०१५

नारायणस्य माहात्म्यं पुनर्वच्मि शृणु द्विज
यच्छ्रुत्वा सर्वपापेभ्यो मुक्तो भवति मानवः ॥ १ ॥

नारायणस्य माहात्म्यं पुनर्वच्मि शृणु द्विज
यच्छ्रुत्वा सर्वपापेभ्यो मुक्तो भवति मानवः ॥ १ ॥

विष्ण्वंशभूतं सकलं जगदेतद्दिवजोत्तम
तस्माद्विष्णुमयं धीराः पश्यन्ति परमार्थिनः ॥ २ ॥

विष्ण्वंशभूतं सकलं जगदेतद्दिवजोत्तम
तस्माद्विष्णुमयं धीराः पश्यन्ति परमार्थिनः ॥ २ ॥

ब्रह्मशङ्कररुद्राद्या विष्ण्वंशाः सकलाः सुराः
तस्मात्समस्तदेवार्चा विष्णुमेकं प्रपद्यते ॥ ३ ॥

ब्रह्मशङ्कररुद्राद्या विष्ण्वंशाः सकलाः सुराः
तस्मात्समस्तदेवार्चा विष्णुमेकं प्रपद्यते ॥ ३ ॥

स्मरतां विष्णुनामानि सर्वपापहराणि च
येनकेनाप्युपायेन विद्यते नाशुभं क्वचित् ॥ ४ ॥

स्मरतां विष्णुनामानि सर्वपापहराणि च
येनकेनाप्युपायेन विद्यते नाशुभं क्वचित् ॥ ४ ॥

सर्वमेव द्विजश्रेष्ठ कर्मणा पापमुच्यते
अनपायि इदं विष्णोः स्मरणं पापनाशनम् ॥ ५ ॥

सर्वमेव द्विजश्रेष्ठ कर्मणा पापमुच्यते
अनपायि इदं विष्णोः स्मरणं पापनाशनम् ॥ ५ ॥

स्वपन्भुञ्जन्वदंस्तिष्ठन्नुत्तिष्ठंश्च व्रजंस्तथा
स्मरेदविरतं विष्णुं मुमुक्षुर्वैष्णवोजनः॥ ६ ॥

स्वपन्भुञ्जन्वदंस्तिष्ठन्नुत्तिष्ठंश्च व्रजंस्तथा
स्मरेदविरतं विष्णुं मुमुक्षुर्वैष्णवोजनः॥ ६ ॥

उत्तुङ्गैर्मुनिभिः सर्वैः स्मरणे कमलापतेः
न कालनियमः प्रोक्तः सर्वदुःखविनाशनः ॥ ७ ॥

उत्तुङ्गैर्मुनिभिः सर्वैः स्मरणे कमलापतेः
न कालनियमः प्रोक्तः सर्वदुःखविनाशनः ॥ ७ ॥

नामप्रभावं विप्रर्षे केशवस्य महात्मनः
ब्रवीम्यहं समासेन सेतिहासं निशामय ॥ ८ ॥

नामप्रभावं विप्रर्षे केशवस्य महात्मनः
ब्रवीम्यहं समासेन सेतिहासं निशामय ॥ ८ ॥

आसीत्स परशुर्नाम पूर्वं कृतयुगे शुचिः
वैश्यो वैश्यकुलश्रेष्ठः समस्तगुणपारगः ॥ ९ ॥

आसीत्स परशुर्नाम पूर्वं कृतयुगे शुचिः
वैश्यो वैश्यकुलश्रेष्ठः समस्तगुणपारगः ॥ ९ ॥

स वैश्यो दैवयोगेन प्रथमे वयसि द्विज
जगाम वशतां मृत्योः कासश्वासगदार्दितः ॥ १० ॥

स वैश्यो दैवयोगेन प्रथमे वयसि द्विज
जगाम वशतां मृत्योः कासश्वासगदार्दितः ॥ १० ॥

जीवन्ती नाम तत्पत्नी सुमध्या नवयौवना
मृते भर्तरि तातस्य जगाम निलयं यतः ॥ ११ ॥

जीवन्ती नाम तत्पत्नी सुमध्या नवयौवना
मृते भर्तरि तातस्य जगाम निलयं यतः ॥ ११ ॥

सा जीवन्ती द्विजश्रेष्ठ नवयौवनगर्विता
गतिं चकार जारेषु बाध्यमानापि बान्धवैः ॥ १२ ॥

सा जीवन्ती द्विजश्रेष्ठ नवयौवनगर्विता
गतिं चकार जारेषु बाध्यमानापि बान्धवैः ॥ १२ ॥

व्रतस्य नियमं वापि गृहव्यापारमेव च
जारानुरक्तचित्ता सा तत्याज्य नवयौवना ॥ १३ ॥

व्रतस्य नियमं वापि गृहव्यापारमेव च
जारानुरक्तचित्ता सा तत्याज्य नवयौवना ॥ १३ ॥

अन्धीकृता सा कामेन सुश्रोणी पीवरस्तनी
धर्ममार्गं द्विजश्रेष्ठ न कदाचिद्ददर्श ह ॥ १४ ॥

