०१९

नारायणप्रपन्ना ये नराभक्तिसमन्विताः
कदाचिदशुभं तेषां विद्यते न द्विजोत्तम ॥ १ ॥

नारायणप्रपन्ना ये नराभक्तिसमन्विताः
कदाचिदशुभं तेषां विद्यते न द्विजोत्तम ॥ १ ॥

पुनरेव प्रवक्ष्यामि माहात्म्यं कमलापतेः
यच्छ्रुत्वा मानवाः सर्वे लभन्ते परमं पदम् ॥ २ ॥

पुनरेव प्रवक्ष्यामि माहात्म्यं कमलापतेः
यच्छ्रुत्वा मानवाः सर्वे लभन्ते परमं पदम् ॥ २ ॥

वासुदेवस्य माहात्म्यं श्रुत्वा तृप्यन्ति वैष्णवाः
पाखण्डा न हि तृप्यन्ति नरके क्लेशभागिनः ॥ ३ ॥

वासुदेवस्य माहात्म्यं श्रुत्वा तृप्यन्ति वैष्णवाः
पाखण्डा न हि तृप्यन्ति नरके क्लेशभागिनः ॥ ३ ॥

पाखण्डानां समीपे तु विष्णुमाहात्म्यमुत्तमम्
न वक्तव्यं द्विजश्रेष्ठ वक्तव्यं वैष्णवाग्रतः ॥ ४ ॥

पाखण्डानां समीपे तु विष्णुमाहात्म्यमुत्तमम्
न वक्तव्यं द्विजश्रेष्ठ वक्तव्यं वैष्णवाग्रतः ॥ ४ ॥

पूर्वं त्रेतायुगे विप्र उर्वीशुर्नाम जैमिने
आसीत्पापरतो नित्यं धर्मनिन्दापरायणः ॥ ५ ॥

पूर्वं त्रेतायुगे विप्र उर्वीशुर्नाम जैमिने
आसीत्पापरतो नित्यं धर्मनिन्दापरायणः ॥ ५ ॥

ब्रह्मस्वहारी विप्रेन्द्र परस्त्रीगमनोद्यतः
गोमांसाशी सुरापी च वेश्याविभ्रमलोलुपः ॥ ६ ॥

ब्रह्मस्वहारी विप्रेन्द्र परस्त्रीगमनोद्यतः
गोमांसाशी सुरापी च वेश्याविभ्रमलोलुपः ॥ ६ ॥

शरणागतहन्ता च परनिन्दाकरः सदा
विश्वासघाती मित्रघ्नो ज्ञातिपीडाकरस्तथा ॥ ७ ॥

शरणागतहन्ता च परनिन्दाकरः सदा
विश्वासघाती मित्रघ्नो ज्ञातिपीडाकरस्तथा ॥ ७ ॥

असत्यभाषी क्रूरश्च पाखण्डजनसङ्गभाक्
वृत्तिच्छेदी द्विजातीनां न्यासापहारकस्तथा ॥ ८ ॥

असत्यभाषी क्रूरश्च पाखण्डजनसङ्गभाक्
वृत्तिच्छेदी द्विजातीनां न्यासापहारकस्तथा ॥ ८ ॥

तादृशं तं समालोक्य दुष्टं पापपरायणम्
आजग्मुर्ज्ञातयः सर्वे क्रुद्धास्तस्य निजङ्गृहम् ॥ ९ ॥

तादृशं तं समालोक्य दुष्टं पापपरायणम्
आजग्मुर्ज्ञातयः सर्वे क्रुद्धास्तस्य निजङ्गृहम् ॥ ९ ॥

ज्ञातय ऊचुः -
प्रतिष्ठोपार्जिता पूर्वैरस्माकं विमले कुले
सा प्रतिष्ठा त्वया मूढ विनाशं प्रतिनीयते ॥ १० ॥

ज्ञातय ऊचुः -
प्रतिष्ठोपार्जिता पूर्वैरस्माकं विमले कुले
सा प्रतिष्ठा त्वया मूढ विनाशं प्रतिनीयते ॥ १० ॥

धर्ममार्गं परित्यज्य कुरुषे पातकं सदा
मद्वंशकीर्तिहननं जातोऽसि ज्ञातिदुःखदः ॥ ११ ॥

धर्ममार्गं परित्यज्य कुरुषे पातकं सदा
मद्वंशकीर्तिहननं जातोऽसि ज्ञातिदुःखदः ॥ ११ ॥

अतिविस्मयदा सृष्टिर्विधातुर्मन्यते त्वयि
यस्मिन्सिन्धौ शशी जातस्तत्र क्ष्वेडोद्भवोऽपि च ॥ १२ ॥

अतिविस्मयदा सृष्टिर्विधातुर्मन्यते त्वयि
यस्मिन्सिन्धौ शशी जातस्तत्र क्ष्वेडोद्भवोऽपि च ॥ १२ ॥

अहो शक्तिः कुपुत्राणां सङ्ख्यातुं न च शक्यते
अनेकैः पुरुषैः कीर्तिं सञ्चितां हन्ति तत्क्षणात् ॥ १३ ॥

