वान्वयि । समागम्य । ब्रह्मणेति शेषः ॥ १।६३।१६ ॥
लभताम् । भगवन्निति शेषः ॥ १।६३।१७ ॥
देवप्रार्थनया महर्षिशब्देनैव सम्बोधयति महर्षे इति ॥ १।६३।१८ ॥
महत्त्वस्य विवरणमृषिमुख्यत्वमिति ॥ १।६३।१९ ॥
प्रत्युवाचेति । पितामहमिति शेषः । अतुलं सर्वोत्तमं ब्रह्मर्षिशब्दं मदभीष्टं स्वार्जितैः कर्मभिः प्राप्यं यदि यतो भगवान्नाह न वदति, ततो मन्ये ऽहं विजितेन्द्रियः । अत्र काकुः । न विजितेन्द्रिय इत्यर्थः । न तावदिति । विकारहेतुसन्निधाने विकाराभावे हि तत्त्वमिति भावः । न तावदिति लोकोक्तौ ॥ १।६३।२०२२ ॥
घर्मे ग्रीष्मे । आकाशम् निरावरणदेशः ॥ १।६३।२३२५ ॥
आत्महितमात्मा इन्द्रः ॥ १।६३।२६ ॥
इति श्रीरामाभिरामे श्रीरामीये रामायणतिलके वाल्मीकीय आदिकाव्ये बालकाण्डे त्रिषष्टितमः सर्गः ॥ ६३ ॥