॥ श्रीः ॥
॥ श्रीमते निगमान्तमहादेशिकाय नमः ॥
॥ श्रीमद्रहस्यत्रयसारे परिपूर्णब्रह्मानुभवाधिकारः ॥ २२ ॥
वितमसि पदे लक्ष्मीकान्तं विचित्रविभूतिकं
सचिवगमितस्संपद्याविर्भवत्सहजाकृतिः ।
स्फुटतदपृथक्सिद्धिस्सिद्ध्यद्गुणाष्टकतत्फलो
भजति परमं साम्यं भोगे निवृत्तिकथोज्झितम् ॥ ४८ ॥
इक् गतिविशेषत्ताले सॆऩ्ऱवनुडैय परिपूर्णब्रह्मानुभवमिरुक्कुम्बडि यॆङ्ङनेयॆन्निल्; ‘अनैत्तुलगुमुडैयवरविन्दलोसन नैत्तिनैत्तनैयुम् विडाळ्’(तिरुवाय्मॊऴि 6-7-12.) इत्यादिगळिऱ्पडिये सर्वदेश सर्वकाल सर्वावस्थैगळिलुम् सर्वेश्वरनै अनन्तङ्गळान विग्रहगुण विभूतिचेष्टितङ्गळिलॊऩ्ऱुङ्गुऱैयामे निरतिशयभोग्यमाग विषयीकरित्तुक्कॊण्डिरुक्कुम्. इव्वनुभवम् ईश्वरनुक्कु मिवनुक्कुमत्यन्ततुल्यमागैयाले परमसाम्यञ्चॊल्लुगिऱदु.
उणर्मुऴुनलम्’(तिरुवाय्मॊऴि 1-1-2.) ऎऩ्ऱुम्,
“निरस्तातिशयाह्लादसुखभावैकलक्षणा ।
भेषजं भगवत्प्राप्तिरेकान्तात्यन्तिकी मता ॥“(विष्णुपुराणम् 6-5-59.)
ऎऩ्ऱुञ्चॊल्लुगिऱप्पडिये भगवत्स्वरूपम् भोग्यमागप्प्राप्तम्, मऱ्ऱुळ्ळवै भोग्यमाम्बडियॆङ्ङनेयॆन्निल्; राजमहिषिक्कु राजाभोग्यनानाल् अवनुक्कभिमतङ्गळाय् अवनुडैय भोगत्तुक्कुऱुप्पान भोगोपकरणभोगस्थानादिगळुम् इवळुक्कनुकूल मामाप्पोले इङ्गुम् भगवत्स्वरूपानुबन्धिगळानवैयॆल्लाम् भोग्यमागक् कुऱैयिल्लै. इप्पडि सर्वप्रकारविशिष्टनाय्क्कॊण्डु सर्वेश्वरन्
भोग्यनॆन्नुमिडम् श्रुतिस्मृत्यादिगळिले प्रसिद्धम्. इव्वर्थत्तै भूमाधिकरणत्तिले साधित्तरुळिनार्. इवऱ्ऱिल् निरतिशयानुकूल्यत्ताले परमप्राप्यमागै याले भगवत्स्वरूपत्तै परमपदमॆन्गिऱदु. इब् भगवत्स्वरूपत्तिनुडैय परिपूर्णानुभवम् पॆऱुवदु भोग्यतममाय् सर्वोत्तरमायिरुप्पदॊरु स्थानविशेष
स्थानविशेषत्तिले सॆऩ्ऱालागैयाले अन्द स्थानविशेषत्तैयुम् परमपदमॆन्गिऱदु. इव्वनुभवत्तुक्काश्रयमाय्क्कॊण्डनुभाव्यमागैयाले भगवद्विभूतिभूतमाय् ज्ञानानन्दलक्षणमान तन् स्वरूपत्तैयुम् परमपदमॆन्गिऱदु. इवै मूऩ्ऱुक्कुम् मऱ्ऱुळ्ळवऱ्ऱुक्कुम् प्राप्यत्वमात्रमविशिष्टम्. इप्पडि भगवत्स्वरूपगुणविग्रहादिगळुम् शुद्धसत्वाश्रयमान नित्यविभूतियुम् स्वस्वरूपमुम् भोग्यमानालुम् प्रतिकूलमाग प्रत्यक्षादिप्रमाणसिद्धमाय् मुमुक्षुवुक्कु त्याज्यमाग