अहो शक्तिः कुपुत्राणां सङ्ख्यातुं न च शक्यते
अनेकैः पुरुषैः कीर्तिं सञ्चितां हन्ति तत्क्षणात् ॥ १३ ॥

जाते पुत्रोत्तमे वंशः श्रेष्ठः स्यादधमोऽपि च
पुत्रेधमेतु श्रेष्ठोऽपि वंशो गच्छति हीनताम् ॥ १४ ॥

जाते पुत्रोत्तमे वंशः श्रेष्ठः स्यादधमोऽपि च
पुत्रेधमेतु श्रेष्ठोऽपि वंशो गच्छति हीनताम् ॥ १४ ॥

व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा ज्ञातयस्ते च तं सर्वे पापिनां वरम्
अपकीर्तिभयात्क्रुद्धास्तत्यजुः सहसा द्विज ॥ १५ ॥

व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा ज्ञातयस्ते च तं सर्वे पापिनां वरम्
अपकीर्तिभयात्क्रुद्धास्तत्यजुः सहसा द्विज ॥ १५ ॥

ज्ञातिभिः स परित्यक्तो जनैः सर्वैश्च धिक्कृतः
प्रपेदे दस्युतां दुःखी विभ्रष्टाखिलवैभवः ॥ १६ ॥

ज्ञातिभिः स परित्यक्तो जनैः सर्वैश्च धिक्कृतः
प्रपेदे दस्युतां दुःखी विभ्रष्टाखिलवैभवः ॥ १६ ॥

तं दस्युकर्मकुर्वन्तं निर्द्दयं परहिंसकम्
धृत्वा जनपदाः सर्वे भूपालाय न्यवेदयन् ॥ १७ ॥

तं दस्युकर्मकुर्वन्तं निर्द्दयं परहिंसकम्
धृत्वा जनपदाः सर्वे भूपालाय न्यवेदयन् ॥ १७ ॥

तेन भूमिभुजा तस्य पितृस्नेहाद्दिवजोत्तम
न हतोऽसौ दुराचारो निजदेशाद्वहिष्कृतः ॥ १८ ॥

तेन भूमिभुजा तस्य पितृस्नेहाद्दिवजोत्तम
न हतोऽसौ दुराचारो निजदेशाद्वहिष्कृतः ॥ १८ ॥

ततोऽसौ वनमाश्रित्य दस्युभिः सह निर्द्दयः
पान्थस्वहरणार्थाय तस्थौ बहुभिरुद्धतैः ॥ १९ ॥

ततोऽसौ वनमाश्रित्य दस्युभिः सह निर्द्दयः
पान्थस्वहरणार्थाय तस्थौ बहुभिरुद्धतैः ॥ १९ ॥

कदाचित्तटिनीतीरं दस्युभिः सह जैमिने
वनपर्यटने श्रान्तो जगाम स्नानहेतवे ॥ २० ॥

कदाचित्तटिनीतीरं दस्युभिः सह जैमिने
वनपर्यटने श्रान्तो जगाम स्नानहेतवे ॥ २० ॥

तस्यां तटिन्यां भगवत्परिचर्यापरायणान्
असौ ददर्श दुष्टात्मा ब्राह्मणाकृतिनो बहून् ॥ २१ ॥

तस्यां तटिन्यां भगवत्परिचर्यापरायणान्
असौ ददर्श दुष्टात्मा ब्राह्मणाकृतिनो बहून् ॥ २१ ॥

अथ ते ब्राह्मणाः सर्वे समाराध्य जनार्दनम्
अन्योन्यं कथयामासुर्विहिता अति कौतुकात् ॥ २२ ॥

अथ ते ब्राह्मणाः सर्वे समाराध्य जनार्दनम्
अन्योन्यं कथयामासुर्विहिता अति कौतुकात् ॥ २२ ॥

अद्य चम्पकपुष्पाणि मया त्यक्तानि तानि वै
कश्चिद्वदति ताम्बूलं मया दत्तं मुरारये ॥ २३ ॥

अद्य चम्पकपुष्पाणि मया त्यक्तानि तानि वै
कश्चिद्वदति ताम्बूलं मया दत्तं मुरारये ॥ २३ ॥

न खादितव्यं ताम्बूलं कदाचिदपि जन्मनि
मयाद्य हरये दत्तं कदलीफलमुत्तमम् ॥ २४ ॥

न खादितव्यं ताम्बूलं कदाचिदपि जन्मनि
मयाद्य हरये दत्तं कदलीफलमुत्तमम् ॥ २४ ॥

जन्मजन्मानि च मया भक्ष्यं च कदलीफलम्
कोऽपि वक्ति मया दत्तं हरये दाडिमीफलम् ॥ २५ ॥

जन्मजन्मानि च मया भक्ष्यं च कदलीफलम्
कोऽपि वक्ति मया दत्तं हरये दाडिमीफलम् ॥ २५ ॥

कोऽपि वक्ति मया दत्तं रसालफलमुत्तमम्
अन्योऽन्यमेतद्वदतां तेषां श्रुत्वा वचांसि च ॥ २६ ॥

