२५५

कथितं भवता ब्रह्मन्सर्वधर्ममशेषतः
सामान्यं च विशिष्टं च स्वरूपं परजीवयोः ॥ १ ॥

कथितं भवता ब्रह्मन्सर्वधर्ममशेषतः
सामान्यं च विशिष्टं च स्वरूपं परजीवयोः ॥ १ ॥

स्वर्गापवर्गौ कथितौ साधनं च तयोरपि
धन्योऽस्म्यहं द्विजश्रेष्ठ त्वत्प्रसादात्सदागुरो ॥ २ ॥

स्वर्गापवर्गौ कथितौ साधनं च तयोरपि
धन्योऽस्म्यहं द्विजश्रेष्ठ त्वत्प्रसादात्सदागुरो ॥ २ ॥

एकमन्यं द्विजश्रेष्ठ पृच्छामि त्वां कुतूहलात्
कथयस्व यथातथ्यमपि वात्सल्यगौरवात् ॥ ३ ॥

एकमन्यं द्विजश्रेष्ठ पृच्छामि त्वां कुतूहलात्
कथयस्व यथातथ्यमपि वात्सल्यगौरवात् ॥ ३ ॥

महाभागवतश्रेष्ठो रुद्रस्त्रिपुरहन्तकः
कस्माद्विगर्हितं रूपं प्राप्तवान्सह भार्य्यया ॥ ४ ॥

महाभागवतश्रेष्ठो रुद्रस्त्रिपुरहन्तकः
कस्माद्विगर्हितं रूपं प्राप्तवान्सह भार्य्यया ॥ ४ ॥

योनिलिङ्गस्वरूपं च कथं स्यात्सुमहात्मनः
पञ्चवक्त्रश्चतुर्बाहुः शूलपाणिस्त्रिलोचनः ॥ ५ ॥

योनिलिङ्गस्वरूपं च कथं स्यात्सुमहात्मनः
पञ्चवक्त्रश्चतुर्बाहुः शूलपाणिस्त्रिलोचनः ॥ ५ ॥

कथं विगर्हितं रूपं प्राप्तवान्द्विजपुङ्गव
एवं सर्वं समाचक्ष्व मित्रावरुणनन्दन ॥ ६ ॥

कथं विगर्हितं रूपं प्राप्तवान्द्विजपुङ्गव
एवं सर्वं समाचक्ष्व मित्रावरुणनन्दन ॥ ६ ॥

वसिष्ठ उवाच-
शृणु राजन्प्रवक्ष्यामि यन्मां पृच्छसि गौरवात्
विशुद्धहृदये पुंसां बुद्धिः श्रेयसि जायते ॥ ७ ॥

वसिष्ठ उवाच-
शृणु राजन्प्रवक्ष्यामि यन्मां पृच्छसि गौरवात्
विशुद्धहृदये पुंसां बुद्धिः श्रेयसि जायते ॥ ७ ॥

स्वायम्भुवो मनुः पूर्वं मन्दरे पर्वतोत्तमे
जगाम मुनिभिः सार्द्धं दीर्घसत्रमनुत्तमम् ॥ ८ ॥

स्वायम्भुवो मनुः पूर्वं मन्दरे पर्वतोत्तमे
जगाम मुनिभिः सार्द्धं दीर्घसत्रमनुत्तमम् ॥ ८ ॥

तस्मिन्समागताः सर्वे मुनयः शंसितव्रताः
नानाशास्त्रविदः श्रेष्ठा बालसूर्य्यानलप्रभाः ॥ ९ ॥

तस्मिन्समागताः सर्वे मुनयः शंसितव्रताः
नानाशास्त्रविदः श्रेष्ठा बालसूर्य्यानलप्रभाः ॥ ९ ॥

सर्ववेदविदो विप्राः सर्वधर्मपरायणाः
वर्तमाने महासत्रे मुनयः क्षीणकल्मषाः ॥ १० ॥

सर्ववेदविदो विप्राः सर्वधर्मपरायणाः
वर्तमाने महासत्रे मुनयः क्षीणकल्मषाः ॥ १० ॥

अन्वेष्टुन्देवतातत्वम्मिथः प्रोचुस्तपोधनाः
विप्राणां वेदविदुषां कः पूज्यो देवता वरः ॥ ११ ॥

अन्वेष्टुन्देवतातत्वम्मिथः प्रोचुस्तपोधनाः
विप्राणां वेदविदुषां कः पूज्यो देवता वरः ॥ ११ ॥

ब्रह्मविष्णुमहेशानां कः स्तुतो मुक्तिदो नृणाम्
कस्यपादोदकं सेव्यं भुक्तोच्छिष्टं च पावनम् ॥ १२ ॥

ब्रह्मविष्णुमहेशानां कः स्तुतो मुक्तिदो नृणाम्
कस्यपादोदकं सेव्यं भुक्तोच्छिष्टं च पावनम् ॥ १२ ॥

कोऽव्ययः परमं धाम परमात्मा सनातनः
कस्य प्रसादं तीर्थं च पितॄणां तृप्तिदं भवेत् ॥ १३ ॥

