०१२

फाल्गुने ब्राह्मणश्रेष्ठ श्रीकृष्णं सुरवन्दितम्
पूजयेद्भक्तिभावेन प्रत्यहं वैष्णवो जनः ॥ १ ॥

फाल्गुने ब्राह्मणश्रेष्ठ श्रीकृष्णं सुरवन्दितम्
पूजयेद्भक्तिभावेन प्रत्यहं वैष्णवो जनः ॥ १ ॥

फाल्गुने स्नापयेद्यस्तु सर्पिषा देवकीसुतम्
फलं तस्य प्रवक्ष्यामि यतः सम्यङिनशामय ॥ २ ॥

फाल्गुने स्नापयेद्यस्तु सर्पिषा देवकीसुतम्
फलं तस्य प्रवक्ष्यामि यतः सम्यङिनशामय ॥ २ ॥

सर्वयज्ञफलं प्राप्य सर्वदानफलं तथा
अन्ते याति हरेः स्थानं सर्वपापविवर्जितः ॥ ३ ॥

सर्वयज्ञफलं प्राप्य सर्वदानफलं तथा
अन्ते याति हरेः स्थानं सर्वपापविवर्जितः ॥ ३ ॥

युगकोटिसहस्राणि भुक्त्त्वा भोगं हरेर्गृहे
तत्रैव मोक्षमाप्नोति सम्प्राप्य ज्ञानमुत्तमम् ॥ ४ ॥

युगकोटिसहस्राणि भुक्त्त्वा भोगं हरेर्गृहे
तत्रैव मोक्षमाप्नोति सम्प्राप्य ज्ञानमुत्तमम् ॥ ४ ॥

यस्तु यच्छति कृष्णाय शिशिरे गोपमूर्तये
तिलानां मोदकं दिव्यं स गच्छेद्धरिमन्दिरम् ॥ ५ ॥

यस्तु यच्छति कृष्णाय शिशिरे गोपमूर्तये
तिलानां मोदकं दिव्यं स गच्छेद्धरिमन्दिरम् ॥ ५ ॥

यो दुग्धलड्डुकान्दद्यात्केशवाय महात्मने
स पिबेदमृतं स्वर्गे मन्वन्तरशतावधि ॥ ६ ॥

यो दुग्धलड्डुकान्दद्यात्केशवाय महात्मने
स पिबेदमृतं स्वर्गे मन्वन्तरशतावधि ॥ ६ ॥

हरये ललितं खण्डं यस्तु यच्छति जैमिने
तस्य विष्णुः प्रसन्नात्मा छिनत्ति भवबन्धनम् ॥ ७ ॥

हरये ललितं खण्डं यस्तु यच्छति जैमिने
तस्य विष्णुः प्रसन्नात्मा छिनत्ति भवबन्धनम् ॥ ७ ॥

विचित्रं फलितं दिव्यं दद्याद्भगवते द्विज
अन्ते शक्रपुरं गत्वा स भवेत्सुरवन्दितः ॥ ८ ॥

विचित्रं फलितं दिव्यं दद्याद्भगवते द्विज
अन्ते शक्रपुरं गत्वा स भवेत्सुरवन्दितः ॥ ८ ॥

निर्मलां शर्करां यच्छेद्यस्तु कृष्णाय भक्तिमान्
स किं न लभते विप्र वासुदेवप्रसादतः ॥ ९ ॥

निर्मलां शर्करां यच्छेद्यस्तु कृष्णाय भक्तिमान्
स किं न लभते विप्र वासुदेवप्रसादतः ॥ ९ ॥

सुपक्वं फाल्गुने मासि मधुरं बदरीफलम्
यस्तु यच्छति कृष्णाय फलं तस्य निशामय ॥ १० ॥

सुपक्वं फाल्गुने मासि मधुरं बदरीफलम्
यस्तु यच्छति कृष्णाय फलं तस्य निशामय ॥ १० ॥

इह भुङ्क्ते सुखं सर्वं पुत्रपौत्रसमन्वितः
अन्ते हरेर्गृहं याति रथमारुह्य शोभनम् ॥ ११ ॥

इह भुङ्क्ते सुखं सर्वं पुत्रपौत्रसमन्वितः
अन्ते हरेर्गृहं याति रथमारुह्य शोभनम् ॥ ११ ॥

न दद्याद्गुडसंयुक्तं हरये बदरीफलम्
अज्ञानाद्ब्राह्मणश्रेष्ठ दद्याच्चेन्नारकीभवेत् ॥ १२ ॥

न दद्याद्गुडसंयुक्तं हरये बदरीफलम्
अज्ञानाद्ब्राह्मणश्रेष्ठ दद्याच्चेन्नारकीभवेत् ॥ १२ ॥

फाल्गुने मासि यो दद्याद्धरये दाडिमीफलम्
सुपक्वं तत्फलं विप्र वदतो मे निशामय ॥ १३ ॥

फाल्गुने मासि यो दद्याद्धरये दाडिमीफलम्
सुपक्वं तत्फलं विप्र वदतो मे निशामय ॥ १३ ॥

