regex ([िइेी])त(ि|्य) …
॥ श्रीः ॥
श्रीसारबोधिनीव्याख्यायां अर्थपञ्चकाधिकारः ॥
कीऴ् अधिकारत्तिल् गम्भीर-सकल-वेदान्ततात्पर्य-ज्ञान-प्रयोजकमागैयाले सिद्धान्तत्तिऱ्कु आधारभूतमाऩ जगदीश्वरर्गळुडैय शरीरात्म-भाव-सम्बन्धत्तै निरूबित्तार्। इऩि तदधीन-सिद्धिकमाऩ अर्थपञ्चकत्तै निरूबित्तरुळुगिऱार्। अदिल् शेष-शेषि-भाव-रूप-सम्बन्ध-ज्ञानत्तालेयिऱे शेषियाऩ ईश्वरऩ् प्राप्यऩायुम् शेषऩाऩ जीवऩ् प्राप्तावायुम्, शेष-स्वरूपानुगुण-शरणागति उपायमायुम्, शेषऩाऩ इवऩुक्कु शेषि-प्राप्ति पुरुषार्थमायुम्, स्वातन्त्र्याभिमान-ममकारादिगळ् प्राप्ति-विरोधिकळायुम् सिद्धिप्पदाल् अर्थपञ्चकं तदधीन-सिद्धिकमायिऱ्ऱु। तिरुमन्दिरत्तिल् इव् अर्थपञ्चक-प्रतिपादक-स्थलत्तै विवरित्तुक्कॊण्डे ‘‘इष्टं हि विदुषां’’ ऎऩ्गिऱबडि इव्वधिकारार्थत्तै सङ्ग्रहिक्किऱार् आदाविति । अः – अकारः, आदिः यस्य समुदायस्य तस्मिन् – अकार, नर, अयन, नारायण-शब्द-समुदायत्तिलॆऩ्ऱबडि। विशेषणतया प्राप्यङ्गळाऩ जीव-स्वरूप-विभूत्यादिगळै व्यावर्तिक्किऱार् परममिति विशेषणेन । स्वरूप-रूप-गुण-विभूत्यादिगळाले निरतिशय उत्कर्षयुक्तमॆऩ्ऱबडि। इप्पडिप्पट्टदुम् किञ्चिद् दोषयुक्त माऩाल् प्राप्यमागुमोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् अनघमिति । निखिल-हेय-प्रत्यनीकमित्यर्थः । प्राप्यं – परमप्राप्यमाऩ ब्रह्मत्तै। व्यञ्जयन्तं ऎऩ्बदै इङ्गुम् कूट्टि अन्वयिप्पदु। प्राप्तृ-प्रतिपादक-स्थलत्तैक् काट्टुगिऱार् मादाविति । मः आदिः यस्य तस्मिन् – मकारद्वय नार अयन-शब्द-समुदायत्तिले ऎऩ्ऱबडि। प्राप्तृरूपं – प्राप्तावाऩ जीवस्वरूपत्तै। व्यञ्जयन्तम् । उक्त-समुच्चायकश्चकारः तद्व्याघातं ऎऩ्बदोडु अन्वयिक्किऱदु। उपाय-प्रतिपादक-स्थलत्तैक् काट्टुगिऱार् अयन-नमसोरिति । इष्टोपायमिति । इष्टस्य – भगवत्प्राप्तिरूप-फलस्य उपायम् ऎऩ्ऩुदल्; अनायासेन फल-साधनत्वात् फलानुगुणत्वाच्च स्वयम् इष्टमाऩ उपायम् ऎऩ्ऩवुमाम्। अयन-नमसोः व्यञ्जयन्तं – ईयते अनेनेति व्युत्पत्त्या नारायणेत्यत्र अयनशब्दम् सिद्धोपायत्तैच् चॊल्लुगिऱदु। ‘‘नमस्कारात्मकं यस्मै विधायात्मनिवेदनं’’ इत्यादि प्रमाणत्ताले नमश्शब्दम् शरणागतिरूप-साध्योपायपरमॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
नारायण-पदोत्तर-चतुर्थी पुरुषार्थ-प्रकाशकमॆऩ्गिऱार्। ईप्सितार्थं चतुर्थ्यामिति । प्राप्ति-विरोधि-स्थलत्तैक् काट्टुगिऱार् ममकृति-गिरीति । ममकार-वाचियाऩ शब्दत्तिल् इत्यर्थः । नमश्शब्दघटकमाऩ मः ऎऩ्गिऱ अंशत्तिले ऎऩ्ऱबडि। तद्व्याघातं च – पुरुषार्थप्रतिबन्धकमाऩ ममकारत्तैयुम्। इदु मऱ्ऱ प्रतिबन्धक-वर्गोपलक्षकम्। व्यञ्जयन्तं – प्रकाशिप्पिक्किऱदाऩ। तं - ‘‘सर्वमष्टाक्षरान्तस्थं’’ ऎऩ्गिऱबडिये तऩ् अर्थत्तै अऱिय सकल-श्रुति-स्मृत्याद्यर्थङ्गळैयुम् अऱिवित्तुत् तरवऱ्ऱाग प्रसिद्धमाऩ। मनुं – तिरुमन्दिरत्तैयुम्। तत्प्रायं च – इङ्गु प्रायशब्दम् प्रकारवाचि; तस्य प्राय इव प्रायो यस्य तं। तिरुमन्दिरत्तैप्पोल् शब्दतो अर्थतश्च अर्थपञ्चक-व्यञ्जकमाऩ ऎऩ्ऱबडि। चः उक्त-समुच्चायकः । द्वयमपि – अपिना चरमश्लोकपरिग्रहः । विदन् – अर्थपञ्चकव्यञ्जकत्वाकारेण अऱियुमवऩ्। सर्ववेदी – सकल-श्रुति-स्मृतीतिहास-पुराणवित्ताग। सम्मतः – विशेषनिर्देशाभावात् सर्वसम्मतऩावाऩॆऩ्ऱबडि। ‘‘प्राप्यस्य ब्रह्मणो रूपं प्राप्तुश्च प्रत्यगात्मनः । प्राप्त्युपायं फलं चैव तथा प्राप्तिविरोधि च ॥ वदन्ति सकला वेदास्सेतिहासपुराणकाः । ’’ इत्यादिवचनङ्गळिल् श्रुत्यादि-सर्वविद्यास्थानङ्गळुम् अर्थपञ्चकत्तैये प्रधानमाग प्रतिपादिप्पदागच् चॊल्लियिरुप्पदाल् रहस्यत्रयत्तिल् अदैयऱिन्दवऩ् सर्व-शास्त्र-वेदियावाऩॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इप्पडि शरीरात्म-भाव-सम्बन्धत्तै प्रधान-प्रतितन्त्रमागैयाल् मुदलिल् पृथक्काग निरूबित्तु, अर्थपञ्चकत्तै पृथक्क्काग निरूबित्ताल् तिरुमन्दिरत्तिल् अर्थपञ्चकमात्रत्तै विसारित्त सिल पूर्वाचार्यर्गळिऩ् सम्प्रदायत्तोडु विरोधियादोवॆऩ्ऩ, अवर्गळिऩ् अभिप्राय-वर्णनत्ताल् अविरोधत्तैक् काट्टुगिऱार् नारायणादि इत्यादियाले। आदिना प्रणवादि परिग्रहः । इन्द शब्दङ्गळिल् सम्बन्धविशेषम् शब्दवृत्त्या तोऩ्ऱामैयाल् अरुळिच्चॆय्गिऱार् विवक्षितमाऩ इति । सम्बन्धविशेषत्तै शरीरात्मभावत्तै, तळमाक्कि - स्थलमाक्कि; आधारमाक्कि ऎऩ्ऱबडि। इत्तै अनुबन्धित्तिरुक्कुम् इति । इत्तै उपजीवित्तु वरुम् ऎऩ्ऱर्थम्; अवदारिगैयिल् सॊऩ्ऩबडि स्वसिद्धिक्कु प्रयोजकमाग शरीरात्म-भावान्तर्गत-शेष-शेषि-भाव-सम्बन्धत्तैप् पऱ्ऱियिरुक्कुम् ऎऩ्ऱबडि। अर्थपञ्चकत्तै - अर्थपञ्चकमात्रत्तै। इदऩाल् शेष-शेषि-भाव-सम्बन्ध-ज्ञानमिऩ्ऱिक्के अर्थपञ्चक-सिद्धिये घटियादागैयाल् अवर्गळुम् सिद्धान्तत्तिऱ्कु आधारभूतमाऩ इस्सम्बन्धत्तै सिद्धवत्करित्ते अर्थपञ्चकमात्रत्तैविसारित्तिरुक्क वेण्डुमागैयालुम्, अवर्गळुक्कुम् सम्बन्धम् अविवक्षितमऩ्ऱागैयालुम्, अन्द सम्प्रदायत्तोडु विरोधमिल्लैयॆऩ्ऱु सूचितमायिऱ्ऱु। इप्पडि तात्पर्यम् कॊण्डाल् सम्बन्धत्तैयुम् अर्थपञ्चकत्तैयुम् सेर्त्तु षडर्थङ्गळ् तिरुमन्दिर प्रतिपाद्यङ्गळ् ऎऩ्ऱनुसन्धित्त सिल आचार्यर्गळिऩ् सम्प्रदायमुम् अविरुद्धाभिप्रायमाम् ऎऩ्ऱरुळिच्चॆय्गिऱार् इस्सम्बन्धत्तोडे इत्यादियाल्। अर्थपञ्चक-स्वरूप-जिज्ञासुविऩ् प्रश्नत्तैत् तामे उपक्षेपिक्किऱार् इस्सम्बन्धम्बोले इत्यादिना ऎदॆऩ्ऩिल् ऎऩ्ऩुमळवाले। इस्सम्बन्धम् - पूर्वाधिकार-निरूपित-शरीरात्म-भाव-सम्बन्धम्। मुमुक्षवुक्कु विशेषित्तु अऱियवेण्डुवदागच् चेर्त्त अर्थपञ्चकम् इति । इदऩाल् अर्थपञ्चक-ज्ञानमिल्लाविडिल् मोक्षसिद्धिये घटियादु ऎऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। प्रमाणवचनत्ताल् उत्तरमरुळिच्चॆय्गिऱार् प्राप्यस्येति । ब्रह्मणो रूपमिति । इङ्गु रूप-शब्दम् प्राप्यत्वोपयुक्त-गुणादि-विशिष्ट-ब्रह्मस्वरूपपरम्। प्राप्तुश्च प्रत्यगात्मन इति । रूपमित्यनुषज्यते । अनुषक्तमाऩ रूप-पदम् प्राप्तृत्वोपयुक्त-गुणादि-विशिष्ट-जीव-स्वरूप-परम्। अनुषक्तस्यार्थवैरूप्यमपि ‘‘स्याच्चैकस्य ब्रह्मशब्दव’’दिति सूत्र-न्याय-सिद्धम्। इदऩाल् पूर्वाधिकारत्तिल् अर्थपञ्चकमुम् शेषित्व-शेषत्वादि-रूपत्ताले सामान्यतो ज्ञातमायिरुन्दबोदिलुम् प्राप्यत्वाद्युपयुक्त-गुण-विशिष्टतया ज्ञानार्थम् अर्थपञ्चक-निरूपणम् आवश्यकमॆऩ्ऩुमिडम् सूचितमायिऱ्ऱु। प्राप्त्युपायं, प्राप्तिविरोधि-ऎऩ्ऱु पूर्वोत्तर-निर्देशङ्गळाले सामान्यमाऩ फलशब्दम् प्राप्ति-रूप-फल-विशेषपरम्। इङ्गु अधिकतया वदन्ति इत्याद्यर्थकथनम् अर्थपञ्चकत्तिऩ् प्राधान्यत्तैयुम्, अदैयऱिन्दवऩुक्कु सर्वशास्त्रार्थज्ञातृत्वत्तैयुम् द्योतिप् पिक्कैक्काग। सॊल्लप्पट्टऩ - सॊल्लप्पट्टदु।
श्लोकसङ्गृहीतार्थत्तै विस्तरिक्कक् करुदि रहस्यत्रयत्तिल् प्राप्य-ब्रह्मस्वरूप-प्रतिपादक-स्थलङ्गळै व्यक्तमागक् काट्टुगिऱार् इवऱ्ऱिल् इत्यादियाल्। इवऱ्ऱिल् - इव्वर्थपञ्चक-मध्यत्तिल्। प्रथमाक्षरम् – अकारम्। अष्टाक्षर-शरीराङ्ग-प्रणवाद्यक्षरेण तु । अकारेणाखिलाधारः परमात्माऽभिधीयत’’इत्यादिगळ् इङ्गु विवक्षितङ्गळ्। अनुसन्धेयमिति । अकारत्तिल् रक्षकत्वादि-कतिपय-गुणविशिष्टमायुम्, नारायणशब्दत्तिल् नार-शब्दार्थमाऩ रूप-गुण-विभूत्यादि-विशिष्टमायुम्, सविशेषण-नारायण-शब्दङ्गळिल् विशेषतो लक्ष्मी-विशिष्टमायुम्, सर्वनामङ्गळाऩ माम् अहं शब्दङ्गळिल् उपयुक्त-सर्व-विशेषण-विशिष्टमायुम् प्राप्य-ब्रह्मस्वरूपम् अनुसन्धातुं शक्यमॆऩ्ऱबडि। इप्पडि शक्यमाऩ प्राप्य-ब्रह्मत्तै अनुसन्धिक्क वेण्डुम् प्रकारत्तै विशिष्य पलबडियागक् काट्टुगिऱार् अव्विडङ्गळिल् इति । अकारादि तत्तत्प्रदेशङ्गळिल् इत्यर्थः । मुदलिल् स्वरूप-निरूपक-विशिष्टतया अनुसन्धानत्तै अरुळिच्चॆय्यक्करुदि देवतान्तर-व्यावृत्त-स्वरूप-निरूपकतया सत्यत्वाद्यपेक्षयाऽपि प्रधानभूतैयाऩ पॆरियबिराट्टियारोडु सर्वावस्थैयिलुम् पिरिविल्लाद स्वरूपमनुसन्धेयमॆऩ्ऱु सप्रमाणमरुळिच् चॆय्गिऱार् श्रिया सार्धमित्यादिना । इदु प्राप्य-ब्रह्मस्वरूपत्तिऱ्कु परमपद-निलय-पररूप-विशिष्टावस्थैयिल् तादृश-लक्ष्मी-साहित्यत्तैच् चॊल्लुगिऱदु। तस्य व्यूहावस्थैयिल् तादृश-लक्ष्मी-साहित्य-प्रतिपादक-प्रमाणमाह - एष नारायणः श्रीमानिति । विभवावतारावस्थैयिल् तत्प्रतिपादक-वचनत्तैक् काट्टुगिऱार् भवान्नारायणो देवः श्रीमान् इति । कीऴ् वचनङ्गळिल् मतुप् नित्यत्योगपरमॆऩ्बदै