॥ अथ उपोद्घाताधिकारः ॥
श्रीमान्वेङ्कटनाथार्यः कवितार्किक केसरी । वेदान्ताचार्यवर्योमे सन्निधत्तां सदाहृदि ।
मूलं - आभगवत्तः प्रथिता॥।
suno s Git Gujj
(सा।दी।) तत्रादौ दुःख्यतः पुंसश्श्रीनिवासकृपा हर्ता । स्यात्क्वचित्कर्मणां पाकादित्युपोद्धात उच्यते Q प्रबन्धार्थ श्री जिज्ञासोत्पत्यर्थLoITB मुमुक्षुज्ञातव्यार्थं [[१] ८५६०२६T सामान्येन निर्देशि अधिकारं प्रबन्धोपोद्घातील शुलक उपोद्घाताधिकार
अलज्ञातव्यार्थ♚ली गौरवोपपादनं “तत्वेने" त्यादिवाक्य [१८] (६) ऊं ऊं ऊँp Tami। गौरव्यार्थ LDIकी अली विशेषजिज्ञा उदिg - निर्वेदं (p।gori॥।
(सा।स्वा।) वन्देश्रीरङ्गनाथार्यं श्रीरङ्गपतिदेशिकं । श्री वीरराघवाचार्यंवेङ्कटेशं महागुरुम् रामानुजमनन्तार्यं ताताचार्यपराङ्कुशौ । अहोबिलाचार्य महादयाधीशगुरूत्तमान् । श्रीमद्वरदविष्ण्वार्यं वात्स्यंवरददेशिकं ब्रह्मतन्त्रस्वतन्त्रार्यं श्रीमद्वेदान्तदेशिकं । वादिहंसाम्बुवाहार्यं रङ्गराजगुरूत्तमं । रामानुजार्यमात्रेयं प्रणतार्तिहरङ्गुरुं । श्रीमल्लक्ष्मण॥।
(सा।प्र।) एवंरहस्यत्रयं व्याख्यातुकामो वेदान्ताचार्यः मङ्गळाचारत्वेन गुरुनमस्क्रियां प्रस्तुत्य रहस्यत्रयार्थ व्याख्यानादौ वक्ष्यमाणस्यसाम्प्रदायिकत्व सूचनाय गुरुपरम्परानु॥।
(सा।वि।) पूर्वस्मिन्नधिकारे रहस्यार्थानु सन्धानादौ भक्ति पूर्वक गुरुपरम्परानु सन्धानस्य कर्तव्यतां प्रसाध्य इदानीं स्वग्रन्थस्य साम्प्रदायिकत्व सिद्धये गुरुपरम्परामनुसन्धत्ते । आ भगवत्त॥।
(सा।सं।) अथोपोद्घातसङ्गत्या श्री रहस्यत्रय सारशास्त्रस्यारम्भणीयत्वाय किं विधोजीवः। किंविधो भगवान् भगवत आत्मनश्चकस्सम्बन्धः कीदृग्भूत स्थानको भगवान् किमस्यात्मनः प्राप्यङ्केन॥।
[[५८]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंमनघामाचार्य सन्ततिंवन्दे। मनसिममयत्प्रसादाद्वसति रहस्यत्रयस्यसारोयं ॥ ४ ॥
यै
(सा।दी।) परप्राप्ति पर्यन्त २६००८५१ समृद्धि ५६ आचार्योपदेशाधीनविवेकं मूल अ/mi प्रकार प्रतिपादनं। उपोद्घाताधिकार QLD/Curi Gujpg]। आनिर्वेद परप्राप्ति बुद्धिमूल प्रदर्शनात्। जिज्ञासाजननाच्चाय मुपोद्धात उदीरितः ॥ अनुशिष्य समीचोर्थां स्थिरीकृत्योपपत्तिभिः। मन्त्रेषुधान्योजयित्वा शास्त्रमेतत्समापितं ॥ शास्त्रारम्भ की गुरुपरम्परासारलंलीं लIT Grunggu गुरुपरम्परै अनुसन्धि कीprii- आभगवत्तः प्रथिताQILDÖrm] - आभगवत्तः, स्वगुरुमारभ्य भगवत्पर्यन्तLDI गुणैः प्रसिद्धै। अनघां, हेयगुण रहिguroor। आभगवत्तः ढाळा सर्वेश्वर समभिव्याहरि प्रथिता मनघा असाधारणorror अखिलहेय प्रत्यनीकत्व कल्याणगुणैकतानत्व १ril ५ ६० ना आचार्य &@jÈG/CCL साम्यं गळा - समभिव्याहारत्ताले साम्य मुंलीग्राppo तोऱ्ऱुगिऱदु। इप्पोदिवर्गळैत् तिरुवडित् तॊऴुगिऱत्तुक्कु [Aara-मिवर्गळ् सॆय्दरुळिऩ उपकारQLD कीpri - मनसीति - वसति ढाङ्ग की वर्तमान॥।
कं
(सा।स्वा।) योगीन्द्रं श्रीपूर्णं यामुनं मुनिं । श्रीरामपुण्डरीकाक्षौ श्रीमन्नाथशठद्विषौ । सेनेशलक्ष्मी लक्ष्मीशानपियेषां प्रसादतः। रहस्यत्रयसारेमे समुदञ्चतिशेमुषी। श्री भाष्य श्रीनिवाचार्य सम्प्रदर्शितया दिशा । रहस्यत्रयसारार्थो गुरूपज्ञं प्रपञ्च्यते ॥ प्रारीप्सित प्रबन्धस्य रहस्यत्रयं तदर्थश्च विषय इतिख्यापयन्न विघ्नेन परिपूर्त्यर्थं प्रचयार्थश्चशङ्कित प्रत्यूहशान्त्यै शिष्टाचारादि सिद्धमाचार्य सन्तति वन्दनरूपं मङ्गळं स्वात्मनानुष्ठितमपि शिष्यशिक्षार्थं स्वकृतानुकीर्तनेन तेषां महिष्ठमङ्गळार्थं चादौनिबध्नाति - आभगवत्त इति - Dig आङ् शब्दमभिविधिपरं - मनसिवसति गीत “गुरुप्रचेतन॥।
(सा।प्र।) सन्धानं कर्तव्यमिति समर्थितवान् । इदानीं “जायमानंहीत्या” दौसूचितं रहस्यार्थानु सन्धान सामग्री विशेषं निरूपयितुमाचार्य भक्त्यतिशयात्सङ्ग्रहेण गुरुपरम्परानु सन्धानव्याजेन चिकीर्षितस्य प्रबन्धार्थस्य साम्प्रदायिकत्वमाह । आभगवत्त इति ॥४॥ मीमांसादि प्रधानेनोपकारकानाचार्य कुलीना नपि॥। (सा।वि।) इति। भगवन्तमभिव्याप्यस्थितामनघामाचार्य सन्ततिं वन्द इत्यन्वयः । आभगवत्त इत्यनेन “आचार्याणामसावसा” वितिश्रुतिस्स्मारिता । भगवच्छब्दादभि विध्यर्था ज्योगेपञ्चम्य पाण्ड्वरिभिरिति पञ्चम्यास्तसिलिति पञ्चम्यन्तात्स्वार्थेतसिल्प्रत्यये तद्धितान्तत्वा त्प्रातिपदिक सञ्ज्ञायां सुपोधातु प्रातिपदिकयोरिति पञ्चम्यालोपः । ततस्सुपि अव्ययादाप्सुप इति सुपोलोपः । आमर्यादार्थत्वे भगवतो गुरुपरम्परान्तर्भावो न सिद्ध्येत् । अवरोहण क्रमविव क्षायां “आचार्याणा मसावसाविति” श्रुतिक्रमानु विधानभङ्गः । तत्कृतोपकारं स्मरतिमनसीति ॥४॥
(सा।सं।) हेतुनास्य संसरणं कुतस्ततोनिस्तरणं निस्तरणेच्छावास्यकेन? निस्तारकाश्चके? मुक्तौवामुक्तस्य कैस्सहकिङ्करत्वाधि राज्यं । तथाविधाधि राज्यभाक्त्वं वास्यकुतः ? गुरुशिष्ययोर्निस्तारक निस्तार्यभावश्चकेन दृष्टान्तेन? प्राप्यप्राप्त्रोः स्वरूपोपदेश क्रमश्च क इत्येवमादि प्रश्न प्रतिवचनरूपं तत्तदर्थ प्रमाणोपपत्ति सम्मितं शास्त्रोपोद्घाताधिकार मारब्धम्पुनरप्या भगवत्त इतिगुरुपति मभिगम्य कर्म॥।
उपोद्घाताधिकारः
[[५९]]
मूलंकर्मब्रह्मात्मके शास्त्रे कौतस्कृत निवर्तकान् । वन्दे हस्तिगिरीशस्य वीथीशोधककिङ्करान् ॥५॥ (सा।दी।) निर्देशनं “गुरुप्रचेतन स्फुरद्वणगरिम्णियन्मानसे” mui Guggu अप्रधृष्यत्वं Cpmळील - अयQDorm रहस्यार्थ स्पाष्ट्यरस्यतातिशयाभिव्यञ्जनम् ॥ ५ ॥
कर्मेति - वीथीशोधक किङ्कर
m।
mu म अर्थ विशेषrismari प्रसादि प्रसिद्धं । कौतस्कुतनिवर्तकान् वीथीशोधककिङ्क ऩॆऩ्गैयाले faif Aत्तिलवर्क्कुसॆत्तैबोक्कुमळवे ४मॆऩ्ऱु अनायास api विरोधि (Lw तृणवत् क्षुद्रतै ॥५॥
(सा।स्वा।) स्फुरद्गुणगरिम्णियन्मानसे” ढाळा guous Quiggu अप्रधृष्यत्वं Compl ळीलम्। - सारः, सारार्थः। अयंशब्देन प्रारप्स्यमाणत्वं द्योत्यते - रस्यतातिशयोवा ॥४॥ @ प्रबन्धमर्थानु शासनं, स्थिरीकरणं, पदवाक्ययोजनै, सम्प्रदाय प्रक्रियैा भाग चतुष्टयात्मक Logi - रहस्यत्रयस्य सारोयQLDङ्गठी शीलं भागचतुष्टय साधारणमानविषयं ♚। शनी प्रथम द्वितीय भागrij&@bÈG अर्थानुशासन (piकुतर्क मूलविविध व्यामोहशमनमुखेन @igरहस्यत्रयार्थ स्थिरीकरणमुम् प्रत्येकं असाधारणमान विषय सूचि mळङ्ग उपकारकत्वातिशयानु सन्धानपूर्वकं स्वाचार्यरान अपनाना॥ विशेषिलं वन्दनं Grupi - कर्मेति - भागभेदेन कर्म प्रधानuomujió ब्रह्मप्रधान
मण्डी मीमांसाशास्त्रत्तिल् कुतर्क निरसन
लललmb zio ब्रह्म विषय की
[[१५०]]
स्थिरीकरणमुम्
“यस्मादस्माभिः " ढाळान्ना
m
अनुशासनमुम् कुतर्क मूलविविध व्यामोहशमनमुखेन
शास्त्रत्तै उपदे द्योतित विषय माग इवररुळिच् चॆय्द कमिङ्गु
प्रत्यभिज्ञातonsumo @ip श्लोक (pi विषय अन&r
कौतस्कुत निवर्तकान्, वीथीशोधक किङ्करा
Curioना/यत्नQD६orm) अनायासमुम् विरोधि
इङ्गु तिवागरावार् - अप्पुळ्ळार् तविर
अव्ययाङ्कण्ठ लীmuji
विषयCom
अर्थविशेष G
विरोधि निरसनल तृणकल्पत्व की मऱ्ऱॊरु तिरुप्पणि सॆय्वारुण्डु -
प्रसादिनं प्रसिद्ध
॥५॥
(सा।प्र।) प्रणमति। कर्म ब्रह्मात्मक इति । कर्मब्रह्मणोः प्रत्येकमसाधारण्येन प्रतिपादकत्वात्तत्तदात्मकत्व मित्यर्थः । आश्रय इतिवापाठः ॥५॥ एवङ्गुरुपरम्परामनुसन्धाय रहस्यत्रयानुसन्धाने॥।
(सा।वि।) तिरुवाय्मोळि प्रबन्धङ्कतिपयार्थांश्च शिक्षित्वा उपकारकमाचार्य कुलीनं प्रणमति । कर्मब्रह्मात्मक इति । कर्मब्रह्मणोः प्रत्येकमसाधारण्येन प्रतिपादकत्वात्तादर्थ्येन तदात्मकत्वव्यपदेशः । कौतस्कुतनिवर्तकान्, कुतः कुत इत्याक्षेप्तॄणां वादिनां निवर्तका नित्यर्थः । हस्तिगिरिनाथस्य वीथीशोधन कैङ्कर्य निरतानितीदं तेषां बिरुदनामधेयं ॥५॥
इतःपरं रहस्यत्रयार्थानुसन्धाने भगवत्कृपैव प्रधान कारणमित्यभिप्रेत्य स्वस्य तदर्थानु॥। (सा।सं।) ब्रह्मात्मक” इति स्वाचार्य वादिहंसाम्बुदाचार्य वन्दनपूर्वकमस्य शास्त्रस्य विषयादि॥।
[[६०]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
पु - आळुमडैक्कलमॆऩ्ऱॆम्मै यम्बुयत्ताळ् कणवऩ् ताळिणै सेर्न्दॆमक्कु॥। (सा।ऎ।) इळ सत्तिऩुडैय रिगङ्गळै क्किऱार् - आळुसिवु इळऎरत्तिऩुडैय ङ्गळैAक्कक् कणिचित्तु। इन्द ऎत्तिऩुडैय त्तैयुम् इन्द अऩिङ्गळैत्तमक्कु सॆरित्त सिर्गळुडैय ाैङ्गळैयु अवर्गळुडैय तायिऩाले कॊसा१७ इन्द अऩिङ्गळै कॆल्प्पिक्कुम्बडि तमक्कुण्डाऩ ARAत्तैयुम् अळिHPCयिऩियरागिऱार्। अम्बुयत्ताळ् कणवऩ्, अससु सारिfयाऩ पिराट्टि ऩाऩबुःपुरि नम्मैयडैक्कलमागवाळुमॆऩ्ऱु
नम्मवागत्ताऩे अरक् कॊळ्ळु मॆऩ्ऱु रित्तॆऩ्गै - ताळिणै सेर्न्दु, अवर् तिरुवडिगळै ससऩयित्तु।
ऎमक्कुम्, तङ्गळैयित्त नमक्कुम्॥।
(स।ऎ।) इऩि इन्द रिऩ् पुबुरियुम् यैयुम् सऩिबु ऎळाङ्गळुक्कु मॆऩ्ऱु सरि सिप्पिया निऩ्ऱु कॊण्डु ३yqÜत्तुक्कु ९४९त्तैयुम् अवुIK ऎङ्गळैयुम् काट्टा निऩ्ऱु कॊण्डु सीर्गळुडैय HHत्ताले अरबुबुबु मोग इप्पुiपावामागिऱ तॆऩ्ऱिप्पडि किसियुम् सॆय्दरुळुगिऱार् - आळुरीबुरियोल् ऎम्मै, अरिईराऩ नम्मै। अडैक्कलमाळु मॆऩ्ऱु, अडैक्कलमाग आण्डु कॊळ्ळुवऩॆऩ्ऱु ÅRRuakuपण्णिऩाल् dauरियुमाऩ वागगळित्तु पुरिगबुरिऎङ्गळोडॊक्क ऩिङ्गळिले पुरित्तुक् कॊळ्ळुवऩॆऩ्ऱु अऩऎरित्तॆऩ्ऱबडि - इत्ताल् इप्अत्तुक्कु ४रवुसरिवुमाय्त्तु - अम्बुयत्ताळ् कणवर्दाळिणै, ३ऎत्तिले वसिक्कुम् अवळ् अम्बुयत्ताळ्। अवळुडैय कणवर्, अऩुडैय, ताळ्, तिरुवडिगळुडैय। इणै, ãšत्तै - सेर्न्दु, ३९१४माग ३ऩयित्तु॥। (सा।I।) Mgeitcligeraiasia See कufA१५ । आळुमडैक्कलम् ५ । ३।४४त्ताळ् कणवऩ्ऎम्मै यडैक्कल माळुमॆऩ्ऱु ताळिणै सेर्न्दु ऎमक्कुम् अवैदन्द तगवुडैयार् मूळुम् इरुट्कळ् विळ्ळ मुयऩ्ऱोदिय मूऩ्ऱिऩुळ्ळम् इङ्गे नाळुमुगक्क नमक्कोर् विधिवाय्क्किऩ्ऱदे ३४rq४ः १ आळुम्, ३पुऩर्। अडैक्कलमॆऩ्ऱु, रिसि। ऎम्मै, ३४ई। अम्बुयम्, ३। अम्बुयत्ताळ्, ४। कणवऩ्, अरि। Ku४३८४tgrपु। इणै, सी-क्। ताळिणै,
।
सेर्न्दु, ॥।
(सा।वि।) सन्धाने कृपावदाचार्य प्रसादादधिगत रहस्यत्रयार्थ जनित सन्दोष मूलकारणभूत Arर् । आळुम्अडैक्कलम् ।
रि।
[[२०००]]
अम्बुयत्ताळ् कणवऩ्, ४४रि। ऎम्मै, ३सई, अडैक्कलम्, आळुम्, कर्। ताळिणै, uaक्। सेर्न्दु, अरिवु वरिल्। (सा।सं।) सूचनायश्लोकेनाधिकारार्थ सङ्ग्रहात्पूर्वमेव रहस्यत्रयार्थ निष्कर्षकरण प्रयोजिकामाचार्य तार् । आळुम्३र् । ऎम्मै, ईर्। आळुमडैक्कलम्, कबु॥।
उपोद्घाताधिकारः
मवैदन्ददगवुडैयार्
[[६१]]
मूलं
मूळुमिरुट्कळ् विळ्ळमुयऩ्ऱोदिय मूऩ्ऱिऩुळ्ळम् नाळुमुगक्क इङ्गे नमक्कोर् विधि (सा।ऎ।) अवै तन्द अत्तिरुवडिगळै३CIAमागक्काट्टिक् कॊडुत्तदगवुडैयार्। काग राऩ अऩीर्गळ्। नाळुम् मुयऩ्ऱोदिय, ऎप्पोदुम् समाग अञ्जरियऎत्तु। मूऩ्ऱिऩुळ्ळम्, <५४त्तिऩुडैयवित्तै - उरैक्क, पुगारिप्पिक्कुम्बडि - इङ्गे नमक्कु, इदुक्कु ४ सरिल्गळ् नडुवेयिरुक्किऱ नमक्कु। ओर् विधि, नमक्के
॥।
मॆऩ्ऱु faमाय्त्तु - ऎमक्कुम्,
(स।) इत्ताल् ४ प्रबन्धत्तुक्कु तङ्गळै यित्त नमक्कुम्। अवैदन्द, अत्तिरुवडिगळैये ३९१४मागक् काट्टिक् कॊडुत्त। तगवुडैयार्, तारिगळाऩ जीर्गळॆऩ्ऱबडि। इदुक्कु ओदिय ऎऩ्गिऱत्तोडेअवुर्। मूळुम्, ऎणणङ्गळाऩ। इरुळ्गळ्, ३-ङ्गळ्। विळ्ळ मुयऩ्ऱु, विट्टुप् पोगैक्कु रिऩ्Aar Assia Aङ्गळाग वेणुमॆऩ्ऱु कायॆऩ्ऱबडि। इत्ताल् ३–कयुमि सत्तुक्कु मॆऩ्ऱु रमायिऱ्ऱु, ओदिय, सत्तदाऩ ।३fत्तदाऩ वॆऩ्ऱबडि। मूऩ्ऱिऩुळ्ळम्, ३५४४त्तिऩुडैय त्तै। इङ्गे,
H इन्द पदबुरत्तिले। नाळुम्, सगऩत्तिलुम्। उगक्क, अरित्तु ३ क्कुम्बडि रियुऩ्माग या नाळुम् अणळविक्कुम्बडि ऎऩ्गै। नमक्कु, अन्तर्गळुडैय तिरुवडिगळैयिलिरुक्किऱ नमक्कु। ओर्विधि, ऩ
कळिगिऱ माऩदॆऩ्ऱबडि।
ते
(स।पि।) auजिऩिः । ऎमक्कुम्, असागसरि। अवै,
u<auवुः १ तन्द, alaik:। करि uuru-y€ sy:। उडैगर्, पुरवुविऩर्। तगवुडैयार्, ५९ः।
ऩविः १ मूळुम्, ऎच्A। इरुळ्गळ्, A। विळ्ळ, पुरिवु-सा। मुयऩ्ऱु, अरिवु। ओदिय, अवु। मूऩ्ऱिऩ्, ८। उळ्ळम्, क्षि। नाळुम्, अरि। ३ः उगक्क,
HEA। इङ्गे, अङ्वु।
Hd नमक्कु, सऩ्।
असारिञ्जसरिया कणिसिवुः ओर् अरिसिबु, विधि, fa:। अवुरिः (स।fई) ऎमक्कुम्, असाञ्जरिबु। अवै, भगवच्चरणारविन्दे। तन्द, रिः। तगवुडैयार्, ::मूळुम्, ऎरि। इरुळ्गळ्, ३३१रिसि। विळ्ळ, ए। मुयऩ्ऱु, रिरि ओदिय, अवुः १ मूऩ्ऱिऩ्, ।े उळ्ळम्, । नाळुम्, अरिगळ्। अf:। उगक्क,
। इङ्गे, ऎरि ४। नमक्कु, रिल् सारियाससाक्। ओर्, अरिगऩिऩ् , अयऩ्॥। (सा।i)
H HH । ऎमक्कुम् असाग४४४E: :, मूळुम्ऩे,॥।
[[६२]]
मूलं ॥७॥
[[१]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
माऩ
(सा।दी।) umriऊङ्कीङ्ग), मुठी// सदृश हेतु, Goor। फलमा की सिद्धियां विस्मितpri। २नबाग) रहस्य तात्पर्यार्थं विषयQDorm लाना। नाना नाना अज्ञाननिवृत्तिपूर्वक शरणवरणद्वारा शुGLD विवक्षित LDI नित्यकैङ्कर्यं फल
ना ना ना ना वॆऩ्गैयाले अत्तोडे यिरुक्कुमवऩा यदुबोक्क वेणुमॆऩ्ऱायै युडैयवऩ् अधिकारिQuormji G- यद्वा, @is yogi॥। (सा।स्वा।) Guruऊं की, मुळाला। शाकं सदृशळा हेतु, ५६०० १४।००१। कसगिल् fरियानिऩ्ऱ तॆऩ्ऱबडि। मूऩ्ऱिऩुळ्ळ मॆऩ्गिऱवित्ताले इÜत्तिल् तृतीयभागलं। कंल पदवाक्ययोजना विषय QL सूचितं - मुळ अलय कलङ्क ऎमक्कुम् अवै तन्द वॆऩ्गिऱवित्ताले ऩ् तोऱ्ऱुगैयालुम् तगवुडैया रित्यादियाले यवर्गळ् विषय♚ली कृतज्ञतानुसन्धान नित्यन्तदुपदिष्टरहस्यत्रयार्थानुसन्धान Ponrm शिष्यकृत्यं Cz♚m।msunggjiळं आचार्य शिष्योभय कृत्यं सम्प्रदाय प्रक्रियाख्यLDI६of चतुर्थभाग। विषयQLD/ व्यञ्जित ॥७॥
Que@jungunji भगवच्चरणारविन्दकैङ्कर्यरूप प्रयोजन सिध्यर्थं शास्त्रमारम्भिकं क उपपन्नLDr? “सर्वम्परवशं दुःख” GILD BUTT कैङ्कर्यं प्रयोजन LDI? नित्यसूरिळा योग्यर♚gLITऊङ्की अत्यन्तनिहीन
कं
योग्य ? योग्य॥। (सा।प्र।) Guruji की गCg, परिपक्कोभवति। अनादौ संसारेशब्दादि विषयैरपहृत चित्तानामस्माक मिदानीम्भगवत्कृपा विशेषेण सदाचार्य प्राप्तसार्वकालिक रहस्यत्रयानु सन्धानेनातिसन्दोषो भवतीत्यर्थः ॥७॥ “नन्वेष आत्मा अपहतपाप्मा विजरोविमृत्युर्विशोको विजिघत्सोपिपासस्सत्यकामस्सत्य सङ्कल्पः । नायन्देवोनमर्त्यो वा नतिर्यक्स्थावरोपिवा । ज्ञानानन्दमयस्त्वात्मा शेषोहिपरमात्मनः॥ दासभूतास्स्व तस्सर्वेह्यात्मानः परमात्मनः । आत्मानमस्यजगतो निर्लेपङ्कण्ठ भूषणं । बिभर्तिकौस्तुभमणेः स्वरूपं भगवान्हरिः” इत्यादि प्रमाणैरपहतपाप्मत्वादि गुणकतया ज्ञानानन्दादिमयतया भगवतोनित्यशेष॥। (सा।वि।) Qurism, परिपक्वं भवति। अनादौसंसारेशब्दादि विषयैरपहृतचित्तानामस्माक मिदानीम्भगवत्कृपाविशेषेण सदाचार्य प्राप्तिपूर्वक सार्वकालिक रहस्यत्रयार्थानु सन्धानेनाति सन्दोषोभवतीति भावः। विषय प्रयोजनाधिकारिणश्चात्रदर्शिताभवन्ति । नामित्यनेन रहस्यत्रय तात्पर्यार्थो विषय इति सूचितं । नाङ्कना धीनाना इत्यादिनाऽज्ञाननिवृत्ति पूर्वक शरणवरणद्वारा इति विवक्षित नित्यकैङ्कर्यं प्रयोजनमिति सूचितं । तत्कामोधिकारीत्यर्थः ॥७॥ अनुशिष्यसमीचोर्थान् स्थिरीकृत्योपपत्तिभिः। मन्त्रेषुधान्योजयित्वा शास्त्रमेतत्समापितं, अतश्शास्त्रार्थ विशेष जिज्ञासोत्पादनाया॥। (सा।सं।) तत्वावारक विवृद्धिमदज्ञान विनाशायमयि कृपाविशेष जनितव्यामोहवद्भिः गुरुभिरध्यापित रहस्यत्रयसारार्थ भूतं सम्बन्धेनसहार्थ पञ्चकं विवरीतुं सर्वकालं विचिन्तयितुञ्च मयिपाप निबिडेकलियुगेपिकापि भगवत्कृपा फलितेत्यर्थः ॥७॥
उपोद्घाताधिकारः
[[६३]]
मूलंमणिवर इवशौरेर्नित्य हृद्योपिजीवः
(सा।दी।)
मीना कालQmb अनुसन्धि big Qiप्रबन्धनिर्माण भाग्यंouriऊङ्कीग ॥७॥
शमी
ढाणकी की
अधिकारार्थ
सङ्ग्रहिGri - मणिवर इति - गोपायति सर्वेश्वरी स्वकैर्य [१८] विनियोगं ना@sum विवक्षितं अ/कं (fluit नित्यसूरि Cm - अतिनीचनान @avour चेतन @ Gibiy Ti/Goor? To चेतन OIL स्वाभाविकाकार नैच्यंjuji काट्टुगिऱार्
LG कीpi - मणिवर इति - श्रीकौस्तुभं प्रकाश सौन्दर्यादिना हृद्यमा
सौन्दर्यादिकं (कंgonium कौस्तुभाभिमान विषयमान जीव ज्ञानानन्द शेषत्वापहत॥।
(सा।स्वा।) कालीñलल शेलङ्की कंलकमं५ १४ yor Ln? मायातिरोधानेन तत्वहित विषय ली यथावत्प्रकाश रहितT
तिरोधायक Dior इम्माया सम्बन्ध pii pojpr ना तत्वहित विषय यथावत्प्रकाशत्तै प्रतिबन्धिकंळ
अनादिकालßल CurrC उत्तर काल
या
?
