श्रीः
श्रीमते निगमान्तमहादेशिकाय नमः ॥
श्री हस्तिगिरिमाहात्म्यम्
श्री हस्तिगिरि माहात्म्यम्
रामानुजदयापात्रं ज्ञानवैराग्यभूषणम् । श्रीमद्वेङ्कटनाथार्यं वन्दे वेदान्तदेशिकम् ॥
मानार्हं महतां महानटजटापर्यन्तनिर्यन्त्रणक्रीडाबन्धुरसिन्धुराजमहिषीजन्मास्पदं तत्पदम् ।
मातङ्गाचलमौळिमण्डनमणेर्वन्दारुबृन्दारकश्रेणीशेखरपारिजातकलिकाचूडालमीडामहे(है) ॥
वाऴि अरुळाळर् वाऴि अणि अत्तिगिरि*
वाऴि ऎदिरासऩ् वासगत्तोर्* वाऴि
सरणागदियॆऩ्ऩुम् सार्वुडऩ् मऱ्ऱॊऩ्ऱै*
अरणागक् कॊळ्ळादारऩ्बु। (१)
सकललोकहिततमविषयविविधवेदान्तोपबृंहणङ्गळाऩ पुराणङ्गळिल् मुख्यतममागैयाले मुऱ्पड ऎण्णप्पट्ट ब्रह्माण्डपुराणत्तिल् सत्यव्रतक्षेत्रमाहात्म्यमुखत्ताले सन्दर्शितमाऩ पेररुळाळऩ् पॆरुमैयै भावुकराऩ भगवन्निष्ठरुडैय हृदयरञ्जनार्थमाग, मनस्सिले भावमुम् वाक्किले रागमुम्, करत्तिले ताळमुमाग भावरागताळङ्गळै वगुत्त भरतशास्त्रत्तिऩ्बडिये पण्णुमिसैयिल् तिगऴप्पार्क्किऩ्ऱोम्। इत्तैक् कुऱिक् कॊण्डु केट्टरुळ्मिऩ्।
ऎण्डिसैयुम् कडलेऴुम् मलैगळ् एऴुम्
ईरेऴु वैयगमुम् पडैत्तिलङ्गुम्*
पुण्डरीगत्तयऩ् पुणर्त्त पॆरिय वेळ्विप्
पुऩिद नऱुम् पोक्कियत्तै उगन्दु वन्दु*
तॊण्डैयॆऩुम् मण्डलत्तिल् नडुविल् पारिल्
तूनिल मॆय्विरदत्तिल् तोऩ्ऱि निऩ्ऱ*
कॊण्डल् अरुळ्गुणमे नाम् कूऱुगिऩ्ऱोम्
कूर्मदियीर्! कुऱिप्पागक् कॊळ्मिऩ् नीरे। (२)
वम्मिऩ् पुलवीर् अरुळाळप् पॆरुमाळ् ऎऩ्ऱुम्
अरुळाऴि अम्माऩ् ऎऩ्ऱुम्*
तिरुमामगळैप् पॆऱ्ऱुम् ऎऩ् नॆञ्जम् कोयिल्
कॊण्ड पेररुळाळर् ऎऩ्ऱुम्*
वियप्पा विरुदूदुम्बडि करैबुरण्ड करुणैक् कडलै
ऎव्वण्णम् पेसुवीर् ईदॆऩ्ऩ पाङ्गे (३)
ऒऩ्ऱे पुगलॆऩ्ऱु उणर्न्दवर् काट्टत् तिरुवरुळाल्*
अऩ्ऱे अडैक्कलम् कॊण्ड नम् अत्तिगिरित् तिरुमाल्*
इऩ्ऱे इसैयिल् इणैयडि सेर्प्पर् इऩिप्पिऱवोम्*
नऩ्ऱे वरुवदॆल्लाम् नमक्कुप् परम् ऒऩ्ऱिलदे * (४)
इति प्रबन्धावतारः
अखिलजगदेकशेषियाय् अखिलजगदन्तर्यामियाय् अखिलजगदाधारऩाय्, अखिलजगदेककारणभूतऩाय्, अखिलहेयप्रत्यनीककल्याणैकतानऩाय्, अपारकारुण्यसौशील्यवात्सल्यौदार्यैश्वर्यमहोदधियाऩ श्रियःपति पुरुषोत्तमऩ् - “ऒऩ्ऱुम् तेवुम् उलगुम् उयिरुम् मऱ्ऱुम् यादुम् इल्लावऩ्ऱु” महदहंकारादिक्रमत्ताले ब्रह्माण्डपर्यन्तमाग सृष्टित्तु; “तेवुम् ऎप्पॊरुळुम् पडैक्कप् पूविल् नाऩ्मुगऩैप् पडैत्तु”, “तिसै मुगऩ् करुवुळ् वीऱ्ऱिरुन्दु” प्रजापतिपशुपतिसुरपतिपितृपतिजलपतिधनपति मुदलाऩ भोक्तृप्रपञ्चत्तैयुम् अतलवितलसुतलादिकळ् ऎऩ्ऱुम् भूम्यन्तरिक्षस्वर्गादिकळ् ऎऩ्ऱुम् सॊल्लुगिऱ भोगस्थानङ्गळैयुम्, इवऱ्ऱिलुट्पट्ट भौमदिव्यभोग्यभोगोपकरणविशेषङ्गळैयुम्, विविधविचित्रसन्निवेशङ्गळागप् पगुत्तु; “पण्डै नाऩ् मऱैयुम् वेळ्वियुम् केळ्विप्पदङ्गळुम् पदङ्गळिऩ् पॊरुळुम् पिण्डमाय् विरिन्द पिऱङ्गॊळियऩलुम् पॆरुगिय पुऩलॊडु निलऩुम् कॊण्डल् मारुदमुम् कुरैगडल् एऴुम् एऴुमामलैगळुम् विसुम्बुम् अण्डमुम् ताऩागि” निऩ्ऱु, तऩक्कु औरसपुत्रऩुमाय् अव्यवहितशिष्यऩुमाऩ चतुर्मुखऩै चतुर्दशभुवननिर्वाहकऩाक्कि वैत्तरुळ;