कोऽव्ययः परमं धाम परमात्मा सनातनः
कस्य प्रसादं तीर्थं च पितॄणां तृप्तिदं भवेत् ॥ १३ ॥

तेषां समुपविष्टानां इति वादो महानभूत्
रुद्रमेकमिति प्रोचुः केचिदत्र महर्षयः ॥ १४ ॥

तेषां समुपविष्टानां इति वादो महानभूत्
रुद्रमेकमिति प्रोचुः केचिदत्र महर्षयः ॥ १४ ॥

ब्रह्मैव पूज्य इत्यन्ये वदन्ति मुनिसत्तमाः
सूर्य एवात्मनां पूज्य इत्यन्ये प्राहुरुत्तमाः ॥ १५ ॥

ब्रह्मैव पूज्य इत्यन्ये वदन्ति मुनिसत्तमाः
सूर्य एवात्मनां पूज्य इत्यन्ये प्राहुरुत्तमाः ॥ १५ ॥

योऽसो सर्वगतः श्रीमाञ्छ्रीपतिः पुरुषोत्तमः
अव्ययः पुण्डरीकाक्षो वासुदेवः परात्परः ॥ १६ ॥

योऽसो सर्वगतः श्रीमाञ्छ्रीपतिः पुरुषोत्तमः
अव्ययः पुण्डरीकाक्षो वासुदेवः परात्परः ॥ १६ ॥

अनादिनिधनो विष्णुः स एव परमेश्वरः
सम्पूज्यो देवताश्रेष्ठ इत्यन्ये चोचिरे द्विजाः ॥ १७ ॥

अनादिनिधनो विष्णुः स एव परमेश्वरः
सम्पूज्यो देवताश्रेष्ठ इत्यन्ये चोचिरे द्विजाः ॥ १७ ॥

तेषां विवदतां तत्र मनुः स्वायम्भुवोऽब्रवीत्
शुद्धसत्वमयो योऽसौ कल्याणगुणवान्प्रभुः ॥ १८ ॥

तेषां विवदतां तत्र मनुः स्वायम्भुवोऽब्रवीत्
शुद्धसत्वमयो योऽसौ कल्याणगुणवान्प्रभुः ॥ १८ ॥

पुण्डरीकेक्षणः श्रीमाञ्छ्रीपतिः पुरुषोत्तमः
विप्राणां वेदविदुषां एक एवार्चितः प्रभुः ॥ १९ ॥

पुण्डरीकेक्षणः श्रीमाञ्छ्रीपतिः पुरुषोत्तमः
विप्राणां वेदविदुषां एक एवार्चितः प्रभुः ॥ १९ ॥

विप्राणां नेतरे पूज्या रजस्तमविमिश्रिताः
इति तस्य वचः श्रुत्वा सर्व एव महर्षयः
भृगुं तपोनिधिं विप्रं प्रोचुः प्राञ्जलयस्तथा ॥ २० ॥

विप्राणां नेतरे पूज्या रजस्तमविमिश्रिताः
इति तस्य वचः श्रुत्वा सर्व एव महर्षयः
भृगुं तपोनिधिं विप्रं प्रोचुः प्राञ्जलयस्तथा ॥ २० ॥

ऋषय ऊचुः-
अस्माकं संशयं छेत्तुं त्वं समर्थोऽसि सुव्रत
ब्रह्मविष्णुमहेशानामन्तिकं व्रज सुव्रत ॥ २१ ॥

ऋषय ऊचुः-
अस्माकं संशयं छेत्तुं त्वं समर्थोऽसि सुव्रत
ब्रह्मविष्णुमहेशानामन्तिकं व्रज सुव्रत ॥ २१ ॥

गत्वा तेषां समीपं तु तथा दृष्ट्वा तु विग्रहान्
शुद्धसत्वगुणं तेषां यस्मिन्संविद्यते मुने ॥ २२ ॥

गत्वा तेषां समीपं तु तथा दृष्ट्वा तु विग्रहान्
शुद्धसत्वगुणं तेषां यस्मिन्संविद्यते मुने ॥ २२ ॥

स एव पूज्यो विप्राणां नेतरस्तु कदाचन
शुद्धसत्वमयः साक्षाद्ब्रह्मण्यः स भविष्यति ॥ २३ ॥

स एव पूज्यो विप्राणां नेतरस्तु कदाचन
शुद्धसत्वमयः साक्षाद्ब्रह्मण्यः स भविष्यति ॥ २३ ॥

तीर्थप्रसादवाँल्लोके विप्राणां स भविष्यति
देवतानां पितॄणां च तस्योच्छिष्टं सुपावनम् ॥ २४ ॥

तीर्थप्रसादवाँल्लोके विप्राणां स भविष्यति
देवतानां पितॄणां च तस्योच्छिष्टं सुपावनम् ॥ २४ ॥

तस्माद्याहि मुनिश्रेष्ठ विबुधानां निवासनम्
क्षिप्रं कुरु मुनिश्रेष्ठ सर्वलोकहितं प्रभो ॥ २५ ॥