♚♚ तत्वहित प्रकाशनार्थ Lonar @श्शास्त्रं अनारम्भणीय एवंयथावत्प्रकाश प्रतिबन्धादेवमुमुक्षुत्वं ९१ सम्भविDuno अधिकारि ढाकLIT OLDurggjb शास्त्रमनारम्भणीय Dormir? इत्यादिना ण चोद्याना उपोद्घाताधिकार मुं परिहरिकृन्ना अधिकारार्थ १८६० ना “इष्टंहि विदुषांलोके समासव्यासधारण GILDळा की ५८ ६० सङ्ग्रहिलं pri - मणिवर इत्यादि - मणिवरदृष्टान्त निर्मलत्व कल्याणत्व (pi श्री पतेरप्यतिशयाधानार्हत्व इव्वाकार/i१८६७ स्वाभाविक
कलुष मतित्वरूप निहीनत्व॥।
विवक्षितं । नित्यहृद्य इत्यनेन
(सा।प्र।) तयानित्यदासतया भगवद्धृदयङ्गमतयाचावगतानां जीवानांस्वरूपोपाय पुरुषार्थेषु ज्ञातव्यांशस्य साध्यांशस्यचाभावात् स्वरूपोपाय पुरुषार्थ ज्ञापनपरं रहस्यत्रयं न व्याख्येयमितिशङ्कायां उक्तरूपाणामपि जीवानामनादिकर्म प्रवाहेण प्रकृति सम्बन्धात्स्वरूपोपाय पुरुषार्थ ज्ञानाभावं भगवत्कृपया सदाचार्यात्तद्ज्ञानोत्पत्ति तत्पूर्वकं उपायानुष्ठाने बन्धनिवृत्तिं कैङ्कर्याख्य पुरुषार्थ प्राप्तिचोपपादयति । मणिवर इवेति । शौरेर्मणिवर इवनित्यहृद्योपि कलुषमतिः किङ्करत्वाधि राज्यमविन्दन् जीवोविधि परिणति भेदात्तेनकालेवीक्षितस्सन् गुरुपरिषदुपज्ञं॥।
(सा।वि।) स्मिन्नधिकारे “चिन्ताम्प्रकृत सिद्ध्यर्थामुपोद्घातं प्रचक्षत” इत्युपोद्घात सङ्गत्या ज्ञातव्यार्थान् सामान्येन प्रदर्शयन् प्रथममधिकारार्थं बुद्धिसौकर्याय श्लोकेन सङ्गृह्णाति। मणिवर इति । मणिवर श्रीकौस्तुभ इव। नित्यहृद्योपि जीवः, प्रकाश सौन्दर्यादिना कौस्तुभोभगवतो यथाहृदयङ्गमस्तथा ज्ञानानन्द शेषत्वापहत पाप्मत्वादि भिर्नित्यं प्रियतमोपीत्यर्थः। कौस्तुभपक्षे हृच्छब्दस्य॥।
(सा।सं।) अधिकारार्थं सङ्गृह्णाति। मणीति। कौस्तुभवच्छ्रियः पतेः नित्या इवचसम्प्रीणन स्वरूपयोग्योपि अनाद्यविद्यया (जीवभावा) त्तत्वादि विषयक यथावत्प्रकाश रहितः किङ्करत्वाधि राज्यरूपं स्व॥।
[[६४]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंकलुषमतिरविन्दन् किङ्करत्वाधिराज्यं । विधिपरिणतिभेदा द्वीक्षितस्तेनकाले गुरु परिष दुपज्ञं। (सा।दी।) पाप्मत्वादिना wig हृद्य हृदयङ्गमmi प्रियतमना कं कौस्तुभपक्ष♚लीं वक्षोगत Goornaji Gopu - Gung मणिवरं वक्षोगत गङ्ग । GIF IT ६० ६० is now कौस्तु भवच्छौरेर्नित्य हृद्य इत्यभिलपनीयः or l আ♚$$ना (५য। हृदयङ्गमत्व परहृद्यपदाभिलपनीय गती मंC - अभिमान्य भेदोपचार वक्षोगतत्वं मQQ प्रियतम की कैङ्ङ्कर्य साम्राज्यलंली विळम्ब - कलुषमति रिति । अनाद्यविद्यामूल दुष्कर्मजनित देवादि शरीरप्रवेश कृताज्ञानादिला। अविन्दन्, m Gj। विधिः, भगवत्सहजकारुण्यम्। अही परिणतिung, तत्फल अज्ञात सुकृत [r]।
अभेद, यादृच्छिक प्रसङ्गादिना - वीक्षण, जायमानकाल कटाक्षं । काले,॥। (सा।स्वा।) uml ज्ञापितं। कलुषमतिः, अनादिमायातिरोधानेनयथावत्प्रकाश रहितः। आधिराज्यशब्देन कैङ्कर्यस्यसुजन सार्वभौम विषये तत्पुत्रादेरिवात्यन्ताभिमतत्वदिभि र्महा पुरुषार्थत्वं व्यञ्जितं - लङ्ग कैङ्कर्य स्यापुरुषार्थत्व चोद्य pii आद्यपदेन @ अयोग्यत्व चोद्य pub परिहृतं । काले, कालविशेष। विधिः, अनादिकर्मप्रवाहः तस्य परिणतिभेदः, फलोद्गति विशेष : । अज्ञातयादृच्छिकादि सुकृतमितियावत् । वीक्षितः, जायमानदशायां कटाक्षितः। गुरुपरिष दुपज्ञमिति क्रियाविशेषणं । गुरुपरिषदाप्रथम प्रवर्तितत्वं विवक्षितं । सम्प्रदायागत गुरूपदेश पूर्वक मितियावत् । स्वं, स्वात्मानं। प्राप्य, भगवच्छेषत्व॥।
(सा।प्र।) स्वम्प्राप्य गोपायतीत्यन्वयः - कलुषमतिः, हेतुकर्भ विशेषणं कलुषमतित्वादित्यर्थः - काले, “जायमानंहि पुरुषं यम्पश्येन्मधुसूदनः - सात्त्विकस्सतु विज्ञेयस्सवै मोक्षार्थ चिन्तक” इत्युक्त जायमानकाल इत्यर्थः - गुरुपरिषदुपज्ञं, उपज्ञा ज्ञानमाद्यं स्यादित्युक्ते गुरुपरिषदस्सकाशादाद्यज्ञानं यथास्यात्तथेतिक्रिया विशेषणं। शौरेः कौस्तुभवज्जीवोनित्यहृद्योपि अनादिकर्म प्रवाहपरवशत्वेन सर्वज्ञताया स्सङ्कुचितत्वादाधि राज्यानुभवव त्प्रीतिरूपां शेष वृत्तिमलभमानोयादृच्छिकसु कृतपरिपाकाज्जाय मानकाले भगवता वीक्षितस्सन् सत्सम्प्रदाय सिद्धमाचार्य माश्रित्य तन्मूलेन॥।
(सा।वि।) वक्षः परत्वं। तर्हिकैङ्कर्य साम्राज्याननुभवः कथमित्यत्राह - कलुषमतिरित्यादिना। अनाद्यविद्या मूल दुष्कर्म जनितदेवादि शरीर प्रवेशजनिताऽज्ञानतयाकैङ्कर्यमविन्दन् - विधेः, भगवत्सहजकारुण्यस्य। परिणति भेदात्, तत्फलभूतयादृच्छिक प्रासङ्गिकानुषङ्गिक सुकृतभेदात् - तेन, भगवता वीक्षितः, “जायमानंहिपुरुष” मित्याद्युक्त प्रकारेण कटाक्षविषयीकृतः। काले, ‘ईश्वरस्यच सौहार्दं यदृच्छासुकृतं तथा। विष्णोः कटाक्ष मद्वेष आभिमुख्यञ्चसात्त्विकैः । सम्भाषणं॥।
(सा।सं।) मविन्दन् शेषवृत्ति विशेषरूपस्व साम्राज्यमलभमानः। विधीति, यादृच्छिकादिव्याज फलितकृपापरिपाक विशेषात्तेन श्रियः-पतिनाकाले स्वावसरे विशेष कटाक्षविषयीकृतः। उपज्ञङ्गुरु परिषत्प्राप्य साक्षात्कृत भगवत्स्वरूपादिकां गुरपङ्क्तिमभिगम्य यद्वा, गुरुपरिषदः आदिगुरुभूतां लक्ष्मीमारभ्य॥।उपोद्घाताधिकारः
[[६५]]
मूलं प्राप्यगोपायतिस्वं ॥ ६ ॥
(सा।दी।) कालविशेषं। सात्त्विक सम्भाषणोत्तर काली Guruq - गुरुपरिषदुपज्ञं, परिषद् ढाळा&ur सम्प्रदायाविच्छेदं L - गुरूपदिष्ट ज्ञानमूलLIB। स्वं, स्वाभाविकळा किङ्करत्वाधिराज्यं प्राप्यगोपायति, उक्तप्रकारेणरक्षति - कर्मसापेक्षत्वा त्स्वमित्यनुषङ्गः - अविन्दन् प्राप्य ढाङ्ग की क्रियैकंल एकविषयत्व स्वारस्य Gloomgujib विरोध - स्वतोनिर्मल
अनादि मायापरवशormi संसार की pormour
योजनै - स्वम्प्राप्य आत्मानम्बुध्वाये ढा दासभूता अनाद्याज्ञातिलङ्घन LouquINTE अवसर मुण्डी भगवत्सहज कारुण्यापादिताज्ञात
सुकृतविशेष जनित सात्त्विक सम्भाषणपूर्वकाचार्य समाश्रयणquins भगवाco or
वशीकरि। क्रमेण मोक्षं
भक्तिप्रपत्ति
(सा।स्वा।) पारतन्त्र्यादि विशिष्टतयाज्ञात्वा
॥६॥
नाना अध्यात्म विषय
कम्मुळं
उपलक्षणं। गोपायति - आधिराज्यभागिनङ्गुरुते - तदुपायानुष्ठानादिषु प्रवर्तत इतियावत् - पूर्वकालवदुत्तर
कालेपि मायासम्बन्धी
विशेष सामग्रीQung कालविशेषत्ति
Qöमाया सम्बन्धं यथावत्प्रकाशñ
यादृच्छिकसुकृत प्रभृति सदाचार्योपदेश पर्यन्त Lor सम्भविद्वंी उत्तेजक LIMBITC प्रतिबन्धि SLLL
[[१]]
तत एव मुमुक्षुत्वस्यापि सम्भवेनाधिकारिलाभाच्छास्त्रमारम्भणीयकं url &ñम्। ॥६॥
"
(सा।प्र।) स्वात्मानं प्राप्य प्रकर्षेणज्ञात्वा नन्यार्ह शेषत्वा नन्यभोग्यत्वाद्याकार विशिष्टतया ज्ञात्वागोपायति। उपायानुष्ठानेन रक्षतीत्यर्थःप्रथमपादेनश्रियः पतीत्यादि प्रथमवाक्यार्थ उक्तः। कलुषमतिरित्यनेन “अनादिमाययासुप्तः। अनेक जन्मसाहश्रीं संसारपदवींव्रजन्। मोहाच्छ्रमम्प्रयातोसौ वासना रेणुकुण्ठितः” इत्यादेरर्थ उक्तः - अविन्दन्, किङ्करत्वाधि राज्यमित्यनेनतत्वहित पुरुषार्थ विषय यथावत्प्रकाश रहितेत्यादेरर्थ उक्तः तृतीयपादेन” ईश्वरस्यचसौहार्दं यदृच्छासुकृतं तथा । विष्णोः कटाक्षमद्वेष माभिमुख्यञ्चसात्त्विकैः। सम्भाषणंषडेतानि ह्या चार्यप्राप्तिहेतवः” इत्यादेरर्थ उक्तः - चतुर्थपादेन - इद्देशकरित्यादि वाक्यस्यार्थ उक्तः । एवं तत्तच्छलोकस्य तत्तदधिकारार्थ सङ्ग्रहरूपत्वं तत्र तत्रद्रष्टव्यं ॥७॥ ननु निसर्गसु हृदिपरमकारुणिके॥।
(सा।वि।) षडेतानिह्याचार्य प्राप्ति हेतव” इत्युक्तसात्त्विक सम्भाषणोत्तर काल इत्यर्थः। गुरुपरिषदुपज्ञं, आचार्यपरिषदा प्रथमतोदृष्टं स्वम्प्राप्य, आत्मानंलब्ध्वा। लब्धसत्ताक इत्यर्थः। “असन्नेव सभवति। असद्बह्मेतिवेदचेत्। अस्तिब्रह्मेतिचेद्वेद सन्तमेनततोविदुरिति।” ब्रह्मज्ञानाभावे तस्यासत्प्रायत्वात् गोपायति, रक्षति। किङ्करत्वाधि राज्यमनु भवतीत्यर्थः ॥६॥
(सा।सं।) स्वम्भूतं। किङ्करत्वाधिराज्यं लब्ध्वागोपायति। अपुनर्विच्छेदं संरक्षतीत्यर्थः - अस्य॥।
[[६६]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
(सा।स्वा।) सर्वोत्कृष्ट अत्यन्त हेय ruji कैङ्कर्यमनादर विषय
C की विरसमा
? परमात्मानं
ठाणाळा प्राप्त॥।? लोकेपित्राचार्यादि विषये पुत्रशिष्यादिनाळा अग
“सर्वं परवशं दुःख”
॥।
कैङ्कर्यं
(सा।प्र।) सर्वशेषिणि सर्वशक्तौभगवति जाग्रति कथमेतस्य इयन्तं कालं बन्धस्सम्भावित इति शङ्कायां बन्धं सदृष्टान्तं महावाक्येनोपपाद्य तन्निवर्तकञ्च निवृत्तिप्रकारञ्चसदृष्टान्त मुपपादयति ।
(सा।वि।) अत्रान्तः पुरजनेन सहमृगयासक्ते राजनि वनङ्गते वार्ता ग्रहणयोग्यावस्थायाः प्रागेवपित्रोः प्रमाताच्छ बरकुटीरं प्रविष्टस्य तद्गृहेतस्य राजसूनोश्शबर संवर्धितस्य तत्कुटीरेस्थितस्या विद्यमान शबरत्वादि जातिभ्रमवतस्तदीयभाषया व्यवहरत स्तज्जातीयाहारं भक्षयतः स्वोत्पत्यनुगुण राजभोगेषु उपनयनादि संस्कारेषु आकाङ्क्षारहितस्य राजभोग विरुद्ध जुगुप्सित विषय लाभालाभयोर्हर्ष शोकवतस्स्वोत्पत्ति ज्ञानवत्सुकतिपयेषु सूक्ष्मबुद्धिषु सत्स्वपि तेषां समीभागमनमपिजातिप्रयुक्त क्रौर्येणासहमानस्यकेषु चिद्धार्मिकेषु राजलक्षणादिभिर्जातिम्बुद्ध्वा तदनुसरणोपायेन तत्समीपं प्राप्यग्राह्य वचनङ्कृत्वा कथञ्चिदारोपिततज्जात्यभिमानं निवर्त्यस्नानमल निर्हरणोपनयनादि दृष्टादृष्टादि संस्कारैरुत्तरोत्तर भोगतदुपायानां योग्यङ्कृत्वा स्वजात्यनुरूप गुणवृत्तादिषु प्रवेश्य कुत्सयाशबरादि भोग्यक्षुद्र विषयेभ्यो निवर्त्य राजभोग्यातिशयित पुरुषार्थ विषयज्ञानविशेष मुत्पादयत्सुकतिपय राजान्तरङ्ग पुरुषैस्तस्य राजपुत्रत्वं ज्ञातवद्भिस्तदुपरि यौराज्य भोगमहाराज्य प्राप्त्यादिकं ज्ञापयित्वा पुत्रभ्रंश निरुत्सुक राजमुखोल्लासाय राज्ञासहसंश्लेषाकाङ्क्षा यथोत्तभ्यते । एवंश्रियः पते स्सर्वेश्वरस्य शिष्यः प्रेष्यभूतो दासभूत इतिशास्त्रेषु प्रतिपादितस्य जीवात्मनश्शेषि भूतमपरिच्छिन्न ज्ञानानन्दगुणकं सर्वेश्वरं वैकुण्ठे श्रियासार्धं शेषपर्यङ्के युवराजंस्थितं नित्य मनुभवद्भि र्नित्यसूरिभिस्सहानुभवितुं योग्यस्याप्यनादि माययापहृतज्ञानस्य प्रकृति परवशस्य गर्भजन्ममरणाद्यवस्थातो यथाव त्प्रकाशरहितस्यदेहात्माभिमानवतः कतिपयधार्मिकैः “पुमान्नदेवोननर” इत्यादि प्रकारेण स्वरूपं ज्ञापयित्वा स्वाधिकारानु रूपपुरुषार्थान्वय योग्यताभि मुख्यविषयतयाशिक्षितस्य तद्योग्यतादर्शनेनास्य भगवत्प्राप्त्याकाङ्क्षोत्तम्भनीयेति कृपावन्तो भगवत्प्रेरिताः केचिद्देशिकाः “नायन्देवोन मर्त्योवे" त्युक्तप्रकारेण सर्वेश्वरेण सहज सम्बन्धं प्रकाश्य तत्प्राप्त्युपायानुष्ठानेभि निवेशङ्कृत्वा भगवत्सङ्घटन जनित तदुभय पुरुषार्थलाभेन भगवानुभय विभूतिलाभेन यथातुष्टोभवेत् तथा सन्तुष्टास्सन्तः अज्ञानसंशय विपर्यय विनाशाय “तत्वेनयश्चिदचिदीश्वरे" त्यादिभि रीश्वरे शितव्यस्वरूप स्वभाव सम्बन्धान् भोगापवर्गप्रकारांस्तदुपायान्गति प्रकारान्विरोधिनश्च ज्ञातव्यार्थानुपदिदिशुः ।
(सा।सं।) शास्त्रस्यतेनेत्युक्तं ब्रह्ममहाविषयः अवान्तर विषयश्च प्रतितन्त्रार्थे स्सहरहस्यत्रयं एतच्चगुरुशब्द सूचितं। महाप्रयोजनङ्किङ्करत्वाधि राज्यमेव। अवान्तर प्रयोजनञ्चमन्त्रेण प्रतितन्त्रार्थ॥।
मूलं । श्रियः-पतिuroor सर्वेश्वर पुत्र, शिष्य
ji, प्रेष्य
उपोद्घाताकारः
[[६७]]
श्रीकौस्तुभस्थानीय commis ] हृदयङ्गमomi कुमार ६६६, शेषभूत, दासभूत॥॥
(सा।दी।) Qpg श्लोकार्थ
विस्तरेण सदृष्टान्त
उपपादिकं की
श्रियः पतीत्यादि
हृद्यपदविवक्षितorror आत्मा
सर्वेश्वर श्रियः-पतित्वं लक्षण
स्वाभाविकाकार Gi - प्रथमवाक्य
लक्षणपूर्वक LITE लक्ष्यभूतसर्वेश्वर ६०६०१
निर्देशिकंळीpri - सर्वेश्व
शिष्य m।
श्रुतप्रकाशिकै
उदाहरि
मा
श्रियः-पतिm - श्रीकौस्तुभस्थानीय
श्रीकौस्तुभञ्जीवात्माभिमानि unsun श्रीकौस्तुभ blaus कुमारमित्यादि “अशक्य स्सोन्यधा द्रष्टुं ध्यायमानः कुमारकैः” पुत्र प्रेष्यभूत ं “पुत्रः प्रेष्यस्तथाशिष्यः” इतिश्रुतिः
॥।
- शेषभूत “यस्यास्मिनतमन्तरेमि । पतिंविश्वस्य
(सा।स्वा।) । पुरुषार्थं
शङ्कुमं श्लोकं सङ्ग्रहेण परिहार मुं विस्तरेण श्रणुनी Qummi - श्रियःपतीत्यादियाल् - श्रीकौस्तुभस्थानीय गाळीशीलकण्ठ निर्मलत्व कल्याणत्वादिनां स्वाभाविकानां - हेयत्वंouji Com Qum - हृदयङ्गम ग वित्तालिवऩ् सॆय्युम् करि मवरुक्कु समागैयाले इवऩुक्कु H१९५मा यिरुक्कु Gorm] लबाबा - कुमारनीत्यादि - “अविज्ञाताः कुमारकाः - भगवतोहं पुत्रः प्रेष्यश्शिष्यश्च - शेषोहि परमात्मनः
