२४९

सत्राजितस्य तनया नाम्ना सत्या यशस्विनी
पृथिव्यंशेन सम्भूता भार्यां कृष्णस्य वा परा ॥ १ ॥

सत्राजितस्य तनया नाम्ना सत्या यशस्विनी
पृथिव्यंशेन सम्भूता भार्यां कृष्णस्य वा परा ॥ १ ॥

वैवस्वती महाभागा कालिन्दी नाम नामतः
तृतीया तस्य भार्या सा लीलांशा समुपस्थिता ॥ २ ॥

वैवस्वती महाभागा कालिन्दी नाम नामतः
तृतीया तस्य भार्या सा लीलांशा समुपस्थिता ॥ २ ॥

विन्दानुविन्दस्य सुतां मित्रविन्दां शुचिस्मिताम्
स्वयंवरस्थितां कन्यामुपयेमे जनार्दनः ॥ ३ ॥

विन्दानुविन्दस्य सुतां मित्रविन्दां शुचिस्मिताम्
स्वयंवरस्थितां कन्यामुपयेमे जनार्दनः ॥ ३ ॥

पाशेनैकेन बद्ध्वा तान् वृषभान्सप्तदुर्मदान्
तां वीर्यशुल्कां जग्राह पद्मपत्रायतेक्षणः ॥ ४ ॥

पाशेनैकेन बद्ध्वा तान् वृषभान्सप्तदुर्मदान्
तां वीर्यशुल्कां जग्राह पद्मपत्रायतेक्षणः ॥ ४ ॥

सत्राजितो महारत्नं स्यमन्ताख्यं महीपतिः
अनुजाय ददौ सोऽयं प्रसेनाय महात्मने ॥ ५ ॥

सत्राजितो महारत्नं स्यमन्ताख्यं महीपतिः
अनुजाय ददौ सोऽयं प्रसेनाय महात्मने ॥ ५ ॥

ययाचे तं मणिवरं कदाचिन्मधुसूदनः
उवाच वासुदेवं तं प्रसेनः प्रसभं तदा ॥ ६ ॥

ययाचे तं मणिवरं कदाचिन्मधुसूदनः
उवाच वासुदेवं तं प्रसेनः प्रसभं तदा ॥ ६ ॥

प्रसेन उवाच-
भारानष्टसुवर्णानि नित्यं प्रसवते मणिः
तस्मात्कस्य न दातव्यं स्यमन्ताख्यमिदं मया ॥ ७ ॥

प्रसेन उवाच-
भारानष्टसुवर्णानि नित्यं प्रसवते मणिः
तस्मात्कस्य न दातव्यं स्यमन्ताख्यमिदं मया ॥ ७ ॥

महादेव उवाच-
कृष्णस्तु तदभिप्रायं ज्ञात्वा तूष्णीमुवास ह
कदाचिन्मृगयां कर्त्तुं कृष्णः सर्वैर्यदूत्तमैः ॥ ८ ॥

महादेव उवाच-
कृष्णस्तु तदभिप्रायं ज्ञात्वा तूष्णीमुवास ह
कदाचिन्मृगयां कर्त्तुं कृष्णः सर्वैर्यदूत्तमैः ॥ ८ ॥

प्रविवेश महारण्यं प्रसेनाद्यैर्महाबलैः
प्रत्येकं वै मृगान्हन्तुमनुयाताः सहस्रशः ॥ ९ ॥

प्रविवेश महारण्यं प्रसेनाद्यैर्महाबलैः
प्रत्येकं वै मृगान्हन्तुमनुयाताः सहस्रशः ॥ ९ ॥

एक एव महारण्ये प्रसेनो दूरमागतः
तं सिंहो दृष्टमासाद्य हत्वा रत्नं जहार सः ॥ १० ॥

एक एव महारण्ये प्रसेनो दूरमागतः
तं सिंहो दृष्टमासाद्य हत्वा रत्नं जहार सः ॥ १० ॥

तं सिंहं जाम्बबान्हत्वा मणिं गृह्य महाबलः
प्रविवेश बिलं तूर्णं दिव्यस्त्रीभिर्निषेवितम् ॥ ११ ॥