स्पष्टीकरिक्कुम् वचनत्तैक् काट्टुगिऱार् श्रीवत्सवक्षा नित्यश्रीः इति । व्यतिरेकेण तद्दार्ढ्यापादक-वचनत्तैक् काट्टुगिऱार् विष्णोः श्रीरनपायिनी इति । लक्ष्म्याः पुरुषकारत्व-प्रतिपादक-वचनत्तै उदाहरिक्किऱार् सीतासमक्षमिति । उपायत्व-प्रतिपादक-वचनङ्गळैक् काट्टुगिऱार् सीतामुवाच, अलमेषा, भवेयं शरणं हि वः इति । अलमेषा ऎऩ्बदिलुम् भवेयं शरणं ऎऩ्बदिलुम् भगवाऩै बलात्करित्तुम् रक्षिक्कुम् तऩ्मै तोऩ्ऱुगैयाल् उपायत्वं स्पष्टम्। भवांस्त्विति प्राप्यत्वे प्रमाणम्। इप्पडि प्रमाणवचनङ्गळै उदाहरित्तु इऩि श्री-सम्बन्धत्तिल् सम्प्रदाय-प्रदर्शनाय आळवन्दार् श्रीसूक्तिकळै उदाहरिक्किऱार् तयेति । तत्र प्राप्यत्वावस्थैयिल् श्रीसम्बन्धत्तैक् काट्टुगिऱदु तया सह इति स्तोत्ररत्न-सूक्तिः । सर्वावस्थैयिलुम् पत्नीत्वेन निरूपकत्वत्तै सूचिप्पिक्किऱदु कान्तस्त इति । कैङ्कर्य-प्रतिसम्बन्धित्व-दशैयिल् लक्ष्मी-सम्बन्धत्तैच् चॊल्लुगिऱदु स्वपरिचरणभोगैः श्रीमति प्रीयमाण इति आत्मसिद्धि-श्रीसूक्तिः । इऩि इदिल् भाष्यकाराभिमतियैक् काट्टुगिऱार् श्रीमते इति । अयं सार-श्लोकः । अत्र लक्ष्मिक्कु प्रपत्त्युद्देश्यकोटि-प्रविष्टत्वं सॊल्लुगिऱदु। श्रियःकान्त इति दीप-वचनम्। इदिल् परिचरणोद्देश्यत्वम् सॊल्लुगिऱदु। ब्रह्मणि श्रीनिवास इति श्रीभाष्ये । इदिल् भक्त्युद्देश्यत्वम् सॊल्लुगिऱदु। श्रियःपतिरित्यादिः गीताभाष्य-सूक्तिः । इदिल् श्रीक्कु सत्यत्वादिगळोडॊक्क स्वरूपनिरूपकत्वमुम् अवैगळिल् प्राधान्यमुम् सॊल्लप्पट्टदु। इऩि लक्ष्मी-सम्बन्धत्तिल् द्रमिडोपनिषत्प्रमाणङ्गळै उदाहरिक्किऱार् नीयुम् इत्यादियाल्। नीयुम् तिरुमगळुम् ऎऩ्ऱु रक्षकत्व-दशैयिल् लक्ष्मी-सम्बन्धत्तैच् चॊल्लुगिऱदु। “कुऩ्ऱॆडुत्तुप् पायुम् पऩि मऱैत्त पण्बाळा” ऎऩ्ऱु मेल् गोपरक्षणम् सॊल्लिऱ्ऱिऱे। इऩि प्राप्यदशैयिल् प्रमाणम् काट्टुगिऱार् ऒण्डॊडियाळ् इत्यादिना – उऩ् तामरैमङ्गैयुम् नीयुम् इत्यन्तेन । ऒण् - अवदारदशैयिल् पोल् भगवद्विश्लेषप्रसङ्गमिल्लामैयाल् सर्वदा उज्ज्वलमाऩ। तॊडियाळ् - हस्ताभरणत्तै युडैयवळाऩ, तिरुमगळुम् - ‘‘सूते शैशव-यौवन-व्यतिकरो गात्रेषु’’ ऎऩ्गिऱबडि नित्य-कौमारशालिनियाऩ लक्ष्मियुम्। इप्पडिप्पट्टवळुम् “अगलगिल्लेऩ् इऱैयुम्” ऎऩ्ऩुम्बडि इरुक्किऱ नीयुमे। निलानिऱ्प - इरुक्कुम्बोदु। इङ्गु एवकारत्ताल् ‘‘नानयोर्विद्यते परं’’ ऎऩ्गिऱबडि प्राप्यमाऩ उभयविभूतिक्कुम् तदन्तर्गतत्वमुम् उभयोः प्राप्यत्वे प्राधान्यमुम् तोऱ्ऱुगिऱदु। कोल - भगवद्वशीकरण-योग्यसौन्दर्यशालिनियाऩ। तिरुमामगळोडु - लक्ष्मियोडु। इऱैयुम् - क्षणगालमुम्। अगल - पिरिय, किल्लेऩ् - समर्थैयागमाट्टेऩ्। इदु उपायदशयिल् लक्ष्मी-सम्बन्धत्तिल् प्रमाणम्। इऩि आनन्दत्वादि-स्वरूप-निरूपकधर्मङ्गळिल् प्रमाणम् काट्टुगिऱार् उणर् इत्यादिना । उणर् - ज्ञानम्, नलम् - आनन्दम्। मुऴु ऎऩ्बदै मध्य-मणि-न्यायेन मुऴुउणर् मुऴुनलम् ऎऩ्ऱिरण्डिडत्तिलुम् अन्वयिप्पदु। परिपूर्ण-ज्ञानानन्द-स्वरूपऩ् ऎऩ्ऱबडि। नन्दा विळक्के - नशियाद ज्ञानस्वरूपमे। नन्दुगै - नशिक्कै। इदु विकार-सामान्याभावत्तिऱ्कु उपलक्षकम्। इदऩाल् निर्विकारत्व-रूप-सत्यत्वमुम् विळक्कु ऎऩ्बदाल् ज्ञानत्वमुम् सॊल्लप्पट्टदु। अळत्तऱ्कु - अळक्कुगैक्कु परिच्छेत्तुं ऎऩ्ऱबडि। अरियाय् - शक्यऩल्लादवऩे। इदऩाल् त्रिविध-परिच्छेद-राहित्य-रूपानन्तत्वम् सॊल्लप्पट्टदु। उक्त-प्रमाणार्थङ्गळैच् चुरुङ्ग अरुळिच्चॆय्गिऱार् सर्वप्रकारत्तालुम् सर्वावस्थैयिलुम् सहधर्मचारिणियाऩ पॆरियबिराट्टियारोडु पिरिविल्लाद इति । भगवत्स्वरूपत्तिऱ्कु सर्वप्रकारत्तालुम् पिराट्टियोडु पिरिविल्लामैयावदु भगवान् जगत्सृष्ट्यादिगळै सङ्कल्पिक्कुम्बोदु अवळुम् अवैगळै सङ्गल्बिक्कै; अवदरिक्क सङ्गल्बिक्कुम् पोदु अवदरिक्क सङ्गल्बिक्कै मुदलाऩवै। सर्वावस्थैयिलुम् पिरिविल्लामैयावदु परावस्थैयिल् पररूपत्तोडु नागपर्यङ्कत्तिलिरुक्कै; इतरावतारदशैयिल् ‘‘देवत्वे देवदेहेयं मनुष्यत्वे च मानुषी’’ इत्यादिगळिऱ्पडिये अनुरूपमाग अवतरिक्कै मुदलाऩवै। इङ्गु पिराट्टिक्कु सहधर्मचारित्वमावदु उपायदशैयिल् ताऩुम् उबायमागुगै; प्राप्य-दशैयिल् कैङ्कर्य-प्रतिसम्बन्धिनियागुगै मुदलाऩवै। मुऴुनलमाऩ इति । इप्पडि पिराट्टियोडु पिरिविल्लामैयाल् अपरिच्छिन्नानन्दवत्ताऩ ऎऩ्ऱबडि। इङ्गु नलशब्दम् धर्मभूतानन्दपरम्। उपरि अनन्त-ज्ञानानन्दैक-स्वरूपेति पृथक् स्वरूपानन्दोक्त्या न पौनरुक्त्यम् । इप्पडि आनन्द-स्वरूपमाऩालुम् इदिल् हेयसम्बन्धमिरुन्दाल् भोग्यमागुमो ऎऩ्गिऱ शङ्कैयिल् अदु हेयरहितमॆऩ्ऱु सप्रमाणमरुळिच्चॆय्गिऱार् इप्पडि इत्यादियाल्। इप्पडि - पिराट्टियोडुम् सत्यत्व-ज्ञानत्वानन्तत्वआनन्दत्वङ्गळोडुम् विशिष्टमाग अनुसन्धेयमाऩाप् पोले ऎऩ्ऱबडि। समस्तेति । इङ्गु पदशब्दम् पद्यत इति व्युत्पत्या दिव्यात्म-स्वरूपत्तैच् चॊल्लुगिऱदु। परममिति अप्रधान-प्राप्य-जीवस्वरूपत्तै व्यावर्तिक्किऱदु। परमपद-शब्द-वाच्य-देशविशेषत्तै व्यावर्तिक्किऱार् विष्ण्वाख्यम् इति । क्लेशेति । अत्र क्लेश-शब्देन अविद्यास्मिता-राग-द्वेषा-भिनिवेश-रूप-पञ्चक्लेशङ्गळ् सॊल्लप्पडुगिऱदुगळ्। आदिपदत्ताल् पुण्य-पापरूप-कर्ममुम् जात्यायुर्भोगरूपङ्गळाऩ तद्विपाकङ्गळुम् वासना-रूपाशयमुम् विवक्षितङ्गळ्। ‘‘क्लेश-कर्म-विपाकाशयैरपरामृष्टः पुरुषविशेष ईश्वरः’’ इति खलु योगसूत्रम् । हेयप्रत्यनीकमाग इति । प्रत्यनीकं – प्रतिभटं; हेयसम्बन्धानर्हमॆऩ्ऱबडि। इत्ताल् अमलत्व-रूप-स्वरूप-निरूपक-धर्मम् सॊल्लप्पट्टदु। इप्पडि स्वयमानन्दस्वरूपमाऩालुम् कल्याणगुणाश्रयमुमाऩालऩ्ऱो निरतिशय-भोग्यमावदु ऎऩ्ऩिल्, निरूपित-स्वरूप-विशेषणीभूतअपरिच्छिन्न-कल्याण-गुणाश्रयमागवुम् अनुसन्देयमॆऩ्ऱु सप्रमाणमरुळिच् चॆय्गिऱार् तैर्युक्त इत्यादिना । सामान्यतो गुणवत्तैयिल् प्रमाणङ्गळैक् काट्टि गुणविशेष-प्रतिपादन-प्रमाणङ्गळै अरुळिच् चॆय्गिऱार् आनृशंस्यमित्यादिना । आनृशंस्यं – आश्रित-संरक्षण-शीलत्वं; अनुक्रोशः – कृपा; श्रुतं – शास्त्रीयज्ञानं; शीलं – सौशील्यं, महतो नीचैस्सह नीरन्ध्रसंश्लेष इति यावत्; सद्वृत्तं वा । दमः – बाह्येन्द्रिय-निग्रहः । शमः – अन्तरिन्द्रिय-निग्रहः । इन्द षड्गुणङ्गळ् सौलभ्यैकान्तङ्गळागैयाल् वंशत्तालुम् पुरुषोत्तम-स्वभावत्तालुम् निरतिशय-परत्वाश्रयऩाऩ रामऩुक्कु अतिशयित-शोभावहङ्गळॆऩ्गिऱार् राघवमित्यादिना । धर्मज्ञः – शरणागत-रक्षण-धर्मज्ञानवान् । निवासवृक्षस्साधूनामिति । इदं वालिनं प्रति तारावाक्यम् । इङ्गु ‘‘धातूनामिव शैलेन्द्रो गुणानामाकरो महान्’’ (रा। कि। ४। १५। २०) ऎऩ्गिऱवळवुम् विवक्षितम्। परत्वानुबन्धि-षाड्गुण्य-प्रमाणत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् तेजोबलैश्वर्येति । इङ्गु ‘‘मह’’त्वमुम्, ‘‘सु’’त्वमुम् सर्वगुणान्वयिकळ्। गुणानामपरिच्छेद्यत्वे प्रमाणङ्गळैक् काट्टुगिऱार् सर्वभूतात्मभूतस्येत्यादिना । यथा रत्नानीति शिव-गुहसंवादवचनम्। वर्षायुतैरिति । भारते कर्णपर्वणि । वक्तुं समेतैरित्यैदम्पर्यकथनम् । चतुर्मुखायुरिति नारसिंहपुराणे । इप्पडि अनन्तगुणऩागिल् षाड्गुण्यवत्ताप्रथैक्कुम् सहस्रनामाध्यायत्तिल् आयिरम् तिरुनामङ्गळाल् आयिरङ् गुणङ्गळै परिच्छेदित्तरुळिच् चॆय्ददऱ्कुम् कारणमॆऩ्ऩॆऩ्ऩ वरुळिच् चॆय्गिऱार् तवेति । षडेव – ज्ञानबलादिगळे। प्रथमे – प्रधानभूतङ्गळ्। तत्कथमिति चेत् अत्तै उपपादिक्किऱार् यैरिति । यैः – ज्ञानादिगुणैः, अन्येऽपि – कारुण्यादि-सर्वगुणङ्गळुम्। अन्तर्निवेशिताः – गर्भत्तिल् वैक्कप्पट्टऩ। कारुण्यादि-सर्वगुणङ्गळुम् ज्ञानशक्त्यादिगळुडैय अवान्तर-भेदङ्गळागैयाल् अदैयिट्टु ज्ञानादिषड्गुणङ्गळे प्रधानङ्गळॆऩ्गिऱ तॆऩ्ऱु तात्पर्यम्।
इदिल् अनुरूप-दृष्टान्तमरुळिच्चॆय्गिऱार् त्वयेव जगत्कुक्षौ इति । सर्वजगत्तैयुम् कुक्षि-निक्षेपम् सॆय्वदाल् जगदपेक्षया नी प्रधानऩाऩाप्पोले त्वदीय-षड्गुणङ्गळुम् स्वेतरगुणङ्गळैयुम् तऩ्ऩुळ् वैप्पदाल् प्रधानङ्गळायिऱ्ऱु ऎऩ्ऱबडि। इन्द वचनत्ताल् अनन्तगुणवतोऽपि भगवतः षड्गुणवत्ताप्रथैक्कु कारणम् सॊल्लप्पट्टदु। इन्द षाड्गुण्य-विततिकळाऩ कारुण्यादिगळ् मुऩ्सॊऩ्ऩबडि इयत्ता-रहित ङ्गळॆऩ्बदिल्वेऱोरु प्रमाणमरुळिच्चॆय्गिऱार् इषुक्षयादिति । मतिक्षयादिति । इदऩाल् सहस्रनामाध्यायत् तिल् आयिरङ्गुणङ्गळै परिच्छेदित्तुच् चॊऩ्ऩदुवुम् मतिक्षयत्तालेये यॊऴिय भगवद्गुणङ्गळिऩ् मुडिन्दमैयाले अऩ्ऱॆऩ्ऩुमिडम् सॊल्लप्पट्टदु। गुणानन्त्ये द्रमिडोपनिषत्प्रमाणम् काट्टुगिऱार् वल्विऩैयेऩै इति । वलिय पाबङ्गळैयुडैय अडियेऩै, ईर्गिऩ्ऱ - विरह-दशैयिल् पीडियानिऩ्ऱ, उयर्वु - उच्छ्रायम्, अऱ - अऱुम्बडि, उयर् _- उयर्वैयुडैय; निरतिशयोत्कर्षवत्ताऩ ऎऩ्ऱबडि। इप्पडि गुणङ्गळ् अपरिच्छिन्नङ्गळागिल् मुमुक्षुवुक्कु तद्विशिष्टतया अनुसन्धानम् ऎप्पडि शक्य मॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् प्राप्यत्व-प्रापकत्वोपयुक्तङ्गळाऩ गुणङ्गळाले इति । प्राप्यत्वोपयुक्तङ्गळ् - शेषित्व-माधुर्यादिगळ्; प्रापकत्वोपयुक्तङ्गळ् वात्सल्य-दया-क्षान्त्यौदार्यादिगळ्; उभयोपयुक्तङ्गळ् - ज्ञानशक्त्यादिगळ्। तथाच प्रमाणङ्गळिल् अनन्तगुणङ्गळ् सॊल्लप्पट्टा लुम् मुमुक्षुवुक्कु प्राप्यत्वादि उपयुक्त आवश्यक-कतिपय-गुणविशिष्टमाग अनुसन्धानम् शक्यमागला मॆऩ्ऱु करुत्तु।