इव् अधिकारम् पॆऱ्ऱ ब्रह्मा नाभिजातऩाय्त् तोऩ्ऱच् चॆय्दे अभिजाततमऩागैयालुम् सर्वतोमुखमाग वेदप्रवर्तनम् पण्णुगैयालुम् सरस्वतीसहचरितधर्मावागैयालुम्, नालु वर्णङ्गळैयुम् सृष्टित्त नानाविधसामर्थ्यत्तालुम् ‘नमक्कु निगर् आर्?’ ऎऩ्ऱु अभिजनविद्यावृत्तगर्वङ्गळुम् स्वातन्त्र्यच्चॆरुक्कुम् एऱि “कऱन्द पालुळ् नॆय्ये पोल् इवऱ्ऱुळ् ऎङ्गुम् कण्डुगॊळ् इऱन्दु निऩ्ऱ पॆरुमायऩै" स्वसामर्थ्यसाध्यमाऩ समाधियैक् कॊण्डु साक्षात्करिक्कलाम् ऎऩ्ऱु पार्त्तु, “इळैप्पिऩै इयक्कम् नीक्कि इरुन्दु मुऩ् इमैयैक् कूट्टि, अळप्पिल् ऐम्बुलऩडक्कि, अऩ्बु अवर् कण्णे वैत्तु तुळक्कमिल् सिन्दै सॆय्दु तोऩ्ऱलुम् सुडर्विट्टाङ्गे विळक्किऩै विदियिल् कण्डु मॆय्म्मैयैक्” काण ऒरुप्पट्टवळविले परस्वरूपसाक्षात्कारविरोधियायिरुप्पदॊरु माळाद वल्विऩै इवऩै समाधियिल् निऩ्ऱुम् मीट्टदु। अप्पॊऴुदु,
वम्बविऴ् पोदमर् मादर् उगन्द अम्मानिदियै*
तऩ् पलमे कॊण्डु काणक् करुदिय तामरैयोऩ्*
मुऩ्बल कुऱ्ऱत्तु वल्विऩै मॊय्क्क मुगिऴ्मदियाय्*
अम्बुलि वेण्डिय पालऩैप् पोल अऴुदऩऩे। (५)
इप्पडिक् कलङ्गिऩ ब्रह्मा, ‘ऎऩ्ऩे! ऎऩ्ऩे! नमक्कु सर्वान्तरात्मविषयमाऩ समाधि कैबुगुरामैक्कुक् कारणम् ऎऩ्?’ ऎऩ्ऱु विसारित्तु, “निऩ्ऱवा निल्ला"ते कपिचपलमाऩ अन्तःकरणत्तिऩ् कषायपाकम् पिऱवामै ऎऩ्ऱु पार्त्तु, मनोमालिन्यहेतुवाऩ कर्मविशेषत्तैक् कऴिक्कप्पॆऱादे, इत्तऩै नाळुम् ऎऩ्ऩ कार्यम् सॆय्दोम्? “इमैयोर् वाऴ् तऩि मुट्टैक् कोट्टैयि"ले कूऱु सॆय्वदाग एऱवुमिऴियवुम् नॆडुङ्गालम् निरर्थकमाग कायक्लेशम् पट्टोम् ऎऩ्ऱु “नॆञ्जुरुगिक् कण्बऩि"त्तु नॆडुमूच्चॆऱिन्दु निलत्तैप् पार्त्तिरुन्दाऩ्।
अडङ्गाक् करणङ्गळ् ऐन्दुडऩ् आऱुमडक्कि मुऩ्ऩम्*
नॆडुङ्गालम् इन्निलमे निलैयाय्प् पूण्डु नीडुऱैवाऩ्*
सडङ्गार् पॆरिय तवङ्गळ् सॆय्देऩ् ऎऩ्ऩ तऩ्मैयिदॆऩ्ऱु*
इडङ्गात्तिरुन्द तिसैमुगऩ् तऩ्ऩै इगऴ्न्दऩऩे। (६)
युगकोटिसहस्राणि विष्णुमाराध्य पद्मभूः । पुनस्त्रैलोक्यधातृत्वं प्राप्तवानिति शुश्रुम ॥ - इप्पडि अतिशयितैश्वर्यहेतुवाऩ तबस्सैप्पण्णि, अधिकारम् ऎऩ्बदोर् अळऱिले अऴुन्दि अनुतप्तऩाऩ ब्रह्मा, मधुसूदनकटाक्षविशेषत्ताले मोक्षोपयुक्तमाऩ तबस्सुक्कु निलमावदु ऎदु?” ऎऩ्ऱु निरूबित्तु, “भूमियॊऴिन्द लोगङ्गळ् पदिऩ्मूऩ्ऱुम्, भूमितऩ्ऩिल् जम्बूद्वीपमॊऴिन्द महाद्वीपङ्गळ् आऱुम्, जम्बूद्वीपन्दऩ्ऩिल् भारतवर्षमॊऴिन्द वर्षङ्गळ् ऎट्टुम् भोगभूमिकळागैयाले पुण्यकर्मविशेषानुष्ठानत्तिऱ्कु उचितक्षेत्रङ्गळऩ्ऱु ऎऩ्ऱु उबेक्षित्तु सर्वदक्षिणमाय् सर्वधर्मानुष्ठानयोग्यमुमाऩ भारतवर्षत्तिल् वन्दु पुगुन्दाऩ्।
