१९ गृहागमन-प्रकारः

प्रदक्षिणादि

अथ तीर्थासन्न-विष्ण्व् आयतनं विविक्षुः

प्रासादं देव-देवीयम्
आचार्यं पाञ्च-रात्रिकम्।
अश्वत्थं च वटं धेनुं
सत्-समूहं गुरोर् गृहम्॥
दूरात् प्रदक्षिणं कुर्यान्
निकटात् प्रतिमां हरेः।
दण्डवत्-प्रणिपातैश् च
नमस्कुर्याच् चतुर्-दिशम्

इत्य् उक्त-रीत्या,
दूरात् प्रदक्षिणी-कृत्य दण्डवच्-चतुर्-दिक्षु युग्मान् प्रणामान् कृत्वा,

मन्दिरम्

प्रवेशः

विष्वक्सेनं, द्वार-पालांश् च, प्रणम्य,
अनुज्ञाप्य, भगवन्-मन्दिरं प्रविशेत्।
ततो भगवन्तम् अष्टाङ्गादि-प्रणामेन यथार्हं प्रणम्य
भगवतः पुरतः,
शास्त्रोक्त-द्वा-त्रिंशद्-अपचारादि-गन्ध-रहितो दक्षिणतः स्थित्वा -

द्राविडम् - द्वा-त्रिंशद्-अपचाराः

द्वात्रिंशदपचारङ्गलुम्, इतरापचारंगळुम् -

  • वाहनत्तिन् मेलेटिक्काण्डावतु,
  • पादुकैयैप्पोट्टुक्कोण्डावतु कोविलिले प्रवेशिक्कै,
  • उत्सवकालङ्गळिलेपोय् भगवानै सेवियामै,
  • एतिरे भगवानैक्कण्डवुडने प्रणामम्पण्णामै
  • ओरुकैयाले प्रणामम्पण्णुकिऱतु
  • भगवानेतिरेतन्नै प्रदक्षिणम्पण्णिक्कोल्लुवतु
  • आशौचकालत्तिलुम्, अशुद्धनायिरुक्कुम्पोतुम् भगवद्वन्दनम्
  • भगवानेतिरेकालै नीट्टुकीऱतु
  • योगपट्टैक्कट्टिक्कोळ्ळुकिऱतु
  • पडुत्तुक्कोल्लुक्किऱतु
  • भोजनं शेय् किऱतु
  • पाय् वार्तै च्चोल्लुकिऱतु
  • इऱऱञ्जिवार्तैच्चोल्लुकिऱतु
  • वृथाजलम्
  • अमङ्गलवार्तैच्चोल्लुकै -शिटिक्किऱतु -अल्लुकिऱतु
  • शण्डैपोडुकिऱतु
  • निग्रहिक्किऱतु
  • अनुग्रहिक्किऱतु
  • स्त्रीकलिडत्तिल् केलीनूचकवार्तैकलैच्चोल्लुकिऱतु
  • अपानवायुवै विडुकिऱतु
  • कम्बलियैयानतु,मन्त्रत्तैयावतु, पोर्तिक्कोण्डु प्रणामम्पण्णुकिऱतु
  • परनिन्दे
  • परस्तुति
  • शक्तनायिरुक्कच् चेय्ते गौणोपचारम् पण्णुकै
  • अनिवेदितभक्षणम्
  • अर्दन्दकालङ्गलिल् युण्डाकिऱ फलम्मुतलावतुकलै समर्पिक्कामै
  • वेऱऱविधमाक विनियोगिक्कप्पट्ट व्यञ्जनादिकलुडैयमिच्चत्तै भगवानुक्कुसमर्पिक्कै
  • भगवानुक्कु पृष्ठभागत्तैक्काट्टिक्काण्डु उट्कारुतल्
  • भगवत्समीपत्तिल् वैष्णवनाकिलुम्, अवैष्णवनाकिलुम्, राजावाकिलुम्, गुरुवाकिलुम्, इवर् कलै, उपकरिक्कै
  • भगवत्सन्निधियल् एकान्तितविरमऱऱवर्कलै नेविक्कै
  • गीतवाद्यनर्तनपुण्यकथै मुतलावतु कलै पारुष्यत्ताले तडुक्कीऱतु
  • देवतान्तरसममाय् भगवानै एण्णुकिऱतु
  • देवतान्तरालयत्तिल् प्रवेशित्तु स्नानम्पण्णामल् कोविलिल् प्रवेशिक्कै
  • विमानच्छायैयैमि तित्तुक्कोण्डु प्रदक्षिणम्पण्णुत्तल् (विमानच्छायैयै मितित्तुक्काण्डे प्रदक्षिणम्पण्ण वेण्णुमिडत्तिल् अन्दच्छायैयै मूऱऱभागमाक्कि मुदल् भागत्ताल् पोकलाष्) आचार्यासमीपत्तिल् मौनमायिरुक्किऱतु
  • तन्नैस्तुतित्तुक्कोल्लुवतु
  • भगवानै निन्दिक्किऱतु
  • मयिर् - नखं - एलुम्बु, इवैकलै भगवत्सन्निधियिल् पोडुकिऱतु
  • एच्चि लैयु मिऱऱ किऱतु
  • भगवत्सन्निधियिलुम्, नन्निधिसमीप त्तिलुम् मलमूत्रोत्सर्जनम्पण्णुकै
  • एण्णैय् त्तेय् त्तुक्कोण्डु कोविलिले प्रवेशिक्कै
  • कोविलिले तम्बलम् उमिऱऱकिऱतु
  • श्मशानत्तुक्कुप्सोय् वन्दु भगवानैयर्चिक्कै
  • शवानुगमनम्पण्णिवन्दु भगवानैयर्चिक्कै
  • शववहनम्पण्णि कोयिलिले प्रवेशिक्कै
  • निमन्त्रणभोजनम्पण्णिवषिऱकु भगवानैयर्चिक्कै
  • भगवत्सन्निधियिल्ऱऱप्पट्ट दीपङ्गलै वेरु इडङ्गलुक्कु क्कोण्डुपोकिऱतु
  • भगवत्सन्निधियिल् भगवत्कथैकलै च्चोल्लुम्बोतु अनादरित्तु क्केट्कामल् पोकिऱतु
  • देवतान्तरङ्गलुक्काक उद्देशिक्कप्पट्ट पुष्पङ्गलाले भगवानैयर्चिक्कै
  • भगवानुक्कु समर्पिक्कत्तक्क पुष्पङ्गलै मोरुतल्
  • आलयसमीपत्तिल् भगवत्सेवार्थ माकवन्द चण्डालपतितादि जनङ्गलैस्पर्शित्ताल् स्नानम्पण्णुकै
  • उत्सवत्तिल् स्पर्शशङ्कै याले स्नानम्पण्णुकै
  • भगवद्विग्रहत्तिल् लोहबुद्धि, आचार्यनिडत्तिल् मनुष्यबुद्धि
  • देवतान्तरनममाय् भगवानैयेण्णुकिऱतु
  • विशेषित्तु वेदाध्ययनम्पण्णुकै
  • अनवधानत्तिल् कूड रक्तत्तैत्तोडुकै