तस्माद्याहि मुनिश्रेष्ठ विबुधानां निवासनम्
क्षिप्रं कुरु मुनिश्रेष्ठ सर्वलोकहितं प्रभो ॥ २५ ॥

एवमुक्तस्ततस्तूर्णं कैलासं मुनिसत्तमः
जगाम वामदेवेन यत्रास्ते वृषभध्वजः ॥ २६ ॥

एवमुक्तस्ततस्तूर्णं कैलासं मुनिसत्तमः
जगाम वामदेवेन यत्रास्ते वृषभध्वजः ॥ २६ ॥

गृहद्वारमुपागम्य शङ्करस्य महात्मनः
शूलहस्तं महारौद्रं नन्दिं द्दष्ट्वाब्रवीद्दिवजः ॥ २७ ॥

गृहद्वारमुपागम्य शङ्करस्य महात्मनः
शूलहस्तं महारौद्रं नन्दिं द्दष्ट्वाब्रवीद्दिवजः ॥ २७ ॥

सम्प्राप्तोऽहं भृगुर्विप्रो हरं द्रष्टुं सुरोत्तमम्
निवेदयस्व मां शीघ्रं शङ्कराय महात्मने ॥ २८ ॥

सम्प्राप्तोऽहं भृगुर्विप्रो हरं द्रष्टुं सुरोत्तमम्
निवेदयस्व मां शीघ्रं शङ्कराय महात्मने ॥ २८ ॥

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा नन्दी सर्वगणेश्वरः
उवाच परुषं वाक्यं महर्षिममितौजसम् ॥ २९ ॥

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा नन्दी सर्वगणेश्वरः
उवाच परुषं वाक्यं महर्षिममितौजसम् ॥ २९ ॥

असान्निध्यं प्रभोस्तस्य देव्या क्रीडति शङ्करः
निवर्त्तस्व मुनिश्रेष्ठ यदि जीवितुमिच्छसि ॥ ३० ॥

असान्निध्यं प्रभोस्तस्य देव्या क्रीडति शङ्करः
निवर्त्तस्व मुनिश्रेष्ठ यदि जीवितुमिच्छसि ॥ ३० ॥

एवं निराकृतस्तेन तत्रातिष्ठन्महातपाः
बहूनि दिवसान्यस्मिन्गृहद्वारि महेशितुः ॥ ३१ ॥

एवं निराकृतस्तेन तत्रातिष्ठन्महातपाः
बहूनि दिवसान्यस्मिन्गृहद्वारि महेशितुः ॥ ३१ ॥

नारीसङ्गममत्तोऽसौ यस्मान्मामवमन्यते
योनिलिङ्गस्वरूपं वै तस्मात्तस्य भविष्यति ॥ ३२ ॥

नारीसङ्गममत्तोऽसौ यस्मान्मामवमन्यते
योनिलिङ्गस्वरूपं वै तस्मात्तस्य भविष्यति ॥ ३२ ॥

ब्राह्मणं मावजानाति तमसा समुपागतः
अब्रह्मण्यत्वमापन्नो ह्यपूज्योऽसौ द्विजन्मनाम् ॥ ३३ ॥

ब्राह्मणं मावजानाति तमसा समुपागतः
अब्रह्मण्यत्वमापन्नो ह्यपूज्योऽसौ द्विजन्मनाम् ॥ ३३ ॥

तस्मादन्नं जलं पुष्पं तस्मै दत्तं हविस्तथा
निर्माल्यमस्य तत्सर्वं भविष्यति न संशयः ॥ ३४ ॥

तस्मादन्नं जलं पुष्पं तस्मै दत्तं हविस्तथा
निर्माल्यमस्य तत्सर्वं भविष्यति न संशयः ॥ ३४ ॥

एवं शप्त्वा महातेजाः शङ्करं लोकपूजितम्
उवाच गणमत्युग्रं नन्दिं शूलधरं नृप ॥ ३५ ॥

एवं शप्त्वा महातेजाः शङ्करं लोकपूजितम्
उवाच गणमत्युग्रं नन्दिं शूलधरं नृप ॥ ३५ ॥

रुद्र भक्ताश्च ये लोके भस्मलिङ्गास्थिधारिणः
ते पाखण्डत्वमापन्ना वेदबाह्या भवन्तु वै ॥ ३६ ॥

रुद्र भक्ताश्च ये लोके भस्मलिङ्गास्थिधारिणः
ते पाखण्डत्वमापन्ना वेदबाह्या भवन्तु वै ॥ ३६ ॥

एवं शप्त्वा मुनिस्तत्र रुद्रं त्रिपुरहन्तकम्
जगाम ब्रह्मलोकं वै सर्वलोकनमस्कृतम् ॥ ३७ ॥

एवं शप्त्वा मुनिस्तत्र रुद्रं त्रिपुरहन्तकम्
जगाम ब्रह्मलोकं वै सर्वलोकनमस्कृतम् ॥ ३७ ॥