मकारस्तु तयोर्दास” इत्यादि शास्त्रrijf Triq - कैङ्कर्यप्रयोजक त्वेन लोकसिद्धrijanळा पुत्रत्वदासत्वादि सकल॥।
(सा।प्र।) श्रियः-पतिइति - तत्र बन्धमुपपादयितुञ्जीवेश्वरयोस्स्वरूपस्थितिमाह - श्रियः पतीत्यादिना । जीवात्मनः परमात्मानुभवे स्वतः प्राप्तिं दर्शयन्ति जीवविशेषणानि - अविज्ञाताः कुमारकाः - योनः पिता जनिता योविधाता। पितापुत्रेण पितृमान्। शिष्वस्देहं। दासोहन्ते जगन्नाथ सपुत्रादि परिग्रहः । प्रेष्यः प्रशाधिकर्तव्येमां नियुङ्क्ष्व हितेसदा । नायं देवोन मर्त्योवा नतिर्यक्स्थावरोपिवा । ज्ञानान्दमयस्त्वात्मा शेषोहि परमात्मनः। मकारस्तु तयोर्दासः। दासभूतास्स्वतस्सर्वे ह्यात्मानः परमात्मन” इत्यादि प्रमाण जातमनु सन्धेयं। एतादृशस्य जीवस्य स्वतः प्राप्तपुरुषार्थो॥।
(सा।वि।) तद्वाक्यैस्ते ज्ञातव्या इत्युपपादयति श्रियः-पतियानेत्यादिना। श्रियः पतेस्सतः श्रीरेवस्वरूपनिरूपकेषु प्रधानभूतेतीदम्प्रथमत उपात्तं। सर्वेश्वर, सर्वेश्वरस्य। कौस्तुभस्थानीय iiG, कौस्तुभस्थानीयस्सन्। कौस्तुभस्य जीवात्माभिमानित्वादितिभावः। अत एवहृदयङ्गमoomi, हृदयङ्गमः। अभिमान्यभिमन्य मानयोरभेदाभिप्रायेण हृदयङ्गमत्वोक्तिः पुत्रतयावक्षोधारणयोग्यत्वं च व्यज्यते। कुमार। मित्यादिना - ढाळा मित्यव्ययं इति शब्दार्थः। शास्त्र प्रतिपन्न
९ कम्मुळं तत्तच्छास्त्रेषु “पुत्रः प्रेष्यस्तथा शिष्यः। यस्यास्मि न तमन्तरेमि। पतिं विश्वस्या॥।
(सा।सं।) विषयकं विशदज्ञानं। सम्बन्धः किङ्क रत्वादिरूपः। अधिकारीच मन्त्रेण यावत्प्रतितन्त्रार्थज्ञानकामो मुमुक्षुः। एतत्सूचकं स्वमविन्दन्निति पदद्वयं इत्थं सङ्क्षिप्तमर्थं विवृणोति। श्रियः-पति वित्यादिना । जीवात्मेत्यनेन। कौस्तुभवदस्य भगवदभिमतत्वोक्त्या पुत्रत्वाद्युक्त्याच॥।
•
[[६८]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
४i - ऩङ्गळिले रिबुवऩायिरुक्कुम् ४ - इवऩ् तऩक्कुवगुत्त शेषियाय् “अयर् वऱुममरर्गळुग्गतिबदियाय् उयर्वऱ वुयर् नलमुडैयवऩाय्"॥।
“«<H”
(सा।) saf q४ः - रि त्ताल् अरिबुयणत्ताले सरिसमाऩ रिबुक्कवित्तुक्किट्टुप् पिऱन्दु वैत्तॆऩ्ऱु अर्थत्तुक्कु qal सॊल्लिऱ्ऱायिऱ्ऱु वैत्तुक्कॊण्डु
ऎऩ्गिऱ माऩ ४
पुसिक्किऱार् - इवऩ् तऩक्किरि - इवऩिट्टुप्पिऱन्दु वैत्तॆऩ्ऱु अवुऩ् - इवऩ् तऩक्कु, Shufaयeऩाऩ तऩक्कु - इवऩ् कैयाल क वरिसियाऩवऩुक्कु (यिरुक्किऱ विरुप्पॆऩ्ऱु सॊल्लुगिऱ मॆऩ्ऱुq “अयर्वऱुममरर्गळदिबदि” ll-fराऩ Aवुसरिगळुक्कु रिसियाऩवऩ्। अयर्, वऱुगैयावदु fAkra ४म्बण्णुगै। fवु सरिगळुक्कु fArEHAत्तै A युण्डाक्किऩवऩागैयाबुेत्तिल् सवुऩायॆऩ्ऱु सॊल्लुगिऱवुमॆऩ्ऱु उयर्वऱ वुयर् नलमुडैयवऩाय्, यिङ्॥। (६।) HÜङ्गळुमिरुक्कैयालेयवऩ् क त्तिलिवऩ् मिगवुम् VTH Tकैयाल् अप्राप्तत्वचोद्य प्रसक्तिआत्माभिमानानुगुण पुरुषार्थव्यवस्थै कैङ्कर्य
स्वतः ऒळऩिमागवऱ्ऱागैयाले अळवुfयुमिल्लै ऎऩ्ऱु करुत्तु - इप्पडि « रङ्गमॆऩ्ऱाल् ९ पुरङ्गळैप्पऱ्ऱवुमिवऩ् पिबु पण्णHIH ऩागाऩो?
ऩैप्पऱ्ऱ ४K४९त्तिऱ्सॆय्युम् कणऩित्तुक्कु सिवुसर्गळिट्टुप्पिऱन्दवर्गळा यिरुक्क अदुक्किवऩ् ताऩ् ३१ तिऩावाऩो? रि यिल् मरुळिच्चॆय्गिऱार् - इवऩिरिवु इट्टुप्पिऱन्दु वैत्तॆऩ्ऱुमळवाले - इवऩॆऩ्गिऱविदुक्कु त्ताऩुम् ऎरिसिक्कचित्तुक् कॆऩ्गिऱ विडत्तिले ४४ - तऩक्किरि - वगुत्तशेषी। MHM। ङ्गळ्यॆऩ्ऱबडि। इत्ताल्
कऴिन्दु विडुमागैयाले ऎत्तिलिवऩुक्कु vfक यिल्लै ऎऩ्ऱु करुत्तु - आऩाल् पुःपु अर् पुरियवर्गळ् ताऩ् वगुत्तरिवुगळाग लागादो? अप्पो तिवऩुक्कु मुमिल्लामैयाल् “:” ऎऩ्गैयाले अवऩैप्पऱ्ऱ अ रिरिक्क्कु मोऎऩ्ऩइदुक्कु उत्तरमरुळिच् चॆय्गिऱार् - “अयर्वऱु” पुरि पासुरणत्ताले - अयर्वु, ३। अऱुम्, अऱ्ऱिरुक्कुमवराऩ। Aवुऩ्राऩवॆऩ्ऱबडि-३४र्, Aवुसरिगळुक्कु। अरिप्पुऩ्, काळि, उयर्वु, मुर्। अऱ, अऱुम्बडि। ऒऩ्ऱुक्कुम् पु॥। (सा।X।) ४-AC ३४१ - इवऩ् तऩक्कि सा - वगुत्त, XTH ३२ः। “अयर्वऱुममरर् कळदिबदियाय्”
। “उयर्वऱवुयर् नलमुडैयव॥। (सा।fa) Asai।
Es ४ः, : :, : cier saxaपुळि सिÉणिः-इज्ऩिसा रि Aकळोडोक्कत्ताऩुम्॥।
उपोद्घाताकारः
[[६९]]
पुळ् - नमक्कुम्बूविऩ् मिसैनङ्गैक्कु मिऩ्बऩाय् ञालत्तार् तमक्कुंवाऩत्तवर्क्कुम् पॆरुमाऩाऩ॥।
(सा।) कळ् H माम्बडि उयरानिऩ्ऱुळ्ळ ङ्गळैयुडैयऩाय् - fuकळिले ऎire - अन्तरङ्गळुक्कु सॊल्लुगिऱदु - “नमक्कुम्बूविडैमिसै नङ्गैक्कु मिऩ्बऩाय्” पुवुत्तिल् पुरि्पुगमॊरुवडिवुगॊण्डाप्पोले यिरुप्पाळाय् पुरियाय्या यिरुक्किऱ पॆरियबिराट्टियारोडॊक्क नम्बक्कल् सात्तैप् पण्णुमवऩ् - अदु तऩक्कुम् ५१ - ञालत्तार् तमक्कुम् वाऩत्तवर्क्कुम् पॆरुमाऩाऩऩयिलुळ्ळवर्गळुक्कुम् करियिलुळ्ळवर्गळुक्कुम् रिसियाऩवऩ्। रिसि पुळिमाऩाल् सगमुमप्पडिये॥।
(सा।Æा।) मिल्लै याम्बडियॆऩ्गै। उयर, ३fजाङ्गळाऩ। नलमुडैयवऩ्। कऎङ्गळैयुडैयवऩ्। इप्पडि यिवऩुक्के qē वा कमागैयाल इवऩेवगुत्त àऎयॆऩ्ऱु करुत्तु। इप्पडि ऩागिल् “ऒऩिऩ् साऩा लोकनीतितः ऎऩ्गैयाले कn Aसमायॊऴिया तो वॆऩ्ऩ अवऩुडैय रिवुरिवुगळै यरुळिच्चॆय्गिऱार् - नमक्कु[A पासुरम् ४त्ताले - नमक्कुम्, Aताराऩ नमक्कुम्। पूविऩ्मिसै, पुर्। नङ्गैक्कुम्, पुरिक्कुम्। पुरियाय् सर्वोत्कृष्टै याऩ पिराट्टिक्कुमॆऩ्ऱबडि - इऩ्बऩ्, ससि्। ञालम्, ऎरिसि, ञालत्तार्दमक्कुम्, कराऩ पुरवरिगळुक्कुम्। वाऩम्, ऩबु। वाऩत्तवर्क्कुम्, पु पु ऎरिसिगळाऩ सरिगळुक्कुम्। पॆरुमाऩ्, र्। आऩालुम् Aसरिगळैये अरिसियाग तऩक्कु aqau पुररिरत्तिरुक्किऱ पवुऩुक्कु इऩ्ऱैक्कु वन्द इवऩ् अवर्गळोडॊक्क कैङ्कर्यम् पण्णुगै अरिवुबुसायिरुक्कुमो? आऩबिऩ् इवऩ् इदुक्कु HTHऩागवल्लऩो? वु, पूhऩुक्कु ॥
।
- (सT।V।) ऩाय्” ka। “नमक्कुम् पूविऩ्मिसै नङ्गैक्कुम् इऩ्बऩाय्, रिसा u Area of Aufgaर् । ञालत्तार् तमक्कुम् वाऩत्तवर्क्कुम् पॆरुमाऩाऩ,
-
A वरियुवर्॥।
(सा।ऎ) तैयाले इट्टुप् पिऱन्दु वैत्तु
३ऩायिरुक्क कवुर् अबुऩर्। रिसरिगळोडॊक्क, ताऩुम्, पुबुबु। स्वरूपयोक्यदैयाले, इट्टुप् पिऱन्दु वैत्तु, कैङ्कर्यधनस्यानु भवार्थन्दत्वा जन्मवानपि पूर्वजन्म निदानाभावेस्मिन् जन्मनिधन प्राप्तिर्नास्ति तद्वदयोग्यो fa: Aरिरिः किञर्ः अन्दमिल् पेरिऩ्बत्तडियराऩ, ३zfAM, स१Rr- :। qk, Akafun: ३४४, अळवुः Aaरि ऎवर्ः। पूाादिञलूर्ः Aऩा॥। (सा।सं।) किंविधो जीव इत्येतत्प्रत्युक्तं। सर्वेश्वरनित्यन्तेन किंविधो भगवानित्येतत्प्रत्युक्तं - उक्तिप्रत्युक्ति
[-:rर् वगुत्ताळ्, करिवुगळ्।
पुत्तिले
[[७०]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
पुi-रऩ्, “क्ळिक् साः” अाऩ् ऎऩ्ऱुम्, “ऒण्डॊडियाळ् तिरुमगळुम् नीयुमेनिलानिऱ्प” वॆऩ्ऱुम् सॊल्लुगिऱबडिये पॆरियबिराट्टियारोडे कूड तॆळिविसुम्बिले, “अऩ्
(सा।ऎ।) यिऱे इवऩ् ताऩवर्गळुक्कु करिवुक्कैबुमाऩ त्तिऩ् सीर्मै ऎव्वळवॆऩ्ऩ अन्द सीर्मैयिऩुडैय Aत्वत्तै पुबुरिसिक्किऱार् - तॆऩ् पुदैक्कॆल्लाम् पुगवुमाऩ पॆरियबिराट्टिया रोट्टैसेत्तियै मुन्दुऱ अरुळिच् चॆय्गिऱार् - पॆरियबिराट्टियारोडे यॆऩ्ऱवळवाले - ऒण्डॊडियारिऩरि - अऴगिय यङ्गळैयुडैयवळायिरुक्किऱ पॆरियबिराट्टियारुम् नीयुमाग dak पण्णा निऱ्किऱवॆऩ्ऱबडि - इऩिमेल् सॊल्लुगिऱदु - अदु ताऩुम् ऎसवुमायिरुक्कुमिऱे - तॆळिविसुम्बिले, तॆळिवै, ९ाeत्तै युण्डाक्कुमदाऩ HIकत्तिले यॆऩ्ऱबडि-॥ (सा।II।) ४४ यिल् सॊल्लुगिऱदु -
किलऩ्ऱो कदुवु कामॆऩ्ऱु सॊल्ललावदु - Au माय्क्कॊण्डु एळवु मॆऩ्गैक्कॊरु HH♥मुण्डोवॆऩ्ऱिप्पडिप्पिऱक्कुम् यिलुत्तरम् अरुळिच्चॆय्गिऱार् - HasaAयोल् - ऒण्डॊडियाळ् रि - ऒण्, अऴगियदाऩ। तॊडियाळ्, ऎरियुडैयवळाऩ। तिरुमगळुम्, पॆरियबिराट्टियुम्। नीयुमे, aakur fafri। निलानिऱ्प, निल्लानिऱ्कुम्बडि। पॆरियबिराट्टियारुडऩे कूडवॆऩ्गिऱदुक्कुत्ताऩ् वाऴुगिऱ वॆऩ्गिऱत्तोडेअवुर् - इत्ताल् कळिरुवरुम् कूड३प ाबुरागैयाले Akerसयिरुक्कु मॆऩ्ऱु करुत्तु - तॆळिविसुम्बिले,
मल्लादबडिHमाऩगत्तिले
तिरिमाऩ ३ागालत्तिले।
(सा।V)
f:
- ऒण्डॊडि
ढा इत्यादि, विश्लेष प्रसङ्गराहित्येन GIFLDITI हस्ताभरणलक्ष्मी विशिष्टेत्वयि प्रकाशमाने सतीत्यर्थः । पॆरियबिराट्टियुडऩे कूड, । वाऴ्गिऱ : तॆळिविसुम्बिले,
२४४४ ४४काऩ्। कलङ्गाप्पॆरुनगरिले, सावदुगऩियुरिऩ्
॥।
(स।ई।) A ऩ् पण्णुगिऱ, Auranagcs:। १७१२१४१५ - इप्पडियाग। निमित्तीकृत्य भगवतो दिव्यमङ्गळ विग्रहेण श्रीवैकुण्ठेभिव्यक्त्यभावे तेषामनुभवो नस्यादिति भावः।
fd:। ताऩ् वाऴ्गिऱ वाऴ्वै, ४aH-a। Hafसाक्कळुम्, :। अवुत्तु, ३४। तावि कर्, तरिaरि। पूःकवुरिसि, वाऩिळवरसाय्क् कॊण्डु, Jar He are क वु, षऩॆऩ्ऱु तिरुनाममाम्बडियाऩ तिरुवऩन्दाऴ्वा ऩागिऱ तिरुप्पळ्ळि मॆत्तैयिले तिरुवनन्ताळ्वा नित्यपरनामवति शय्याविशेषे, शेष इत्यनन्तस्य॥।
(सा।च्।) किागगळलूर्। तॆळिविसुम्बिले,
।
रिऩोगाळ्
सष
[[१४]]
निहितं गुहायां विभ्राजते यद्यतयो विशन्ती” ति श्रुत्युपबृह्मणं - यायोध्येति या पुरी नाकमितिश्रुति॥।
उपोद्घाताकारः
मूलंराजितेति विधिता नाकं परेण स्थिता” नग कीq Cu अयोध्यादि शब्दवाच्य
[[७१]]
६) सहस्रस्थूणादिवाक्य [] gium श्री६०६६०, कौषीतकी ब्राह्मणादि Songs पर्यङ्कविशेष मण्डी " LI Gmji, निवास शय्यासन” सर्वदेशसर्वकाल सर्वावस्थोचित सर्व विधकै ङ्कर्य [i) ५ ६ ना सर्वविधशरीर ६० अनुभवी शेषत्व कं निगमागैयाले ऎऩॆऩ्ऱु तिरुनाममाम्बडियाऩ तिरुवनन्दाऴ्वाऩागिऱ तिरुप्पळ्ळि
Djmg
परमपदमुं
/ सर्वात्मा कं मनुभवित्तु॥।
॥।
(सा।दी।) यायोध्येति - “परेण नाक” GILDq-Cu स्वर्गलं कं Comput अथवा, नाकशब्दं परमपदं ० C वाचक
Gurig- “देह नाकं महिमानस्सचन्ते " Trpp - BoriJi, अयोध्यादि शब्दार्थं - भगवदनुभवविच्छेदायोग्यतै ८६१६०lq - सहस्रस्थूणेति - “सहस्रस्थूणे विमिते दृढ उग्रे यत्र देवानामधिदेव आस्त” इत्यादि श्रुतिः - कौषीतकीत्यादि
“स आगच्छत्यमितौजसं पर्यङ्कं स प्राणं तस्य भूतं च भविष्यं चे” त्यादिus - “तस्मिन् ब्रह्मास्ते” TITUT वाक्य नाम पर्यङ्क - मीना, परमाकाश मण्डी
(सा।स्वा।) Glucorpuiq - यायोध्येति - नाकं, परमव्योम। नाकं परेण, नाकस्योपरि। अत्र “देवानां पूरयोध्या। पुरीं हिरण्मयीं ब्रह्मापरेण नाकं निहित” मित्यादि श्रुतयो विवक्षिताः - ५त्यनेन सावयवत्वादिभि रनित्यत्वशङ्कया प्रसक्ता कैङ्कर्यविच्छेदशङ्का परास्ता - सहस्रेति - “सहस्रस्थूणे विमिते दृढ उग्रे यत्र देवानामधिदेव आस्त” इत्यादिश्रुतिsarno Gurply - कौषीतकीति - “स आगच्छत्यमितौजसं पर्यङ्कं तस्मिन्ब्रह्मास्ते” इत्यादि। सर्वदेशेत्यादि -
mimimi देशकालाद्यपरिच्छेदेन सर्वविध कैङ्कर्यानुभवं
कैङ्कर्य विषयस्य निरतिशयसुन्दरत्वं ख्यापितonour
कैङ्क । भोग्य तातिशयं व्यञ्जित की।
- GITUIT, परमाकाशी
मुक्त नित्ययुवा १६० राजा। २५
कैङ्कर्यस्य सुजन॥।
(सा।प्र।) ति “सहस्र स्थूणे विमिते दृढ उग्रे यत्र देवाना मधिदेव आस्त” इति वाक्य इत्यर्थः @BuLL “तस्य हवा एतस्य ब्रह्मलोकस्यामितौजाः पर्यङ्कस्स आगच्छत्यमितौजसं पर्यङ्कमित्यर्थः।
Lumb गच्छति छत्रम्भवति। Qib, आसीने सिंहासनम्भवति। श्रील लीनाली, शेषरूप पर्यङ्के। नाग, युवाकुमार॥। (सा।सं।) प्रतिपन्ना प्रकृतेः परेण स्थिता श्रुतावपि प्रकृतेः परेण यन्नाकं सुखैकतानं स्थानं तद्यतयोविशन्तीत्यन्वयः -, अक्षोभ्य महानगर्यां “सहस्र स्थूणे विमिते विचित्रे यत्र देवानामधिदेव आस्ते” इत्यादि श्रुतयः सहस्र स्थूणादीत्यनेन विवक्षिताः - कौषीतिकी ब्राह्मणे
“तदेवंवित्पादेनाध्यारोहती” ति पर्यङ्क विशेषश्रवणात्पर्यङ्क विशेष इत्युक्तं - QLQipjzoo]त्यन्तेन किमस्यात्मनः प्राप्यं कैस्सह किङ्करत्वमिति प्रश्नद्वयं प्रत्युक्तं परमपद युवराजः युवा कुमारः एष ब्रह्मलोकस्सम्राड्राजाधिराज इत्यादिकमिह भाव्यं -
इत्यादि,
Q&
[[७२]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलं - कृतार्थ सहृदय कम्बल भीquins निध्यानुभवं ६००० की
यकीन॥।
(सा।दी।) your Qpjgu
gr
अन्वयम् -
सहृदय [u] कङ्की Gulguns स्वरूपयोग्यzwn
mogiqui, नित्यमा अपरिच्छिन्न
भगवदनुभवजनित हर्षप्रकर्ष
॥।
ल्प
(सा।स्वा।) सार्वभौम सेवावन्महा पुरुषार्थत्वं व्यञ्जितं - सर्वात्मात्यादि - नित्यसूरि अनादिun& कैङ्कर्यं विशेष सङ्कल्प Diguns s सर्वात्मा अनुभवित्तु कृतार्थ रागवेणुमॆऩ्गिऱ इस्HTÜटियाग वन्ददागैयाले इऩ्ऱैक्कु वन्दइवऩुम् अवर्गळोडोक्क म् पण्णुगै ऎरिगरिHामागै यालिवऩदुक्कु HTHऩागक्कुऱैयि यिल्लैयॆऩ्ऱु करुत्तु अन्ती) Cum अन्तरहित महानन्द शालिना। अqui, लां। “आं qu॥।
[[४४]]
.