तत्र यावन्ति बीजानि तिष्ठन्ति दाडिमीफले
तावन्मन्वन्तरं विष्णोर्गृहे तिष्ठति भाग्यवान् ॥ १४ ॥

तत्र यावन्ति बीजानि तिष्ठन्ति दाडिमीफले
तावन्मन्वन्तरं विष्णोर्गृहे तिष्ठति भाग्यवान् ॥ १४ ॥

फाल्गुने मासि यो दद्याद्धरये गुडपिष्टकम्
स विज्ञेयो द्विजश्रेष्ठ वाजिमेधसहस्रकृत् ॥ १५ ॥

फाल्गुने मासि यो दद्याद्धरये गुडपिष्टकम्
स विज्ञेयो द्विजश्रेष्ठ वाजिमेधसहस्रकृत् ॥ १५ ॥

चैत्रे मासि द्विजश्रेष्ठ मधुना मधुसूदनम्
स्नापयेल्लभते मर्त्यस्तद्विष्णोः परमं पदम् ॥ १६ ॥

चैत्रे मासि द्विजश्रेष्ठ मधुना मधुसूदनम्
स्नापयेल्लभते मर्त्यस्तद्विष्णोः परमं पदम् ॥ १६ ॥

मधुना स्नापयेद्यस्तु नारायणमनामयम्
न चर्चा क्रियते तस्य कदाचिद्रविसूनुना ॥ १७ ॥

मधुना स्नापयेद्यस्तु नारायणमनामयम्
न चर्चा क्रियते तस्य कदाचिद्रविसूनुना ॥ १७ ॥

चैत्रे किंशुकपुष्पेण योऽर्चयेत्कमलापतिम्
तन्नाम चित्रगुप्तेन पञ्जिकायां न लिख्यते ॥ १८ ॥

चैत्रे किंशुकपुष्पेण योऽर्चयेत्कमलापतिम्
तन्नाम चित्रगुप्तेन पञ्जिकायां न लिख्यते ॥ १८ ॥

चैत्रके जगतामीशं कृष्णं तिलकपुष्पकैः
पूजतो नास्ति वै जन्म पुनरस्मिन्महीतले ॥ १९ ॥

चैत्रके जगतामीशं कृष्णं तिलकपुष्पकैः
पूजतो नास्ति वै जन्म पुनरस्मिन्महीतले ॥ १९ ॥

कृष्णवञ्जुलपुष्पेण सर्वदेवशिरोमणिम्
पूजयन्मनुजो विप्र लभते नापदं क्वचित् ॥ २० ॥

कृष्णवञ्जुलपुष्पेण सर्वदेवशिरोमणिम्
पूजयन्मनुजो विप्र लभते नापदं क्वचित् ॥ २० ॥

वासन्तीभिः सुगन्धीभिर्वसन्ते यस्तु पूजयेत्
भगवन्तं प्रसन्नात्मा स देवैरपि पूज्यते ॥ २१ ॥

वासन्तीभिः सुगन्धीभिर्वसन्ते यस्तु पूजयेत्
भगवन्तं प्रसन्नात्मा स देवैरपि पूज्यते ॥ २१ ॥

तथा किसलयैर्दिव्यैरखण्डैर्योऽर्चयेद्धरिम्
तं वन्दते समुत्थाय स्वयं पीठासनोपि च ॥ २२ ॥

तथा किसलयैर्दिव्यैरखण्डैर्योऽर्चयेद्धरिम्
तं वन्दते समुत्थाय स्वयं पीठासनोपि च ॥ २२ ॥

धात्रीपत्रैर्नवैर्यस्तु कोमलैर्हरिमर्चयेत्
अचिरेणैव लभते सकलं वाञ्छितं जनः ॥ २३ ॥

धात्रीपत्रैर्नवैर्यस्तु कोमलैर्हरिमर्चयेत्
अचिरेणैव लभते सकलं वाञ्छितं जनः ॥ २३ ॥

शाण्डिल्या खण्डपत्रैश्च धत्तूरैश्चार्कपुष्पकैः
योऽर्चयेद्विष्णुमीशं च स संसाराब्धिपारगः ॥ २४ ॥

शाण्डिल्या खण्डपत्रैश्च धत्तूरैश्चार्कपुष्पकैः
योऽर्चयेद्विष्णुमीशं च स संसाराब्धिपारगः ॥ २४ ॥

यो दद्याद्विष्णवे विप्र कदलीफलमुत्तमम्
शक्राद्यास्त्रिदशाः सर्वे वन्दन्ते तमहर्निशम् ॥ २५ ॥

यो दद्याद्विष्णवे विप्र कदलीफलमुत्तमम्
शक्राद्यास्त्रिदशाः सर्वे वन्दन्ते तमहर्निशम् ॥ २५ ॥

यो दद्याच्चैत्रके मासि भक्त्या गोपालरूपिणे
गोधूमपिष्टकं विप्र सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥ २६ ॥

यो दद्याच्चैत्रके मासि भक्त्या गोपालरूपिणे
गोधूमपिष्टकं विप्र सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥ २६ ॥

