०४ आधारशक्त्यादि

[[132]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

आधारशक्ति-तर्पण-क्रमः॥

ततो द्विर् आचम्य

“श्री भगवदाज्ञया
भगवत्-प्रीत्यर्थमाधारशक्त्यादितर्पणं करिष्य”

इति सङ्कल्प्य

मूलम्

आधारशक्तितर्पणक्रमः॥

ततः द्विराचम्य
“श्री भगवदाज्ञया भगवत् प्रीत्यर्थमाधारशक्त्यादितर्पणं करिष्य” इति सङ्कल्प्य

आह्निकार्थप्रकाशिका

ततः श्रीभाष्यकार-नित्योक्ताधार-शक्त्यादीनां तर्पणप्रकारमाह “ततः श्रीभगवदाज्ञया” इत्यादिना।

“क्रमेण विधिवज् जप्त्वा
द्विराचम्याथ तर्पयेत् ।
आधारशक्तिम् आरभ्य
गन्धपुष्पाक्षतादिभिः ।
पार्षदान्तांस् तर्पयित्वा
वस्त्रं निष्पीड्य मन्त्रतः”

इति वासिष्ठ-संहिता-वचनमिह भाव्यम्।

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ आधारशक्त्यै नमः ।
ॐ प्रकृत्यै नमः ।
ॐ अखिलजगदाधाराय कूर्मरूपिणे नारायणाय नमः ।
ओमनन्ताय नागराजाय नमः।

ॐ भूम्यै नमः।

ॐ श्री-वैकुण्ठाय दिव्यलोकाय नमः ।
ॐ श्री-वैकुण्ठाय दिव्यजनपदाय नमः ।
ॐ श्री-वैकुण्ठाय दिव्यनगराय नमः ।
ॐ श्री-वैकुण्ठाय दिव्यविमानाय नमः ।

[[133]]

ॐ आनन्दमयाय दिव्य-मण्डप-रत्नाय नमः।
ॐ आस्तरण-रूपायानन्ताय नागराजाय नमः।

मूलम्

ॐ आधारशक्त्यै नमः ।
ॐ प्रकृत्यै नमः ।
ॐ अखिलजगदाधाराय कूर्मरूपिणे नारायणाय नमः ।
ओमनन्ताय नागराजाय नमः।

ॐ भूम्यै नमः।

ॐ श्रीवैकुण्ठाय दिव्यलोकाय नमः ।
ॐ श्रीवैकुण्ठाय दिव्यजनपदाय नमः ।
ॐ श्रीवैकुण्ठाय दिव्यनगराय नमः ।
ॐ श्रीवैकुण्ठाय दिव्यविमानाय नमः ।

[[133]]

ॐ आनन्दमयाय दिव्य-मण्डप-रत्नाय नमः।
ॐ आस्तरण-रूपायानन्ताय नागराजाय नमः।

अहोबिलमठग्रन्थे ऽधिकम् (द्रष्टुं नोद्यम्)

ॐ ऋग्वेदाय पीठवाहकाय …
ॐ यजुर्वेदाय पीठवाहकाय …
ॐ सामवेदाय पीठवाहकाय …
ॐ अथर्वणवेदाय पीठवाहकाय …

विश्वास-प्रस्तुतिः

(आग्नेयादि-विदिक्षु)
ॐ धर्माय पीठपादाय नमः ।
ॐ ज्ञानाय पीठपादाय नमः ।
ॐ वैराग्याय पीठपादाय नमः।
ॐ ऐश्वर्याय पीठपादाय नमः ।

मूलम्

(आग्नेयादिविदिक्षु)
ॐ धर्माय पीठपादाय नमः ।
ॐ ज्ञानाय पीठपादाय नमः ।
ॐ वैराग्याय पीठपादाय नमः।
ॐ ऐश्वर्याय पीठपादाय नमः ।

विश्वास-प्रस्तुतिः

(प्रागादिदिक्षु)
ॐ अधर्माय पीठगात्राय नमः।
ॐ अज्ञानाय पीठगात्राय नमः।
ॐ अवैराग्याय पीठगात्राय नमः ।
ओमनैश्वर्याय पीठगात्राय नमः ।
ॐ एभिः परिच्छिन्नतनवे पीठभृते सदात्मने अनन्ताय नागराजाय नमः ।

