नित्याराधनविधिः वादिभीकरकृता

१. श्रीमत्-त्रयी-मकुट-देशिक-पाद-पद्म-
भृङ्गायमाण-वरदार्य-दयैक-पात्रम्।
तत्-सूक्ति-लेश-विभवात्त-समस्त-तत्वं
भक्त्या भजामि पर-वादि-भयङ्करार्यम्॥

१. श्रीमत्त्रयीमकुटदेशिकपादपद्म-
भृङ्गायमाणवरदार्यदयैकपात्रम्।
तत्सूक्तिलेश विभवात्त समस्ततत्वं
भक्त्या भजामि परवादिभयङ्करार्यम्॥

२. वेदान्त-देशिक-कटाक्ष-विवृद्ध-बोधं
कान्तोपयन्तृ-यमिनः करुणैक-पात्रम्।
वत्सान्ववायम् अनवद्य-गुणैर् उपेतं
भक्त्या भजामि पर-वादि-भयङ्करार्यम्॥

२. वेदान्तदेशिककटाक्षविवृद्धबोधं
कान्तोपयन्तृयमिनः करुणैकपात्रम्।
वत्सान्ववायमनवद्यगुणैरुपेतं
भक्त्या भजामि परवादिभयङ्करार्यम्॥

वेदान्तदेशिककटाक्षविवृद्धबोध-
विद्वद्वरेण्यवरदार्यदयैकपात्रम्।
वत्सान्ववायमनवद्यगुणैरुपेतं
भक्त्या भजामि परवादिभयङ्करार्यम्॥

(तत्-प्रजास् स न वेदान्त-देशिकस्य साक्षाच् छिष्य इति केचित् कथयन्ति।
तर्हि कथम् अत्रान्यथाकथनम् उपपद्येत?
तत्-पुत्रस्य कीर्तनं तनियन्-श्लोके स्यात्। )

१. प्रातस् स्नात्वा, नित्यकर्म
कृत्वा, पाद-द्वयं करौ।
प्रक्षाल्याचम्य, पुरतो
विष्णोर् गुरु-परम्पराम्॥

१. प्रातस्स्नात्वा नित्यकर्म कृत्वा पादद्वयं करौ।
प्रक्षाल्याचम्य पुरतो विष्णोर्गुरुपरम्पराम्॥

२. ध्यात्वा, ऽनु मूल-मन्त्रं च
द्वयं च शरणागतिम्।
प्रणम्य दक्षिणे पार्श्वे
स्थितस् “स्वाचार्य-र्चोदितः …"॥
३. “… आराधने प्रवृत्तोस्मी"त्य्
अनुसन्धाय सादरम्।

२. ध्यात्वानुमूलमन्त्रं च द्वयं च शरणागतिम्।
प्रणम्य दक्षिणे पार्श्वेस्थितस्स्वाचार्यचोदितः॥
३. आराधने प्रवृत्तोस्मीत्यनुसन्धाय सादरम्।

“कूर्मादीन्” इति यत् पद्यं
तत् सार्थम् अनुसंदधत्॥
४. सर्वान् अभिमुखी-कृत्य
तत्-पद्य-प्रतिपादितान्।

कूर्मादीनिति यत्पद्यं तत्सार्थमनुसंदधत्॥
४. सर्वानभिमुखीकृत्य तत्पद्यप्रतिपादितान्।

स्व-सव्य-पार्श्वे निक्षिप्य
कुम्भं शुद्धाम्बु-पूरितम्॥

स्वसव्यपार्श्वे निक्षिप्य कुम्भं शुद्धाम्बुपूरितम्॥

५. तस्मिन् द्वयेन तुलसी-
शिखां गन्धं च निक्षिपेत्।
अभिमन्तत्र्य द्वयेनैव
तुलसी-सहिताङ्गुलिः॥

५. तस्मिन्द्वयेन तुलसी-शिखां गन्धं च निक्षिपेत्।
अभिमन्तत्र्यद्वयेनैव तुलसीसहिताङ्गुलिः॥

६. सप्त-कृत्वो ऽथवा पञ्च-
कृत्वस् सलिल-भाजनम्।
पात्राणि पञ्चोद्-धरण्या
प्रक्षाल्य++++(द्वयस्य)+++ उत्तर-वाक्यतः॥