आयाते माधवे मासि पवित्रे माधव प्रिये
आमिषं मैथुनं तैलं विष्णुभक्तः परित्यजेत् ॥ २७ ॥

आयाते माधवे मासि पवित्रे माधव प्रिये
आमिषं मैथुनं तैलं विष्णुभक्तः परित्यजेत् ॥ २७ ॥

प्राप्तः समाचरेत्स्नानं माधवे मासि वैष्णवः
परित्यजेत्परान्नं च न कुर्याच्च द्विभोजनम् ॥ २८ ॥

प्राप्तः समाचरेत्स्नानं माधवे मासि वैष्णवः
परित्यजेत्परान्नं च न कुर्याच्च द्विभोजनम् ॥ २८ ॥

प्रभाते पूजयेद्विष्णुम्पू र्वोक्तविधिना द्विज
वैशाखे स्नापयेद्विष्णुं पुष्पवासितवारिणा ॥ २९ ॥

प्रभाते पूजयेद्विष्णुम्पू र्वोक्तविधिना द्विज
वैशाखे स्नापयेद्विष्णुं पुष्पवासितवारिणा ॥ २९ ॥

स्नापयेच्छीततोयेषु सन्ध्यापर्यन्तमच्युतम्
त्रिसन्ध्यं पूजयेद्भक्त्या नैवेद्यैर्विविधैः प्रभुम् ॥ ३० ॥

स्नापयेच्छीततोयेषु सन्ध्यापर्यन्तमच्युतम्
त्रिसन्ध्यं पूजयेद्भक्त्या नैवेद्यैर्विविधैः प्रभुम् ॥ ३० ॥

वैशाखे दमनस्रग्भिर्लक्ष्मीपतिरलङ्कृतः
न किं ददाति विप्रर्षे प्रसन्नः परमेश्वरः ॥ ३१ ॥

वैशाखे दमनस्रग्भिर्लक्ष्मीपतिरलङ्कृतः
न किं ददाति विप्रर्षे प्रसन्नः परमेश्वरः ॥ ३१ ॥

वैशाखे मासि यो दद्याद्यवान्नं चक्रपाणये
तस्य पुण्यानि सङ्ख्यातुं कः समर्थोऽस्ति पण्डितः ॥ ३२ ॥

वैशाखे मासि यो दद्याद्यवान्नं चक्रपाणये
तस्य पुण्यानि सङ्ख्यातुं कः समर्थोऽस्ति पण्डितः ॥ ३२ ॥

यत्किञ्चिन्माधवे मासि माधवप्रीतिहेतवे
दीयते माधवायैव तत्सर्वमक्षयं भवेत् ॥ ३३ ॥

यत्किञ्चिन्माधवे मासि माधवप्रीतिहेतवे
दीयते माधवायैव तत्सर्वमक्षयं भवेत् ॥ ३३ ॥

यदन्यत्सुकृतं कर्म क्रियते मासि माधवे
माधवप्रीतये विप्र क्षयस्तस्य न विद्यते ॥ ३४ ॥

यदन्यत्सुकृतं कर्म क्रियते मासि माधवे
माधवप्रीतये विप्र क्षयस्तस्य न विद्यते ॥ ३४ ॥

वैशाखे मासि यः कुर्यात्प्रपां माधवतुष्टये
दिनेदिनेऽश्वमेधस्य फलमाप्नोति मानवः ॥ ३५ ॥

वैशाखे मासि यः कुर्यात्प्रपां माधवतुष्टये
दिनेदिनेऽश्वमेधस्य फलमाप्नोति मानवः ॥ ३५ ॥

वैशाखो दुर्ल्लभो मासः सर्वकर्मफलप्रदः
पूजितव्यो हरिस्तत्र हित्वा कर्मशतान्यपि ॥ ३६ ॥

वैशाखो दुर्ल्लभो मासः सर्वकर्मफलप्रदः
पूजितव्यो हरिस्तत्र हित्वा कर्मशतान्यपि ॥ ३६ ॥

एकाहमपि यः पूजां वैशाखे कुरुते हरेः
पड्वर्षं हरिं पूजित्वा यत्फलं लभते स तत् ॥ ३७ ॥

एकाहमपि यः पूजां वैशाखे कुरुते हरेः
पड्वर्षं हरिं पूजित्वा यत्फलं लभते स तत् ॥ ३७ ॥

वैशाखे मासि यो नित्यं विष्णुमश्वत्थरूपिणम्
चतुर्वर्गफलप्राप्तिहेतवे वैष्णवो जनः ॥ ३८ ॥

वैशाखे मासि यो नित्यं विष्णुमश्वत्थरूपिणम्
चतुर्वर्गफलप्राप्तिहेतवे वैष्णवो जनः ॥ ३८ ॥

गण्डूषमात्रतो येन कुर्याद्योऽश्वत्थसेवनम्
सोऽपि याति परं स्थानं विमुक्तः कोटिपातकैः ॥ ३९ ॥

गण्डूषमात्रतो येन कुर्याद्योऽश्वत्थसेवनम्
सोऽपि याति परं स्थानं विमुक्तः कोटिपातकैः ॥ ३९ ॥