अन्धीकृता सा कामेन सुश्रोणी पीवरस्तनी
धर्ममार्गं द्विजश्रेष्ठ न कदाचिद्ददर्श ह ॥ १४ ॥

दुःशीलां चैव तां दृष्ट्वा तत्पिता धर्मतत्परः
अपकीर्तिभयाद्भीरुरित्याहात्यन्त कोपवान् ॥ १५ ॥

दुःशीलां चैव तां दृष्ट्वा तत्पिता धर्मतत्परः
अपकीर्तिभयाद्भीरुरित्याहात्यन्त कोपवान् ॥ १५ ॥

दुष्टे पापिनि मद्वंशे सर्वदोषविवर्जिते
आसाद्य जन्म किमिति क्रियते पातकं त्वया ॥ १६ ॥

दुष्टे पापिनि मद्वंशे सर्वदोषविवर्जिते
आसाद्य जन्म किमिति क्रियते पातकं त्वया ॥ १६ ॥

यदि ते पातके चित्तं ह्यदितुं नैव एहि वै
अभद्रे गच्छ सदनाज्जहीहि मम मन्दिरम् ॥ १७ ॥

यदि ते पातके चित्तं ह्यदितुं नैव एहि वै
अभद्रे गच्छ सदनाज्जहीहि मम मन्दिरम् ॥ १७ ॥

तातेनेति निरुक्ता सा क्रोधारुणितलोचना
पितुर्गेहं परित्यज्य साजगाम यथासुखम् ॥ १८ ॥

तातेनेति निरुक्ता सा क्रोधारुणितलोचना
पितुर्गेहं परित्यज्य साजगाम यथासुखम् ॥ १८ ॥

अथ सा स्वेच्छया नारी भ्रमन्ती जारकाङ्क्षया
वेश्यावृत्तिं समाश्रित्य तस्थौ लज्जाविवर्जिता ॥ १९ ॥

अथ सा स्वेच्छया नारी भ्रमन्ती जारकाङ्क्षया
वेश्यावृत्तिं समाश्रित्य तस्थौ लज्जाविवर्जिता ॥ १९ ॥

पुलिन्दः शबरो वापि चाण्डालो वापि तद्गृहम्
आयाति तस्यास्तेनापि मुदा क्रीडति साऽसती ॥ २० ॥

पुलिन्दः शबरो वापि चाण्डालो वापि तद्गृहम्
आयाति तस्यास्तेनापि मुदा क्रीडति साऽसती ॥ २० ॥

परलोकभयं विप्र कदाचिदपि चेतसा
न चिन्तयामास च सा वारनारी यथाक्रमात् ॥ २१ ॥

परलोकभयं विप्र कदाचिदपि चेतसा
न चिन्तयामास च सा वारनारी यथाक्रमात् ॥ २१ ॥

कदाचिद्ब्राह्मणश्रेष्ठ कश्चिद्व्याधस्तदालये
शुकशावं समादाय विक्रयार्थं समाययौ ॥ २२ ॥

कदाचिद्ब्राह्मणश्रेष्ठ कश्चिद्व्याधस्तदालये
शुकशावं समादाय विक्रयार्थं समाययौ ॥ २२ ॥

सापि वाराङ्गना तं च शुकशावकमुत्तमम्
जगृहे परमप्रीत्या धनैः सम्पूज्य लुब्धकम् ॥ २३ ॥

सापि वाराङ्गना तं च शुकशावकमुत्तमम्
जगृहे परमप्रीत्या धनैः सम्पूज्य लुब्धकम् ॥ २३ ॥

तद्योग्याहारदानेन वारस्त्री नित्यमेव सा
शुकस्य पोषणं चक्रे तस्य जातकुतूहला ॥ २४ ॥

तद्योग्याहारदानेन वारस्त्री नित्यमेव सा
शुकस्य पोषणं चक्रे तस्य जातकुतूहला ॥ २४ ॥

वाराङ्गनानपत्या सा तमेव शुकशावकम्
मत्वा पुत्रमिवात्मानं चक्रे तत्प्रतिपालनम् ॥ २५ ॥

वाराङ्गनानपत्या सा तमेव शुकशावकम्
मत्वा पुत्रमिवात्मानं चक्रे तत्प्रतिपालनम् ॥ २५ ॥

सोऽपि पक्षी द्विजश्रेष्ठ नित्यमेव तदाज्ञया
ज्ञातिवच्चित्तवात्सल्य व्यवहारं करोति च ॥ २६ ॥

सोऽपि पक्षी द्विजश्रेष्ठ नित्यमेव तदाज्ञया
ज्ञातिवच्चित्तवात्सल्य व्यवहारं करोति च ॥ २६ ॥