तत्र दैवैः सहासीनं ब्रह्माणं परमेष्ठिनम्
दृष्ट्वा प्राञ्जलिना देवं प्रणनाम महामतिः ॥ ३८ ॥

तत्र दैवैः सहासीनं ब्रह्माणं परमेष्ठिनम्
दृष्ट्वा प्राञ्जलिना देवं प्रणनाम महामतिः ॥ ३८ ॥

प्रणम्य पुरतस्तस्य तूष्णीमास महातपाः
तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलं रजोगुण समावृतः ॥ ३९ ॥

प्रणम्य पुरतस्तस्य तूष्णीमास महातपाः
तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलं रजोगुण समावृतः ॥ ३९ ॥

नार्चयामास धाताऽसौ महर्षिं समुपागतम्
प्रत्युत्थानं प्रियं वाक्यं न कृतं तस्य वेधसा ॥ ४० ॥

नार्चयामास धाताऽसौ महर्षिं समुपागतम्
प्रत्युत्थानं प्रियं वाक्यं न कृतं तस्य वेधसा ॥ ४० ॥

ऐश्वर्येणैव महता तस्थौ तत्राम्बुजासनः
तं दृष्ट्वा रजसोद्रिक्तं महर्षिः पङ्कजासनम् ॥ ४१ ॥

ऐश्वर्येणैव महता तस्थौ तत्राम्बुजासनः
तं दृष्ट्वा रजसोद्रिक्तं महर्षिः पङ्कजासनम् ॥ ४१ ॥

व्याजहार महातेजा वाक्यं लोकपितामहः
रजसा महतोद्रिक्तो यस्मान्मामवमन्यसे ॥ ४२ ॥

व्याजहार महातेजा वाक्यं लोकपितामहः
रजसा महतोद्रिक्तो यस्मान्मामवमन्यसे ॥ ४२ ॥

तस्मात्त्वं सर्वलोकानामपूज्यत्वं समाप्नुहि
एवं शप्त्वा महात्मानं ब्रह्माणं लोकपूजितम् ॥ ४३ ॥

तस्मात्त्वं सर्वलोकानामपूज्यत्वं समाप्नुहि
एवं शप्त्वा महात्मानं ब्रह्माणं लोकपूजितम् ॥ ४३ ॥

जगाम सहसा विप्रो भगवन्मन्दिरं भृगुः
प्रविश्य वैष्णवं लोकं क्षीराब्धेरुत्तरे तटे ॥ ४४ ॥

जगाम सहसा विप्रो भगवन्मन्दिरं भृगुः
प्रविश्य वैष्णवं लोकं क्षीराब्धेरुत्तरे तटे ॥ ४४ ॥

तत्रस्थितैर्महाभागैः पूज्यमानो यथार्हतः
तत्रानिवार्य्यमाणस्तु प्रविष्टोन्तःपुरं द्विजः ॥ ४५ ॥

तत्रस्थितैर्महाभागैः पूज्यमानो यथार्हतः
तत्रानिवार्य्यमाणस्तु प्रविष्टोन्तःपुरं द्विजः ॥ ४५ ॥

प्रविश्य तस्मिन्विमले विमाने रविसन्निभे
शयानं नागपर्यङ्के ददर्श कमलापतिम् ॥ ४६ ॥

प्रविश्य तस्मिन्विमले विमाने रविसन्निभे
शयानं नागपर्यङ्के ददर्श कमलापतिम् ॥ ४६ ॥

लक्ष्मीकरसरोजाभ्यां मृज्यमानपदद्वयम्
तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलो भृगुः कोपसमन्वितः ॥ ४७ ॥

लक्ष्मीकरसरोजाभ्यां मृज्यमानपदद्वयम्
तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलो भृगुः कोपसमन्वितः ॥ ४७ ॥

सव्यं पादं प्रचिक्षेप विष्णोर्वक्षसि शोभने
तूर्णमुत्थाय भगवान्धन्योस्मीति वदन्मुदा ॥ ४८ ॥

सव्यं पादं प्रचिक्षेप विष्णोर्वक्षसि शोभने
तूर्णमुत्थाय भगवान्धन्योस्मीति वदन्मुदा ॥ ४८ ॥

हस्ताभ्यां चरणं तस्य पीडयामास हर्षितः
शनैर्मृदित्वा तत्पादं मधुरं वाक्यमब्रवीत् ॥ ४९ ॥

हस्ताभ्यां चरणं तस्य पीडयामास हर्षितः
शनैर्मृदित्वा तत्पादं मधुरं वाक्यमब्रवीत् ॥ ४९ ॥

धन्योस्म्यद्यैव विप्रर्षे कृतकृत्योस्मि सर्वदा
त्वत्पादस्पर्शनाद्देहे मङ्गलं मे भविष्यति ५० 6.255.50
समस्तसम्पत्समवाप्तिहेतवः समुत्थितापत्कुलधूमकेतवः
अपारसंसारसमुद्र सेतवः पुनन्तु मां ब्राह्मणपादपांसवः ॥ ५१ ॥