अश्वत्थमूलं विप्रर्षे यो बध्नाति शिलादिभिः
अश्वत्थरूपी भगवान्किं किं तस्मै न यच्छति ॥ ४० ॥

अश्वत्थमूलं विप्रर्षे यो बध्नाति शिलादिभिः
अश्वत्थरूपी भगवान्किं किं तस्मै न यच्छति ॥ ४० ॥

अश्वत्थद्रुममालोक्य प्रणामं कुरुते यदि
सोऽपि याति परं स्थानमायुर्वृद्धिर्न संशयः ॥ ४१ ॥

अश्वत्थद्रुममालोक्य प्रणामं कुरुते यदि
सोऽपि याति परं स्थानमायुर्वृद्धिर्न संशयः ॥ ४१ ॥

यदश्वत्थतले विप्र धर्मकर्म करोति यः
न्यूनातिरिक्तता न स्यात्तस्मिन्कर्मणि जैमिने ॥ ४२ ॥

यदश्वत्थतले विप्र धर्मकर्म करोति यः
न्यूनातिरिक्तता न स्यात्तस्मिन्कर्मणि जैमिने ॥ ४२ ॥

तत्र तीर्थानि सर्वाणि त्रिस्त्रोतादीनि जैमिने
यत्राश्वत्थतरुस्तिष्ठेदेकोपि शाखिनां वरः ॥ ४३ ॥

तत्र तीर्थानि सर्वाणि त्रिस्त्रोतादीनि जैमिने
यत्राश्वत्थतरुस्तिष्ठेदेकोपि शाखिनां वरः ॥ ४३ ॥

अश्वत्थं पूजयेद्यस्तु स एव विष्णुपूजकः
अश्वत्थमूर्तिर्भगवान्स्वयमेव यतो द्विज ॥ ४४ ॥

अश्वत्थं पूजयेद्यस्तु स एव विष्णुपूजकः
अश्वत्थमूर्तिर्भगवान्स्वयमेव यतो द्विज ॥ ४४ ॥

अवज्ञानाद्दिवजश्रेष्ठ योऽश्वत्थं हन्ति मूढधीः
संसारे नास्ति तत्कर्म यत्कृत्वा स च शुद्ध्यति ॥ ४५ ॥

अवज्ञानाद्दिवजश्रेष्ठ योऽश्वत्थं हन्ति मूढधीः
संसारे नास्ति तत्कर्म यत्कृत्वा स च शुद्ध्यति ॥ ४५ ॥

अश्वत्थो वृक्षराजोऽयं हरिमूर्तिः प्रकीर्तितः
तस्मादश्वत्थहन्तॄणां त्राता कोऽपि न विद्यते ॥ ४६ ॥

अश्वत्थो वृक्षराजोऽयं हरिमूर्तिः प्रकीर्तितः
तस्मादश्वत्थहन्तॄणां त्राता कोऽपि न विद्यते ॥ ४६ ॥

अश्वत्थं पश्यतो विप्र स्पृशतः परतस्तथा
देहस्थं पातकं सर्वं हरेत्प्रणमतो हरिः ॥ ४७ ॥

अश्वत्थं पश्यतो विप्र स्पृशतः परतस्तथा
देहस्थं पातकं सर्वं हरेत्प्रणमतो हरिः ॥ ४७ ॥

विलोक्याश्वत्थहन्तारं यः शक्तो न निवारयेत्
तन्नेत्रयुग्मं बडिशैर्यमेनोत्पाट्यते स्वयम् ॥ ४८ ॥

विलोक्याश्वत्थहन्तारं यः शक्तो न निवारयेत्
तन्नेत्रयुग्मं बडिशैर्यमेनोत्पाट्यते स्वयम् ॥ ४८ ॥

अश्वत्थच्छेदनं मूढो मा कुर्विति वदेन्न यः
तस्य जिह्वां छुरिकया स्वयं कृन्तति प्रेतराट् ॥ ४९ ॥

अश्वत्थच्छेदनं मूढो मा कुर्विति वदेन्न यः
तस्य जिह्वां छुरिकया स्वयं कृन्तति प्रेतराट् ॥ ४९ ॥

अश्वत्थशाखामेकां यः स्वल्पामपि निहन्ति वै
स कोटिब्रह्महत्यानां फलमाप्नोति मानवः ५० 7.12.50
यत्पापं ब्रह्महत्यायां गुरुस्त्रीगमनेन च
सुरापाने तथास्तेये न्यासापहरणेऽपि च ॥ ५१ ॥

अश्वत्थशाखामेकां यः स्वल्पामपि निहन्ति वै
स कोटिब्रह्महत्यानां फलमाप्नोति मानवः ५० 7.12.50
यत्पापं ब्रह्महत्यायां गुरुस्त्रीगमनेन च
सुरापाने तथास्तेये न्यासापहरणेऽपि च ॥ ५१ ॥

यत्पापं भ्रूणहत्यायां गोहत्यायां द्विजोत्तम
स्त्रीहत्यायां च यत्पापं परस्त्रीगमने तथा ॥ ५२ ॥

