॥ श्रीमद्रहस्यत्रयसारे मुमुक्षुत्वाधिकारः ॥ ७ ॥
७।१ कालावर्तान् प्रकृतिविकृतीः कामभोगेषु दोषान्
ज्वालागर्तप्रतिमदुरितोदर्कदुःखानुभूतिम् ।
याथातत्थ्यं स्वपरनियतं यच्च दिव्यं पदन्तत्
काराकल्पं वपुरपि विदन् कस्तितिक्षेत बन्धम् ॥ १८ ॥
७।२ इप्पडि इव्वर्थङ्गळै अध्यात्मशास्त्रङ्गळाले तॆळिन्दु स्वयंप्रकाशत्व-ज्ञातृत्वकर्तत्वभोक्तृत्वशरीरित्वाणुत्वनित्यत्व निरवयवत्वछेदनदहनक्लेदनशोषणाद्यनर्हत्ववृद्धि-ह्रासरहित स्वरूपत्वादिगळाले यात्मावुक्कु विशेषणीभूतदेहन्द्रियादिवैलक्ष्ण्यत्तैक् कण्डु इवऩुडैय परलोकगमनदेहान्तरप्राप्ति योग्यत्व निश्चयत्ताले सामान्येन
७।३ लोकोत्तीर्णपुरुषार्थयोग्यराय्, नरकपतनादिजन्मान्तरक्लेशङ्गळुक्कञ्जि यवऱ्ऱिऩ् कारणङ्गळाऩ कर्मङ्गळिऩिऩ्ऱुम् निवृत्तराय्, आधेयत्वविधेयत्वशेषत्वाल्प शक्ति-त्वाणुत्वज्ञानसंशयविपर्ययदुःखादियोग्यत्वाशुभाश्रयत्वादिगळाले युण्डाऩ विशेष्य-भूतेश्वरव्यावृत्तिनिश्चयत्ताले भगवत्कैङ्कर्यरूपमाऩ स्वरूपप्राप्तवैभवत्तै यपेक्षि क्कैक्कु योग्यराय्, सर्वापेक्षितसंग्रहमाऩ तिरुमन्त्रत्तैक्कॊण्डु सारत-
७।४ मार्थङ्गळै यनुसन्धिक्कुम्बोदु प्रथमपदत्तिल् तृतीयाक्षरत्ताले प्रतिपन्नमाऩ ज्ञानत्वाद्यनुसन्धानत्ताले देहतदनुबन्धिकळिल् वरुमहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, प्रथमाक्षरत्तिल् लुप्तचतुर्थियाले प्रतिपन्नमाऩ तादर्थ्यत्ताले देहातिरिक्तात्मस्वरूप तद्गुणङ्गळिल् ‘‘त्वं मेऽहं मे’’ ऎऩ्गिऱ श्लोकत्तिऩ्बडिये तऩक्कु उरिमै युण्डाग निऩैक्किऱ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, मध्यमाक्षरत्तिल वधारणा-
७।५ र्थंत्ताले अन्यशेषभूतोऽहं ऎऩ्ऱुम्, ममान्यश्शेषीऎऩ्ऱुम् वरुमहङ्कारममकारङ्गळयुम्, मध्यमपदत्तिल् प्रतिपन्नमाऩ निषेधविशेषत्ताले स्वरक्षणव्यापारत्तैप् पऱ्ऱवरुम् निरपेक्षस्वातन्त्र्यनिरुपाधिकशेषित्वाभिमानरूपङ्गळाऩ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम्, इन्निषेधसामर्थ्यन्दऩ्ऩाले तृतीयपदत्तिल् चतुर्थियाले यभिप्रेत