ततोऽसौ लब्धभावश्च शुको गणिकया तदा
रामेति सततं नाम पाठ्यते सुन्दराक्षरम् ॥ २७ ॥

ततोऽसौ लब्धभावश्च शुको गणिकया तदा
रामेति सततं नाम पाठ्यते सुन्दराक्षरम् ॥ २७ ॥

रामनाम परं ब्रह्म सर्वदेवाधिकं महत्
समस्तपातकध्वंसि स शुकस्तु सदा पठन् ॥ २८ ॥

रामनाम परं ब्रह्म सर्वदेवाधिकं महत्
समस्तपातकध्वंसि स शुकस्तु सदा पठन् ॥ २८ ॥

रामोच्चारणमात्रेण तयोश्च शुकवेश्ययोः
विनष्टमभवत्पापं सर्वमेव सुदारुणम् ॥ २९ ॥

रामोच्चारणमात्रेण तयोश्च शुकवेश्ययोः
विनष्टमभवत्पापं सर्वमेव सुदारुणम् ॥ २९ ॥

कदाचिद्वारमुख्या सा शुकोऽपि च द्विजोत्तम
उभावपि च पञ्चत्वमेककाले गतौ ततः ॥ ३० ॥

कदाचिद्वारमुख्या सा शुकोऽपि च द्विजोत्तम
उभावपि च पञ्चत्वमेककाले गतौ ततः ॥ ३० ॥

समानेतुं ततस्तौ तु विहिताखिलपातकौ
किङ्करान्प्रेषयामास चण्डाद्यान्धर्मराट्ततः ॥ ३१ ॥

समानेतुं ततस्तौ तु विहिताखिलपातकौ
किङ्करान्प्रेषयामास चण्डाद्यान्धर्मराट्ततः ॥ ३१ ॥

ततस्ते किङ्कराः सर्वे चण्डाद्याः अतिवेगिनः
यमाज्ञया समायाताः पाशमुद्गरपाणयः ॥ ३२ ॥

ततस्ते किङ्कराः सर्वे चण्डाद्याः अतिवेगिनः
यमाज्ञया समायाताः पाशमुद्गरपाणयः ॥ ३२ ॥

आनेतुं तौ समायाताः सर्वे विष्णुपराक्रमाः
पाशबद्धौ तु तौ दृष्ट्वा पतितौ विष्णुकिङ्कराः ॥ ३३ ॥

आनेतुं तौ समायाताः सर्वे विष्णुपराक्रमाः
पाशबद्धौ तु तौ दृष्ट्वा पतितौ विष्णुकिङ्कराः ॥ ३३ ॥

ऊचुर्वाक्यमिदं क्रुद्धा यमदूतान्सुरासदान् ॥ ३४ ॥

ऊचुर्वाक्यमिदं क्रुद्धा यमदूतान्सुरासदान् ॥ ३४ ॥

विष्णुदूता ऊचुः -
अहो चित्रमिदं वाक्यं यमदूता मुखाच्छ्रुतम् ॥ ३५ ॥

विष्णुदूता ऊचुः -
अहो चित्रमिदं वाक्यं यमदूता मुखाच्छ्रुतम् ॥ ३५ ॥

भक्तावपि हरेरेतौ दण्ड्यौ भास्करसूनुना
अहो चरित्रं दुष्टानां कदाचिदपि नोत्तमम् ॥ ३६ ॥

भक्तावपि हरेरेतौ दण्ड्यौ भास्करसूनुना
अहो चरित्रं दुष्टानां कदाचिदपि नोत्तमम् ॥ ३६ ॥

यत्नादपि यतो हिंसां कुर्वन्ति सततं सताम्
दुष्टानां कृतपापानां चरित्रमिदमद्भुतम् ॥ ३७ ॥

यत्नादपि यतो हिंसां कुर्वन्ति सततं सताम्
दुष्टानां कृतपापानां चरित्रमिदमद्भुतम् ॥ ३७ ॥

निष्पापमपि पश्यन्ति पुण्यात्मानोऽखिलं जगत्
पापिनस्तु न पश्यन्ति कृतपापमिवाखिलम् ॥ ३८ ॥

निष्पापमपि पश्यन्ति पुण्यात्मानोऽखिलं जगत्
पापिनस्तु न पश्यन्ति कृतपापमिवाखिलम् ॥ ३८ ॥

श्रुत्वा पुण्यात्मनां पुण्यमभितृप्यन्ति धर्मिणः
तृप्यन्ति पातकं श्रुत्वा पापिनां पापिनो जनाः ॥ ३९ ॥

श्रुत्वा पुण्यात्मनां पुण्यमभितृप्यन्ति धर्मिणः
तृप्यन्ति पातकं श्रुत्वा पापिनां पापिनो जनाः ॥ ३९ ॥

पापचर्चां समाकर्ण्य यथा तृप्यन्ति पापिनः
न तृप्यन्ति यथा प्राप्य स्वर्णभारशतान्यपि ॥ ४० ॥

पापचर्चां समाकर्ण्य यथा तृप्यन्ति पापिनः
न तृप्यन्ति यथा प्राप्य स्वर्णभारशतान्यपि ॥ ४० ॥