यत्पापं भ्रूणहत्यायां गोहत्यायां द्विजोत्तम
स्त्रीहत्यायां च यत्पापं परस्त्रीगमने तथा ॥ ५२ ॥

शरणागत हत्यायां हत्यायां सुहृदस्तथा
विश्वासवाक्याकथने पतिहिंसाविधौ च यत् ॥ ५३ ॥

शरणागत हत्यायां हत्यायां सुहृदस्तथा
विश्वासवाक्याकथने पतिहिंसाविधौ च यत् ॥ ५३ ॥

यत्पापं परनिन्दायां हरिवासरभोजने
अश्वत्थच्छेदनाद्धोरं तत्पापं प्राप्यते जनैः ॥ ५४ ॥

यत्पापं परनिन्दायां हरिवासरभोजने
अश्वत्थच्छेदनाद्धोरं तत्पापं प्राप्यते जनैः ॥ ५४ ॥

विष्णुमूर्त्तेर्जनो मोहादश्वत्थस्य निहन्ति यः
तत्तुल्यः पातकी कोऽपि न श्रुतः क्षितिमण्डले ॥ ५५ ॥

विष्णुमूर्त्तेर्जनो मोहादश्वत्थस्य निहन्ति यः
तत्तुल्यः पातकी कोऽपि न श्रुतः क्षितिमण्डले ॥ ५५ ॥

वदाम्यश्वत्थमाहात्म्यं सर्वपापविनाशनम्
सेतिहासं द्विजश्रेष्ठ शृणु वत्स समाहितः ॥ ५६ ॥

वदाम्यश्वत्थमाहात्म्यं सर्वपापविनाशनम्
सेतिहासं द्विजश्रेष्ठ शृणु वत्स समाहितः ॥ ५६ ॥

पूर्वं धनञ्जयो नाम ब्राह्मणो हरिभक्तिकृत्
आसीत्त्रेतायुगे विप्र सर्वप्राणिहिते रतः ॥ ५७ ॥

पूर्वं धनञ्जयो नाम ब्राह्मणो हरिभक्तिकृत्
आसीत्त्रेतायुगे विप्र सर्वप्राणिहिते रतः ॥ ५७ ॥

ज्ञातिपूजारतो नित्यं दीपदाने रतः सदा
सत्यवादी जितक्रोधो हिंसादम्भविवर्जितः ॥ ५८ ॥

ज्ञातिपूजारतो नित्यं दीपदाने रतः सदा
सत्यवादी जितक्रोधो हिंसादम्भविवर्जितः ॥ ५८ ॥

मुमुक्षुः स द्विजश्रेष्ठ सर्वदा परमेश्वरम्
पूजयामास परया भक्त्या नारायणं प्रभुम् ॥ ५९ ॥

मुमुक्षुः स द्विजश्रेष्ठ सर्वदा परमेश्वरम्
पूजयामास परया भक्त्या नारायणं प्रभुम् ॥ ५९ ॥

तस्य भक्तिं ततो ज्ञात्वा महतीं सुदृढां प्रभुः
जहार सकलं वित्तं हेतुमात्रेण केनचित् ॥ ६० ॥

तस्य भक्तिं ततो ज्ञात्वा महतीं सुदृढां प्रभुः
जहार सकलं वित्तं हेतुमात्रेण केनचित् ॥ ६० ॥

तथापि स द्विजश्रेष्ठः केशवस्य महात्मनः
पूजामनुदिने चक्रे भक्त्या परमया सुधीः ॥ ६१ ॥

तथापि स द्विजश्रेष्ठः केशवस्य महात्मनः
पूजामनुदिने चक्रे भक्त्या परमया सुधीः ॥ ६१ ॥

दुःखेनोपार्जितं वित्तं विनष्टं सकलं द्विज
दृष्ट्वापि तेन विप्रेण दुःखेनाचिन्त्यचेतसा ॥ ६२ ॥

दुःखेनोपार्जितं वित्तं विनष्टं सकलं द्विज
दृष्ट्वापि तेन विप्रेण दुःखेनाचिन्त्यचेतसा ॥ ६२ ॥

भक्षणे वर्जनं चक्रे स विप्रः परमार्थवित्
महाविष्णुसपर्यायां दृढं बद्ध्वा मनो निजम् ॥ ६३ ॥

भक्षणे वर्जनं चक्रे स विप्रः परमार्थवित्
महाविष्णुसपर्यायां दृढं बद्ध्वा मनो निजम् ॥ ६३ ॥

भूयोऽपि तस्य विप्रस्य भक्तिं ज्ञात्वा जनार्दनः
चकार बन्धुविच्छेदं सुदृढः शमदस्ततः ॥ ६४ ॥

भूयोऽपि तस्य विप्रस्य भक्तिं ज्ञात्वा जनार्दनः
चकार बन्धुविच्छेदं सुदृढः शमदस्ततः ॥ ६४ ॥

बान्धवास्तस्य विप्रस्य विष्णुमायाविमोहिताः
हिंसामारेभिरे कर्तुं सर्वदैव द्विजोत्तम ॥ ६५ ॥

