॥ श्रीः ॥
॥ श्रीमते निगमान्तमहादेशिकाय नमः ॥
॥ श्रीमद्रहस्यत्रयसारे मुमुक्षुत्वाधिकारः ॥ ७ ॥
कालावर्तान् प्रकृतिविकृतीः कामभोगेषु दोषान्
ज्वालागर्तप्रतिमदुरितोदर्कदुःखानुभूतिम् ।
याथातत्थ्यं स्वपरनियतं यच्च दिव्यं पदन्तत्
काराकल्पं वपुरपि विदन् कस्तितिक्षेत बन्धम् ॥१८॥इप्पडि इव्वर्थङ्गळै अध्यात्मशास्त्रङ्गळाले तॆळिन्दु स्वयंप्रकाशत्व-ज्ञातृत्वकर्तृत्वभोक्तृत्वशरीरित्वाणुत्वनित्यत्व निरवयवत्वछेदनदहनक्लेदनशोषणाद्यनर्हत्ववृद्धि-ह्रासरहित स्वरूपत्वादिगळाले यात्मावुक्कु विशेषणीभूतदेहेन्द्रियादिवैलक्ष्ण्यत्तैक् कण्डु इवऩुडैय परलोकगमनदेहान्तरप्राप्तियोग्यत्वनिश्चयत्ताले सामान्येनलोकोत्तीर्णपुरुषार्थयोग्यराय्, नरकपतनादिजन्मान्तरक्लेशङ्गळुक्कञ्जि यवऱ्ऱिऩ् कारणङ्गळाऩ कर्मङ्गळिऩिऩ्ऱुम् निवृत्तराय्, आधेयत्वविधेयत्वशेषत्वाल्प शक्ति-त्वाणुत्वज्ञानसंशयविपर्ययदुःखादियोग्यत्वाशुभाश्रयत्वादिगळाले युण्डाऩ विशेष्य-भूतेश्वरव्यावृत्तिनिश्चयत्ताले भगवत्कैङ्कर्यरूपमाऩ स्वरूपप्राप्तवैभवत्तै यपेक्षि क्कैक्कु योग्यराय्, सर्वापेक्षितसंग्रहमाऩ तिरुमन्त्रत्तैक्कॊण्डु सारत-मार्थङ्गळै यनुसन्धिक्कुम्बोदु प्रथमपदत्तिल् तृतीयाक्षरत्ताले प्रतिपन्नमाऩ ज्ञानत्वाद्यनुसन्धानत्ताले देहतदनुबन्धिकळिल् वरुमहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, प्रथमाक्षरत्तिल् लुप्तचतुर्थियाले प्रतिपन्नमाऩ तादर्थ्यत्ताले देहातिरिक्तात्मस्वरूप तद्गुणङ्गळिल् ‘‘त्वं मेऽहं मे’’ ऎऩ्गिऱ श्लोकत्तिऩ्बडिये तऩक्कु उरिमै युण्डाग निऩैक्किऱ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, मध्यमाक्षरत्तिल वधारणा-र्थत्ताले अन्यशेषभूतोऽहं ऎऩ्ऱुम्, ममान्यश्शेषी ऎऩ्ऱुम् वरुमहङ्कार-ममकारङ्गळैयुम्, मध्यमपदत्तिल् प्रतिपन्नमाऩ निषेधविशेषत्ताले स्वरक्षणव्यापारत्तैप् पऱ्ऱ वरुम् निरपेक्षस्वातन्त्र्यनिरुपाधिकशेषित्वाभिमानरूपङ्गळाऩ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, इन्निषेधसामर्थ्यन् दऩ्ऩाले तृतीयपदत्तिल् चतुर्थियाले यभिप्रेतमाय्भावियाऩ कैङ्कर्यपर्यन्तानुभवमागिऱ फलत्तैप्पऱ्ऱ इप्पोदु फलान्तरानुभवन्यायत्ताले