इप्पडि प्राप्यत्वादि अनुकूल-गुणविशिष्टतया अनुसन्धेयत्वत्तैच् चॊल्लि अन्द प्राप्यत्वम् कैङ्कर्योद्देश्यत्व-पर्यन्तमागैयालुम् अदु विग्रहविशेषमऩ्ऱिक्के घटियादागैयालुम् स्वरूपाद्यनुगुण-विग्रह-विशिष्टतयाप्यनुसन्धेयमॆऩ्बदै प्रमाण-प्रदर्शन-पूर्वकमरुळिच् चॆय्गिऱार् सदेत्यादियाल्। सदा एकरूपं - एक स्वभावं; वृद्धि-ह्रास-रहितमित्यर्थः । रूपं – विग्रहः यस्येति विग्रहः । नित्यसिद्ध इति यावत् । हे पौष्कर – पुष्कराज्जातऩाऩ ब्रह्मावे! नित्यसिद्धे – नित्यमाऩ; ‘‘नित्यालिङ्गा स्वभावसंसिद्धि’’ रिति श्रुतेः । तदाकारे – तस्य – भगवतः आकारे – विग्रहत्तिलुम्। तत्परत्वे – तस्य - भगवतः । परत्वे च – परदेवतात्वविषयत्तिलुम्, सत्ता – अस्तीति दृढज्ञानं यस्य हृदये अस्ति, तस्य – अन्द अधिकारिक्कु। असौ – तादृश-दिव्य-विग्रह-परत्व-विशिष्टऩाऩ भगवान्, सन्निधिं व्रजेत् – प्रत्यक्षविषयमाम्; झटिति प्राप्यऩावाऩॆऩ्ऩवुमाम्। इन्द वचनङ्गळाल् भगवत्पर-विग्रहोपि अनित्यः सावयवत्वात् इत्यादि-दुस्तर्कङ्गळुक्कु धर्मि-ग्राहक-प्रमाणबाधम् सॊल्लप्पट्टदु। अदऩ् वैलक्षण्यत्तिल् प्रमाणम् काट्टुगिऱार् समस्ता इति । मुक्तो बद्धः, कर्मरूप-अविद्या च इङ्गु शक्तिशब्द-वाच्य ङ्गळ्। तत्तदभिमानि-भूषणादि-द्वारा अवैगळदिल् प्रतिष्ठितङ्गळ्। विश्वरूपवैरूप्यमिति । विश्वरूपेभ्यो वैरूप्यं वैलक्षण्यं यस्येति विग्रहः । अथवा विरूपमेव वैरूप्यं; विश्वरूपेभ्यो वैरूप्यं ऎऩ्ऱु विग्रहम् कॊळ्ळवुमाम्। इदऩाल् अवयव-सन्निवेश-विशेष त्तिऩाल् स्वेतर-समस्तरूप-विसजातीयत्वम् सॊल्लप्पट्टदु। अन्यदिति अप्राकृत-द्रव्य-कथनम् । महत् – सर्वप्रकारत् तालुम् बृहत् । इच्छया – सङ्गल्बत्ताले। गृहीताः – नतु कर्मकृता इति भावः । अभिमताः – अभिमत्यर्हाः; अनुरूपङ्ग ळॆऩ्ऱबडि। इन्द पदद्वयत्ताल् इच्छाविषयत्वेपि अननुरूपङ्गळायुम्, अनुरूपत्वेपि अनिच्छा विषयङ्गळागवुम् लोकदृष्टङ्गळ् व्यावर्तितङ्गळ्। अथवा “तमरुगन्ददॆव्वुरुवम्” ऎऩ्गिऱबडिये भक्तर्गळुक्कु अभिमत ङ्गळाऩ ऎऩ्ऩवुमाम्। उरवः – ‘‘खुरमध्यं गतो यस्य मेरुः कणकणायते’’ ऎऩ्ऩुम्बडि महत्तुक्कळाऩ, देहाः - व्यूह-विभवादि-देहाः यस्येति विग्रहः । इप्पडि पगवाऩुक्कुम् शरीरमुण्डॆऩ्ऩिल् ‘‘न तस्य कार्यं करणं च विद्यते, अपाणिपादः’’ इत्यादि श्रुतिविरोधम् वारादो वॆऩ्ऩिल् अवैगळ् प्राकृत-शरीर-निषेध-परङ्गळागैयाल् विरोधमिल्लैयॆऩ्ऱु प्रमाणवचनङ्गळाल् उपपादिक्किऱार् न भूतेति । अस्य परमात्मनो देहः भूत-सङ्घ-संस्थानः न – पृथिव्यादि-भूत-सङ्घातरूपं संस्थानं यस्य ब्रह्मादिकीटपर्यन्तशरीरस्य स न भवतीत्यर्थः । इन्द योजऩैयिल् परमात्मावुक्कु विग्रहमुण्डॆऩ्ऱुम्, अदु प्राकृतभिन्नमॆऩ्ऱुम् एऱ्पडुम्। परमात्मनः भूत-सङ्घात-संस्थानो देहो न ऎऩ्ऱु अन्वयित्ताल् परमात्मावुक्कु पाञ्चभौतिकदेहनिषेधम् मात्तिरम् एऱ्पडुम्। न तस्येति । इङ्गुम् तस्य मूर्तिः मांस-मेदोस्थि-सम्भवा प्राकृता न ऎऩ्ऱुम् तस्य मांस-मेदोस्थि-सम्भवा प्राकृता मूर्तिर्नास्ति ऎऩ्ऱुम् उभयथापि योजिक्कलाम्। भुजैश्चतुर्भिस्समुपेतं ऎऩ्ऱु विशेषतो वैलक्षण्यकथनम्। विशिष्टं – लोकविलक्षणम्। स्वप्नधीगम्यमिति । स्वप्नबुद्धिक्कुत् तुल्यमाऩ प्रत्यक्ष-समानाकार-स्मृतियाले ग्रहीतुं योग्यमित्यर्थः । स्वाप्नज्ञानम्बोल् इदुवुम् बाह्येन्द्रियोपरतिकालनियतमागैयाल् इदैयुम् स्वप्नधी ऎऩ्गिऱदु। इदऩाल् शुभाश्रयत्वं द्योतितम्। जगत्कृत्स्नं तत्र – भगवद्विग्रहे, एकस्थं – एकदेशस्थितं। अस्त्रेति । अस्त्र-भूषणानां संस्थानं–समीचीनस्थानं, आधारमित्यर्थः । स्वरूपं – स्वासाधारण-विग्रहम्। रूपवर्जितः । बिभर्ति मायारूपोऽसौ श्रेयसे प्राणिनां हरिः’’ इति वाक्यशेषः । ‘‘भूषणास्त्रस्वरूपस्थं यत्रेदमखिलं जगत्’’ इति दीपिकाभिमतः पाठः । यत्र – दिव्यविग्रहे । इदमखिलं जगत् जीवप्रधानादिकं – भूषणास्त्र-स्वरूपेषु - कौस्तुभ-गदादि-स्वरूपेषु, स्थं - स्वाभिमानिदेवताद्वारा स्थितम्। इदं विधेय-विशेषणम्। ‘‘बिभर्ति भगवान् विष्णुः तन्ममाख्यातुमर्हसि’’ इति वाक्यशेषः । तमसः – प्रकृति-मण्डलत्तैक् काट्टिलुम्। परमः – परस्थानवर्ती । विभोर्भगवतः देशविशेष-मात्र-वृत्तित्वं विग्रहद्वारमागवे कॊळ्ळ वेण्डुमागैयाल् इङ्गु विग्रहवत्वसिद्धिः । इदै स्पष्टीकरिक्किऱदु शङ्खचक्रगदाधरः ऎऩ्बदु। इङ्गुम् स्वरूपत्तिल् आयुधवत्वम् कूडादागैयाल् अर्थात् विग्रहवत्वसिद्धिः । उदाहृतप्रमाणार्थत्तै सङ्ग्रहित्तरुळिच् चॆय्गिऱार् सर्वजगदाश्रयमाऩ इति । तत्रैकस्थं जगत् कृत्स्नं ऎऩ्गिऱबडि साक्षात्तागवुम्, भूषणास्त्र-स्वरूपस्थं ऎऩ्गिऱबडि अस्त्र-भूषण-द्वारकमागवुम् सर्वजगदाश्रयत्वं इङ्गु विवक्षितम् । अप्राकृतेति ‘‘तद्विश्वरूप’’ इति श्लोकत्तिल् अन्यत् ऎऩ्गिऱ शब्दत्तिऩ् अर्थकथनम्; शुद्धसत्वद्रव्यमयमित्यर्थः । दिव्येति - विश्वरूप-वैरूप्य-शब्दार्थमाऩ विलक्षण-सन्निवेश-विशिष्टत्व-कथनम्। मङ्गळेति स्वप्न-धी-गम्य-पदद्योत्य-शुभाश्रयत्व-कथनम्।
ननु तमसः परदेशवर्ति-विग्रहत्तिऱ्कु तत्रैकस्थं इत्याद्युक्तमाऩ अव्यवधानेन सर्वजगदाश्रयत्वं ऎप्पडिक् कूडुम्? विश्वरूपाध्यायत्तिऱ् सॊऩ्ऩ विग्रहम् परमपद-पर्यङ्कस्थ-परवासुदेव-विग्रहत्तैक् काट्टिलुम् वेऱागैयाल् विरोधमिल्लैयॆऩ्ऩिल्, अप्पडि भगवाऩुक्कु अनेगविग्रह मुण्डोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् इव् विग्रहमित्यादियाल्। हार्दः – हृदयवर्तियाऩ अन्तर्यामी । भगवच्छास्त्रं – सात्वत-लक्ष्मीतन्त्रादि-पाञ्चरात्रशास्त्रम् । अदिल् ‘‘आद्येन पररूपेण व्यूहरूपेण चाप्यथ । तथा विभवरूपेण …। देवर्षि-पितृ-सिद्धाद्यैस्स्वयाऽपि जगतां हिते । निर्मितं भगवद्रूपं अर्चा सा शुद्धचिन्मयी । अष्टाङ्गयोग-सिद्धानां हृद्याग-निरतात्मनाम् । योगिनामधिकारस्स्यादेकस्मिन् हृदयेशये ॥’’ इत्यादिप्रकारत्ताले पञ्चविध विग्रहङ्गळुम्, इवऱ्ऱिलुळ्ळ विशेषङ्गळुम् सॊल्लप् पट्टिरुप्पदाल् अवैगळै अङ्गे यऱियलामॆऩ्ऱु करुत्तु।
स्वया – स्वेच्छयेत्यर्थः । इदु स्वयंव्यक्त विषयम्। सम्प्रदायं – परो वा व्यूहो वा इत्यादि (परो वा व्यूहो वा विभव उत वाऽर्चावतरणः भवान् वाऽन्तर्यामी वरवरद! यो यो भवसि वै । स स त्वं सन् ऐशान् वरगुणगणान् बिभ्रदखिलान् भजद्भ्यो भास्येवं सततम् इतरेभ्यस्त्वितरथा ॥१८॥ - वरदराजस्तवे) पूर्वाचार्य श्रीसूक्तिकळ्। कैङ्कर्यत्तिल् रस्यतातिशयसिद्ध्यर्थं प्राप्य-ब्रह्मम् सविभूतिकमाग अनुसन्धेयमॆऩ्ऱु सप्रमाणमरुळिच्चॆय्गिऱार् विष्णोरेता विभूतयः इत्यादिना । ‘‘विष्णुर्मन्वादयः कालः सर्वभूतानि वै द्विज । स्थितेर्निमित्तभूतस्य’’ ऎऩ्गिऱ इवैगळ् इदऱ्कु मुऩ् पादङ्गळ्। इङ्गु विष्णुवुक्कु विष्ण्वंशत्वम् सॊऩ्ऩदु स्थिति-हेतु-सङ्कल्प-विशिष्टत्व-वेषेण औपचारिकम्। महती च सा विभूतिश्च महाविभूतिः । त्रिपाद्विभूतिरित्यर्थः । महाविभूतौ संस्थानं – स्थितिः यस्य स महाविभूतिसंस्थानः । यदण्डमिति । अस्य श्लोकस्यायमर्थःः । यत् – पितामहोत्पत्ति-स्थानतया प्रसिद्धमाय् चतुर्दश-भुवनावरण-हेम-कटाह-रूपमायुळ्ळदु ऎन्द अण्डमो! तत् ते विभूतिरिति अध्याहरित्तु अन्वयिप्पदु। इप्पडि ऎल्ला यच्छब्दत्तैयुम् उचित-पद-अध्याहार त्ताले योजिक्कवुम्। इङ्गु एकवचनम् जात्यभिप्रायम्। पुराणङ्गळिल् ‘‘रोमकूपेष्वनन्तानि ब्रह्माण्डानि भ्रमन्ति ते’’ ऎऩ्ऱु बह्वण्ड-सत्व-प्रतीतेः । अण्डान्तरमेव गोचरो यस्य तदण्डान्तरगोचरम् । अत्तिक्कायिल् मशकम् पोले अण्ड-बहिर्भूत-वस्तुवै अऱियाद। यत् – अण्डाधिपति मुदलाऩ तद्भोग्य-भोगोपकरणादिगळुण्डो तत् इत्यादि पूर्ववत् । दशोत्तराण्यावरणानि – तोय-प्रभृतिकळाऩ सप्तावरणङ्गळ् ‘‘दशोत्तरेण पयसा मैत्रेयाण्डञ्च तद्वृतम्’’ ऎऩ्ऱु तॊडङ्गि ‘‘दशोत्त-राण्यशेषाणि