(सा।प्र।) इत्युक्त प्रकारेण नित्यसूरीणां युवत्वकुमारत्वविशिष्टो राजा भूत्वा our pump, ईश्वरतया वर्तमानस्यैश्वर्यं। सर्वात्मेति, “सर्वस्य शरणंसुहृत्। सुहृदं सर्वभूताना” मित्युक्तप्रकारेण सर्वेप्यात्मानो मामनुभूय कृतार्था भवन्त्विति सहृदयतयावस्थित इतीश्वरविशेषणं । @quinsइति, एवमवस्थानमेव निमित्तीकृत्य। तादृशं भगवन्तं नित्यमनुभवद्भिर्विनाशरहितनिरवधिकानन्दयुक्तशेषभूतनित्यसूरिभि स्सह स्वयमपि स्वामिकैङ्कर्यस्य स्वरूपयोग्यतया॥।
[[९९]]
(सा।वि।) नामधेयं कथं प्राप्तमित्यत्र अन्वर्थमित्यभिप्रेत्याह - Lumb, गच्छतिछत्रं। २GizmĞं १५QUOTLDID, स्थिते सिंहासनम्भवति॥। Cu, इत्युक्तप्रकारेण। सर्वविधशरीरा “निवासशय्यासनपादुकांशुकोपधानवर्षातपवारणादिभिः। शरीरभेदैस्तव शेषतां गतैः कैङ्कर्य [१] [६०]] यनुभवितं । शेषत्व GLD ( निरूपकLDING, शेषत्वोचितकैङ्कर्यभेदैश्शेष इत्यन्वर्थ नामप्राप्तमिति भावःशय्या कस्मिन्नित्यत्राह। कौषीतकीति “तस्य हवा एतस्य ब्रह्मलोकस्यामितौजाः पर्यङ्क” इति कौषीतकी ब्राह्मणाम्नाते मञ्चे - आधारस्थलमाह, सहस्रस्थूणेति, “सहस्रस्थूणे विमितेदृढ उग्रे यत्र देवानामधिदेव आस्त” इत्यादिवाक्याम्नाते दिव्यरत्नस्तम्भशतसहस्रशोभिते श्रीमति दिव्यमण्टपे - नगरीमाह। यायोध्येति “देवानां पूरयोध्येति” श्रुति प्रसिद्धेरिति भावः। “नाकं परेण स्थिता” नाकमिति ब्रह्मलोकादि ब्रह्माण्डान्तर्वर्ति भोगस्थानोप लक्षणं। तस्य परस्तात् स्थितेत्यर्थः, “आदित्यवर्णं तमसः परस्ताल्। क्षयन्तमस्य रजसःपराके” इति रजस्तम उपलक्षित ब्रह्माण्डादूर्ध्वदेशवृत्तित्वश्रुतेः, “एतेवै निरयास्तात स्थानस्य परमात्मन” इति स्मारितं । ५६, क्षोभशङ्कारहित महानगरे। अनुभवदेश विशेषमाह - नी, शुद्धसत्वमये परमाकाशे। “तद्विष्णोः परमम्पदग् सदा पश्यन्ति सूरयः - दिवीव चक्षुराततं - यद्गत्वा न निवर्तते तद्धाम परमं ममे “त्यादिप्रमाणसहस्रमत्र द्रष्टव्यं सदा पश्यन्तीत्यनेन तस्य नित्यत्वं सिद्धं। “क्षयन्तमस्य रजसः पराके” इत्यत्र रजसः परस्तात् क्षयन्तं निवचन्त मित्यर्थादाधारत्वेनाप्राकृतलोकसिद्धिः। “स्वसत्ताभासकं सत्त्वङ्गुणसत्वाद्विलक्षण” मिति प्रमाणबलेन शुद्धसत्त्वमयत्वं सिद्धं, सान्निध्यं सप्रमाणमाह। “वैकुण्ठे तु परे लोक” इत्यादिना।
उपोद्घाताकारः
[[७३]]
मूलं - Cquor नित्यसूरि स्वामिकैङ्कर्य स्वरूप योग्यतैwouLG
अनादिमायै सुप्त omi “अनेक जन्मसाहश्रीं संसार पदवीं व्रजन् । मो ( हाच्छू ) हश्रमं प्रयातोसौ वासनारेणुकुण्ठितः” पदरियागिऱबाऴिलेविऴुन्दु ओडियोडिप्पलबिऱप्पुम्॥।
की
(सा।दी।) your quii। अनेकेति श्रीविष्णु पुराणवचनं। १४, प्रयोजन शून्यmiujj,
अवलम्ब॥।
(सा।स्वा।) @GHOLD Quiz कैङ्कर्य साम्य की प्रमाणQI/LD/ BŻ] - QLGÛ दायधने पुत्र इव स्वतः प्राप्त
- Qu गाळा पुरुषार्थलं। लाल ना? मायासम्बन्धी शा वन्देऱियागैयाले यिदुक्कुमुऩ्ऩे कैक्कॊळ्ळलामे ऎऩ्ऩ अरुळिच् चॆय्गिऱार् - अनादिमायेत्यादि - murgi बीजाङ्करन्यायेन प्रवाहानादि
उक्तशङ्का वकाशD@Guorm] लं - सुप्त अत्यन्त सङ्कचित ज्ञान omi। Qलङ्कृतं कृलकं ललं लीलकंळील परमपुराषार्थलं कळलं - प्रळयादिदशैC सुप्तना तिरुक्किऱ
काणादॊऴिन्दाऩॆऩ्ऱु करुत्तु यॊऴिन्दालुम् ऩवु सयिले ताऩ् ऩायिरुक्क त्तऩ्बुरुषार्त्तत्तै यडैयादॊऴि
गळा ढग
- अनेकेत्यादि - up, मरुकान्तारलं की॥
ग। अनेकेत्यादि॥।
ऎऩ्ऱदु
[[६६]]
(सा।प्र।) दायादोभूत्वा। अस्य जीवात्मेति विशेष्यं। अनादिमायैत्यादि, अनाद्यविद्याप्रतिबद्ध स्वतःप्राप्ततादृशानुभवस्सन्। प्रकृतिum mp, प्रकृत्याख्यशून्यगर्ते निपत्य। @qGumq… (सा।वि।) @GIL_rq।in, श्रेष्ठाभरणवत्यां। श्रीना, लक्ष्म्यां। Sub, त्वयिच। Bomju, स्वैर सञ्चारं कुर्वतोरिति द्रमिडगाधाप्रमाणं दर्शितं। mqLL, श्रीमहालक्ष्म्यासहकस्य स्थिति रित्यत्राह। सर्वेश्वरइति, भगवन्तमेव विशिनष्टि। या मृकं इत्यादिना पेरुमानित्यन्तेन। लक्ष्णßछ, एतादृशस्यस्वस्य। शेषत्वाद्युक्तगुणविशिष्टस्य जीवात्मन इत्यर्थः। Coumii, योग्यशेषि भूतस्य surroup, अज्ञानरहितानां। भगवदनुभव विच्छेदरहितानामिति यावत् । अLDIii (G, नित्यसूरीणां। “सदापश्यन्तिसूरय” इत्युक्तानां - अधिपतिuri, अधिपतेः “२uioup winmus। उयर्नलमुडैयवऩाय्। २ wi, उच्छ्रायः। अल, अभावः। यदुच्छ्रायापेक्षया अधिकोच्छ्रायोनास्ति स उच्छ्रायः २uioup उयरित्युच्यते। निरतिशयोच्छ्राय इति यावत्। mob, कल्याणगुणः। २इति, मतुबर्थः। निरतिशयोच्छ्राय कल्याण गुणवतः। ऊं, अतिनीचस्य मम पुत्री कं, पुष्पपरिमळ परिणामवदतिविलक्षण विग्रहवत्या लक्ष्म्याश्च। @mi, अविशेषेण स्निग्धस्य। कल्याणगुणवत्वमत्र हेतुः। ßi Di Gळं, लीलाविभूतिस्थानां। ßuis, नित्यविभूति स्थानाञ्च। गळा, स्वामिभूतस्य - सर्वेश्वरा, सर्वेश्वरस्य। अस्यपदस्य मङ्की ल @quins इत्यनेन सम्बन्धः। LG, इत्यनेन भगवदनुभव योग्यतोक्ता। योग्यतासत्वे कथं नानुभव इत्यत आह। अनादिमायै इत्यादिना - अनादिमायै, अनाद्य विद्यया। सुप्तomi, प्रतिबद्धस्वतःप्राप्ततादृशानुभवस्सन्। प्रकृतिया की॥।
(सा।सं।) LG, अंशभाक्त्वेन उत्पन्नस्सन् स्थित्वा। अनादिमायैयाले इत्यादि, यथावत्॥।
[[७४]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
Hi - पिऱन्दुदट्टित्तावऱ्ऱु अऴुक्कडैन्दॊळियऴिन्दबडियाले Taळियाय्
[[९९]]
॥
(सा।ऎ।) मऱ्ऱु। अऴुक्कडैन्दु, q eg:alai।ऩाय् - ऒळियऴिन्दबडियाले, कमाऩ रित्तुक्कु करिमडियाग ऎgर् पिऱन्दबडियालेगतिरिऩाय्॥। (FT।E।) ३। वुऩत्तिल् अरिसिक् - इत्ताल् तऩ्मुळवुमिरुक्किऱ तेसत्तैयु मऱियविरगिल्लाद पडि काडु पाय्न्दु पोऩमैयैच्चॊऩ्ऩबडि - ओडियोडि
काञ्जा पु” ऎऩ्गिऱदैच्चॊऩ्ऩबडि इदु इङ्गु ४१९११ ऎऩ्गिऱवित्ताले fafaमॆऩ्ऱु करुत्तु - ससऩाऩ इवऩ् कण् विऴित्तदु HRH८त्तिलागैयाले तऩ् पूऩऩि मिरुक्किऱ लत्तैयुम् कूड अऱियामलिङ्गुळ्ळ पुबुयाररिऩक्कळैक्कण्डु अवऱ्ऱिल् Aरिगङ्गळैयुम् कऩङ्ळैयुम् पऱ्ऱिमिगवुम् पुरिऎरि पुक्किऱ वऩाऩाऩॆऩ्ऱुगरुत्तु - तट्टि। ९४मुळसी यादवऩाय् - तावत्तु, अ ऒरु विश्रमस्थानं पॆऱादवऩाय् इऩ्ऩुम् अलैय वेण्डुम्बडियाऩ अ यै युडैयवऩा यॆऩ्ऱबडि - इदु सर्AI: ऎऩ्गिऱत्तिऩ् ऎld -
Hi : - इत्तालिवऩ् सणरिसेसैयिल् प यिरुन्दाऩे यागिलुम् रिऩाय् तिरिगैयाले तऩ् पुणित्तैयडैया तॊऴिन्दाऩॆऩ्ऱदायिऱ्ऱुयिवऩुडैय
युगळै सिप्पिक्क वऱ्ऱायिरुक्क इवऩुक्कु f
युन्दाऩ् कूडुमो वॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् - अऴुक्कित्यादि - अऴुक्कु। रिगळुम् -४कळुम् स्सुक्कळुम् - ऒळियॊऴिन्द पडियाले - इव्अऴुक्कुक्कळाले त्तुक्कु ऒगदैयागैयाले यॆऩ्ऱबडि इव्वळवालित्तऩैगाल मिवऩ्दऩ् पुषित्तैयिऴन्दिट्टुप् पिऱन्दवऩल्लामैयाले अऩ्ऱु। अरिसियागवन्देऱियाऩ ४१४७ सङ्गळाले ऎऩ्ऱदायिऱ्ऱु - क॥।
[[६६]]
(सा।८) पिऱप्पुप्पिऱन्दु, ४४”
३क अत्का ऎरिऩा। तट्टित्तावऱ्ऱु,
४४७ः। अऴुक्कडैन्दॊऴिन्द पडियाले, -
पुच्चर् अवु इव्स॥। (सा।fa) तावुविन्दु, रि।
ओडियोडि, ऎ पलबिऱप्पुम्बिऱन्दु, करि तट्टित्तावऱ्ऱु, ५TGS gulG४४४७ः
<laसरिवुर् - अऴुक्कडैन्दु, पुरिgag:केर् ऒळियऴिन्द पडियाले, करियुgqरिक्कु पुबुमाग ऩाय्॥।
ङ्ग
(सा।च्।) काऩऩाय् निऱ्कुम् ३ परिसिङ्ळर्। पाऴियिले, ‘ि। तट्टित्तावऱ्ऱु, अवु॥।उपोद्घाताकारः
[[७५]]
i-ऩाय् निऱ्क,ऒरु राजा ३ईःपुत्तुडऩे वेट्टैक्कुच्चॆऩ्ऱु विळैयाट्टिले
Hhऩाऩवळ विलेवार्त्तैयऱिवदऱ्कु॥।
(सा।c।) ऎऩ्गिऱविडत्तिल् सस मावु पुत्तिल् अगत्तै साग ३४४क्किऱार् - ऒरु राजावॆऩ्ऱुदॊडङ्गि। विळैयाट्टु, तावु। वार्त्तैयऱिवदऱ्कु मुऩ्ऩे, यिले।
(सा।७) ऩाय् ऎऩ्गिऱदुक्कु वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डु निऱ्कऎऩ्गिऱदोडु३४H कऩाय् निऱ्कवॆऩ्गिऱ ४१३त्तिलिव्विडत्तिले ऎत्तै रित्तु पगावु रिसाऩाय् निऱ्कैयाले वेऱ्ऱुरुक् कॊण्डु निऱ्क वॆऩ्ऱिङ्ङऩे अ ऎप्पदु। इवऩुक्कु मॆऩ्गै यम् स४Trतूङ्गळ् वन्देऱिगळ्ऎऩ्गैयुम् ३९९A माऩालऩ्ऱो इवऩ् रिबुक् कत्तुक् किट्टुप्पिऱन्द वऩॆऩ्ऩलावदु - , पुवर्, कळाऩङ् गळाले, ताऩ् रिगाऩायुमॊरुवऩुक्कु अबुमऩ्ऱिक्के ऩायुम् तोऱ्ऱुगैयाले इव्वागारङ्गळे इवऩुक्कु सरिगॆङ्गळऩ्ऱो? इङ्ङऩऩ्ऱिक्के इदुवन्देऱियॆऩ्ऩिल् ९- Hरत्तिल् :रसऩाय् यिऩडियिले ताऩे, यिवऩुक्किदु वारादबडि पण्णादॊऴियक्कूडुमो? इऩ् अवुञ्जाच्चरित्तालेदाऩ् तऩ्ऩैयदुवाग सरिसिक्कत्ताऩ् कूडुमो? पुवुऩ् : Akiniपु तऩ्ऩैत्ताऩ् q[वाग एरिबुक् कक्कण्डदिल्लैयिऱे
काग निऱ्कत्तऩ्बक्कल् ९माग तऩक्कुम् appकळ्दाऩ् नडक्कक्कूडुमो? इवऩुक्कु
समागिलिदु यागवित्तऩै क९४रिक्कत्ताऩ् कूडुमो? अस मॆल्लाम् रियऩ्ऱिक्के ऎङ्ग यिऱे लोकत्तिल् कण्डदु - ऎऩ्ऱिप्पडि लि वन्देऱियाऩालुम् सदिर्बुबुमॆऩ्गिऱार् - ओरु सियोल् - विळैयाट्टिले रिसि - इत्ताल्ऩ् अणत्तिल्ःHऩाय् पुऩायिरुन्दाऩेयागिलुम् यिरुक्कैयाले अडियिलेदाऩे इन्द१४ HafÆकळै विलक्कादॊऴिन्दाऩॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु - वार्त्तैयऱिवदऱ्कुमुऩ्ऩे रि
इत्ताल्रऩ् रियावुमे उण्डाऩ॥॥
३f
(सा।V।) वुक्कुच् चिलः। ३h4 geefa - ऒरु राजा
ना सक्तनानेति-जीवकर्मानुगुण्येनेश्वरस्य लीलापरवशत्वं सूचितं वार्त्तैयऱिवदऱ्कु मुऩ्ऩे ॥।
(सा।fa) क्रियु :। निऱ्क, : ९ निऱ्
त्वेन तदन्वयपदानां यज्जीवात्मेत्यादीनां सप्तम्यन्तपदान्येव प्रतिपदानि देयानि तथापीतीत्येवं सप्तम्यां प्रथमार्थस्यैवान्वयार्हत्वात् मूलपदानां विभक्त्यभावाच्च प्रथमान्तपदैर्व्याख्यातानि अत्र शबरकुल
«H१६। ऒरु
निऱ्कुमाप्पोले ५४-७७ सा ३४ ऒरुराजा, कः, अd: पुरत्तुडऩे, ३७ःu। वेट्टैक्कुच् चॆऩ्ऱु विळैयाट्टिले Hñऩाऩवळविले, राग४। वार्त्तैयऱिवदऱ्कु मुऩ्ऩे॥। (सा।) का कासिरुळ्४४र् - ऒरु कुऱिच्चियिले, -९॥।
[[७६]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंकृपा राजकुमारां, नकली जीनान्ना कुरिच्चियिले वळर - अवऩ् तऩक्किल्लाद ऎरिगळै येऱिट्टुक्कॊण्डु,
शबरत्वादि जाति “माताप्येका पिताप्येको मम तस्य च पक्षिणः । अहं मुनिभिरानीतस्स चानीतो गवाशनैः ॥ अहं मुनीनां वचनं श्रुणोमि गवाशनानां स वचश्श्रुणोति। प्रत्सक्षमेतद्भवतापि दृष्टं संसर्गजा दोषगुणा भवन्ति” ऎऩ्गिऱबडिये वेडुवच्चेरियिल्॥।
(सा।दि।) लीळा, दुर्मार्ग♚a) राजा गी॥ दुष्कर्मवश चेतनळा स्वामिकैङ्कर्यbpjjz muDऊं सूचकं - Tumi @ अविद्यादिपारवश्यकं छ सूचकं - छठी, संसार सूचकं - कृष्णमङ्कीङ्गा शबरत्वादि जाति जात्यभिमानं$♚m&mg/। स चानीतः–चस्त्वर्थे । ऋषि पुत्रकं कङ्की
देवादि
की unimp॥। (सा।स्वा।) शबर संसर्ग शबर तक भ्रमिमं क ऊं ऊं का रङ्ग ६०५ G६० निजाकार II७मिल्लात् तसैयिल् वन्द अवुसॆञ्ज्सरित्तालेयिवऩुम् तऩ्ऩैयदुवाग
भ्रमि कण्ठ ऊं ८२।६
दर्शितमा QUITO अनाद्याज्ञातिलङ्घनं सूचितं - ॐ बाला, मायापारवश्यलं । कं सूचकं - JCB मित्यादि - अध्यात्मवित्तमं सहवास द्योतकं - कृष्णकङ्काल वॆऩ्गिऱ वित्तालिच् ऩुक्कुङ्गळ् वन्देऱिगळॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु - इप्पडि स्वस्मिन्नन्यजात्यारोपं सम्भावित Doggo औत्पत्तिकाकारानुगुणLI & GQ प्रवृत्ति का लो कलङ्की६०० ५६००११४ (१५) कङ्क आतङ्क राजकुमारकं का शबरादि जात्यनुगुण प्रवृत्ति सम्भविॐॐ कं &GCQQJm] औत्पत्तिकाकारं प्रयोजक॥। - संसर्गLD प्रयोजक साधिग अ प्रवृत्तिविशेष प्रसिद्धोदाहरण की मातेत्यादिuni - स चेत्यत्र चस्त्वर्थे । ॥।
की चेतन उत्तरोत्तरानर्थ हेतु
(सा।प्र।) जीवस्या नाद्यविद्याविवशत्वं सूचितं - ढालना
प्रमाणबल
इत्यनेन देवतान्तर पारवश्यं सूचितं। JCH, यस्याङ्कस्यां चित्कुट्यां। अनेन संसारस्यानुचितत्वं द्योत्यते। कङ्कीङ्गा इत्यनेव ब्राह्मण्यादिकं कर्मोपाधिक मिति सूच्यते।
॥।
(सा।वि।) वार्ताग्रहणावस्थायाः पूर्वमेव। राजकुमारा, मार्गाद्भ्रष्टो राजकुमारः। नलं
sururu, गृहीतृजनहस्तगत शिशुस्सन्। CGL, यस्यां कस्याञ्चित्कुट्यां प्रविश्य। कृाऊं की शबरत्वादि जाति ५० GuwLGळङ्ग, स्वस्या विद्यमानां शबरत्वादिजातिं स्वस्मिन्नारोप्य। संसर्गवशप्राप्तजात्युचितभाषागुणादिषु दृष्टान्तकथनपूर्वकं तत्प्राप्तिमाह। माताप्येकेत्यादिना - कस्मिंश्चिदृषिपुत्रे क्वचिन्नगरे शबरवीथ्यामागच्छति सति शबरकुमार संवर्धितश्शुको ब्राह्मण आगच्छति तस्य सर्वस्वं हरेत्याह - तस्मिन्नेवर्षिपुत्रे ब्राह्मणवीथ्यामागच्छति सति ब्राह्मणकुमारसंवर्धितश्शुको ब्राह्मणश्श्रान्त आगच्छति तं पूजयेत्याह। तदुभयं दृष्ट्रा ऋषिपुत्रे विस्मिते ब्राह्मणश्रेणिगतं शुकं पृच्छति सति शुकस्य वचनमिदं। गवाशनाः, किराताः। कील, व्याधश्रेण्यां प्रविष्टशुकवत्,