कोऽपि वक्ति मया दत्तं रसालफलमुत्तमम्
अन्योऽन्यमेतद्वदतां तेषां श्रुत्वा वचांसि च ॥ २६ ॥

उर्वीशुश्चिन्तयामास किं प्रदास्यामि विष्णवे
संसारे यानि वस्तूनि भक्ष्याणि सन्ति तान्यहम् ॥ २७ ॥

उर्वीशुश्चिन्तयामास किं प्रदास्यामि विष्णवे
संसारे यानि वस्तूनि भक्ष्याणि सन्ति तान्यहम् ॥ २७ ॥

न हि शक्नोमि सन्त्यक्तुं किं दास्यामि मुरारये
नित्यं वनान्तरस्थोऽहं चौरो राजभयाकुलः ॥ २८ ॥

न हि शक्नोमि सन्त्यक्तुं किं दास्यामि मुरारये
नित्यं वनान्तरस्थोऽहं चौरो राजभयाकुलः ॥ २८ ॥

शकटारोहणे नास्ति ह्यधिकारः कदापि मे
व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा दस्युना तेन भूयोभूयो द्विजोत्तम ॥ २९ ॥

शकटारोहणे नास्ति ह्यधिकारः कदापि मे
व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा दस्युना तेन भूयोभूयो द्विजोत्तम ॥ २९ ॥

शकटं हरये दत्तं चतुर्वर्गप्रदायिने
अथ तेब्राह्मणाः सर्वे जग्मुर्विप्र यथागताः ॥ ३० ॥

शकटं हरये दत्तं चतुर्वर्गप्रदायिने
अथ तेब्राह्मणाः सर्वे जग्मुर्विप्र यथागताः ॥ ३० ॥

सोऽपि दस्युर्दस्युभिश्च जगाम निजमाश्रयम्
एकदा गुडकण्डोलं तेनैव खलु वर्त्मना ॥ ३१ ॥

सोऽपि दस्युर्दस्युभिश्च जगाम निजमाश्रयम्
एकदा गुडकण्डोलं तेनैव खलु वर्त्मना ॥ ३१ ॥

गृहीत्वा पथिकः कश्चित्काकीमण्डलमागतः
ततोऽसौ सहसा दस्युर्निर्भयः परहिंसकः ॥ ३२ ॥

गृहीत्वा पथिकः कश्चित्काकीमण्डलमागतः
ततोऽसौ सहसा दस्युर्निर्भयः परहिंसकः ॥ ३२ ॥

जहार गुडकण्डोलमध्वनीनस्य तस्य च
अथ ते दस्यवश्चक्रुर्गुडकण्डोल भञ्जनम् ॥ ३३ ॥

जहार गुडकण्डोलमध्वनीनस्य तस्य च
अथ ते दस्यवश्चक्रुर्गुडकण्डोल भञ्जनम् ॥ ३३ ॥

उर्वीशुश्चापतद्भागे शकटं गुडनिर्मितम्
उर्वीशुः शकटं गौडं समासाद्य द्विजोत्तम ॥ ३४ ॥

उर्वीशुश्चापतद्भागे शकटं गुडनिर्मितम्
उर्वीशुः शकटं गौडं समासाद्य द्विजोत्तम ॥ ३४ ॥

मनसा चिन्तयामास वचःस्मरणपूर्वकम्
अनो मया पुरा दत्तं स्वयमेव मुरारये ॥ ३५ ॥

मनसा चिन्तयामास वचःस्मरणपूर्वकम्
अनो मया पुरा दत्तं स्वयमेव मुरारये ॥ ३५ ॥

तस्मादनो न मे ग्राह्यं कदाचिदिह जन्मनि
विचिन्त्येति हृदा दातुं तदनो गुडनिर्मितम् ॥ ३६ ॥

तस्मादनो न मे ग्राह्यं कदाचिदिह जन्मनि
विचिन्त्येति हृदा दातुं तदनो गुडनिर्मितम् ॥ ३६ ॥

दत्तं विप्राय कस्मैचिन्माधवप्रीतिहेतवे
तां भक्तिं तस्य विज्ञाय महापातकिनो द्विज ॥ ३७ ॥

दत्तं विप्राय कस्मैचिन्माधवप्रीतिहेतवे
तां भक्तिं तस्य विज्ञाय महापातकिनो द्विज ॥ ३७ ॥

जहार सकलं पापं सद्यः प्रीतो जनार्दनः
तस्मिन्नेव दिने विप्र प्रविश्य च महावनम् ॥ ३८ ॥

जहार सकलं पापं सद्यः प्रीतो जनार्दनः
तस्मिन्नेव दिने विप्र प्रविश्य च महावनम् ॥ ३८ ॥

हतः पौरजनैः सर्वैरथ क्रुद्धैः स उर्विशुः
भगवानथ तं नेतुं विमानं स्वर्णनिर्मितम् ॥ ३९ ॥

हतः पौरजनैः सर्वैरथ क्रुद्धैः स उर्विशुः
भगवानथ तं नेतुं विमानं स्वर्णनिर्मितम् ॥ ३९ ॥