मैत्रेयैतानि सप्त वै’’ ऎऩ्ऱु विष्णुपुराणत्तिल् सप्तावरणङ्गळ् सॊल्लप् पट्टदिऱे। गुणाः – सत्व-रजस्तमोरूप-प्रकृति-गुणङ्गळ्। प्रधानं – महदादि-विकार-रहितमाऩ त्रिगुण-द्रव्य-प्रदेशम्। पुरुषः – प्रळयकालिक बद्धजीवऩ्। अण्डान्तर-गोचर-शब्दत्ताल् कार्यावस्थ-बद्धऩ् सॊल्लप्पट्टबडियाल् इङ्गु पुरुषशब्दम् ‘‘दारुण्यग्निर्यथा तैलं तिले तद्वत्पुमानपि’’ इत्यादिगळिल् सॊल्लप्पट्ट प्रकृति-विलीनऩाऩ जीव-समुदायत्तैच् चॊल्लुगिऱदु। परं पदं – पुनरावृत्ति-रहितमागैयाले स्थानान्तरङ्गळैक् काट्टिलुम् उत्कृष्टतममाऩ प्राप्यस्थानम्; अदावदु नित्यविभूति । परात्परं – इङ्गु पञ्चम्यन्त परशब्दम् बद्धात् उत्कृष्टऩाऩ मुक्तऩैच् चॊल्लुगिऱदु। प्रथमान्तमाऩ परशब्दम् संसार-गन्ध-रहित-नित्यसूरिपरम्। ब्रह्मेति । ब्रह्मपद मुख्यार्थमाऩ स्वरूपत्तिऱ्कु तद्विभूतित्वं कूडादागैयाल् इङ्गु ब्रह्मशब्दम् शुभाश्रय-नित्य-विग्रहत्तिल् औपचारिकम्। ‘‘मूर्तं ब्रह्म महाभाग’’ ऎऩ्ऱु विष्णुपुराणत्तिलुम्, ‘‘मूर्तं ब्रह्म ततोऽपि तत् प्रियतरं रूपं यदत्यद्भुतम्’’ ऎऩ्ऱु चतुश्श्लोकियिलुम् शुभाश्रयत्तिल् ब्रह्मशब्दम् प्रयोगिक्कप्पट्टदु। इङ्गु चकारत्ताल् दिव्य-भूषणायुधादिगळ् विवक्षितङ्गळ्। ते – सर्वान्तरात्मावाय् विश्वपतियाय् ओदप्पट्ट उऩक्कु। विभूतयः – नियाम्यङ्गळायुम् शेषभूतङ्गळायुम् उळ्ळवैगळ् इति । इप्पडि अनन्तङ्गळाऩ विभूतिकळिल् अवान्तरभेदत्तैक् काट्टुगिऱार्। लीलार्थङ्गळायुम् इत्यादियाल्। विभूतिकळॆल्लाम् ईश्वरऩुक्कु अनुगूलमायिरुक्क इव्विभागत्तिऱ्कुक् कारणमॆऩ्ऩॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् रसवैषम्यत्ताले इत्यादिना । यथालोकमिति । लोगत्तिल् राजादिगळुक्कु तरुणी-चन्दन-कुसुमादिगळुम्, उद्यान-कन्तुकादिगळुम् तुल्यानुकूलङ्गळा यिरुन्दालुम् तत्तज्जन्यङ्गळाऩ भोक्ताविऩुडैय रसभेदङ्गळाल् अवैगळिल् भोगोपकरणत्व लीलोपकरणत्व-रूप-भेदङ्गळ् काण्गिऱाप्पोले, इङ्गुम् लीला-भोग-विभूति-भेदम् उपपन्नमॆऩ्ऱुम् करुत्तु।
इदऩाल् विभूतियिलुळ्ळ आनुकूल्य-तारतम्यम् इव्विभागत्तिऱ्कुक् कारणमऩ्ऱु; किन्तु विभूतिमाऩुक्कु तत्तज्जन्य-रसभेदमे कारणमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। इप्पडि नारायण-शब्दार्थ-पर्यालोचनया गुण-विग्रह-विभूति-विशिष्टऩाग अनुसन्धेय मॆऩ्ऱरुळिच् चॆय्दु, इऩि नारशब्द-पर्यालोचनायां ‘‘नराज्जातानि तत्वानि’’ ऎऩ्गिऱ व्युत्पत्तियिल् तुल्य-वित्ति-वेद्यमाऩ जगत्सृष्ट्यादि-व्यापार-लीलऩाग अनुसन्धेयम् ऎऩ्गिऱार् अप्पडिये इति । जन्मादीति । अस्य – विचित्र-चेतन-अचेतनात्मक-प्रपञ्चस्य, जन्म आदिः यस्य उत्पत्ति-स्थिति-लय-बृन्दस्य तत् यतो भवति तत् ब्रह्मेति सूत्रार्थः । क्रीडा-कन्तुकैरिति । क्रीडार्थ-कन्तुकैरिव स्थितैः जन्तुभिर्विहरसि इत्यन्वयः । कन्तुकम् – पन्दु। लोकवदिति । लोकदृष्ट-सार्वभौम-कन्तुकादि-व्यापारवत् परमात्माविऩुडैय जगत्सृष्ट्यादि व्यापारमुम्। लीलाकैवल्यं – केवल-लीलैव । लीलैक्कुक् कैवल्यमावदु ताऩ् प्रयोजनमायिरुक्कै यालुम् तऩ्ऩाल् वरुम् मऱ्ऱॊरु प्रयोजनमऱ्ऱिरुक्कै। इदऩाल् परिपूर्णऩाऩ भगवाऩुक्कु सृष्ट्यादि व्यापारम् कूडुमोवॆऩ्गिऱ शङ्कैक्कु सार्वभौम-कन्तुक-व्यापारम् पोल् स्वयम्प्रयोजनमागैयाले कूडुमॆऩ्ऱु समाधानम् सॊल्लप्पट्टदायिऱ्ऱु। कीऴ् अनुसन्धेयमागच् चॊऩ्ऩ प्राप्य-ब्रह्मत्तिल् लक्ष्म्यादि-सकलाकार-विशिष्टतैयै अनुवदित्तुक् कॊण्डु प्राप्तावाऩ प्रत्यगात्माविऩुडैय ज्ञातव्याकारत्तैक् काट्टुगिऱार् इप्पडि इत्यादिना । प्रापिक्कुम् - प्राप्तावाऩ। बद्ध-मुक्त-नित्य-साधारणरूपमुम् इति । नित्यरुक्कुम् तऩक्कुम् साधारण-धर्मम् अऱियवेण्डुमॆऩ्ऱदु, अदु तॆरिन्दाल् नित्यसूरिकळैप् पोले नामुम् भगवत्कैङ्कर्यत्तिऱ्कु इट्टुप्पिऱन्दुवैत्तु, इऴन्दु पोऩोमे ऎऩ्ऱु अनुतापमुण्डाम् ऎऩ्गैक्काग। मुक्तरुक्कुम् तऩक्कुम् साधारण-धर्मम् अऱियवेण्डुमॆऩ्ऱदु, अकर्मवश्यराऩ नित्यसूरिकळुक्कुप्पोल् कर्मवश्यराऩ नमक्कु भगवत्कैङ्कर्यम् किट्टुम्बडि ऎङ्ङऩेयॆऩ्ऱु अञ्जि अगलामैक्काग। अदैयऱिन्दाल् मुऩ्बु कर्मवश्यरायिरुन्द मुक्तर्गळुक्कुप् पोल तत्तुल्यराऩ नमक्कु भगवत् कैङ्कर्यम् किट्टलाम् ऎऩ्ऱु तेऱि इरुक्कलामिऱे। इप्पडित् तऩक्कुप् फलत्तिल् योग्यता-ज्ञानार्थम् साधारणाकारम् अऱियवेण्डुमॆऩ्ऱु सॊल्लि उपायानुष्ठानत्तिल् योग्यता-ज्ञानार्थम् उपायाधिकारियाऩ तऩ्ऩुडैय असाधारणाकारम् अऱियवेण्डु मॆऩ्गिऱार् उपायाधिकारीति । तऩक्कु इप्पोदु असाधारणमायुळ्ळ संसार-बन्धत्तै अऱियाविडिल् तन्निवृत्तिक्कुक् कारणमाऩ उपायानुष्ठानत्तिल् प्रवर्तियाऩिऱे। प्रत्यक्काय् आत्मावायुळ्ळ जीववर्गत्तिल् बद्ध-मुक्तादि-विभागत्तिऱ्कु निबन्धनत्तैच् चॊल्लक् करुदि मुदलिल् तन्निबन्धनमाऩ बद्ध-असाधारणाकारत्तैक् काट्टुगिऱार्। इवर्गळिल् बद्धरावार् इत्यादिना । अनादीति । अनुवृत्त-संसारत्वम् बद्धऩुक्कु असाधारणाकारम्। जीवर्गळॆल्लाम् तुल्यर्गळायिरुक्क, सिलरुक्कु मात्तिरम् संसारम् अनुवर्तिक्कक् कारणमॆऩ् ऩॆऩ्ऩ अदऱ्कुक् कारणत्तैच् चॊल्लुगिऱदु कर्मप्रवाहत्ताले ऎऩ्बदु। अक्कर्मन्दाऩ् इवऩुक्कु ऎप्पॊऴुदु वन्ददॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् अनादीति । अवर्गळ् ऎवर्गळॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् ब्रह्मादीति । इदऩाल् सृष्ट्याद्यधिकृतराऩ ब्रह्मादिगळ् ईश्वर-कोटि-प्रविष्टरोवॆऩ्ऱु उदिक्कुम् शङ्कै निरस्तमायिऱ्ऱु। मुक्त-असाधारणधर्मत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् शास्त्रचोदितेति । अत्यन्त-निवृत्त-संसारत्वं मुक्तऩुक्कु असाधारण-धर्मम्। इङ्गु अत्यन्त-पदत्ताल् ईषदनुवृत्त-संसारराऩ केवल-व्यावृत्तिः अदऱ्कु अव्यवहित-कारणत्तैच् चॊल्लुगिऱदु भगवत्प्रसादत्ताले इति । ‘‘समोऽहं सर्वभूतेषु’’, ‘‘सुहृदं सर्वभूतानां’’ ऎऩ्ऱिरुक्किऱ भगवाऩुडैय प्रसादम् ऎल्लोरिडत्तिलुम् उण्डागामैक्कुक् कारणमॆऩ् ऩॆऩ्ऩ ‘‘ये भजन्ति तु मां भक्त्या’’ ऎऩ्गिऱबडि अदु चेतन-गत-व्याज-सापेक्षमॆऩ्गिऱार्। शास्त्र-चोदितङ्गळाऩ उपायविशेषङ्गळालुण्डाऩ इति । इदऩाल् भगवत्प्रसादमे संसार-निवृत्तिक्कुक् कारणमागिल् भक्ति-प्रपत्ति-विधायक-शास्त्र-आनर्थक्यम् प्रसङ्गियादोवॆऩ्गिऱ चोद्यमुम् परिहृतम्। इन्द असाधारण-धर्मत्ताल् वरुम् फलत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् सङ्कोच-रहितेत्यादियाल्। नित्य-असाधारणाकारत्तैक् काट्टुगिऱार् नित्यरावार् इत्यादिना । अस्पृष्ट-संसारत्वं नित्य असाधारणधर्मम्। जीवर्गळिल् सिलर् इप्पडि इरुक्कक् कूडुमोवॆऩ्ऩ दृष्टान्त-प्रदर्शनत्ताल् उत्तरमरुळिच्चॆय्गिऱार् ईश्वरऩैप् पोल इत्यादिना । इदऩाल् इवर्गळ् जीवर्गळेयागिलुम् ईश्वरऩुक्कुप्पोल् इवर्गळुक्कुम् ज्ञान-सङ्कोच-अभावम् ‘‘तद्विष्णोः परमं पदं सदा पश्यन्ति सूरयः’’ ऎऩ्गिऱ धर्मिग्राहक-प्रमाणसिद्धमागैयाल् अस्पृष्ट-संसारत्वं कूडुमॆऩ्ऱु करुत्तु।
इदिल् सम्प्रदायत्तैक् काट्टुगिऱार् सवयस इति । सवयसः – समान-वयस्कर्गळाऩ तोऴर्गळ्। नित्यं निर्गतो दोष-गन्धो येभ्य इति विग्रहः । इदऩालुण्डागुम् फलत्तैयरुळिच्चॆय्गिऱार् नित्यकैङ्कर्यं पण्णुगिऱ इति । इदऩाल् आत्माक्कळॆल्लाम् नित्यर्गळायिरुन्दालुम् इवर्गळै मात्तिरम् नित्यर्गळॆऩ्बदु नित्यकैङ्कर्योपाधिकमॆऩ्ऱु सूचितमायिऱ्ऱु। अवर्गळै उदाहरिक्किऱार् अनन्तेति । मुऩ्बु तऩक्कु फलत्तिल् योग्यता-ज्ञानार्थम् अऱियवेण्डियदागच् चॊऩ्ऩ जीवर्गळिऩ् साधारणाकारत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार्। इवर्गळॆल्लार्क्कुम् इत्यादिना । अणुत्वेत्यादि । इङ्गु अणुत्वसहितज्ञानत्वाऽऽनन्दत्वामलत्वङ्गळ् स्वरूप-निरूपकङ् गळाऩ साधारणधर्मङ्गळ्। आदि-पदात् प्रत्यक्त्व-परिग्रहः । शेषत्व-पारतन्त्र्यङ्गळ् निरूपित-स्वरूप-विशेषणङ्गळाऩ साधारणधर्मङ्गळ्। पारतन्त्र्यादीत्यत्र आदि-पदात् किङ्करत्व-परिग्रहः । इवैगळिल् शेषत्व-पारतन्त्र्यङ्गळ् साक्षात् प्राप्ति-योग्यता-ज्ञापकङ्गळ्। ज्ञानत्वादिगळ् अनर्हता-निवृत्ति-द्वारा तत्ज्ञापकङ्गळ्। अत एव इवैगळै इरण्डु वगुप्पाग अरुळिच्चॆय्ददु। अणुत्वमुम् नित्यादि दृष्टान्तत्ताले योग्यतानुमापकमाम्। उपायाधिकारिक्कु तदनुष्ठानाय अऱियवेण्डियदागच् चॊऩ्ऩ असाधारणाकारम् ऎदॆऩ्ऩवरुळिच्चॆय्गिऱार् मुमुक्षुवाऩ तऩक्कु इत्यादियाल्। उपोद्घातत्तिले सॊऩ्ऩोम् इति । अङ्गु राजकुमारऩुक्कु शबर-सम्बन्धम्बोले स्वतः परिशुद्धऩाऩ तऩक्कु ‘‘अनादि मायया सुप्तः’’ इत्यादि कळिऱ्पडिये अनादियाग