६. सप्तकृत्वोथवा पञ्चकृत्वस्सलिलभाजनम्।
पात्राणि पञ्चोद्धरण्या प्रक्षाल्योत्तरवाक्यतः॥

७. आग्नेयादिषु कोणेषु
मध्ये चैव यथा-क्रमम्।
न्यस्यार्घ्य-पाद्याचमन-
स्नान-शुद्ध्य्-अर्थ-वारिणा।

७. आग्नेयादिषु कोणेषु मध्ये चैव यथाक्रमम्।
न्यस्यार्घ्यपाद्याचमनस्नानशुद्ध्यर्थवारिणा।

८. पूरयोत् तुलसीं तेषु
चन्दनञ्च विनिक्षिपेत्।
सर्वाण्य् +++(द्वयस्य)+++उत्तर-वाक्येन
पुनस् तान् अभिमन्त्रयेत्॥

८. पूरयोत्तुलसीं तेषु चन्दनञ्च विनिक्षिपेत्।
सर्वा ण्युत्तरवाक्येन पुनस्तानभिमन्त्रयेत्॥

९. अर्घ्य-पात्राद् ऋते ऽन्येभ्यः
पात्रेभ्यस् सलिलं पुनः।
किञ्चित् किञ्चित् समादाय
तान्य् अर्घ्य-चषके क्षिपेत्॥

९. अर्घ्यपात्रादृतेन्येभ्यः पात्रेभ्यस्सलिलं पुनः।
किञ्चित्किञ्चि त्समादाय तान्यर्घ्यचषके क्षिपेत्॥

१०. अर्घ्यपात्राद् उद्धरण्या
समादायोदकं पुनः।
निक्षिप्य तुलसीं तत्र
स्व-नासा-समम् उद्धरेत्॥

१०. अर्घ्यपात्रादुद्धरण्या समादायोदकं पुनः।
निक्षिप्य तुलसीं तत्रस्वनासासममुद्धरेत्॥

११. भावयेद् विरजा-तोयं
कावेरी-सलिलं पुनः।
तच् चोद-कुम्भ-पात्रेषु
किञ्चित् किञ्चिद् विनिक्षिपेत्॥

११. भावये द्विरजातोयं कावेरीसलिलं पुनः।
तच्चोदकुम्भपात्रेषु किञ्चित्किञ्चि द्विनिक्षिपेत्॥

१२. शेषेण प्रोक्षयेद् याग-
भूमिं स्वात्मानम् एवच।
त्यक्त्वा शेषाम्बु शुद्धेन
वारिणा तां विशोधयेत्॥

१२. शेषेण प्रोक्षये द्यागभूमिंस्वात्मान मेवच।
त्यक्त्वा शेषाम्बु शुद्धेन वारिणा तां विशोधयेत्॥

१३.स्वाचार्यानुमतस् सम्यक्
वीक्ष्य विष्णोर् मुखाम्बुजम्।
“आराधनं स्वीकुरुष्वे“त्य्
अभ्याह्लादन-पूर्वकम्॥

१३.स्वाचार्यानुमतस्सम्यक् वीक्ष्य विष्णोर्मुखाम्बुजम्।
आराधनंस्वीकुरुष्वे त्यभ्याह्लादनपूर्वकम्॥

१४. ततो रामानुजार्याय
तुलसीदलम् अर्पयन्।
अनुसन्धाय सान्निध्यम्
उद्धरण्या ऽर्घ्य-पात्रतः॥

१४. ततो रामानुजार्याय तुलसीदल मर्पयन्।
अनुसन्धाय सान्निध्य मुद्धरण्यार्घ्यपात्रतः॥

१५. आदाय सलिलं तच्च
नासिका-समम् उद्धरेत्।
“श्रीमते रामानुजाय
नम” इत्युच्चरन् करे॥

१५. आदाय सलिलं तच्च नासिकासममुद्धरेत्।
श्रीमते रामानुजाय नम इत्युच्चरन् करे॥

१६. दक्षिणे त्रिस् तुलस्या च
दद्याद् उद्धरणीं पुनः।
शोधयेद् उपचारेषु
सर्वेष्व् एवं विशोधयेत्॥

१६. दक्षिणे त्रिस्तुलस्या च दद्यादुद्धरणीं पुनः।
शोधये दुपचारेषु सर्वेष्वेवं विशोधयेत्॥