विण्णुलगिल् वीऱ्ऱिरुन्द मेऩ्मैयालुम्
वेदङ्गळ् ईरिरण्डुम् विरित्तलालुम्*
कण्णऩै नाऩ् करुत्तुऱवे काण्बऩ् ऎऩ्ऩक्
काणामल् विलक्किय तऩ् विऩैयैक् काणा*
ऎण्णिय नऱ्पुवऩङ्गळ् एऴुम् आऱुम्
इरु मूऩ्ऱु तीवमुम् ऎट्टु इडमुम् विट्टु*
पण्णिय नल् विरदमॆल्लाम् पलिक्कुम् ऎऩ्ऱु
पारदत्तैप् पङ्गयत्तोऩ् पडिन्दिट्टाऩे। (७)
इप्पडि ब्रह्मा भारतवर्षत्तिले वन्दु पुगुन्दु ताऩ् प्रधानमाग निऩैत्तिरुन्ददॊरु पुण्यक्षेत्रत्तिले ऒरु कालाले निऩ्ऱु ऊर्ध्वभुजऩायुम् उच्छ्वासनिःश्वासङ्गळै अडक्कियुम्, ऒरुवरालुम् अनुष्ठिक्कवॊण्णाद तबस्सैप् पण्णिऩवळविलुम्, अन्तःकरणम् अन्तरात्मदर्शनानुगुणमल्लामैयाले अत्यन्तविषण्णऩायिरुक्क; अशरीरियाय् इरुप्पदॊरुवाक्कु आकाशत्तिले किळम्बि, ‘वाराय्, ब्रह्मावे! नी वॆऱुक्क वेण्डुवदिल्लै। उऩक्कु समाधिविरोधियाऩ कर्मम् कऴिगैक्कु ऒरु उबायत्तै उबदेशिक्किऱेऩ्। अधिकारमहानन्दानुभवत्तिले अऴुन्दिऩ उऩक्कु आयिरम् अश्वमेधम् पण्णिऩालल्लदु अन्तःकरणशुद्धि उण्डागादु। कर्तव्यगौरवत्तिऱ्कुम् कालविलम्बत्तिऱ्कुम् नी अञ्जिऩायागिल्, ऒरु अश्वमेधत्तिऩाल् आयिरम् अश्वमेधत्तिऩ् फलम् सिद्धिक्कुम्बडि अनवधिकमाहात्म्यमाऩ सत्यव्रतक्षेत्रत्तिले सॆऩ्ऱु, अदिऩ् नडुवे सर्वव्यापियाऩ सर्वेश्वरऩ् नित्यमाग विशेषसन्निधिपण्णियरुळुगिऱ श्रीहस्तिगिरियै उत्तरवेदियाक्कि, अङ्गे सर्वयज्ञङ्गळिलुम् प्रधानमाऩ अश्वमेधत्ताले सर्वयज्ञभोक्तावाऩ सर्वेश्वरऩै आराधिप्पाय्’ ऎऩ्ऱु अन्द अशरीरिवाक्यत्तैक् केट्टु अतिसन्तुष्टऩाऩ ब्रह्मा अप्पॊऴुदे सत्यव्रतक्षेत्रत्तिले वन्दु विश्वकर्मावै अऴैत्तु, ‘नाम् इङ्गे सर्वपापप्रायश्चित्तमाग वेदङ्गळ् विधित्त वैष्णवमाऩ अश्वमेधत्तैप् पण्णप् पारानिऩ्ऱोम्। शिल्पविद्याविशारदऩाऩ नी हस्तिगिरियै चतुरश्रमाग वगुत्तु, अदैये उत्तरवेदियाक्कि, यागशालैयैच् चमैत्तु, नम्मुडैय यज्ञत्तिऱ्कु वरुगिऱ देवासुरयक्षराक्षसकिन्नरकिंपुरुषसिद्धविद्याधरमनुष्यादिकळॆल्लाम् नॆरुक्कमऱ इरुक्कुम्बडि नीण्डु अगऩ्ऱु अमैन्दिरुप्पदॊरु रमणीयराजधानियैच् चडक्कॆऩच् चमैप्पाय्’ ऎऩ्ऱु अतित्वरैयोडे आज्ञापित्ताऩ्।
ऎत्तिसै निलऩुमॆय्दि अरुन्दवम् सॆय्द वन्नाळ्
सत्तिय विरदम् सॆल्वाय् ऎऩ्ऱदोर् उरैयिऩ् सार्वाल्
अत्तिसै सॆऩ्ऱऴैत्तु अङ्गमररिल् ऎडुप्पाऩ्दऩ्ऩै*
उत्तरवेदि सॆय्यॆऩ्ऱु उरैयणङ्गु इऱै उरैत्ताऩ्। (८)
इप्पडि ब्रह्मा आज्ञापिक्क, विश्वकर्मावुम् सर्वगुणोत्तरमाऩ हस्तिगिरियै उत्तरवेदियाक्कि, ‘इदु सर्वेश्वरऩ् सन्निधिपण्णुगैक्कु इडमाम्’ ऎऩ्ऱु विसारित्ताऩ्।
उत्तम वमर्त्तलम् अमैत्तदोर्
ऎऴिल् तऩुवुयर्त्त कणैयाल्
अत्तिर वरक्कऩ् मुडिबत्तुम् ऒरु
कॊत्तॆऩ उदिर्त्त तिऱलोऩ्*
मत्तुऱु मिगुत्त तयिर् मॊय्त्त वॆणॆय्
वैत्तदुणुम् अत्तऩिडमाम्
अत्तिगिरि पत्तर् विऩै तॊत्तऱ
