पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

अथ प्रथमोऽध्यायः।

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृताभिषेकन्तनयं राज्ञः पारीक्षितस्य ह।
द्रष्टुमभ्याययुः प्रीत्या शौनकाद्या महर्षयः ॥१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तानागतान्स राजर्षिः पाद्यार्घ्यादिभिरर्चितान्।
सुखोपविष्टान्विश्रान्तान्कृतसम्प्रश्नसत्कथान् ॥२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्कथाभिः कृताह्लादः प्रणिपत्य कृताञ्जलिः।
शतानीकोऽथ पप्रच्छ नारायणकथां पराम् ॥३॥

मूलम्

राजोवाच।

विश्वास-प्रस्तुतिः

यमाश्रित्य जगन्नाथं मम पूर्वपितामहाः।
विपक्षापहृतं राज्यमवापुः पुरुषोत्तमाः ॥४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्रौणिब्रह्मास्त्रनिर्दग्धो मम येन पितामहः।
परीक्षित्प्राणसंयोगं देवदेवेन लम्भितः ॥५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य देवस्य माहात्म्यं देवर्षिसिद्धमनुजैः।
श्रुतं सुबहुशो मया स्तुतस्याशेषजन्मनः ॥६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कः स्तोतुमीशस्तमजं यस्यैतत्सचराचरम्।
अव्ययस्याप्रमेयस्य ब्रह्माण्डमुदरे शयम् ॥७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रुद्रः क्रोधोद्भवो यस्य प्रसादाच्च पितामहः।
तस्य देवस्य कः शक्तः प्रवक्तुं वा विभूतयः ॥८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽहमिच्छामि देवस्य तस्य सर्वात्मनः प्रभोः।
श्रोतुमाराधनं येन निस्तरेयं भवार्णवम् ॥९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

केनोपायेन मन्त्रैर्वा रहस्यैः परिचर्यया।
दानैर्व्रतोपवासैर्वा जप्यैर्होमैरथापि वा ॥१०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आराधितः समस्तानां क्लेशानां हानिदो हरिः।
शक्यः समाराधयितुं तन्नः शंसत सत्तमाः ॥११॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विद्यानामपि सा विद्या श्रुतानामपि तच्छ्रुतम्।
रहस्यानां रहस्यं तद्येन विष्णुः प्रसीदति ॥१२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्राणां परमो मन्त्रो व्रतानां तन्महाव्रतम्।
उपोषितं हि तच्छ्रेष्ठं येन तुष्यति केशवः ॥१३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा जिह्वा या हरिं स्तौति तच्चित्तं यत्तदर्पणम्।
तावेव केवलौ श्लाघ्यौ यौ तत्पूजाकरौ करौ ॥१४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुजन्म देहमत्यन्तं तदेवाशेषजन्मसु।
यदेव पुलकोद्भासि विष्णोर्नामाभिकीर्तनात् ॥१५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सा हानिस्तन्महच्छिद्रंसा चान्धजडमूकता।
यन्मुहूर्तं क्षणं वापि वासुदेवो न चिन्त्यते ॥१६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नूनं तत्कण्ठशालूकमथवा प्रतिजिह्विका।
रोगो वान्यो न सा जिह्वा या न वक्ति हरेर्गुणान् ॥१७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सन्त्यनेका बिलास्तद्वच्छ्रोत्रमप्यल्पमेधसाम्।
दत्त्वावधानं यच्छब्दे विनैव हरिसंस्तुतिम् ॥१८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