शास्त्रङ्गळिऱ्चॊल्लप्पट्ट लीलाविभूतियिल् पदार्थङ्गळ् मुक्तनुक्कु भोग्य मागक्कूडुमोव् ऎन्निल् अदिलुङ्गुऱैयिल्लै. पित्तोपहतनुक्कु प्रतिकूलमान पाल् पित्तम् शमित्तालनुकूलमामाप्पोलवुम् सार्वभौमनान पिताविनुडैय सिऱैक्कूडम् सिऱैगिडक्किऱ राजकुमारनुक्कु अप्पोदु प्रतिकूलमाय् राजा सिऱैक्कूडत्तिनिऩ्ऱुम् पुऱप्पडविट्टुगन्दु तुल्यभोगनाग वैत्तवळविल् सिऱैक्कूडमानदु कोप्पुक् कुलैयादिरुक्कच् चॆय्दे पिताविन् विभूतियॆऩ्ऱनुकूलमामाप्पोलवुम् “यस्त्वया सह स स्वर्गो निरयो यस्त्वया विना”(रामायणम् अयोध्याकाण्डम् 30-18) ऎऩ्ऱुम् “न हि मे जीवितेनार्थो नैवार्थैर्न च भूषणैः । वसन्त्या-
राक्षसीमध्ये विनारामं महारथम्”(रामायणम् सुन्दरकाण्डम् 26-5) ऎऩ्ऱुम्, एऱाळुमिऱैयोनिलुञ्चॊल्लु किऱप्पडिये भगवत्संश्लेषमिऩ्ऱिक्के तान् निऩ्ऱ-पोदु कर्मानुरूपमागत् तनक्कु प्रतिकूलमायुमल्पानुकूलमायुन्दोऱ्ऱिन लीलाविभूतियिल् पदार्थङ्गळ् मुक्तनाय् निरन्तरभगवदनुभवम् पण्णुगिऱवनुक्कु निरतिशयभोग्यवर्गत्तिले सॊरुगैयुपपन्नम्. इप्पडि बद्धरुक्कु प्रतिकूलमायुमल्पानुकूलमायुम्
कर्मबन्धमिल्लादार्क्कनुकूलस्वभावमायुमिरुक्कै अप्पदार्थङ्गळुक्कु भगवदिच्छासिद्धम्. इप्पडि स्वेच्छासिद्धमान वानुकूल्यत्तैयुडैत्तान तन् प्रकारङ्गळॆल्लात्तोडुङ्गूडिन श्रीमानान नारायणन् प्राप्यनॆन्नुमिडम् तिरुमन्त्रत्तिलुम् द्वयत्तिलुम् चतुर्थ्यन्तपदङ्गळिलेयभिप्रेतम्. मुन्बु सॊन्न कैङ्कर्यम् इप्पडि परिपूर्णानुभवत्ताले पिऱन्द प्रीति विशेषत्तुक्कुप् परीवाहमॆन्नुमिडत्तै
गद्यत्तिले पलगालुमरुळिच्चॆय्दार्. मुक्तदशैयिल् श्रुतिसिद्धमान जक्षणादिगळुम् ज्ञात्यादिसंपादनङ्गळुमॆल्लाम् पुण्यपापरूपकर्मनिरपेक्षभगवदिच्छानुगुण स्वेच्छामूलङ्गळागैयाले कर्मफलमऩ्ऱिक्के अनुभवपरीवाहमान केवलकैङ्कर्यत्तिले अन्तर्भूतङ्गळ्. आगैयाल् प्राप्तियायऱ्ऱदु यथाभिमतकैङ्कर्यपर्यन्तपरिपूर्णब्रह्मानुभवमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु. इव्वनुभवमुण्डानाल् पिन्बॊरु कालत्तिलुमऴियादॆन्नुमिडम् “प्राप्यते परमं धाम यतो नावर्तते यतिः,( अहिर्-बुध्न्य-संहिता 37-26.) “मामुपेत्य पुनर्जन्म दुःखालयमशाशस्वतम् । नाप्नुवन्ति महात्मानस्संसिद्धिं परमां गताः ॥ आब्रह्मभुवनाल्लोकाः पुनरावर्त्तिनोऽर्जन! । मामुपेत्यतु कौन्तेय! पुनर्जन्म न विद्यते”(गीता 8-15-16.) “यदा स केवलीभूतष्षड्विंशमनुपश्यति । तदा स सर्वसिद्धत्वात्पुनर्जन्म न विन्दति”,(भारतम् शान्तिपर्व 323-81)
“गत्वा गत्वा निवर्तन्ते चन्द्रसूर्यादयो ग्रहाः ।
अद्यापि न निवर्तन्ते द्वदाशाक्षरचिन्तकाः,( विष्णुपुराणम् 1-6-40.)