तं सिंहं जाम्बबान्हत्वा मणिं गृह्य महाबलः
प्रविवेश बिलं तूर्णं दिव्यस्त्रीभिर्निषेवितम् ॥ ११ ॥

तस्मिन्नस्तङ्गते सूर्ये वासुदेवं सहानुगः
चतुर्थ्यामुदितं चन्द्रं दृष्ट्वा स्वं पुरमाविशत् ॥ १२ ॥

तस्मिन्नस्तङ्गते सूर्ये वासुदेवं सहानुगः
चतुर्थ्यामुदितं चन्द्रं दृष्ट्वा स्वं पुरमाविशत् ॥ १२ ॥

ततः सर्वे पुरजनाः कृष्णं प्रोचुः परस्परम्
हत्वा प्रसेनं गोविन्दो मृगव्याजेन कानने ॥ १३ ॥

ततः सर्वे पुरजनाः कृष्णं प्रोचुः परस्परम्
हत्वा प्रसेनं गोविन्दो मृगव्याजेन कानने ॥ १३ ॥

स्यमन्तकं मणिवरमग्रहीदविशङ्कया
तदाकर्ण्य हरिस्तस्मिन्द्वारकाजनभाषितम् ॥ १४ ॥

स्यमन्तकं मणिवरमग्रहीदविशङ्कया
तदाकर्ण्य हरिस्तस्मिन्द्वारकाजनभाषितम् ॥ १४ ॥

अज्ञलोकभयात्सर्वैर्यदुभिर्गहनं ययौ
दर्शयामास तान्सर्वान्सिंहेन निहतं वने ॥ १५ ॥

अज्ञलोकभयात्सर्वैर्यदुभिर्गहनं ययौ
दर्शयामास तान्सर्वान्सिंहेन निहतं वने ॥ १५ ॥

लब्धात्मशुद्धिस्तत्रैव संस्थाप्य महतीं चमूम्
एकः शार्ङ्गगदापाणिर्जगाम गहनं वनम् ॥ १६ ॥

लब्धात्मशुद्धिस्तत्रैव संस्थाप्य महतीं चमूम्
एकः शार्ङ्गगदापाणिर्जगाम गहनं वनम् ॥ १६ ॥

दृष्ट्वा महाबिलं कृष्णः प्रविवेश विशङ्कितः
तत्र नाना मणिवरद्योतिते विमले गृहे ॥ १७ ॥

दृष्ट्वा महाबिलं कृष्णः प्रविवेश विशङ्कितः
तत्र नाना मणिवरद्योतिते विमले गृहे ॥ १७ ॥

सुतं जाम्बवतो धात्री दोलामारोप्य लीलया
दोलामुखे मणिं धृत्वा दोलयन्गायती मुदा ॥ १८ ॥

सुतं जाम्बवतो धात्री दोलामारोप्य लीलया
दोलामुखे मणिं धृत्वा दोलयन्गायती मुदा ॥ १८ ॥

सिंहः प्रसेनमवधीत्सिंहो जाम्बवता हतः
सुकुमारक मा रोदीस्तव ह्येष स्यमन्तकः ॥ १९ ॥

सिंहः प्रसेनमवधीत्सिंहो जाम्बवता हतः
सुकुमारक मा रोदीस्तव ह्येष स्यमन्तकः ॥ १९ ॥

तच्छ्रुत्वा वासुदेवोऽथ शङ्खं दध्मौ प्रतापवान्
तेन नादेन महता निर्जगामात्र जाम्बवान् ॥ २० ॥

तच्छ्रुत्वा वासुदेवोऽथ शङ्खं दध्मौ प्रतापवान्
तेन नादेन महता निर्जगामात्र जाम्बवान् ॥ २० ॥

तयोर्युद्धमभूद्घोरं दशरात्रं निरन्तरम्
मुष्टिभिर्वज्रकल्पैश्च सर्वभूतभयावहम् ॥ २१ ॥

