regex ([िइेी])त(ि|्य) …
॥ श्रीः ॥
श्रीसारबोधिनीव्याख्यायां
प्रधानप्रतितन्त्राधिकारः ॥
पूर्वाधिकारत्तिल् रहस्यत्रयत्तिऩ् अत्यन्त सारतरत्वत्तिल् प्रधानप्रतितन्त्रङ्गळाऩ तत्वहितङ्गळुडैय सङ्ग्रहरूपत्वम् हेदुवागच् चॊल्लप्पट्टदु। इऩि प्रथमभागत्तिले अन्द प्रतितन्त्रार्थङ्गळै अनुशासित्तु अदुगळुक्कु रहस्यत्रयप्रतिपाद्यतैयै प्रत्यधिकारम् निरूबिक्कप्पोगिऱवराय्, प्रथमम् इव्वधिकारत्तिल् प्रधानप्रतितन्त्रमाऩ ईशेशितव्यङ्गळुडैय शरीरात्मभावसम्बन्धत्तै अनुशासिक्कक् करुदि, अध्येतृसौकर्याय अधिकारार्थत्तै ऒरु श्लोकत्ताले सङ्ग्रहिक्किऱार् आधेयत्वेति ।
भगवति व्यापकादर्शदृष्टे सति एतद्विश्वं सत्ता-स्थेम-प्रयतन-फलेष्वेतदायत्तं । (अत एव) आधेयत्व-प्रभृति-नियमैरादिकर्तुश्शरीरमिति पश्यन् गम्भीराणामकृतकगिरां चित्तवृत्तिं गाहत इत्यन्वयः । अथवा आधेयत्वेत्यादिवाक्यानन्तरं सत्तास्थेमेत्यादेरन्वयम् । व्यापकेति । व्यापकादर्शमावदु तिरुमन्दिरक्कण्णाडि। तिरुमन्दिरम् नारायणशब्दत्तिल् बहुव्रीहिसमासत्ताले भगवद्व्यापकतैयै प्रतिपादिक्कैयाल् अदै व्यापकमन्त्रम् ऎऩ्गिऱदु। अदै आदर्शमाग रूपित्तदु अदऩालुण्डागुम् भगवज्ज्ञानम् अतिस्पष्टमाम् ऎऩ्बदै द्योतिप्पिक्कैक्काग। इङ्गु सतिसप्तमिक्कु ‘‘पाथसि पीते तृष्णा शाम्यति’’ ऎऩ्गिऱ इडत्तिल् पोल प्रयोज्यत्वम् अर्थम् कॊळ्ळवेण्डुम्। दृष्टे ऎऩ्गिऱ पदत्तिऩ् समभिव्याहारत्ताल् अदिल् दर्शननिरूपितत्वम् किडैक्कुम्। इन्द दर्शन-निरूपित प्रयोज्यत्वत्तिऱ्कु पश्यच्छब्दार्थमाऩ दर्शनत्तिल् अन्वयम्। एतद्विश्वं – स्वतन्त्रतया प्रत्यक्ष-सिद्धमाऩ इन्द चेतनाचेतनात्मकमाऩ जगत् । आधेयत्वप्रभृतीति । प्रभृतिशब्दत्ताल् नियाम्यत्व शेषत्वङ्गळुक्कु ग्रहणम्। तद्गुणसंविज्ञानो बहुव्रीहिः । अदुगळुक्कु नियममावदु यावत्सत्तं तत्तदाश्रय प्रतिसम्बन्ध्याधारादि निरूपितत्वम् । अथवा कृदभिहितो भावो द्रव्यवत् प्रकाशते इति न्यायत्ताले इङ्गु नियमशब्दम् नियमवत्परम्। तथाच नियताधेयत्वादिगळाले ऎऩ्ऩवुमाम्। इन्द आधेयत्वादिगळ् तिरुमन्त्रत्तिल् नारायणादि शब्दङ्गळाल् व्युत्क्रमेण प्रतिपाद्यङ्गळ्। इन्द तृतीयैक्कु धान्येन धनवान् ऎऩ्गिऱ विडत्तिल् पोल् अभेदम् अर्थम् कॊळ्ळवेण्डुम्। अदऱ्कु व्युत्पत्ति वैचित्र्यत्ताले शरीरपदार्थैकदेश शरीरत्वे अन्वयम्। तथाच इन्द जगत्ताऩदु आदिकर्ता-वाऩ भगवाऩुक्कु नियताधेयत्वादि अभिन्नशरीरत्ववत् ऎऩ्ऱु पर्यवसितम्। ‘‘यस्य चेतनस्य यद् द्रव्यं सर्वात्मना स्वार्थे नियन्तुं धारयितुं च शक्यं शेषतैकस्वभावं च तत्तस्य शरीरं’’ ऎऩ्ऱु भाष्यादिगळिल् शरीर-लक्षणम् सॊल्लप्पट्टदिऱे।
आधेयत्वादिप्रकारङ्गळैक् काट्टुगिऱार् सत्तेति, सत्ता – स्वरूपलाभम्। स्थेम – स्थितिः अदावदु सत्तैयिऩुडैय अनुवृत्तिः; प्रयतनमावदु प्रवृत्तिः । फलं – भोगमोक्षादिगळ्। इदुगळिल् एतदायत्तं – इन्द ससङ्कल्पऩाऩ आदिकर्तावुक्कु अधीनम्। इदऩाल् स्वरूपाधीन सत्तास्थितिकत्वं आधेयत्वम् ऎऩ्ऱुम्, सङ्गल्पाधीन स्वरूपस्थितिप्रवृत्तिमत्वं नियाम्यत्वं ऎऩ्ऱुम् अर्थम् सूचितमायिऱ्ऱु। इङ्गु फलत्तिऱ्कु एतदायत्तत्वम् सॊल्लुगैयाल् शेष्यतिशयाधानार्थं उपादेयत्वरूपशेषत्वमुम् कथञ्चित् सूचितम्। इति पश्यन् – इप्पडिक्काणुमवऩ्। गम्भीराणां – अल्पश्रुतर्गळुक्कु दुर्बोधङ्गळाऩ अकृतकगिरां – भेदाभेदघटकश्रुतिकळुडैय। चित्तवृत्तिं – परस्परऐकरस्यापन्नमाऩ यथावस्थिततात्पर्यत्तै। गाहते – प्रवेशिक्किऱाऩ्। अन्तः प्रविश्य जानातीत्यर्थः । इप्पडि जगत्तिऱ्कुम् भगवाऩुक्कुमुळ्ळ शरीरात्मभावरूप सम्बन्धज्ञानत्ताले भेदाभेदघटकश्रुतिकळिऩ् समरसमाऩ तात्पर्यम् सम्यग् ज्ञातमाम् ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩदाल्, इन्द शरीरात्म-भावरूपसम्बन्धमे नम् सिद्धान्तसिद्धङ्गळाऩ प्रतितन्त्रार्थङ्गळुक्कुळ् प्रधानम् ऎऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। इदु ज्ञातमागाविडिल् श्रुतितात्पर्यं ज्ञातमागादिऱे। प्रतितन्त्रशब्दार्थत्तै निरूपित्तुक्कॊण्डु श्लोकत्तिल् सङ्गृहीतमाऩ अर्थङ्गळै विशदीकरिक्किऱार् प्रतितन्त्रेत्यादियाल्। प्रतितन्त्रशब्दत्तिऱ्कु प्रतिकूलतन्त्रम् ऎऩ्ऱु अर्थम् कॊण्डाल्, अदु रहस्यत्रयस्थमागादु। तन्त्रे तन्त्रे प्रतितन्त्रं ऎऩ्ऱु व्युत्पत्तियाले सर्वतन्त्रसाधारणम् ऎऩ्ऱु अर्थम् कॊण्डाल् अदु नम् सिद्धान्तत्तिऱ्कु असाधारणमागादु। आगैयाल् ‘‘स्वतन्त्र एव सिद्धोऽर्थः परतन्त्रैर्निवारितः । प्रतितन्त्र इति प्रोक्त’’ इत्याद्यनुसारेण प्रतितन्त्रशब्दम् ऒरु सिद्धान्तिक्कु अभिमतमाय्, इतरसिद्धान्तिकळाल् अङ्गीकरिक्कप्पडाद अर्थत्तिल् रूढम् ऎऩ्गिऱार् प्रतितन्त्रमावदु इत्यादियाल्। न्यायपरिशुद्धियिल् सर्वतन्त्रसिद्धान्तमॆऩ्ऱुम्, प्रतितन्त्रसिद्धान्तमॆऩ्ऱुम्, अभ्युपगमसिद्धान्त मॆऩ्ऱुम्, सिद्धान्तत्रयत्तै निरूपिक्कुमिडत्तिल् इदऩ् विस्तारत्तैक् कण्डु कॊळ्वदु। नम् दर्शनत्तिल् ब्रह्ममे प्रधानम्; आगिलुम् अदु ऎल्ला वेदान्तिकळालुम् अङ्गीकरिक्कप्पट्टिरुप्पदाल् प्रतितन्त्रमागादु। नम् दर्शनत्तिऱ्के असाधारणमाग सिल अर्थङ्गळ् इरुन्दालुम् अवै प्रधानमागा। आगैयाल् नम् दर्शनत्तिल् प्रधानप्रतितन्त्रमाऩदॊऩ्ऱुण्डो वॆऩ्ऱु आशङ्कित्तु उत्तरमरुळिच् चॆय्गिऱार् इङ्गु इत्यादियाल्। वेदान्तिकळाऩ ऎऩ्गिऱ पदत्तालुम्, असाधारणमुमाय् ऎऩ्गिऱ पदत्तालुम् इन्द शङ्गै द्योतितम्। शरीरात्मभाव सम्बन्धादिगळ् इति । नम् दर्शनत्तिऱ्कुम् ब्रह्ममे सर्वप्रधानमाऩालुम् नम् दर्शनत्तिऱ्कु असाधारणङ्गळाऩ प्रतितन्त्रङ्गळुक्कुळ् शरीरात्मभावादिगळ् प्रधानङ्गळागैयाल् पूर्वोक्तशङ्कैक्कु अवकाशमिल्लै ऎऩ्ऱु करुत्तु।