अहो बलवती माया महाविष्णोर्महात्मनः
आत्मपीडाकरमपि पापं कुर्वन्ति ते द्विज ॥ ४१ ॥

अहो बलवती माया महाविष्णोर्महात्मनः
आत्मपीडाकरमपि पापं कुर्वन्ति ते द्विज ॥ ४१ ॥

व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा विष्णुदूतास्ते विष्णुभक्ति परायणाः
छिन्नवन्तस्तयोर्विप्र बन्धनं चक्रधारया ॥ ४२ ॥

व्यास उवाच-
इत्युक्त्वा विष्णुदूतास्ते विष्णुभक्ति परायणाः
छिन्नवन्तस्तयोर्विप्र बन्धनं चक्रधारया ॥ ४२ ॥

ततस्तु शमनप्रेष्याः क्रुद्धास्ते वह्निसन्न्निभाः
ववर्षुः सहसा तत्र ज्वलदङ्गारसञ्चयान् ॥ ४३ ॥

ततस्तु शमनप्रेष्याः क्रुद्धास्ते वह्निसन्न्निभाः
ववर्षुः सहसा तत्र ज्वलदङ्गारसञ्चयान् ॥ ४३ ॥

दण्ड उवाच-
विहितं च मयाप्येवं शुकं वेश्यां च पापिनीम्
नेतुं यूयं समायाता इत्यद्भुतमिवाभवत् ॥ ४४ ॥

दण्ड उवाच-
विहितं च मयाप्येवं शुकं वेश्यां च पापिनीम्
नेतुं यूयं समायाता इत्यद्भुतमिवाभवत् ॥ ४४ ॥

नूनमेतौ यदा नेतुं यूयमिच्छतसत्तमाः
तदा कुरुत सङ्ग्राममस्माभिः सह सम्प्रति ॥ ४५ ॥

नूनमेतौ यदा नेतुं यूयमिच्छतसत्तमाः
तदा कुरुत सङ्ग्राममस्माभिः सह सम्प्रति ॥ ४५ ॥

इत्युक्त्वा रामदूतास्ते बलिनो विधृतायुधाः
सिंहनादैर्दिशः सर्वे पूरयामासुरुद्धताः ॥ ४६ ॥

इत्युक्त्वा रामदूतास्ते बलिनो विधृतायुधाः
सिंहनादैर्दिशः सर्वे पूरयामासुरुद्धताः ॥ ४६ ॥

विष्णुदूता महात्मानः सुप्रतीकादयस्तथा
शङ्खनादैः सुललितैश्चक्रुः शब्दमयं जगत् ॥ ४७ ॥

विष्णुदूता महात्मानः सुप्रतीकादयस्तथा
शङ्खनादैः सुललितैश्चक्रुः शब्दमयं जगत् ॥ ४७ ॥

याम्यैस्ततो महादूतैर्धनुर्मुक्तैः शिलीमुखैः
छादिता विष्णुदूतास्ते सङ्ग्रामेऽत्यन्तदारुणे ॥ ४८ ॥

याम्यैस्ततो महादूतैर्धनुर्मुक्तैः शिलीमुखैः
छादिता विष्णुदूतास्ते सङ्ग्रामेऽत्यन्तदारुणे ॥ ४८ ॥

शूलान्यध्यक्षिपुः केचिच्छक्तिं केचिन्महार्णवे
केचिच्छरसहस्राणि केचिच्चक्राणि ते रुषा ॥ ४९ ॥

शूलान्यध्यक्षिपुः केचिच्छक्तिं केचिन्महार्णवे
केचिच्छरसहस्राणि केचिच्चक्राणि ते रुषा ॥ ४९ ॥

तैर्मुक्तानि महास्त्राणि विष्णुदूता महामराः
बाणान्विचूर्णयामासुर्गदाप्रहरणादिभिः ५० 7.15.50
ततो भागवतैरेतैर्याम्यानां चक्रधारया
केषाञ्चिच्चरणाश्छिन्नाः केषाञ्चिद्बाहवस्तथा ॥ ५१ ॥

तैर्मुक्तानि महास्त्राणि विष्णुदूता महामराः
बाणान्विचूर्णयामासुर्गदाप्रहरणादिभिः ५० 7.15.50
ततो भागवतैरेतैर्याम्यानां चक्रधारया
केषाञ्चिच्चरणाश्छिन्नाः केषाञ्चिद्बाहवस्तथा ॥ ५१ ॥

केचिद्विच्छिन्नशिरसः केचिन्निर्भिन्नवक्षसः
अत्यद्भुत क्षताः केचिद्व्यास्याः पेतुर्गतासवः ॥ ५२ ॥

केचिद्विच्छिन्नशिरसः केचिन्निर्भिन्नवक्षसः
अत्यद्भुत क्षताः केचिद्व्यास्याः पेतुर्गतासवः ॥ ५२ ॥

छिन्नैकचरणाः केचित्केचिच्छिन्नैकपाणयः
सन्त्यज्य सहसा याम्याः सङ्ग्रामाच्च प्रदुद्रुवुः ॥ ५३ ॥