वन्द माया-सम्बन्धमुम् तन्मूलमाऩ यथावस्थित-ज्ञान-अभावादिगळुम् इवैगळॆल्लाम् वन्देऱिगळ्, हेयङ्गळ्, पुरुषार्थ-प्रतिबन्धकङ्गळॆऩ्गिऱ धार्मिक-मूल-विवेकादिकम् सॊल्लप्पट्टदिऱे। मेलुम् इति । मुमुक्षुत्वाधिकारादिगळिल् इत्यर्थः । अङ्गु मुमुक्षुत्व-तदनुकूलधर्मङ्गळैच् चॊल्लप्पोगिऱारिऱे। तऩक्कु इप्पोदु असाधारणमायुळ्ळ प्रकृतिसम्बन्धम् वन्देऱि; हेयम्; पुरुषार्थप्रतिबन्धकम् ऎऩ्ऱु उपोद्घातत्तिल् सॊऩ्ऩबडियऱियाविडिल् तन्निवृत्त्यर्थम् उपायानुष्ठानत्तिल् प्रवर्तियाऩ्। मुमुक्षुत्व-तदनुकूल-धर्मज्ञानमिल्लाविडिल् मोक्षोपायप्रवृत्ति घटियादु। एतादृश-साधारण-असाधारण-आकारविशिष्ट-जीवस्वरूपम् यथासम्भवम् शाब्दमागवुम् रहस्यत्रयत्तिल् मकारादिगळिल् प्रतिपाद्यमॆऩ्गिऱार् इप् प्राप्ताविऩुडैय स्वरूपम् इत्यादिना । प्रणवत्तिऩ् मकारत्तिल् शाब्दङ्गळाऩ ज्ञानत्वाऽऽनन्दत्वाणुत्वङ्गळुम् समभिव्याहारबलात् आर्थमाऩ शेषत्व मुम् अनुसन्धेयङ्गळ्। नमस्सिऩ् मकारत्तिले पारतन्त्र्यादिगळुम् तऩक्कु असाधारणमाऩ विरोधि-आकार-विशिष्टतैयुम् अनुसन्धेयङ्गळ्। नारशब्दत्तिल् नित्यत्व-बहुत्वादिगळ् अनुसन्धेयङ्गळ्। द्वयत्तिलुम् नारशब्दङ्गळिल् साधारणाकारमुम्, उत्तमऩिल् असाधारणाकारमुम् अनुसन्धेयङ्गळ्। चरमश्लोकत्तिल् व्रज्युत्तर-मध्यमादिगळिल् असाधारणधर्मम् शाब्दमागवुम्, साधारणधर्मङ्गळ् कथञ्चित् आर्थिकङ्गळागवुम् अनुसन्धेयङ्गळ्। मा शुचः ऎऩ्गिऱ वाक्यत्तिलुम् इति । इदऩाल् अन्यरहस्यङ्गळिल् माशुचः ऎऩ्बदै एकपदमाक्कि गणनम् पण्णिऩदु अनवधानकृतम् ऎऩ्ऱु सूचितम्।
इऩि रहस्यत्रयत्तिल् ‘‘प्राप्यस्ये’’ति श्लोकोक्त उपाय-फल-प्रतिपादक-स्थलङ्गळै अरुळिच् चॆय्यक्करुदि प्रथमत उपाय-फलङ्गळिऩ् स्वरूप-जिज्ञासायां सङ्गतिविशेषत्ताले अदैमेले सॊल्वदाग अरुळिच्चॆय्गिऱार् प्राप्त्युपायमुम् इत्यादिना । प्राप्तस्थलङ्गळिले इति । सङ्गत्यतिशयत्ताले अवश्य-वक्तव्यङ्गळाग प्राप्तङ्गळाऩ उपायविभाग-परिकरविभाग-साङ्ग-प्रपदनाधिकारादिगळिल् सपरिकरमाऩ उपाय-स्वरूपमुम् कृतकृत्याधिकार-प्रभृति परिपूर्ण-ब्रह्मानुभव-अधिकार-पर्यन्ताधिकारङ्गळिल् इङ्गु सम्भावितङ्गळाऩ कृतकृत्यतोत्तरपूर्वाघ-अश्लेष-विनाशङ्गळ् तॊडङ्गि परिपूर्ण-ब्रह्मानुभवकैङ्कर्य-पर्यन्तमायुळ्ळ फलस्वरूप-विशेषमुम् सॊल्लप्पडुमॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
रहस्यत्रयत्तिल् उपाय-प्रतिपादकस्थलत्तैक् काट्टुगिऱार् इवऱ्ऱिल् इत्यादिना । अयनशब्दत्तिलुम् इति । एतत् सिद्धोपायप्रतिपादन-अभिप्रायेण । चतुर्थ्यन्तपदङ्गळिलुम् इति । रहस्य-द्वयस्थ-व्यक्त-चतुर्थ्यन्त-पदङ्गळिल् इत्यर्थः । तादर्थ्य-चतुर्थी लक्षणया तत्कार्य-स्वप्रातिपदिकार्थ-भगवत्कैङ्कर्य-बोधिकैयॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
द्वयत्तिल् नमस्सिलुम् इति । तिरु मन्त्रत्तिल् नमस् उपायपरम्; द्वयत्तिल् उपायम् पूर्वखण्डत्तिल् सॊल्लप्पट्टदाल् नमस्सु अनिष्ट-निवृत्ति-रूप-फल-बोधकम्। अनिष्ट-निवृत्ति-सहित इष्टप्राप्ति-रूप-फल-शरीरत्तिल् इष्टप्राप्त्यंशम् चतुर्थिकळिलुम्, अनिष्टनिवृत्त्यंशम् नमस्सिलुम् मोक्षयिष्यामि ऎऩ्गिऱवम्शत्तिलुम् अनुसन्धेयङ्गळॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इऩि रहस्यत्रयत्तिल् प्राप्ति-विरोधि-प्रतिपादक-स्थलत्तैयरुळिच्चॆय्यक् करुदि मुन्दुर वदिऩ् स्वरूपादिगळै निरूपिक्किऱार्। प्राप्ति-विरोधियावदु इत्यादिना । इङ्गु विरोधित्वं न भिन्नाधिकरणत्व-रूपम्; तथा सति अश्वत्वाधिकरणत्तिल् महिषत्वम्बोले इन्द विरोध्यधिकरणमाऩ आत्माविल् ऒरुक्कालुम् प्राप्ति घटियातिऱे। किन्तु प्रतिबन्धकत्वरूपम्। तथासति अदु कऴिन्दाल् प्राप्ति सिद्धिक्कुम्। अविद्येत्यादि । अविद्यैयावदु ‘‘अनात्मन्यात्मबुद्धिर्ये’’ त्यादिगळिऱ्सॊऩ्ऩ देहात्म-भ्रमम् मुदलियवै। कर्म – पुण्य-पापरूपम्। वासना – अविद्या-संस्कारमुम् कर्म-संस्कारमुम्। आदिशब्दत्ताल् रुचि-प्रकृतिसम्बन्धङ्गळ् विवक्षितङ्गळ्। इव्विरोधिवर्गत्तिल् भगवन्निग्रहरूपकर्ममे स्वतन्त्र-सङ्कल्परूपमागैयालुम्, तदधीनङ्गळाय्क्कॊण्डे इतरङ्गळ् बन्धकङ्गळागैयालुम् अदै प्रधानमॆऩ्गिऱार् अदिल् प्रधानमिति । आज्ञा – श्रुति-स्मृतिकळ्; तत् अतिलङ्घनमावदु तद्विहित-निषिद्ध-अकरण-करणङ्गळ्। अडियागप्पिऱन्द - तन्मूलमायुण्डाऩ। तदाज्ञातिलङ्घने तन्निग्रहमुण्डावदु सहजमिऱे। इव्वतिलङ्घनत्तै अवऩऱिन्दबडि ऎङ्ङऩेयॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् भगवदिति । आज्ञातिलङ्घन-निग्रहङ्गळ् बीजाङ्कुर-तुल्यङ्गळागैयाल् तत्र न अन्योन्याश्रयमॆऩ्गिऱ तिरुवुळ्ळत्तालरुळिच्चॆय्गिऱार् अनादियाग सन्तन्यमानमाऩ इति । इऩि अन्द प्रधानमाऩ भगवन्निग्रहम् तत्तदधिकारि अनुगुण माऩ द्वारङ्गळै सम्पादित्तुक्कॊण्डु अदऩाल् भगवत्प्रावण्य-विरोधियाऩ ऒव्वोर् अनिष्ट-फलत्तैक् कॊडुत्तु अवरवर्गळुडैय भगवत्प्राप्तिक्कु विलक्कागुम् प्रकारत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् इदु क्षेत्रज्ञर्क्कु इत्यादिना भगवत्प्राप्तिक्कु विलक्कागुम् इत्यन्तेन महावाक्येन । इम्महावाक्यत्तिल् अव्वो अधिकारिविषयत्तिल् भगवन्निग्रहत्तिऱ्कुळ्ळ द्वारमुम् अदऩाल् अवर्गळुक्कुण्डागुम् आन्यपर्यादिगळुम् सॊल्लप्पडुगिऱदु। कार्यमाऩ ज्ञानसङ्कोचत्तिल् वैविध्यत्तैक् काट्टुगैक्काग द्वारभूत-कारण-कोटियिल् त्रिगुणात्मकत्व-विशेषणम्। ननु प्रकृति-सम्बन्धम् ज्ञान-सङ्कोच-हेतुवागिल् ‘‘इमान् लोकान् कामान्नी काम-रूप्यनुसञ्चरन्’’ इत्यादि श्रुतियिऩ्बडि प्राकृत-लोकत्तिल् स्वेच्छया भगवदिच्छया वा वरुम् नित्य-मुक्तर् कळुक्कुम् ज्ञान-सङ्कोचस्स्यात् ऎऩ्ऩवरुळिच्चॆय्गिऱार् विशेषेति । संसर्गत्तिऱ्कु विशेषमावदु भगवन्निग्रह-जन्यता अवच्छेदकमाऩ वैजात्यम्। तथा च मुक्तादिगळुक्कु वरुम् प्रकृति-सम्बन्धम् भगवदनुकूल-सङ्कल्प-प्रयुक्तमागैयाल् अतिप्रसङ्गमिल्लै। इप्पडि भगवन्निग्रहम् प्रकृति-संसर्ग-विशेषत्ताले प्रळयदशैयिल् जीवऩ्गळै ज्ञानसङ्कोचत्ताल् अचित्प्रायमाक्किऩालुम् कृपामूलमाऩ सृष्टिदशैयिल् बन्धकमागुमोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् प्रकृति-परिणा-मेत्यादिना । शरीरेन्द्रयादिगळोडे तुवक्कि - दृढमाग सम्बन्धिप्पित्तु। इदऩाल् ज्ञान-सङ्कोचकमाऩ प्रकृति-सम्बन्धम् सृष्टिदशैयिलुम् इवऩै विट्टदिल्लै ऎऩ्ऱदायिऱ्ऱु। तिण्णम् इत्यादि । पल - नानाविधङ्गळाऩ। सॆय् - ऎऩ्ऩालेये सॆय्यप्पट्ट। वऩ् - वलियदाऩ। कयिऱ्ऱाल् - पाशत्ताल्। तिण्णम् - दृढमाग। अऴुन्द - अविऴ्क्क मुडियामल्। कट्टि - देहात्म-विवेकम् वारादबडि बन्धित्तु। पुण्णै - पुण्रूबमाऩ मांस-मज्जा-शोणितादिगळै। मऱैय - कण्णुक्कुत् तॆरियादबडि। वरिन्दु - तोलाले सूऴप्पण्णि। ऎऩ्ऩै - शक्तियिल्लादवॆऩ्ऩै। पुऱमे - उऩ्ऩैयॊऴिय विषयान्दरङ्गळिलेये। पोरवैत्ताय् - पोगुम्बडि पण्णिऩाय्; विषयप्रवणऩाक्किविट्टाय् ऎऩ्ऱबडि। अन्नाळ् - अन्दक् कालत्तिल्;सृष्टिकालत्तिलॆऩ्ऱबडि। नी - हिदबरऩाऩ नी। तन्द - पुरुषार्थ-साधनतया कॊडुत्त आक्कैयिऩ् - शरीरत्तिऩुडैय। वऴि - मार्गत्तिल्; शरीरमिऴुक्कुम् वऴियॆल्ला मॆऩ्ऱबडि। उऴल्वेऩ् - प्रयोजनमिऩ्ऱिक्के सुऱ्ऱानिऩ्ऱेऩ्। देहेन्द्रियादि परतन्त्रऩाक्कियुम् इति । इदऩाल् कृपाकार्य-सृष्ट्यवस्थैयिलिवऩुक्कु अचित्प्रायतै नीङ्गिऩालुम् देहेन्द्रिय-पारवश्यत्ताले इवऩै विषयप्रवणऩाक्कि भगवत्प्राप्तिक्कु विलक्कागुम् भगवन्निग्रहमॆऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टदु। इन्द देहेन्द्रियसम्बन्धम् भगवत्प्राप्त्यनुकूल शास्त्रवश्यतैक्कुम् कारणमायिरुक्क, एतद्द्वारा भगवन्निग्रहम् बन्धकमागक् कूडुमोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् अव्ववस्थैयिलुम् इत्यादिना । देहेन्द्रियवत्तावस्थैयिलुम् तिर्यगादिदेहसम्बन्धम् वरिल् शास्त्रवश्यतै घटियादागैयाल् तद्द्वाराऽपि बन्धकमागलामॆऩ्ऱु करुत्तु।
शास्त्रवश्य-मनुष्यादिजन्मङ्गळिल् देहादिद्वारा बन्धकत्वम् कूडुमोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् शास्त्रयोग्यङ्गळाऩ इति । शास्त्रयोग्यत्वं – विधि-निषेध शास्त्रार्हत्वम्। बाह्येति । शास्त्रयोग्य-मनुष्यादिजन्मङ्गळिलुम् बाह्य-कुदृष्टि-मतङ्गळिले रुसियैप् पिऱप्पित्तु बुद्धियैक् कलक्कि तद्द्वारा बन्धकमामॆऩ्ऱु करुत्तु।