आदिपदत्ताल् अपर्यवसानवृत्त्या सर्वशब्दवाच्यत्वादिगळ् विवक्षितङ्गळ्। ‘‘चेष्टेन्द्रियार्थाश्रयश्शरीरं’’ ऎऩ्ऱऩ्ऱो न्यायसूत्रत्तिल् शरीरलक्षणम् सॊल्लप्पट्टिरुक्किऱदु। अदु चेतनङ्गळुक्कुम् ऎल्ला अचेतनङ्गळुक्कुम् ऎप्पडिक् कूडुम्? अदुवे कूडाविडिल्, ईश्वरऩुक्कुम् जगत्तिऱ्कुमुळ्ळ शरीरात्मभावसम्बन्धम् प्रधानप्रतितन्त्रमॆऩ्ऱु सॊऩ्ऩदु असङ्गतमागादो? ऎऩ्गिऱ शङ्कैयिल् न्यायसूत्रोक्तलक्षणङ्गळ् अव्याप्त्यादिदुष्टङ्गळागैयाल्, अवैगळैविट्टु सर्वजगत्साधारणङ्गळाय्, भाष्यकाराभिमतङ्गळाऩ शरीरलक्षणङ्गळै अरुळिच्चॆय्यप्पोगिऱवराय् मुदलिल् शरीरिलक्षणङ्गळै अरुळिच् चॆय्गिऱार् शरीरित्वमावदु इत्यादियाल्। धारकत्वादिगळ् प्रत्येकं लक्षणङ्गळ्। धारकत्वमात्रं शरीरित्वमॆऩ्ऱाल् कदाचित् घटधारकमाऩ भूतलत्तिऱ्कु घटशरीरित्वं प्रसङ्गिक्कुम्। अतः नियमेन ऎऩ्ऱदु; यावत्सत्तं ऎऩ्ऱबडि। तथा च भूतलं घटमुळ्ळवरैयिल् अदै तरियामैयाल् न तत्प्रसङ्गः । एवमपि घटत्ताल् यावत्सत्तं धार्यङ्गळाऩ रूपादिगळैक् कुऱित्तु घटत्तिऱ्कु शरीरित्वापत्तिः । अत आह द्रव्यङ्गळैप् पऱ्ऱ ऎऩ्ऱु। रूपादिगळ् अद्रव्यङ्गळागैयाल् अदुगळैप्पऱ्ऱ घटत्तिऱ्कु शरीरित्वप्रसङ्गम् वारादु ऎऩ्ऱु करुत्तु।
नियन्तावुमाय् शेषियुमाय् इति । इङ्गुम् नियमेन ऎऩ्गिऱ पदत्तैक् कूट्टि लक्षणम् कण्डुगॊळ्वदु। व्यावृत्तिरपि ऊह्या । एतद्व्युत्क्रमेण शरीरलक्षणङ्गळै यरुळिच्चॆय्गिऱार् शरीरत्वमावदु इत्यादियाल्। इङ्गुम् धार्यत्वमात्रं लक्षणमॆऩ्ऩिल्, कदाचित् भूतलधार्यमाऩ घटत्तिऱ्कु भूतलशरीरत्वं प्रसङ्गिक्कुम्। अत आह नियमेनेति । यावत्सत्तमित्यर्थः । तथा च घटमुळ्ळवरैयिल् अदु भूतलधार्यमल्लामैयाले अप्प्रसङ्गावकाशमिल्लै। एवमपि घटत्ताले नियमेन धार्यङ्गळाऩ अदऩ् रूपादिगळुक्कु घटं प्रति शरीरत्वं प्रसङ्गिक्कुम्; अत आह द्रव्यमायिरुक्कै इति । रूपादिगळ् अद्रव्यङ्गळागैयाल् अन्दप् प्रसङ्गत्तिऱ्कु अवकाशमिल्लै, इप्पडिये मेल् लक्षणङ्गळिलुम् व्यावृत्ति कण्डु कॊळ्वदु। धारकत्वत्तिऱ्कुम् नियन्तृत्वत्तिऱ्कुमुळ्ळ भेदत्तै विवरिक्किऱार् तऩ् स्वरूपत्तालुम् सङ्कल्पत्तालुम् यथार्हमिति । स्वरूपेण सत्तास्थितिकळिरण्डुक्कुम् प्रयोजकत्वं धारकत्वम्। सङ्कल्पत्ताले सत्तास्थितिप्रवृत्तिकळ् मूऩ्ऱुक्कुम् प्रयोजकत्वम् नियन्तृत्वं ऎऩ्ऱु करुत्तु।
प्रत्यक्षादि प्रमाणत्ताले ऎल्ला चेतनाचेतनङ्गळुम् पृथिव्याद्याधारकङ्गळाय् काणप् पडानिऱ्क, इवैगळुक्कु ईश्वरऩ् स्वरूपेण धारकऩ् ऎऩ्ऱदु सङ्गतमागुमो वॆऩ्गिऱ अभिप्रायत्ताले प्रश्नम् पण्णुगिऱार् अदॆङ्ङऩे इति । सदृष्टान्तमाग उत्तरमरुळिच् चॆय्गिऱार् ईश्वरऩ् इत्यादियाल्। ऎन्द धर्मम् ज्ञातमागाविडिल् धर्मिस्वरूपमे ज्ञातमागादो, अदै स्वरूपनिरूपकधर्मम् ऎऩ्गिऱदु। अदऩाल् धर्मिस्वरूपम् तॆरिन्दबिऱगु अन्द स्वरूपत्तै ऎन्दधर्मम् इतरविलक्षणमाग ज्ञापिक्किऱदो अदै निरूपितस्वरूपविशेषणम् ऎऩ्गिऱदु। इङ्गु सत्यत्वज्ञानत्वानन्तत्वानन्दत्वामलत्वङ्गळागिऱ ऐन्दु धर्मङ्गळ् ईच्वरऩुक्कु स्वरूब निरूबगङ्गळ्। ज्ञानशक्तिकरुणावात्सल्यादिगळ् निरूपितस्वरूपविशेषणङ्गळ्। इदुगळुक्कु अपृथक्सिद्धिसम्बन्धेन ईश्वरऩ् आधारभूतऩ्। इङ्गु दृष्टान्तद्वयत्तै अरुळिच् चॆय्ददाल् (विभूतिभूत) ईश्वरव्यतिरिक्तसमस्तद्रव्यङ्गळुम् ईश्वरऩुडैय चेतनाचेतनविशिष्टस्वरूपापेक्षया स्वरूपनिरूपकङ्गळागलाम् ऎऩ्ऱुम्, शुद्धस्वरूपापेक्षया निरूपितस्वरूपविशेषणङ्गळागलाम् ऎऩ्ऱुम् तिरुवुळ्ळम् द्योतितमागिऱदु।
अद्रव्यङ्गळुक्कु साक्षाद्धारकमल्लामैयाल् आह द्रव्यङ्गळुक्कु इति । अव्यवहितमाग - साक्षात्ताग। द्रव्यद्वारा कुणङ्गळुक्कु आश्रयमाऩबडि अऩ्ऱिक्के ऎऩ्ऱबडि। स्वरूपेणेति सङ्गल्बत्ताले धरिक्कुम् प्रकारत्तै व्यावर्तिक्किऱदु। तथा च नारायण शब्दत्तिल् तत्पुरुष समासत्ताल् ईश्वरऩुक्कु सर्वाधारत्वम् तोऩ्ऱुगैयालुम् अतीन्द्रियार्थविषयत्तिल् प्रत्यक्षबाधं सॊल्लमुडियादागैयालुम् प्रत्यक्षत्ताले अन्याश्रितङ्गळागत् तोऩ्ऱुंसमस्तद्रव्यङ्गळुक्कुम् अवऩे आधारमागलाम्। आगैयाल् पूर्वोक्तचोद्यावकाशमिल्लै यॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इप्पडि द्रव्यमात्रत्तिऱ्कु आधारमॆऩ्ऱाल् नारायणशब्दत्तिल् नारशब्दवाच्यसर्ववस्त्वाधारऩाग ईश्वरऩैच् चॊल्लियिरुप्पदु विरोधियादो वॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् अव्वो द्रव्यङ्गळै इति । तथा च द्रव्यसामान्यत्तिऱ्कु साक्षात्सम्बन्धत्तालुम् अद्रव्यसामान्यत्तिऱ्कु परम्परासम्बन्धत्तालुम् आधारमागैयाल् विरोधमिल्लै ऎऩ्ऱु अभिप्रायम्। ‘‘अनेन जीवेनात्मनानुप्रविश्य’’ इत्यादि श्रुत्यनुसारत्ताले जीवर्गळुडैय शरीररूपद्रव्यङ्गळैक्कुऱित्तुम् ईश्वरऩ् परम्परया धारकऩ् ऎऩ्ऱु सॊल्लुम् एकदेशि मतत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् जीवर्गळाले इति । धरिक्कप्पडुगिऱ इति । इदऩाल् अदुगळिऩ् सत्तास्थितियिल् ईश्वरनिरपेक्षकत्वं द्योतितम्। ‘‘यस्य सर्वाणि भूतानि शरीरम्’’ ऎऩ्गिऱ अन्तर्यामिब्राह्मणत्तैयुम् ‘‘अनेन जीवेन’’ ऎऩ्गिऱ छान्दोग्यश्रुतियैयुम् अनुसरित्तु साक्षात्तागवुम् जीवद्वारकमागवुम् ईश्वरऩ् आधारमागलाम् ऎऩ्गिऱ सिद्धान्तिकळिऩ् मतत्तै यरुळिच्चॆय्गिऱार् जीवऩै इत्यादियाल्। ईश्वरऩुक्कु