७।६ माय् भावियाऩ कैङ्कर्यपर्यन्तानुभवमागिऱ फलत्तैप्पऱ्ऱ इप्पोदु फलान्तरानु-भवन्यायत्ताले वरुम् स्वाधीनकर्तृत्वभोक्तृत्वस्वार्थकर्तत्वभोक्तृत्वभ्रमरूपङ्गळाऩ वहङ्कारममकारङ्गळैयुम् यथायोग्यमार्थमागवुम् शाब्दमागवुमडियऱुत्तु इप्पडि स्थिरप्रतिष्ठितज्ञानराय्, “”अऱ्पसारङ्गळवै सुवैत्तगऩ्ऱॊऴिन्
७।७ तेऩ्””(तिरुवाय्मॊऴि ३-२-६।) “”कण्डु केट्टुऱ्ऱुमोन्दुण्डुऴलुमैङ्गरुविगण्डविऩ् पन्दॆरिवरियवळविल्लाच्चिऱ्ऱिऩ्बम्””(तिरुवाय्मॊऴि ४-९-१०।) ‘‘तस्मिन् प्रसन्ने किमिहास्त्यलभ्यं धर्मार्थकामैरलमल्पकास्ते’’(विष्णुपुराणम् १-२७-९१।) ‘‘अन्तवत्तु फलं तेषां तद्भवत्यल्पमेधसां’’(गीता ७-२३।) ‘‘अनित्यमसुखं लोक-
७।८ मिमं प्राप्य भजस्व मां’’(गीता ९-३३) ‘‘महाबलान् महावीर्याननन्तधनसञ्चयान् । गतान् कालेन महता कथा-शेषान्नराधिपान् ॥ श्रुत्वा न पुत्रदारादौ गृहक्षेत्रादिकेऽपि वा । द्रव्यादौ वा कृतप्रज्ञो ममत्वं कुरुते नरः’’(विष्णुपुराणम् ४-२४-१४२, १४३) ‘‘सर्वं दुःखमयं जगत्’’(विष्णुपुराणम् १-१७-६९।) ‘‘स्वर्गेऽपि पातभीतस्य क्षयिष्णोर्नास्ति निर्वृतिः’’(विष्णुपुराणम् ७-५-५०।) ‘‘राज्ये गृध्नन्त्यविद्वांसो ममत्वाहृतचेतसः । अहंमान महापान मदमत्ता न मादृशाः’’(विष्णुपुराणम् ६-७-७।) ‘‘आब्रह्मभवनादेते दोषास्सन्ति महामुने । अत एव हि नेच्छन्ति स्वर्गप्राप्तिं मनीषिणः’’(इतिहास-समुच्चयः ४-४९।) ‘‘ब्रह्मणस्सदनादूर्ध्वं तद्विष्णोः परमं पदं । शुद्धं सनातनं ज्योतिः परं ब्रह्मेति तद्विदुः ॥ न तत्र मूढा गच्छन्ति पुरुषा विषयात्मकाः । डंभलोभमदक्रोधद्रोहमोहैरभिद्रुताः ॥ निर्ममा निरहङ्कारा निर्द्वंद्वास्संयतेन्द्रियाः । ध्यान-
७।९ योगरताश्चैव तत्र गच्छन्ति साधवः’’(पारदम् आरण्य-पर्व २६२-३७, ३८, ३९।) ‘‘रम्याणि कामचाराणि विमानानि सभास्तदा । आक्रीडा-विविधा राजन् पद्मिन्यश्चामलोदकाः’’(पारदम् शान्दि-पर्व १९६-४।) ‘‘ एते वै निरयास्तात स्थानस्य परमात्मनः’’(पारदम् शान्दि-पर्व १९६-६।) इत्यादि प्रमाणङ्गळाले अल्पत्वास्थिरत्वदुःखमूलत्वदुःखमिश्रत्वदुःखोदर्कत्वविपरीताभिमानमूलत्व-स्वाभाविकानन्दविरुद्धत्वङ् गळागिऱ वचिद्विषयानुभवदोषसप्तकत्तैयुम्, इवऱ्ऱिल् यथासंभवमुण्डाऩ चेतनमात्रानुभवदोषङ्गळैयुम्, इव्वनुभवङ्गळुक् कॆदिर्त्तट्टाऩ भगवदनुभवत्तिऩ् वैलक्षण्यत्तैयुम् विशदमाग वनुसन्धित्तु, ‘‘परमात्मनि यो रक्तो विरक्तोऽपरमात्मनि’’(बार्हस्पत्यस्मिरुदि।) ऎऩ्गिऱ ववस्थैयैयुडैयराय्,