छिन्नैकचरणाः केचित्केचिच्छिन्नैकपाणयः
सन्त्यज्य सहसा याम्याः सङ्ग्रामाच्च प्रदुद्रुवुः ॥ ५३ ॥

तानालोक्य ततो दूतान्पलायनपरायणान्
प्रविवेश रुषा चण्डः सङ्ग्रामं धृतमुद्गरः ॥ ५४ ॥

तानालोक्य ततो दूतान्पलायनपरायणान्
प्रविवेश रुषा चण्डः सङ्ग्रामं धृतमुद्गरः ॥ ५४ ॥

यमदूतगणश्रेष्ठश्चण्डोऽत्यन्त प्रतापवान्
ताडयामास शतशो मुद्गरैर्विष्णुकिङ्करान् ॥ ५५ ॥

यमदूतगणश्रेष्ठश्चण्डोऽत्यन्त प्रतापवान्
ताडयामास शतशो मुद्गरैर्विष्णुकिङ्करान् ॥ ५५ ॥

अथ भागवता दूता निशितायुधवर्षणैः
ववर्षुस्तरसा क्रुद्धास्तं चण्डं चण्डविक्रमम् ॥ ५६ ॥

अथ भागवता दूता निशितायुधवर्षणैः
ववर्षुस्तरसा क्रुद्धास्तं चण्डं चण्डविक्रमम् ॥ ५६ ॥

मुद्गरेण ततश्चण्डो विष्णुदूतान्पृथक्पृथक्
ताडयामास विगलद्रक्तसंसिक्तविग्रहः ॥ ५७ ॥

मुद्गरेण ततश्चण्डो विष्णुदूतान्पृथक्पृथक्
ताडयामास विगलद्रक्तसंसिक्तविग्रहः ॥ ५७ ॥

चण्डेन ताडितास्तेन दूता भगवतो युधि
त्यक्तसत्वाः पृष्ठभागं सुप्रकाशस्य वै ययुः ॥ ५८ ॥

चण्डेन ताडितास्तेन दूता भगवतो युधि
त्यक्तसत्वाः पृष्ठभागं सुप्रकाशस्य वै ययुः ॥ ५८ ॥

सुप्रकाशस्ततः क्रुद्धो जपापुष्पनिभेक्षणः
प्रविवेश रणे युद्धं गदापाणिर्महाबलः ॥ ५९ ॥

सुप्रकाशस्ततः क्रुद्धो जपापुष्पनिभेक्षणः
प्रविवेश रणे युद्धं गदापाणिर्महाबलः ॥ ५९ ॥

ताडयामास सङ्क्रुद्धो विष्णुतुल्यपराक्रमः
मुद्गराच्चण्डहस्ताच्च प्रेक्ष्य जनभयप्रदात् ॥ ६० ॥

ताडयामास सङ्क्रुद्धो विष्णुतुल्यपराक्रमः
मुद्गराच्चण्डहस्ताच्च प्रेक्ष्य जनभयप्रदात् ॥ ६० ॥

समुत्तस्थौ महाभीष्मः सधूमः पूतिगन्धवान्
स मुद्गरेण चण्डेन ताडितस्तस्य वेगिना॥ ६१ ॥

समुत्तस्थौ महाभीष्मः सधूमः पूतिगन्धवान्
स मुद्गरेण चण्डेन ताडितस्तस्य वेगिना॥ ६१ ॥

स्फुलिङ्गा वर्षणं सद्यो मुमोचात्यन्तभीतिदम्
ततः क्रुद्धेन चण्डोऽसौ तेनैव मुद्गरेण च ॥ ६२ ॥

स्फुलिङ्गा वर्षणं सद्यो मुमोचात्यन्तभीतिदम्
ततः क्रुद्धेन चण्डोऽसौ तेनैव मुद्गरेण च ॥ ६२ ॥

ताडयामास विप्रर्षे सुप्रकाशं महाबलम्
सुप्रकाशस्ततो विप्र व्यथां विस्मृत्य कोपवान् ॥ ६३ ॥

ताडयामास विप्रर्षे सुप्रकाशं महाबलम्
सुप्रकाशस्ततो विप्र व्यथां विस्मृत्य कोपवान् ॥ ६३ ॥

गदया ताडयामास चण्डं शमनकिङ्करम्
तेन प्रताडितश्चण्डस्तत्र रक्तः परिप्लुतः ॥ ६४ ॥

गदया ताडयामास चण्डं शमनकिङ्करम्
तेन प्रताडितश्चण्डस्तत्र रक्तः परिप्लुतः ॥ ६४ ॥

पपात मूर्च्छितो भूमौ बालार्क इव जैमिने
याम्यदूतास्ततस्ते च चण्डमादाय मूर्च्छितम् ॥ ६५ ॥

पपात मूर्च्छितो भूमौ बालार्क इव जैमिने
याम्यदूतास्ततस्ते च चण्डमादाय मूर्च्छितम् ॥ ६५ ॥