साक्षात् शब्दादिगुणाधारत्वे ‘‘अशब्दमस्पर्शमरूपमव्ययं तथाऽरसं नित्यमगन्धवच्च यत्’’ ऎऩ्गिऱ श्रुतिविरोधम् वरुमाप्पोले जीवर्गळिऩ् शरीरमुळ्बड ऎल्ला द्रव्यङ्गळुक्कुम् ईश्वरऩ् साक्षात् आधारमॆऩ्ऱाल् ऒरुविद प्रमाणबाधमिल्लै; पूर्वोक्त अन्तर्यामिब्राह्मणानुकूल्यमेयुळ्ळदॆऩ्ऱु सिद्धान्तिकळिऩ् अभिप्रायम्। पटरूपमाऩ एकद्रव्यं अनेकतन्तुक्कळिल् व्याप्यवृत्तियॆऩ्ऱाऩिऱे अवयविवादियाऩ नैयायिकऩ्। आगैयाल् जीवऩुडैय शरीरम् जीवऩिडत्तिलुम् ईश्वरऩिडत्तिलुम् अपृथक्सिद्धिसम्बन्धत्ताल् इरुक्कलाम्। सिद्धान्तित्वद्योतनाय इङ्गु आचार्यपदम्। इप्पडि ईश्वरऩ् सर्ववस्त्वाधारमाऩालुम् अदुगळिऩ् सत्तास्थितिकळुक्कु अवऩ् स्वरूपम् ऎप्पडि प्रयोजकमागुम्? आधेयघटादिसत्तैक्कु आधारभूतलप्रयोज्यत्वम् कण्डदिल्लैये ऎऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् इप्पडि इति । अपृथक्सिद्धविशेषणमागैयाले इति । इदऩाल् अपृथक्सिद्धिव्यतिरिक्तसम्बन्धत्ताले आधारमाऩ वस्तुवुक्कु आधेयसत्तादिप्रयोजकत्वम् इल्ला विडिलुम् अपृथक्सिद्धिसम्बन्धेन आधारमाऩ वस्तु आधेयसत्तादिप्रयोजकमे ऎऩ्गिऱ व्याप्ति सूचितम्। इङ्गु योगक्षेमसाधारणप्रयोजकत्वं विवक्षितम्। न तु कारणत्वम्; आगैयाल् नित्यमाऩ चेतनादिसत्तैक्कु इवऩ् स्वरूपम् ऎप्पडि प्रयोजकम् ऎऩ्गिऱ शङ्कैक्कु अवकाशमिल्लै। इप्पडि सर्ववस्तुक्कळुक्कुम् स्वरूपाधीनसत्तैयै उपपादित्तु सङ्कल्पाधीनसत्तैयै इरण्डु विदमाग उपपादिक्किऱार् सर्वेति । ईश्वरऩुक्कु अयमुत्पद्यतां ऎऩ्ऱु तत्तदनित्यवस्तुविषयमाऩ इच्छैयॊऩ्ऱुण्डु। अदऩाल् उत्पन्नत्वमे तत्तदनित्यवस्तुगतसङ्कल्पाधीनसत्तात्वम्। अनेन नित्यतया स्थीयतां ऎऩ्ऱु तत्तन्नित्यवस्तुविषयमाऩ इच्छैयॊऩ्ऱुण्डु, तदधीननित्यसिद्धत्वमे तत्तन्नित्यगतसङ्कल्पाधीनसत्तात्वं; नित्येच्छासिद्धत्वमावदु अदिल्लाविडिल् इदिल्लै ऎऩ्ऩलाम्बडियिरुक्कै।
इप्पडि सर्वपदार्थसत्तैयुम् सङ्कल्पाधीनमॆऩ्बदिल् अभियुक्तर् सम्मतियैक् काट्टुगिऱार् इच्छात एवेति । “नित्यं प्रियास्तव तु केचन ते हि नित्याः” ऎऩ्बदु इदऱ्कु मेल् भागम्। अदिल् प्रथमतः “इच्छात एव तव विश्वपदार्थसत्ता” ऎऩ्ऱु सामान्यतो निर्देशित्तु विशेषतो विभजित्तुक् काट्टुगिऱार्। ‘‘नित्यं प्रिया’’ इति । नित्यमिति क्रियाविशेषणम्। नित्याभिन्नप्रीतिविषया इत्यर्थः – अथवा सर्वदा प्रिया इत्यर्थः । इङ्गु केचन नित्यप्रियाः ऎऩ्ऱदाल् अनित्येच्छया उत्पन्नङ्गळ् ऎऩ्बदु अर्थसिद्धमिऱे। इप्पडि नित्यमाऩ वस्तुक्कळैयुम् अन्याधीनसत्ताकङ्गळाग सॊल्लक् कूडुमो ऎऩ्गिऱ शङ्कैयै दृष्टान्तप्रदर्शनेन परिहरिक्किऱदु ‘‘नित्यं त्वदेकपरतन्त्रनिजस्वरूपाः भावत्कमङ्गळगुणा हि निदर्शनं नः’’ ऎऩ्गिऱ इदिऩ् उत्तरार्धम् । अभियुक्तर् - श्रीवत्साङ्कमिश्राः । विवेगित्तार्गळ् - नित्यानित्यवस्तुक्कळ् नित्यानित्येच्छाधीनङ्गळ् ऎऩ्ऱु विभजित्तु अरुळिच्चॆय्दार्गळ्। इप्पडि सर्ववस्तुक्कळुम् स्वरूपत्तालेये धार्यङ्गळ्; न तु सङ्कल्पधार्यङ्गळ्; अपि तु सङ्कल्पाधीनङ्गळ् ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩाल् सर्ववस्तुक्कळैयुम् सङ्कल्पाश्रितङ्गळागच् चॊल्लुम् प्रमाणविरोदम् वारादोवॆऩ्ऩ अदुगळिऩ् तात्पर्यत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार्। “इत्ताले” इत्यादियाल्। इत्ताले - सत्तै सङ्कल्पाधीनैयागैयाले ऎऩ्ऱबडि। “ईश्वरेच्छाधीनैयाऩबडियाले” इति । ऎदिऩ् सत्तै यदधीनमो अदिऩुडैय सत्तानुवृत्तिरूपस्थितियुम् तदधीनम् ऎऩ्गिऱ नियमम् इङ्गु अभिप्रेतम् – ‘‘सङ्कल्पाश्रितमॆऩ्ऱुसॊल्लुगिऱदु" इति । इप्पडि सर्ववस्तुक्कळिऩ् सत्तास्थितिकळ् सङ्कल्पाधीनमाय् इरुप्पदैक्कॊण्डु प्रमाणङ्गळॆल्लाम् सङ्क्लपाश्रितङ्गळ् ऎऩ्ऱु उपचारमागच् चॊल्लुगिऱदुगळ् ऎऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इप्पडि सिल सामान्यवचनङ्गळै औपचारिकमाग निर्वहित्तालुम्, “एतस्य वा अक्षरस्य प्रशासने गार्गि द्यावापृथिव्यौ विधृते तिष्ठतः” इत्यादि विशेषवचनङ्गळ् सिल गुरुद्रव्यङ्गळैक् कुऱित्तु सङ्कल्पत्तुक्कुम् स्वरूपवत् धारकत्वत्तैच् चॊल्लुगैयाल् सङ्गल्बत्तुक्कु तदाधारत्वमुम् ऒप्पुक्कॊळ्ळवेण्डावो, अन्यथा विशेषवचनत्तिऱ्कु वैयर्थ्यं प्रसङ्गियादोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् गुरुद्रव्यङ्गळ् इति । द्यौरित्यादि । इङ्गु आकाशत्तिऱ्कुम्, सिद्धान्तत्तिल् दिक्कु अतिरिक्तमल्लामैयाले उपाध्यवच्छिन्न आकाशादिरूपमाऩ दिक्कुक्कुम् विधरणमावदु देशान्तराप्राप्ति प्रयोजकत्वम् । महोदधिक्कु विधरणम् ऎल्लै ताण्डादबडि निऱुत्तुगै। इप्पडि वीर्येण धरणं, स्वरूपत्ताल् धरणम् पोल् अऩ्ऱिक्के पतन प्रतिबन्धकत्वरूपमाऩाप्पोले गार्ग्यब्राह्मणादिगळिल् सॊऩ्ऩ सङ्कल्पत्ताले धरणमुम्, पतन प्रतिबन्धकत्वरूपमे ऎऩ्ऱु अरुळिच्चॆय्गिऱार् “ऒरोरु देशविशेषङ्गळिले विऴादबडि निऱुत्तुगैयैप्पऱ्ऱ” इति । त्रिशङ्कु विऴादबडि देशविशेषत्तिल् निऱुत्तिऩ विश्वामित्रसङ्कल्पत्तै इङ्गु उदाहरणमागक् कॊळ्ळलाम्। इप्पडि सत्तास्थितिप्रवृत्तिकळ् मूऩ्ऱुम् सङ्कल्पाधीनमॆऩ्ऱाल् सत्तास्थितिकळुक्कु स्वरूपाधीनत्वं किमर्थम् अङ्गीकार्यम् ऎऩ्ऱु शङ्किक्किऱार् इप्पडि इत्यादियाल्। ‘‘स्वरूपत्तालुम् सङ्कल्पत्तालुम् यथार्हं सत्तास्थितिप्रवृत्तिकळुक्कु प्रयोजकऩाग इरुक्कै" ऎऩ्गिऱ कीऴ् वाक्यत्तिलेये प्रवृत्तिक्कु सङ्कल्पाधीनत्वं उपपादननिरपेक्षमागवे स्पष्टमागैयाल् अदैयुम् सेर्त्तु अऩुवदिक्किऱार्। “इच्छाधीन सत्तास्थितिप्रवृत्तिकळाऩ वस्तुक्कळुक्कु” इति । इङ्गु शङ्काग्रन्थत्तिल् मूऩ्ऱुक्कुम् सङ्कल्पाधीनत्वत्तै अनुवदित्तदु, ऒऩ्ऱुक्कावदु सङ्कल्पाधीनत्वं इल्लाविडिल् अऩ्ऱो अदिल् स्वरूपाधीनत्वम् सॊल्ललावदु, ऎल्लाम् सङ्कल्पाधीनमागिल् स्वरूपान्वयम् व्यर्थमऩ्ऱो? ऎऩ्गिऱ शङ्कैयिऩ् दार्ढ्यार्थम् । मुऩ्सॊऩ्ऩ शङ्कैयैप् परिहरिक्किऱार् परमात्मेत्यादियाल् “वगुत्तु वैक्कुम्” इति । स्वरूपाश्रितमागवुम् सङ्कल्पाधीनमागवुम् पिरित्तुवैक्कुम् इत्यर्थः, स्वरूपाश्रितङ्गळाग - ‘‘मत् स्थानि सर्वभूतानि’’ इत्यादि प्रमाणङ्गळिल् सॊल्लियिरुप्पदाल् इव्विषयत्तिल् ईश्वरेच्छैये नियामकमागैयाल् इदिल् युक्तिविचारम् कूडादॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