‘वायिनाल् नमो नारणावॆऩ्ऱु मत्तगत्तिडैक् कैगळैक् कूप्पिप् पोयिनाऱ्
पिन्नैयित्तिसैक्कॆऩ्ऱुम् पुणैगॊडुक्किलुम् पोगवॊट्टरे’(पॆरियाऴ्वार् तिरुमॊऴि 4-5-2.) इत्यादिगळिले प्रसिद्धम्. भगवत्कैङ्कर्यान्तर्गतमान स्वच्छन्दविहारत्ताले लीलाविभूतियिले पुगुन्दालुम् इव्वनुभवत्तुक्कु सङ्कोचादिगळ् पिऱवामैयाले पुनरावृत्तियिल्लैयॆन्गिऱदु. इप्पडि उत्तरावधियिल्लादविव्वनुभवम् पॆऱुवार्क्कन्तिमशरीरम् देवमनुष्यादिगळिलिन्नदॆऩ्ऱु तॆरियादु. ब्रह्मादिगळुक्कुम् मोक्षमुण्डु. अप्पडिये “धर्मव्याधादयोऽप्यन्ते पूर्वाभ्यासाज्जु-
गुप्सिते । वर्णावरत्वे संप्राप्तास्संसिद्धिं श्रमणी यथा”(विष्णुधर्मम् 10-2-29.) ऎऩ्ऱु महर्षिगळ् सॊन्नार्गळ्. आगैयाल् मुमुक्षुदशैयिल् औपाधिकङ्गळान वुत्कर्षापकर्षङ्गळैक्कॊण्डु मुक्तदशैयिलुमनुभवतारतम्यमुण्डॆऩ्ऱ आनन्दतीर्थीयर् मुक्तरुक्कॆल्लाम् सर्वेश्वरनोडे परमसाम्यञ्चॊल्लुगिऱ श्रुत्यादिगळै मऱन्दार्गळ्. आचारवैकल्यमुडैय मुमुक्षुक्कळुक्कु आनन्दह्रासमुण्डाम् ऎऩ्ऱु सिलर् सॊल्लुम् वचनमाप्तमानलुम् मुक्तनावदऱ्कु मुन्ने वरुम् भगवदनुभवत्तिल् सङ्कोच
त्तैच् चॊल्लिऱ्ऱामत्तनै. पिऱ्पड मुक्तरानार्क्कुम् नाळिऴवे पोक्किप् पॊरुळिऴविल्लै. श्रीविष्णुलोकादिगळिले सालोक्यसारूप्यादि मात्रम् पॆऱ्ऱार्क्कु मुक्तव्यपदेशम् अदूरविप्रकर्षत्तालेयामत्तनै. इव्वर्थम् “लोकेषु विष्णोर्निवसन्ति केचित् समीपमृच्छन्ति च केचिदन्ये । अन्ये तु रूपं सदृशं भजन्ते सायुज्यमन्ये स तु मोक्ष उक्तः”(श्रीभागवतम् (?)) ऎऩ्ऱु नियमिक्कैयाले सिद्धम्. इदु परमपदत्तिले
सॆऩ्ऱाल् वरुम् सायुज्यमे मोक्षमॆन्गिऱदु. अदुक्कुळ्ळे सहस्रत्तिल् शतादिगळैप्पोले सालोक्यादिगळॆल्लामन्तर्भूतङ्गळागैयाल् अङ्गॊ रुवर्क्कुम् वैषम्यमिल्लै, “मोक्षं सालोक्यसारूप्यं प्रार्थये न कदाचन । इच्छाम्यहं महाबाहो सायुज्यं तव सुव्रत”(2-तु जितन्तेस्तोत्तिरम् 36) ऎन्गिऱविडत्तिलुमिव्वर्थङ्गण्डु कॊळ्वदु. सायुज्यमावदु सयुक्किनुडैय भावम्. सयुक्कावानॊरु भोग्यत्तिले भोक्ता वाय्क्कॊण्डु कूडवन्वयिक्कुमवन्. इङ्गु सप्रकारब्रह्ममागिऱ भोग्यत्तिले