हाहाकारं प्रकुर्वन्तो युद्धाद्भीताः प्रदुद्रुवुः
विष्णुदूतास्ततो विप्र सर्वे चातिप्रहर्षिताः ॥ ६६ ॥

हाहाकारं प्रकुर्वन्तो युद्धाद्भीताः प्रदुद्रुवुः
विष्णुदूतास्ततो विप्र सर्वे चातिप्रहर्षिताः ॥ ६६ ॥

अथ शङ्खान्समादध्मुर्जैमिने द्विजसत्तम
यमदूतास्ततस्ते च शोणितौघपरिप्लुताः ॥ ६७ ॥

अथ शङ्खान्समादध्मुर्जैमिने द्विजसत्तम
यमदूतास्ततस्ते च शोणितौघपरिप्लुताः ॥ ६७ ॥

यमस्यसन्निधिं जग्मुः क्रन्दन्तो भयविह्वलाः ॥ ६८ ॥

यमस्यसन्निधिं जग्मुः क्रन्दन्तो भयविह्वलाः ॥ ६८ ॥

यमदूता ऊचुः-
सूर्यपुत्र महाबाहो तवाज्ञाकारिणो वयम्
तथापि विष्णुदूतैर्नः कृता दुर्गतिरीदृशी ॥ ६९ ॥

यमदूता ऊचुः-
सूर्यपुत्र महाबाहो तवाज्ञाकारिणो वयम्
तथापि विष्णुदूतैर्नः कृता दुर्गतिरीदृशी ॥ ६९ ॥

महापातकिनां श्रेष्ठौ प्रभो यद्यपि तौ खलु
रामनामप्रभावेण गतौ नारायणालयम् ॥ ७० ॥

महापातकिनां श्रेष्ठौ प्रभो यद्यपि तौ खलु
रामनामप्रभावेण गतौ नारायणालयम् ॥ ७० ॥

भवता दण्डनीया ये दुरात्मानः कृतैनसः
तेऽपि विष्णुपुरं यान्ति प्रभुत्वं तव किं तदा ॥ ७१ ॥

भवता दण्डनीया ये दुरात्मानः कृतैनसः
तेऽपि विष्णुपुरं यान्ति प्रभुत्वं तव किं तदा ॥ ७१ ॥

नास्माकं विष्णुदूतात्स्तैः कृतः परिभवस्त्वयम्
तवैव केवलं नाथ यतो वै किङ्करा वयम् ॥ ७२ ॥

नास्माकं विष्णुदूतात्स्तैः कृतः परिभवस्त्वयम्
तवैव केवलं नाथ यतो वै किङ्करा वयम् ॥ ७२ ॥

यम उवाच-
दूताः स्मरन्तौ तौ राम रामनामाक्षरद्वयम्
तदा न मे दण्डनीयौ तयोर्नारायणः प्रभुः ॥ ७३ ॥

यम उवाच-
दूताः स्मरन्तौ तौ राम रामनामाक्षरद्वयम्
तदा न मे दण्डनीयौ तयोर्नारायणः प्रभुः ॥ ७३ ॥

संसारे नास्ति तत्पापं यद्रामस्मरणैरपि
न याति सङ्क्षयं सद्यो दृढं शृणुत किङ्कराः ॥ ७४ ॥

संसारे नास्ति तत्पापं यद्रामस्मरणैरपि
न याति सङ्क्षयं सद्यो दृढं शृणुत किङ्कराः ॥ ७४ ॥

ये मानवाः प्रतिदिनं मधुसूदनस्य नामानि घोरदुरितौघविनाशनानि
भक्त्या स्मरन्ति विबुधप्रवरार्चितस्य ते पापिनोऽपि हि भटा मम नैव दण्ड्याः ॥ ७५ ॥

ये मानवाः प्रतिदिनं मधुसूदनस्य नामानि घोरदुरितौघविनाशनानि
भक्त्या स्मरन्ति विबुधप्रवरार्चितस्य ते पापिनोऽपि हि भटा मम नैव दण्ड्याः ॥ ७५ ॥

गोविन्द केशव हरे जगदीश विष्णो नारायणप्रणतवत्सलमाधवेति
भक्त्या वदन्ति पुरुषाः सततं क्षितौ ये दण्ड्या न ते मम भटा अतिपापिनोऽपि ॥ ७६ ॥

गोविन्द केशव हरे जगदीश विष्णो नारायणप्रणतवत्सलमाधवेति
भक्त्या वदन्ति पुरुषाः सततं क्षितौ ये दण्ड्या न ते मम भटा अतिपापिनोऽपि ॥ ७६ ॥

भक्तार्तिनाशनसुरेश्वरदीनबन्धो लक्ष्मीपते सकलपापविनाशकारिन्
एतद्वदान्तसततं भुवि ये मनुष्यास्ते पापिनोऽपि न भटा मम दण्डनीयाः ॥ ७७ ॥

भक्तार्तिनाशनसुरेश्वरदीनबन्धो लक्ष्मीपते सकलपापविनाशकारिन्
एतद्वदान्तसततं भुवि ये मनुष्यास्ते पापिनोऽपि न भटा मम दण्डनीयाः ॥ ७७ ॥