दूतांश्च प्रेषयामास नानाभरणभूषितान्
अथ ते भगवद्दूतास्तमुर्वीशुं गतैनसम् ॥ ४० ॥

दूतांश्च प्रेषयामास नानाभरणभूषितान्
अथ ते भगवद्दूतास्तमुर्वीशुं गतैनसम् ॥ ४० ॥

समारोप्य विमाने तं सद्यो जग्मुः पुरं हरेः
ततौऽसौ हरिसान्निध्यं प्राप्य पुण्यात्मनां वरः ॥ ४१ ॥

समारोप्य विमाने तं सद्यो जग्मुः पुरं हरेः
ततौऽसौ हरिसान्निध्यं प्राप्य पुण्यात्मनां वरः ॥ ४१ ॥

पुनर्मन्वन्तरशतं स्थित्वा केशवसन्निधिम्
परमं ज्ञानमासाद्य स विवेश तनुं हरेः ॥ ४२ ॥

पुनर्मन्वन्तरशतं स्थित्वा केशवसन्निधिम्
परमं ज्ञानमासाद्य स विवेश तनुं हरेः ॥ ४२ ॥

व्यास उवाच-
येन केनाप्युपायेन हरिभक्तिकरो नरः
संसारजलधेः पारं राजहंस इव व्रजन् ॥ ४३ ॥

व्यास उवाच-
येन केनाप्युपायेन हरिभक्तिकरो नरः
संसारजलधेः पारं राजहंस इव व्रजन् ॥ ४३ ॥

क्षणमेव हरेर्भक्तिर्वर्तते यस्य चेतसि
तत्पदं परमं याति स पापात्मापि गच्छति ॥ ४४ ॥

क्षणमेव हरेर्भक्तिर्वर्तते यस्य चेतसि
तत्पदं परमं याति स पापात्मापि गच्छति ॥ ४४ ॥

एकमप्युत्तमं वस्तु दत्वाऽसौ तन्मुरारये
स्वयमेव हि भोक्तव्यं पश्चात्पापोपशान्तये ॥ ४५ ॥

एकमप्युत्तमं वस्तु दत्वाऽसौ तन्मुरारये
स्वयमेव हि भोक्तव्यं पश्चात्पापोपशान्तये ॥ ४५ ॥

यद्वस्तु हरये दत्तं तच्च दद्याद्दिवजातये
किञ्चिच्छेषं न भोक्तव्यं तस्यावश्यं स्वयं बुधैः ॥ ४६ ॥

यद्वस्तु हरये दत्तं तच्च दद्याद्दिवजातये
किञ्चिच्छेषं न भोक्तव्यं तस्यावश्यं स्वयं बुधैः ॥ ४६ ॥

वस्तूनि ब्राह्मणश्रेष्ठमिष्टानि यानि कानि च
अदत्वा विष्णवे तानि न भोक्तव्यानि वैष्णवैः ॥ ४७ ॥

वस्तूनि ब्राह्मणश्रेष्ठमिष्टानि यानि कानि च
अदत्वा विष्णवे तानि न भोक्तव्यानि वैष्णवैः ॥ ४७ ॥

विष्णुनैवेद्यमाहात्म्यं सर्वपापप्रणाशनम्
सेतिहासं पुनर्वच्मि शृणु विप्र समाहितः ॥ ४८ ॥

विष्णुनैवेद्यमाहात्म्यं सर्वपापप्रणाशनम्
सेतिहासं पुनर्वच्मि शृणु विप्र समाहितः ॥ ४८ ॥

आसीत्सर्वजनिर्नाम ब्राह्मणः शुद्धवंशजः
शान्तो दान्तो दयायुक्तो गुरुब्राह्मणपूजकः ॥ ४९ ॥

आसीत्सर्वजनिर्नाम ब्राह्मणः शुद्धवंशजः
शान्तो दान्तो दयायुक्तो गुरुब्राह्मणपूजकः ॥ ४९ ॥

हरेः पूजापरश्चैव हरिस्मरणतत्परः
प्रपन्नक्लेशविध्वंसी सत्यवादी जितेन्द्रियः ५० 7.19.50
प्रातःस्नायी निजाचारग्राही हिंसा विवर्जितः
एकादशीव्रतरतो ज्ञातिपूजापरायणः ॥ ५१ ॥

हरेः पूजापरश्चैव हरिस्मरणतत्परः
प्रपन्नक्लेशविध्वंसी सत्यवादी जितेन्द्रियः ५० 7.19.50
प्रातःस्नायी निजाचारग्राही हिंसा विवर्जितः
एकादशीव्रतरतो ज्ञातिपूजापरायणः ॥ ५१ ॥

कदाचित्स द्विजश्रेष्ठः स्वप्नेऽपश्यच्च केशवम्
श्यामं विरजपद्माक्षं स्मेरास्यं पीतवाससम् ॥ ५२ ॥

कदाचित्स द्विजश्रेष्ठः स्वप्नेऽपश्यच्च केशवम्
श्यामं विरजपद्माक्षं स्मेरास्यं पीतवाससम् ॥ ५२ ॥