(तदुपरि) ओमष्टदलपद्माय नमः ।

मूलम्

(प्रागादिदिक्षु)
ॐ अधर्माय पीठगात्राय नमः।
ॐ अज्ञानाय पीठगात्राय नमः।
ॐ अवैराग्याय पीठगात्राय नमः ।
ओमनैश्वर्याय पीठगात्राय नमः ।
ॐ एभिः परिच्छिन्नतनवे पीठभृते सदात्मने अनन्ताय नागराजाय नमः ।

(तदुपरि) ओमष्टदलपद्माय नमः ।

अहोबिलमठग्रन्थे ऽधिकम् (द्रष्टुं नोद्यम्)

ॐ वह्निमण्डलाय …
ॐ सोममण्डलाय …
ॐ सूर्यमण्डलाय …

विश्वास-प्रस्तुतिः

(अष्टसु दलेषु प्रागादिक्रमेण प्रादक्षिण्येन)
ॐ विमलायै चामरहस्तायै नमः ।
ओमुत्कर्षिण्यै चामरहस्तायै नमः ।
ॐ ज्ञानायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ क्रियायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ योगायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ प्रह्व्यै चामरहस्तायै नमः ।
ॐ सत्यायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ ईशानायै चामरहस्तायै नमः ।
(कर्णिका+++(=पद्म-नाल-मुख)+++-पूर्वभागे) ॐ अनुग्रहायै चामरहस्तायै नमः ।

ॐ जगत्-प्रकृतये दिव्य-योग-पीठाय नमः ।
ॐ दिव्य-योग-पर्यङ्काय नमः ।
ॐ सहस्र-फणा-मणि-मण्डितायानन्ताय नाग-राजाय नमः।
ॐ पाद-पीठात्मने अनन्ताय नागराजाय नमः ।

ॐ सर्व-परिवाराणां पद्मासनेभ्यो नमः ।
ॐ अनन्त-गरुड-विष्वक्सेनानां सपीठक-पद्मासनेभ्यो नमः।

(योगपीठस्य पश्चिमोत्तरदिग्भागे) ॐ अस्मद्-गुरुभ्यो नमः ।

[[134]]

(कल्पिते नाग-भोगे, मूलमन्त्रेण वा) ॐ श्रीमते नारायणाय नमः।
(तस्य दक्षिणतः) ॐ श्रीं श्रियै नमः।
(वामतः) ॐ भूम्यै नमः।
(तत्रैव) ॐ नीं नीलायै नमः।
ॐ सर्वाभ्यो भगवद्-दिव्य-महिषीभ्यो नमः ।

ॐ किरीटाय मकुटाधिपतये नमः ।
ॐ किरीट-मालायाय् आपीडात्मने नमः ।
ॐ दक्षिण-कुण्डलाय मकरात्मने नमः ।
ॐ वाम-कुण्डलाय मकरात्मने नमः ।

ॐ वैजयन्त्यै वनमालायै नमः ।
ॐ श्रीमत्-तुलस्यै नमः ।
ॐ श्रीवत्साय श्रीनिवासाय नमः ।
ॐ हाराय सर्वाभरणाधिपतये नमः।
ॐ श्रीकौस्तुभाय सर्वरत्नाधिपतये नमः ।
ॐ काञ्चीगुणोज्ज्वलाय दिव्य-पीताम्बराय नमः ।
ॐ सर्वेभ्यो भगवद्दिव्य भूषणेभ्यो नमः ।

(दक्षिणतः)
ॐ सुदर्शनाय हेतिराजाय नमः।
ॐ नन्दकाय खड्गाधिपतये नमः ।
ॐ पद्माय नमः ।

(वामतः)
ॐ पाञ्चजन्याय शङ्खाधिपतये नमः ।
ॐ कौमोदक्यै गदाधिपतये नमः।
ॐ शार्ङ्गाय चापाधिपतये नमः ।

(ॐ सर्वेभ्यो भगवद्दिव्यायुधेभ्यो …)

ॐ सर्वाभ्यो भगवत्-पादारविन्द-संवाहिनीभ्यो नमः।

(पृष्ठतः)
ओम् अनन्ताय नागराजाय नमः ।

अहोबिलमठग्रन्थे ऽधिकम् (द्रष्टुं नोद्यम्)