अऱुक्कुम् अणि अत्तिगिरिये। (९)
इव्वण्णम् सिन्दित्तु उत्तरवेदियुम् यज्ञशालैयुम् पडैवीडुमाग वगुत्तु विश्वकर्मा काट्टक् कण्ड ब्रह्मा तऩक्कु बहुमतिविषयमागैयाले इन्नगरत्तिऱ्कु काञ्ची ऎऩ्ऱु पेराक्किऩाऩ्। “अयोध्या मधुरा माया काशी काञ्ची ह्यवन्तिका । पुरी द्वारवती चैव सप्तैता मुक्तिदाः स्मृताः ॥’’
तिण्मणिगळ् पॊऩ्ऩुडऩे सेर्दलालुम्
सिदैयाद नूल्वऴियिऱ् सेर्त्तियालुम्
वण्मै ऎऴुम् ईरिरण्डु वण्णत्तालुम्
वाऩवर्क्कुम् वियप्पाऩ वगुप्पिऩालुम्
उण्मैयुडै वासियॊळि ओसैयालुम्
ऒरु कालुम् अऴियाद अऴगिऩालुम्
मण्मगळाऱ्कु अलङ्गारम् ऎऩ्ऩ मऩ्ऩुम्
मदिट्कच्चि नगर् कण्डु मगिऴ्न्दिट्टाऩे। (१०)
इप्पडि भूमिक्कु अलङ्कारमाग ऒरु काञ्चियैच् चमैत्तु, अङ्गे अश्वमेधयागत्तिले उद्युक्तऩाऩ ब्रह्मा, मरीचिमुदलाऩ ब्रह्मर्षिकळै ऋत्विक्कुगळाक्किक् कॊण्डु, सरस्वती ऎऩ्ऱ आऱ्ऱिले तबस्सु पण्णुगिऱ तऩ् प्रधानपत्नियाऩ सरस्वतियै अऴैत्तुक् कॊण्डु वरुवाय् ऎऩ्ऱु श्रीवसिष्ठभगवाऩै अनुशासित्ताऩ्।
कामङ्गळ् पल कॊण्ड वेदम् कॊण्डु
कैदवमे सॆय्वार्क्कुक् काणगिल्ला*
पूमङ्गै केळ्वऩै नाऩ् कण्डु पोऱ्ऱप्
पुण्णियत्तिऩ् निगरिल्ला विरदम् पूण्डेऩ्*
सामङ्गळ् कऴिवदऩ् मुऩ् सडक्कॆऩप् पोय्त्
तऩ्ऩाऱ्ऱिल् तऩियिरुन्दु तवम् सॆय्गिऩ्ऱ*
नामङ्गै वन्दिड नी अऴैप्पाय् ऎऩ्ऱु
नऩ्मगऩै नाऩ्मुगऩ् ताऩ् नविऩ्ऱिट्टाऩे। (११)
इप्पडि ब्रह्मावाले नियुक्तऩाऩ श्रीवसिष्ठभगवाऩ् सरस्वति पक्कलिले सॆऩ्ऱु प्रणिपाताभिवादनङ्गळैप् पण्णि ब्रह्माविऩ् यागत्तै अऱिविक्क, प्रणयकलहकलुषितैयाऩ सरस्वति वारादवळविल्, ब्रह्मा सावित्री मुदलाऩ पत्निकळैक् कॊण्डु यज्ञम् पण्णत् तॊडङ्ग, देवसत्कारकुपितराऩ असुरर्गळ् इन्द यज्ञत्तैक् कलैक्क निऩैत्तुच् चॆऩ्ऱु सरस्वतिक्कु अऱिविक्क, अवळुम् अतिकुपितहृदयैयाय्क् कॊण्डु दक्षिणापथत्तिले पोन्दु, वेऱेयॊरु महानदियाय्प् पॆरुगि, ब्रह्माविऩुडैय यज्ञभूमियै अऴिप्पदाग उपक्रमित्ताळ्।
अऩ्ऩवडिवाळ् असैयुमऩ्ऩ नडैयाळ्
उयरुमऩ्ऩ वरसेऱि वरुवाळ्*
अत्तऩयऩ् अत्तनयऩ् उत्तिदऩै
अत्तिदॆऩ वुत्ति पुरियाळ्*
नऩ्ऩडै विडा नडमिदॆऩ्ऩ नडवानडुवुळ्
नण्णु कुडगेऱि यिऴिवाळ्*
नऱ्पदिग ळऱ्पदिगळ् कऱ्पुरळ
वऱ्पुद मरुक् कदियिऩाल्*
कऩ्ऩडै विडा विडमिल् उऩ्ऩदि सिऱाविगड
मऩ्ऩुगिरि कूडमिडिय*
कट्ट विडै यिऱ्ऱुविऴ मुऱ्ऱुम् विऴि†१
युऱ्ऱडैय विट्टरुगुऱ*
अऩ्ऩ नय सीरयऩि तॆऩ्ऩॆऩ विऴावमरर्
मऩ्ऩुबदियेऱि मगिऴ*
अच्चुदऩ् अऩैत्तऩुविल् अत्तिसैवरत्
तगैय वऱ्ऱणुगिऩाळ्। (१२)
अऩ्ऱु नयन्द अयमेद मावेळ्वि*
पॊऩ्ऱ वुरैयणङ्गु पूम्बुऩलाय्*कऩ्ऱिवर
आदि अयऩुक्करुळ् सॆय्दणैयाऩाऩ्
तादै अरवणैयाऩ् ताऩ्। (१३)
इप्पडि सकललोकैकसेतुवाऩ सर्वेश्वरऩ् सरस्वतीप्रवाहमध्यत्तिले अरवणैयोडे कूड अणैयागक् किडन्दवळविल्, कण्णुम् मऩमुम् कळिक्कक् कण्डु निऩ्ऱ त्रैलोक्यवर्तिकळुम् इव्वण्णम् पेसिऩार्गळ्।