दामोदरेश्वरमुखामरवृन्दसेव्य श्रीवासुदेव पुरुषोत्तम माधवेति
येषां वदन्ति वदनेषु सदैव शब्दा दूता नमाम्यहमपि प्रतिवासरं तान् ॥ ७८ ॥

दामोदरेश्वरमुखामरवृन्दसेव्य श्रीवासुदेव पुरुषोत्तम माधवेति
येषां वदन्ति वदनेषु सदैव शब्दा दूता नमाम्यहमपि प्रतिवासरं तान् ॥ ७८ ॥

नारायणस्य जगदेकपतेर्मुरारेश्चर्चासु चित्तमतिहार्द्दि नृणां च येषाम्
तेषामहं च सततं सुभटा ह्यधीनो ये ते प्रफुल्लकमलेक्षणरूपभाजः ॥ ७९ ॥

नारायणस्य जगदेकपतेर्मुरारेश्चर्चासु चित्तमतिहार्द्दि नृणां च येषाम्
तेषामहं च सततं सुभटा ह्यधीनो ये ते प्रफुल्लकमलेक्षणरूपभाजः ॥ ७९ ॥

ये विष्णुपूजनरता हरिभक्तभक्ता एकादशीव्रतरताः कपटैर्विहीनाः
ये विष्णुपादसलिलं शिरसा वहन्ति ते पापिनोऽपि न भटा मम दण्डनीयाः ॥ ८० ॥

ये विष्णुपूजनरता हरिभक्तभक्ता एकादशीव्रतरताः कपटैर्विहीनाः
ये विष्णुपादसलिलं शिरसा वहन्ति ते पापिनोऽपि न भटा मम दण्डनीयाः ॥ ८० ॥

ये भुञ्जते भगवतो मधुसूदनस्य नैवेद्यशेषमखिलौघविनाशकारि
ये कर्णयोश्च शिरसिच्छदनं तुलस्या नित्यं वहन्ति च भटाः प्रणमाम्यहं तान् ॥ ८१ ॥

ये भुञ्जते भगवतो मधुसूदनस्य नैवेद्यशेषमखिलौघविनाशकारि
ये कर्णयोश्च शिरसिच्छदनं तुलस्या नित्यं वहन्ति च भटाः प्रणमाम्यहं तान् ॥ ८१ ॥

ये कृष्णपादकमलार्चनतत्पराश्च ये ब्राह्मणार्चनरता गुणसेविनश्च
ये दीनलोकहृदयातिसुखप्रदाश्च तेषामहं सततमेव भटा अधीनः ॥ ८२ ॥

ये कृष्णपादकमलार्चनतत्पराश्च ये ब्राह्मणार्चनरता गुणसेविनश्च
ये दीनलोकहृदयातिसुखप्रदाश्च तेषामहं सततमेव भटा अधीनः ॥ ८२ ॥

ये सत्यवाक्यकथनेषु सदानुरक्ता लोकप्रियाश्च शरणागतलोकपालाः
पश्यन्ति ये च सततं विषवत्परस्वं ते मानवा मम भटा न हि दण्डनीयाः॥ ८३ ॥

ये सत्यवाक्यकथनेषु सदानुरक्ता लोकप्रियाश्च शरणागतलोकपालाः
पश्यन्ति ये च सततं विषवत्परस्वं ते मानवा मम भटा न हि दण्डनीयाः॥ ८३ ॥

ये चान्नदाननिरताः सलिलप्रदाश्च भूमिप्रदा निखिललोकहितैषिणश्च
ये वृत्तिहीनजनतृप्तिकराः प्रशान्ता दूता न ते खलु कदापि च दण्डनीयाः ॥ ८४ ॥

ये चान्नदाननिरताः सलिलप्रदाश्च भूमिप्रदा निखिललोकहितैषिणश्च
ये वृत्तिहीनजनतृप्तिकराः प्रशान्ता दूता न ते खलु कदापि च दण्डनीयाः ॥ ८४ ॥

ये ज्ञातिपोषणरताः प्रियवादिनश्च ये दम्भकोपमदमत्सरहीनचित्ताः
ये पापदृष्टिरहिता विजितेन्द्रियाश्च तेषामहं न विदधामि कदापि चर्चाम् ॥ ८५ ॥

ये ज्ञातिपोषणरताः प्रियवादिनश्च ये दम्भकोपमदमत्सरहीनचित्ताः
ये पापदृष्टिरहिता विजितेन्द्रियाश्च तेषामहं न विदधामि कदापि चर्चाम् ॥ ८५ ॥

व्यास उवाच-
एवं प्रबोधितास्तेन यमेन यमकिङ्कराः
ज्ञातवन्तो जगद्भर्तुः प्रभावमतुलं हरेः ॥ ८६ ॥

व्यास उवाच-
एवं प्रबोधितास्तेन यमेन यमकिङ्कराः
ज्ञातवन्तो जगद्भर्तुः प्रभावमतुलं हरेः ॥ ८६ ॥