धर्मार्थकामसम्प्राप्तौ पुरुषाणां विचेष्टितम्।
जन्मन्यविफला सैका या गोविन्दाश्रया क्रिया ॥१९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दुर्गसंसारकान्तारमपारमभिधावताम्।
एकः कृष्णनमस्कारो मुक्तितीरस्य देशिकः ॥२०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वरत्नमयो मेरुः सर्वाश्चर्यमयं नभः।
सर्वतीर्थमयी गङ्गा सर्वदेवमयो हरिः ॥२१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमादिगुणो भोगः कृष्णस्याद्भुतकर्मणः।
श्रुतो मे बहुशो सिद्धैः गीयमानस्तथापरैः ॥२२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽहमिच्छामि तं देवं सर्वलोकपरायणम्।
नारायणमशेषस्य जगतो हृद्यवस्थितम् ॥२३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आराधयितुमीशानमनन्तममितौजसम्।
शङ्करं जगतः प्राणं स्मृतमात्राघहारिणम् ॥२४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्ममाद्य मुनिश्रेष्ठाः प्रसादयितुमिच्छतः।
उपदेशप्रदानेन प्रसादं कर्तुमर्हत ॥२५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्यैतद्वचनं श्रुत्वा भक्तिमुद्वहतो हरेः।
परितोषं परं जग्मुर्मुनयः सर्व एव ते ॥२६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वे च ते मुनिश्रेष्ठा भृगुश्रेष्ठं च शौनकम्।
यथार्थं भगवंस्तस्मै कथ्यतामित्यचोदयन् ॥२७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वज्ञाननिधिः स्फीतस्त्वमत्र भृगुनन्दन।
त्रैलोक्यसर्वसन्देहतमोदीपस्तपोधन ॥२८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमुक्तो मुनिवरैः प्रीत्या तस्य च भूपतेः।
भक्त्या च देवदेवस्य प्रवणीकृतमानसः ॥२९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृत्वोत्तरीयपर्यङ्कं शिथिलं भगवानथ।
प्रत्युवाच महाभागः शौनकस्तं महीपतिम् ॥३०॥

मूलम्

शौनक उवाच।

विश्वास-प्रस्तुतिः

यत्पृच्छसि महीपाल कृष्णस्याराधनं प्रति।
व्रतोपवासजप्यादि तदिहैकमनाः शृणु ॥३१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनादिमत्परं ब्रह्म सर्वहेयविवर्जितम्।
व्यापि यत्सर्वभूतेषु स्थितं सदसतः परम् ॥३२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रधानपुंसोरजयोर्यतः क्षोभः प्रवर्तते।
नित्ययोर्व्यापिनोश्चैव जगदादौ महात्मनोः ॥३३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्क्षोभकत्वाद्ब्रह्माण्डसृष्टिहेतुर्निरञ्जनः।
अहेतुरपि सर्वात्मनः जायते परमेश्वरः ॥३४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रधानपुरुषत्वं च तथैवेश्वरलीलया।
समुपैति ततश्चैव ब्रह्मत्वं छन्दतः प्रभुः ॥३५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततः स्थितौ पालयिता विष्णुत्वं जगतः क्षये।
रुद्रत्वं च जगन्नाथः स्वेच्छया कुरुतेऽव्ययः ॥३६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदेकमक्षरं धाम परं सदसतोर्महत्।
भेदाभेदस्वरूपस्थं प्रणिपत्य परं पदम् ॥३७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रवक्ष्यामि यथा पूर्वं मत्पित्रा कथितं मम।
तस्यापि किल तत्पित्रा तस्मै चाह किलोशनाः ॥३८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेनापि भृगुमाराध्य प्राप्तमाराधनं हरेः।
सकाशाद्ब्रह्मणः प्राप्तं भृगुणापि महात्मना ॥३९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मरीचिमिश्रैश्च पुरा परमेतन्महर्षिभिः।
प्राप्तं सकाशाद्देवस्य ब्रह्मणो व्यक्तजन्मनः ॥४०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