यां ॥।
उपोद्घाताकारः
[[७७]]
पुर्किळिबोलेयवर्गळ् पऴक्किवैत्तबासुरमे तऩक्कुप् पासुरमाय्, अवर्गळुक्कुप्पिऱन्द वर्गळैप्पोले यवर्गळूणुम् वृत्तियुमे ई ऊणुम् ति रि युमाय्, तऩ्बिऱविक्कुरिय वाङ्गळिलुम् करि कळिलुम् पुदियदुण्णादे (Iळर् कङ्गळाऩ पबङ्गळिले तऩक्कुप्॥।
(स।ऎ।) अवर्गळ् पऴक्किवित्तबासुर मॆऩ्गिऱविदु पुवुवुमऩ्ऱिक्के पक्क मेयाऩमैक्कु ईक् - अवर्गळूणुम् ऎरियुमेऎऩ्गिऱविदु ‘उण्णुञ्जोऱुबरुगुनीरु तिऩ्ऩुम् वॆऱ्ऱिलैयु मॆल्लम् कण्णऩ् ऎऩ्गिऱ निलैगुलैन्दु कळेदऩक्कु ८eकf= कळागनिऩैत्तिरुक्कैक्कुम् क तरि तविर्न्दु यो यिरुक्किऱ पडिक्कुम् सक् - पिऱविक्कुरिय सऩङ्गळॆऩ्गिऱविदु सवुत्तैयिऴन्दमैक्कु - मिल्लैयागिलुम् ७५४१४८१७त्ताले अदुबॆऱलामिऱेयॆऩ्ऩ अदुक्कु iru इल्लामैयै सूसिप्पिक्किऱदु। T। इल्लैये यागिलुम् पुदिदाग ऒरुक्काक्कालुण्डागलामिऱे - अदुवुम् इल्लैयॆऩ्गिऱदु - पुदियदुण्णादेयॆऩ्ऱु <HERHवदु क -४, a, ॥ (सा।ऎ।) इदु ऒरुugऩुक्कु किळिसॊल्लुगिऱवार्त्तै - अवर्गळ् पऴक्किवैत्त वित्यादि - इदु इच् चईक्कु पादाळर्गळ्सरित्ताले अऩबु मऩ्ऱिक्के कदवुवुवुगमे याऩमैक्कु ऎऩ् - अवर्गळूणु - इदु “उण्णुम् सोऱु” इत्यादियिऱ् सॊऩ्ऩ निलैयिऩ्ऱिक्के काङ्गळे तऩक्कु UTKAरिवु कळाग निऩैत्तिरुक्कैक्कुम् तविर्न्दुङ्गळैये किऱ पडिक्कुम् ताक् आऩालुम् <Gऎऩुक्कु
ङ्गळिले मुऩविऩाबूऩऩ ऎरिक्कळुम् कयवर्गङ्गळुम् कूडु मोवॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् - तऩ् पिऱविक्कित्यादि
तऩ् पिऱविक्कुरिय, माऩ।, , कळ्, उबनयनादिगळ्, पुदियदुण्णादे, पावुरियुगमुम् इल्लादे। ऒरुक्कालुमिवऱ्ऱैक्कण्डिरामैयाले यॆऩ्ऱबडि
-पुग॥।
[[१]]
॥।
(सा।V।) किळिबोले ३, अबुळङ्गळ् पुरिरिसऩर्। अवर्गळ् पऴक्किवैत्त रिसा, सर्सारिगळ पुदियदुण्णादे, पावुरिबुगारि। अनेनस्वरूपानुरूप भागवतकैङ्कर्य पर्यन्त पुरुषार्थे तत्साधने चान्वयाभावस्सूच्यते। राजभोगेत्यनेन वैषयिक सुख॥ (सा।fई।) कळ् पऴक्किवैत्त पासुरमे तऩक्कुप्पासुरमाय्,
रिः । अवर्गळुक्कु पिऱन्दवर्गळैप्पोले, Aपु। अवर्गळूणुम् वृत्तियुमे तऩक्कूणुम् तिरियुमाय्, र्ारिऩ् सऩ् पुवुवु ारिः। तऩ्बिऱविक्कुरिय कळिलुम्, वु - <-३९-४-। पुदियदुण्णादे, पारिसिग ‘िःकङ्गळाऩ एरिया पुबुङ्गळिले,
(सा।च्।) पिऱविक्कुरिय
। पुदियदुण्णादे,
कळिलुम्,
afaqug। तऩक्कु, ta॥।
रि-॥।
[[७८]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
पुळ् - पेऱुमिऴवुम्,
जू४Rऩॆऩ्ऱुदऩ् (अडि)पिऱवियऱिवार् - सिल रुण्डाऩालु मवर्गळुक्कुक्किट्टवॊण्णाद असÀयैयुडैऩाय्, इप्पडि sif frयरिऩ् नडक्किल् ३ङ्गळिलुम् ऒरु ऎयर् पॆऱ
विर किल्लाद पडियाय्॥।
(सा।ऎ।) तक् -
रिळ् इदुपेऱु। पूऩऩि ळ्। इऴवु, मुऩळार्। पेरिऴवुगळुडैय माऩागङ्गळ् - अडियऱिवार्, त्तुक्कु पुवऴि तप्पिप् पोऩमैयॆऩ्ऱऱिवार् -रासर्, सप्पुरिगळ्। इदु सात्विग रणुगवॊण्णामैक्कु तूक् - इप्पडिक्किट्टवरियऩायिरुक्किऱऩैच्चिलर् वरुन्दि यागिलुम् मीट्कवेणुमॆऩ्ऱु मुयलुगैक्कु हेतुवैच्चॊल्लुगिऱदु-इप्पडि-इन्द ऎईमिङ्ङऩे कऴिन्ददागिल्त्तिलेGHRऩाय्प् पिऱन्दु
inऩा॥।
(। अः - तऩ्बिऱविक्कुरिय सङ्गळैयादल् if& कळैयादल् ऎऩ्ऱेऩुम् ऒरुक्काल्गण्डऱिन्दालिऱेयिन्द एरिगळायुम् तोऩ्ऱलावदु। अदिल्लामैयाले
म् वन्ददॆऩ्ऱु करुत्तु - इत्ताऩुक्कु
ऎङ्गळ् कऩङ्गळायुम् सऩित्ताले यिवऩुक्किन्द
क नडक्किऱ
सत्तैयॊरु क्कालुम् कण्डऱियामैयाले वन्ददत्तऩै पोक्कि यिदुवे Hमाऩ पडियाले अऩ्ऱु ऎऩ्ऱदायिऱ्ऱु - आऩालुम् अjgaमाऩ सर्सागादा सबुरिङ्गमॆऩप्पुबुवुक्कैक्कु अबुगत्तिले सिलराले निवृत्तमागक् कडवविन्द fAfAमाग वऱ्ऱो ऎऩ्ऩवरुळिच्चॆय्गिऱार् -
A
ऩायिरुक्कैयालेयवर्गळुक्कुक्किट्ट वॊण्णामैयाल् इदु कवि मल्लामैयाले अङ्गु fAasf-मागक्कुऱैयिल्लैयॆऩ्ऱु करुत्तु आऩालुमिदु३FKHत्तिल् अरिप्प तल्लामैयाले ईङ्गळ् तोऱुम् अ-रि क्किऱ इस् सर्सरिगागालत्तुक्कु Asf-४कवऱ्ऱो वॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार् - इप्पडि
वुअदै, कवुङ्गळ्। इज्जऩ्मत्तिल्
पुरिक्किल् इवऩ् Akkमागप् पण्णुम् ४५१ ४१९॥।
(सा।V।) :
पवुर्। पेऱिऴवु, A
राजकुमार नित्यादि सदा - इप्पडि ळरिऩ्
(सा।स।) पेऱु, पूऩविऩाळ्। इऴवु, पूऩ
९। अवर्गळुक्कुक्किट्ट वॊण्णाद
तऩ्ऩडियऱिवार् सिलर् रुण्डाऩालुम्,
«४४”।
ऩिागङ्गळुमाय्, वर्त्रूः
पुरियुदु renaरिवु afr पयुडैयाय्, agaani
ससिबुरिवु :। इप्पडि योड,
sifarulla १ - नडक्किलुम्, Vaa Hर्। ३ एवुङ्गळिलुम्॥।
उपोद्घाताकारः
[[७९]]
मूलं - BLQuiLG♚Gonium - देहात्माभिमानादि ६०, वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डुनिऱ्क, ॥
॥।
- LGG, कं प्राप्तमान
देह सम्बन्धि स्वकीयत्वाभिमानं
(सा।दि।) की अपेक्षित - इज्जन्मीं शबर भावलं CumiGi @@@@@ महापातक niuquit जन्मङ्गकं योग्यतै UNTOLDING) Glucomulq - २५/दाष्टन्तिक पुरुषार्थ ११८६० बालक। आदिशब्द सॊल्लप्पडुगिऱदु। तऩ्ऩुरुक्कॊडुक्कैयावदु - तऩ्ऩुडैय देहसम्बन्धि पदार्थri१८६। देहसम्बद्धि Copping लक्ष्णकण्ण स्वाभाविकशेषQ भ्रमिC - Couplhi GB
त्तै तऩ्ऩिडत्तिलेएऱिट्टुक्कॊळ्ळुगै यद्वा,
कणत्वत्तै
धन DI
ईश्वर
कङ्कं,
स्वाभाविक दास्य नं० mins Gromb Couñji ना॥।
(सा।स्वा।) बातउत्तर जन्मली शबरत्वादिा अनुवर्ति मुली निदर्शन DIsgopuji - Gums, राजकुमार Dig दायप्राप्तLDIT राज्य लक पीलीÈ०। ५। स्वाभाविकळा निर्मलत्व शेषत्वादिना। ५००, २००५। DuDupiq - Couji, औपाधिक]] मनुष्यत्व स्वतन्त्रत्वादिना - Bालक, एऱिट्टुक्कॊळ्ळुगै। वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डु निऱ्कवॆऩ्गिऱत्तुक्कु इव्३THवुक्कॆऩ्गिऱ ६१ēलीअन्वयम् - Cu♚
सांसारिकाकारमौपा॥।
(सा।प्र।) इत्येतत्सूच्यते। लLGULG, प्रतिबद्धस्सन्। अस्यराजकुमारा इत्यनेन सम्बन्धः - दृष्टान्तोक्तन्दाष्टन्ति केतिदिशति-Qmमित्यादि, ITF Couplळङ्ग, स्वाभाविकभगवच्छेषत्व रूपस्व रूपज्ञानशून्यस्सन् परधर्मवत्तया। ♚, वर्तमाने सति। अस्य Li Gujmj इत्यनेनान्वयः (सा।वि।) QuailyBlqum, एतच्छरीरकृतपापाभिवृद्ध्या उत्तरजन्मस्वपि प्राप्त्युपायाभावयुक्तः BLQQuLG, प्रतिबद्धस्सन्। Gomium, यथास्थितस्तथा, अस्मिन् जीवात्मनि प्रथमं जीवात्मेति पदं बहुव्यवहितमिति तत्परामर्शाभावशङ्कया इह नित्युक्तं - देहात्माभिमानादि, देहात्म भ्रमादिनाला स्वकीयं स्वाभाविकशेषत्वादिकं स्वदेहसम्बन्धिषु दत्वा। Coupl G]]]]] ईश्वरस्वातन्त्र्यं स्वस्मिन्निवेश्य स्वतन्त्रात्मभ्रमं प्राप्य। यद्वा, स्वाभाविकदास्यं विस्मृत्य शरीरधर्मं क्रियाश्रयत्वादिकं आत्मन्यारोप्य - अस्मिन्पक्षे देहाभिमानादीत्युक्तदेहात्मभ्रममूलदेहधर्मारोप उक्तो भवति। पूर्वस्मिन्पक्षे देहात्माभिमानादित्यादि शब्दग्राह्यनिरीश्वरत्वभ्रमेण स्वतन्त्रात्मभ्रम उक्तोभवति। यद्वा, देह एवात्मेत्यभिमन्यतेनेनेत्यभिमानः - अहङ्कारः अनात्मनि देहे अहमिति कारयतीति उच्चारयतीति व्युत्पत्या अहङ्कारस्य देहात्मभ्रमहेतुत्वात्। “गर्वोभिमानोहङ्कार” इति निघण्टुः, आदिशब्देन दोषान्तरपरिग्रहः, गलं, स्वदास्यं विस्मृत्येति स्वतन्त्रात्मभ्रमः। Coupकङ्ग, देहस्वरूपं स्वस्मिन्नारोप्येति शरीरात्मभ्रमः। ♚, स्थिते सति च। ननु, पूर्वं यथावत्प्रकाशरहितmi j♚s इत्युक्तं इहापि♚mQ&♚s इत्युक्तं। उभयोः॥।
(सा।सं।) शीलस्सन्। BLLGULG, प्रतिबद्धस्सन्।
[[८०]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलं - आऊं राजकुमार लक्षणादिक) जातिविशेष m।
(सा।दी।) शरीरधर्मारोपG/LD/Di॥ देहात्माऊं (GOL परस्परधर्माध्यास@mo। काऩाऩाय् निऱ्क वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डु निऱ्कवॆऩ्गिऱ पदङ्गळऩ्वयिक्कुम्बडि यॆङ्ङऩेयॆऩ्ऩिल् वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डुम् निऱ्किऱवॆऩ्ऱु अरिबुवऩत्तै अऩक्कवे समञ्जसमाम् - यद्वा, प्रकाशरहित ♚ हेतुत्वनं विवक्षिकं । एकऩाय् निऱ्कैयाले वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डु निऱ्क ऎऩ्ऱिङ्ङऩे योजिक्कवुमाम् - अन्द आलङ्क राजेत्यादि -
(सा।स्वा।) धिकQILD/६०१०५ उपपादित LD ५६ स्वामि कैङ्कर्य। मङ्गलया ऎऩ्ऱु कीऴ्च्चॊऩ्ऩदु सरिमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु - आऩालुम् समे ताऩॆऩ्ऱु इरुक्किऱविवऩ् पारलौकिक शास्त्रrijalgo तदर्थानुष्ठानादिनी॥ळं अधिकारि DC कण्ठा मोक्षशास्त्र मारम्भिऊं ऊं ६ Gon? उपदेशादिकळाले देहात्म भ्रम अधिकारिurrॐॐ कुऱैयिैल्लैये यॆऩ्ऩिल् q[Hऩाऩ इवऩ् परिऩियादिरुक्कदङ्गळुक्कॊरु प्रयोजनDoorली (कण्ठ मळा BG GLon? Blog अनाद्यनुवृत्तonor भ्रम
Doomguj♚ल उपदेशमात्र
GGLD? अत्यन्तविपरीतानुष्ठानादि & Go अयोग्यना कण्ठी शास्त्रीय कर्म [१८] योग्य ? दृढतरानादि दुर्वासा ऊना विपरीतरुचिCIT L♚s उचितगुणवृत्त (i) मुचित पुरुषार्थ rifl रुचि विपरीत iife हेयत्व बुद्धि सम्भविला Go वॆऩ्ऩइवैयॆल्लाम्गूडु मॆऩ्ऩुमिडत्तुक्कुम् अन्द HRऩैये दृष्टान्त DISG] १६६ उपपादिकं की - आलं राजकुमार॥
॥।
कळ
(सा।प्र।) एतावता स्वतः परिशुद्धस्यापि जीवात्मनस्संसारनिमग्नत्वं सर्वेश्वरस्य जीवकर्मानुगुण्ये नोपेक्षकत्वं चोपपादितं - अथ मोक्षप्राप्तिप्रकारस्सहेतुकस्सदृष्टान्त उपपाद्यते - आलं राजकुमार ॥। (सा।वि।) कथमन्वय इति चेदपि शब्दाध्याहारेणोभयोरन्वयस्समञ्जसो भवति। यद्वा, प्रकाशरहित com js इत्यस्य हेतुपरत्वं यथावत्प्रकाशरहिततया देहात्माभिमानादिना देहात्मादिभ्रमवति स्थिते सतीत्यर्थः। अस्यां फक्किकायां florumrit सक्त इति जीवकर्मानुगुण्येन ईश्वरस्य लीलापरवशत्वं सूचितं। ouri♚mzumloug♚G Poron इत्यनेन अनाद्य विद्यापरवशत्वं सूचितं। नलं न इत्यनेन देवतान्तरपारवश्यं सूचितं। Goguru) इत्यनेन देह सबन्धस्यानुचितत्वं सूचितं। लढाऊङ्की॰॰तेत्यनेन ब्राह्मण्यादिकं कर्मोपाधिकमिति सूचितं। CGC) बनान इत्यनेन औपाधिकेषु स्वाभाविकत्व भ्रमस्सूच्यते
इत्यनेन विषयप्रावण्यं सूचितं,
४६६० तित्यनेन भगवद्भागवत कैङ्कर्य तत्साधनेषु असहिष्णुत्वं सूचितं। की इत्यनेन सात्त्विक वैमुख्यं सूचितं। अथ मोक्षप्राप्तिप्रकारं सदृष्टान्त मुपपादयति -
राजकुमार
वित्यादिना। अलं राजकुमार॥।, तस्य राजकुमारस्य। लक्षणादि का, विशालोरस्कत्व
दीर्घबाहुत्व विपुलनेत्रत्वादि राजाकृत्यभिव्यञ्जक॥।
मूलंमधार्मिकां - ९
उपोद्घाताधिकारः
Big अभिमानिss,
[[८१]]
mumor
जात्यन्तराभिमान jong की दृष्टादृष्ट संस्कारादि ६० उत्तरोत्तरभोगतदुपाय [i) BS ) È & योग्यता स्वजात्यनुरूपLDI ६०] गुणवृत्त [i] ८६० ना ॥
(सा।दी।) SmS
पण्
अवकाशं Gujpory - अभिमान
ै
Boor C रक्ष्य बुद्धि - Dur, भ्रान्तिरूप Dr। शबरादिजातिविषयDI] शबरोह QLD की अभिमान - शबरसंसर्ग ujgशबरोह की भ्रान्ति जात्यन्तर विशेषण DIs Lomb। दृष्टसंस्कारं, देहप्रक्षाळन वस्त्रधारणादि - अदृष्टसंस्कारं, उपनयन समावर्तनादि, दृष्टसंस्कारं भोगहेतु। अदृष्टसंस्कारं भोगोपाय वैदिक क्रियानुष्ठानहेतु - गुणं दाक्षिण्यशान्त्यादिना। वृत्तं, सन्ध्योपासनादि।
(सा।स्वा।) वित्यादि - धार्मिक, परप्रयोजन OLD स्वप्रयोजन QILDाली कम्मुना। लं प्रार्थनाद्यभावेपि उपदेशिकं कसं कळण यन्त्मावुकं धार्मिकरुपदे ५८। GOLDM Suji - अभिमानीऊञ्छ, अभिमानिßsurro - जात्यन्तरेत्यादि - लं चिरकालानुवृत्तभ्रम (pi इऩ्ऱैक्कु वन्द ३ त्ताले कऴियक्काण्गैयाल् इHवुक्कुम् अन्द समित्ताले
Gopu - दृष्टसंस्कारः, देहप्रक्षाळनादिः । अदृष्ट संस्कारः, उपनयनादिः ।
संस्कार योग्य सङ्ग
ॐ
न्य
अत्यन्तायोग्यनाu♚♚ राजकुमार आत्मावुबा योग्यनाक ८nG GLD - गुणा, दाक्षिण्यादिना। वृत्त/i१८ना, सन्ध्यो पासनादि ॥।
(सा।प्र।) येत्यादिना -
Suppगी कङ्क, केनापि सामर्थ्ये नैतस्य निवृत्तिलाभार्थं स्वकीयोयमित्यभिमानं कुर्वाणेषु। व्याधी मङ्की, मार्गान्तरेणान्यत्र प्रस्थाप्य - अभिमानं विनिवर्त्येत्यर्थः। दृष्टादृष्ट संस्कारेति, दृष्ट संस्कारः, स्नानादिः अदृष्ट संस्कारः, उपनयनादिः॥॥
(सा।वि।) लक्षणैः। जाति विशेषकृ, राजजातिं। अली ढगां, जानन्तः कतिचन। mini, धार्मिकाः। वृथायं श्रेष्ठो नश्यति महतापि यत्नेन रक्षणीय इति धर्मसम्पादनतत्पराः। ९ धी, केनाप्युपायेन। तदनुकूलाचरणादिसम्पादितस्नेहादिना।, इमं ।, निवर्तयितु मवकाशं प्राप्याभिमानविषयं कृत्वा - अस्य राजकुमारस्य। ujjCpplun जात्यभिमान, भ्रान्तिरूपं शबरोहमिति ज्ञानं। नीमण्डी, मार्गानि वर्त्य - तद्बुद्धिं निश्शेषं निवर्त्येति भावः दृष्टादृष्टसंस्कारादि, देहमालिन्यनिवर्तनरमणीयवस्त्राभरणधारणादिदृष्टसंस्कारैरुपनयनाद्यदृष्टसंस्कारैश्च। उत्तरोत्तर भोगतदुपाय॥&@कं(६,, राजभोग तदुपायभूत वैदिककर्मानुष्ठानादीनां Guru, यथायोग्यस्स्यात्तथोपायं कृत्वा gi, अस्य। स्वजात्य ॥।