तयोर्युद्धमभूद्घोरं दशरात्रं निरन्तरम्
मुष्टिभिर्वज्रकल्पैश्च सर्वभूतभयावहम् ॥ २१ ॥

कृष्णस्य बलवृद्धिं च तथात्मबलसङ्क्षयम्
अवेक्ष्य पूर्ववचनं बुबुधे परमात्मनः ॥ २२ ॥

कृष्णस्य बलवृद्धिं च तथात्मबलसङ्क्षयम्
अवेक्ष्य पूर्ववचनं बुबुधे परमात्मनः ॥ २२ ॥

सोऽयं रामोऽवतीर्णोऽत्र धर्मत्राणाय वै पुनः
स आगतो मम स्वामी दातुं मम मनोरथम् ॥ २३ ॥

सोऽयं रामोऽवतीर्णोऽत्र धर्मत्राणाय वै पुनः
स आगतो मम स्वामी दातुं मम मनोरथम् ॥ २३ ॥

एवं ज्ञात्वाथ ऋक्षेशो निर्वर्त्य रणकर्म तत्
प्राञ्जलि प्राह गोविन्दं को भवानिति विस्मयात् ॥ २४ ॥

एवं ज्ञात्वाथ ऋक्षेशो निर्वर्त्य रणकर्म तत्
प्राञ्जलि प्राह गोविन्दं को भवानिति विस्मयात् ॥ २४ ॥

निवर्त्य कदनं शौरिः प्रोचे गम्भीरया गिरा
श्रीकृष्ण उवाच-
पुत्रोऽहं वसुदेवस्य वासुदेव इतीरितः ॥ २५ ॥

निवर्त्य कदनं शौरिः प्रोचे गम्भीरया गिरा
श्रीकृष्ण उवाच-
पुत्रोऽहं वसुदेवस्य वासुदेव इतीरितः ॥ २५ ॥

ममरत्नं स्यमन्ताख्यं हृतवांस्त्वं सुनिर्भयः
तद्दीयतां च शीघ्रं मे अन्यथा वधमेष्यसि ॥ २६ ॥

ममरत्नं स्यमन्ताख्यं हृतवांस्त्वं सुनिर्भयः
तद्दीयतां च शीघ्रं मे अन्यथा वधमेष्यसि ॥ २६ ॥

महादेव उवाच-
तच्छ्रुत्वा जाम्बवान्हृष्टः प्रणनामाथ दण्डवत्
परिणीय नमस्कृत्य विनयात्प्राह केशवम् ॥ २७ ॥

महादेव उवाच-
तच्छ्रुत्वा जाम्बवान्हृष्टः प्रणनामाथ दण्डवत्
परिणीय नमस्कृत्य विनयात्प्राह केशवम् ॥ २७ ॥

जाम्बवानुवाच-
धन्योस्मि कृतकृत्योस्मि तव सन्दर्शनात्प्रभो
दासोऽहं पूर्वभावेन तव देवकिनन्दन ॥ २८ ॥

जाम्बवानुवाच-
धन्योस्मि कृतकृत्योस्मि तव सन्दर्शनात्प्रभो
दासोऽहं पूर्वभावेन तव देवकिनन्दन ॥ २८ ॥

दत्तवानसि गोविन्द कदनं पूर्वकाङ्क्षितम्
मयेदं कदनं मोहाद्यत्कृतं स्वामिना त्वया
तत्क्षम्यतां जगन्नाथ करुणाकर शाश्वत ॥ २९ ॥

दत्तवानसि गोविन्द कदनं पूर्वकाङ्क्षितम्
मयेदं कदनं मोहाद्यत्कृतं स्वामिना त्वया
तत्क्षम्यतां जगन्नाथ करुणाकर शाश्वत ॥ २९ ॥

महादेव उवाच-
इत्युक्त्वा प्रणतो भूत्वा नमस्कृत्य पुनः पुनः
नानारत्नमये पीठे निवेश्य विनयात्प्रभुम् ॥ ३० ॥