तरणियिल् मऩ्ऩि अयऩार् तऩित्तवम् कात्तबिराऩ्*
करुणैयॆऩुम् कडलाडित् तिरुवणैक् कण्डदऱ्पिऩ्*
तिरणर कॆण्णिय सित्तिरगुत्तऩ् तॆरित्तुवैत्त*
सुरुणैयिलेऱिय सूऴ्विऩै मुऱ्ऱुम् तुऱन्दऩमे। (१४)
इप्पडि वेगवतियाय् वन्द सरस्वतियिऩुडैय कोपवेगमडङ्गुम्बडि वॆह्हा³विल् तुयिलमर्न्द वेन्दु कडाक्षिक्क, कलक्कमऱ्ऱुवन्द सरस्वतियैयुम् कूट्टिक्कॊण्डु ब्रह्मा अश्वमेधयागत्तै नडत्त, वपाहोमम् प्रवृत्तमाऩवळविले आयिरम् कोडि आदित्यर्गळ् उदित्ताऱ् पोले उत्तरवेदिमध्यत्तिले महातेजस् तोऩ्ऱिऱ्ऱु।
सुगलेसमॆण्णिय सूऴ्विऩै तीर्क्कत् तुणिन्दयऩार्*
अगलाद अऩ्बुडऩ् कॊण्ड अयमेद वेदियिऩ् मेल्*
पुगलोङ्गु पॊऩ्मलै ऎऩ्ऱदोर् पुण्णिय कोडियुडऩ्*
पगलोऩ् पगल् विळक्कागप् परम् सुडर् तोऩ्ऱियदे। (१५)
चैत्रे मासि सिते पक्षे चतुर्दश्यां तिथौ मुने ।
शोभने हस्तनक्षत्रे रविवारसमन्विते ॥
वपाहोमे प्रवृत्ते तु प्रातस्सवनकालिके ।
धातुरुत्तरवेद्यन्तः प्रादुरासीज्जनार्दनः ॥
इप्पडिप् पॆरुमाळ् तोऩ्ऱिऩबडिक्कु नित्यसूरिकळ् मुखत्ताले काळङ्गळ् वलम्बुरि कलन्दॆङ्गुम् आर्त्तऩ।
आप्तः पाण्डवदूतोऽयमाप्तो देवकिनन्दनः ।
आगतो वासुदेवोऽयमित्यश्रावि च काहळी ॥
शरण्यस्सर्वलोकानां नारायण उपागतः ।
शङ्खचक्रगदापाणिः नारायण उपागतः ।
इति काहळिनादेन कर्णेष्वमृतसेचनम् ।
कुर्वता सहसा योगात् विरराम पितामहः ॥
पॆरुमैयुडै अत्तिगिरिप् पॆरुमाळ् वन्दार्
पेरादु अरुळ्बॊऴियुम् पॆरुमाळ् वन्दार्
अरुमऱैयिऩ् उच्चिदऩिल् निऩ्ऱार् वन्दार्
अङ्गमुडऩ् अवैयागुम् पॆरियोर् वन्दार्
तिरुवुरैयाय्त् ताम् पॊरुळाय् निऱ्पार् वन्दार्*
तिरुवरुळाल् सॆऴुङ्गलैगळ् तन्दार् वन्दार्*
मरुवलर्क्कु मयक्कुरैक्कुम् मायोऩ् वन्दार्*
वाऩेऱवऴि तन्दार् वन्दार् तामे। (१६)
अत्तिगिरि अरुळाळप्पॆरुमाळ् वन्दार्*
आऩै परि तेरिऩ् मेल् अऴगर् वन्दार्
कच्चिदऩिल् कण्गॊडुक्कुम् पॆरुमाळ् वन्दार्*
करुद वरम् तरुम् तॆय्वप् पॆरुमाळ् वन्दार्*
मुत्तिमऴै पॊऴियुम् मुगिल् वण्णर् वन्दार्*
मूलमॆऩ ओलमिड वल्लार् वन्दार्*
उत्तर वेदिक्कुळ्ळे उदित्तार् वन्दार्*
उम्बर् तॊऴुम् कऴलुडैयार् वन्दार् तामे। (१७)
इप्पडि आविर्भवित्तरुळिऩ पॆरुमाळुडैय महातेजस्सिले भ्रममेऱि ओडिऩ ब्रह्मावुम् देवर्गळुम् ऋषिकळुम् वरुन्दिक् कुऱित्तुप्पार्त्तु, अत्तेजोमण्डलत्तुक्कुळ्ळे पुण्यकोटिविमानत्तैयुम् अव्विमानमध्यत्तिले हविर्गर्भमुखराऩ पॆरुमाळ् कान्तिवर्षियाय् इरुप्पदॊरु काळमेगम् पोले निऩ्ऱरुळिऩबडियैयुङ्गण्डु हर्षविस्मयपरवशराय्क् कॊण्डु इङ्ङऩे पेसिऩार्गळ्।
तिरुबरिदियिसैन्द मगुडमुम्
ऎऴिल्मदि तिगऴ्न्द वदऩमुम्*
इरुवगै इलङ्गु कुऴल्गळिल्
ऎदिर् पॊर उगन्द मगरमुम्*
ऒरु तगवुयर्न्द तिरुमगळ्
ऒळिमऱुविल् मऩ्ऩुम् अगलमुम्*
उरुवरु उमिऴ्न्द उदरमुम्
उलगडैय निऩ्ऱ कऴल्गळुम्*