स्वर्णकुण्डलमञ्जीरकिरीटोज्ज्वलविग्रहम्
कौस्तुभोद्भासितोरस्कं वनमालाविभूषितम् ॥ ५३ ॥

स्वर्णकुण्डलमञ्जीरकिरीटोज्ज्वलविग्रहम्
कौस्तुभोद्भासितोरस्कं वनमालाविभूषितम् ॥ ५३ ॥

चतुर्बाहुं शङ्खचक्रगदापद्मधरं प्रभुम्
समस्तैर्लक्षणैर्युक्तं स्वर्णयज्ञोपवीतिनम् ॥ ५४ ॥

चतुर्बाहुं शङ्खचक्रगदापद्मधरं प्रभुम्
समस्तैर्लक्षणैर्युक्तं स्वर्णयज्ञोपवीतिनम् ॥ ५४ ॥

सम्प्राप्य दर्शनं स्वप्ने स विप्रो जगतीपतेः
कृताञ्जलिस्तमस्तौषीद्रोमाञ्चिततनुर्मुदा ॥ ५५ ॥

सम्प्राप्य दर्शनं स्वप्ने स विप्रो जगतीपतेः
कृताञ्जलिस्तमस्तौषीद्रोमाञ्चिततनुर्मुदा ॥ ५५ ॥

तुभ्यं नमोऽस्तु जगतः सकलस्यभर्त्त्रे सल्लोकशोकभयरोगविनाशनाय
नारायणाय कमलाहृदयप्रियाय धर्मार्थकामपरमामृतदाय तुभ्यम् ॥ ५६ ॥

तुभ्यं नमोऽस्तु जगतः सकलस्यभर्त्त्रे सल्लोकशोकभयरोगविनाशनाय
नारायणाय कमलाहृदयप्रियाय धर्मार्थकामपरमामृतदाय तुभ्यम् ॥ ५६ ॥

पापानि चैव सकलानि मया कृतानि मत्तेन मोहवशगेन सदा मुरारे
तस्माद्बिभेमि जगदम्बुनिधेर्गभीरान्मामुद्धरस्व निजभक्तितरीं प्रदाय ॥ ५७ ॥

पापानि चैव सकलानि मया कृतानि मत्तेन मोहवशगेन सदा मुरारे
तस्माद्बिभेमि जगदम्बुनिधेर्गभीरान्मामुद्धरस्व निजभक्तितरीं प्रदाय ॥ ५७ ॥

जानामि यद्यपि हरे दुरितं मनुष्यो व्यामोहमाशुचलभे भुवि कैटभारे
पापं तथापि च मुदा सततं करोमि तस्मान्न कोऽप्यहमिवास्ति जनो विमूढः ॥ ५८ ॥

जानामि यद्यपि हरे दुरितं मनुष्यो व्यामोहमाशुचलभे भुवि कैटभारे
पापं तथापि च मुदा सततं करोमि तस्मान्न कोऽप्यहमिवास्ति जनो विमूढः ॥ ५८ ॥

पुण्यद्रुमः सुखफलं सहसैव धत्ते किं वेद्मि नेति नृहरे कृतपातकोऽहम्
पुष्पद्रुमार्पणविधौ न ममास्ति वित्तं नाथ प्रसीद भगवन्किमहं करोमि ॥ ५९ ॥

पुण्यद्रुमः सुखफलं सहसैव धत्ते किं वेद्मि नेति नृहरे कृतपातकोऽहम्
पुष्पद्रुमार्पणविधौ न ममास्ति वित्तं नाथ प्रसीद भगवन्किमहं करोमि ॥ ५९ ॥

त्वत्पादपद्मयुगलं परमामृतस्य स्थानं विहाय मम चित्तमधुव्रतोऽयम्
नारीमुखं व्रजति देवमृतिप्रदं यच्छ्लेष्मप्रकीर्णमनिशं कमलभ्रमेण ॥ ६० ॥

त्वत्पादपद्मयुगलं परमामृतस्य स्थानं विहाय मम चित्तमधुव्रतोऽयम्
नारीमुखं व्रजति देवमृतिप्रदं यच्छ्लेष्मप्रकीर्णमनिशं कमलभ्रमेण ॥ ६० ॥

पाणिःप्रदानरहितोऽनृतभाषिवक्त्रं कर्णौ च पापश्रवणाय सदैव दक्षौ
दोषानिमान्मम हरे हर सेवकस्य यस्मान्नु नाथ शरणागतदोषहन्ता ॥ ६१ ॥

पाणिःप्रदानरहितोऽनृतभाषिवक्त्रं कर्णौ च पापश्रवणाय सदैव दक्षौ
दोषानिमान्मम हरे हर सेवकस्य यस्मान्नु नाथ शरणागतदोषहन्ता ॥ ६१ ॥

संसारघोरजलधौ नृहरे कदाचित्त्वद्भक्तिनौरिह मया सुदृढा च लब्धा
तत्रापि दैववशगोऽहमहो दुरात्मा वर्तेत एव सततं ममदुःखकालः ॥ ६२ ॥