महादेव उवाच-
इत्युक्त्वा प्रणतो भूत्वा नमस्कृत्य पुनः पुनः
नानारत्नमये पीठे निवेश्य विनयात्प्रभुम् ॥ ३० ॥

शारदाब्जनिभौ पादौ प्रक्षाल्य शुभवारिणा
मधुपर्कविधानेन पूजयित्वा यदूद्वहम् ॥ ३१ ॥

शारदाब्जनिभौ पादौ प्रक्षाल्य शुभवारिणा
मधुपर्कविधानेन पूजयित्वा यदूद्वहम् ॥ ३१ ॥

वस्त्रैराभरणैर्दिव्यैः पूजयित्वा विधानतः
पुत्रीं जाम्बवतीं नाम कन्यां लावण्यसंयुताम् ॥ ३२ ॥

वस्त्रैराभरणैर्दिव्यैः पूजयित्वा विधानतः
पुत्रीं जाम्बवतीं नाम कन्यां लावण्यसंयुताम् ॥ ३२ ॥

कन्यारत्नं ददौ तस्मै भार्यार्थममितौजसे
अन्यैश्च मणिमुख्यैश्च स्यमन्ताख्यं ददौ मणिम् ॥ ३३ ॥

कन्यारत्नं ददौ तस्मै भार्यार्थममितौजसे
अन्यैश्च मणिमुख्यैश्च स्यमन्ताख्यं ददौ मणिम् ॥ ३३ ॥

तत्रैवोद्वाह्य तां कन्यां प्रहृष्टपरवीरहा
ददौ तस्मै परां मुक्तिं प्रीत्या जाम्बवते हरिः ॥ ३४ ॥

तत्रैवोद्वाह्य तां कन्यां प्रहृष्टपरवीरहा
ददौ तस्मै परां मुक्तिं प्रीत्या जाम्बवते हरिः ॥ ३४ ॥

गृहीत्वा तनयां तस्य कन्यां जाम्बवतीं मुदा
विनिर्गत्य बिलात्तस्मात्प्रययौ द्वारकां पुरीम् ॥ ३५ ॥

गृहीत्वा तनयां तस्य कन्यां जाम्बवतीं मुदा
विनिर्गत्य बिलात्तस्मात्प्रययौ द्वारकां पुरीम् ॥ ३५ ॥

सत्राजिते ददौ रत्नं स्यमन्ताख्यं यदूत्तमः
दुहित्रे प्रददौसोऽपि कन्यायै मणिमुत्तमम् ॥ ३६ ॥

सत्राजिते ददौ रत्नं स्यमन्ताख्यं यदूत्तमः
दुहित्रे प्रददौसोऽपि कन्यायै मणिमुत्तमम् ॥ ३६ ॥

मासि भाद्रपदे शुक्ले चतुर्थ्यां चन्द्रदर्शनम्
मिथ्याभिदूषणं प्राहुस्तस्मात्तत्परिवर्जयेत् ॥ ३७ ॥

मासि भाद्रपदे शुक्ले चतुर्थ्यां चन्द्रदर्शनम्
मिथ्याभिदूषणं प्राहुस्तस्मात्तत्परिवर्जयेत् ॥ ३७ ॥

प्राप्यते दर्शनं तत्र चतुर्थ्यां शीतगोर्नरः
स्यमन्तस्य कथां श्रुत्वा मिथ्यावादात्प्रमुच्यते ॥ ३८ ॥

प्राप्यते दर्शनं तत्र चतुर्थ्यां शीतगोर्नरः
स्यमन्तस्य कथां श्रुत्वा मिथ्यावादात्प्रमुच्यते ॥ ३८ ॥

सुलक्ष्मणां नाग्नजितीं सुशीलां च यशस्विनीम्
मद्रराजसुतास्तिस्रः कन्यकास्ताः शुभाननाः ॥ ३९ ॥

सुलक्ष्मणां नाग्नजितीं सुशीलां च यशस्विनीम्
मद्रराजसुतास्तिस्रः कन्यकास्ताः शुभाननाः ॥ ३९ ॥