मरुविऩिडै योङ्गु पुऩलॆऩ
मलैगुऩिय निऩ्ऱ मलैयॆऩ*
मरुळऱ विळङ्गुम् ऒळियॆऩ
मलरयऩ् उगन्द पयऩॆऩ*
अरुविल् उऱैगिऩ्ऱ उयिरॆऩ
अडियवर् उगन्द अमुदॆऩ*
अरुमऱैगळ् ऒऩ्ऱि अडिदॊऴ
अरुळ् वरदर् निऩ्ऱबॆरुमैये। (१८)
इव्वण्णम् आश्चर्यरसत्तालुम् भक्तिप्रकर्षत्तालुम् प्रेरितराय्क् कॊण्डु तॊऴुवदॆऴुवदाय्, ‘इवरुक्कु नाम् अडियोमागप् पॆऱुवदे’ ऎऩ्ऱु वेदान्तसारमाऩ अर्थत्तै इङ्ङऩे विण्णप्पम् सॆय्दार्गळ्।
सित्तसित्तॆऩ विरित्तुरैत्तऩ
अऩैत्तमैत् तुऱैयुम् इऱैवऩार्*
सिऱियबॆरियवुरु वडैय उडलमॆऩ
नडलम् इलदिलगु निलैयिऩार्*
सित्तिरत्तॊऴिलै यॊत्त पत्तरॊडु
मुत्तर् पित्तियॆऩुम् उणर्विऩार्*
सिदैविऩ् मऱै नॆऱियि लॆऱिय वुरुमुऱैगळ्
मुऱिय सिऱै यरिय निऱैविऩार्
कत्तुविक्क वल कत्तु वित्तैवऴि
कऱ्ऱवर्क्कसैविल् मायऩार्*
कबिलर् कणसरणर् सुगदर् समणररर्
वऴिगळ् अऴियुम् अरुळ् मॊऴियिऩार्*
कत्तिलक्किलुम् अरुक्कुलत्तिलुम्
असित्तिलॊक्कुम् ऒरुमुदल्वऩार्*
करणमिडु कडिय पदिऩॊरिरुडिगमुम्
अडैयमुडियुम् अडियिरुडियार्*
ऒत्तऩैत्तुलगुम् ऒऱ्ऱियॊऱ्ऱिवरुम्
इप्पवत्तिसैयुम् इसैविऩार्*
उरुवमरुवमॆऩुम् उलगिल् मुडगिलॆऩिल्
उवमैयिलदिलगु तलैवऩार्*
उत्तमप्पडि वगुत्त वित्तैगळिल्
उत्तरिक्क उणर् कुणवऩार्*
उरिय किरिसैगळिल् अरियदॊरुविरगु
तॆरिय विरैयुमवर् परिविऩार्*
सत्तसॆत्तॆऩुम् अऩैत्तणैत्तविऩै
तॊत्तऱुक्क वल तुणिविऩार् *
सरियुमळविल् उरियवरै अऱिवरिय
तमऩि नॆऱिसॊरुगु विरगिऩार्*
तत्तुवत्तिरळ् उदैत्तुदैत् तडैवु
तत्तुविक्कुमवर् तलैवऩार्*
तरुगवुणरु मवर् सरण मणुग
विडलरिय अरुळ् वरदरडियमे। (१९)
ब्रह्मा अप्पॊऴुदु संभ्रमसन्तोषसाध्वसङ्गळैयुडैयवऩाय्क् कॊण्डु किट्टिच्चॆऩ्ऱु, सूरिभोग्यमाऩ शुभाश्रयत्तै अनुभवित्तुत् ताऩ् पॆऱ्ऱ पेऱ्ऱै इङ्ङऩे पेसुगिऱाऩ्।
तिरुमगळ्मण्मगळ् नीळैमुदला ऎल्लात्
तेवियरुम् तऩ्ऩुडऩे तिगऴ्न्दु निऱ्क*
तरुम मिरु मूऩ्ऱुमुदल् अऩैत्तुम् तोऩ्ऱत्
तऩ्ऩऩैय सूरिगळ्दऩ् अडिक्कीऴ् वाऴ*
अरुमऱैसेर् अळविल्ला अवऩियिऩ् कण्
अरवणैमेल् वीऱ्ऱिरुप्पाल् अऩैत्तुम् काक्कुम्
करुमणियैक् करिगिरिमेल् कण्डेऩ्, ऎऩ्दऩ्
कडुविऩैगळ् अऩैत्तुम् नाऩ् कण्डिलेऩे। (२०)
इप्पडिक् “कण्गळ् काण्डऱ्करिय” मनोरथविषयत्तैक्कण्ड ब्रह्मा, ततस्तमुद्वीक्ष्य पुरःस्थितं हरिं वितानवेद्यामतसीसमप्रभम् । स तत्क्षणोद्भूतसुखार्णवाप्लुतो ययौ तदा कृत्यविवेकमूढताम् ॥ प्रदक्षिणं प्रैति तथाऽप्रदक्षिणं प्रयाति दूरं पुनरेति सन्निधिम् । करेण पस्पर्श ममार्ज तद्वपुः प्रियेण गाढं परिषस्वजे क्षणम् ॥ इप्प्रकारत्तिले “मॊय्म्माम्बूम्बॊऴिल्” पडिये अक्रममाग हर्षचेष्टितङ्गळैप् पण्णिऩ ब्रह्मा सिऱिदु पोदु ओडिक्कूडित् तरित्तु, नाच्चिमारुडऩे पॆरियबॆरुमाळ् ऎऴुन्दरुळियिरुक्किऱ निलैयै इङ्ङऩे अनुबवित्ताऩ्।
पॆडैयिरण्डै यॊरऩमडैन्दु
पिरिन्दिडा वगै पेसलाम्*