ब्रह्ममुम् मुक्तनुङ्गूड भोक्ताक्कळायन्वयिक्कैयाले मुक्तनै सयुक् कॆन्गिऱदु. इप्पडियागिल् श्रुतियिल् सायुज्यशब्दमुम् सार्ष्टिताशब्दमुम् सेर प्रयोगिप्पानेनॆन्निल्; सायुज्यमुभयोरत्र भोक्तव्यस्याविशिष्टता । सार्ष्टिता तत्र भोगस्य तारतम्यविहीनता ॥ मुक्तनुक्कु जगद्व्यापारमिल्लैयेयागिलुम् कृषिपण्णिन पितावुम् निर्व्यापाररान पुत्रादिगळुम् कृषिफलत्तै भुजिक्कुमाप्पोले जगद्व्यापारत्ताल् वरुम् रसम् व्यापरिक्किऱ वीश्वरनुक्कुम् पार्त्तिरुक्किऱ मुक्तनुक्कुम्
तुल्यम्. सूत्रकाररुम् “जगद्व्यापारवर्जं”(ब्रह्मसूत्रम्4-4-17.) ऎऩ्ऱु तुडङ्गि “भोगमात्रसाम्यलिङ्गाच्च”(ब्रह्मसूत्रम्4-4-21.) ऎऩ्ऱरुळिच्चॆय्दार्. “सामरस्यं हि सायुज्यं वदन्ति ब्रह्मवादिनः”(शाकटायन.) ऎऩ्ऱु शाकटायननुम् सॊन्नान्. शब्दशक्तियिऩ्ऱिक्केयिरुक्क भेदश्रुतिगळुम् विरोधिक्क सायुज्यशब्दत्तुक्कु ऐक्यम् पॊरुळाग निनैत्तिरुप्पार्क्कु मुक्तन् परमसाम्यत्तै अडैयुम् ऎऩ्ऱुम् तादृक्काम् ऎऩ्ऱुञ्चॊल्लुगिऱ श्रुतिगळुम् विरोधिक्कुम्. “मम साधर्म्यमागताः”(गीता 14-2.) ऎऩ्ऱु गीताचार्यनुमरुळिच्चॆय्दान्.
इव्वर्थत्तै “परेण परधर्मी च भवत्येष समेत्यवै । विशुद्धधर्मा शुद्धेन बुद्धेन च स बुद्धिमान् ॥ विमुक्तधर्मामुक्तेन समेत्यभरतर्षभ! । वियोगधर्मणा चैव वियोगात्मा भवत्यपि ॥ विमोक्षिणा विमोक्षी च समेत्येह तथा भवेत् । शुचिकर्मणा शुचिश्चैष भवत्यमितदीप्तिमान् ॥ विमलात्मा च भवति समेत्य विमलात्मना । केवलात्मा तथा चैषः केवलेन समेत्य वै ॥ स्वतन्त्रश्च स्वतन्त्रेणस्वतन्त्रत्वमुपाश्नुते । एतावदेतत्कथितं मया ते तथ्यं महाराज! यथार्थतत्वम् । अमत्सरस्त्वं प्रतिगृह्य चार्थं सनातनं ब्रह्म विशुद्धमाद्यम्”(भारतम् शान्तिपर्व 313-26-31) ऎऩ्ऱु वसिष्ठकराळसंवादत्तिल् परक्कप्
पेसि, इदुवे परमार्थम् ऎऩ्ऱु महर्षिनिगमित्तान्. इङ्गु मुक्तनै स्वतन्त्र नॆन्गिऱदु कर्मवश्यनऩ्ऱॆऩ्ऱबडि. मुक्तविषयमान स्वराट्छब्दत्तै “अकर्मवश्यः” ऎऩ्ऱु भाष्यकारर् व्याख्यानम् पण्णियरुळिनार्. इप्पडि श्रुतिस्मृतिसूत्रङ्गळिले साम्यम् कण्ठोक्तमागैयाल् मुक्तदशैयिल् ऐक्यम् तोऩ्ऱिन विडङ्गळॆल्लाम् “रामसुग्रीवयोरैक्यं देव्येवं समजायते”(रामायणम् सुन्दरकाण्डम् 35-51.) त्यादिगळिऱ्पडिये भेदश्रुत्यविरोधेन कण्डुगॊळ्वदु. इङ्ङनल्लाद पोदु