७।१० ‘‘प्रवृत्तिलक्षणं धर्मं प्रजापतिरथाब्रवीत्’’(पारदम् शान्दि-पर्व २१९-४-२।) ऎऩ्गिऱ प्रवृत्तिधर्मङ्गळिऩिऩ्ऱुम् निवृत्त राय्, ‘‘निवृत्तिलक्षणं धर्ममृषिर्नारायणोऽब्रवीत्’’ ऎऩ्गिऱ निवृत्तिधर्मङ्गळिले प्रवृत्त राऩवर्गळ् मुमुक्षुक्कळाऩ वधिकारिकळ्, कीऴ्च्चॊऩ्ऩबडियिले परावर ङ्गळाऩ तत्त्वङ्गळुम् पुरुषार्थङ्गळुन्दॆळिन्दालुमिप्पडि वैराग्यपूर्वकमाग
७।११ परमपुरुषार्थोपायानुष्ठानत्तिल् प्रवृत्तियाऩागिल् ‘‘शीलवृत्तफलंश्रुतं’’(पारदम् सबा-पर्व ५-११६।) (‘‘शमार्थं सर्वा-शास्त्राणि विहितानि मनीषिभिः । तस्मात्ससर्वशास्त्रज्ञा यस्य शान्तं मनस्सदा’’(इतिहास-समुच्चयः १२-३७) ऎऩ्गिऱ श्रुतफलत्तैयुमिऴन्दु ‘‘नाच्छादयति कौपीनं न दंशमशकापहं । शुनः पुच्छमिवानर्थं पाण्डित्यं धर्मवर्जितं’’(मनुस्मिरुदि ४-१।) (ऎऩ्गिऱबडिये हास्यऩाम्। आगैयाल् ‘‘वयसः कर्मणो- ऽर्थस्य श्रुतस्याभिजनस्य च । वेषवाग्वृत्तिसारूप्यमाचरन्विचरेदिह’’(मनुस्मिरुदि ४-८) ऎऩ्गिऱबडिये श्रुतानुरूपमाग स्वोचितमाऩ परमपुरुषार्थापायानुष्ठानत्तिले त्वरिक्कुमवर्गळ् “”तऩ्गरुमञ्जॆय्यप्पिऱरुगन्दार्”” ऎऩ्गिऱबडिये ‘‘तन्देवा ब्राह्मणं विदुः’’(पारदम् शान्दि-पर्व ११८-११।) ‘‘प्रणमन्ति देवता’’(विष्णुधर्मः ४३-२८।) इत्यादिगळिऱ्सॊल्लुमेऱ्ऱम् पॆऱुवर्गळ्।
७।१२ निऩ्ऱपुराणऩडियिणैयेन्दु नॆडुम्बयऩुम्
पॊऩ्ऱुदले निलैयॆऩ्ऱिडप् पॊङ्गुम् पवक्कडलुम्
नऩ्ऱिदु तीयदिदॆऩ्ऱु नविऩ्ऱवर् नल्लरुळाल्
वॆऩ्ऱु पुलऩ्गळै वीडिऩै वेण्डुम् पॆरुम्बयऩे। // १४ //
७।१३ विषमधुबहिष्कुर्वन्धीरो बहिर्विषयात्मकं
परिमितरसस्वात्मप्राप्तिप्रयासपराङ्मुखः ।
निरवधिमहानन्दब्रह्मानुभूतिकुतूहली
जगति भविता दैवात्कश्चिज्जिहासितसंसृतिः ॥ १९ ॥
इति श्रीकवितार्किकसिंहस्य सर्वतन्त्रस्वतन्त्रस्य श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य कृतिषु श्रीमद्रहस्यत्रयसारे मुमुक्षुत्वाधिकारस्सप्तमः ॥