संसारघोरजलधौ नृहरे कदाचित्त्वद्भक्तिनौरिह मया सुदृढा च लब्धा
तत्रापि दैववशगोऽहमहो दुरात्मा वर्तेत एव सततं ममदुःखकालः ॥ ६२ ॥

संसारपारगमनाय लसत्पथोऽस्ति किं सर्वदुःखरहितः सदयः प्रसन्नः
अन्धीकृतस्य मम मोहमहत्तमिस्रैर्दृष्टिस्त्वयीह न कदापि च याति विष्णो ॥ ६३ ॥

संसारपारगमनाय लसत्पथोऽस्ति किं सर्वदुःखरहितः सदयः प्रसन्नः
अन्धीकृतस्य मम मोहमहत्तमिस्रैर्दृष्टिस्त्वयीह न कदापि च याति विष्णो ॥ ६३ ॥

पापात्मनोऽपि मम चित्तमिदं मुरारे नष्टं विनष्टजनकष्टविनष्टिकारि
यस्त्वां समस्तसुरवन्दितपादपद्म स्वप्नेऽपि केशिमथनाद्य विभो समीक्षे ॥ ६४ ॥

पापात्मनोऽपि मम चित्तमिदं मुरारे नष्टं विनष्टजनकष्टविनष्टिकारि
यस्त्वां समस्तसुरवन्दितपादपद्म स्वप्नेऽपि केशिमथनाद्य विभो समीक्षे ॥ ६४ ॥

व्यास उवाच-
इति तेन स्तुतो देवो भगवान्कमलापतिः
उवाच वाक्यं वाक्यज्ञः संसारार्णवतारकः ॥ ६५ ॥

व्यास उवाच-
इति तेन स्तुतो देवो भगवान्कमलापतिः
उवाच वाक्यं वाक्यज्ञः संसारार्णवतारकः ॥ ६५ ॥

श्रीभगवानुवाच-
भक्तिभिस्तव विप्रेन्द्र तुष्टोऽहं नित्यमेव च
तस्मात्तवाचिरेणैव सर्वं भद्रं भविष्यति ॥ ६६ ॥

श्रीभगवानुवाच-
भक्तिभिस्तव विप्रेन्द्र तुष्टोऽहं नित्यमेव च
तस्मात्तवाचिरेणैव सर्वं भद्रं भविष्यति ॥ ६६ ॥

पापिनोऽपि तवोद्धारो मया पूर्वं कृतो द्विज
अधुना मम भक्तोऽसि न विपत्तिर्भविष्यति ॥ ६७ ॥

पापिनोऽपि तवोद्धारो मया पूर्वं कृतो द्विज
अधुना मम भक्तोऽसि न विपत्तिर्भविष्यति ॥ ६७ ॥

ब्राह्मण उवाच
कोऽहं तस्थौ पुरा विष्णो किं वा पापं मया कृतम्
पापिनोऽपि ममोद्धारः कथं पूर्वं त्वया कृतः ॥ ६८ ॥

ब्राह्मण उवाच
कोऽहं तस्थौ पुरा विष्णो किं वा पापं मया कृतम्
पापिनोऽपि ममोद्धारः कथं पूर्वं त्वया कृतः ॥ ६८ ॥

संसारेऽस्मिन्कथं जातो जनितोऽहं कथं त्वया
एतत्सर्वं विभो ब्रूहि यतस्त्वं सदयः सदा ॥ ६९ ॥

संसारेऽस्मिन्कथं जातो जनितोऽहं कथं त्वया
एतत्सर्वं विभो ब्रूहि यतस्त्वं सदयः सदा ॥ ६९ ॥

श्रीभगवानुवाच-
अप्रकाश्यमिदं गुह्यं यद्यपि द्विजसत्तम
तथापि तव वात्सल्यान्निगदामि निशामय ॥ ७० ॥

श्रीभगवानुवाच-
अप्रकाश्यमिदं गुह्यं यद्यपि द्विजसत्तम
तथापि तव वात्सल्यान्निगदामि निशामय ॥ ७० ॥

पुरा त्वं ब्राह्मणश्रेष्ठ पक्षिवंशसमुद्भवः
भूतोऽसि भूमिभागेषु निजकर्मविपाकतः ॥ ७१ ॥

पुरा त्वं ब्राह्मणश्रेष्ठ पक्षिवंशसमुद्भवः
भूतोऽसि भूमिभागेषु निजकर्मविपाकतः ॥ ७१ ॥

क्षुधया तृषया वापि सततं व्याकुलो भवान्
बभ्राम भक्षयन्कीटान्निर्झरोष्णोदकं तथा ॥ ७२ ॥

क्षुधया तृषया वापि सततं व्याकुलो भवान्
बभ्राम भक्षयन्कीटान्निर्झरोष्णोदकं तथा ॥ ७२ ॥

नानादुःखं सदा भुञ्जन्पक्षियोनौ समुद्भवः
चतुर्वर्षसहस्राणि स्थितोऽसि त्वं पुरा क्षितौ ॥ ७३ ॥