स्वयंवरस्थास्ताः कृष्णं वरयामासुरुज्ज्वलाः
एकस्मिन्दिवसे तास्तु उपयेमे यदूद्वहः ॥ ४० ॥

स्वयंवरस्थास्ताः कृष्णं वरयामासुरुज्ज्वलाः
एकस्मिन्दिवसे तास्तु उपयेमे यदूद्वहः ॥ ४० ॥

अष्टौ महिष्यस्ताः सर्वा रुक्मिण्याद्या महात्मनः
रुक्मिणी सत्यभामा च कालिन्दी च शुचिस्मिता ॥ ४१ ॥

अष्टौ महिष्यस्ताः सर्वा रुक्मिण्याद्या महात्मनः
रुक्मिणी सत्यभामा च कालिन्दी च शुचिस्मिता ॥ ४१ ॥

मित्रविन्दा जाम्बवती नाग्नजित्यः सुलक्ष्मणा
सुशीला नाम तन्वङ्गी महिषी चाष्टमी स्मृता ॥ ४२ ॥

मित्रविन्दा जाम्बवती नाग्नजित्यः सुलक्ष्मणा
सुशीला नाम तन्वङ्गी महिषी चाष्टमी स्मृता ॥ ४२ ॥

भूमिपुत्रो महावीर्यो नरको नाम राक्षसः
जित्वा देवपतिं शक्रं सर्वांश्चैव सुरान्रणे ॥ ४३ ॥

भूमिपुत्रो महावीर्यो नरको नाम राक्षसः
जित्वा देवपतिं शक्रं सर्वांश्चैव सुरान्रणे ॥ ४३ ॥

अदित्या देवमातुश्च कुण्डले च सुवर्चसी
बलाज्जग्राह देवानां रत्नानि विविधानि च ॥ ४४ ॥

अदित्या देवमातुश्च कुण्डले च सुवर्चसी
बलाज्जग्राह देवानां रत्नानि विविधानि च ॥ ४४ ॥

ऐरावतं महेन्द्रस्य तथैवोच्चैःश्रवं हयम्
माणिक्यादि धनेशस्य शङ्खपद्मनिधिं तथा ॥ ४५ ॥

ऐरावतं महेन्द्रस्य तथैवोच्चैःश्रवं हयम्
माणिक्यादि धनेशस्य शङ्खपद्मनिधिं तथा ॥ ४५ ॥

स्त्रियश्चाप्सरसश्चैव हृतवान्क्षितिनन्दनः
वज्रादिहेतीस्तेषां च बलाद्धृत्वा दिवौकसाम् ॥ ४६ ॥

स्त्रियश्चाप्सरसश्चैव हृतवान्क्षितिनन्दनः
वज्रादिहेतीस्तेषां च बलाद्धृत्वा दिवौकसाम् ॥ ४६ ॥

तैरेव स सुरान्हत्वा सभां मयविनिर्मिताम्
उवास व्योमगो दिव्यो नगर्यां विमलेम्बरे ॥ ४७ ॥

तैरेव स सुरान्हत्वा सभां मयविनिर्मिताम्
उवास व्योमगो दिव्यो नगर्यां विमलेम्बरे ॥ ४७ ॥

ततो देवगणाः सर्वे पुरस्कृत्य शचीपतिम्
भयार्ताः शरणं जग्मुः कृष्णमक्लिष्टकारिणम् ॥ ४८ ॥

ततो देवगणाः सर्वे पुरस्कृत्य शचीपतिम्
भयार्ताः शरणं जग्मुः कृष्णमक्लिष्टकारिणम् ॥ ४८ ॥

कृष्णोऽपि तदुपश्रुत्य सर्वं नरकचेष्टितम्
देवानामभयं दत्वा वैनतेयं व्यचिन्तयत् ॥ ४९ ॥

कृष्णोऽपि तदुपश्रुत्य सर्वं नरकचेष्टितम्
देवानामभयं दत्वा वैनतेयं व्यचिन्तयत् ॥ ४९ ॥