१७. पात्राद् उद्धृत्य सलिलं
दक्षिणं पाद-पङ्कजम्।
सव्यं विशोध्य हस्ताव्
अप्य् अथ पात्राम्बुना क्रमात्॥

१७. पात्रादुद्धृत्य सलिलं दक्षिणं पादपङ्कजम्।
सव्यं विशोध्य हस्तावप्यथ पात्राम्बुना क्रमात्॥

१८. शोधयेद् अर्घ्यपात्राम्बु-
गण्डूषार्थं समर्पयेत्।
तद्वद् आचमनीयं च
तत्-पात्रोद्धृत-वारिणा॥

१८. शोधये दर्घ्यपात्राम्बु गण्डूषार्थं समर्पयेत्।
तद्वदाचमनीयं च तत्पात्रोद्धृतवारिणा॥

१९. प्लोत-वस्त्रैक-पार्श्वेन
मार्जयेत् पाद-पङ्कजे।
पार्श्वान्तरेण हस्तौ च
वदनं परिमार्जयेत्॥

१९. प्लोतवस्त्रैकपार्श्वेन मार्जयेत्पादपङ्कजे।
पार्श्वान्तरेण हस्तौ च वदनं परिमार्जयेत्॥

२०. मुख-पाणि-पदाब्जेषु
चन्दनञ् च समर्पयेत्।
समर्पयेच् च तुलसीं
भक्त्या पादाब्जयोर् युगे॥

२०. मुखपाणिपदाब्जेषु चन्दनञ्च समर्पयेत्।
समर्पयेच्च तुलसीं भक्त्या पादाब्जयोर्युगे॥

२१. कृत्वा तुलस्या दन्तानां
शोधनं तां त्यजेत् करम्।
शोधयेद् अर्घ्य-पादाम्बु
त्रिर् गण्डूषं समर्पयेत्॥

२१. कृत्वा तुलस्या दन्तानां शोधनं तां त्यजेत्करम्।
शोधये दर्घ्यपादाम्बु त्रिर्गण्डूषं समर्पयेत्॥

२२. विशोध्य वदनाम्भोजं
दद्याद् आचमनीयकम्।
मुखाब्जं च कराब्जे च
प्लोतवस्त्रेण मार्जयेत्॥

२२. विशोध्य वदनाम्भोजं दद्या दाचमनीयकम्।
मुखाब्जं च कराब्जे च प्लोतवस्त्रेण मार्जयेत्॥

२३. दत्वा श्री-तुलसीं तैलं
स्नानीयार्थे च चन्दनम्।
स्नानम् अङ्गीकरोतीति
भावयेत् स्नान-पात्रतः॥

२३. दत्वा श्रीतुलसीं तैलंस्नानीयार्थे च चन्दनम्।
स्नानमङ्गीकरोतीति भावयेत्स्नानपात्रतः॥

२४. उद्धृत्य सलिलं श्रीमद्-
रामावरज-योगिने।
नम इत्य् उच्चरन् दद्यात्
त्रिश् चतुर् वा पतद्-ग्रहे॥

२४. उद्धृत्य सलिलं श्रीमद्रामावरजयोगिने।
नम इत्युच्चर न्दद्यात् त्रिश्चतुर्वापतद्ग्रहे॥

२५. दद्याद् आचमनं प्लोत-
वस्त्र-यज्ञोपवीतके।
पादौ प्रक्षाल्य+आचमनं
दत्वा प्लोतेन मार्जयेत्॥

२५. दद्यादाचमनं प्लोतवस्त्रयज्ञोपवीतके।
पादौ प्रक्षाल्याचमनं दत्वा प्लोतेन मार्जयेत्॥

२६. पादाब्जयोः कराम्भोज-
युग्मे दत्वा च चन्दनम्।
श्रीमृत्तिकाञ् च मालाञ् च
दत्वा श्री-तुलसीम् अपि॥

२६. पादाब्जयोः कराम्भोजयुग्मे दत्वा च चन्दनम्।
श्रीमृत्तिकाञ्च मालाञ्च दत्वा श्रीतुलसीमपि॥

२७. सर्वोपचारान् आचार्य-
कराम्भोज-समर्पितान्।
स्वामिन् रामानुजाचार्य-
स्वीकुर्व् इति निवेदयेत्॥