बान्धवास्तस्य विप्रस्य विष्णुमायाविमोहिताः
हिंसामारेभिरे कर्तुं सर्वदैव द्विजोत्तम ॥ ६५ ॥

ततो विप्रो हि निर्वृत्तो निर्बन्धैः पुरुषोत्तमम्
पूजयामास सततं प्रीतः प्रचुरभक्तितः ॥ ६६ ॥

ततो विप्रो हि निर्वृत्तो निर्बन्धैः पुरुषोत्तमम्
पूजयामास सततं प्रीतः प्रचुरभक्तितः ॥ ६६ ॥

परिकल्प्य च भूदेवो धनं केशवपूजने
माधवं च जगन्नाथं सबन्धुशुचमत्यजत् ॥ ६७ ॥

परिकल्प्य च भूदेवो धनं केशवपूजने
माधवं च जगन्नाथं सबन्धुशुचमत्यजत् ॥ ६७ ॥

भूय एव महाविष्णुः कौतुकी तस्य जैमिने
जहार सानुकम्पोऽपि पुत्रानपि दिने दिने ॥ ६८ ॥

भूय एव महाविष्णुः कौतुकी तस्य जैमिने
जहार सानुकम्पोऽपि पुत्रानपि दिने दिने ॥ ६८ ॥

तथापि स द्विजश्रेष्ठः केशवं क्लेशनाशनम्
पूर्वद्विगुणया भक्त्या नित्यं विष्णुमपूजयत् ॥ ६९ ॥

तथापि स द्विजश्रेष्ठः केशवं क्लेशनाशनम्
पूर्वद्विगुणया भक्त्या नित्यं विष्णुमपूजयत् ॥ ६९ ॥

तस्य पत्नी ततो विप्र दुःखशोकातिदुःखिता
पितृगेहं गता विष्णोर्मायया परिमोहिता ॥ ७० ॥

तस्य पत्नी ततो विप्र दुःखशोकातिदुःखिता
पितृगेहं गता विष्णोर्मायया परिमोहिता ॥ ७० ॥

अथैकाकी स भूदेवो विष्णुभक्तिपरायणः
विपदं चिन्तयामास न कदापि सुचेतसा ॥ ७१ ॥

अथैकाकी स भूदेवो विष्णुभक्तिपरायणः
विपदं चिन्तयामास न कदापि सुचेतसा ॥ ७१ ॥

एकदा स द्विजश्रेष्ठ विष्णुभक्तिमतां वरः
स्कन्धे परशुमादाय काष्ठार्थं विपिने ययौ ॥ ७२ ॥

एकदा स द्विजश्रेष्ठ विष्णुभक्तिमतां वरः
स्कन्धे परशुमादाय काष्ठार्थं विपिने ययौ ॥ ७२ ॥

वनात्काष्ठं समादाय नित्यमेव च स द्विजः
हिमागमे वस्त्रहीनः कुरुते शीतवारणम् ॥ ७३ ॥

वनात्काष्ठं समादाय नित्यमेव च स द्विजः
हिमागमे वस्त्रहीनः कुरुते शीतवारणम् ॥ ७३ ॥

कदाचिद्विपिनं गन्तुं नाशक्नोद्दिवजसत्तमः
जघान प्राङ्गणस्थस्य शाखामश्वत्थशाखिनः ॥ ७४ ॥

कदाचिद्विपिनं गन्तुं नाशक्नोद्दिवजसत्तमः
जघान प्राङ्गणस्थस्य शाखामश्वत्थशाखिनः ॥ ७४ ॥

अत्रान्तरे महाविष्णुस्तस्मादश्वत्थ पादपात्
निश्चक्राम सुरश्रेष्ठो व्यथाव्यथितमानसः ॥ ७५ ॥

अत्रान्तरे महाविष्णुस्तस्मादश्वत्थ पादपात्
निश्चक्राम सुरश्रेष्ठो व्यथाव्यथितमानसः ॥ ७५ ॥

ददर्श विष्णुं पुरतः स विप्रश्चतुर्भुजं पद्मदलायताक्षम्
पीताम्बरं कुडलिनं सुकेशं दधानमब्जादि निजायुधानि ॥ ७६ ॥

ददर्श विष्णुं पुरतः स विप्रश्चतुर्भुजं पद्मदलायताक्षम्
पीताम्बरं कुडलिनं सुकेशं दधानमब्जादि निजायुधानि ॥ ७६ ॥

परिस्रवद्विस्तररक्तधारा सन्ध्यासु शोणीकृतनव्यमेघम्
विभावसुं चैव सुखं परेशं सन्दृश्यते देवगणैरदृश्यम्
हर्षाश्रुधारा रुचिराक्षियुग्मस्तुष्टाव विप्रो मृदुलैर्वचोभिः ॥ ७७ ॥

परिस्रवद्विस्तररक्तधारा सन्ध्यासु शोणीकृतनव्यमेघम्
विभावसुं चैव सुखं परेशं सन्दृश्यते देवगणैरदृश्यम्
हर्षाश्रुधारा रुचिराक्षियुग्मस्तुष्टाव विप्रो मृदुलैर्वचोभिः ॥ ७७ ॥