धन्योस्म्यद्यैव विप्रर्षे कृतकृत्योस्मि सर्वदा
त्वत्पादस्पर्शनाद्देहे मङ्गलं मे भविष्यति ५० 6.255.50
समस्तसम्पत्समवाप्तिहेतवः समुत्थितापत्कुलधूमकेतवः
अपारसंसारसमुद्र सेतवः पुनन्तु मां ब्राह्मणपादपांसवः ॥ ५१ ॥

विप्रपादरजो यस्य देहे तिष्ठति सर्वदा
गङ्गादिसर्वतीर्थानि तस्य तिष्ठन्त्यसंशयम् ॥ ५२ ॥

विप्रपादरजो यस्य देहे तिष्ठति सर्वदा
गङ्गादिसर्वतीर्थानि तस्य तिष्ठन्त्यसंशयम् ॥ ५२ ॥

इत्युक्त्वा सहसोत्थाय देव्या सार्द्धं जनार्दनः
भक्त्या समर्चयामास दिव्यस्रक्चन्दनादिभिः ॥ ५३ ॥

इत्युक्त्वा सहसोत्थाय देव्या सार्द्धं जनार्दनः
भक्त्या समर्चयामास दिव्यस्रक्चन्दनादिभिः ॥ ५३ ॥

तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलो हर्षपूर्णोऽश्रुलोचनः
उत्थायासनमुख्यात्तं प्रणनाम दयानिधिम्
कृताञ्जलिपुटोभूत्वा हर्षात्प्राह महातपाः ॥ ५४ ॥

तं दृष्ट्वा मुनिशार्दूलो हर्षपूर्णोऽश्रुलोचनः
उत्थायासनमुख्यात्तं प्रणनाम दयानिधिम्
कृताञ्जलिपुटोभूत्वा हर्षात्प्राह महातपाः ॥ ५४ ॥

श्रीभृगुरुवाच-
अहोरूपमहोशान्तिरहोज्ञानमहो दया
अहो सुनिर्मला क्षान्तिरहो सत्वगुणं हरेः ॥ ५५ ॥

श्रीभृगुरुवाच-
अहोरूपमहोशान्तिरहोज्ञानमहो दया
अहो सुनिर्मला क्षान्तिरहो सत्वगुणं हरेः ॥ ५५ ॥

नैसर्गिकं शुभं सत्वं तथैव गुणवारिधेः
नान्येषां विद्यते किञ्चित्सर्वेषां त्रिदिवौकसाम् ॥ ५६ ॥

नैसर्गिकं शुभं सत्वं तथैव गुणवारिधेः
नान्येषां विद्यते किञ्चित्सर्वेषां त्रिदिवौकसाम् ॥ ५६ ॥

ब्रह्मण्यश्च शरण्यश्च त्वमेव पुरुषोत्तमः
ब्राह्मणानां त्वमेवेशो नान्यः पूज्यः सुरः क्वचित् ॥ ५७ ॥

ब्रह्मण्यश्च शरण्यश्च त्वमेव पुरुषोत्तमः
ब्राह्मणानां त्वमेवेशो नान्यः पूज्यः सुरः क्वचित् ॥ ५७ ॥

येऽर्चयन्ति सुरानन्यांस्त्वां विना पुरुषोत्तम
ते पाखण्डत्वमापन्नाः सर्वलोकविगर्हिताः ॥ ५८ ॥

येऽर्चयन्ति सुरानन्यांस्त्वां विना पुरुषोत्तम
ते पाखण्डत्वमापन्नाः सर्वलोकविगर्हिताः ॥ ५८ ॥

विप्राणां वेदविदुषां त्वमेवेज्यो जनार्दनः
नान्यः कश्चित्सुराणां तु पूजनीयः कदाचन ॥ ५९ ॥

विप्राणां वेदविदुषां त्वमेवेज्यो जनार्दनः
नान्यः कश्चित्सुराणां तु पूजनीयः कदाचन ॥ ५९ ॥

अनर्च्याब्रह्मरुद्राद्या रजस्तमोविमिश्रिताः
त्वं शुद्धसत्वगुणवान्पूजनीयोऽग्रजन्मनाम् ॥ ६० ॥

अनर्च्याब्रह्मरुद्राद्या रजस्तमोविमिश्रिताः
त्वं शुद्धसत्वगुणवान्पूजनीयोऽग्रजन्मनाम् ॥ ६० ॥

त्वत्पादसलिलं सेव्यं पितॄणां च दिवौकसाम्
सर्वेषां भूसुराणां च मुक्तिदं कल्मषापहम् ॥ ६१ ॥

त्वत्पादसलिलं सेव्यं पितॄणां च दिवौकसाम्
सर्वेषां भूसुराणां च मुक्तिदं कल्मषापहम् ॥ ६१ ॥

त्वद्भुक्तोच्छिष्टशेषं वै पितॄणां च दिवौकसाम्
भूसुराणां च सेव्यं स्यान्नान्येषां तु कदाचन ॥ ६२ ॥

त्वद्भुक्तोच्छिष्टशेषं वै पितॄणां च दिवौकसाम्
भूसुराणां च सेव्यं स्यान्नान्येषां तु कदाचन ॥ ६२ ॥