नानादुःखं सदा भुञ्जन्पक्षियोनौ समुद्भवः
चतुर्वर्षसहस्राणि स्थितोऽसि त्वं पुरा क्षितौ ॥ ७३ ॥

एकदा कुलभद्राख्यो ब्राह्मणः सर्वतत्ववित्
पूजयामास मां भक्त्या नैवेद्याद्यैर्नदीतटे ॥ ७४ ॥

एकदा कुलभद्राख्यो ब्राह्मणः सर्वतत्ववित्
पूजयामास मां भक्त्या नैवेद्याद्यैर्नदीतटे ॥ ७४ ॥

समभ्यर्च्य स विप्रेन्द्रो मम नैवेद्यतन्दुलम्
ययौ तत्रैव निक्षिप्य भूय एव निजं गृहम् ॥ ७५ ॥

समभ्यर्च्य स विप्रेन्द्रो मम नैवेद्यतन्दुलम्
ययौ तत्रैव निक्षिप्य भूय एव निजं गृहम् ॥ ७५ ॥

ततो वृक्षात्समागत्य क्षुधिना पक्षिणा त्वया
मम नैवेद्यसम्बन्धि भक्षितं सर्वतन्दुलम् ॥ ७६ ॥

ततो वृक्षात्समागत्य क्षुधिना पक्षिणा त्वया
मम नैवेद्यसम्बन्धि भक्षितं सर्वतन्दुलम् ॥ ७६ ॥

भुक्त्वैव सद्यो मुक्तोऽसि पातकैरतिदारुणैः
कदाचित्प्राप्तकालस्त्वं कालधर्मगतो द्विज ॥ ७७ ॥

भुक्त्वैव सद्यो मुक्तोऽसि पातकैरतिदारुणैः
कदाचित्प्राप्तकालस्त्वं कालधर्मगतो द्विज ॥ ७७ ॥

त्वामानेतुं मया दूताः प्रेषिताः सर्वथा निजाः
ततो रथे समारोप्य भवन्तं नष्टकल्मषम् ॥ ७८ ॥

त्वामानेतुं मया दूताः प्रेषिताः सर्वथा निजाः
ततो रथे समारोप्य भवन्तं नष्टकल्मषम् ॥ ७८ ॥

सद्यो दूतगणाः सर्वे समायाताः परं पदम्
युगकोटिसहस्राणि स्थितोऽसि मम सन्निधौ ॥ ७९ ॥

सद्यो दूतगणाः सर्वे समायाताः परं पदम्
युगकोटिसहस्राणि स्थितोऽसि मम सन्निधौ ॥ ७९ ॥

भुञ्जन्सुखानि सर्वाणि दुर्ल्लभानि सुरैरपि
ततो यातोऽसि विप्रेन्द्र विशुद्धे ब्राह्मणान्वये ॥ ८० ॥

भुञ्जन्सुखानि सर्वाणि दुर्ल्लभानि सुरैरपि
ततो यातोऽसि विप्रेन्द्र विशुद्धे ब्राह्मणान्वये ॥ ८० ॥

तत्रापि मयि भक्तिस्ते जातातिसुदृढा पुनः
क्रियायोगेन मां नित्यं समाराध्य द्विजोत्तम ॥ ८१ ॥

तत्रापि मयि भक्तिस्ते जातातिसुदृढा पुनः
क्रियायोगेन मां नित्यं समाराध्य द्विजोत्तम ॥ ८१ ॥

आयुषोन्ते मत्प्रसादान्मामकं पदमाप्स्यसि
यदा तुष्टोऽस्म्यहं विप्र सपापात्मापि मुक्तिभाक् ॥ ८२ ॥

आयुषोन्ते मत्प्रसादान्मामकं पदमाप्स्यसि
यदा तुष्टोऽस्म्यहं विप्र सपापात्मापि मुक्तिभाक् ॥ ८२ ॥

कदाचिद्यस्य रुष्टोस्मि पुण्यात्मापि च पापभाक्
तस्माद्ब्राह्मण भद्रं ते भक्तोऽसि मम सुव्रत ॥ ८३ ॥

कदाचिद्यस्य रुष्टोस्मि पुण्यात्मापि च पापभाक्
तस्माद्ब्राह्मण भद्रं ते भक्तोऽसि मम सुव्रत ॥ ८३ ॥

दास्यामि ते परं स्थानं यदलभ्यं सुरैरपि
ब्राह्मण उवाच-
त्वत्प्रसादाच्छ्रुतं नाथ पूर्ववृत्तान्तमात्मनः ॥ ८४ ॥

दास्यामि ते परं स्थानं यदलभ्यं सुरैरपि
ब्राह्मण उवाच-
त्वत्प्रसादाच्छ्रुतं नाथ पूर्ववृत्तान्तमात्मनः ॥ ८४ ॥

इदानीं श्रोतुमिच्छामि यत्किञ्चिद्ब्रूहि तत्प्रभो
कस्य तुष्टोऽसि देवेन्द्र कस्य रुष्टोऽसि वा प्रभो ॥ ८५ ॥