इदऩाल् द्वारान्तर-सहकारेण शास्त्र-योग्य-देहसम्बन्धत्तिऱ्कुम् बन्धन-द्वारत्वम् सॊल्लप्पट्टदु। बाह्यादि-मतङ्गळिल् अगप्पडादार् विषयत्तिल् इदु बन्धकमागुमो वॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् अवऱ्ऱिल् इऴियादवर्गळैयुम् उट्पड इति । उट्पड इत्यनेन इऴिन्दवर्गळुक्कु मेल्सॊल्लुम् अनर्थम् कैमुतिक-न्यायसिद्धमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। इव्वधिकारि विषयत्तिल् मूलप्रकृति तत्कार्यङ्गळाले तत्त्व अज्ञानादिगळै उण्डुबण्णि तद्द्वारा बन्धकत्वत्तै अरुळिच् चॆय्यक्कोलि मूलप्रकृति-तत्कार्यङ्गळ् तत्त्व-अज्ञानादिगळुक्कुक् कारणङ्गळामॆऩ्बदिल् गद्य-श्रीसूक्तियै प्रमाणीकरिक्किऱार् भगवत्स्वरूपेत्यादियाल्। स्वविषयाया इति बहुव्रीहिः । स्वपदम्, माया-शब्दवाच्य प्रकृति-परम्। इम्मूलप्रकृति – त्रिगुणात्मिकेति कीऴ्च्चॊऩ्ऩ प्रकृति । मुदलाऩ पदेन महदहङ्कारादि-शरीरान्त-परिग्रहः । मोहनपिञ्छिकै – ऐन्द्रजालिकर् परव्यामोहनार्थम् कैयिल् वैत्तिरुक्कुम्मयिलिऱगु। इदऩाल् इन्द्रजालिकऩ् नानावर्णमाऩ मयिलिऱगाल् परव्यामोहत्तैच्चॆय्वदुबोल् भगवन्निग्रहमुम् नानागुणमाऩ शरीरान्तमाऩ प्रकृति-द्रव्यत्तै उपकरणमागक् कॊण्डे तत्त्व अज्ञानादिगळै उण्डुबण्णि इवऩ् विषयत्तिल् बन्धकमागिऱदु ऎऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। विषयेति । विषय-प्रावण्यमावदु विषयं अभुक्त्वा क्षणमपि स्थातुं अशक्यमाऩ दशै । इन्द तत्त्वाज्ञानादिगळुम् स्वयम् दुःखहेतुक्कळल्लामैयाले साक्षाद्बन्धद्वारङ्गळागु मोवॆऩ्ऩ, इवैगळुम् स्वप्रयोज्य आज्ञातिलङ्घन-द्वारैव बन्धहेतुक्कळामॆऩ्ऱु सोदाहरण मरुळिच्चॆय्गिऱार् इवै अडियाग इत्यादियाल्, आवि इत्यादि । आवि - प्राणसहचारि याऩ जीवऩ्। तिगैक्क - सिऱ्ऱिऩ्बत्तिलुळ्ळ पलविद दोषङ्गळैयऱियामल् कलङ्गुम्बडि। ऐवर् - पञ्चेन्द्रियङ्गळाऩ चोरर्। कुमैक्कुम् - अदिल् सुखबाहुळ्यबुद्धि यै उण्डुबण्णि बाधिक्कुम्बडियायिरुक्किऱ। सिऱ्ऱिऩ्बम् - अल्पसुखत्तै। पल - नानाविधमाग। काट्टि - ऎऩक्कुत् तोऱ्ऱिवैत्तु। नी - रक्षिक्कवेण्डिय नीये। पावियेऩै - एऱ्कऩवे पाबियाय्प्पोन्द ऎऩ्ऩै। पडुप्पायो - हिम् सिक्कलामो? इदुवो उऩ् रक्षकत्व-प्रकारमॆऩ्ऱु करुत्तु।
सुखलवेत्यादि । एतेन सुखलव त्तिलुळ्ळ अल्पत्व-दोषभूयस्त्व-अज्ञानरूप तत्त्व-अज्ञानत्तिऱ्कुम् अदिल् सुखबाहुल्य-बुद्धिरूप-विपरीत ज्ञानत्तिऱ्कुम् विषय-प्रावण्य-द्वारा आज्ञातिलङ्घनत्तैयुण्डुबण्णि बन्धकत्वम् इङ्गु उदाहरण मागक् काट्टप्पट्टदु। आज्ञातिलङ्घनमडियागवन्द भगवन्निग्रहम् फलदानम् पण्णि यॊऴियामल् इप्पडि पुनरपि आज्ञातिलङ्घन-हेतुवाय् पर्यवसित्ताल् मेल् इवऩुक्कु वरुवदॆऩ्ऩॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् पापमिति । पुनःपुनः क्रियमाणं पापं प्रज्ञां नाशयती त्यन्वयः । पापमेवेति एवकारेण अनुताप उपरतिपूर्वक-प्रायश्चित्त-व्यवच्छेदः । इदऩ् मुडिविल् ‘‘द्विज’’, ‘‘अर्जुन’’, ‘‘नरः’’ इति पाठभेदा दृश्यन्ते । ऎऩ्गिऱबडिये - इन्द प्रमाणम् सॊल्लुगिऱ पडिये। इदऩाल् मेल् सॊल्लुम् अर्थत्तिल् इव्वचनमे प्रमाणमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। अपराध-परम्परैगळिले मूट्टि इति । इदऩाल् आज्ञातिलङ्घनम्बण्णिऩवऩुक्कु मेल् मेल् अपराधपरम्परैये वरुवदॆऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टदु। अन्द परम्परैदाऩ् कदाचित्नरकाद्यनुभवत्ताले दत्तफलमाय् मुडियादोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् अदऩ् फलमाग इति । ऎडुत्त ‘‘क्षिपाम्यजस्रं’’ इत्यादिप्रमाणङ्गळिल् अजस्रम् मुदलाऩ शब्द-प्रयोगं इरुप्पदाल् नरकादि चक्रपरिवृत्तिक्कु मुडिवु उण्डावदु अरिदॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इप्पडि सिलर्क्कु भगवन्निग्रहद्वारमाऩ देहसम्बन्धम् तत्त्वाज्ञानादितन्मूलाज्ञातिलङ्घनङ्गळै स्वद्वारङ्गळागक्कॊण्डु प्राप्तिविरोधियाऩालुम् शास्त्रार्थानुष्ठानत्तिल् श्रद्धैयुळ्ळ अधिकारि विषयत्तिल् निग्रहत्तिऱ्कु द्वारम् किडैक्कुमोवॆऩ्ऩ तद्विषयत्तिलुम् क्षुद्रसुखादि कामनैयै द्वारमागक्कॊण्डु देवतान्तराराधनादिगळिले मूट्टियुम्, तद्दत्तक्षुद्रफलानुभवत्ताले मयक्कियुम् प्राप्तिक्कु विलक्कामॆऩ्बदै सप्रमाणमरुळिच्चॆय्गिऱार् क्षुद्रसुखादिगळुक्कु इत्यादिना । आदिशब्दत्ताल् आमुष्मिकस्वर्गादिसङ्ग्रहः । राजसशास्त्रार्थङ्गळ् पतनभीत्यादि-सहित स्वर्गादिसुखसाधनज्योतिष्टोमादिगळ्। तामसशास्त्रार्थङ्गळ् दुःखभूयिष्ठात्यल्पैहिकफलसाधनकर्मङ्गळ्। यक्षरक्षस्सुक्कळैच्चॊऩ्ऩदु इन्द्रादिगळुक्कुमुपलक्षणम्। अवर्गळुक्कु फलप्रदत्व मुण्डागिल् तदाराधनमनुचितमागुमोवॆऩ्ऩवरुळिच् चॆय्गिऱार् तऩ्ऩोडॊक्क ऒऴुगु सङ्गिलि इति । ऒऴुगु सङ्गिलियावदु पलरैक् कट्टुम् करुममागिऱ नीण्ड सङ्गिलि। कट्टुण्डु उऴलुम् इति । इदऩाल् अवर्गळ् क्षुद्रफलप्रदर्गळागैयालुम् नम्बोल् कर्मपरवशरागैयालुम् तदाराधनमनुचितमॆऩ्ऱु ज्ञापिक्कप्पट्टदु। कालिल् विऴप्पण्णियुम् इति । इदऩाल् अत्यन्तस्वरूपानौचित्यम् द्योतितम्। आऩालुम् अवर्गळ् कॊडुक्कुम् स्वर्गपर्यन्तमाऩ पुरुषार्थङ्गळॆल्लाम् ‘‘अन्तवत्तु फलं तेषां’’ ऎऩ्ऱुम्, महेन्द्रप्रतिनन्द्यानां वपुरप्सरसामपि, त्वगसृङ्मांसमेदोस्थिमज्जाशुक्लमयं न किम् ऎऩ्ऱुम् सॊल्लुगिऱबडिये अनित्यमायुम् जुगुप्सावहमायुमिरुक्कैयाल् अदिलिवऩुक्कु अरुवऱुप्पु उण्डागादो वॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार्। अवर्गळ् कॊडुत्त इत्यादियाल् कृमिकळ् - विट्कृमिकळ्। कृतार्थराग मयक्कियुम् इति । कृमिकळै कर्मविशेषत्ताले अत्यन्तजुगुप्सावहाशुद्धवस्त्वनुभवत्तिले मयक्किऩाप्पोले भगवन्निग्रहमिवर्गळैयुम् जुगुप्सावहक्षुद्रपुरुषार्थङ्गळिल् अङ्गुळ्ळ दोषम् तॆरियादबडि मयक्कुगैयाल् अवैगळिल् वॆऱुप्पुण्डागादु ऎऩ्ऱु करुत्तु।
आऩालुम् उत्कृष्टमाऩ योगत्तिलिऴिन्दवऩ् विषयत्तिल्निहग्रत्तिऱ्कु द्वारमुण्डॊ वॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् योगप्रवृत्तराऩवर्गळैयुम् इति । क्षुद्रदेवतायोगङ्गळ् - इन्द्राद्युपासनङ्गळ्। कीऴ्सॊऩ्ऩदु अवर्गळुडैय यागाद्याराधनम्। इङ्गु सॊल्वदु उपासनम्। नामाद्यचेतनेति । आदिपदात् भूमविद्यैयिल् सॊऩ्ऩ वागादि-त्रयोदशवस्तूपासनङ्गळुम् वेऱिडत्तिलुळ्ळ मुख्यप्राणाद्युपासनङ्गळुम् विवक्षितङ्गळ्। योगत्तैत् तलैसाय्प्पित्तुम् इति । तलैसाय्प्पिगै - उपक्षीणमाक्कुगै। इदऩाल् योगम् स्वरूपत्ताले उत्कृष्टमाऩालुम् क्षुद्रदेवतारूपविषयसम्बन्धत्तालुम् सिल्वाऩ फलसम्बन्धत्तालुमुपक्षीणमागैयाल् अदुवे इव्वदिगारिविषयत्तिल् फलमुखत्ताले भगवन्निग्रहत्तिऱ्कु बन्धनद्वारमामागुमॆऩ्ऱु सूचिप्पिक्कप्पट्टदु। आऩालुम् प्राकृतफलङ्गळै त्यजित्तु आत्मानुभवपरर्गळाय् स्वात्मयोगत्तिलिऴिवार्विषयत्तिल् निग्रहत्तिऱ्कु द्वारम् किडैक्कुमोवॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिरार् आत्मप्रवणरैयुम् इति । इवर्गळ् सॆय्युमुपासनङ्गळे इवर्गळ् विषयत्तिल् निग्रहद्वारमॆऩ्ऱु उपपादिक्कक् करुदि मुदलिलवर्गळ् सॆय्युमात्मोपासनङ्गळुक्कु विषयतो दुष्टत्वसूचनार्थमव्वुपासनाकारङ्गळै उपपादिक्किऱार् प्रकृतिसंसृष्टम् इत्यादिना । उपासिक्क मूट्टि इति । प्रकृतिसंसृष्टमाऩ स्वात्मावै ब्रह्ममाग ध्यानम् सॆय्वदु ऒरु उपासनम्। अदैये ब्रह्मदृष्टियऩ्ऱिक्के स्वरूपेण (अदावदु अहमहमॆऩ्ऱु) ध्यानम् सॆय्वदु ऒरु उपासनम्। प्रकृतिवियुक्तशुद्धस्वात्मावै ब्रह्ममाग ध्यानम् सॆय्वदु ऒरु उपासनम्। अदैये ब्रह्ममाग वऩ्ऱिक्के स्वरूपेण (अदावदु अहमह मॆऩ्ऱु) ध्यानम् सॆय्वदु ऒरु उपासनम्। आग नालुविद जीवोपासनङ्गळ् भूमविद्याप्रकरणत्तिलुळ्ळवै। अवैगळै यॆल्लाम् चेतनाचेतनशरीरकब्रह्मावयवजीवोपासनङ्गळागैयाल् प्रतीकोपासनङ्गळॆऩ्गिऱदु। अवैगळिल् मूट्टियुमॆऩ्ऱबडि। इदऩालिवैगळिल् स्वरूपोपासनङ्गळिरण्डुम् भगवच्छेषत्वविशष्टयथावस्थितात्मस्वरूपाविषयङ्गळागैयालुम् ब्रह्मतयोपासनङ्गळिरण्डुम् आरोपितविषयकङ्गळागैयालु मिव्वुपासनङ्गळ् विषयतो दुष्टङ्गळॆऩ्ऱु सूचिप्पिक्कप्पट्टदु। इऩि फलत्तालुमवैगळ् दुष्टङ्गळॆऩ्बदै यरुळिच्चॆय्गिऱार् अवै नालुवगैक्कुम् फलमाग इत्यादिना । इदऩाल् भगवदनुभवापेक्षया अत्यल्पमाऩ आत्मानुभवास्वादत्ताले उपक्षीणमाय् पुनरावृत्तिहेतुवुमाऩइव्वुपासनमे इव्वधिकारिक्कु निग्रहद्वारमॆऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टदु। आऩालुम् निर्दुष्टङ्गळाऩ परमात्मोपासननिष्ठर्गळ् विषयत्तिलुम् निग्रहत्तिऱ्कु द्वारम् किडैक्कुमो वॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् ब्रह्मात्मकेत्यादियाल्। ब्रह्मात्मकस्वात्मचिन्तनमावदु अहं ब्रह्मात्मकः ऎऩ्ऱु