द्वितीयशतकदल्लि चतुर्थदशक. (आडियाडि) (ई दशकदल्लि-श्री शतारियु नायिकावस्थॆयिन्द मोहावेशवं पडॆदिरुवल्लि जननिय वचनसरणियु अनुवदिसल्पडुत्तदॆ. (१) आडियाडि यकक्किरॆन्नु, इ पाडिप्पाडि कण्णीर्ल्कि, यॆच्चु म् नाडिनाडि नरशिज् वॆन्नु, वाडिवाडुमिवाळ् नुदलॆ प॥ इ-ई, वाळनुदल-प्रकाशमानवाद हणॆयुळ्ळवळु (नन्न मगळु), आडि आडि -बहुकाल आडि, अकमकरैन्नु- मनस्सु करगि, इ- गानस्वरदल्लि, पाडिप्पाडि (तन्न विरहवन्नु कुरितु) आर्तियिन्द हाडि हाडि, कण्णीर्वल्कि - कण्णुगळल्लि नीरुतुम्बि, ऎण्णु म् - ऎल्ला कडॆगळल्ल, नाडिनाडि - (अवन आगमनवन्नु निरीक्षिसि) हुडुकि हुडुकि, नरशिङ्गावॆनु - (ऎल्लियू काणुवन्तह) नरसिंहने ऎन्दु कूगुत्त, वाडिवाडु - (बारदॆ होदुदरिन्द अत्यन शायागि बाडि होगुवळु. ( सगार ॥ - भास्वल्प लाटललिता तनया ममेयं भाना चरत्यहह ! विद्रुतचित्तभित्तिः । गीतानि गायति ततो गळिताश्रुधारा ७ष्यष्य शुष्कति विभो! नृहरे ! ममेति ॥ ता। प्रकाशमानवाद हणॆयुळ्ळ ई नन्न मगळु हीगॆ विरह वेदनॆयिन्द आडि आडि मनस्सु करगि प्रलापवन्नु माडुत्त (गानस्वर दिन्द हाडुत्त) कण्णीरुतुम्बिद दृष्टियॊडनॆ ऎल्ला कडॆगळल्लू अवनन्ने e 1 चतुर्थ दशक, 151 हुडुकुत्त - (सर्वतोमुखनागि आपद्भनुवाद) नरसिंह !-ऎन्दु कूगि, अवनु बारदॆ होदुदरिन्द बाडिहोगुत्तिदाळॆ, (२) वाणुदलिम्मडवरल्, उम्मॆ काणुमायुन् सैकिन्हाट्, विटल् वाणनायिरम् तोळ् तुणि, उम्म काण नीरिरक्कॆ मिलीरे प्र॥ वाळ्-प्रकाशिसुत्तिरुव, नुदल्-ललाटदेशवुळ्ळ, इम्मड वरल्-ई नन्न मुद्दॆयाद कुमारियु, उम्म-निम्मन्नु, काणुमा कैयुळ् - काणबेकॆम्ब आसॆयल्लि, नैकिनाळ् - शिथिलॆयागुत्तिद्दाळॆ. विल्-बहुबलिष्ठनाद वार्ण- बाणन, आयिरम् तोळ् - सहस्र बाहुगळन्नू, तुणि छेदिसिदवरे, उम्म-निम्मन्नु, काण- काणलु, नीर्-नीवु, इरक्क मिलीरे- हीगॆ निर्दयरागिरुत्ति रल्लवे ! (हीगॆ निर्दयरागिरबहुदे ?) ( स-गार ॥ - सेयं लसन्मुखतला मम कोमला त्वदर्शनाय विरहादिह भाति बिन्ना । बाणासुरस्य तु सहस्रभुजदेवर किं निर्दयोसि ? तन दर्शनकामिनीय ॥ ता॥ ई नन्न मुद्दॆयाद कोमलाङ्गियु निम्मन्नु काणबेकॆम्ब आशॆयिन्द खिन्नॆयागि कृशवागुत्तिदाळॆ, इवळ विषयदल्लि नीवु निर्दय रागिरबहुदे प्रतिकूलनाद बाणासुरन सहस्रबाहुच्छेदन माडिद नीवु आश्रितॆयाद इवळ विषयदल्लि हिगॆ माडुवुदु उचितवल्लवॆन्दु भाववु (३) इरक्कॆ मनडॆरियष्टॆ, अरक्कु मॆकुनॊक्कु मिवळ्, इरक्कॆ मॆटीरिदर्क्कॆ शॆर्के, आरक्कनिलक्ष्मि गॆ नीरुक्के 152 द्वितीय शतक, प्र इरक्कम्-कोकोत्तरवाद, ननडु - मनस्सिनॊन्दिगॆ इवळ्-इवळु, अरक्कु-अरगू, मॆकुम् - मेणवू, ऎरिय ऒक्कु म्-बॆङ्कियसमीपदल्लि करगुवन्तॆ (तन्न नडतॆयू मौवू होगि) करगि होगुत्तिद्दाळॆ, इरक्क मैनीर् (इरक्कॆ मिलीर्) - नीवो निर्दयरागुत्तीरि. इदुक्कु – इदक्कागि (ई विषयदल्लि), अरर्क्क- राक्षसनाद रावणन, इल - लङ्कानगरवन्नु, केरि रुक्कु - नाश पडिसिद निमगॆ, ऎण्णॆ-एनन्नु, शॆय र्क-माडलि ? ( सगार ॥ - no
“कादियं मनसि हन्न! विभाति चाग्त लाहादिवन्नु ततनुर्बत! निर्दयो७सि । लां तु राक्षसपुरीं नितरां प्रणश्य प्रख्यातिर्मा किल भर्वा! किवु ते७ कुराम ? ॥ ता॥ बॆङ्किय समीपदल्लि अरगू मेणवू करगिहोगुवन्तॆ इवळु तन्न लज्ञा शील वृत्तादिगळन्नॆल्ला त्यजिसि केशदिन्द करगिहोगु तिदाळॆ. इन्तह अवस्थॆयल्लियू नीवु निर्दयरागिरुत्तीरि. सीता देविगोस्कर लङ्कानगरवन्नु ध्वंसमाडि रावणवधमाडिद निमगॆ ईग दयॆयिल्ल. नानेनु माडलि ? (इवळ विषयदल्लि मात्र हीगॆ निर्दयरागिरबहुदे ? इन्तह क्रौरवुण्टे ?-ऎन्दु तात्पर (४) इल शॆणै वने यॆन्नुव, पिन्नुम् वल कॊळ् पुळ्ळुयर्त्तायॆन्नु, उळ्ळम मलप्प वॆन्सयिर्क्कुम्, कण्णीर् मिक कल कैतॊम् निवळे प्रति इवळ’- इवळु, पिन्नु म् - (इष्टे अल्लदॆ) इन्नू, इल शैवने-लङ्काध्वंसकने, ऎन्नु म्-ऎन्दु कूगुत्ताळॆ; वलम् कॊळ्ळ -बलवन्ननाद पुळ्-गरुडनन्नु, उयर्ाय् - वाहनवागियू ध्वजवागियू उळ्ळवने, ऎन्नु”-ऎन्दू कूगुत्तिदाळॆ ; (आदाग्यू बारदॆ इरु वुदरिन्द) उळ्ळन्-अन्तरङ्गवु (मनस्सु), मलक्षॆ - चतुर्थ दशक, 153 वन्नु हॊन्दुवन्तॆ, वॆम्-औष्टदॊडनॆ (सन्तापदॊडनॆ), उयिर् कुम् - उसुरुबिडुत्तिदाळॆ; कण्णीर्-कण्णु नीरु, मिक अधिकवागि प्रवहिसुत्तिरलु, कलबि-बुद्धिभ्रमदिन्द, निन्नु (अवनु बरुत्तिदानॆन्दु निरीक्षिसि) निन्तु, कै तॊम्-अञ्जलिमाडुत्तिरुवळु. ( सगार । - ला पुरप्रमथनेति वदेतुनश्च तार्क्षध्वजेति च वदेदियमुच्च स । सप्तमानसतया किल साश्रुधारा भ्रां गता भवति सालिबन्ध हस्ता ॥ ता॥ मत्तू इवळु लङ्काध्वंसकने ऎन्दू गरुडध्वजने ऎन्दू कूगुत्त (कूगिदरू बारदॆ इरोणदरिन्द मनः भवं हॊन्दि सप्पॆयागि उष्णश्वासवुळ्ळवळागि, कण्णु नीरु सुरिसुत्त, अवनन्नॆ निरीक्षिसि) निन्तु अञ्जलिमाडुत्तिदाळॆ. (हीगॆ भानॆयागि (अत्यन सप्पॆयागिद्दाळॆन्दु भाववु.) अवनन्ने निरीक्षिसि निन्तु अञ्जलिमाडुत्तिदा (५) इवळिराप्पकल् वाय्वेरिइ, तन कुव यॊण्कण्ण नीकॊण्णाळ्, वण्णु तिवळु तण्ण तुच्चय’ कॊडीर्, ऎन तवळवर् तकवुकळे, प्रति इवळ्- इवळु, इराष्ट्रकल्-रात्रियू हगलू, वाय् वरी इ-अवन तुळसियन्नु यावागलू बायिन्द हेळि स्मरिसुत्त, तन तन्न, कुवळ्ळि-नीलोत्पलदन्तिरुव, ऒक्-रम्यवाद, कण्-नेत्रगळल्लि, नीर्ण्णाळ् - नीरन्नु धरिसिदळु; वण्णु-दुम्बिगळु, तिवळु- (मधुपानमाडलु बन्दु) बीळुत्तिरुव तण् अमतुर-शीतळ वागियू रम्यवागियू इरुव तुळसियन्नु कॊडीर् नीवु कॊडुवु दिल्ल. तवळवण्णर् - (आश्रितर विषयदल्लि) शुद्ध स्वभाववुळ्ळ निम्म तकवु कळ्-कृपादिगुणातिशयगळु, ऎन-याव याव प्रकारवागिरु वुवो ! 154 ( स-गा-र ॥ ) - द्वितीय शतक, नक्कनं भ्रमवचांसि हठाद्वद नीलोत्पलाक्ष भवदेव हि साश्रुधारा । नृजावृतां च सरसां तुलसीं न दाळि! किं वेदृशी तव कृपा? बत! शुद्धशील ॥ ता॥ रात्रि हगलू बायियिन्द तुळसि-तुळसि’’ ऎन्दु अदन्नॆ हेळि कनवरिसुत्त, कण्णु नीरु सुरिसुत्तिदाळॆ. हीगिद्दाग्यू नीवु शृङ्गावृतवागि रम्यवाद निम्म तुळसियन्नु इवळिगॆ कॊडुवुदिल्ल. आश्रितर विषयदल्लि शुद्ध स्वभाववुळ्ळ निम्म कृपातिशयवु इन्तहुदे ? (हीगॆये निम्म कृपाळुत्वविरुवुदु ऎन्दु गर्हणवं माडुत्ताळॆ.) (६) तकवडॆयवने यॆन्नुव, पिन्नु म् मिकविरुमुम् पिरानॆन्नुव’, ऎन तकवुयिर्मुदे यॆन्नु, उळ्ळ उकवुरुकि निम्मळ्ळुळे. प्र उळ्ळम् (तन्न) मनस्सु, उक-नाशहॊन्दुवन्तॆ, उरुकि (स्वरूपवु) नीरागि करगि, उळ् उळ्ळ - तन्नॊळगॆ तन्नॊळगॆ, निनु निन्तु, तकवु - (कृपादि) स्वभावगळन्नु, उडैयवने - उळ्ळवने, ऎन्नु म्-ऎन्नुत्ताळॆ; पिन्नु मत्तू, मिक-अधिकवागि, विरुमुम् आशॆयुळ्ळ (आशॆयन्नुण्टुमाडुवु, पिर्रा उपकारकनाद स्वामिये, ऎन्नु म्-ऎन्नुत्ताळॆ; ऎनदु-नन्न, अक उयिर्क्कु - अन्यरङ्गवाद आत्मतत्र्यक्कॆ, अमुदे-अमृतवे, ऎन्नु-ऎन्दु कूगुत्ताळॆ. (x-na-8 11)— सेयं द्रवीकृततनुर्विगतस्वचित्ता हा! हन्न! जल्पति सुशील! दयापरेति । संवर्धिताभिलषितो७सि ममेश्वरेति स्वात्मानरोपिसि च ममामृतसागरेति ॥