पॆरुगुमरुविगळ् अरुगु मरुविय
पॆरिय मणिवरै पयिललाम्*
पिडियिरण्डॊडु कळबमॊऩ्ऱु
पिणैन्द पेरऴगोदलाम्*
पिरिविलॊळियॊडु निऴलुमरुगुऱुम्
इरवि यिलगुदल् परवलाम्*
कॊडियिरण्डॊडु विडवियॊऩ्ऱु
कुळिर्न्दवाऱु कुलावलाम्*
कुऱैविल् सुरुदियुम् निऩैवुमिलगिय
तरुमवरुनिलै इदॆऩ्ऩलाम्*
अडियिरण्डैयुम् अडैयुमऩ्बर्
अऱिन्द पेररुळाळऩार्*
अणुगु मलर्मगळ् अवऩिमगळॊडु
करडिगिरियिऩिलविर्दले। (२१)
अनन्तरम् अनन्तमङ्गलगुणार्णवराऩ पॆरुमाळुडैय दिव्यगुणङ्गळै अनुभविक्कत् तॊडङ्गि, ओरॊरु आकारङ्गळुक्कु ओरॊरु उपमानाभासङ्गळैत् तेडि, गुणसमुदायत्तिऱ्कु ऒरु उपमानाभासङ्गळुम् तेडवॊण्णादॆऩ्ऱु कॊण्डाडिऩाऩ्।
वेरॊप्पार् विण्मुदलाम् कावुक्कॆल्लाम्
विऴियॊप्पार् वेदमॆऩुम् कण् तऩक्कुक्
कारॊप्पार् करुणैमऴै पॊऴिन्दिडुङ्गाल्
कडलॊप्पार् कण्डिडिऩुम् काणाक् कूत्ताल्
नीरॊप्पार् निलमळिक्कुम् तऩ्मै तऩ्ऩाल्
निलमॊप्पार् नॆडुम्बिऴैगळ् पॊऱुक्कुम् नेराल्*
आरॊप्पार् इवर् कुणङ्गळ् अऩैत्तुम् कण्डाल्
अरुळाळर् तामॆऩिऩुम् तमक्कॊव्वारे। (२२)
इप्पडिप् पॆरुमाळुडैय कुणङ्गळै वगैयुम् तॊगैयुमाग वगुत्तु अनुभविक्किऱ सर्वतोमुखऩाऩ ब्रह्मा मेल् मुखत्ताले यज्ञवाटत्तिऩ् मेल् पादियिले “वॆह्हा³विल् तुयिलमर्न्द वेन्दै"युम्, कीऴ्मुखत्ताले उत्तरवेदियिले निऩ्ऱरुळिऩ पॆरुमाळैयुम् सेर अनुभवित्तु, इङ्ङऩे अनुसन्धित्ताऩ्। एकं वेगवतीमध्ये हस्तिशैले च दृश्यते । उपायफलभावेन स्वयं व्यक्तं परं महः ॥ ऎऩ्ऱु इप्पडि ब्रह्मा महाहर्षपरवशऩाय् मुगिऴ्त्तवुडम्बुम्, पऩियरुम्बिऩ कण्गळुम्, तऴुदऴुत्तमिडऱुम्, तळर्न्द निलैयुमाय्क् कॊण्डु, तऩ् अधिकारच् चुमैयै मऱन्दु, अडिमैयिले अडिगॊण्डु, स्तोत्रपरंपरैयै विण्णप्पंसॆय्य, प्रसादसुमुखराऩ पॆरुमाळ् ‘उऩक्कु वेण्डिऩ वरम् कॊळ्वाय्’ ऎऩ्ऱरुळिच्चॆय्दार्। वरं वरय तस्मात् त्वं यथाभिमतमात्मनः । सर्वं संपत्स्यते पुंसां मयि दृष्टिपथं गते ॥
ऎन्निलमुम् कुरत्ताल् कुऱि सॆय्द वॆऴिऱ्परि कॊण्डु*
अऩ्ऩमुयर्त्त सॆय्योऩ् अऩ्ऱु वेळ्वि सॆय्वेदियिऩ् मेल्*
मुऩ्ऩिलैयागिय मूर्त्तियुडऩ् नाऩ्मुग! मऱ्ऱुमुऩक्कु*
ऎऩ्ऩवरम् तरुवोमॆऩ्ऱु नादऩियम्बिऩऩे। (२३)
अप्पॊऴुदे ब्रह्मावुम् ‘नित्यसूरिकळ् सदा दर्शनम् पण्ण प्राप्तमाऩ तेवरीरुडैय तिरुमेऩियै नाऩ् कण्डु अनुभविक्कप् पॆऱ्ऱ इदॊऴिय वेऱु ऎऩक्कु वेण्डुवदु ऒरु वरमुण्डो? संसारिकळ् “पॊय् निऩ्ऱ ञाऩमुम् पॊल्ला ऒऴुक्कुम् अऴुक् कुडम्बुम् इन्निऩ्ऱ नीर्मै इऩि याम् उऱा"तबडि इङ्गे तेवरीर् नित्याविर्भूतराय् निऩ्ऱु वेण्डुवार्क्कु वेण्डुम् वरम् कॊडुत्तु वाऴ्वित्तरुळ वेण्डुम्’ ऎऩ्ऱु विण्णप्पम् सॆय्दाऩ्।
वैकुण्ठे तु यथा लोके यथैव क्षीरसागरे ।
तथा सत्यव्रतक्षेत्रे निवासस्ते भवेदिह ॥
हस्तिशैलस्य शिखरे सर्वलोकनमस्कृते ।