ॐ वम् +++(अनन्त-पत्न्यै)+++ वारुण्यै …
ॐ किम् +++(अनन्त-पत्न्यै)+++ कान्त्यै …

ॐ सर्वेभ्यो भगवत्-परिजनेभ्यो नमः।

(पुरतः)
ॐ भगवत्-पादुकाभ्यां नमः।
ॐ सर्वेभ्यो +++(पृथग्-अनुक्तेभ्य आभरणायुधादि-)+++भगवत्-परिच्छदेभ्यो नमः ।

(अग्रे) ॐ वैनतेयाय नमः।
(ॐ रुम् रुद्रायै …
ॐ सुम् सुकीर्त्यै …)

(प्रागुत्तरपार्श्वे) ॐ भगवते विष्वक्सेनाय नमः ।
(ॐ सुम् सूत्रवत्यै … ) (तस्य प्राच्यादिदिक्षु)
ॐ गं गजाननाय नमः ।
ॐ जं जयत्सेनाय नमः ।
ॐ हं हरिवक्त्राय नमः ।
ॐ कं कालप्रकृतिसंज्ञाय नमः।
ॐ सर्वेभ्यो विष्वक्सेनपरिजनेभ्यो नमः ।

[[135]]

(प्राग्द्वारादि क्रमेण)
ॐ चण्डाय द्वारपालाय नमः ।
ॐ प्रचण्डाय द्वारपालाय नमः ।

ॐ भद्राय द्वारपालाय नमः ।
ॐ सुभद्राय द्वारपालाय नमः।

ॐ जयाय द्वारपालाय नमः।
ॐ विजयाय द्वारपालाय नमः ।

ॐ धात्रे द्वारपालाय नमः ।
ॐ विधात्रे द्वारपालाय नमः ।

ॐ सर्वेभ्यो भगवद्वारपालेभ्यो नमः।

(प्रागादिक्रमेण)
ॐ कुमुदाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ कुमुदाक्षाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ पुण्डरीकाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ वामनाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ शङ्कुकर्णाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ सर्प(सर्व)-नेत्राय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ सुमुखाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ सुप्रतिष्ठिताय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।

ॐ सर्वेभ्यो भगवत्पार्षदेभ्यो नमः। इति सन्तर्प्य।

मूलम्

(अष्टसु दलेषु प्रागादिक्रमेण प्रादक्षिण्येन)
ॐ विमलायै चामरहस्तायै नमः ।
ओमुत्कर्षिण्यै चामरहस्तायै नमः ।
ॐ ज्ञानायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ क्रियायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ योगायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ प्रह्व्यै चामरहस्तायै नमः ।
ॐ सत्यायै चामरहस्तायै नमः।
ॐ ईशानायै चामरहस्तायै नमः ।
(कर्णिका+++(=पद्म-नाल-मुख)+++-पूर्वभागे) ॐ अनुग्रहायै चामरहस्तायै नमः ।

ॐ जगत्-प्रकृतये दिव्य-योग-पीठाय नमः ।
ॐ दिव्य-योग-पर्यङ्काय नमः ।
ॐ सहस्र-फणा-मणि-मण्डितायानन्ताय नाग-राजाय नमः।
ॐ पाद-पीठात्मने अनन्ताय नागराजाय नमः ।

ॐ सर्व-परिवाराणां पद्मासनेभ्यो नमः ।
ॐ अनन्त-गरुड-विष्वक्सेनानां सपीठक-पद्मासनेभ्यो नमः।

(योगपीठस्य पश्चिमोत्तरदिग्भागे) ॐ अस्मद्-गुरुभ्यो नमः ।

[[134]]

(कल्पिते नाग-भोगे, मूलमन्त्रेण वा) ॐ श्रीमते नारायणाय नमः।
(तस्य दक्षिणतः) ॐ श्रीं श्रियै नमः।
(वामतः) ॐ भूम्यै नमः।
(तत्रैव) ॐ नीं नीलायै नमः।
ॐ सर्वाभ्यो भगवद्-दिव्य-महिषीभ्यो नमः ।