२७. सर्वोपचारा नाचार्यकराम्भोजसमर्पितान्।
स्वामिन् रामानुजाचार्यस्वीकुर्विति निवेदयेत्॥

२८. पुनः प्रक्षाल्य पात्राणि
पूरयित्वाम्बुना ततः।
किञ्चित् किञ्चित् समादाय
क्षिप्त्वा सलिलभाजने॥

२८. पुनः प्रक्षाल्य पात्राणि पूरयित्वाम्बुना ततः।
किञ्चित्किञ्चि त्समादाय क्षिप्त्वा सलिलभाजने॥

२९. शेषेण रामावर-ज-
योगवच् छठ-वैरिणा ।
कुर्याच् छ्री-परकालादेर्
उपचारान् अशेषतः॥

२९. शेषेण रामावरजयोगवच्छठवैरिणा।
कुर्याच्छ्रीपरकालादेरुपचारानशेषतः॥

३०. एवं सेनेशम् आरभ्य
श्री-सुदर्शन-शेषयोः।
पक्षीशस्य क्रमात् कुर्याद्
उपचारान् पृथक् पृथक्॥

३०. एवं सेनेशमारभ्य श्रीसुदर्शनशेषयोः।
पक्षीशस्य क्रमात्कुर्यादुपचारान्पृथक्पृथक्॥

३१. पुनर् आपूर्य पात्राणि
समुद्दिश्य श्रियः पतिम्।
“इदम् मन्त्रासनम्” इति
दत्वा श्री-तुलसी-शिखाम्॥

३१. पुनरापूर्य पात्राणि समुद्दिश्य श्रियः पतिम्।
इदम्मन्त्रासनमिति दत्वा श्रीतुलसीशिखाम्॥

३२. अर्घ्यपात्राच्च सलिलम्
उद्धृत्य+उत्तर-वाकयतः।
इदम् अर्घ्यम् इति श्रीश-
करे त्रिर् दक्षिणे क्षिपेत्॥

३२. अर्घ्यपात्राच्च सलिलमुद्धृत्योत्तरवाकयतः।
इदमर्घ्यमिति श्रीशकरे त्रिर्दक्षिणे क्षिपेत्॥

३३. श्रीमन्नारायणायेति
सर्वमङ्गलमूर्तये।
श्रियै भूम्यै च नीलायै
दद्याद् अर्घ्यं समन्ततः॥

३३. श्रीमन्नारायणायेति सर्वमङ्गलमूर्तये।
श्रियै भूम्यै च नीलायै दद्यादर्घ्यं समन्ततः॥

३४. एवम् एषां पाद्य-पूर्वान्
उपचारान् समर्पयेत्।
पादाब्जयोश् श्री-तुलसीं
दद्यात् स्नानासनम्प्रति॥

३४. एवमेषां पाद्यपूर्वा नुपचारान् समर्पयेत्।
पादाब्जयो श्श्रीतुलसीं दद्यात्स्नानासनम्प्रति॥

३५. समायाहीति विज्ञाप्य
पादुकास्व् एव विन्यसेत्।
तुलसीम् अत्र वैतेषां
पाद्यादीन् परिकल्पयेत्॥

३५. समायाहीति विज्ञाप्य पादुकास्वेव विन्यसेत्।
तुलसीमत्र वैतेषां पाद्यादीन्परिकल्पयेत्॥

३६. पुनश् श्रीश-पदाम्भोजे
दत्वा श्री-तुलसी-शिखाम्।
स-कर्पूरं च ताम्बूलं
गण्डूषं परिकल्पयेत्॥

३६. पुन श्श्रीशपदाम्भोजे दत्वा श्रीतुलसीशिखाम्।
सकर्पूरं च ताम्बूलं गण्डूषं परिकल्पयेत्॥

३७. दद्याद् आचमनं, प्लोतं,
चन्दनं दन्त-शोधनम्।
जिह्वा-निर्लेखनं दद्याद्,
गण्डूषाचमनादिकम्॥

३७. दद्यादाचमनं प्लोतं चन्दनं दन्तशोधनम्।
जिह्वानिर्लेखनं दद्याद्गण्डूषाचमनादिकम्॥