इतरेषां तु देवानामन्नं पुष्पं जलं तथा
अस्पृश्यं तु भवेत्सर्वं निर्माल्यं सुरयासमम् ॥ ६३ ॥

इतरेषां तु देवानामन्नं पुष्पं जलं तथा
अस्पृश्यं तु भवेत्सर्वं निर्माल्यं सुरयासमम् ॥ ६३ ॥

तस्माद्वै ब्राह्मणो नित्यं पूजयित्वा सनातनम्
त्वत्तीर्थं भुक्तमन्नं च भजेतैवानिशं बुधः ॥ ६४ ॥

तस्माद्वै ब्राह्मणो नित्यं पूजयित्वा सनातनम्
त्वत्तीर्थं भुक्तमन्नं च भजेतैवानिशं बुधः ॥ ६४ ॥

नान्यं देवं तु वीक्षेत ब्राह्मणो न च पूजयेत्
नान्यप्रसादं भुञ्जीत नान्यदायतनं विशेत् ॥ ६५ ॥

नान्यं देवं तु वीक्षेत ब्राह्मणो न च पूजयेत्
नान्यप्रसादं भुञ्जीत नान्यदायतनं विशेत् ॥ ६५ ॥

न ददातीह यो विप्रः पितॄणां श्राद्धकर्मणि
त्वद्भुक्तमन्नं तीर्थं च तत्सर्वं निष्फलं भवेत् ॥ ६६ ॥

न ददातीह यो विप्रः पितॄणां श्राद्धकर्मणि
त्वद्भुक्तमन्नं तीर्थं च तत्सर्वं निष्फलं भवेत् ॥ ६६ ॥

कल्पकोटिसहस्राणि कल्पकोटिशतानि च
पतन्ति पितरस्तस्य नरके पूयशोणिते ॥ ६७ ॥

कल्पकोटिसहस्राणि कल्पकोटिशतानि च
पतन्ति पितरस्तस्य नरके पूयशोणिते ॥ ६७ ॥

निवेदितं तव विभो यो जुहोति ददाति वा
देवतानां पितॄणां च तृप्तिरानन्त्यमश्नुते ॥ ६८ ॥

निवेदितं तव विभो यो जुहोति ददाति वा
देवतानां पितॄणां च तृप्तिरानन्त्यमश्नुते ॥ ६८ ॥

तस्मात्त्वमेव विप्राणां पूज्यो नान्योस्ति कश्चन
मोहाद्यः पूजयेदन्यान्स पाखण्डी भविष्यति ॥ ६९ ॥

तस्मात्त्वमेव विप्राणां पूज्यो नान्योस्ति कश्चन
मोहाद्यः पूजयेदन्यान्स पाखण्डी भविष्यति ॥ ६९ ॥

त्वं हि नारायणः श्रीमान्वासुदेवः सनातनः
विष्णुः सर्वगतो नित्यः परमात्मा महेश्वरः ॥ ७० ॥

त्वं हि नारायणः श्रीमान्वासुदेवः सनातनः
विष्णुः सर्वगतो नित्यः परमात्मा महेश्वरः ॥ ७० ॥

त्वमेव सेव्यो विप्राणां ब्रह्मण्यः शुद्धसत्ववान्
पूज्यत्वाद्ब्राह्मणानां वै शुद्धसत्वगुणादपि ॥ ७१ ॥

त्वमेव सेव्यो विप्राणां ब्रह्मण्यः शुद्धसत्ववान्
पूज्यत्वाद्ब्राह्मणानां वै शुद्धसत्वगुणादपि ॥ ७१ ॥

सर्वेषामेव देवानां ब्राह्मणत्वमवाप्नुहि
त्वामेव हि सदा विप्रा भजन्ति पुरुषोत्तमम् ॥ ७२ ॥

सर्वेषामेव देवानां ब्राह्मणत्वमवाप्नुहि
त्वामेव हि सदा विप्रा भजन्ति पुरुषोत्तमम् ॥ ७२ ॥

ब्राह्मणास्ते बभूवुस्तु नान्यास्तत्र न संशयः
ब्रह्मण्यो देवकीपुत्रो ब्रह्मण्यो मधुसूदनः ॥ ७३ ॥

ब्राह्मणास्ते बभूवुस्तु नान्यास्तत्र न संशयः
ब्रह्मण्यो देवकीपुत्रो ब्रह्मण्यो मधुसूदनः ॥ ७३ ॥

ब्रह्मण्यः पुण्डरीकाक्षो ब्रह्मण्यो विष्णुरच्युतः
ब्रह्मण्यो भगवान्कृष्णो वासुदेवोऽच्युतो हरिः ॥ ७४ ॥

ब्रह्मण्यः पुण्डरीकाक्षो ब्रह्मण्यो विष्णुरच्युतः
ब्रह्मण्यो भगवान्कृष्णो वासुदेवोऽच्युतो हरिः ॥ ७४ ॥