ब्राह्मण उवाच-
हरे मुरारे जगदेकनाथ गोविन्द दामोदर माधवेति
लक्ष्मीपते केशवकेशिशत्रो नारायणानन्त विभो प्रसीद ॥ ७८ ॥

ब्राह्मण उवाच-
हरे मुरारे जगदेकनाथ गोविन्द दामोदर माधवेति
लक्ष्मीपते केशवकेशिशत्रो नारायणानन्त विभो प्रसीद ॥ ७८ ॥

तवावतारं किमहं ब्रवीमि त्वया विना नास्ति भुवीह कोऽपि
किं वा गुणव्याप्तसमस्तलोकं किं वा दयां मित्रपरैकतुल्याम् ॥ ७९ ॥

तवावतारं किमहं ब्रवीमि त्वया विना नास्ति भुवीह कोऽपि
किं वा गुणव्याप्तसमस्तलोकं किं वा दयां मित्रपरैकतुल्याम् ॥ ७९ ॥

दत्वा स्वीयां कस्यचिदीश विष्णो भक्तिं हरस्य च्युतदेहसंस्थाम्
श्रियं समादाय मुदं प्रदास्ये भक्तिः प्रदत्तामहतः सुधन्या ॥ ८० ॥

दत्वा स्वीयां कस्यचिदीश विष्णो भक्तिं हरस्य च्युतदेहसंस्थाम्
श्रियं समादाय मुदं प्रदास्ये भक्तिः प्रदत्तामहतः सुधन्या ॥ ८० ॥

मन्ये महात्मानमनन्तमूर्त्ते पापात्मनां श्रेष्ठमिवानिशं यत्
तदर्थमेवाङ्घ्रियुगं त्वदीयं न पातकी पश्यति दैवचिन्त्यम् ॥ ८१ ॥

मन्ये महात्मानमनन्तमूर्त्ते पापात्मनां श्रेष्ठमिवानिशं यत्
तदर्थमेवाङ्घ्रियुगं त्वदीयं न पातकी पश्यति दैवचिन्त्यम् ॥ ८१ ॥

यद्यप्यहं दुःखवतां वरिष्ठो मन्ये तथापीन्द्रमिवाद्य विष्णो
आत्मानमात्मा जगतां भवन्तं साक्षात्समीक्षेयत ईक्षणाभ्याम् ॥ ८२ ॥

यद्यप्यहं दुःखवतां वरिष्ठो मन्ये तथापीन्द्रमिवाद्य विष्णो
आत्मानमात्मा जगतां भवन्तं साक्षात्समीक्षेयत ईक्षणाभ्याम् ॥ ८२ ॥

पूजां तवाल्पामपि वेद्मि नाहं द्रव्यं कदापि न ददामि तुभ्यम्
तथापि चाग्रे मम मूर्तिमांस्त्वं दृष्टोसि मे केशव एक पूज्यः ॥ ८३ ॥

पूजां तवाल्पामपि वेद्मि नाहं द्रव्यं कदापि न ददामि तुभ्यम्
तथापि चाग्रे मम मूर्तिमांस्त्वं दृष्टोसि मे केशव एक पूज्यः ॥ ८३ ॥

दत्तस्त्वयायं ममभक्ति वृक्षो धमार्थकामत्रय एव सोऽयम्
त्वद्दर्शनाम्भो मयवृष्टिसिक्तः प्रभोऽद्यकैवल्यफलं दधार ॥ ८४ ॥

दत्तस्त्वयायं ममभक्ति वृक्षो धमार्थकामत्रय एव सोऽयम्
त्वद्दर्शनाम्भो मयवृष्टिसिक्तः प्रभोऽद्यकैवल्यफलं दधार ॥ ८४ ॥

मूर्धा मदीयोऽखिललोकमूर्ध्नां श्रेष्ठो भवेत्केशवविश्वमूर्तेः
त्वत्पादपाथोजयुगेमनो मे संयाति वै सम्प्रतिदेवदेव ॥ ८५ ॥

मूर्धा मदीयोऽखिललोकमूर्ध्नां श्रेष्ठो भवेत्केशवविश्वमूर्तेः
त्वत्पादपाथोजयुगेमनो मे संयाति वै सम्प्रतिदेवदेव ॥ ८५ ॥

व्यासउवाच-
इत्थं स्तुत्वा जगन्नाथं नारायणमनामयम्
कृताञ्जलिपुनःप्राह भक्त्या तमिति स द्विजः ॥ ८६ ॥

व्यासउवाच-
इत्थं स्तुत्वा जगन्नाथं नारायणमनामयम्
कृताञ्जलिपुनःप्राह भक्त्या तमिति स द्विजः ॥ ८६ ॥

ब्राह्मण उवाच-
देवदेव जगन्नाथ लोकानुग्रहकारक
कशाप्रहरणैरेतद्गात्रं ते रुधिरोक्षितम् ॥ ८७ ॥

