०७ अविभागाधिकरणम्

श्रीशारीरकमीमांसाभाष्ये अविभागाधिकरणम्॥७॥

अधिकरणार्थः

जीवस्य विदुषः उत्क्रान्तौ परमात्मनि सम्पत्तिः अविभागरूपैव, न कारणापत्तिरूपा

५०३. अविभागो वचनात् ॥ ४–२–१५ ॥

सङ्गतिगर्भः विचारौपयिकः संशयः

सेयं परमात्मनि सम्पत्तिः कि प्राकृतलयवत्कारणापत्तिरूपा, उत वाङ्मनसि (छा.६.८.६) इत्यादिवदविभागरूपेति चिन्तायां –

सयुक्तिकः पूर्वः पक्षः

परमात्मनस्सर्वेषां योनिभूतत्वात्कारणापत्तिरूपा

सूत्रतः सिद्धान्तार्थः

इति प्राप्ते उच्यते – अविभागः – इति। अपृथग्भावः पृथग्व्यवहारानर्हासंसर्ग इत्यर्थः। कुतः? वचनात् । तेजः परस्यां देवतायाम् (छा.६.८.६) इत्यत्रापि वाङ्मनसि सम्पद्यते (छां.६.८.६) इत्यतस्सम्पद्यत इति वचनस्यानुषङ्गात्, तस्य च संसर्गविशेषवाचित्वात्, अनुषक्तस्याभिधानवैरूप्ये प्रमाणाभावात्। उत्क्रान्तिवेलयां कारणापत्तिप्रयोजनाभावात् पुनस्तत्राव्यक्तादिसृष्ट्यवचनाच्च ॥१५॥

इति श्रीशारीरकमीमांसाभाष्ये अविभागाधिकरणम्॥ ७॥