ब्रह्मण्यो नारसिंहः स्यात्तथा नारायणोऽव्ययः
ब्रह्मण्यः श्रीधरः श्रीशो गोविन्दो वामनस्तथा ॥ ७५ ॥

ब्रह्मण्यो नारसिंहः स्यात्तथा नारायणोऽव्ययः
ब्रह्मण्यः श्रीधरः श्रीशो गोविन्दो वामनस्तथा ॥ ७५ ॥

ब्रह्मण्यो यज्ञवाराहः केशवः पुरुषोत्तमः
ब्रह्मण्यो राघवः श्रीमान्रामो राजीवलोचनः ॥ ७६ ॥

ब्रह्मण्यो यज्ञवाराहः केशवः पुरुषोत्तमः
ब्रह्मण्यो राघवः श्रीमान्रामो राजीवलोचनः ॥ ७६ ॥

ब्रह्मण्यः पद्मनाभः स्यात्तथा दामोदरः प्रभुः
ब्रह्मण्यो माधवो यज्ञस्तथा त्रिविक्रमः प्रभुः ॥ ७७ ॥

ब्रह्मण्यः पद्मनाभः स्यात्तथा दामोदरः प्रभुः
ब्रह्मण्यो माधवो यज्ञस्तथा त्रिविक्रमः प्रभुः ॥ ७७ ॥

ब्रह्मण्यश्च हृषीकेशः पीतवासा जनार्दनः
नमो ब्रह्मण्यदेवाय वासुदेवाय शार्ङ्गिणे ॥ ७८ ॥

ब्रह्मण्यश्च हृषीकेशः पीतवासा जनार्दनः
नमो ब्रह्मण्यदेवाय वासुदेवाय शार्ङ्गिणे ॥ ७८ ॥

नारायणाय श्रीशाय पुण्डरीकेक्षणाय च
नमो ब्रह्मण्यदेवाय वासुदेवाय विष्णवे ॥ ७९ ॥

नारायणाय श्रीशाय पुण्डरीकेक्षणाय च
नमो ब्रह्मण्यदेवाय वासुदेवाय विष्णवे ॥ ७९ ॥

कल्याणगुणपूर्णाय नमस्ते परमात्मने
नमो ब्रह्मण्यदेवाय सर्वदेवस्वरूपिणे ॥ ८० ॥

कल्याणगुणपूर्णाय नमस्ते परमात्मने
नमो ब्रह्मण्यदेवाय सर्वदेवस्वरूपिणे ॥ ८० ॥

वाराहवपुषे नित्यं त्रयीनाथाय ते नमः
नमो ब्रह्मण्यदेवाय नागपर्य्यङ्कशायिने ॥ ८१ ॥

वाराहवपुषे नित्यं त्रयीनाथाय ते नमः
नमो ब्रह्मण्यदेवाय नागपर्य्यङ्कशायिने ॥ ८१ ॥

राजीवदलनेत्राय राघवाय नमो नमः
मायया मोहिताः सर्वे देवाश्च ऋषयस्तव ॥ ८२ ॥

राजीवदलनेत्राय राघवाय नमो नमः
मायया मोहिताः सर्वे देवाश्च ऋषयस्तव ॥ ८२ ॥

न जानन्ति महात्मानं सर्वलोकेश्वरं प्रभो
त्वां न जानन्ति भगवन्सर्ववेदविदोऽपि हि ॥ ८३ ॥

न जानन्ति महात्मानं सर्वलोकेश्वरं प्रभो
त्वां न जानन्ति भगवन्सर्ववेदविदोऽपि हि ॥ ८३ ॥

नामरूपगुणैः श्रीश चारित्रैरपि दुष्कृतैः
परत्वसूचकं सत्वं तव वेदितुमीश्वरः ॥ ८४ ॥

नामरूपगुणैः श्रीश चारित्रैरपि दुष्कृतैः
परत्वसूचकं सत्वं तव वेदितुमीश्वरः ॥ ८४ ॥

महर्षिभिः प्रेषितोऽहमागतोस्मि तवान्तिकम्
तव शीलगुणाञ्ज्ञातुं चरणं मम केशव ॥ ८५ ॥

महर्षिभिः प्रेषितोऽहमागतोस्मि तवान्तिकम्
तव शीलगुणाञ्ज्ञातुं चरणं मम केशव ॥ ८५ ॥

दत्तं वक्षसि गोविन्द तत्क्षन्तव्यं कृपानिधे
एवमुक्त्वा भृगुर्देवं प्रणम्य च मुहुर्मुहुः ॥ ८६ ॥

दत्तं वक्षसि गोविन्द तत्क्षन्तव्यं कृपानिधे
एवमुक्त्वा भृगुर्देवं प्रणम्य च मुहुर्मुहुः ॥ ८६ ॥

दिव्यैर्महर्षिभिस्तत्र पूज्यमानो महात्मभिः
पुनर्जगाम हृष्टात्मा यज्ञभूमिं शुभाह्वयाम् ॥ ८७ ॥