" तऩ् स्वरूपत् तालुम् सङ्गल्बत्तालुम्" ऎऩ्ऱु उपक्रान्तमाऩदै मुडिक्किऱार्। “इप्पडि सर्व-वस्तुवुम्” इति । सम्प्रतिपन्न शरीरङ्गळिलुम् तत्तदात्मस्वरूपाश्रितत्वमुम् सङ्कल्पाधीनत्वमुम् लोकानु-भवसिद्धं ऎऩ्गिऱार् ‘‘लोकत्तिलुम्" इति । स्वरूपाश्रितत्वे अन्वय व्यतिरेकरूप प्रमाणङ् गाट्टु किऱार्। “जीवऩिरुन्द कालम्” इति । इव्वन्वय व्यतिरेकम् सङ्कल्पत्ताल् अन्यथा-सिद्ध-मागादो? ऎऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् इव्वर्थमिति । सङ्गल्बमिरुन्दाल् ज्ञान-सामान्याभावरूप सुषुप्तिघटियादागैयाल् अप्पोदु स्वरूपाश्रितमॆऩ्ऱे ऒप्पुक् कॊळ्ळ वेण्डुमॆऩ्ऱु तात्पर्यम्।
आदि पदत्ताल् मूर्च्छासङ्ग्रहः । इप्पडि सत्ताऽनुवृत्तिरूप स्थिति सङ्कल्पाधीनम् अऩ्ऱागिल् अदऱ्कु नियाम्यत्वं ऎप्पडिक्कूडुम् ऎऩ्ऩ अरुळिच् चॆय् किऱार् जागरादि दशैकळिल् इति । आदि पदात् स्वप्न परिग्रहः । अत्तसैयिल् स्वप्नदृष्ट शरीरङ्गळ् सङ्कल्पत्ताले धृतङ्गळामिऱे। सत्तानुवृत्तिरूप स्थिति सङ्कल्पाधीनमागाविडिलुम्, जागरादि-कालिक पतनाभावरूप स्थिति सङ्कल्पाधीनमागैयाल् नियाम्यत्वं कूडुमॆऩ्ऱु करुत्तु।
कीऴ्च् चॊऩ्ऩ स्वरूपाश्रितत्व सङ्कल्पाधीनत्वङ्गळिल् औचित्यत्ताल् स्वरूपाश्रितत्वत्तै आधेयत्व-मॆऩ्ऱुम् सङ्कल्पाधीनत्वत्तै नियाम्यत्वमॆऩ्ऱुम् विविच्यअरुळिच्चॆय्गिऱार् इदिल् इति । इदिल् - द्वयोर्मध्ये; स्वरूपम् आधारमागैयाल् तदधीन सत्तास्थितिकत्वम् आधेयत्व मॆऩ्ऱुम्, व्यापाररूप सङ्कल्पम् आधारमागादागैयालुम् प्रवृत्तियिलुम् अदु हेदुवायिरुप्प तालुम् सङ्कल्पाधीनत्वमे नियाम्यत्वमॆऩ्ऱुम् कॊळ्वदे उचितमॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
ननु परगतातिशयाधानेच्छया उपादेयत्वमे शेषत्वम्, तत्प्रतिसम्बन्धित्वं शेषित्वम् ऎऩ्ऱऩ्ऱो शेष-शेषिलक्षणम्? एतादृश शेषित्वम् पारार्थ्यैक स्वभावमाऩ अचेतनत्तैक्कुऱित्तु ईश्वरऩुक्कु सम्भवित्तालुम्, स्वगतातिशयाधान परऩाऩ जीवऩैक् कुऱित्तु सम्भविक्कादागै याल् ईश्वरऩुक्कु सर्वशेषित्वम् ऎप्पडिक्कूडुम्? ऎऩ्गिऱ शङ्कां हृदि निधाय उत्तरम् अरुळिच्चॆय्गिऱार् ईश्वरऩ् इत्यादियाल्। उपादत्त इत्यादि । श्रीमान् । स्वमुद्दिश्य – स्वप्रयोजनार्थमाग। सत्तास्थितिनियमनाद्यैः । आद्यशब्दत्ताल् भोगमोक्षप्रदानादि सङ्ग्रहः । चिदचितौ उपादत्ते – स्वीकरोति । इङ्गु जीवऩ्गळ् स्वार्थमाग भ्रमिक्कुम् भोगमोक्षङ्गळैयुम् भगवाऩ् स्वार्थमागवे अदावदु स्वलीलार्थं स्वभोगार्थमागवे प्रदानम् पण्णि स्वीकरिक्किऱाऩ् ऎऩ्गैयाल् चेतनऩुक्कुम् पारार्थ्यमे स्वाभाविकम्, केवलस्वातिशयाधानार्थत्वं भ्रान्तिसिद्धम् ऎऩ्ऱु एऱ्पडुगैयाल् मुऩ्सॊऩ्ऩ हृत्स्थशङ्कैक्कु अवकाशमिल्लै। औपनिषदी वागिति । अत्र “मोदते भगवान् भूतैः बालः क्रीडनकैरिव” इत्याद्युपबृंहितङ्गळाऩ “स एकाकी न रमेत” “तस्य ध्यानान्तस्थस्य” “तदैक्षत बहुस्यां” इत्याद्युपनिषद्वाक्यङ्गळ् अभिप्रेतङ्गळ्। तत् – तस्मात् । शेषियाकैयाल् ऎऩ्ऱबडि। इह – इन्द जीवविषयत्तिल्। उपायोपेयत्वे तव तत्त्वं – स्वाभाविकङ्गळ्। न तु गुणाः – आगन्तुकङ्गळ् अऩ्ऱु। अतः – तयोः स्वाभाविकत्वात् । अव्याजं – ऎऩक्कु ओर् प्रयोजनमऩ्ऱिक्के। इदऩाल् शरणवरणमुम् भगवदर्थमॆऩ्ऱु एऱ्पडुगैयाल् चेतनऩुडैय पारार्थ्यं दृढीकृतमागिऱदु। तऩ् प्रयोजनत्तुक्कागवे इति । तऩ्ऩुडैय लीलाभोगरूपप्रधानप्रयोजनत्तिऱ्कागवे ऎऩ्ऱबडि। एवकारत्ताल् जीवऩुडैय प्रधानप्रयोजनार्थत्वव्यावृत्तिः । इदऩाल् भोगमोक्षप्रदानादि कळाले जीवऩै उपादानम् पण्णुम्बोदु भोगमोक्षदशैकळिल् जीवऩुक्कु आनुषङ्गिकमाग वैषयिक सुख ब्रहमानन्दानुभवरूप प्रयोजनम् उण्डागैयाल् तऩ् प्रयोजनत्तिऱ्कागवे ऎऩ्गिऱ अवधारणङ्गूडुमो ऎऩ्गिऱ शङ्कै निरस्तमाच्चुदु। पारार्थ्यैकस्वभावङ्गळाऩ इति । ‘‘कृष्णस्य हि कृते भूतमिदं सर्वं चराचरम्’’ इत्यादि प्रमाणमिहाभिप्रेतम्। तऩ् प्रयोजनत्तुक्कु इत्यारभ्य अतिशयवाऩागै इत्यन्तेन परगतातिशयाधानेच्छया उपादेयत्वमेव यस्य स्वरूपं स शेषः, परः शेषी’’ ऎऩ्गिऱ शेषशेषिलक्षणपरैयाऩ वेदार्थसङ्ग्रह श्रीसूक्तिः स्मारिता । इव्वाधाराधेयभावादिगळाल् इच् चेदऩऩुक्कु ऒरु प्रयोजनमुण्डागिल् अऩ्ऱो अदुगळ् प्रधानप्रतितन्त्रङ्गळाय् ज्ञातव्यङ्गळिल् प्रधानङ्गळायुम् आगुम्। उण्डॆऩ्ऩिल् तत् किमिति शङ्कैयै प्रश्नत्ताल् द्योतिप्पित्तुक्कॊण्डु अदुगळिऩ् फलत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार्। इन्द आधाराधेयभावादिगळाल् इति । ज्ञातङ्गळाऩ इत्यादिः । अपृथक्सिद्धस्वरूपलाभमुमिदि। पृथक्सिद्ध्यनर्हमाऩ (अदावदु स्वनिष्ठमल्लाद) स्वरूपज्ञानमुमॆऩ्ऱबडि। शेषशेषिभावत्ताले इति । तज्ज्ञानत्ताले इत्यर्थः । आत्माभिमानेत्यादि । ‘‘अन्नं भोज्यं मनुष्याणाममृतं तु दिवौकसाम् । श्वपशू विट्तृणाहारौ सन्तो दास्यैकजीवनाः’’ इत्यादिगळिल् तऩ्ऩै मनुष्यऩाग निऩैत्तवऩुक्कु अऩ्ऩम् पुरुषार्थमाम्; देवऩाग निऩैत्तवऩुक्कु अमृतम् पुरुषार्थमाम्; श्वपशुक्कळाग अभिमानित्तवऩुक्कु विट्तृणङ्गळ् पुरुषार्थङ्गळाम्; सत्त्ताग निऩैत् तवऩुक्कु (अदावदु ब्रह्मशेषत्वज्ञानत्ताले लब्धसत्ताकऩाग निऩैत्तवऩुक्कु) भगवद्दास्यमे पुरुषार्थमाम् ऎऩ्ऱु सॊऩ्ऩ तत्तदात्माभिमानानुगुणपुरुषार्थव्यवस्थैयिऩ्बडिये ऎऩ्ऱबडि। स्वरूपानुरूपमाऩ - शेषत्वस्वरूपानुरूपमाऩ। पुरुषार्थरुचियुम् - शेषिकैङ्गर्यरुसियुम्। समुच्चितयोः शेषत्वनियाम्यत्वयोः प्रयोजनमाह शेषशेषिभावत्तालुम्, नियन्तृनियाम्यभावत्तालुमिति । तत्तज्ज्ञानङ्गळाले ऎऩ्ऱबडि। स्वरूपेत्यादि । शेषशेषिभावज्ञानमिरुन्दाल् शेषिकैङ्कर्यरूपस्वरूपानुरूपपुरुषार्थत्तिऱ्कु, रक्षणत्तिऱ्कु प्राप्तऩाऩ शेषिये उपायमॆऩ्ऱऱियलाम्। नियन्तृनियाम्यभावज्ञानमिरुन्दाल् सर्वनियन्तावाऩ अवऩे स्वाधीन-सहकार्यन्तर-निरपेक्षोपाय मॆऩ्ऱु अऱियलाम् ऎऩ्ऱु तात्पर्यम्।
इप्पडि आधाराधेयभावादिगळाल् जीवऩुक्कु उण्डागुम् फलत्तैयरुळिच्चॆय्दु इन्द फलसहितङ्गळाऩ इदुगळाल् जीवऩुक्कु फलित्त धर्मविशेषङ्गळैक् काट्टु किऱार् आग इवऱ्ऱालित्यादिना । इवऱ्ऱाल् - सफलमाऩ इन्द आधाराधेयभावादि कळाल्। अनन्याधारऩिदि । कीऴ्च्चॊऩ्ऩ आधारत्वादिगळ् सर्वविषयकङ्गळागैयाल् अदिल् अन्यव्यवच्छेदम् सिद्धमॆऩ्गिऱ अभिप्रायत्ताल् ईश्वराधारऩ् इत्यादिरीत्या अरुळिच्चॆय्यामल्अनन्याधारऩ् इत्यादिरीत्या व्यवच्छेदगर्भमाग अरुळिच्चॆय्ददु। अचेतनम् जीवेश्वरोभयाधारक-मागैयाल् अनन्याधारत्वमुम् चेतनैकान्तम्। कीऴ्च्चॊऩ्ऩवैयॆल्लाम् रहस्यत्रयत्तिल् सङ्गृहीतमाऩबडियै विवरिक्किऱार् इव्वर्थमित्यादिना । इव्वर्थमावदु ईश्वरगत-धारकत्व-नियन्तृत्व-शेषित्व-तन्नियम(न)फलित-शरीरित्व-तत्फलित- सर्वशब्दवाच्यत्वादिगळुम् जीवगत-धार्यत्व-नियाम्यत्व-शेषत्व-तन्नियम(न)-फलित-शरीरत्वाऽनन्याधारत्वऽनन्यप्रयोजनत्वानन्यशरण्यत्वादिगळुम्। नारायणशब्देति । तत्पुरुषसमाससिद्धं धारकत्वम्; बहुव्रीहिसमाससिद्धं व्यापकत्वम् । व्यापकत्वादि इत्यत्र आदिपदात् व्याप्यनियन्तृत्वरूप-शरीरित्वसङ्ग्रहः । अनन्याधारत्वादि इति । अत्र आदिपदात् अनन्यव्याप्यत्वानन्यप्रेर्यत्वादिगळुक्कु सङ्ग्रहम्। पारार्थ्यगर्भम् प्रणवम्; पारतन्त्र्यगर्भम् नमस्। प्रणवत्तिल् पारार्थ्यवाचियाऩ चतुर्थी समासलुप्तैयागैयाल् पारार्थ्यं अन्तर्लीनमायिरुप्पदैयिट्टु प्रणवत्तै पारार्थ्यगर्भम् ऎऩ्गिऱदु। नमस्सिल् स्वातन्त्र्य निवृत्ति शाब्दमाय् पारतन्त्र्यम् आर्थमाय् गूढमाय् इरुप्पदाल् नमस्सै पारतन्त्र्यगर्भम् ऎऩ्गिऱदु। अखण्डप्रणवम् ‘‘ओं तत्सदिति निर्देशो ब्रह्मणस्त्रिविधस्स्मृतः’’ इत्यादिगळिऱ्पडिये ब्रह्मवाचकमाऩालुम्, अखण्डनमस् प्रणामवाचि याऩालुम् प्रणवत्तै मूऩ्ऱु पदमाक्कियुम् नमस्सै इरण्डु पदमाक्कियुम् अर्थम् कॊळ्वदु निरुक्तिसिद्धमागैयाल्, इप्पडि पारार्थ्यपारतन्त्र्यबोधकमाग अरुळिच्चॆय्ददु। परप्रयोजनमे तऩक्कु परमप्रयोजनमाग उडैत्तायिरुक्कैये प्रणवोदितपारार्थ्यमागैयाल् अदिऩाल् अनन्यप्रयोजनत्वमुम् यत्परतन्त्रो यः, तस्य स एव शरणमिति व्याप्त्या तादृश पारतन्त्र्यबोधकनमस्साल् अनन्यशरणत्वमुम् सिद्धिक्कुम् ऎऩ्गिऱ अभिप्रायत्ताल् सॊल्लुगिऱार् अनन्यप्रयोजनत्वमुम् अनन्यशरणत्वमुम् फलिक्कुमिति । प्रणवनमस्सुक्कळाले इव्विरण्डुम् शब्दशक्त्या बोध्यमागाविडिलुम् तात्पर्यवृत्त्या सिद्धिक्कुम् ऎऩ्ऱबडि। इप्पडि अधिकारभूत-यावदर्थप्रतिपादक-प्रथमरहस्यत्तिल् अनन्याधारत्वादिसिद्धिप्रकारत्तै अरुळिच्चॆय्दु द्वितीयरहस्यत्तिल् तत्तत्सिद्धिस्थलत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् प्रपत्त्यनुष्ठानप्रकाशकमाऩ इत्यादियाल्। यद्यपि अनन्यशरणत्वादिगळ् उपायाधिकारान्तर्गतङ्गळागैयाल् अधिकारपरप्रथमरहस्यत्तालेये अवश्यं प्रकाश्यङ्गळाग वेण्डुम्, तथापि अदुगळुम् प्रपत्त्यङ्गभूतकार्पण्यानुसन्धानत्तिलुम् अङ्गियाऩ यथावस्थित-आत्मस्वरूपसमर्पणत्तिलुम् अनुसन्धेयङ्गळागैयाल् अनुष्ठानपरद्वितीयरहस्यत्तिलुम् प्रकाश्यङ्गळाग वेण्डुम् ऎऩ्गिऱ अबिप्रायत्ताले अनुष्ठानप्रकाशकमाऩ ऎऩ्ऱदु। उभयभागत्तालुम् इति । उभयभागगतनारायणशब्दङ्गळालॆऩ्ऱबडि। तृतीयरहस्यम् साधिकारमाय् साङ्गमुमाऩ प्रपत्तियै विधिप्पदाल् अदिलुमिदुगळ् प्रकाशितङ्गळागवेण्डुम् ऎऩ्गिऱ तिरुवुळ्ळत्तालरुळिच् चॆय्गिऱार् इप्पडि इति । एकशब्दत्ताल् अनन्यशरणत्वमुम् प्राप्यप्रापकऐक्यपरमाऩ अदिऩालेये अनन्यप्रयोजनत्वमुम् शाब्दम्। अनन्याधारत्वम् ‘‘मां, अहं’’ शब्दङ्गळिल् आर्थम्; आधेयमाऩ तऩ् शरीरत्तिल् अऴुक्कैप् पोक्कुवदु तऩ् कडमैयाऩाप्पोले जीवऩुडैय सर्वपापविमोचनत्तै तऩ् भरमागच् चॊल्लुगिऱ ‘‘सर्वपापेभ्यो मोक्षयिष्यामि मा शुचः’’, ऎऩ्गिऱ पदङ्गळिलुम् अदु आर्थमागलाम्। इप्पडि मूऩ्ऱु रहस्यङ्गळिलुम् इव्वर्थङ्गळॆल्लाम् प्रकाशितङ्गळागिल् इदिल् अन्यतमत्तुक्के व्याख्यानम् सॆय्दाल् अमैयादो? प्रत्येकम् असाधारणप्रयोजनम् उण्डागैयाल् मूऩ्ऱुम् व्याख्येयमॆऩ्ऩिल् तत् किमित्यपेक्षायां अरुळिच्चॆय्गिऱार् चरमश्लोकेत्यादियाल्। चरमश्लोकत्ताल् इवऩुक्कु ऒरु साध्योपायम् विहितमाऩाल् अनन्यशरणत्वभङ्गम् वारादो? ऎऩ्ऱु शङ्कियामैक्काग अदै विशेषिप्पिक्किऱार् सिद्धोपायवशीकरणार्थमाग विहितमाऩ इति । इत्थञ्च सिद्धोपायमे फलअव्यवहितमागैयालुम् तद्वशीकरणहेतुवाऩ साध्योपायम् व्याजमात्रमागैयालुम् अनन्यशरणत्वभङ्गमिल्लै ऎऩ्ऱु करुत्तु।