तस्मिन्क्षणे हरेस्तस्य वैनतेयो महाबलः
प्राञ्जलिः पुरतस्तस्थौ सर्वदेवनमस्कृतः ५० 6.249.50
तमारुह्य द्विजश्रेष्ठं सत्यया सह केशवः
संस्तूयमानो मुनिभिः प्रययौ राक्षसालयम् ॥ ५१ ॥

तस्मिन्क्षणे हरेस्तस्य वैनतेयो महाबलः
प्राञ्जलिः पुरतस्तस्थौ सर्वदेवनमस्कृतः ५० 6.249.50
तमारुह्य द्विजश्रेष्ठं सत्यया सह केशवः
संस्तूयमानो मुनिभिः प्रययौ राक्षसालयम् ॥ ५१ ॥

प्रदीप्यमानमाकाशे यथा सूर्यस्य मण्डलम्
राक्षसैर्बहुभिर्युक्तं दिव्यैराभरणैर्युतम् ॥ ५२ ॥

प्रदीप्यमानमाकाशे यथा सूर्यस्य मण्डलम्
राक्षसैर्बहुभिर्युक्तं दिव्यैराभरणैर्युतम् ॥ ५२ ॥

ददर्श तत्पुरं कृष्णो दुर्भेद्यं त्रिदशैरपि
तदावरणानि भगवान्वीक्ष्य चक्रेण वीर्यवान् ॥ ५३ ॥

ददर्श तत्पुरं कृष्णो दुर्भेद्यं त्रिदशैरपि
तदावरणानि भगवान्वीक्ष्य चक्रेण वीर्यवान् ॥ ५३ ॥

चिच्छेद तेजसा दीप्त्या तमांसि च दिवाकरः
ततस्ते राक्षसाः सर्वे शतशोऽथ सहस्रशः ॥ ५४ ॥

चिच्छेद तेजसा दीप्त्या तमांसि च दिवाकरः
ततस्ते राक्षसाः सर्वे शतशोऽथ सहस्रशः ॥ ५४ ॥

उद्यम्य शूलानि तदा युद्धायाभिमुखं ययुः
ततस्तु तोमरैर्दिव्यैर्भिण्डिपालैः सुपट्टिशैः ॥ ५५ ॥

उद्यम्य शूलानि तदा युद्धायाभिमुखं ययुः
ततस्तु तोमरैर्दिव्यैर्भिण्डिपालैः सुपट्टिशैः ॥ ५५ ॥

केशवं ताडयामासुः पलालैरिव पावकम्
ततस्तु शार्ङ्गमादाय भगवान्गरुडध्वजः ॥ ५६ ॥

केशवं ताडयामासुः पलालैरिव पावकम्
ततस्तु शार्ङ्गमादाय भगवान्गरुडध्वजः ॥ ५६ ॥

दिव्यशस्त्राणि चिच्छेद बाणैरग्निशिखोपमैः
तेषां शिरोधरा नागानश्वांश्चैव तरस्विनः ॥ ५७ ॥

दिव्यशस्त्राणि चिच्छेद बाणैरग्निशिखोपमैः
तेषां शिरोधरा नागानश्वांश्चैव तरस्विनः ॥ ५७ ॥

चक्रेणैव प्रचिच्छेद वीर्यवान्पुरुषोत्तमः
केचिच्चक्रेण सञ्छिन्नास्तथान्ये शरताडिताः ॥ ५८ ॥

चक्रेणैव प्रचिच्छेद वीर्यवान्पुरुषोत्तमः
केचिच्चक्रेण सञ्छिन्नास्तथान्ये शरताडिताः ॥ ५८ ॥

गदया निहताः केचिद्राक्षसास्तद्रणाजिरे
एवं ते राक्षसाः सर्वे पातिता धरणीतले ॥ ५९ ॥

गदया निहताः केचिद्राक्षसास्तद्रणाजिरे
एवं ते राक्षसाः सर्वे पातिता धरणीतले ॥ ५९ ॥

शक्रोत्सृष्टेन वज्रेण निर्भिन्ना इव भूधराः
निहत्य दानवान्सर्वान्पुण्डरीकायतेक्षणः ॥ ६० ॥