(सा।सं।) Quipm, आरोपितं। तल, उपायः।
॥।
[[८२]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
पुळ् - तङ्गळ्३ङ्गळाले कुडिबुगिरविट्टु, इवऩुक्कु ३-chauGEङ्गळाऩ f? पुयङ्गळै अरुवऱुप्पित्तु रियळविङ्गळैयाय्न् दॆडुक्क वल्लअळवुडमैयैयुण्डाक्कि निऱुत्तुमाप्पोले इव्वात्मावुक्कुच् चिलबारिसिगर् fqafy नॊडित्तु, ’’ :
[[९९]]
भूपैते कर्मयोनयः ऎऩ्गिऱबडिये उरुवियन्द विन्निलैमैयैयुणर्त्ति, अदुक्कुमाऩ पूऩवि पुरियङ्गळिले ३ऎयिक्कलाम्बडि विरगुसॆय्दु
(सा।) <a€ लऩ्बुर् आय्न्दु, aafag। ऎडुक्क, पुरिरिरिक्क। अळवुडमै, IAत्तै। निऱुत्तुगै, ऎबुवुाऩाक्कुगै। १९- नॊडित्तु समाग। उरुवियन्द विन्निलैमै, उरु, । वियत्तल्, कडत्तल्। रिHऩाय् निऱ्किऱनिलैयै युणर्त्तियॆऩ्ऱबडि - अदुक्कु अमाऩ पूरि मावदु, तुगुगमाऩ ङ्गळाऩ सदरिऩ् कळ्। उडम्बुदिऩ्ऩारुण्डु, उडम्बाले तिऩ्ऩप्पट्ट
पेर्। उडम्बिल्गाट्टिल्
(H।ET।) कळ् - तङ्गरिक्षुरिवु - इत्तालिवर्गळु
१८वुगळाले अन्HRऩुक्कु कळ् कऴिन्दुगळुण्डाग क्काण्गैयाल् इव्
सावुक्कुमप्पडि ऎङ्गळुण्डाग क्कूडु मॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु - - इत्ताल् fakhiaरियर् पुरङ्गळिलुम् काल रिऩ् पिऱक्कक्काण्गैया लिHक्कु मप्पडिगूडु मॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु - आय्न्दु, सम्बण्णि, ऎडुक्क। पुरिरिक्क। अळवुडमै, वत्तै। इत्तालिव्वासावुक्कु Pargउङ्गळिले रुचियुम् वरक्कूडुमॆऩ्ऱदायिऱ्ऱु नॊडित्तु, वार्त्तैसॊल्लि।माग सुसऩ् पण्णप्पॆऱ्ऱॆऩ्ऱबडि। उरु। २, ार्।
वियत्तल्, वु। इन्निलैमै, इन्द ॥
(सा।V।) - faqeeयिरिऩ् कार्। कुडिबुगुरविट्टु, yāvu। :। विषयङ्गळै अऱुवऱुप्पित्तु, नि कऩवुः आय्न्दॆडुक्कवल्ल वळवुडमैयै उण्डाक्कि,
। निऱुत्तुमाप्पोले, ९। उक्तन्दान्तिके योजयन्नद्वेषाभिमुख्यहेतुक सात्त्विकसम्भाषण फलमाह Qoujonajig इति, नॊडित्तु, ऎरिवु। उरुवियन्दविऩ्ऩिलैमैयै कोदan
रिऩर्। उणर्त्ति, ९॥॥
(सा।ई) वुमाऩ gaiकळै,
। तङ्गळुपदेश अऩुष्टाऩङ् गळाले,
३४१४७-१८ः कुडिबुगुरविट्टु, वुः पुङ्गळै अऱुवऱुप्पित्तु, षिङ्गळै, अरिवु। आय्न्दॆडुक्क, वुरदिर्। वल्लवळवुडैमैयै, सावि उण्डाक्कि, स निऱुत्तुमाप्पोले, पञ्ऩ् इव्वात्मावुक्कु, अ
वेऱ्ऱुरुक्कॊण्डु निऱ्क
तिरिबुरि H
।
वियन्द,
सिलबारिसिगर्, ऒवुगः*४fkai :। नॊडित्तु,ओरिल् उरु, Aर्। इन्निलैमैयै, रि। उणर्त्ति, रि॥।
पु
(सा।स।) अऱुवऱुप्पित्तु, -। नॊडित्तु, :। उरुवियन्द इन् निलैमैयै, ३५॥।
उपोद्घाताधिकारः
[[८३]]
मूलं- २४qwC& गुणवृत्त १८६० नाना ६००
ऒरु वॆळिच्चिऱप्पैयुडैयार्क्कु वरुम् की हेयोपादेय विभागक्षम की ji, धार्मिक॥।
(सा।दी।) Coumjgg Cuii, देहात्माभिमानिmig। हेयोपादेयविभाग क्षमा मुलug CuDa आचार्य पदेशिऊं ऊं हेयोपादेयविभाग ग्रहण किं
। ५१६१ हेयोपादेयविभाग♚ILL (मुळं विश्वासलंंंम्ं ं योग्यना big ६०००१६०५ - आप भगवच्छेषत्वतत्सहजकारुण्य विषय risin, योग्यतै, आस्तिक्यं। NILO ळा हेयोपादेय विभागक्षमल। (सा।स्वा।) स्थिति। देहाद्विलक्षणrmi ♚कीwww Quormug। २४, देहेन कृतं। २ Coum
piy। छ्ण प्रकाशस्फूर्ति। स्वात्मनि देहातिरिक्तत्वनित्यत्वादिविषय Dior ज्ञान विकास g-gto भगवच्छेषभूत अनादिकाल की ऊङ्गा स्वतन्त्र कळलं की तुमङ्कील QQ१ङ्ग अधिकारिकं । कैङ्कर्यरूपपरमपुरुषार्थसाधनपर शास्त्र मारम्भिßbinGCLon? धार्मिक quits ujgयोग्यतैung LIT श्रुतिस्मृति परिचय HIT स्वतन्त्रात्मभ्रमनिवृत्ति सम्भाल अधिकारिus pujw ढाढागी ं तत्वहित विषय की यथावत्प्रकाशप्रतिबन्धका मायासम्बन्धादि Bigb अनुवर्तिsonsumo सम्भावित १०६१० २ Con? सदाचार्यप्राप्त्यादिरूपविशेषसामग्री उत्तेजक Lonosun प्रतिबन्धकDI LILL
CL@sum अनादिns संसरिकी जीववर्ग की
ईश्वरा लीलापरवशmini
काल
सदाचार्यप्राप्ति इऩ्ऱैक्कॊरुवऩुक्कु वरुगिऱदॆऩ्गैक्कुत् ताऩडियुण्डो ऎऩ्ऩ वरुळिच्चॆय्गिऱार् - वित्यादि - अनादिunoor ॥।
इवऩुडैय
ऒरु
[[१]]
॥।
(सा।प्र।) २४४, स्वभोक्तृणाम्प्रकारं विना। ऐश्वर्यकैवल्य वैराग्यं सम्पाद्येति भावः - @ Gulmi muniig, अद्वितीय प्रकाशाधिक्यवतां ज्ञेयकाष्ठाभूतब्रह्मविषयत्वयोग्य
वॆळिच्चिऱप्पुडैयार्क्कु, ज्ञानवतां, लीग, स्थापनानन्तरं। अथ बन्धनिवृत्तिहेतुभूतमाचार्यप्राप्त्यादिकमाह
येत्यादिना - ji, मूलवत्त्वं। भगवत्कटाक्ष विषयत्वमिति भावः (सा।वि।) अन्वयिßsorb, यथा सम्बन्धस्तथा, उपायङ्कृत्वा २४ Liquors, देहानुभोक्तृणां प्रकारं विना। ऐश्वर्य कैवल्यवैराग्यं सम्पाद्य। वॆळिच्चिऱप्पुडै winiiigouji, ज्ञानसमृद्धिमतां सम्भवन्ति। गुणवृत्त १८६०ruji, गुणवृत्तानि। २६००१ LITऊं की, सम्पाद्य। हेयोपोदेय विभागक्षम DILDIT ऊङ्की, देहसम्बन्धि हेयं आत्मसम्बन्ध्यु पादेय मिति विविच्य ग्रहणसमर्थं कृत्वा - लाल ना, यदास्थापयन्ति तस्मिन्समये। अथ भगवत्सम्बन्धं हेतुमाचार्य प्राप्ति माह। इत्यादिना, अस्य जीवस्य, Duji, मूलवत्तां भगवत्कटाक्ष विषयत्व मित्यर्थः। मी धार्मिकquruj Guruji, कतिपय धार्मिक मूलतया ॥। (सा।सं।) देहात्। ujjल, विविक्तात्मनस्स्वाभाविक रूपं। २०० मुंली, ज्ञापयित्वा २४, नास्तिकाः - Gouanimuni, विवेकवदास्तिकानां - D
GOLD, ॥।
[[८४]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
[[९९]]
मूलं- १quous योग्यतैowwjii, (Lujii) ६G परमकारुणिक ६०१६] परम शेषिwn Co प्रेरित
कारुणिकोत्तम राugi६० देशिक, “ईश्वरस्य च सौहार्दं यदृच्छासुकृतं तथा। विष्णोः कटाक्षमद्वेषमाभिमुख्यञ्च सात्त्विकैः ॥ सम्भाषणं षडेतानि ह्याचार्यप्राप्ति हेतवः’ ऎऩ्गिऱबडिये नेर्प्पट्टु अन्द HRऩुक्कु सिलर् नेर्प्पट्टु पिऱवियैयुणर्त्ति॥। (सा।दी।) Gps & nigrums। ईश्वरस्येत्यादि - सात्त्विकैस्सम्भाषण QIDorm] अन्वयं। पूर्वपूर्वमुत्तरोत्तर हेतु - piGurum, सन्निहित लालक। पीली युणर्त्तुगै यावदु,
/ /, सार्वभौमनानगा राजकुमार गाळा । G
।
॥।
(सा।स्वा।) संसारिवर्ग♚ली कङ्काल विशेषलं की यादृच्छिक सुकृतादिरूप व्याजविशेष rijroin अपर्यनुयोज्यानादिसामग्रीचक्रसामर्थ्यjguru “ईश्वरस्य च सौहार्द” मित्यादि प्रमाण बलादङ्गीकर्तव्य jung लीलापारवश्यक का सहजकारुण्य मुत्तम्भितommunal quoji तन्मूलका अद्वेषाभिमुख्यादिकqu
स्वरूपयोग्यतादि विमर्श पूर्वक १० वुमिवऩुडैय
काकं सदाचार्य प्राप्ति Qujigopuji@@@u -, श्रेय मूलकारण वरक्कुऱैयिल्लैयॆऩ्ऱु करुत्तु
गÈलक, अद्धा, स्वाभाविकशेषत्व सहज सौहार्द विषयत्व/i१५६१। योग्य, शास्त्रवश्यतादिक्षा। Chyns, अनुरूप । २] उपयुक्त। Qua @@कं स्वतन्त्रात्मभ्रमनिवृत्ति सम्भविॐ ॐ ॐ
अनादिकालमसमञ्जसgu पुऩाय् पोन्दइवऩिप्पोदु मुऩ्बुळ्ळ अनर्हदैयैक्कण्डु “अम्माऩाऴिप्पिरा” नित्यादिjuqui ईश्वरन् ॥।
अगलुगैयुम् अदडियाग ३९९७ ताऩुम् अगलुगैयुम्
(सा।प्र।) योग्यतां, श्रोतव्ये श्रावयितरि चादरशुश्रूषादिवैशिष्ट्यमसूयाराहित्यादिकञ्च। अनाय@@@uji, सूक्ष्मबुद्धिमत्ताञ्च। punaण, सम्यग्दृष्ट्वा। अनेन “संवत्सरामित्या” द्युक्तं परीक्षणं सूचितं। परमकारुणिकेत्यादिना करुणाफलं तादात्विकं प्रेरणमुक्तं। OpiuuLG, यदृच्छयागत्य। एतेनाचार्यस्य प्रयोजनान्तरराहित्यं सूचितं - नन्वाचार्यस्य धार्मिकत्वे अलौकिक ॥।
(सा।वि।) प्राप्तां श्रोतव्ये श्रावयितरि च आदररूपामसूयाराहित्यादिरूपां च योग्यतां।
अळवुडैमैयैयुम्, सूक्ष्मबुद्धिमत्ताञ्च। Cpmsऊण्ठण, सम्यग्दृष्ट्वा। अनेन “संवत्सरं तदर्धवे”त्यादि परीक्षणं सूचितं, परमकारुणि काळा परमशेषिwn) प्रेरितmui, परमाकारुणिकेन परमशेषिणाप्रेरिताः कारुणिकोत्तमymui, स्वयमपि परमकारुणिकाः। धार्मिक, धार्मिकतयास्थिताः। मी देशिक piÛuL६, यदृच्छयागत्य। एतेना चार्याणां प्रयोजनान्तर नैस्पृह्यं सूचितं। आचार्याणां भगवत्सम्बन्धघटने राजकुमारघटकराजान्तरङ्ग समाधिमाह। राजकुमार इत्यादिना। राजकुमार छ, तस्य राजकुमारस्य। राजान्तरङ्ग, राजान्तरङ्गाः
॥।
(सा।सं।) प्राचीन सम्बन्धः। अना, योग्यतामूलकनिर्वेदः। Gps५ळङ्ग, रक्षणयोग्यतारूप ॥उपोद्घाताधिकारः
[[८५]]
मूलं- Guog]नान्ना प्रियत१०/१८६० ruji हितता नीतআलङ्क राजा०।कंळं, राजकुमार, परस्पर संश्लेषाको उत्तम्भिकंg Lori Cu
मं, “नायं देवो न मर्त्यो वा न तिर्यक् स्थावरोपि वा । ज्ञानानन्दमयस्त्वात्मा शेषो हि - “दासभूतास्स्वतस्सर्वे ह्यात्मानः परमात्मनः " प्रमाणा
ऎऩ्ऱुम्
परमात्मनः
सॊल्लुगिऱबडिये पॊङ्गोदम् सूऴ्न्द पुवऩियुम् विण्णुलगुम्
(सा।दी।) प्रियतम (ढा, यौवराज्यादि। हिततमाळ ना। नायं देव इति -
२५ श्लोकोदाहरण उत्तरार्ध
समुद्रलंलं। puit भूमि।
Qumiisgमित्यादि - वर्धिया in T लीलाविभूतिकीला। श्रीरङ्गामुळं,
परमाकाशं - আG, अक्र♚Gनान्ना॥॥
(सा।स्वा।) सम्भावित
ppmCom
(A)
शा
nGG/D६१६०&igojpg राजकुमार वृत्तान्त दृष्टान्त Qi bpराजकुमारीत्यादिum - Googlनानावित्यादि - राजकुमार ठঅmaji apon] नाना अनर्हलला हूं। अगलप्पारादेमेलुळ्ळ faa ङ्गळै अऱिन्दु तेऱुम्बडि तॆळिवित्तुम् अलङ्कराजा कंलकं श आनुकूल्यादि मलबा कुञ्जी अन्योन्याकाङ्क्षै ना करिगर्गळागादे अरिवुऩग ङ्गळाम्बडिप् पण्णुमाप्पोलेयॆऩ्ऱबडि - इत्ताल् इव्अTH तऩ्त्तैयैनिऩैत्तु अगलादे तेऱुम्बडियागवुम् अदडियाग नीरऩ् अभिमुख combulgurts jio इद्देशिकming शास्त्र मारम्भिकण्ठ क्कुऱैयिैल्लै यॆऩ्ऱदाय्त्तु - वुक्कु माप्पोले ऎऩ्गिऱत्तुक्कु मुयऩ्ऱु ढालाकी_अन्वयम् - Quingमित्यादि - वर्धीनान्ना समुद्र भूमि - लीलाविभूतिकं उपलक्षणं - कङ्ग, नित्यविभूति। आण, अन्य♚♚Gनाना॥। (सा।प्र।) श्रेयस्साधनस्यैव धर्मशब्दार्थत्वात्प्रयोजनान्तरपरत्वप्रसङ्ग इत्याचार्यत्वं व्याहन्येत प्रयोजनाभावे तूपदेशादौ प्रवृत्तिर्न स्यात्। “प्रयोजनमनुद्दिश्ये” ति न्यायादित्यत्र सदृष्टान्तमुत्तरमाह - अलङ्कृ अन्द राजकुमारकं इति। राजान्तरङ्गाणां राजप्रीत्यर्थं कुमार प्रापणवत् परमशेषि मुखोल्लासार्थं जीवोज्जीवने प्रवृत्तिर्युज्यत इति भावः आचार्य कृत्यमाह - इत्यादिना, Quigg पाणी गाळं, कृत्स्नभूमिग्रसन सामर्थ्येन नवर्धमान समुद्रावृत ॥
putt
(सा।वि।) GpiiuLG, राजप्रीत्यर्थं स्वयमेव। अस्य, राज्ञस्सकाशादुत्पत्तिं ज्ञापयित्वा। Guggar प्रिय हित rib कृ, यौवराज्यादि प्रियाणि स्वर्गादि साधनयागादि हितानि च सम्भयन्ति ज्ञापयित्वा राजा ६४८ g राजकुमार ६०१, तस्यराज्ञः राजकुमारस्यच। परस्पर संश्लेषाकाri६०८४०, कदा कदा संश्लेषोभवेदित्य न्योन्य संश्लेषाकाङ्क्षां। उत्तम्भिmium, यथोत्तम्भयन्ति तथा। उत्तम्भिmium इत्यस्य GL Burm इत्यत्र सम्बन्धः। आचार्य कृत्यमाह। कण्ठ मित्यादिना। अस्य जीवस्यापि img Bijuji, कृत्स्न भूमिग्रसन सामर्थ्येन वर्धमान समुद्रावृतभूमिं लीला विभूतिमात्रस्य॥। (सा।सं।) सहकारीकृत्य - OpiuLG, उपदेशयोग्य लाभवन्तः। Giri(gs, विवर्धनं।, समुद्रं। Gi♚♚$_Jणी, तदावृतभुवनं gi, परमाकाशः। CD, उभयविभूतिमापि॥।
[[८६]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
पू -अङ्गादुम् सोरामेयाळ्गिऩ्ऱ सॆङ्गोलुडैय fÜवुःपुरियऩुडऩेगुडल् तुवक्कैत्तॆळिवित्तु इवऩुक्कु ऎङ्गळिलेमुयऩ्ऱु इवऩ् (इरुवरुम्) पॆऱुगिऱ पेऱेदङ्गळुक्कुप् पॊऩ्ऩुलगैयुम् पुवनि मुऴुवदैयुम्॥।
(सा।सि।) आदुम्, कलर् सोरामे, पिरिक्कप्पडामेविडादे ऎऩ्ऱबडि - सॆङ्गोल्, आज्ञै कुडल् तुवक्कु, र् - इवऩुक्किरि, पुळि पुरिङ्गळिल् ऒऩ्ऱिलेयिवऩै रि प्पिक्कुम्बडिबण्ण वेणुमॆऩ्ऱुमुयऩ्ऱु, कित्तु “पॊऩ्ऩुलगाळीरो, वॆऩ्गिऱ तिरुवाय् मॊऴियिलेबिराट्टि पि्तिरुक्कु सरियैयुम् xyyakमागक्कॊडुत्ताळिऱे - इङ्गप्पडि वेण्डुगिऱदो वॆऩ्ऱु अरुळिच्चॆय्गिऱार्। इवऩ् पॆऱुगिऱ ऎवु पॊऩ्ऩुलगु॥॥
प्रमाणद्योतनार्थं
।
(FT।FT।) आदुम्, कळमुम्। सोरामे, विडादे। आळ्गिऩ्ऱ, -पण्णुगिऱ सॆङ्गोलुडैय, अासियुडैय वऩाऩ पुःपुरिA। KUऩॆऩ्गिऱ पुयमुम् REAC fAfqत्तिल् ाजी - कुडल्दुवक्कु। ऎरिगल् पॊङ्गोदरि
पुरिवु कळिदुक्कु ३४४Cकङ्गळ्। तॆळिवित्तु, पुवुगळिप्पित्तु। ३४पुरिरिगळ् ३४३मिङ्गळा यिरुन्दालुम् अवु पुरिसि : पुरिबुमाग मॆऩ्ऱ इव्वऩित्तिल् Arri ऩाम्बडि सिलसङ्गळैक्कॊण्डु Hर मुन्दुऱवुपदेशित्तॆऩ्ऱबडि इवऩुरिल्,