दिव्यैर्महर्षिभिस्तत्र पूज्यमानो महात्मभिः
पुनर्जगाम हृष्टात्मा यज्ञभूमिं शुभाह्वयाम् ॥ ८७ ॥

समागतं महात्मानं तत्र दृष्ट्वा महर्षयः
प्रत्युत्थाय नमस्कृत्वा पूजां चक्रुर्विधानतः ॥ ८८ ॥

समागतं महात्मानं तत्र दृष्ट्वा महर्षयः
प्रत्युत्थाय नमस्कृत्वा पूजां चक्रुर्विधानतः ॥ ८८ ॥

तेषां विज्ञापयामास तत्सर्वं मुनिपुङ्गवः
रजस्तमगुणोद्रिक्तो विधीशानौ सुरोत्तमौ ॥ ८९ ॥

तेषां विज्ञापयामास तत्सर्वं मुनिपुङ्गवः
रजस्तमगुणोद्रिक्तो विधीशानौ सुरोत्तमौ ॥ ८९ ॥

शप्तौ मया न पूज्यौ तौ विप्राणामृषिसत्तमाः
अब्रह्मण्यत्वमापन्नो गर्हितं रूपमास्थितः ॥ ९० ॥

शप्तौ मया न पूज्यौ तौ विप्राणामृषिसत्तमाः
अब्रह्मण्यत्वमापन्नो गर्हितं रूपमास्थितः ॥ ९० ॥

शप्तः कैलासशिखरे शङ्करस्तमसावृतः
शुद्धसत्वमयो विष्णुः कल्याणगुणसागरः ॥ ९१ ॥

शप्तः कैलासशिखरे शङ्करस्तमसावृतः
शुद्धसत्वमयो विष्णुः कल्याणगुणसागरः ॥ ९१ ॥

नारायणः परं ब्रह्म विप्राणां दैवतं हरिः
ब्रह्मण्यः श्रीपतिर्विष्णुर्वासुदेवो जनार्दनः ॥ ९२ ॥

नारायणः परं ब्रह्म विप्राणां दैवतं हरिः
ब्रह्मण्यः श्रीपतिर्विष्णुर्वासुदेवो जनार्दनः ॥ ९२ ॥

ब्रह्मण्यः पुण्डरीकाक्षो गोविन्दो हरिरच्युतः
स एव पूज्यो विप्राणां नेतरः पुरुषर्षभाः ॥ ९३ ॥

ब्रह्मण्यः पुण्डरीकाक्षो गोविन्दो हरिरच्युतः
स एव पूज्यो विप्राणां नेतरः पुरुषर्षभाः ॥ ९३ ॥

मोहाद्यः पूजयेदन्यं स पाखण्डी भविष्यति
स्मरणादेव कृष्णस्य विमुक्तिः पापिनामपि ॥ ९४ ॥

मोहाद्यः पूजयेदन्यं स पाखण्डी भविष्यति
स्मरणादेव कृष्णस्य विमुक्तिः पापिनामपि ॥ ९४ ॥

तस्य पादोदकं सेव्यं भुक्तोच्छिष्टं च पावनम्
स्वर्गापवर्गदं नॄणां ब्राह्मणानां विशेषतः ॥ ९५ ॥

तस्य पादोदकं सेव्यं भुक्तोच्छिष्टं च पावनम्
स्वर्गापवर्गदं नॄणां ब्राह्मणानां विशेषतः ॥ ९५ ॥

विष्णोर्निवेदितं नित्यं देवेभ्यो जुहुयाद्धविः
पितृभ्यश्चैव तद्दद्यात्सर्वमानन्त्यमश्नुते ॥ ९६ ॥

विष्णोर्निवेदितं नित्यं देवेभ्यो जुहुयाद्धविः
पितृभ्यश्चैव तद्दद्यात्सर्वमानन्त्यमश्नुते ॥ ९६ ॥

यो न दद्याद्धरेर्भुक्तं पितॄणां श्राद्धकर्मणि
अश्नन्ति पितरस्तस्य विण्मूत्रं सततं द्विजाः ॥ ९७ ॥

यो न दद्याद्धरेर्भुक्तं पितॄणां श्राद्धकर्मणि
अश्नन्ति पितरस्तस्य विण्मूत्रं सततं द्विजाः ॥ ९७ ॥

तस्माद्विष्णोः प्रसादो वै सेवितव्यो द्विजन्मनाम्
इतरेषां तु देवानां निर्माल्यं गर्हितं भवेत् ॥ ९८ ॥

तस्माद्विष्णोः प्रसादो वै सेवितव्यो द्विजन्मनाम्
इतरेषां तु देवानां निर्माल्यं गर्हितं भवेत् ॥ ९८ ॥

सकृदेव हि योश्नाति ब्राह्मणो ज्ञानदुर्बलः
निर्माल्यं शङ्करादीनां स चाण्डालो भवेद्ध्रुवम् ॥ ९९ ॥

सकृदेव हि योश्नाति ब्राह्मणो ज्ञानदुर्बलः
निर्माल्यं शङ्करादीनां स चाण्डालो भवेद्ध्रुवम् ॥ ९९ ॥