विहितमाऩ इति । इदऩाल् चरमश्लोकमे प्रपत्तिक्कु विधायकमागैयाल् अदु अवश्यव्याख्येयमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। द्वयत्तिऩ् असाधारणप्रयोजनत्तै वॆळियिडुगिऱार् साध्योपायविशेषत्तै द्वयत्ताल् अनुष्ठिक्कुम् पोदैक्कु इति । साध्योपायविशेषम् - साङ्गभरसमर्पणम्। तथाच अनुष्ठेयमाऩ साङ्गभरसमर्पणत्तै स्पष्टमाग प्रकाशिप्पिक्कैयाल् द्वयम् अवश्यं व्याख्येयमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु। मूलमन्त्रस्य अवश्यम् व्याख्येयत्वे कारणम् काट्टुगिऱार् अवश्यापेक्षितङ्गळाऩ अर्थङ्गळैयॆल्लाम् इत्यादिना । अवैगळावऩ: अनन्यार्हशेषत्व-पारतन्त्र्यादिगळ्। इदुगळ् प्रणवत्तोडुम् नमस्सोडुम् कूडिऩ तिरुमन्दिरत्तालेये विशदीकरिक्कप्पडुगैयाल् अदु अवश्यव्याख्येयमॆऩ्ऱु करुत्तु।
ऎट्टॆऴुत्ताऩ इम्मन्दिरम् इव्वर्थङ्गळै यॆल्लाम् प्रकाशिप्पिक्कवऱ्ऱो? ऎऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् सिऱिय कण्णाडि इति । सुरुङ्गत् तॆळिविक्कुम् - सङ्ग्रहेण प्रकाशिप्पिक्कुम्। रहस्यत्रयत्तिल् इव्वर्थङ्गळॆल्लाम् विवक्षितमॆऩ्बदु साम्प्रदायिकमॆऩ्ऱु तॆरिविक्कैक्काग तिरुमन्त्रविषयत्तिल् अप्पुळ्ळार् अरुळिच्चॆय्द कुऱिप्पै अरुळिच्चॆय्गिऱार् इदिल् इत्यादियाल्। प्रणवत्तिल् शेषि मुऩ्बुम् शेषऩ् पिऩ्बुम् अकार-मकार-प्रतिपाद्यतया निऱ्पदऱ्कु दृष्टान्तम् अर्जुन-रथम्। इन्द योजऩैयिल् उकारम् अवधारणपरम्। इदै ‘‘अभिरक्षितुं अग्रतस्स्थितं त्वां प्रणवे पार्थरथे च भावयन्तः’’ ऎऩ्ऱु इवरेयरुळिच्चॆय्दार्। उकारत्तै श्रीवाचकमागक् कॊळ्ळुम्बोदु शेषिकळ् इरुवरुम् मुऩ्बु अकार-उकार-प्रतिपाद्यर्गळायुम् शेषऩ् पिऩ्बु मकार-प्रतिपाद्यऩायुम् इरुप्पदऱ्कु उदाहरणम्, ‘‘अग्रतः प्रययौ रामः सीता मध्ये सुमध्यमा । पृष्ठतस्तु धनुष्पाणिर्लक्ष्मणोऽनुजगाम ह ॥ ऎऩ्गिऱ श्लोकम्। द्वितीयपदत्तिल् शब्दत्तालुम् अर्थस्वभावत्तालुम् वरुम् अर्थङ्गळै इति । प्रणवान्वितनमस्सिल् अकारार्थायैव अहं, न मः ऎऩ्ऱु अन्वयम् कॊळ्ळुम्बोदु शब्दत्ताल् वरुम् अर्थम् भगवत्पारतन्त्र्यम्। काष्ठाप्राप्त भगवत्पारतन्त्र्यरूप-अर्थस्वभाव त्ताल् वरुम् अर्थम् भागवतपारतन्त्र्यम्। श्रीभरतेत्यादि । भरतवृत्तान्ते भगवत्पारतन्त्र्यं ईदृशमिति ज्ञातमाम्। शत्रुघ्नवृत्तान्ते भागवतपारतन्त्र्यं ईदृशमिति ज्ञातमाम् ऎऩ्ऱु करुत्तु।
नाऩुऩ्ऩै इति । नारणऩे! आधारभूतऩाऩ उऩ्ऩैविट्टु ऎऩक्कु सत्तैयिल्लै। इदु तत्पुरुषलभ्यार्थम्। नी ऎऩ्ऩै इति । व्याप्यतया निरूपकऩाऩ ऎऩ्ऩै विट्टु व्यापकऩाऩ उऩक्कुम् सत्तैयिल्लै। इदु बहुव्रीहि-लभ्यार्थम्। ‘‘नाराश्चाप्ययनन्तस्य तैस्सद्भावनिरूपणात्’’ इत्यादिकमिह भाव्यम् । नारायणशब्दार्थत्तै - समासद्वय-सिद्ध-परस्पर-सापेक्ष-तैयै। चक्रवर्तीत्यादि । भगवाऩऩ्ऱिक्के नारङ्गळुक्कु सत्तैयिल्लामैक्कु कोसलजनपदजन्तुक्कळ् उदाहरणम्। इवैगळ् रामवियोगत्तै सहिक्कामल् तऩ्ऩडिच्चोदिक्कु अवरुडऩ् सॆऩ्ऱदुगळिऱे। व्याप्यमाऩ निरूपकमऩ्ऱिक्के भगवाऩुक्कु सत्तैयिल्लामैक्कु चक्रवर्तित्तिरुमगऩ् उदाहरणम्। अवऩुम् अवैगळै विट्टु धरिक्कमुडियामल् अवैगळुडऩे सॆऩ्ऱाऩिऱे। नारायण-पदोत्तर-चतुर्थियिऩ्अर्थत्तिऱ्कु उदाहरणम् काट्टुगिऱार् पूर्वेत्यादिना । काष्ठाप्राप्त – ऎल्लैयै अडैन्द; भागवतपर्यन्तमाऩ ऎऩ्ऱबडि। पेरणि - मूलबलम्। मूलगारणमाग ऎऩ्ऱबडि। करुत्तु - अभिप्रायम्। करुत्तिले प्रार्थनीयमाऩ - प्रार्थनीयतया चतुर्थियिल् अभिप्रेतमाऩ ऎऩ्ऱबडि। प्रणवत्तिऩ् लुप्तचतुर्थियाल् तादर्थ्यं सॊल्लप्पट्टबडियाल् काष्ठाप्राप्त-तत्कार्यमाऩ भगवद्भागवतकैङ्कर्र्यमे इच्चतुर्थियिल् तात्पर्यवृत्त्या बोध्यम् ऎऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इङ्गु शेषिशब्दम् भगवद्भागवतोभयपरम्। उगन्द ऎऩ्गिऱ - इत्ताल् ऒरुवऩ् शेषिक्कु अतिशयाधायकमाऩ कैङ्कर्यत्तैच् चॆय्दालुम् अदै अवऩुगवाविडिल् अदु कैङ्कर्यमागादॆऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। पारार्थ्यमूलमाऩ प्रवृत्तिरूप भगवत्कैङ्कर्यत्तुक्कु उदाहरणम् इळैयबॆरुमाळ् प्रवृत्ति; पारतन्त्र्यमूलमाऩ निवृत्तिरूपभगवद्भागवतकैङ्कर्य त्तुक्कु उदाहरणम् तिरुवडिनिलैयाऴ्वारुडैय निवृत्ति; नऩ्गुणरिल् भरताऴ्वाऩ् उगप्पुक्कागवेयिऱे तिरुवडिनिलैयाऴ्वार् अयोध्यैक्कु निवृत्तराऩदु। अदऩाल् पॆरुमाळिऩ् तिरुवुळ्ळमुगन्ददिऱे। इदॆल्लाम् स्वाचार्य-वाक्यमॆऩ्गिऱार् इदु इति । कुऱिप्पु - दृष्टान्तम्। विरगु - उपायम्। मेलुळ्ळ इरण्डु रहस्यङ्गळिलुम् इन्द रीतियाग ऊहिक्कवेण्डुमॆऩ्गिऱार् इदिऩ्बडियिले इति । मुऩ्बु शेषियुम्, पिऩ्बु शेषऩुम् निऱ्पदु मुदलाऩवैक्कु अप्पुळ्ळार् उदाहरणमरुळिच्चॆय्दबडियिले ऎऩ्ऱबडि। द्वयत्तिलुम् मुऩ्बु श्रीमाऩाऩ शेषियुम्, पिऩ्बु उत्तमऩिल् शेषऩुम् नारायणशब्दङ्गळिल् परस्पर-सापेक्षतैयुम् चतुर्थियिल् कैङ्गर्यमुम् प्रतिपाद्यङ्गळाम्। चरमश्लोकत्तिलुम् मुऩ्बु ‘‘मां’’ इति पदे शेषियुम्, पिऩ्बु ‘‘त्वां’’ इति पदे शेषऩुम्, ‘‘सर्वपापेभ्यो मोक्षयिष्यामि’’ ऎऩ्गिऱविडत्तिल् तात्पर्यवृत्त्या कैङ्गर्यमुम् विवक्षितङ्गळामॆऩ्ऱु तिरुवुळ्ळम्।