मुयऩ्ऱु, अरिरिरि चित्तु। THR Aङ्गळाऩ अरित्पुरिगळॊऩ्ऱिले अबुत्तु ऎम्बॆऱ वेणुमॆऩ्ऱु यिवऩुक्काळा पूरि माम्बडि पण्णुगैक्कु मिगवुम् ३रित्तॆऩ्ऱबडि “पॊऩ्ऩुलगाळीरो” ऎऩ्गिऱ तिरुवाय्मॊऴियिले पिराट्टि ७३करुक्कु ३४४ कळरियैयुम् सारिसिरित्ताप्पोले इवऩ् सबुरिक्क वङऩल्ला तिरुक्कविवऩ् पक्कल् अवर्गळित्तऩैवु f-aforक्कक्कूडुमो वॆऩ्ऩ अरुळिच्चॆय्गिऱार्। इवऩ् पॆऱुगिऱ fauf - ३९७fरियुम् अन्दळ॥।
(सा।V।) अरिसिऩि३। अङ्गादुम् सोरा,
युरि - आळुगिऩ्ऱ,
पुरिबु। सॆङ्गोलुडैय,
F। कुडल्दुवक्कै, affan
« C:। तॆळिवित्तु, रियु अरिसिगfa इवऩुक्कु H
मुयऩ्ऱु इवऩ् पॆऱुगिऱबेऱे, for-४। पॊऩ् ऩुलगैयुम् पुवऩि मुऴुदैयुमाळुगैयाग
उगन्दु, Aq for araraunaan॥।
(सा।fa) ३qEwAg। विण्णुलगुम्, ४K४४र्। अङ्गु, ७। आदुम्, ९। सोरामे,
आळुगिऩ्ऱ, पुरिबु। सॆङ्गोलुडैय,
।कूड, ५। कुडल्दुवक्कु, H तॆळिवित्तु, रिवु। d, ४१४११८१७। मुयऩ्ऱु, अरिवुरिसर्
ASH अभिनिवेशं परपुरुषार्थ साधनस्यैव स्वप्रयोजन रूपत्वात् भगवतः कैङ्कर्यजनितातिशयश्शिष्यस्य कैङ्कर्यजनितभगवन्मु खोल्लासस्थितिरित्युभयमप्याचार्यस्यो भय विभूतिशासन जनित
१५। इरुवरुम्बॆऱुगिऱबेऱे। :Fu for fana: पूगऩि स्। तङ्गळुक्कु, पॊऩ्ऩुलगैयुम् पुवऩमुऴुदैयुम्॥।
आळ्गिऩ्ऱ।क मुयऩ्ऱु, र
(सा।च्) का इवऩुक्कुप् पॆऱुगिऱबेऱे,।
॥।
पुदु
उपोद्घाताधिकारः
[[८७]]
मूलंशुगुल अलग की कीमत धेनु
मवात्मानं अज्ञानसंशयविपर्यय mami
नाव “तत्त्वेन ॥।
(५)कं
(सा।दी।) नित्यविभूति। ४, लीलाविभूति। कण्ठना, देशिळां
अन्वयं
Cums
&&&ó & STGT, “अहमात्मा न देहोस्मि विष्णुशेषो परिग्रहः। तमेव शरणं प्राप्तस्त ॥। (सा।स्वा।) त्संश्लेष प्रापण प्रत्युपकार LDIS LOILL यिडुगैयाले इदु ५ लङ्का। २०१५
सॆय्युमदागैयालिप्पडि अवुक्क क्कूडुमॆऩ्ऱु पाठान्तरं - शेष शेषिनीय Qumील परस्पर त्तैये यॆऩ्ऱबडि। इप्पडिक्कुडल् तुवक्कैत् तॆळिन्द पिऩ्बु अदुबोले १९१४ मुम् तॆळियलायिरुक्क इऩि इवऩुक्कुगळुण्डो? उण्डाऩा लुमदुक्काग यॊरुवुक्क वेणुमो वॆऩ्ऩवरुळिच्चॆय्गिऱार्। अलquinsवित्यादि। Qलं धेनु दृष्टान्त, ITC अत्यन्तवात्सल्यं विवक्षितं - मुली, अनपेक्षितविस्तरं। Gop ४, अपेक्षितसङ्कोचं। अत्यन्तवात्सल्येन प्रवृत्त
मां मó Ti] ना अपेक्षित सकलार्थ १६१५६५ कं ं यथावत्प्रकाशक ङ्गळागैयालुम् श्रुतिस्मृत्यादि
भगवच्छास्त्रादिना अतिविस्तृतत्वेन चित्तक्षोभक र [i) B। Tunggli जितन्तादिना अत्यन्त सङ्कुचितत्वेनाज्ञानसंशयादि निवर्तनक्षम॥STI ji jiilsa उपादे यां biöपूर्वाचाruit &@L प्रबन्ध रूपom मुक्तकोपदेश रूपनान्ना ॥।
अदडियाग,
प्रकाश
(सा।प्र।) तुष्टा इमे देशिकाःएवंशिष्योज्जीवनैकप्रयोजनानामेव देशिकत्वमिति ज्ञापनार्थः पुनर्देशिकशब्दः।
तावन्मात्रेण हेतुना केवलकृपामात्रेणेत्यर्थः। अंा कळा मङ्की का कन्धेनुक Curo, तदाप्रसूत वत्सार्थं क्षीरस्राविधेनुवत्। Commonmi, विनश्येदिति। कीडी pupi ममं इति, आधिक्यन्यूनता राहित्येनोक्तेः। इद मुत्तम्भिनंGLICLC इत्यस्य प्रतिनिर्देशः - यथा राजकुमारस्य राजान्तरङ्गोपदेशाद्राज संश्लेषाकाङ्क्षोत्तभ्येत एवमाचार्योपदेशै श्शिष्याणामुपायानुष्ठान पूर्वक भगवल्लाभापेक्षोत्तभ्येतेति भावः। १५६० नामङ्कणी, वाक्यैरित्यर्थः। ज्ञात ।
॥।
(सा।वि।) अनुल्लsuits २, नित्यविभूतेर्लीलाविभूतेश्च पालनमिव सन्तुष्यतिष्ठन्ति। २gquir। केवलकृपामात्रेण। भाऊं धेनुLium, सद्यः प्रसूतवत्सायाः क्षीरस्राविधेन्वा इव विद्यमानानां। ूÅदेशिकर्, एतादृशतत्वज्ञाप्ततमाचार्याणां - एवंशिष्योज्जीवनैक प्रयोजनानामेव देशिकत्व ज्ञापनाय पुनर्देशिक शब्दः। अज्ञानसंशयविपर्ययन, अज्ञान संशयविपर्यय निवृत्यर्थमुक्तैः - डीmoup, आधिक्यन्यूनतारहितैः। ajib
नाकं श्रीलं@
सङ्ग्रहवाक्यैः। अनपेक्षित विस्तारापेक्षित सङ्कोचरहितैः “ज्ञानानन्दमय स्त्वात्मा शेषोहिपरमा ॥। (सा।सं।) एतस्य प्राप्यफललाभ एव। Q१० इति, स्वेषां नित्यलीलाविभूतिद्वयानु शासनत्वेन। २६ñल, सन्तुष्टास्सन्तः - कीलीopoup, अनपेक्षित विस्तारापेक्षित सङ्कोचंविना। सुरक्कुम् पासुरङ्गळैक् कॊण्डु, ।
॥।
[[८८]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंयश्चिदचिदीश्वर” इत्यादि BigGumuji ईशितव्य
स्वरूप स्वभाव सम्बन्ध उपाय।१&ujpg
भोगापवर्ग त्याज्योपादेय
गतिप्रका
मुमुक्षु विव्वात्मानं ज्ञातव्य // ना।
(सा।दी।) त्कैङ्कर्यचिकीर्षये"त्यादि - स्वभावशब्द त्याज्यं - अपवर्गोपायमुपादेयं उक्त
उक्तानुक्तमोक्ष विरोधिक की व्वर्थ १८५६७
सम्बन्ध pii ग्रहीतQuorm तात्पर्यं भोगोपायं भोगतदुपाय [i) ना। अनुक्ताना, अहङ्कारं॥।
(सा।स्वा।) सम्प्रदाय [i) B (६५६०LJ सकलसारसमाहाररूप Door Quiबन्धमारम्भणीय Quor। मुमुक्ष्वित्यादि। कं मात्रं सङ्ग्रहेण अलंggio चिदचिदीश्वरतत्स्वभावादिनी) अर्थ/का मोक्षोपयोगित्वेनोपदेश्य ri१८suniib तद्विरोधित्वेन त्याज्य ।
मुमुक्षुकं सोपपत्तिक विशेषिक। ज्ञातव्य काळा Q प्रबन्धक विषय १८६६) रहस्यत्रयं विषय
Tumb
मु। सकलसम्प्रदायसारार्थ १६१८६७
गम्। विरोधिum? मुमुक्षु॥।
(सा।प्र।) व्यrisळित्यनेन सम्बन्धः, मुमुक्षुभिरेतेर्था गुरुसकाशाद्ज्ञातव्या इति भावः - नन्वेषाम्बहूनामर्थानां बहुप्रबन्ध पर्यालोचन साध्यज्ञाना नामलसै र्ज्ञानं कथं सम्पाद्येतेत्यत्राह -
(सा।वि,) त्मन” इत्यादि रूपैरित्यर्थः
मित्यादि - ईश्वरस्य स्वरूपं, हेयप्रतिभटत्व कल्याणगुणाकरत्वादि। स्वभावः, सहजकारुणिकत्वाश्रितवत्सलत्वादि - जीवस्य स्वरूपं, ज्ञानानन्दादि रूपत्वाणुत्वपरमात्मशेषत्वादि। स्वभावः, पराधीनज्ञातृत्वकर्तृत्वादि। अचितस्स्वरूपं जडत्वपराक्वादि। स्वभावः, परिणामित्वादि। सम्बन्धः, शेषशेषिभावादिः। भोगो ब्रह्माण्डान्तर्वर्ति पुरुषार्थानुभवः। अपवर्गः, असङ्कुचित भगवदनुभवकैङ्कर्ये। एतदुपायभूतयोः मध्ये भोगोपायः काम्यकर्म तत्त्याज्यं। मोक्षोपायोभक्तिः प्रपत्तिश्च ते उपादेये। या गतिप्रकार ऊना, भोगापवर्गयोर्गतिप्रकारौ धूमादिगत्यर्चिरादिगती। उक्तानुक्त विरोधिकना, उक्तविरोधिनो भोगतदुपायाः। अनुक्तविरोधिनोहङ्कारममकारादयः। भोगतदुपाय योस्त्याज्यत्वेन पूर्वमुक्तयोर्विरोधित्वेन ज्ञानं विना त्याज्यत्वबुद्ध्यसम्भवाद्विरोधित्वज्ञानाय पुनः कीर्तनं। यद्यपि, पूर्वं भोगस्य त्याज्यत्वं कण्ठतोनोक्तं। तथापि तदुपायस्य त्याज्यत्वाभिधानात्त्याज्यत्वं सिद्धं। एतेर्था ज्ञातव्या इत्यर्थः। नन्वाचार्य वाक्यै रेवैतेर्थाः ज्ञातव्याश्चेत्स्वग्रन्थस्य किं प्रयोजनमित्याशङ्काया मुक्तार्थानां तत्र तत्र विप्रकीर्णानां समाकृष्योपदेष्टुमशक्यत्वात्सारभूतार्थास्सर्वेरहस्यत्रये सङ्गृह्य प्रतिपादिता वर्तन्ते। सङ्गृह्य प्रतिपादनाद्विवरणं विना न ज्ञायत इति विवरणे कृते सर्वैराचार्यैरनेनोपदेशस्सिद्ध्यतीत्ययं ग्रन्थ आरभ्यत इत्यभिप्रेत्याह॥॥
(सा।सं।) कृपयैव प्रसृतसूक्तिभिः एवं प्रश्नोत्तराणां प्रमाणसम्मितत्वाद्दाष्टन्तिके उक्तार्थानां दृष्टान्तेनच प्रकृते बुध्यधिरूढतया करणादुक्तविधया विषयादिलाभा “त्तत्वे न यः” इत्यादिना ज्ञाता त्यन्तेनोक्तयावदर्थ वैशद्यजनकं शास्त्रमिद मुपोद्घातसङ्गत्या आरम्भणीयमेवेति ज्ञातव्य [१८] इत्यन्ताशयः
ननु, “तत्त्वेनेत्यादि” ज्ञातव्य [[]]] इत्य न्तेनोक्तार्थाः रहस्यत्रय प्रतिपाद्याश्चे ॥।
उपोद्घाताधिकारः
[[८९]]
मूलं काळं अध्यात्म विषय शब्दराशि सारतममानरहस्यत्रय मण्डी C प्रति तन्त्र सारोद्धारेण सङ्ग्रहि&&&&।
तिरुवुडऩ् वन्द
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
॥।
(सा।दी।) LDLD लीना श्रीयानित्यादि - Gitum,
(सा।स्वा।) ४ ज्ञातव्यङ्गना
PCL प्रादुर्भविलंल-
गळा अर्थ ना कुणी मुलyio रहस्यत्रयत्तिळङ्गLIT ढाळगळा अनळित्यादि। रहस्यत्रय श्रीनीली। रहस्यत्रयद्वारा @moJuin विरोध। सारोद्धारेण, सारार्थानां शब्दवृत्या प्रतिपादनेनेत्यर्थः - सारार्थ ११।८५६०ना शाब्द Long प्रतिपादिकं तदनु
छ स्वनिष्ठ is als
।
Lo
बन्धिzGlarãomró आर्थ१०११८ सिद्धि ८६०५६) सर्वार्थ [१८] (CDC) सङ्ग्रहीत [i] STI पीकं की गpor ६mq। Quअधिकारत्ति १६ अर्थ११८६०ना Gujari मुमुक्षुक्क अनुसन्धिना bulgi प्रयोगरूप वैशद्यातिशयार्थ सङ्ग्रहिऊङ्कीprii। ललीत्यादि, Guoggjib प्रत्यधिकारं LG ५५५@G प्रयोजनं - लী४L६on व्याñल, Gym।quCL क्षीराब्धि ६० आविर्भο१५। (सा।प्र।) अर्थइत्यादिना। प्रतितन्त्रसारोद्धारेण, सारभूतानाम्प्रतितन्त्रार्थानां विशिष्य प्रतिपादनेनेत्यर्थः।
श्रीकौस्तुभवत् भगवतोत्यन्तं हृदयङ्गमाः नित्यसूरिवन्नित्यकैङ्कर्यं कर्तुयोग्यावयं अविद्याकर्मवास नारुचिप्रकृति सम्बन्धादि चक्रपरि वृत्यात्मक प्रवाहे इयन्तङ्कालमिव इतः परन्निपत्य यथानदुःखेम तथा स्मदाचार्या अस्मासुकृपामकुर्वन्नित्याह। लीळा इत्यादिना - Longmani इत्येत त्प्रथम मुक्त्वा। इतरस्य यथापाठोन्वयः - २ इत्येत त्साहित्यवाचि - Lo, श्रियासह - up, आगतः अमृतमथनकाले सहोत्पन्न इत्यर्थः।
-,
(सा।वि।) अर्थमिति। एतेर्थास्समस्ताः - अध्यात्मविषय शब्द), अध्यात्म विषयशब्दराशौ। राशि मध्य इत्यर्थः। सारतमDIT६०] रहस्यत्रयत्तिल्, सारतम रहस्यत्रये। प्रतितन्त्रसारोद्धारेण, सारभूतानां प्रतितन्त्त्रर्थानां विशिष्य प्रतिपादनेन सङ्ग्रहिQ की। सङ्गृह्यन्ते अतोऽत्र विशिष्यप्रतिपादन विशदीकरणाय अयं ग्रन्यः आवश्यकः। उपदेष्टृणामयं ग्रन्थः अपेक्षितः। शिष्याणा मस्मादेवसर्वार्थ बोधस्सुकर इत्ययमारम्भ स्सार्थक इतिभावः।
।
स्त्री शूद्रादीनामुक्तार्थानु सन्धानायाधिकारार्थं गाथया सङ्गृह्णाति की इति, ली, लक्ष्मी, सह। ujjg, आगतस्य। अमृतमथनकाले लक्ष्म्यासहोत्पन्नस्य।
।
इति,
(सा।सं।) द्रहस्यत्रयेण तद्ज्ञानाय शास्त्रमिद मारम्भणीयं स्यादित्यत्राह - अर्थ प्रतितन्त्रसारार्थानुद्धृत्य तेषान्तत्तदधिकारेषु रहस्यत्रयस्थ पदप्रतिपाद्यत्व प्रकारः प्रदर्श्यते तदभिप्रेत्य प्रतितन्त्र सारोद्धारेणेत्युक्तं। स्वरूपादिज्ञानसंसृति निवृत्योः गुरुकरुणामूलकत्वात्तत्कृपा प्रसरणकालः प्राप्त इति तामेव स्तुवन्नुक्ताधिकारार्थं गाथयापि सङ्गृह्णाति । श्रीइति, ॥।
[[९०]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलं - मी श्री शी १०६०१५ ४५ mi
करुवुडऩ् वन्दगडुविऩै ॥।
(सा।दी।) GFDL, श्लाघ्य
श्रीकौस्तुभरत्न ंGLIC की (DIOguibD(LGILDढङ्गा,
TOLL (मं।
श्रियः-पति वक्षस्थल CD ID १६०१५१४& Gii १०५, अश्रियः-पति शिरसावहिलं५१४।०० Gls प्रकार m। गर्भjg___ सहज
वासस्थान
Long।
Qissambug forml।
श्रीपादपद्म ना। अ
pm Gupयोग्यतैomb। ८५६४L६on upg, ♚। क्रूर॥।
(सा।स्वा।) ू श्रीकौस्तुभस्य लक्ष्मीतुल्य प्रेमास्पदत्वं विवक्षितं - GC,
ूलंलं)
सॆऴुमणिबोल्, श्लाघ्यमणि। श्रीकौस्तुभji Gumtq। की, श्रीवल्लभ @gub, हृदयं। वक्षस्थलQDr। Gr। १४ स्थल GLD; कं सस्नेह क Quligò स्थलQD६q।कं प्रियतम m]] जीवाभिमानिuroor श्रीकौस्तुभ ईश्वरा quin अतिप्रेम CHICL हृदय की कं
६० १४ १५ मङ्की लशीं तथाविध प्रेमास्पदत्वख्यापकQom ५५० Quiळकं श्रीकौस्तुभ दृष्टान्त is Gog। Dong, पद्मसदृश की १५०। (Guns, शिरोभूषण LOIN ऊं की ऊं कितना प्रकार । निरतिशयभोग्य@rujuqio प्रकार लढा upयोग्यतै ww। ८uri गर्भलंलCLuñल लाळा ढाळा।ला॥।
(सा।प्र।) Gीम्(LDळणी, श्लाघ्यमणिः। कौन्तुभमणिरित्यर्थः - Gun, इव। Lon, व्यामोहः। कीं, लक्ष्म्यांव्यामोहवानीश्वरः तस्येत्यर्थः । @swb, हृदयं। Q, वास स्थानं। १०, सस्नेह माश्रित्यावस्थान स्थलं। ढाळगा, इतियथोच्येततथा १DGii, पुष्पं। १४, चरणः। Gos, शिरसाधारणं। , प्रकारः। umi, प्राप्तवन्तः। pmळं, वयं। भगवत्पाद पद्मालङ्कृतशिरस्क त्वोपयुक्त स्वभावशेषत्वज्ञान वन्तोवय मित्यर्थः ५५६२४Lळा, गर्भेणसह। u, आगतानि अनन्तजन्म परम्परार्जितानीत्यर्थः - पापं।, तीव्रपापानि, शुल, नद्यां। पापरूप ॥। (सा।वि।) Grg, श्रेष्ठस्य। LDL), मणेरिव। श्री, लक्ष्म्यां - LONG, व्यामोहवतो भगवतः शुक्र, हृदयं, L, अस्माकमपिवासस्थानं। ाळा, इति शास्त्रेषु बोधिता इत्यर्थः। कौस्तुभस्य जीवाभिमानित्वोक्तेर्मणेरिवजीवानामपितद्वासस्थानत्वं स्वकुल नाथेसिह्मासनाधिरूढेमदीय्यं सिह्मासनमिति वदिति भावः। की Longwi इत्यनेन हृदयस्थित लक्ष्म्यामिवहृदय स्थेष्वस्मास्वपिव्यामोह इतिव्यज्यते। ली४L६on Quijgइत्यनेन मणेर्वक्षोधारणयोग्यत्वं गम्यते। Davii, पुष्पाणीव। १४,