[[64]]

सेवा

गुरु-परम्परया भगवन्तं शरणम् उपगम्य
पावन-मनोहर–तद्-दर्शनानन्द-बृंहित–सर्वाङ्गः,
तादृश-शरणागति–फल-भूत–
तत्-कालोत्पन्न–भगवत्-प्रेम-परीवाह-रूपाणि,
स्तव्य–स्तव-प्रिय–वशी-करणानि, स्तोत्राणि पठेत्।

तत्र च भगवत्-प्रसाद-लब्ध–तुलसी-दल-पादोदकादिकं यत् किञ्चिद् अपि
प्रणिपात-पुरस्-सरं हर्षोत्फुल्ल-कपोलः शिरसा सम्भाव्य
यथार्हम् उपयुञ्जीत।

एवं भगवत्-सेवया, आत्मानं कृतार्थं मन्यमानः
भगवद्-अनुज्ञया
क्वचिन् निभृतम् उपविश्य
जपादिभिर् उपासीत।

निर्गतिः

ततः

चक्रवद् भ्रामयेन् नाङ्गं
पृष्ठ-भागं न दर्शयेत्।
पश्चाद् भागेन निर्गच्छेद्
देवता-सन्निधौ सुधीः

इत्य् उक्त-नियम-विशिष्टः,
परिहृतापचारः, प्रणम्य
विष्वक्सेनादीन् अप्य् अनुज्ञाप्य निर्गत्य

गृह-प्राप्तिः

वारि-पूरितं, सुवर्ण-रजत-ताम्रादि-पात्रम् आदाय
पाषण्डादि-दर्शनालाप-वर्जितः,
गृहम् आगत्य,
सुप्रक्षालित-पाणि-पादः,
स्वयं पूर्वाहृतेन मणिक1स्थेन वा वारिणा गृहं सम्प्रोक्षेत् -

[[65]]


  1. मणिकः = बृहज्-जल-भाण्डम्। ↩︎