“यदा तु मन्यतेऽन्योऽहमन्य एष इति द्विजः । तदा स केवलीभूतष्षड्विंशमनुपश्यति ॥ अन्यश्चराजन्! स परस्त-थान्यः पञ्चविंशकः । तत्स्थत्वादनुपश्यन्ति ह्येक एवेति साधवः ॥ अन्यश्च राजन्! स परस्तथान्यः पञ्चविंशकः । तेनैतन्नाभिजानन्ति पञ्चविंशकमच्युतम् ॥ जन्ममृत्युभयाद्भीतास्साङ्ख्ययोगाश्च-काश्यप! । षड्विंशमनुपश्यन्ति शुचयस्तत् परायणाः”(भारतम् शान्तिपर्व 323-77-80), “उत्तमः पुरुषस्त्वन्यः”(गीता 15-17.), “तत्र यः परमात्मा तु स नित्यो निर्गणस्स्मृतः । स तु नारायणो ज्ञेयस्सर्वात्मा पुरुषोहि सः ॥ न लिप्यते
कर्मफलैः पद्मपत्रमिवांभसा । कर्मात्मात्ववरो योऽसौ मोक्षबन्धैस्सयुज्यते”( भारतम् शान्तिपर्व 361-14-15.) “अयःपिण्डे यथा वह्निर्भिन्नस्तिष्ठत्यभिन्नवत् । तथा विश्वमिदं देवो ह्यावृत्यपरितिष्ठती”(जयाक्यसंहिता. (?)) त्यादि प्रमाणसहस्रम् विरोधिक्कुम्. आगैयाल् मुक्तनुक्कु ज्ञानभोगादिगळाल् वन्द परमसाम्यमेयुळ्ळदु. ईश्वरनुक्कु छत्रचामरादिगळैप्पोले लक्षणमागच् चॊन्न
जगत्कारणत्व मोक्षप्रदत्व सर्वाधारत्व सर्वनियन्तृत्व सर्वशेषित्व सर्वशरीरत्व सर्वशब्दवाच्यत्व सर्ववेदवेद्यत्व सर्वलोकशरण्यत्व सर्वमुमुक्षूपास्यत्व सर्वफलप्रदत्व सर्वव्याप्तज्ञानानन्दस्वरूपत्व लक्ष्मीसहायत्वादिगळ् प्रतिनियतङ्गळ्. मुक्तनुक्कु आधेयत्व विधेयत्व शेषत्वाणुत्वादिगळ् व्यवस्थितङ्गळ्. इप्पडियागिल्; “न संपदां समाहारे विपदां विनिवर्तने । समर्थो विद्यते कश्चित्तं विना पुरुषोत्तमम्”(परमसंहिता. (?)) ऎन्गिऱ निलैयाय् स्वतन्त्ररल्लाद मुक्तरुक्कु एदेनुमॊरु हेतुवाले आवृत्तिशङ्गै वारादोवॆन्निल्; अदु वारादु; “सायुज्यं प्रतिपन्ना ये तीव्रभक्तास्तपस्विनः । किङ्करा मम ते नित्यं भवन्ति निरुप-द्रवाः”(परमसंहिता. (?)) ऎऩ्ऱु ताने यरुळिच्चॆय्दानिऱे. मुमुक्षुदशैयिल् केवलाचित्तैयुम् केवलचित्तैयुमनुभविक्कैयागिऱ ऐश्वर्यकैवल्यङ्गळिल् वैराग्यम् पिऱन्दविदु मुक्तनुक्कु ब्रह्मात्मकमाग सर्वत्तैयुम् काण्गैयाले केवलानुभवप्रसङ्गमिल्लै यामैयालुम् अन्द पुरुषार्थान्तरङ्गळिनुडैय दोषमॆल्लाम् नित्यप्रत्यक्षित