इप्पडि कीऴ्च्चॊऩ्ऩ अर्थङ्गळॆल्लाम् रहस्यत्रयत्तिल् प्रतिपाद्यङ्गळॆऩ्ऱदु उपपन्नमाऩालुम् कीऴ् शेष-शेषिभावत्ताले स्वरूपानुरूप-पुरुषार्थरुचि फलिक्कुमॆऩ्ऱु सॊऩ्ऩदु कूडुमो? प्रयाजादिगळुक्कुम् दर्शपूर्णमासङ्गळुक्कुम् शेष-शेषिभावमिरुन्दालुम् प्रयाजादिगळुक्कु शेष्यतिशयाधायकत्वमॊऴिय स्वरूपानुरूप-पुरुषार्थरुचि-युण्डो? दर्शपूर्णमासङ्गळुक्कु प्रयाजादिजन्य-अतिशयभाक्त्वमॊऴिय पुरुषार्थ-प्रतिसम्बन्धित्वन् दाऩुण्डो? ऎऩ्गिऱ शङ्कैयिल् उत्तरमरुळिच्चॆय्गिऱार् इवऱ्ऱिलित्यादियाल्। चेतनाचेतनसाधारणधर्ममागैयाले इति । शेषजन्य-अतिशयभाक्त्वरूप-शेषित्वं चेतनाचेतन-साधारणतया हेयमागैयाले ऎऩ्ऱबडि। स्वामित्वमागिऱ विशेषत्तिले इति । शेषजन्य-स्वपुरुषार्थ-अतिशयभाक्त्वमागिऱ स्वामित्वरूप-विशेषत्तिले इत्यर्थः । पर्यवसिप्पित्तु अनुसन्धिक्कप् प्राप्तमिति । प्राप्तं – प्राप्तिमत् । शेषजन्य-अतिशयभाक्त्वरूप-सामान्यत्तै शेषजन्य-स्वपुरुषार्थभूत-अतिशय-भाक्त्वरूपविशेषत्तिले पर्यवसिप्पित्तु ईश्वरः अस्मत्स्वामी ऎऩ्ऱु अनुसन्धिक्कैयाऩदु। सामान्यम् चेतनाचेतन-साधारणतया हेयमागैयालुम् सामान्यानां, सति विशेषे, तस्मिन् पर्यवसानं न्याय्यमागैयालुम् युक्तमित्यर्थः । शेषत्वमुम् सामान्यमागैयाले इति । परगतातिशयाधायकत्वरूपशेषत्वमुम् चेतनाचेतनसाधारणमागैयाले इत्यर्थः । दासत्वमागिऱ विशेषत्तिले विश्रमिप्पित्तु अनुसन्धिक्कवेणुम् इति । शेषत्वमात्रम् इन्द अधिकारिक्कु पुरुषार्थभूत-कैङ्कर्यप्रवृत्तिहेतु आगादागैयाल् परगत-अतिशयाधायकत्वरूपमाऩ अन्द सामान्यत्तै स्वाभिलषितार्ह-परगत-अतिशयाधायकत्वरूप-दासत्वमागिऱ विशेषरूपमागवे निर्णयित्तु भगवद्दासभूतोऽहमॆऩ्ऱु अनुसन्धिक्क वेण्डुमॆऩ्ऱु तात्पर्यम्।
इदऩाल् प्रयाज-दर्शपूर्णमासादिगत-शेषत्व-शेषित्वङ्गळ् अचेतनगतत्वेन विशेषपर्यवसान-अनर्ह-ङ्गळागैयाले पुरुषार्थरुचि-तत्प्रतिसम्बन्धित्वप्रयोजकङ्गळागाविडिलुम् चेतनगतमाऩ अव्विरण्डुम् विशेषपर्यवसान-अर्हमागैयाल् दासत्व-स्वामित्वरूप-विशेषरूपेण अनुसन्धीयमानमाय्क् कॊण्डु पुरुषार्थरुचि-तत्प्रतिसम्बन्धित्व-प्रयोजकमागलाम्। आगैयाल् मुऩ् सॊऩ्ऩ शङ्कावकाशमिल्लै ऎऩ्ऱदायिऱ्ऱु। इऩि सामान्यमाऩ शेषशेषिभावमुम्, अदिऩ् विशेषरूपमाऩ दास-स्वामिभावमुम् मन्त्रत्तिल् सिद्धिक्कुम्बडि ऎङ्ङऩे ऎऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् इवऱ्ऱिलित्यादियाल्। चतुर्थियाले प्रकाश्यमिति । तादर्थ्य-विहितैयागैयाले ऎऩ्ऱु करुत्तु।
तर्हि अनुशासन-सिद्धमल्लाद दासत्व-स्वामित्वङ्गळ् सिद्धिक्कुम्बडि ऎङ्ङऩे ऎऩ्ऩ अरुळिच् चॆय्गिऱार् इदिऩ् इत्यादिना । अर्थसिद्धमिति । चतुर्थीप्रकाश्य-शेषशेषिभावत्तिऱ्कु आश्रयम् समभिव्याहृत-मकार-अकारवाच्य-चेतनविशेषङ्गळागैयाल् अर्थात् अन्द शेष-शेषिभावमे दास-स्वामिभावरूपमाग सिद्धिक्कुमॆऩ्ऱु करुत्तु।
इप्पडि नारायणशब्दत्तिलुम् इति । नारायणशब्दोत्तरचतुर्थि-यिलुमॆऩ्ऱबडि। सामान्यमुम् विशेषमुम् इति । इप्पडि कण्डुगॊळ्वदु इत्यन्वयः । अकारोत्तरचतुर्थियाल् तादर्थ्यम् सॊल्लप्पट्टबडियाल् तत्कार्यरूप-किञ्चित्काररूप-सामान्यम् लक्षणया इन्द चतुर्थियिल् प्रकाश्यमॆऩ्ऱुम् किञ्चित्कारकर्तावाऩ जीवऩ् चेतनऩागैयाल् अदुवे तदपेक्षया कैङ्कर्यरूप-विशेषमागवुम् अन्द किञ्चित्कारभाक्काऩ ईश्वरऩुम् चेतनऩागैयाल् तदपेक्षया अदुवे पुरुषार्थरूप-विशेषमागवुम् अर्थात् सिद्धिक्कुमॆऩ्ऱुम् ऊह्यमित्यर्थः । इन्द ऊहनप्रकारत्तै विशदीकरिक्किऱार् इदिलित्यादिना – फलिक्किऱदु इत्यन्तेन । एतावता शेषशेषिभावत्तिऱ्कु स्वरूप-अनुरूप-पुरुषार्थरुचि-जनकत्वं दास-स्वामिभाव पर्यवसानत्ताल् उपपन्नमागलामॆऩ्ऱु उपपादित्तु इऩि ईश्वरऩुडैय शेषित्व-नियन्तृत्वङ्गळुम् निरुपाधिकत्व-विशेषणविशिष्टङ्गळाय्क्कॊण्डे ईश्वरऩ् चेतनर्गळुडैय रक्षणत्तिल् प्राप्तऩागुगैक्कुम्, शक्तऩागुगैक्कुम्, ‘‘शेषशेषिभावत्तालुम्, नियन्तृ-नियाम्यभावत्तालुम्" इत्यादि मुऩ् वाक्यत्तिल् सॊऩ्ऩबडि प्रयोजकङ्गळागिऱदुगळ् ऎऩ्ऱुम्, तुल्यन्यायत्ताल् चेतनर् स्वरक्षणत्तिल् अप्राप्तरायुम् अशक्तरायुमिरुप्पदऱ्कु निरुपाधिकत्व-विशिष्ट इवर्गळुडैय शेषत्वमुम् नियाम्यत्वमुमे नियामकङ्गळागिऱदु ऎऩ्ऱुम् अरुळिच्चॆय्गिऱार् चेतनरुडैय रक्षणत्तिल् इत्यादिना । तदधीनप्रवृत्तियैयॊऴिय इति । इदऩाल् मार्कण्डेयादि-रक्षणहेतुवागप् पुराणादिगळिल् सॊल्लुम् रुद्रादिप्रवृत्तिकळुम् चेतनर्गळ् स्वस्वरक्षणार्थमागच् चॆय्युम् प्रवृत्तिकळुमॆल्लाम् तदधीनमागैयाल् अव्वो रक्षणत्तिल् अवर्गळुक्कु स्वतः-प्राप्तियुम् शक्तियुमिल्लैयॆऩ्ऩुमिडम् सूचितमायिऱ्ऱु। निरुपाधिकशेषित्वमित्यादि । एतेन लोकवेदङ्गळिल् सिलरैक् कुऱित्तु सोपाधिकशेषियायुम् नियन्तावायुम् तोऩ्ऱुम् सिलर् अवर्गळुडैय रक्षणत्तिल् प्राप्तरायुम् शक्तरायुमागक् (काणाविडिलुम्) निरुपाधिक-शेषित्व-नियन्तृत्वङ्गळुक्कु प्राप्ति-शक्ति-हेतुत्वनियमत्तिऱ्कु भङ्गमिल्लैयॆऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। इवर्गळुडैय निरुपाधिकशेषत्वमित्यादि । अत्र निरुपाधिकत्वविशेषणात् ईश्वरऩुक्कुम् राम-कृष्णादि-अवतारदशैयिल् दशरथ-वसुदेवादि निरूपित-शेषत्व-नियाम्यत्वमिरुन्दालुम् अवऩ् तऩ् रक्षणत्तिल् अप्राप्तऩुम् अशक्तऩुम् आगामैयाल् शेषत्व-नियाम्यत्वङ्गळुक्कु अप्राप्ति-अशक्तिहेतुत्वनियमम् भग्नमागादोवॆऩ्गिऱ चोद्यम् परिहृतमायिऱ्ऱु। अवऩुडैय शेषत्व-नियाम्यत्वङ्गळ् सोपाधिकङ्गळिऱे। स्वामित्व-पर्यवसन्न-शेषित्वत्तिऱ्कुम् सामर्थ्य-समानाधिकरण-नियन्तृत्वत्तिऱ्कुम् स्वीय-रक्षणहेतुत्वम् लोकसिद्धमॆऩ्गिऱार् उडैयवऩ् इत्यादियाल्। उडैमैयिऩ् व्यापार-निरपेक्षमाग अदै उडैयवऩ् रक्षिप्पदुबोल् ईश्वरऩुक्कुम् चेतन-व्यापारमऩ्ऱिक्के अवर्गळुडैय रक्षणम् प्रसङ्गिक्कैयाल् भक्ति प्रपत्तिरूप-उपाय-विधायक-शास्त्रवैयर्थ्यम् वारादोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् रक्षिक्कुम्बोदु इति । कर्मवश्यरै ऎऩ्बदु हेतुगर्भ-विशेषणम्। स्वसङ्कल्पनियतमिति । शास्त्रसिद्धमाऩ इव्वळवु विशेषम् ईश्वरऩुक्कु अङ्गीगरिक्काविडिल् सर्वमुक्तिप्रसङ्गदोषम् अपरिहार्यमामॆऩ्ऱु करुत्तु।