योगं ब्रह्मा परं प्राह महर्षीणां यदा प्रभुः।
समस्तवृत्तिसंरोधात्कैवल्यप्रतिपादकम् ॥४१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदा जगत्पतिर्ब्रह्मा प्रणिपत्य महर्षिभिः।
सर्वैः किलोक्तो भगवानात्मयोनिः प्रजाहितम् ॥४२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो योगो भवतारोक्तो मनोवृत्तिनिरोधजः।
प्राप्तुं शक्यः स त्वनेकैः जन्मभिर्जगतः पते ॥४३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विषया दुर्जया नॄणामिन्द्रियाकर्षणाः प्रभो।
वृत्तयश्चेतसश्चापि चपला चातिदुर्धराः ॥४४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रागादयः कथं जेतुं शक्या वर्षशतैरपि।
न योगयोग्यं हि मनो भवत्येभिरनिर्जितैः ॥४५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अल्पायुषश्च पुरुषा ब्रह्मन्कृतयुगेऽप्यमी।
त्रेतायां द्वापरे चैव किमु प्राप्ते कलौ युगे ॥४६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भगवंस्त्वमुपायज्ञः प्रसन्नो वक्तुमर्हसि।
अनायासेन येनेममुत्तरेम भवार्णवम् ॥४७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दुःखाम्बुमग्नाः पुरुषाः प्राप्य ब्रह्म महाप्लवम्।
उत्तरेयुर्भवाम्भोधिं तथा त्वमनुचिन्तय ॥४८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमुक्तस्तदा ब्रह्मा क्रियायोगं महात्मनाम्।
तेषामृषीणामाचष्ट नराणां हितकाम्यया ॥४९॥

मूलम्

ब्रह्मोवाच।

विश्वास-प्रस्तुतिः

आराधयत विश्वेशं नारायणमतन्द्रिताः।
बाह्यालम्बनसापेक्षास्तमजं जगतः पतिम् ॥५०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इज्यापूजानमस्कारशुश्रूषाभिरहर्निशम्।
व्रतोपवासैर्विविधैर्ब्राह्मणानां च तर्पणैः ॥५१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तैस्तैश्चाभिमतैः कामैर्ये च चेतसि तुष्टिदाः।
अपरिच्छेद्यमाहात्म्यमाराधयत केशवम् ॥५२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तन्निष्ठास्तद्गतधियस्तत्कर्माणस्तदाश्रयाः।
तद्दृष्टयस्तन्मनसः सर्वस्मिन्स इति स्थितः ॥५३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

समस्तान्यथ कर्माणि तत्र सर्वात्मनात्मनि।
सन्न्यस्यध्वं स वः कर्ता समस्तावरणक्षयम् ॥५४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतत्तदक्षरं ब्रह्म प्रधानपुरुषावुभौ।
यतो यस्मिन्यथा चोभौ सर्वव्यापिन्यवस्थितौ ॥५५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

परः पराणां परमः स एकः पुरुषोत्तमः।
यस्याभिन्नमिदं सर्वं यच्चेङ्गं यच्च नेङ्गति ॥५६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तमाराध्य जगन्नाथं मोक्षकारणमव्यक्तम्।
अचिन्त्यमपरिग्रहं क्रियायोगेन मुच्यते ॥५७॥

मूलम्

इति ते ब्रह्मणः श्रुत्वा रहस्यमृषिसत्तमाः।

विश्वास-प्रस्तुतिः

नराणामुपकाराय योगशास्त्राणि चक्रिरे।
क्रियायोगपराणीह मुक्तिकार्याण्यनेकशः ॥५८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आराध्यते जगन्नाथो यदनुष्ठानतत्परैः।
परमात्मा हृषीकेशः सर्वेशः सर्वभावनः ॥५९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तानि ते नृपशार्दूल सर्वपापहराण्यहम्।
वक्ष्यामि श्रूयतामन्यद्रहस्यमिदमुत्तमम् ॥६०॥

मूलम्

संसारार्णवमग्नानां विषयाक्रान्तचेतसाम्।

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्तारमिच्छतां तस्माद्भृशं यन्नान्तरैरपि।
विष्णुपोतं विना नान्यत्किञ्चिदस्ति परायणम् ॥६१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्तिष्ठंश्चिन्तय हरिं व्रजंश्चिन्तय केशवम्।
भुञ्जंश्चिन्तय गोविन्दं स्वपंश्चिन्तय माधवम् ॥६२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमेकाग्रचित्तस्त्वं संश्रितो मधुसूदनम्।
जन्ममृत्युजराग्राहं संसाराम्भस्तरिष्यसि ॥६३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनन्तमीड्यं पुरुषं पुराणं जगद्विधातारमजं जनित्र्यम्।
समाश्रिता ये हरिमीशितारं तेषां भवो नास्ति हि मुक्तिभाजाम् ॥६४॥

मूलम्

इति विष्णुधर्मेषु क्रियायोगप्रवृत्तिः।