विष्णोर्नामानि विप्रेन्द्र सर्वदेवाधिकानि वै
तेषां मध्ये तु तत्त्वज्ञा रामनामवरं स्मृतम् ॥ ८७ ॥

विष्णोर्नामानि विप्रेन्द्र सर्वदेवाधिकानि वै
तेषां मध्ये तु तत्त्वज्ञा रामनामवरं स्मृतम् ॥ ८७ ॥

रामेत्यक्षरयुग्मं हि सर्वं मन्त्राधिकं द्विज
यदुच्चारणमात्रेण पापी याति पराङ्गतिम् ॥ ८८ ॥

रामेत्यक्षरयुग्मं हि सर्वं मन्त्राधिकं द्विज
यदुच्चारणमात्रेण पापी याति पराङ्गतिम् ॥ ८८ ॥

रामनामप्रभावं हि सर्वदेवप्रपूजनम्
महेश एव जानाति नान्यो जानाति जैमिने ॥ ८९ ॥

रामनामप्रभावं हि सर्वदेवप्रपूजनम्
महेश एव जानाति नान्यो जानाति जैमिने ॥ ८९ ॥

विष्णोर्नामसहस्राणां पठनाल्लभते फलम्
तत्फलं लभते मर्त्यो रामनामस्मरन्नपि ॥ ९० ॥

विष्णोर्नामसहस्राणां पठनाल्लभते फलम्
तत्फलं लभते मर्त्यो रामनामस्मरन्नपि ॥ ९० ॥

अहो चित्रं मनुष्याणां चरित्रमिदमुच्यते
रामेति मुक्तिदं नाम न स्मरन्ति दुराशयाः ॥ ९१ ॥

अहो चित्रं मनुष्याणां चरित्रमिदमुच्यते
रामेति मुक्तिदं नाम न स्मरन्ति दुराशयाः ॥ ९१ ॥

वक्तुं श्रमो न चाल्पोऽपि श्रोतुमत्यन्तसुन्दरम्
तथापि रामरामेति न वदन्ति दुराशयाः ॥ ९२ ॥

वक्तुं श्रमो न चाल्पोऽपि श्रोतुमत्यन्तसुन्दरम्
तथापि रामरामेति न वदन्ति दुराशयाः ॥ ९२ ॥

अत्यन्तदुःखलभ्यापि मुक्तिर्जगति मानवैः
लभ्यते रामनाम्नैव कर्मास्ति किमतः परम् ॥ ९३ ॥

अत्यन्तदुःखलभ्यापि मुक्तिर्जगति मानवैः
लभ्यते रामनाम्नैव कर्मास्ति किमतः परम् ॥ ९३ ॥

तावत्तिष्ठन्ति पापानि देहेषु देहिनां वर
रामरामेति यावद्वै न स्मरन्ति सुखप्रदम् ॥ ९४ ॥

तावत्तिष्ठन्ति पापानि देहेषु देहिनां वर
रामरामेति यावद्वै न स्मरन्ति सुखप्रदम् ॥ ९४ ॥

श्राद्धे च तर्पणे चैव बलिदाने तथोत्सवे
यज्ञे दाने व्रते चैव देवताराधनेऽपि च ॥ ९५ ॥

श्राद्धे च तर्पणे चैव बलिदाने तथोत्सवे
यज्ञे दाने व्रते चैव देवताराधनेऽपि च ॥ ९५ ॥

अन्येष्वपि च कार्येषु वैदिकेषु विचक्षणः
स्मरेद्यस्तत्फलप्रेप्सू रामरामेति भक्तितः ॥ ९६ ॥

अन्येष्वपि च कार्येषु वैदिकेषु विचक्षणः
स्मरेद्यस्तत्फलप्रेप्सू रामरामेति भक्तितः ॥ ९६ ॥

नमो रामायेति विप्रेन्द्र मन्त्रमोङ्कारपूर्वकम्
षडक्षरं जपेद्यस्तु सायुज्यं प्राप्यते हरेः ॥ ९७ ॥

नमो रामायेति विप्रेन्द्र मन्त्रमोङ्कारपूर्वकम्
षडक्षरं जपेद्यस्तु सायुज्यं प्राप्यते हरेः ॥ ९७ ॥

षडक्षरेण मन्त्रेण हरिपूजनकृन्नरः
सर्वान्कामानवाप्नोति प्रसादाच्चक्रपाणिनः ॥ ९८ ॥

षडक्षरेण मन्त्रेण हरिपूजनकृन्नरः
सर्वान्कामानवाप्नोति प्रसादाच्चक्रपाणिनः ॥ ९८ ॥

मृत्युकाले द्विजश्रेष्ठ रामरामेति यः स्मरेत्
स पापिष्ठोऽपि परमं मोक्षमाप्नोति मानवः ॥ ९९ ॥

मृत्युकाले द्विजश्रेष्ठ रामरामेति यः स्मरेत्
स पापिष्ठोऽपि परमं मोक्षमाप्नोति मानवः ॥ ९९ ॥