सॆय्युम् स्वात्मविशेष्यकब्रह्मात्मकत्वप्रकारकचिन्तनम्। इदु ‘‘तद्य इत्थं विदुः’’ ऎऩ्गिऱ वाक्यसिद्धम्। इदऱ्कु पञ्चाग्निविद्यै ऎऩ्ऱु पॆयर्। इवर्गळुम् ब्रह्मोपासकर्गळा यिरुक्कच्चॆय्देयुम् ब्रह्माप्रधानकोपासनत्तिल् प्रवृत्तिये निग्रहकार्यमॆऩ्ऱु द्योतिप्पिक्कैक्काग उपासनस्वरूपत्तैयिट्टु इवर्गळै निरूपित्तदु। स्वात्मशरीरकपरमात्मचिन्तनेति । अदावदु परमात्मा मच्छरीरकः ऎऩ्ऱु सॆय्युम् परमात्मविशेष्यकस्वशरीरकत्वप्रकारकचिन्तनम्। इदु ‘‘ये चेमेऽरण्ये श्रद्धां तप इत्युपासते’’ इत्यादिप्रमाणसिद्धम्, अन्तरायम् - विलम्बहेतु । इदु पञ्चाग्नि विद्यानिष्ठरै अन्यपरराक्कुगैक्कु विद्यावान्तरफलमाऩ द्वारकथनम्। अथवा इदै ‘‘योगमुखत्ताले आत्मानुभवम् पिऱन्दाल् वैषयिकसुखवैतृष्ण्यावहमाऩ आत्मनुभवसुखमागिऱ आकर्षत्तिलगप् पट्टिलरागिल्" ऎऩ्ऱु उपायविभागाधिकारत्तिल् सॊल्लुम् भक्तियोगारम्भपूर्वकालिकान्तरायपर माक्कि उभयाधिकारिक्कुम् द्वारकथनमॆऩ्ऩलाम्। इप्पक्षत्तिल् भक्तियोगानुष्ठाताक्कळैच् चॊल्लुम् ‘‘प्रवृत्तराऩ", ‘‘परराऩ" ऎऩ्गिऱ पदङ्गळ् क्लिष्टङ्गळाम्। स्वात्मशरीरकब्रह्मोपासननिष्ठर्गळ् विषयत्तिल् आन्यपर्यद्वारङ्गळै यरुळिच्चॆय्गिऱार् अष्टैश्वर्येत्यादियाल्। अष्टैश्वर्यङ्गळावदु ‘‘अणिमा महिमा च तथा गरिमा लघिमा वशित्वमैश्वर्यं । प्राप्ति प्राकाम्यं चेत्यष्टैश्वर्याणि योगसिद्धस्य ॥’’ इत्युक्तङ्गळ्। परविद्याविशेषमधुविद्यानिष्ठऩुक्कु आन्यपर्यद्वारत्तै यरुळिच्चॆय्गिऱार् वस्वादिपदप्राप्तीति । जापकऩॆऩ्गिऱ उपासकऩुक्कु तद्द्वारत्तैयरुळिच् चॆय्गिऱार् ब्रह्मकायनिषेवणादीति । अदावदु ’’उष्यतां मयि चेत्युक्त्वा व्याददे सततो मुखम् । अथ तस्य विवेशाऽऽस्यं ब्रह्मणो विगतज्वरः ॥’’ ऎऩ्ऱु मोक्षधर्मत्तिल् जापकोपाख्यानत्तिल् सॊऩ्ऩ चतुर्मुखसमानभोगार्थमाऩ तच्छरीरप्रवेशम् आदिपदत्ताल् अन्तरायमाग वरुम् ब्रह्मलोकादिक्कु ग्रहणम्। इप्पडि प्रयोजनान्तरङ्गलसिऩ ब्रह्मविद्याविशेषनिष्ठर्गळ् विषयत्तिल् द्वारमुण्डागिलुम् अवान्तरप्रयोजनरहित ब्रह्मविद्यानिष्ठानन्यप्रयोजनर्गळ् विषयत्तिल् निग्रहत्तिऱ्कु द्वारमुण्डो वॆऩ्ऩ? अङ्गुमुण्डॆऩ्ऱु सदृष्टान्तमरुळिच्चॆय्गिऱार् अभिषेकत्तिऱ्कु नाळिट्ट इति । पूर्वमपराधत्ताल् सिऱैयिलडैक्कप्पट्टु पिऩ्बु प्रसन्नऩाऩ राजावाले कुऱिप्पिडप्पट्ट अभिषेकदिनमुडैयवऩायिरुक्कुम् इत्यर्थः, इदऩाल् दार्ष्टान्तिकत्तिल् मोक्षस्यसन्निहितत्वं सूचितम्। ऎडुत्तुक् कै नीट्टुगै - कैयॆडुत्तु शुश्रूषै सॆय्गै। चेटिमार् - वेलैक्कारिगळ्। कण्णोट्टम् - साकूतदर्शनम्। तदभिव्यङ्ग्यभोगेच्छेति यावत् । इदऩाल् राजगुमारऩुक्कु अत्युत्कृष्ट राजभोगमासन्नमायिरुक्कच् चॆय्दे सिऱैयिलुण्डाऩ चिरपरिचयत्ताले अतिनिहीनर्गळाऩ चेटिकळ् पक्कलुम् भोगेच्छै युण्डामाप्पोले सन्निहितमोक्षऩाऩ अनन्यप्रयोजनऩुक्कुम् अनादिवासनावशत्ताले अतिहेयमाऩ देहेन्द्रियादिगळ् अनुवृत्तीच्छैयुम् तदनुबन्धिकळिल् आसक्तियुम् तन्मूलभोगङ्गळिल् अभिरुचियुमुण्डागक् कूडुमागैयालवैगळे इवऩ् विषयत्तिल् निग्रहद्वारङ्गळामॆऩ्ऱु सॊल्लप् पट्टदु। काल्दाऴप्पण्णुगै - विळम्बक्षमऩाक्कुगै। इप्पडिप् पल मुखङ्गळाले इति । तत्तदधिकार्यनुगुणमाग मुऩ्सॊऩ्ऩ नानाविधद्वारङ्गळाले ऎऩ्ऱबडि। विलक्कायिरुक्कुम् इति । साक्षात्तागवुम् प्रकारान्तरत्तालुम् तडङ्गलायिरुक्कु मॆऩ्ऱबडि। इप्पडि भगवन्निग्रहकार्यमागच् चॊऩ्ऩ भगवत्प्राप्तिप्रतिबन्धत्तै स्वल्पान्तरायङ्गळैयुडैय साक्षात्परमात्मोपासकादिविषयत्तिलुम् मुदलिल् सॊऩ्ऩ अचित्प्रायतावस्थादिमाऩ्गळ् विषयत्तिलुम् तुल्यमागच् चॊऩ्ऩदु कूडुमोवॆऩ ओरागारत्ताल् तुल्यमामॆऩ्ऱु सदृष्टान्तमरुळिच्चॆय्गिऱार् मुप्पत्तिरण्डु इति, वासियिल्लादाप्पोले एदेऩुमॊरु पर्वत्तिले इत्यादि । दृष्टान्तत्तिल् मुप्पदामडि ताण्डिऩवऩुक्कु मुदल्बडि ताण्डिऩवऩैक्काट्टिलुम् सामर्थ्याधिक्यमिरुन्दालुम् अक्करै सेरामल् किणऱ्ऱिल् विऴुन्दिरुप्पदु तुल्यमाऩाप्पोले इङ्गुम् अचित्प्रायरुक्कुम् साक्षाद्भगवदुपासकर्गळुक्कुम् मिगवासियिरुन्दालुम् भगवन्निग्रहकृत-तात्कालिकसंसारानतिलङ्घनम् तुल्यमे ऎऩ्ऱु करुत्तु।
इप्पडि तात्कालिकसंसारानतिलङ्घनमात्रत्ताले भगवदुपासकादिविषयत्तिलुम् निग्रहम् भगवत्प्राप्तिक्कु विलक्कागुमॆऩ्ऱदु कूडुमो? कर्मयोगारम्भमुट्पड अन्तरायमुण्डाऩालुम् फलावश्यम्भावनियमम् नेहाभिक्रमनाश इत्यादिप्रमाणसिद्धमागैयाले अवर्गळुक्कुभगवत्प्राप्ति अवश्यम्भावि यऩ्ऱोवॆऩ्ऩवरुळिच्चॆय्गिऱार् कर्मयोगेति । इट्टबडै कऱ्पडै इति – नेहाभिक्रमनाशः ऎऩ्बदिऩर्थम्। ऎऩ्ऱेऩुमॊरुनाळ् इति । इदिल् इप्पोदॆऩ्ऱु कालम् कुऱिक्कामल् ‘‘त्रायते महतो भयात्’’ ऎऩ्ऱु फलसिद्धिमात्रोक्तेरिति भावः । तॆरियादु इति । सर्वज्ञऩे कालम् कुऱिक्कामल् सॊऩ्ऩबडियाल् विळम्बावधिऎवरुक् कुम् दुर्निश्चेयमॆऩ्ऱबडि। इदऩाल् ब्रह्मोपासकादिविषयत्तिलुम् निग्रहम् प्राप्तिक्कु विलक् कामॆऩ्ऱदु अज्ञातावधिकमाऩ एतादृशविलम्बाभिप्रायकमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। इप्पडि विळम्बत् तुक्कु विलक्कु तुल्यतै तोऩ्ऱुगैक्कागवे मुदलिल् कल्पान्तरविलम्बकथनम् आऩालुम् अत्यन्तानुकूल्यत्तैक् कॊण्डु ब्रह्मोपासकादिगळुक्कु विळम्बरहितभगवत्प्राप्तियुण्डु ऎऩ्ऱुम्, अत्यन्तप्रातिकूल्यत्तैक् कॊण्डु इतरर्गळुक्कु अतिविळम्बमुण्डॆऩ्ऱुम्, सामान्यमाग निश्चयिक्कक्कूडुमायिरुक्क, उभयोर्निग्रहविषयत्वसाम्यं सॊल्लक्कूडुमो? ऎऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् आनुकूल्यं मिगवुमित्यादिना । विळम्बम् काणानिऩ्ऱोम् इति । पुराणा-दिष्वित्यादिः । इदऩाल् प्रातिकूल्यानुकूल्यङ्गळुक्कु विळम्बाविळम्बव्यभिचारम् काट्टप्पट्टदु। इप्पडि व्यभिचरितङ्गळाऩ आनुकूल्यप्रातिकूल्यङ्गळैक्कॊण्डु अविळम्बविळम्बानुमानम् घटियामैयाले अवैगळैक् कॊण्डु अविलम्बविळम्बहेतुसुकृतदुष्कृतवान् कळुम् दुर्निश्चेयर् कळॆऩ्गिऱार् आदलाल् विळम्बरहितेत्यादिवाक्यद्वयत्ताले। इदऩाल् आनुकूल्यप्रातिकूल्य-हेतुसुकृतदुष्कृतङ्गळैक्काट्टिलुम्। अविळम्बविळम्बहेतुसुकृतदुष्कृतङ्गळ् भिन्नङ्गळॆऩ्ऱु ज्ञापिक् कप्पट्टदु। इप्पडि भगवदुपासकादिगळुक्कुमुट्पड नानाविधानिष्टजनकतया प्रबलविरोधियाय्प्पोन्द भगवन्निग्रहत्तिऱ्कुम् परिहारमुण्डो? इल्लाविडिल् मोक्षोपायविधायकशास्त्रम् व्यर्थमागादो वॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् इप्पडि अनिष्टेति । इप्पडि - आज्ञातिलङ्घनमडियागप् पिऱन्द ऎऩ्ऱारम्बित्तु भगवत्प्राप्तिक्कु विलक्कायिरुक्कुम् ऎऩ्ऩुमळवाले सॊऩ्ऩ रीदियाग ऎऩ्ऱबडि। प्रधानविरोधिक्कु इति । अनेन प्रधानविरोधि निवृत्तमाऩाल् मऱ्ऱुळ्ळ विरोधिकळ् तदधीनङ्गळागैयाल् ताङ्गळागवे निवृत्तङ्गळामॆऩ्बदु सूचितम्। तस्य-चेत्यादि । तस्य – वशीकार्यकाष्ठाभूतपरमपुरुषस्येत्यर्थः । चस्त्वर्थे । तेन निस्समाभ्यधिकत्वसर्वशक्तत्वादिकं वशी-कार्यवैलक्षण्यं द्योत्यते । वशीकरणं – निग्रहनिवृत्त्यात्मकप्रसादजनकव्यापारः । इदऩाल् भाष्यकारश्रीसूक्ति यिल् वशीकारव्यापारम् सॊल्लप्पट्टदेयॊऴिय निग्रहपरिहारम् सॊल्लप्पडविल्लै ऎऩ्गिऱ शङ्का निरस्ता । शरणागतिरेवेति । तत्पादोपसर्पणं विना निग्रहम् कऴिन्दु सर्वशक्तऩाऩ अवऩ् प्रसन्नऩागुगैक्कु उपायान्तरमिल्लै ऎऩ्ऱु करुत्तु।