ब्राह्मण उवाच-
देवदेव जगन्नाथ लोकानुग्रहकारक
कशाप्रहरणैरेतद्गात्रं ते रुधिरोक्षितम् ॥ ८७ ॥

सर्वेषामेव दैत्यानां युधि वंशास्त्वया हताः
त्वां हन्तुं कः क्षमः पृथ्व्यां प्रभोऽद्भुतमिदं महत् ॥ ८८ ॥

सर्वेषामेव दैत्यानां युधि वंशास्त्वया हताः
त्वां हन्तुं कः क्षमः पृथ्व्यां प्रभोऽद्भुतमिदं महत् ॥ ८८ ॥

भगवानुवाच-
वत्स सत्यमिदं प्रोक्तं त्वया नास्त्यत्र संशयः
दानवो राक्षसो वापि मां हन्तुं कोऽपि न क्षमः ॥ ८९ ॥

भगवानुवाच-
वत्स सत्यमिदं प्रोक्तं त्वया नास्त्यत्र संशयः
दानवो राक्षसो वापि मां हन्तुं कोऽपि न क्षमः ॥ ८९ ॥

अश्वत्थमूतिरेवाहं कुठारेण हतस्त्वया
अतोऽजनि शरीरे मे रक्तपातोऽधुना द्विज ॥ ९० ॥

अश्वत्थमूतिरेवाहं कुठारेण हतस्त्वया
अतोऽजनि शरीरे मे रक्तपातोऽधुना द्विज ॥ ९० ॥

व्यास उवाच-
तस्यवाक्यमिदं श्रुत्वा स विप्रो भयविह्वलः
निनिन्द स्वयमात्मानमात्मना बहुधा द्विजः ॥ ९१ ॥

व्यास उवाच-
तस्यवाक्यमिदं श्रुत्वा स विप्रो भयविह्वलः
निनिन्द स्वयमात्मानमात्मना बहुधा द्विजः ॥ ९१ ॥

धिगस्तु तत्वतो भाग्यं सर्वपातकिनां वरम्
त्रैलोक्याधिपतेर्दाता हृदये महतीं व्यथाम् ॥ ९२ ॥

धिगस्तु तत्वतो भाग्यं सर्वपातकिनां वरम्
त्रैलोक्याधिपतेर्दाता हृदये महतीं व्यथाम् ॥ ९२ ॥

सर्वपापहरो विष्णुः समया व्याधितः कृतः
एतत्पापं मया पारं कर्तुं नैकेन शक्यते ॥ ९३ ॥

सर्वपापहरो विष्णुः समया व्याधितः कृतः
एतत्पापं मया पारं कर्तुं नैकेन शक्यते ॥ ९३ ॥

यस्मिंस्तुष्टे पापिनोऽपि भवन्ति सुरवन्दिताः
मद्दत्तया स व्यथया व्यथितो हा हतोऽस्म्यहम् ॥ ९४ ॥

यस्मिंस्तुष्टे पापिनोऽपि भवन्ति सुरवन्दिताः
मद्दत्तया स व्यथया व्यथितो हा हतोऽस्म्यहम् ॥ ९४ ॥

प्रसादयन्ति यं देवा ब्रह्माद्या अतिभक्तितः
अहो मया पापवता तस्य दत्ता हृदि व्यथा ॥ ९५ ॥

प्रसादयन्ति यं देवा ब्रह्माद्या अतिभक्तितः
अहो मया पापवता तस्य दत्ता हृदि व्यथा ॥ ९५ ॥

किं तपोभिर्जपैः किं वा किं गृहैर्जीवनैश्च मे
धर्मार्थकाममोक्षाणां दातैकोऽयं व्यथातुरः ॥ ९६ ॥

किं तपोभिर्जपैः किं वा किं गृहैर्जीवनैश्च मे
धर्मार्थकाममोक्षाणां दातैकोऽयं व्यथातुरः ॥ ९६ ॥

इत्युक्त्वा स द्विजश्रेष्ठ तमेव परशुं निजे
दातुं कण्ठे मनश्चक्रे विष्णुप्रीणनहेतवे ॥ ९७ ॥

इत्युक्त्वा स द्विजश्रेष्ठ तमेव परशुं निजे
दातुं कण्ठे मनश्चक्रे विष्णुप्रीणनहेतवे ॥ ९७ ॥

तस्यभक्तिं दृढां ज्ञात्वा दयालुः कमलापतिः
तद्धस्तात्तत्परं निन्ये जवेन भक्तवत्सलः ॥ ९८ ॥

तस्यभक्तिं दृढां ज्ञात्वा दयालुः कमलापतिः
तद्धस्तात्तत्परं निन्ये जवेन भक्तवत्सलः ॥ ९८ ॥

श्रीभगवानुवाच-
कथं त्वमेव कुरुषे वत्स कर्मातिदारुणम्
आत्महत्याकृतां पुंसां तुष्टोस्मि न कदाप्यहम् ॥ ९९ ॥

श्रीभगवानुवाच-
कथं त्वमेव कुरुषे वत्स कर्मातिदारुणम्
आत्महत्याकृतां पुंसां तुष्टोस्मि न कदाप्यहम् ॥ ९९ ॥