शक्रोत्सृष्टेन वज्रेण निर्भिन्ना इव भूधराः
निहत्य दानवान्सर्वान्पुण्डरीकायतेक्षणः ॥ ६० ॥

पाञ्चजन्यं महाशङ्खं प्रदध्मौ पुरुषोत्तमः
ततः स नरको दैत्यो धनुरादाय वीर्यवान् ॥ ६१ ॥

पाञ्चजन्यं महाशङ्खं प्रदध्मौ पुरुषोत्तमः
ततः स नरको दैत्यो धनुरादाय वीर्यवान् ॥ ६१ ॥

दिव्यं स्यन्दनमारुह्य ययौ युद्धाय केशवम्
तयोर्युद्धमभूद्घोरं तुमुलं लोमहर्षणम् ॥ ६२ ॥

दिव्यं स्यन्दनमारुह्य ययौ युद्धाय केशवम्
तयोर्युद्धमभूद्घोरं तुमुलं लोमहर्षणम् ॥ ६२ ॥

बहुभिर्बाणसाहस्रैर्मेघयोरिव वर्षतोः
ततोऽर्द्धचन्द्र बाणेन वासुदेवः सनातनः ॥ ६३ ॥

बहुभिर्बाणसाहस्रैर्मेघयोरिव वर्षतोः
ततोऽर्द्धचन्द्र बाणेन वासुदेवः सनातनः ॥ ६३ ॥

तस्य राक्षसमुख्यस्य धनुश्चिच्छेद वीर्यवान्
ससर्जास्त्रं महादिव्यं नरकस्य महोरसि ॥ ६४ ॥

तस्य राक्षसमुख्यस्य धनुश्चिच्छेद वीर्यवान्
ससर्जास्त्रं महादिव्यं नरकस्य महोरसि ॥ ६४ ॥

स तेन भिन्नहृदयः पपातोर्व्यां महासुरः
शक्रवज्रेण निर्भिन्नो महाचल इवोन्नदन् ॥ ६५ ॥

स तेन भिन्नहृदयः पपातोर्व्यां महासुरः
शक्रवज्रेण निर्भिन्नो महाचल इवोन्नदन् ॥ ६५ ॥

उपगम्य ततः कृष्णः समीपं तस्य रक्षसः
भूम्या सम्प्रार्थितः प्राह वरं वृण्विति राक्षसम्
स चाह राक्षसः कृष्णं गरुडोपरि संस्थितम् ॥ ६६ ॥

उपगम्य ततः कृष्णः समीपं तस्य रक्षसः
भूम्या सम्प्रार्थितः प्राह वरं वृण्विति राक्षसम्
स चाह राक्षसः कृष्णं गरुडोपरि संस्थितम् ॥ ६६ ॥

न मे कृत्यं वरेणास्ति नरकोऽहं तथापि च
अन्यलोकहितार्थाय वृणेऽहं वरमुत्तमम् ॥ ६७ ॥

न मे कृत्यं वरेणास्ति नरकोऽहं तथापि च
अन्यलोकहितार्थाय वृणेऽहं वरमुत्तमम् ॥ ६७ ॥

मृताहनि तु मे कृष्ण सर्वभूतेश्वरेश्वर
ये नरा मङ्गलस्नानं कुर्वन्ति मधुसूदन
न तेषां निरयप्राप्तिर्भवत्वेवं भयापह ॥ ६८ ॥

मृताहनि तु मे कृष्ण सर्वभूतेश्वरेश्वर
ये नरा मङ्गलस्नानं कुर्वन्ति मधुसूदन
न तेषां निरयप्राप्तिर्भवत्वेवं भयापह ॥ ६८ ॥

महादेव उवाच-
एवमस्त्विति गोविन्दो ददौ तस्मै वरं प्रभुः
ततः पश्यन्हरेः साक्षाच्छरदम्बुज सन्निभौ ॥ ६९ ॥