ॐ किरीटाय मकुटाधिपतये नमः ।
ॐ किरीट-मालायाय् आपीडात्मने नमः ।
ॐ दक्षिण-कुण्डलाय मकरात्मने नमः ।
ॐ वाम-कुण्डलाय मकरात्मने नमः ।

ॐ वैजयन्त्यै वनमालायै नमः ।
ॐ श्रीमत्-तुलस्यै नमः ।
ॐ श्रीवत्साय श्रीनिवासाय नमः ।
ॐ हाराय सर्वाभरणाधिपतये नमः।
ॐ श्रीकौस्तुभाय सर्वरत्नाधिपतये नमः ।
ॐ काञ्चीगुणोज्ज्वलाय दिव्य-पीताम्बराय नमः ।
ॐ सर्वेभ्यो भगवद्दिव्य भूषणेभ्यो नमः ।

(दक्षिणतः)
ॐ सुदर्शनाय हेतिराजाय नमः।
ॐ नन्दकाय खड्गाधिपतये नमः ।
ॐ पद्माय नमः ।

(वामतः)
ॐ पाञ्चजन्याय शङ्खाधिपतये नमः ।
ॐ कौमोदक्यै गदाधिपतये नमः।
ॐ शार्ङ्गाय चापाधिपतये नमः ।

(ॐ सर्वेभ्यो भगवद्दिव्यायुधेभ्यो …)

ॐ सर्वाभ्यो भगवत्-पादारविन्द-संवाहिनीभ्यो नमः।

(पृष्ठतः)
ओम् अनन्ताय नागराजाय नमः ।

अहोबिलमठग्रन्थे ऽधिकम् (द्रष्टुं नोद्यम्)

ॐ वम् +++(अनन्त-पत्न्यै)+++ वारुण्यै …
ॐ किम् +++(अनन्त-पत्न्यै)+++ कान्त्यै …

ॐ सर्वेभ्यो भगवत्-परिजनेभ्यो नमः।

(पुरतः)
ॐ भगवत्-पादुकाभ्यां नमः।
ॐ सर्वेभ्यो +++(पृथग्-अनुक्तेभ्य आभरणायुधादि-)+++भगवत्-परिच्छदेभ्यो नमः ।

(अग्रे) ॐ वैनतेयाय नमः।
(ॐ रुम् रुद्रायै …
ॐ सुम् सुकीर्त्यै …)

(प्रागुत्तरपार्श्वे) ॐ भगवते विष्वक्सेनाय नमः ।
(ॐ सुम् सूत्रवत्यै … ) (तस्य प्राच्यादिदिक्षु)
ॐ गं गजाननाय नमः ।
ॐ जं जयत्सेनाय नमः ।
ॐ हं हरिवक्त्राय नमः ।
ॐ कं कालप्रकृतिसंज्ञाय नमः।
ॐ सर्वेभ्यो विष्वक्सेनपरिजनेभ्यो नमः ।

[[135]]

(प्राग्द्वारादि क्रमेण)
ॐ चण्डाय द्वारपालाय नमः ।
ॐ प्रचण्डाय द्वारपालाय नमः ।

ॐ भद्राय द्वारपालाय नमः ।
ॐ सुभद्राय द्वारपालाय नमः।

ॐ जयाय द्वारपालाय नमः।
ॐ विजयाय द्वारपालाय नमः ।

ॐ धात्रे द्वारपालाय नमः ।
ॐ विधात्रे द्वारपालाय नमः ।

ॐ सर्वेभ्यो भगवद्वारपालेभ्यो नमः।

(प्रागादिक्रमेण)
ॐ कुमुदाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ कुमुदाक्षाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ पुण्डरीकाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ वामनाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ शङ्कुकर्णाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।
ॐ सर्प(सर्व)-नेत्राय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ सुमुखाय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः ।
ॐ सुप्रतिष्ठिताय गणाधिपतये स-वाहन-परिवार-प्रहरणाय नमः।

ॐ सर्वेभ्यो भगवत्पार्षदेभ्यो नमः। इति सन्तर्प्य।

अहोबिलमठग्रन्थे ऽधिकम् (द्रष्टुं नोद्यम्)

ॐ नित्येभ्यो …
ॐ मुक्तेभ्यो …
ॐ समस्तपरिवाराय श्रीमते नारायणाय नमः ११६