मागैयालुम् प्रतिष्ठितमायिऱ्ऱु. आगैयाल् तन्निच्छैयडियाग आवृत्ति शङ्गैयिल्लै. चिदचिदीश्वरतत्वत्रय विषयमागवुम् हेयोपादेयविषयमागवुम् मुन्बु पिऱन्द ज्ञानमिप्पोदु विच्छेदसङ्कोचङ्गळिल्लादबडि विकसितमायिऱ्ऱु. आगैयाल् तन् अज्ञानमडियाग आवृत्ति शङ्गिक्कवॊण्णादु. भगवद्विषयवैलक्षण्यज्ञानत्ताले मुन्बु पिऱन्द भक्तिशब्दवाच्यमान प्रीतिरूपापन्नज्ञान मिप्पोदु शास्त्रङ्गळुक्कु निलमल्लाद भगवद्वैलक्षण्यमॆल्लाम् प्रत्यक्षमान पडियाले निरतिशयप्रीतिरूपापन्नमाय्त् तलैक्कट्टिऱ्ऱु. इप्पडियिरुक्कै याले ‘‘स च मम प्रियः”(गीता 7-17.) ऎऩ्ऱ वीश्वरनुडैय प्रीत्यतिशयम् अवन् तन्नालुम्
नियमिक्कवॊण्णादबडि करैबुरण्डिवनोडु परंपरया सम्बन्धमुडैय तिडर् निलङ्गळिलुमेऱिप्पायुम्बडियायिऱ्ऱु. आगैयाल् कर्ममिल्लैयेयागिलुम् स्वतन्त्रनान ईश्वरनुडैय विच्छैयाले पुनरावृत्ति युण्डागिऱ तोवॆऩ्ऱु शङ्गिक्कवॊण्णादु. शास्त्रवश्याधिकारङ्गऴिगैयाले मुक्तदशैयिलाज्ञातिलङ्घनमिल्लै. अवनुगप्पे तनक्कुगप्पागैयाले ईश्वराभिमतत्तुक्कु विपरीतमानवनुष्ठानमिल्लै. आगैयाल् कैङ्कर्यपर्यन्त परिपूर्णब्रह्मानुभवरूपमान मोक्षाख्यपुरुषार्थम् मेल् यावदात्मभावियायिऱ्ऱु. इवैयॆल्लात्तैयुम् निनैत्तु ‘‘अनावृत्तिश्शब्दादनावृत्तिश्शब्दात्”(ब्रह्मसूत्रम्4-4-22.) ऎऩ्ऱु सूत्रकाररु मरुळिच्चॆय्दार्.
एऱि ऎऴिऱ्पदमॆल्लावुयिर्क्कुमिदमुगक्कुम्
नाऱुदुऴाय्मुडि नादनै नण्णि यडिमैयिल् नम्
कूऱुगवर्न्दु कुरुक्कळ् कुऴाङ्गळ् कुरैगऴऱ् कीऴ्
माऱुदलिऩ्ऱि मगिऴ्न्दॆऴुम् पोगत्तु मन्नुवमे. (29)
अविश्रान्तश्रद्धाशतकलहकल्लोलकलुषा
ममाविर्भूयासुर्मनसि मुनिसिद्धादिसुलभाः ।
मधुक्षीर न्याय स्वगुणविभवासञ्जनकन-
न्महानन्दब्रह्मानुभवपरीवाहा बहुविधाः ॥ ४९ ॥
इति श्रीकवितार्किकसिंहस्य सर्वतन्त्रस्वतन्त्रस्य
श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य कृतिषु
श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
परिपूर्णब्रह्मानुभवाधिकारः द्वाविंशः ॥
श्रीमते गिमान्तमहादेशिकाय नमः ॥
सन्दृष्टस्सारवाग्वित् स्वपर निशितधीस्सङगजिन्नैकसंस्थ
स्स्पष्टोपायोऽतिखिन्नस्सपरिकरभरन्यासनिष्पन्नकृत्यः ।
स्वावस्थार्हं सपर्याविधिमिह नियतं व्यागसं क्वापिबिभ्र
न्निर्मुक्तस्थूलसूक्ष्मप्रकृतिरनुभवत्यञ्युतं नित्यमेकः ॥ ५० ॥
इति श्रीकवितार्किकसिंहस्य सर्वतन्त्रस्वतन्त्रस्य
श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य कृतिषु
श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
अर्थानुशासनभागः प्रथमः ॥
श्रीमते निगमान्तमहादेशिकाय नमः ॥