वरुम् स्वाधीनकर्तृत्वभोक्तृत्वस्वार्थकर्तृत्वभोक्तृत्वभ्रमरूपङ्गळाऩ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम् यथायोग्यमार्थमागवुम् शाब्दमागवुमडियऱुत्तु, इप्पडि स्थिरप्रतिष्ठितज्ञानराय्, “अऱ्पसारङ्गळवै सुवैत्तगऩ्ऱॊऴिन्देऩ्”(तिरुवाय्मॊऴि ३-२-६।) “कण्डु केट्टुऱ्ऱु मोन्दुण्डुऴलु मैङ्गरुवि कण्ड विऩ्बन् दॆरिवरिय वळविल्लाच् चिऱ्ऱिऩ्बम्” (तिरुवाय्मॊऴि ४-९-१०।) ‘‘तस्मिन् प्रसन्ने किमिहास्त्यलभ्यं धर्मार्थकामैरलमल्पकास्ते’’ (विष्णुपुराणम् १-२७-९१।) ‘‘अन्तवत्तु फलं तेषां तद्भवत्यल्पमेधसां’’ (गीता ७-२३।) ‘‘अनित्यमसुखं लोक-मिमं प्राप्य भजस्व मां’’ (गीता ९-३३) ‘‘महाबलान् महावीर्याननन्तधनसञ्चयान् । गतान् कालेन महता कथाशेषान्नराधिपान् ॥ श्रुत्वा न पुत्रदारादौ गृहक्षेत्रादिकेऽपि वा । द्रव्यादौ वा कृतप्रज्ञो ममत्वं कुरुते नरः’’ (विष्णुपुराणम् ४-२४-१४२, १४३) ‘‘सर्वं दुःखमयं जगत्’’ (विष्णुपुराणम् १-१७-६९।) ‘‘स्वर्गेऽपि पातभीतस्य क्षयिष्णोर्नास्ति निर्वृतिः’’ (विष्णुपुराणम् ७-५-५०।) ‘‘राज्ये गृध्नन्त्यविद्वांसो ममत्वाहृतचेतसः । अहंमान महापान मदमत्ता न मादृशाः’’ (विष्णुपुराणम् ६-७-७।) ‘‘आब्रह्मभवनादेते दोषास्सन्ति महामुने । अत एव हि नेच्छन्ति स्वर्गप्राप्तिं मनीषिणः’’ (इतिहास-समुच्चयः ४-४९।) ‘‘ब्रह्मणस्सदनादूर्ध्वं तद्विष्णोः परमं पदं । शुद्धं सनातनं ज्योतिः परं ब्रह्मेति तद्विदुः ॥ न तत्र मूढा गच्छन्ति पुरुषा विषयात्मकाः । डंभलोभमदक्रोधद्रोहमोहैरभिद्रुताः ॥ निर्ममा निरहङ्कारा निर्द्वंद्वास्संयतेन्द्रियाः । ध्यान-योगरताश्चैव तत्र गच्छन्ति साधवः’’ (भारतम् आरण्य-पर्व २६२-३७, ३८, ३९।) ‘‘रम्याणि कामचाराणि विमानानि सभास्तदा । आक्रीडा-विविधा राजन् पद्मिन्यश्चामलोदकाः’’ (भारतम् शान्ति-पर्व १९६-४।) ‘‘एते वै निरयास्तात स्थानस्य परमात्मनः’’ (भारतम् शान्ति-पर्व १९६-६।) इत्यादि प्रमाणङ्गळाले अल्पत्वास्थिरत्वदुःखमूलत्वदुःखमिश्रत्वदुःखोदर्कत्वविपरीताभिमानमूलत्व-स्वाभाविकानन्दविरुद्धत्वङ् गळागिऱ वचिद्विषयानुभवदोषसप्तकत्तैयुम्, इवऱ्ऱिल् यथासंभवमुण्डाऩ चेतनमात्रानुभवदोषङ्गळैयुम्, इव्वनुभवङ्गळुक् कॆदिर्त्तट्टाऩ भगवदनुभवत्तिऩ् वैलक्षण्यत्तैयुम् विशदमाग वनुसन्धित्तु, ‘‘परमात्मनि यो रक्तो विरक्तोऽपरमात्मनि’’ (बार्हस्पत्यस्मिरुदि।) ऎऩ्गिऱ ववस्थैयैयुडैयराय्,‘‘प्रवृत्तिलक्षणं धर्मं प्रजापतिरथाब्रवीत्’’ (भारतम् शान्ति-पर्व २१९-४-२।) ऎऩ्गिऱ प्रवृत्तिधर्मङ्गळिऩिऩ्ऱुम् निवृत्तराय्, ‘‘निवृत्तिलक्षणं धर्ममृषिर्नारायणोऽब्रवीत्’’ ऎऩ्गिऱ निवृत्तिधर्मङ्गळिले प्रवृत्त राऩवर्गळ् मुमुक्षुक्कळाऩ वधिकारिकळ्, कीऴ्च्चॊऩ्ऩबडियिले परावरङ्गळाऩ तत्त्वङ्गळुम् पुरुषार्थङ्गळुन् तॆळिन्दालुमिप्पडि वैराग्यपूर्वकमागपरमपुरुषार्थोपायानुष्ठानत्तिल् प्रवृत्तियाऩागिल् ‘‘शीलवृत्तफलं श्रुतं’’ (भारतम् सबा-पर्व ५-११६।) ‘‘शमार्थं सर्व-शास्त्राणि विहितानि मनीषिभिः । तस्मात्स सर्वशास्त्रज्ञो यस्य शान्तं मनस्सदा’’ (इतिहास-समुच्चयः १२-३७) ऎऩ्गिऱ श्रुतफलत्तैयुमिऴन्दु ‘‘नाच्छादयति कौपीनं न दंशमशकापहम् । शुनः पुच्छमिवानर्थं पाण्डित्यं धर्मवर्जितं’’ (मनुस्मिरुदि ४-१।) ऎऩ्गिऱबडिये हास्यऩाम्। आगैयाल् ‘‘वयसः कर्मणोऽर्थस्य श्रुतस्याभिजनस्य च । वेषवाग्वृत्तिसारूप्यमाचरन्विचरेदिह’’ (मनुस्मिरुदि ४-८) ऎऩ्गिऱबडिये श्रुतानुरूपमाग स्वोचितमाऩ परमपुरुषार्थापायानुष्ठानत्तिले त्वरिक्कुमवर्गळ् “तऩ् करुमञ्जॆय्यप् पिऱरुगन्दार्” ऎऩ्गिऱबडिये ‘‘तन्देवा ब्राह्मणं विदुः’’ (भारतम् शान्ति-पर्व ११८-११।) ‘‘प्रणमन्ति देवताः’’ (विष्णुधर्मः ४३-२८।) इत्यादिगळिऱ् सॊल्लुमेऱ्ऱम् पॆऱुवर्गळ्। निऩ्ऱपुराणऩडियिणैयेन्दु नॆडुम्बयऩुम्
पॊऩ्ऱुदले निलैयॆऩ्ऱिडप् पॊङ्गुम् पवक्कडलुम्
नऩ्ऱिदु तीयदिदॆऩ्ऱु नविऩ्ऱवर् नल्लरुळाल्
वॆऩ्ऱु पुलऩ्गळै वीडिऩै वेण्डुम् पॆरुम्बयऩे। // १४ //विषमधुबहिष्कुर्वन्धीरो बहिर्विषयात्मकं
परिमितरसस्वात्मप्राप्तिप्रयासपराङ्मुखः ।
निरवधिमहानन्दब्रह्मानुभूतिकुतूहली
जगति भविता दैवात्कश्चिज्जिहासितसंसृतिः ॥ १९ ॥
इति श्रीकवितार्किकसिंहस्य सर्वतन्त्रस्वतन्त्रस्य श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य कृतिषु श्रीमद्रहस्यत्रयसारे मुमुक्षुत्वाधिकारस्सप्तमः ॥
श्रीमते निगमान्तमहादेशिकाय नमः ॥