चतुर्थ दशक. 155 ता॥ (हीगॆ तायियु निर्दयनॆन्दु हेळिदुदन्नु केळि सहिस लारदॆ इवळु अवन कृष्णागुणादिगळन्ने श्लाघिसुत्ताळॆ. तन्न मनस्स न्नॆल्ला अवनल्लि अर्पिसि नष्टचित्तॆयाद इवळु द्रवीभूतॆयागि निन्तु - “हे कृपाळो ! अत्याशावर्धक ! अमृतस्वरूप ! ” ऎम्ब प्रकार गळिन्द अवनन्नु सम्बोधिसि कूगुत्त अवन भोग्यतातिशयवन्नु कॊण्डाडुत्ताळॆ. (२) उळ्ळुळावि युलर्नुलर्न्नु, ऎन वळ्ळले कण्णने यॆन्नु म्, पिन्नु बॆळ्ळनीर्डद्दायॆन्नुवर्, ऎन कळ्ळि र्तापट्ट वय प्रति ऎन कळ्ळि-(ननगॆ तन्न मनस्सन्नु तिळिसदन्तॆ मरॆसुव स्वभाव वुळ्ळ) नन्न ई मोसगारियु, र्तापट्ट-तानु सिक्किकॊळ्ळुवन्तॆ अवनु माडिद, न नै-मोस कृत्यद रितियेनॆन्दरॆ-उळ्ळु आवि-हृदय दॊळु इरुव आत्म तत्त्ववु, उलर्न्नु उलर्न्नु - अत्यन् शुष्क वागि इरोणदरिन्द, ऎन वळ्ळले - नन्न उदारशीलनाद स्वामिये, कण्णने-(सुलभनाद) कृष्णने, ऎन्नु- ऎन्दु कूगुत्ताळॆ; पिन्नु म् मत्तू, वॆळ्ळनीर्-परिपूर्णजलवाद समुद्रदल्लि, किडन्साय्-शयन माडिदवने, ऎन्नु म्-ऎन्दु कूगुत्ताळॆ. (x-ñ-811)- सेयं हि वनपरा हृदयं न व्यक्ति व्यक्तं! स्वयं स्वविटवनकृत्यबिन्ना । संशोषितात्मकतया वदतीह कृष्ण- दारवति च वार्धितयेति भूमा ॥ ता॥ ऎन्दिगू तन्न हृदयवन्नु इतररिगॆ तोर्पडिसदे इरुव स्वभाववुळ्ळ इवळू ईग अवन वञ्चनॆगॆ सिक्कि तन्न मनस्सिनल्लिरुवुद न्नॆल्ला व्यक्तवागिये तोर्पडिसुत्त-शोषितात्मस्वरूपॆयागि, “ नन्न उदारशीलनाद स्वामियॆ, ननगॆ सुलभनाद कृष्णने, (अवतारकन्द वाद) क्षीराभिशायिये ! ” ऎन्दु अत्यन्न सप्त यागि (दाहवुळ्ळवरु LL 156 द्वितीय शतक.
- तण्णीरु तण्णीरु ” ऎन्दु कूगुव कूगुत्त अवन गुणगळल्लि मग्गॆयागुत्ताळॆ. (८) वञ्च ने यॆन्नुव कैतोम्, तन नॆम् वेव नॆडॆदुयिर्क्कु, विल् कट्टनै वन्य शदीरुम्मॆ- इवळ पट्टनवे प्र वनॆ-वञ्चकने, ऎन्नुम् - ऎन्नुत्ताळॆ; कैतॊम्- अञ्जलिमाडुत्ताळॆ; र्तनॆ - तन्न मनस्सु, वेव-दग्धवागिरुवन्तॆ, नॆडिदुयि कुम्- दीर्घवागि उसुरुबिडुवळु; विऎल्-बलिष्ठनाद कट्टनै-कंसनन्नु, वनैलिय दीर्- वञ्चनॆमाडिदवरॆ?, उम्मॆ निम्मन्नु, तब्ब तनगॆ शरण्यभूतरॆन्दु, इवळ्-इवळु, पट्टन पडुवपाडु, ए-एनागिदॆ ? दुस्सहवागिदॆ ऎन्दु भाववु ) (4-na-d II)- हे! एकेति वदति स्वयमलिं च सैरं करोति बत! दनिजानरज्ञा । सेयं हि निति हा! शरणं प्रपन्ना त्वां कंसवक! कथं बत! वानुभूयात् ? ॥ ता! (इवळपाडु दुस्सहवॆन्दु तायियु हेळुत्ताळॆ.) इवळु ऎलै वञ्चकने !-ऎन्दु कूगुत्त कै मुगियुत्ताळॆ. तन्न हृदयवु दग्धवागिरुवन्तॆ दॊड्ड उसुरुबिडुत्ताळॆ. ऎलै कंसध्वंसकनाद भगवने ! निन्नन्ने शरणवन्नागि हॊन्दिरुव इवळ पाडु हीगिरुवल्लि नीनु उदासीननागिरबहुदे ?-ऎन्दु तात्पय्य. (९) पट्ट पोदॆपोदयाळ्, विरै मट्टल तण्ुयॆन्नु, तुडर् वट्टवाद नुदि नेमिया, नुम- चतुर्थ दशक. 157 प्र पट्ट पोदु-अस्तमयवेळॆयन्नू, ऎल्ल पोदु-उदयवेळॆ दुन्नू, अतियाळ्-तिळियलारळु, विद्यॆ-परिमळवू, मट्टु-जेनू, अलर्- हरडिकॊण्डिरुव, तण्तुराय्-भोग्यवाद) शीतळवाद तुळ सियु, ऎन्नुव -ऎन्नुत्तिदाळॆ, शुडर्-ज्वालॆगळुळ्ळ वट्टम्-वृत्ता कारवाद, वाय्-बायियन्नू, नुदि - शैक्षवन्नू उळ्ळ, नेमि यार् - चक्रवन्नु धरिसिरुववरे, नुमदु निम्म, इट्ट म्-इष्टवु (अभिप्रायवु), इव्वक्कु-ई चवलॆगॆ (चपलॆयाद इवळ विषयदल्लि), ऎकॊ-एनागिरुवुदो? (2-170-811)- अस्लं न वेत्ति न च वे किल प्रभातं सेयं सदा७पि तुलसीं तव व्यक्ति रम्याम् । ज्वालाकुलातिनिशितानन चक्रपाणे! दीनामिमां प्रति किम तवाद्य चित्तॆ? ता॥ उदयास्तमय वेळॆगळन्नू तिळियदष्टु मोहाविष्टॆ यागि इवळु यावागलू निम्म भोग्यवाद तुळसियन्ने अपेक्षिसुत्त तुळसि, तुळसि” ऎन्नुत्तिदाळॆ, (आश्रितरक्षणार्थवागि) चक्रपाणियाद नीवु ई चपलॆय विषयदल्लि एनुमाडबेकॆन्दु मनस्सिनल्लि सङ्कल्पिसिरु त्तीरि ? - ऎन्दु तायियु केळुत्ताळॆ. (१०) एपेद्यॆ यिराप्पकल्, तन केटण् कण्णनीर् कॊणाळ, किळर वा वै वेव विल्ल शॆहॆ नीर्, इवळ मात्र नन्न’ वा ‘ने प्र। - चपलॆयागियू, पेटॆ-दीनॆयागियू इरुव इवळु, इराप्पक-रात्रियू हगलु, तस - तन्न, के इल्-मानविल्लद (असदृशव द), ऒण्-रम्यवाद, कण्-कण्णुगळु, नीर् - नीरन्नु, कॊण्णाळ्-तुम्बिकॊण्डळु; किळर्- अत्युच्छायऎम्पडॆदु परहिंसक वाद, वा(रावणन) ऐश्वरवु, वेव-बॆन्दुहोगि नष्टवागुवन्तॆ, 6 158 द्वितीय शतक, इललङ्कॆयन्नु, शेखर् - नाशमाडिद स्वामिये, इवळ्- इवळ, मानोन्सुम्-हुल्लेकरुविन दृष्टियन्तिरुव दृष्टियॊं दन्नादरू, वाट्स्ने-नाशपडिसदॆ इरु (रक्षिसु) ( सगार ॥ दीना त्वयं भ्रमवशा हि दिवानिशं चा- पशुप्रवाहभरितागिसितायताक्षि । लां प्रणाश किल कण्वक दुष्टभुत्वं प्राध्वंसयो७ परिपाहि कटाक्षमसा ॥ ता॥ इवळु तन्न रम्यवाद नेत्रगळल्लि नीरु तुम्बिकॊण्डु रात्रियू हगलू हीगॆ चपलॆयागियू दीनॆयागियू इदाळॆ, परहिंसकवाद रावणन परमैश्वरवॆल्ल दग्धवागुवन्तॆ लङ्कानगरवन्नु नाशमाडिद स्वामिये ! असितॆक्षणॆयाद सीतॆय विषयदल्लि प्रीतिमाडिद नीनु) इवळ हरिणदृष्टियन्तिरुव ई रम्यवाद दृष्टियन्नादरू परिपालिसु. (११) वाट्स्मिल् पुकट वामनन्य, इ कट्टि, वण्शडकोर्प शूल्, अमॆ पारायिरत्तिप्पत्ताल्, अडि शूलाकुमनाममे प्र वाट्ट म्-बाडि होगोणवु, इल्-इल्लद, पुक-गुणो त्कर्षवुळ्ळ, वामननै वामनरूपियाद भगवन्ननन्नु कुरितु, वण्- उदारराद, शडकोर्प - श्री शतारियु, इकै कॊट्ट-गानस्वरदॊडनॆ कूडिसि, शूल्-हेळिद, आ-लक्षण वरिपूर्णवाद, ओर्-अद्वितीय वाद, पाट्टु-हाडुगळु, आवत्तु-सहरॆळु, इप्पत्ताल्-ई दशक दिन्द, अडि-आ वामनन पादगळु, अव-रमणियवाद, ताम मालॆयन्नु, शूट्टलाकुम्-समर्पिसबहुदु, ( सगार ॥ - चतुर्थ दशक. 159 नित्यामुदारगुणवामनदिव्य कीर्ति० सोतुं मुररिपुः कुरुकापुरीशः । छन्नोनिबद्ध मिह पद्य सहस्रमाह स्याततृदाब्बयुगळे दशकं त्विदं सक् । ता॥ दिव्य गुणभूषितनाद श्री वामनरूपियाद भगवनन्नु कुरितु श्री शठारिमुनिवररु स्तुतिरूपवागि गानस्वरदॊडनॆ रचिसिरुव लक्षणोपेतवाद सहस्रपद्यमालॆयॊळु ई दशकवन्नु अवन पादार विन्ददल्लि ऒन्दु रमणीयवाद मालॆयागि समर्षिसबहुदु. (Ber-To 11)— तत्वार्थितानधिगमेन समुच्चितार्ति- रग्रे हरेः परमुखेन यथा विधेयन् आर्तनि्रवेदनमपाकरणार्थनं च मर्छां तथा मुनिरगान्नहतीं चतुर्थे ॥ ( द्र- उ-ता-र 11 ) प्रह्लादर्थे नृसिंहं कपितविपदुषावल्लभं क्षिप्रलं कोळप्रत्यर्थिकेतुं श्रमहरतुलसीमालिनं धैर हेतुम् । ताणे दत्तावधानं स्वरिपुहति कृताश्वासनं दीप हेतिं सहारक्षितारं व्यसननिरसनं व्यक्तकीर्ति० जगाद ॥ (ई चतुर्थदशकदसारांश) ई नाल्कनॆय दशकदल्लि-श्री शतारिमुनिवररु तम्म प्रार्थनॆयु कैगूडदॆ होदुदरिन्द मोहावियाद नायकिय अवस्थॆयम्पडॆदु अत्यन्त सन्तापवंहॊन्दिरलु, इवळ तायियु श्री भगवन्ननन्नु कुरितु इवळ सस्तापवन्नु निवारणमाडॆन्दु नानु प्रकारगळिन्द प्रार्थिसु वन्तॆ भाविसि वर्णिसि इरुत्तारॆ. 160 द्वितीय शतक.