पुण्यकोटिविमानेऽस्मिन् पश्यन्तु त्वां नरास्सदा ॥ ऎऩ्ऱु इप्पडि सर्वकालत्तिलुम् सर्वप्राणिकळुम् साक्षात्करिक्कलाम्बडि “कोलम् सॆय्दु इङ्गे” ऎऴुन्दरुळियिरुक्क वेण्डुम् ऎऩ्ऱु विण्णप्पम् सॆय्य,
देवतिर्यङ्मनुष्याणामहं प्रत्यक्षतां गतः ।
अत्रैव निवसिष्यामि सत्यमेतत् ब्रवीमि ते ॥
ऎऩ्ऱु इप्पडिप् पॆरुमाळ् अरुळिच्चॆय्गैयाले कृतार्थऩाऩ ब्रह्मा क्रतुशेषत्तैत् तलैक्कट्टि, कार्तयुगधर्मप्रक्रियैयाले संपूर्णसमाराधनम् पण्णि, परमभागवतराऩ महर्षिकळैक् कुऱित्तुत् ताऩ् पण्णिऩ अभिगमनादिरूपाच्छिद्रपाञ्चकालिकसमाराधनक्रमत्तै सङ्ग्रहित्तु उपदेशित्ताऩ्।
सॆऩ्ऱुमलर् पऱित्तु ऎऩ् नादऩ् सेवडिप्पोदुगन्दु*
नऩ्ऱॆऩ नीर् सुडर् नऩ्मुगवास विलैगॊडुत्तु*
कऩ्ऩलिलट्टुवत्तोडु अऩ्ऩम् सीडै कऱि पडैत्तु*
पिऩ्ऩुम् सॆबित्तवऩ् पादम् पणिमिऩ्गळ् ऎऩ्ऱऩऩे। (२४)
अनन्तरम् पॆरुमाळुम् अतिसन्तुष्टराय्, ‘ब्रह्मावे! उऩक्कु नाऩ् तन्द अधिकारक् कुऱै तीरुम्बडि सरस्वतीसावित्रिकळ् मुदलाऩ धर्मपत्निकळुडऩे उऩ्ऩुडैय लोकत्तेऱच् चॆऩ्ऱु, अधिकारशेषत्तै नडत्तुवाय्’ ऎऩ्ऱरुळिच् चॆय्य, ब्रह्मावुम् अण्डान्तर्वर्तिलोकङ्गळुक्कु मेलाऩ सत्यलोकत्तिले सॆऩ्ऱु सत्यव्रतक्षेत्रमाहात्म्यत्तैयुम् सत्यव्रतराऩ पॆरुमाळ् तिरुवरुळैयुम् अनुसन्धित्तुक् कॊण्डु, संपूर्णभगवदनुभवरसभरितसमाधिविशेषत्ताले चरितार्थऩायिरुन्दाऩ्।
आऴिनिलै विऩैगडिवाऩ् अयमेद मुडिन्ददऱ्पिऩ्*
वेऴमलै नायगऩार् विडैगॊडुक्क विण्णेऱि*
नाऴिगैयिल् वाऩवरै माऱ्ऱियिडु नाऩ्मुगऩ्दाऩ्*
ऊऴियॆला मऴियाद उयोगमडैन्दिरुन्दाऩे। (२५)
आदियुगत्तयऩ् कण्डिड निऩ्ऱवरुळ्वरदर्*
कादलुयर्न्द कळिऱ्ऱैत् तिरेदैयिल् कात्तळित्तु*
वादुयर् तेवगुरुवुक्किरङ्गित् तुवाबरत्तिल्*
सोदि अनन्दऩ् कलियिल् तॊऴुदॆऴ निऩ्ऱऩरे। (२६)
पुण्डरीग मुयिर्त्त पुराणऩार्
पॊय्यिल् मामग वुत्तरवेदियिल्*
कॊण्डलाररुळ्मारि पॊऴिन्दिडक्
कॊण्डदोरुयर् कूर्मदियऩ्बिऩाल्*
पण्डै नाऩ्मऱै मॆळलि पडिन्द याऩ्
पारिल् मॆय्विरदक् कवि पाडिऩेऩ्*
तॊण्डै मण्डल वेदियर् वाऴवे
तूय तॆऩ्मऱै वल्लवर् वाऴवे। (२७)
उय्विरद मॊऩ्ऱिऩ्ऱि अडैन्दार् उय्य
ऒरुविरदम् ताऩ् कॊण्डउयर्न्दमालै*
सॆय्विरदम् ऒऩ्ऱालुम् तॆळियगिल्लाच्
चिन्दैयिऩाल् तिसैबडैत्त तिसैमुगऩ् ताऩ्*
पॊय् विरद निलमॆल्लाम् पोये मीण्डु
पुगलिदुवे पुण्णियत्तुक् कॆऩ्ऱु सेर्न्द*
मॆय्विरद नऩ्ऩिलत्तु मेऩ्मै येत्ति
वेदान्द वासिरियऩ् विळङ्गिऩाऩे। (२८)
सीरारुम् तूप्पुल् तिरुवेङ्गडमुडैयाऩ्
ताराररुळाळर् ताळ् नयन्दु* सीराग
मॆय्विरद नऩ्ऩिलत्तु मेऩ्मैयिदु मॊऴिन्दाऩ्*
कैयिल् कऩिबोलक् कण्डु। (२९)
कविकथकपञ्चवक्त्रः त्रय्यन्तगुरुस्त्रिलोकमहनीयम् ।
सत्यव्रतमाहात्म्यं व्यतनुत ललितमिति वेङ्कटेशकविः ॥
इति कवितार्किकसिंहस्य सर्वतन्त्रस्वतन्त्रस्य श्रीमद्वेङ्कटनाथस्य वेदान्ताचार्यस्य कृतिषु
श्रीहस्तिगिरिमाहात्म्यं संपूर्णम् ॥