इदानीं श्रोतुमिच्छामि यत्किञ्चिद्ब्रूहि तत्प्रभो
कस्य तुष्टोऽसि देवेन्द्र कस्य रुष्टोऽसि वा प्रभो ॥ ८५ ॥

महत्या कृपया सर्वमेतन्मे वक्तुमर्हसि
श्रीभगवानुवाच-
कर्मणा येनविप्रेन्द्र तुष्टिर्मे हृदि जायते ॥ ८६ ॥

महत्या कृपया सर्वमेतन्मे वक्तुमर्हसि
श्रीभगवानुवाच-
कर्मणा येनविप्रेन्द्र तुष्टिर्मे हृदि जायते ॥ ८६ ॥

क्रोधश्च तत्समस्तं च कथयामि समासतः
यो दयावान्द्विजश्रेष्ठ सर्वभूतेषु सर्वदा ॥ ८७ ॥

क्रोधश्च तत्समस्तं च कथयामि समासतः
यो दयावान्द्विजश्रेष्ठ सर्वभूतेषु सर्वदा ॥ ८७ ॥

अहङ्कारविहीनश्च तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्म कुर्यान्मदर्थं यो धर्मभक्तिसमन्वितः ॥ ८८ ॥

अहङ्कारविहीनश्च तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्म कुर्यान्मदर्थं यो धर्मभक्तिसमन्वितः ॥ ८८ ॥

ब्रूते मदर्थं यः शान्तं तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
मिष्टं वस्तु समासाद्य दत्वा मे यश्च मानवः ॥ ८९ ॥

ब्रूते मदर्थं यः शान्तं तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
मिष्टं वस्तु समासाद्य दत्वा मे यश्च मानवः ॥ ८९ ॥

मानापमाने सदृशस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
सर्वभूतशरीरस्थं यो मां जानाति मानवः ॥ ९० ॥

मानापमाने सदृशस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
सर्वभूतशरीरस्थं यो मां जानाति मानवः ॥ ९० ॥

परहिंसाविहीनो यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्माणि कुरुते यस्तु सुविचार्य पुनः पुनः ॥ ९१ ॥

परहिंसाविहीनो यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्माणि कुरुते यस्तु सुविचार्य पुनः पुनः ॥ ९१ ॥

गोब्राह्मणहितैषी यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
स्वयं निरुक्तं वचनं यत्नाद्यः परिपालयेत् ॥ ९२ ॥

गोब्राह्मणहितैषी यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
स्वयं निरुक्तं वचनं यत्नाद्यः परिपालयेत् ॥ ९२ ॥

प्रपन्नं याति यत्नाद्यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
ददात्यनुपकारिभ्यो दानानि द्विजसत्तम ॥ ९३ ॥

प्रपन्नं याति यत्नाद्यस्तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
ददात्यनुपकारिभ्यो दानानि द्विजसत्तम ॥ ९३ ॥

मयि चित्तं सदा यस्य तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्मणा येनतुष्टोऽस्मि निरुक्तं तत्समासतः ॥ ९४ ॥

मयि चित्तं सदा यस्य तस्य तुष्टोऽस्म्यहं सदा
कर्मणा येनतुष्टोऽस्मि निरुक्तं तत्समासतः ॥ ९४ ॥

रुष्टोऽस्मि कर्मणा येन विप्र वच्मि शृणुष्वतम्
परहिंसारतो यस्तु निर्द्दयः सर्वजन्तुषु ॥ ९५ ॥

रुष्टोऽस्मि कर्मणा येन विप्र वच्मि शृणुष्वतम्
परहिंसारतो यस्तु निर्द्दयः सर्वजन्तुषु ॥ ९५ ॥

अहंयुः सर्वदा क्रुद्धः समां नयति शत्रुताम्
असत्यभाषीक्रूरश्च परनिन्दापरस्तु यः ॥ ९६ ॥

अहंयुः सर्वदा क्रुद्धः समां नयति शत्रुताम्
असत्यभाषीक्रूरश्च परनिन्दापरस्तु यः ॥ ९६ ॥

कविवर्तनविध्वंसी समां नयति शत्रुताम्
अदृष्टदोषौ पितरौ स्त्रीभ्रातृभगिनी तथा ॥ ९७ ॥

कविवर्तनविध्वंसी समां नयति शत्रुताम्
अदृष्टदोषौ पितरौ स्त्रीभ्रातृभगिनी तथा ॥ ९७ ॥

मोहात्त्यजति यो मूढः समां नयति शत्रुताम्
पितृभिर्भर्त्सनं यस्तु कुरुते मूढधीर्नरः ॥ ९८ ॥

मोहात्त्यजति यो मूढः समां नयति शत्रुताम्
पितृभिर्भर्त्सनं यस्तु कुरुते मूढधीर्नरः ॥ ९८ ॥

गुर्ववज्ञाकरो विप्र समां नयति शत्रुताम्
आरामच्छेदिनो ये च जलाशयविलायिनः ॥ ९९ ॥

गुर्ववज्ञाकरो विप्र समां नयति शत्रुताम्
आरामच्छेदिनो ये च जलाशयविलायिनः ॥ ९९ ॥