इन्द शरीरात्मभावम् यथावस्थित-वेदतात्पर्यवेत्ताक्कळाऩ नम् पूर्वाचार्यर्गळाल् अङ्गीगरिक्कप्पट्ट यथावस्थित-प्रधानार्थमॆऩ्ऱु ज्ञापित्तुक्कॊण्डे अनुसन्धानसौकर्यार्थमाग अधिकारार्थत्तै पाट्टाले अरुळिच् चॆय्गिऱार् निलैदन्द इत्यादिना । निलै - स्थिति । इदु सत्तैक्कुम् उपलक्षणम्। तन्द - कॊडुत्त, सत्तास्थिति-प्रयोजकऩाऩ ऎऩ्ऱबडि। तारगऩाय् - आधारभूतऩाय्, इङ्गु निलैदन्द इत्यनेन केवल-आधारतया तोऩ्ऱुम् पृथिव्यादि-व्यावृत्तिः । नियमिक्कुम् - निरुपाधिक-नियमनैक-स्वभावशालियाऩ। इदऩाल् सोपाधिक-स्वामि-व्यावृत्तिः । इऱैवऩुमाय् - नियन्तावुमाय्। ऒऩ्ऱु - इन्द ऒरुवस्तु, इलदु - ईश्वरऩुक्कु शेषमिल्लाददु, ऎऩावगै - ऎऩ्ऱु सॊल्लवॊण्णादबडि। ऎल्लाम् - सर्ववस्तुवुम्। तऩदु - तऩक्कु शेषभूतम्। ऎऩुम् - ऎऩ्ऩप्पडुम्। ऎन्दैयुमाय् - निरुपाधिक-शेषिभूतऩुमाय्, इलदॊऩ्ऱॆऩावगै इति व्यतिरेकनिर्देशत्ताल् ऎल्लाम् ऎऩ्गिऱविडत्तिल् प्रायिकत्वं व्यावर्तितमागिऱदु। तुलैयॊऩ्ऱु - उक्त-धारकत्वादि-रूपेण तऩक्कु सदृशमाऩ ऒरुवस्तुवुम्। इलै ऎऩ निऩ्ऱ - इल्लै ऎऩ्ऩुम्बडिक्कु निऩ्ऱवऩाऩ। इङ्गु अधिकनिषेधम् कैमुत्य-न्याय-सिद्धम्। तुऴाय् - तुळसियै। मुडियाऩ् - शिरस्सिल् उडैयवऩाऩ भगवाऩुक्कु। उडम्बाय् - मुऩ्सॊऩ्ऩ आधारत्वादिगळाले ज्ञापितङ्गळाऩ नियत-आधेयत्वादिगळाले शरीरभूतर्गळाय्। इङ्गु “तुऴाय्मुडियाऩुडम्बाय्” ऎऩ्गिऱ समभिव्याहारत्ताल् तुळस्यलङ्कृतमाऩ अवऩुडैय दिव्यमङ्गळविग्रहम् पोले आधेयत्वादिगळाल्सर्वमुम् अवऩुक्कु शरीरमामॆऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। विलै - क्रयम्; उपाधि ऎऩ्ऱबडि। अऩ्ऱि - इल्लामल्; निरुपाधिकमाग इति यावत् । नाम् - नामॆल्लोरुम्। अडियोम् - दासभूतर्। “ऎऩ्ऱु” - ऎऩ्ऩुमिदु। वेदियर् - यथावस्थित वेदतात्पर्यवेत्ताक्कळाऩ नम् पूर्वाचार्यर्गळुडैय। मॆय्प्पॊरुळ् - ‘‘यस्य पृथिवी शरीरं, यस्यात्मा शरीरम्’’ इत्यादिश्रुतिकळाले प्रमितमाऩ सत्यमाऩ पदार्थम्। इदऩाल् जगत्तिऱ्कुम् ईश्वरऩुक्कुमुळ्ळ इन्द शरीरात्मभावत्तै अङ्गीगरिक्काद वैदिकनामधारि-मतान्तरस्थर्गळॆल्लाम् अन्तर्यामिब्राह्मणादिगळिल् प्रतीतमाऩ यथावस्थितार्थत्तै अन्यथावागप् पण्णुगैयाल् अवर्गळ् वेदियरागमाट्टारॆऩ्ऩुमिडम् सूचितम्।
अधिकार-आद्यपद्यत्तिल् इन्द शरीरात्मभाव-सम्बन्धत्तिऱ्कु गम्भीरङ्गळाऩ भेदाभेद-घटकश्रुतिकळिऩ् यथावस्थित-तात्पर्यविज्ञान-प्रयोजकत्वेन प्रतितन्त्र-प्राधान्यम् सॊल्लप्पट्टदु। मुडिविल् यतिसार्वभौम-सम्प्रदायागतमाऩ अदऱ्के अत्यन्त-भेदवादिगळायुम् अत्यन्ताभेदवादिगळायुम् भेदाभेदवादिगळायुम् इऩ्ऩुम् पलवरायुळ्ळ हेतुवादिगळिऩ् विजय-प्रयोजकत्वेनापि प्राधान्यत्तै अरुळिच्चॆय्गिऱार् ‘‘यद्येतम्’’ इति श्लोकेन । यतिसार्वभौमकथितं – भगवद्भाष्यकारराले ‘‘अवस्थितेरिति काशकृत्स्नः’’, ‘‘न तु दृष्टान्तभावात्’’ इत्यादि-सूत्रभाष्यादिगळिल् प्रमाण-उपपत्तिकळोडु सादरमाग अरुळिच्चॆय्यप्पट्टदाऩ, अविद्येति – इङ्गु अविद्याशब्दत्ताल् ‘‘अनात्मन्यात्मबुद्धिर्या’’ इत्यादिगळिल् सॊऩ्ऩ देहात्मभ्रमादिगळ् विवक्षितङ्गळ्। यथावस्थित-तत्त्वहिताद्यावारकङ्गळागैयाल् अदुगळै तमस् ऎऩ्गिऱदु। प्रत्यूषमिति – तन्निवर्तकङ्गळाऩ श्रुतिकळिऩ् यथावस्थित-अर्थबोधङ्गळुक्कु प्रयोजकमागैयाल् इदै प्रभातमॆऩ्ऱदु। एतम् – इन्द शरीरात्मभाव-सम्बन्धरूपमाऩ। प्रतितन्त्रम् – नम् सिद्धान्तत्तिऱ्के असाधारणमाऩ अर्थत्तै। अन्तिमयुगे – कलियुगत्तिल्। इदऩाल् कृतादियुगङ्गळिल् इदु सर्वजनविदितमाय् इरुन्द तॆऩ्ऩुमिडम् सूचितम्। कश्चिदिति – अधिकारि-दौर्लभ्यत्तैक् काट्टुगिऱदु। यदीत्यनेन वेदनस्य सुकृतपरिपाक-लभ्यत्वं द्योत्यते । विपश्चित्तम इति – मितज्ञर्गळ् इदैयऱिन्दाल् अवर्गळुक्कु देहात्म-भ्रमादिगळै निवृत्ति सॆय्दु उपायानुष्ठान-सम्पादकमाम्। विपश्चित्तुक्कळ् इदैयऱिन्दाल् अत्तोडु दुर्वादि-विजय-प्रयोजकमुमाम् ऎऩ्ऱु करुत्तु।
तत्रैकत्र । श्रीभाष्यादिज्ञानपूर्णऩाऩ अव्वॊरुवऩिडत्तिल्। तत्तन्मत-स्थापनायां । हेवाकः – कुतूहलं, तेन प्रथमानाः – अभिवृद्धर्गळाऩ। हैतुकानां – हेतुवादिगळुडैय, याः कथाः – जल्प-वितण्डादिरूप-चर्चै कळो ता एव कल्लोलाः – तरङ्गाः । तेषां कोलाहलः – कलकलशब्दमाऩदु। ‘‘उच्चैरुच्चरितव्यं यत्किञ्चिदजानतापि पुरुषेण, बहुमन्वते हि मूढाः विदुषामपि संशयो भवति’’ इत्युक्तरीत्या मतान्तरस्थ-वाक्यार्थत्तिल् केवलशब्दाडम्बरमात्रसारत्वं द्योतितमागिऱदु। झटिति – विकल्पशिरस्सिलेये। विलयमुपैति – समुद्र-पतित-क्षुद्रनदी-तरङ्गशब्दम्बोल् तत्क्षणत्तिलेये आत्यन्तिकलयत्तै अडैगिऱदु ऎऩ्ऱु करुत्तु।
इति श्रीमदहोबिलमठास्थाने द्विचत्वारिंशत्पट्टे मूर्द्धाभिषिक्तस्य निरवधिकगुरुभक्तिभरितस्य श्रीलक्ष्मीनृसिंहदिव्यपादुकासेवक
श्रीवण्शठकोप श्री श्रीरङ्गशठकोपयतीन्द्रस्य कृतौ श्री सारबोधिन्याख्यायां व्याख्यायां
प्रधानप्रतितन्त्राधिकारः तृतीयः ॥