इदऩाल् कीऴ्च्चॊऩ्ऩ निग्रहकार्यमॆल्लाम् शरणागतेतरविषयमागैयाल् शरणागतियाल् निवृत्तनिग्रहविषयत्तिल् मोक्षोपायविधायकशास्त्रम् सार्थकमामॆऩ्ऱु ज्ञापिक्कप्पट्टदु। वशीकार्येति । वशीकार्यपरम्परैयावदु ‘‘इन्द्रियेभ्यः परा ह्यर्था अर्थेभ्यश्च परं मनः’’ इत्यारभ्य ‘‘पुरुषान्न परं किञ्चित् सा काष्ठा सा परा गतिः’’ ऎऩ्ऩु मळवाय्च् चॊल्लप्पट्ट पदार्थसप्तकङ्गळ्। वगुत्तविडत्तिल् - वशीकरणोपायङ्गळोडु विविच्यप्रदर्शनम् पण्णिऩ आनुमानिकाधिकरणश्रीभाष्यत्तिल्। कीऴ्च्चॊऩ्ऩ अर्थचतुष्टयत्तिऱ्कुप्पोले इप्पडि निरूपितमाऩ विरोधिवर्गत्तिऱ्कुमनुसन्धेयमाऩविडम् रहस्यत्रयत्तिलुण्डो? अप्पडियुण्डाऩालुम् अदैयऱिन्दु अनुसन्धिप्पदिल् प्रयोजनम् ताऩ् उण्डोवॆऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् इव्विरोधिवर्गत्तै इति । इव्विरोधिवर्गमावदु कीऴ्च् चॊऩ्ऩ अविद्याकर्मवासनारुचिप्रकृतिसम्बन्धरूपप्रतिबन्धकसमुदायम्। विधिक्किऱ अर्थङ्गळुडैय - विधिक्कप्पडुगिऱ अर्थङ्गळुडैय। व्यवच्छेदशक्तियालुमिति। इदऱ्कु अनुसन्धित्तु ऎऩ्बदोडन्वयम्। व्यवच्छेदशक्तियावदु इतरव्यावर्तनसामर्थ्यम्। इत्तालुम् व्यावर्त्यमाऩ इतरपदार्थङ्गळ् विरोधिकळॆऩ्ऱऱियलाम्। तथाहि प्रणवत्तिल् लुप्तचतुर्थियाल् मकारार्थस्यभगवच्छेषत्वम् विधिक्कप्पडुगिऱदु। तत्सामर्थ्यत्ताले भगवदशेषत्वमुम् तदन्यशेषत्वमुम् व्यवच्छेदिक्कप्पडुगिऱदु। इङ्गु सिद्धान्तत्तिल् निरुपाधिकमाऩ अशेषत्वमुम् अन्यशेषत्वमुमप्रसिद्धमागैयाले तत्तज्ज्ञानपरम्। इदऩाल् व्यच्छेदिक्कप्पडुम् अशेषत्व-अशेषत्व-ज्ञानमुम् अदावदु स्वतन्त्रत्वज्ञानमुम् अन्यशेषत्वज्ञानमुम् विरोधिवर्गघटकाविद्यै ऎऩ्ऱऱियलामऩ्ऱो। इप्पडिये मकारत्ताले जीवस्य ज्ञानत्वादि विधिक्कप्पडुगिऱदु। तत्सामर्थ्यत्ताल् जडत्वं व्यवच्छेद्यम् । तथाच तद्ज्ञानम्। अदावदु जडमाऩ देहमे आत्मावॆऩ्ऩुम् ज्ञानम् विरोधिनियाऩ अविद्यै ऎऩ्ऱेऱ्पडुम्। इप्पडिये नरशब्दविहितनिर्विकारत्वसामर्थ्यव्यावर्त्यमाऩ सविकारत्वज्ञानमुम् विरोधि ऎऩ्ऱऱियलाम्। नमस्सुक्कळिल् मकारङ्गळिल् इति । मूलमन्त्रत्तिलुम् द्वयत्तिलुमुळ्ळ नमस्सुक्कळिलुळ्ळ मकारद्वयत्तिल् इत्यर्थः । षष्ठिकळालुमिति । ममकार-रूपविरोधिषष्ठिकळिल् वाच्यतयाऽनुसन्धेयमॆऩ्ऱबडि। चरमश्लोकत्तिल् तदनुसन्धानस्थलत्तैक् काट्टुगिऱार् सर्वपापशब्दत्तिलुम् इति । संसारत्तिल् अडिच्चूट्टाले इति । ग्रीष्मकालत्तिल् आतपतप्तपांसुक्कळाल् उण्डागुम् पादोष्णसमानमाऩ सांसारिकतापत्रयाभिघातत्ताल् ऎऩ्ऱबडि। त्वरिक्क प्राप्तमिति । त्वरिक्कै उचितमित्यर्थः । इदऩाल् विरोधिवर्गानुसन्धानत्तिऱ्कु संसारनिर्वेदपूर्वकोपायोत्कटप्रवृत्तिः फलं ऎऩ्ऱु सूचिप्पिक्कप्पट्टदु।
निरूपितमाऩ अर्थङ्गळुक्कु स्वोत्प्रेक्षितत्वशङ्कापनोदनाय इव्वर्थपञ्चकतत्वमऱिन्द आचार्यर्गळ् अज्ञानसंशयविपर्ययमऱ इवैगळैत् तमक्कु उपदेशित्तार् ऎऩ्गिऱार् पॊरुळॊऩ्ऱु इत्यादिपाट्टाले। पॊरुळ् - प्रधानप्राप्यमाऩ पदार्थम्। ऒऩ्ऱॆऩ - स्वरूपरूप-गुणविभवचेष्टितङ्गळाले निस्समाधिकऩाऩ इवऩॊरुवऩे ऎऩ्ऩुम्बडि। निऩ्ऱ - शास्त्रङ्गळिल् निलैनिऩ्ऱ, पूमगळ् नादऩ् - कमलवासिनियाऩ लक्ष्मियिऩुडैय नायगऩ्। इदऩाल् केवलस्य भगवतः परमप्राप्यत्वं व्यावर्तितम्। अवऩडि सेर्न्दु - अवऩ् तिरुवडिगळै शरणमाग वरित्तु, अरुळ् - नित्यकैङ्कर्यापादकमाऩ भगवत्कृपैयोडु, ऒऩ्ऱुम् - सेर्न्दिरुक्किऱ, भगवत्कृपैयैप् पॆऱ्ऱु नित्यकैङ्कर्ययोग्यऩाऩवॆऩ्ऱबडि। अऩ्बऩ् - भगवत्स्नेहत्तैये निरूपकमागवुडैय जीवऩ्। अवऩ् - अन्द जीवऩ्, कॊळ् - स्वीकरिक्कक् कूडियदाऩ, उबायम् - सिद्धमुम् साध्यमुमाऩ उपायम्, अमैन्द - जीवऩुडैय शेषत्वस्वरूपत्तिऱ्कुत् तगुदियाऩ पयऩ् - फलम्, मरुळ् - अविद्यैयोडु, ऒऩ्ऱिय - बीजाङ्कुरन्यायेन कार्यकारणभावेन सम्बद्धमाऩ, विऩै - पाबङ्गळागिऱ, वल् - मिगवुम् दृढमाऩ, विलङ्गु - निगळम्, इदु इतरविरोधिवर्गत्तिऱ्कु मुपलक्षणम्। ऎऩ्ऱु - इति शास्त्रोक्तङ्गळाऩ, इवै - कीऴ् निरूपितङ्गळाऩ, ऐन्दु - अर्थपञ्चकत्तै,अऱिवार् - यथावस्थितमागवऱिन्द वाचार्यर्गळ्, इरुळ् - अज्ञानसंशयविपर्ययङ्गळिल्, ऒऩ्ऱु इलावगै - ऒऩ्ऱुमिल्लामल् पोगुम्बडि, ऎऩ्मऩम् - अतिमन्दबुद्धियाऩ ऎऩ्ऩुडैय मऩस्सुम्, तेऱ - ग्रन्थकरणादिपर्यन्त माग अर्थपञ्चकत्तिल् तॆळिवै यडैयुम्बडि, इयम्बिऩरे - अर्थपञ्चकत्तै इत्यादिः । उपदेशित्तार्गळ् इत्यर्थः ॥ ए – इति पादपूरणे ।
इव्वर्थपञ्चकतत्वमऱिन्दार्क्कु तत्फलमाग अर्थत्रयविषयत्तिलुण्डागुम् अत्यन्तप्राप्त्यनुकूलत्वाध्यवसायाकारत्तै युम्, अहम्मानादिविषयत्तिल् सनिर्वेदमुण्डागुम् अत्यन्त-प्राप्तिविरोधित्वाध्यवसायाकारत्तैयुम्, इव्वध्यवसाय ङ्गळुक्कु अनन्तरमवश्यम्भावियाऩ उपायत्तिऩ् संसारोत्तारकात्वाध्यवसायाकारत्तैयुम् स्वाध्यवसायप्रदर्शनमुखत्ताले वॆळियिडुगिऱार् प्राप्यमिति श्लोकेन । प्राप्यवस्तुविऩ् प्राप्त्यनुकूलत्वाध्यवसायाकारत्तैक् काट्टुगिऱार् प्राप्यं ब्रह्म समस्त-शेषि परममिति । प्राप्यं – प्राप्यवस्तु वाऩदु ब्रह्मेत्यादि पदत्रयम् इदऱ्कु विधेयविशेषणम्। ब्रह्म – स्वभावत्तालेये निरस्तनिखिलदोषमाय् अनवधिकातिशयासङ्ख्येयकल्याणगुणगणमायुमुळ्ळ निरतिशयबृहत् । समस्तशेषि – निरुपाधिकसर्वशेषि । परमं – हेयराहित्य कल्याणगुणाकरत्वशेषित्वादिगळाले स्वोत्कृष्टरहितम्। इप् पदङ्गळाल् इदु प्राप्तिक्कु अत्यन्तानुकूल मॆऩ्बदु व्यञ्जितम्। दोषवत्तैयुम् गुणहानियुम् निरुपाधिकसम्बन्धशून्यतैयुम् यत्किञ्चिदपेक्षया अपकर्षमुम् उण्डागिल् इदु प्राप्तिक्कु अनुकूलमागादऩ्ऱो। प्राप्तावुक्कुळ्ळ प्राप्त्यनुकूलत्वाध्यवसायाकारत्तै वॆळियिडुगिऱार् प्राप्तेति, प्राप्ता – इन्द प्राप्य ब्रह्मत्तैयडैगिऱवऩाऩ। अहं – स्वस्मै भासमानऩाऩ नाऩ्, अस्य – एतादृश-प्राप्यस्य, उचितः – अर्हमाऩवऩ्। ज्ञानत्वानन्दत्वामलत्वनिरुपाधिकदासत्वादिगळाले इन्द प्राप्यत्तिऩुडैय अनुभवकैङ्कर्यादिगळुक्कु अत्यन्तोचितऩ् ऎऩ्ऱबडि। इदऩाल् इवऩुक्कु अत्यन्तप्राप्त्यनुकूलत्वम् सूचितम्। इवऩ् जडस्वरूपऩाय् स्वाभाविकमलादियुक्तऩाय् निरुपाधिकदासऩुमऩ्ऱागिल् प्राप्तिक्कु अनुकूलऩागाऩऩ्ऱो। प्राप्तियिलुळ्ळ अनुकूलत्वाध्यवसायाकारत्तैक् काट्टुगिऱार् प्राप्तिरिति । प्राप्तिः – अनुभवकैङ्कर्यादि-रूपपुरुषार्थमाऩदु, इह – वगुत्त शेषियाय् हेयप्रत्यनीककल्याणगुणैकतान प्राप्यविषयत्तिल्, मम – निरूपाधिकदासऩाय्प् पोन्द वॆऩक्कु, दायधनक्रमात् – स्वप्रयत्नादिगळऩ्ऱिक्के स्वजन्म-मात्रत्ताले स्वीयमाग सिद्धिक्कुम् पित्रादिधनम् दायधनम्; तन्न्यायत्ताले ऎऩ्ऱबडि। सूरिवत् – नित्यसूरिकळुक्कुप्पोले, स्वतस्सिद्धा – स्वसत्ताधिकरणकालत्वव्यापकसिद्धिमती । इदऩाल् प्राप्तिक्कु स्वतस्त्वानुकूलत्वं व्यञ्जितम्। इदु उपाध्यधीनमाय् वरुम् अग्नीन्द्रादिसायुज्यादिगळैप् पोल अप्राप्तविषयमागिल् उपाध्यनुत्पादे स्वयम् अप्राप्तैयागुमऩ्ऱो? इप् प्राप्ता यत्किञ्चिदुपाधियाल् शेषऩागिल् उपाधियिल्लाविडिल् अवऩुक्कु इदु अप्राप्तमामऩ्ऱो? इप् प्राप्ति स्वर्गादिगळैप्पोल् यागादिप्रयत्नैकसाध्यमागिल् तत्प्रयत्नाभावे अप्राप्तमामऩ्ऱो? इप्पडि यऩ्ऱिक्के वगुत्त शेषि विषयत्तिल् निरुपाधिकदासऩुक्कु पुत्रऩुक्कु पितृधनम्बोल् सत्तामात्रप्राप्तमागैयालिदु स्वरूपतोऽत्यन्तस्वानुकूलमॆऩ्ऱु करुत्तु।
दायधनन्यायम् आमुष्मिकपुरुषार्थान्तरङ्गळिल् कण्डदिल्लैये वॆऩ्ऩिल् सूरिकळुक्कु इप् पुरुषार्थ विषयत्तिलेये तन्न्यायम् सिद्धमॆऩ्ऱु काट्टुगैक्काग सूरिदृष्टान्तकथनम्। इप्पडि अर्थत्रयङ्गळ् प्राप्त्यनुकूलङ्गळाय् इरुक्क, इत्तऩै कालम् प्राप्ति घटियाददऱ्कुक् कारणम् ऎऩ्ऩॆऩ्ऩ, इदु अहम्मानादिगळाऩ अस्मद्दोषकृतम् ऎऩ्ऱु निश्चयिक्किऱार् हन्तेत्यादिना । हन्त इत्यनेन इत्तऩैयनूकूलार्थङ्गळुम् इदऩाले असत्प्रायङ्गळायिऩवे ऎऩ्गिऱ खेदम् प्रथमतो द्योतितम्। एनां – वगुत्त शेषिविषयमाय् सूरिकळाल् अनादिकाललब्धैयुमाऩ इप्प्राप्तियै। अहं – सूरिवत् अदऱ्कु इट्टुप् पिऱन्दु वैत्त नाऩ्, अहम्मत्या – अहम्मतियावदु मुदलिले उण्डागुम् अहं स्वतन्त्रः ऎऩ्गिऱ स्वातन्त्र्याभिमानम्; इदऩाले विमत्याश्रयः – विमतियावदु इवैगळॆल्लाम् ऎऩक्कु शेषभूतङ्गळ् इत्यादिविपरीतान्यनिरूपितशेषित्वज्ञानम्; अथवा देहात्मभ्रमः, अतिवृत्तवान् – अतिक्रमित्तेऩ्। इदऩाल् ताऩे स्वतन्त्रऩॆऩ्ऩुम्, इतरत्तिऱ्कुम् ताऩे स्वामि ऎऩ्ऩुम् भ्रमादिगळुळ्ळवरैयिल् भगवच्छेषवृत्तिरूप-कैङ्कर्यादिगळ् घटियादागैयाल् इन्द भ्रमङ्गळे इतरविरोधिकळैक् काट्टिलुम् प्राप्तिक्कु साक्षात् विरोधिकळ् ऎऩ्ऱु सॊल्लप्पट्टदु। इप्पडि अनुकूलार्थत्रयङ्गळैयुम् असत्कल्पमाक्किऩ इव् विरोधिवर्गम् कऴिन्दु संसारजलधियैत् ताण्ड वऴियुण्डो वॆऩ्ऩ उपायविशेषमे उत्तारकमाम् ऎऩ्गिऱ अध्यवसायत्तै वॆळियिडुगिऱार्। सेतुरिति । सम्प्रति – आचार्योपदेशङ्गळाले अर्थचतुष्टयतत्वाध्यवसायम् पिऱन्दु निर्वेदमुण्डाऩ इन्द दशैयिले, मे – कृतापराधऩाय् संसारजलधिमग्नऩाऩ ऎऩक्कु। शेषि – ऒऴिक्क वॊण्णाद निरुपाधिकसम्बन्धवान्कळाऩ दम्पति – सकृत्प्रपन्नजन-संरक्षणाध्वरदीक्षितर्गळाऩ दिव्यदम्पतिकळिडत्तिल्। भरन्यासः – भरसमर्पणरूपमाऩ उपायमे, सेतुः शिष्यते - संसारजलधिपारप्रापकतया अवशिष्टमित्यर्थः । इदऩालर्थत्रयङ्गळिऩ् केवलप्राप्त्यनुकूलत्वाध्यवसायम् पोलऩ्ऱिक्के इदिल् प्राप्तिनिष्पादकत्वाध्यवसायम् वॆळियिडप्पट्टदु। एतावता अर्थपञ्चकज्ञानत्तिऱ्कु एतादृशाध्यवसायपूर्वकोपायोत्कटप्रवृत्तिये प्रयोजनम् ऎऩ्ऱु सूचितम्।
इति श्रीमदहोबिलमठास्थाने द्विचत्वारिंशत्पट्टे मूर्द्धाभिषिक्तस्य निरवधिकगुरुभक्तिभरितस्य श्रीलक्ष्मीनृसिंहदिव्यपादुकासेवक
श्रीवण्शठकोप श्री श्रीरङ्गशठकोपयतीन्द्रस्य कृतौ श्री सारबोधिन्याख्यायां व्याख्यायां अर्थपञ्चकाधिकारः चतुर्थः ॥