३८. पुनश्च तुलसीं दत्वा
स्नान-वेद्यां समाहितः।
सालग्रामान् समारोप्य
तेषां तैलं समर्पयेत्॥

३८. पुनश्च तुलसीं दत्वास्नानवेद्यां समाहितः।
सालग्रामान्समारोप्य तेषां तैलं समर्पयेत्॥

३९.स्नानीयं चन्दनं दत्वा
सर्वे स्नान्तीति भावयेत्।
मर्दयित्वा ऽम्बुना सम्यग्
दत्वा श्रीतुलसी-शिखाम्॥

३९.स्नानीयं चन्दनं दत्वा सर्वेस्नान्तीति भावयेत्।
मर्दयित्वाम्बुना सम्यग्दत्वा श्रीतुलसीशिखाम्॥

४०. पुंसूक्तं भट्टनाथार्य+++(=पॆरिय्-आऴ्वार्)+++-
सूक्तिं च शरणागतिम्।
अनुसन्धाय संस्नाप्य
दद्याद् आचमनादिकम्॥

४०. पुंसूक्तं भट्टनाथार्यसूक्तिं च शरणागतिम्।
अनुसन्धाय संस्नाप्य दद्या दाचमनादिकम्॥

४१. विज्ञाप्याथ स्वीकुरुष्वेत्य्
आलङ्कारिकम् आसनम्।
दद्याद् अर्घ्यं श्रीतुलसीं
सालग्रामान् अशेषतः …॥

४१. विज्ञाप्याथस्वीकुरुष्वेत्यालङ्कारिक मासनम्।
दद्यादर्घ्यं श्रीतुलसीं सालग्रामानशेषतः॥

४२. प्लोतवस्त्रेण सम्मृज्य
समारोप्य यथापुरम्।
वस्त्रं यज्ञोपवीतं च
दद्याद् आचमनादिकम्॥

४२. प्लोतवस्त्रेण सम्मृज्य समारोप्य यथापुरम्।
वस्त्रं यज्ञोपवीतं च दद्यादाचमनादिकम्॥

४३. प्रक्षाल्य पूर्ववत् पात्राण्य्
अर्घ्यादींश् च समर्पयेत्।
पुनर् दत्वा श्रीतुलसीं
श्रीशपादार-विन्दयोः॥

४३. प्रक्षाल्य पूर्ववत्पात्राण्यर्घ्यादींश्च समर्पयेत्।
पुनर्दत्वा श्रीतुलसीं श्रीशपादारविन्दयोः॥

४४. दद्याच् च मृत्तिका-गन्धं
तुलसीं भूषणान्य् अपि।
प्रीणयित्वा परां दिव्यां
सूक्तिं च शरवैरिणः॥

४४. दद्याच्च मृत्तिकागन्धं तुलसीं भूषणान्यपि।
प्रीणयित्वा परां दिव्यां सूक्तिं च शरवैरिणः॥

४५. विज्ञाप्य धूपदीपादीन्
दत्वा नृत्यादिकान् अपि।
सर्वोपचारान् स्वीकुर्व् इत्य्
अपि विज्ञापयेत् सुधीः॥

४५. विज्ञाप्य धूपदीपादीन् दत्वा नृत्यादिकानपि।
सर्वोपचारांस्वीकुर्वित्यपि विज्ञापयेत्सुधीः॥

४६. अथ भोज्यासनं स्वीकुर्व्
इति विज्ञाप्य पादयोः।
दत्वा श्रीतुलसीं भूयः
पाद्यादींश् च समर्पयेत्॥

४६. अथ भोज्यासनंस्वीकुर्विति विज्ञाप्य पादयोः।
दत्वा श्रीतुलसीं भूयः पाद्यादींश्च समर्पयेत्॥

४७. दत्वा पुष्पाञ्जलिं भोज्यम्
अन्नम् आदाय सन्निधौ।
परिमृज्य निधायार्घ्य-
पात्राद् उद्धृत-वारिणा॥

४७. दत्वा पुष्पाञ्जलिं भोज्य मन्नमादाय सन्निधौ।
परिमृज्य निधायार्घ्यपात्रा दुद्धृतवारिणा॥

४८. तुलस्या मन्त्र-रत्नेन
प्रक्षाल्योत्तर-वाक्यतः।
स्पृष्ट्वा तेनैव भोज्यान्नं
परिषिच्य श्रियः पतेः॥

४८. तुलस्या मन्त्ररत्नेन प्रक्षाल्योत्तरवाक्यतः।
स्पृष्ट्वा तेनैव भोज्यान्नं परिषिच्य श्रियः पतेः॥

४९. दत्वा चोत्तर-वाक्येन
करे सव्येतरे जलम्।
अनुसन्धाय+अन्न-सूक्तं
तुलसी-सहिताङ्गुलिः॥

४९. दत्वा चोत्तरवाक्येन करेसव्येतरेजलम्।
अनुसन्धायान्नसूक्तं तुलसीसहिताङ्गुलिः॥

५०. गोदादि-परमाचार्य+++(=वेङ्कटनाथार्य)+++-
दिव्यसूक्तिं निवेदयेत्।
आविष्कृताश् च गुरुभिः
पूर्वैस् सूक्तीर् निवेदयेत्॥

५०. गोदादिपरमाचार्यदिव्यसूक्तिं निवेदयेत्।
आविष्कृताश्च गुरुभिः पूर्वैस्सूक्तीर्निवेदयेत्॥

५१. तत उत्तर-वाक्येन
सर्व-मङ्गल-मूर्तये।
श्रीमते नारायणाय
नम इत्य् उच्चरन् स्फुटम्॥

५१. तत उत्तरवाक्येन सर्वमङ्गलमूर्तये।
श्रीमते नारायणाय नम इत्युच्चरन्स्फुटम्॥

५२. निवेदयेच् छ्री-भू-नीला-
सेनेशेभ्यश् शठारये।
परकालादि-पूर्वेभ्यश्
श्रीरामानुज-योगिने॥

५२. निवेदयेच्छ्रीभूनीलासेनेशेभ्यश्शठारये।
परकालादिपूर्वेभ्यश्श्रीरामानुजयोगिने॥

५३.स्वाचार्य-प्रमुखेभ्यश् च
निवेद्योदक-भाजनात्।
शीतोदकं समादाय
श्रीशम् अभ्यर्च्य पूर्ववत्॥

५३.स्वाचार्यप्रमुखेभ्यश्च निवेद्योदकभाजनात्।
शीतोदकं समादाय श्रीशमभ्यर्च्य पूर्ववत्॥

५४. सर्वेभ्यो विनिवेद्यैषां
विधाय कर-शोभनम्।
त्रिस् त्रिर् गण्डूष-सलिलं
दद्याद् आचमनादिकम्॥

५४. सर्वेभ्यो विनिवेद्यैषां विधाय करशोभनम्।
त्रिस्त्रिर्गण्डूषसलिलं दद्या दाचमनादिकम्॥

५५. दत्वा पुष्पाञ्जलिं
श्रीश-पद-पङ्के-रुह-द्वये।
मङ्गलाशासनं कृत्वा
वेद-शान्तिं पठंस् ततः॥

५५. दत्वा पुष्पाञ्जलिं श्रीशपदपङ्केरुहद्वये।
मङ्गलाशासनं कृत्वा वेदशान्तिं पठंस्ततः॥

५६. समस्त-परिवाराय
नमो नारायणाय च।
इत्य् उक्त्वा दण्डवद् भूमौ
प्रणम्याथ यथासुखम्॥

५६. समस्तपरिवाराय नमोनारायणाय च।
इत्युक्त्वा दण्डवद्भूमौ प्रणम्याथ यथासुखम्॥

५७. विश्रमस्वेति तीर्थं च
प्रसादम् अतिपावनम्।
स्वीकुर्यात् प्रीति-संयुक्तः
कृतार्थो ऽस्मीति भावयन्॥

५७. विश्रमस्वेति तीर्थं च प्रसाद मतिपावनम्।
स्वीकुर्या त्प्रीतिसंयुक्तः कृतार्थोस्मीति भावयन्॥

५८. भाषया रम्य-जामातृ-
मुनिना ऽऽराधन-क्रमः।
श्रीशस्य दर्शितस् सो ऽयं
मुदे पद्यैः प्रदर्शितः॥

५८. भाषया रम्यजामातृमुनिनाऽऽराधनक्रमः।
श्रीशस्य दर्शितस्सोयं मुदे पद्यैः प्रदर्शितः॥