आ, चरणौ। (GOLD, भर्तु। JOB, प्रकार। Gum, प्राप्तुं योग्याः pmळं, वयं। ५ ४ळा, गर्भेणसह। ujjg, आगतेषु। (सा।सं।) श्रियासहोत्पन्न तेजिष्ठकौस्तुभ मणेरिवममापिलक्ष्म्यां व्यामोहवत ईश्वरस्य वक्षस्थलं। १० (५६९ इति। सस्नेहंवासस्थानमिति विचार्याति सौकुमार्यादिमत्पद्मोपम पादाल ङ्कृत शिरस्कत्व रूपाकारप्राप्तिमन्तोवयं - २४ळा इति, गर्भेण सहानादि तयाप्राप्त क्रूरदुष्कर्मरूप ॥।
॥।
मूलं-
उपोद्घाताधिकारः
अयन
(सा।दी।) दुष्कर्म रूपनदिन)। ( निपति
कङ्काल
[[९१]]
mojo (Go) ॥८॥ ॥।
Lor
लं, अनुय। सूक्ष्मार्थं, शेषशेषिभावादि सम्बन्धं - कं सूक्ष्मत्वLD। अर्थ पञ्चक♚CHCL सहानुसन्धेयDI (कण्ठी
कृतीसंल। प्राप्यप्रापक स्वरूपri१५० शेषशेषित्वा
की पृथङ्निर्देशum। २१६०, CCL Bjpuri अर्थ पञ्चक। अर्थपञ्चकतत्वज्ञा। अरुळ्सॆय्य, इव्वर्त्तङ्गळैयुपदेशिक्कुम्बडिक्कु। अमैन्दऩर्, अमैन्दार्गळ्। पर्याप्त॥।orming।in। यद्वा, यान्नाr Gaiujibuq BDODC, योग्य ॥ ८ ॥
(सा।स्वा।) unr♚। क्रू Loor कर्मरूपनदिuii)। ६), निपतित्
शलाकङ्कना Gajur♚
शरीरात्मभावादि सम्बन्ध CCL
सम्बन्धलं लीगóअर्थपञ्चक
अन्वयम्। ], सूक्ष्मार्थलं। अन्यैर्दुबोधमान Limi, अर्थपञ्चjogmouri
निष्णात
कृपै। ६०००१६०५ कं छ। अपेक्षितार्थ [i] ८६० पर्याप्तymorning। ज्ञानार्थं ली D।
ईश्वòा यथाकर्म फलप्रदना
कर्म
शक्रलला कालं२_।_sing मोक्षोपाय pubतद्धेतु
moonantwimg। बीघी कङ्कं छ।
Grui
goori,
अपेक्षिक्क CLIT GLD॥ ॥८॥
अनन्त [i) Brij अपरिमित कालभोग्य risamui (कङ्क
आचार्य प्राप्तिuji अकंल हेतुकङ्काळ
॥।
७।
७०, प्रवाहेणैव सहगमनं। तद्राहित्येन।
(सा।प्र।) नद्यामित्यर्थः। भी। निपत्य। पूर्वपूर्वपापैरुत्तरोत्तर पापारम्भक शरीरसम्बन्ध एवयथानभवेत्तथेत्यर्थः - अङ्ग, सूक्ष्मेण सह। दुर्विज्ञेय शेषशेषिभाव सम्बन्धेनसहेत्यर्थः।
कृपां। Qgiu। कर्तुं ।
। पञ्चकं, अर्थ पञ्चकमित्यर्थः - uri अवगच्छन्तः। अনা,
। पर्याप्ता एवेत्यर्थः ॥८॥
नन्वीश्वर कृपासर्वत्र समाना “सुहृदं सर्वभूतानां ज्ञात्वामामित्युक्तेः” अनादि कालसञ्चित कर्म परम्पराच सर्वेषांसमानैव - एवञ्च कस्यचित्पूर्वमेवेश्वर कटाक्षेण मोक्षप्राप्तिः कस्यचित्पश्चादितिवैषम्य हेतुभूत विषम विपाकः कथं? किञ्च सुकृतपरिपाकेनेश्वर प्राप्तीच्छा कस्य चिद्विलम्बसहा ॥
॥।
(सा।वि।) ५Goloग, तीव्र पापेष्वेव शुल, नद्यां। श्रीलङ्का, यथानिपत्यप्रवाहेण नगच्छेमतथा अनाQswu, कृपाङ्कर्तुं । अ, पर्याप्ताः। तेके ? अरुवुडऩैन्दऱिवार्। अक्रीयाळा, सूक्ष्मशेषशेषिभाव सम्बन्धेनसह। अर्थ पञ्चकं विनातस्य दुर्ज्ञेयत्वात्।, अर्थपञ्चकं। अलीuri, जानन्तः। शेषशेषिभावसम्बन्धेन सहार्थपञ्चकज्ञा आचार्या इत्यर्थः ॥८॥
नन्वीश्वर कृपासर्वत्र समाना। अनादिकाल सञ्चित कर्म परम्पराच सर्वेषां समानैव। एवञ्चकस्य चित्पूर्वमेवेश्वर कटाक्षेण मोक्षरुचिः कस्य चित्पश्चादिति वैषम्यहेतुभूत विषम ॥।
(सा।सं।) प्रवाहे जनन मरणात्मके निपत्याथयथान परिवर्तेम तथा - अाइति, सम्बन्धेन सहार्थ पञ्चकाभिज्ञाः कृपाम्मयिकर्तुमुपस्थिता इत्यर्थः ॥८॥ ननुभवत्सिद्धान्ते सु दृढैः कर्मभिरनादि तयासंसरण॥।
[[९२]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंकर्मा विद्यादिचक्रे प्रतिपुरुषमिहानादि चित्रप्रवाहे
(सा।दी।) अनादिकालङ्गाना
आनुकूल्यं
?
पीलकण्ठीं ढाम्मुळं misCLC Gळाला अनुgri। कर्मेति। वासनारुचि प्रकृति सम्बन्धना आदिशब्दार्थम्। अनादीत्यनवस्थापरिहारः - प्रतिपुरुषं चित्रप्रवाह/LD/६१०b याले ऒरुवरुक्कु वरुगिऱ तऩङ्गळ् मत्तैय वऩुक्कुवरवेणु ॥।
(सा।स्वा।) यादृच्छिकसुकृतादि
चोद्या परिहारं मणिवरः ढाढाकी श्लोकत्तिलति सङ्क्षिप्तमा (कं
Dj Gung@कङ्ग की
श्लोक
GGLD Gop
अंश
विस्तरिकंलळकङ्काळ, प्रीनाला
। कर्मेति। @ig अविद्यै देहात्म भ्रमादि विपरीतज्ञानं। आदिशब्देन वासनारुचि प्रकृति सम्बन्ध सङ्ग्रहः। इह चक्रे Quorm अन्वयं। इहपरिदृश्यमाने चित्रप्रवाहत्वेन सम्प्रतिपन्न इत्यर्थः
(सा।प्र।) कस्यचिद्विलम्बासहाच। अयमपिभेदः कथमितिशङ्कायां यथानादिकर्म रूप सामग्रीतौल्येपि, ऐश्वर्य स्वर्गीदेश्तारतम्येन प्राप्तिहेतु कर्मपरिपाकः कस्यचित्पूर्वं; कस्यचित्पश्चात्; कस्यचित्सुकृत विशेषादधिक फलेच्छा; कस्यचिच्चाल्प फलेच्छा दुष्कृत विशेष सहितसुकृत विशेषादिति फलबलात्सर्वैरपि कल्पनीयं, तद्वत् “समोहं सर्वभूतेषु नमेद्वेष्योस्ति न प्रियः। येभजन्तितुमां भक्त्यामयिते तेषुचाप्यह” मित्युक्त प्रकारेण समानयापि प्रथम गुरुकृपया विचित्रकर्म परिपाकलब्ध स्वावसरयाकश्चिदेव; कदाचिदेव; केनचिदेवोपाय विशेषेणमुक्तैश्वर्यादिफल सम्पन्नोभवतीति युज्यत इत्यभिप्रायेणाह - कर्माविद्यादीति। हि यस्मात्कारणात् इहलोके प्रति पुरुषमनादि चित्रप्रवाहे कर्मा विद्यादिचक्रे तत्तत्काले विविधाविपक्तिस्सर्व सिद्धान्त सिद्धाभवति तस्मात्कारणात् कश्चिद्विपश्चित्तल्लब्ध स्वावकाश प्रथम गुरु कृभागृह्यमाण स्सन्नित्थम्मुक्तैश्वर्यान्त सम्पन्निधिरपि भविते त्यन्वयः। प्रतिपुरुष मनादि भूतो विचित्रसुखदुःख हेतुप्रवाहो व्यापारोयस्य तत्तस्मिन्न विद्याकर्म वासनारुचि प्रकृति सम्बन्धा
(सा।वि।) विपाकः कथं? किञ्च, सुकृत परिपाकेनेश्वर प्राप्तीच्छाकस्य चिद्विलम्बसहा। कस्यचिद्विलम्बासहा। अयमपिभेदः कथमिति शङ्कायां यथानादि कर्मरूप सामग्रीतौल्येप्यैश्वर्य स्वगदिस्तारतम्येनप्राप्ति हेतुकर्म परिपाकः कस्यचित्पूर्वं; कस्यचित्पश्चात्; कस्चचित्सुकृत विशेषादधिकफलेच्छाः कस्यचिच्चाल्पफलेच्छा; दुष्कृत विशेषसहितसुकृत विशेषादिति फलबलात्सर्वैरपिकल्पनीयं। तद्वत्सर्व समानयापि भगवत्कृपया विचित्रकर्म परिपाकलब्धस्वावसरयाकश्चिदेव कदाचि देव केनचिदुपाय विशेषेणमुक्तैश्वर्यान्त फल सम्पन्नोभवतीति युज्यत इत्यभिप्रायेण, अधिकार सङ्ग्रहश्लोकमाह। कर्माविद्येति। प्रतिपुरुषमनादि चित्रप्रवाहे, अनादिनानाप्रकारसन्ततौ। कर्मा विद्यादिचक्रे, आदि शब्दाद्वासनारुचि प्रकृतीनाङ्ग्रहणं। अविद्यया देहात्मादि भ्रमेणकर्म; कर्मणादेह सम्बन्धः ततोवासना। तयारुचिः; ततःकर्म; कर्मणाविद्येति प्रकारेण कुलालचक्रवत्परि वर्तमानत्वाच्चक्र इत्युक्तं।
(सा।सं।) शीलस्य कथमद्य मुमुक्षोद्यमः - उद्यमेच सर्वेषामपि साकिन्नस्यादित्यत्राह - कर्माविद्या ॥।
उपोद्घाताधिकारः
मूलं तत्तत्कालेविपक्तिर्भवतिहि विविधा सर्वसिद्धान्तसिद्धा - तल्लब्धस्वावकाश
॥।
[[९३]]
(सा।दी।) GluDoorकीmअति प्रसङ्ग परिहृत - विविधा, विपक्तिः। । @@jig ऐश्वर्य हेतुकर्मं पक्वuon&lpgJ। PU@ दारिद्यकर्म। PUG स्वर्गहतुकर्मं। ९००१ मोक्षोपयोग्यानु कूल्य हेतुकर्मं। सर्वसिद्धान्त सिद्धा,
अङ्गीकरि ॐ तत्तत्सिद्धान्त सिद्धDoor मोक्षormsg Gumpl॥ तत्, तस्मात्। कालविशेषे पुरुष विशेषे कर्मविशेष विपाकं ६ (सा।स्वा।) इहचक्रे प्रति पुरुषन्तत्तत्काले विविधाविपक्तीर्भवति हीत्यन्वयः - चित्र प्रवाहत्वं हेतुकर्भ विशेषणं। प्रवाहस्य चित्रत्वात् @ कालविशेषी नुकूलावस्थैना JOGGLচलं। तत्तदित्यादि वाक्ये कस्य चित्कर्मिणः प्रागलब्ध प्रजापति प्रभृति पदनिदर्शनमपि विवक्षितं। विपक्तिः, कर्मणां सहकारिलाभः। फलविशेषोद्गतिर्वा। विविधाविपक्तिः, कस्य चित्प्रजापतित्व प्राप्ति हेतुकर्म विपक्तिः। कस्यचिद्रुद्रत्वप्राप्ति हेतुकर्म विपक्तिः। अन्यस्येन्द्रत्व प्राप्ति हेतुकर्मविपक्तिः - अपरस्यमोक्षोपयोग्यानुकूल्य हेतुकर्म विपक्तिरित्यर्थः। प्रतिपुरुषमित्यनेन की आनुकूल्यादिना छ our Country अतिप्रसङ्ग परिहृत ं - तथाच कर्मा विद्यादि चक्र प्रवाहस्य विचित्रत्वात्कस्मिंश्चित् काले कस्यचित्कर्मिणः प्रागलब्ध प्रजापति प्रभृति पदप्राप्ति हेतूपनिपात वत्कण्ठ मुक्ति हेतूप निपातकाल विशेषी सम्भविलं १४००० Quorm ५५ चार्वाकव्यतिरिक्तास्सर्वे संसरतां सामग्रीप्रवाह वैचित्र्यान्मुक्ति हेतूप निपात मिच्छन्ति - अतो नात्र केनापि विमन्तव्यमित्यभिप्रायेण सर्वसिद्धान्त सिद्धत्वोक्तिः - हिशब्दोहेतौ - यस्मादेवं तस्मात्तल्लब्धे त्यादिना वक्ष्यमाण मुपपद्यत इतिभावः तच्छब्देन मोक्षानुकूल विपाकः परामृश्यते। स्वशब्दः कृपा विषयः
तेनविपाक विशेषेण लब्ध स्स्वावकाशो यस्या इतिविग्रहः। सम्पदिह विवेकवैराग्यादि रूपा - ॥। (सा।प्र।) त्मके चक्रे। तत्तत्काले। विविधा, नानारूपा। विपक्तिः, तदातदा तत्तत्फलोत्पत्ति स्सर्वैस्सिद्धान्ति भिरङ्गीकृता भवति। हीत्यनेन विषमविपाकस्य सर्वैः परिदृश्यमानत्वं सूच्यते - तल्लब्धेत्यादि, तया विपक्त्यापरिपाकेन। लब्धः स्वस्यावकाशो ययासातथाविधया। प्रथमस्यगुरोर्भगवतः। कृपया ।
(सा।वि।) अनवस्थादोष परिहारायानादीत्युक्तं। बीजाङ्कुरवदनाद्यनवस्थायान दोषत्वमितिभावः। चित्रप्रवाह इतितत्तत्काल विपक्ति हेतुतयोक्तं। तत्तत्काले विपत्तिर्भवति, कालतारतम्येन परिणामो भवतीत्यर्थः, साच; विविधा, नाना प्रकारा। कस्यचिदैश्वर्य हेतुकर्म विपाकः कस्यचिद्दारिद्यहेतुकर्म विपाकः। कस्य चित्स्वर्गहेतुकर्म विपाकः। कस्य चिन्मोक्षोपायानुकूल्य हेतुकर्मपरिपाक इतिवैविध्यं। इयंसर्वसिद्धान्त सिद्धा, सर्वैरपिइयं स्थिति रङ्गीकर्तव्या। अन्यधातत्तन्मत सिद्धमोक्षोनस्यात्। तत्, तस्मात्कारणात्। कदाचिल्लब्ध स्वावकाशया, लब्धयादृच्छिकादि सुकृताद्यवसरया। प्रथम गुरुकृपयागृह्य ।
॥।
(सा।सं।) दीति - आदिशब्देन वासनारुच्यादयोगृह्यन्ते - कर्माविद्यादि रूपेचक्रे प्रतिपुरुषमनादितया विचित्रतयाच प्रवहतिसति - इह, जगति। तत्तत्काले कर्मणः फलौन्मुख्यदशायां विविधा, भोग मोक्षाद्यनुगुणा। विपक्तिः, फलप्रदस्य भगवतः कृपाकृत परिपाक विशेषोभवतिहीति आस्तीकैस्सिद्धान्तिभि रेवंवाच्येति भावः - तत्, तस्मात्, लब्धस्वावकाशया - प्रथमगुरोर्भगवतः कृपया विषयी ॥।
[[९४]]
व्याख्यानपञ्चक सहित श्रीमद्रहस्यत्रयसारे
मूलंप्रथम गुरुकृभागृह्य माणः कदाचिन्मुक्तैश्वर्यान्त सम्पन्निधिरपि भविता कश्चिदित्थं विपश्चित् ॥७৷৷ इति कवितार्किकसिह्यस्य सर्वतन्त्र स्वतन्त्रस्य श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य
कृतिषु - श्रीमद्रहस्यत्रयसारे - उपोद्घाताधिकारः प्रथमः ।
श्रीमतेनिगमान्तमहादेशिकाय नमः
(सा।दी।) suv अवकाशः, यादृच्छिकाद्यवसरः। प्रथम गुरुकृपा गृह्यमाणः, ाळा जायमान कालकटाक्षं विवक्षित की। मुक्तैश्वर्यान्तसम्पत्, सात्त्विक सम्भाषण प्रभृति
उक्तप्रकार♚ - विपश्चित्ताय्, ज्ञान
२ळङ्गL_TTLDBI - इत्थम्,
मुक्तैश्वर्य भाऊं। अपि GTLq तत्तत्कर्म विपाकलं ऐश्वर्यादिभाक्का की लळा NuqCu Gupt ॥७॥
इति सारदीपिकाया मुपोद्घाताधिकार व्याख्यासमाप्ता।
(सा।स्वा।) अपिशब्दस्सम्भावनार्थः - यथाप्राजापत्याद्यैश्वर्य भाग्भवति तथाविवेकवैराग्यादि सम्पन्निधिर पीत्येवं समुच्चयार्थोवा - इत्थं, पूर्वोक्त यादृच्छिक सुकृतादि मूल सदाचार्योपदेशेन - यद्वा, इत्थं, प्राजापत्याद्यैश्वर्य विपाकवन्मुक्तैश्वयान्त सम्पन्निधिरपीत्यन्वयः - विपश्चित् - मी धार्मिक रडियाग हेयोपादेय विभागक्षमता
१q।
इति सारास्वादिन्यामुपोद्घाताधिकारः प्रथमः।
(सा।प्र।) गृह्यमाणो विषयीक्रियमाणोविपश्चित् स्वस्वरूप परस्वरूप, उपाय स्वरूप, फलस्वरूप, विरोधि स्वरूपाणां विविच्यज्ञानवान् पुरुषः। इत्थं, न्यूनातिरिक्तैश्वर्यादि प्राप्तिन्यायेन “पराचिख्या निव्यतृणत्स्वयम्भूस्त स्मात्परां पश्यति नान्तरात्मन् कश्चिद्धीरः प्रत्यगात्मान मैक्षता व्यक्तचक्षुर मृतत्व मिच्छन्तीत्यादि’ श्रुध्यानुगुण्यान्मुक्तै श्वर्यादि पर्यन्तसम्पदां विवेक निर्वेदादीनां निधिरपिभवितै वेत्यर्थः। सर्वंवाक्यं सावधारण मिति न्यायात् यतोविद्याकर्म वासनारुचि प्रकृति सम्बन्धाः प्रति पुरुषं विचित्राः प्रवर्तन्ते। अतः कस्यचित्पूर्वं मुमुक्षा। कस्यचिच्च पश्चादिति युज्यत इत्यभिप्रायेणोक्तं तत्तत्काले विपक्ति रिति। अत एव विळम्बासहत्व तदभावा वप्युप पद्येत इत्यभिप्रायेणोक्तं। विविधेति सर्वसिद्धान्ते त्यनेन दृष्टान्त स्सूचितः
इति सारप्रकाशिकायां उपोद्घाताधिकारः प्रथमः ।
(सा।वि।) माणः, जायमानकटाक्ष विषयीकृतः। “ईश्वरस्यच सौहार्दं यदृच्छासुकृतन्तथा विष्णोः कटाक्षं’ इत्युक्त प्रकारेण। कश्चिद्विपश्चित्, कश्चिदिति दौर्लभ्यं सूच्यते। मुक्तैश्वर्यान्त सम्पन्निधिरपिभविता, भविष्यति - अतोनात्रविप्रतिपतिः कार्येतिभावः ॥७॥
इति सारविवरिण्यामुपोद्घाताधिकारः प्रथमः।
,
(सा।सं।) क्रियमाणः। कदाचित्, यादृच्छिकादेः फलौन्मुख्यदशायां। मुक्तस्ययदैश्वर्यं तत्पर्यन्त सम्पदां विवेकनिर्वेदादीनां निधिर्निलयः विपश्चिदपि, मुक्तोपिभवितैव - एतादृशयादृच्छिकादेश्सर्वेष्वप्य भावात्कश्चिदित्युक्तं। अतो नोक्त शङ्कावकाश इतिभावः
इति सार प्रकाशिका सङ्गृहे उपोद्घाताधिकारः प्रथमः।