महादेव उवाच-
एवमस्त्विति गोविन्दो ददौ तस्मै वरं प्रभुः
ततः पश्यन्हरेः साक्षाच्छरदम्बुज सन्निभौ ॥ ६९ ॥

चरणौ वज्रवैडूर्य्यनूपुराभ्यां विराजितौ
अर्चितौ विधिरुद्राद्यैस्त्रिदशैर्मुनिभिस्तथा ॥ ७० ॥

चरणौ वज्रवैडूर्य्यनूपुराभ्यां विराजितौ
अर्चितौ विधिरुद्राद्यैस्त्रिदशैर्मुनिभिस्तथा ॥ ७० ॥

त्यक्त्वा प्राणान्महीपुत्रः सारूप्यमगमद्धरेः
ततो देवगणाः सर्वे हर्षनिर्भरमानसाः ॥ ७१ ॥

त्यक्त्वा प्राणान्महीपुत्रः सारूप्यमगमद्धरेः
ततो देवगणाः सर्वे हर्षनिर्भरमानसाः ॥ ७१ ॥

ववृषुः पुष्पवर्षाणि तुष्टुवुश्च महर्षयः
प्रविश्य नगरं तस्य कृष्णः कमललोचनः ॥ ७२ ॥

ववृषुः पुष्पवर्षाणि तुष्टुवुश्च महर्षयः
प्रविश्य नगरं तस्य कृष्णः कमललोचनः ॥ ७२ ॥

बलात्तेन गृहीतानि रत्नानि त्रिदिवौकसाम्
कुण्डले देवमातुश्च तथैवोच्चैःश्रवो हयम् ॥ ७३ ॥

बलात्तेन गृहीतानि रत्नानि त्रिदिवौकसाम्
कुण्डले देवमातुश्च तथैवोच्चैःश्रवो हयम् ॥ ७३ ॥

ऐरावतं गजश्रेष्ठं प्रदीप्तं मणिपर्वतम्
सर्वमेतद्यदुश्रेष्ठो ददौ शक्राय वज्रिणे ॥ ७४ ॥

ऐरावतं गजश्रेष्ठं प्रदीप्तं मणिपर्वतम्
सर्वमेतद्यदुश्रेष्ठो ददौ शक्राय वज्रिणे ॥ ७४ ॥

पार्थिवान्सर्वराष्ट्रेभ्यो जित्वाऽसौ नरको बली
कन्याषोडशसाहस्रं हृतवान्नरकस्तदा ॥ ७५ ॥

पार्थिवान्सर्वराष्ट्रेभ्यो जित्वाऽसौ नरको बली
कन्याषोडशसाहस्रं हृतवान्नरकस्तदा ॥ ७५ ॥

सन्निरुद्धास्तु ताः सर्वा नरकान्तःपुरे तदा
दृष्ट्वा कृष्णं महावीर्यं कन्दर्पशतसन्निभम् ॥ ७६ ॥

सन्निरुद्धास्तु ताः सर्वा नरकान्तःपुरे तदा
दृष्ट्वा कृष्णं महावीर्यं कन्दर्पशतसन्निभम् ॥ ७६ ॥

भर्तारं वव्रिरे सर्वाः पतिं विश्वस्य सर्वगम्
एतस्मिन्नेव काले तु गोविन्दोऽनन्तरूपवान् ॥ ७७ ॥

भर्तारं वव्रिरे सर्वाः पतिं विश्वस्य सर्वगम्
एतस्मिन्नेव काले तु गोविन्दोऽनन्तरूपवान् ॥ ७७ ॥

तासां करग्रहं चक्रे विधिना पुरुषोत्तमः
नरकस्य सुताः सर्वे पुरस्कृत्य महीं तदा ॥ ७८ ॥

तासां करग्रहं चक्रे विधिना पुरुषोत्तमः
नरकस्य सुताः सर्वे पुरस्कृत्य महीं तदा ॥ ७८ ॥

गोविन्दं शरणं जग्मुस्तानरक्षद्घृणानिधिः
तद्राज्ये स्थाप्य तान्सर्वान्पृथिव्या वाक्य गौरवात् ॥ ७९ ॥

गोविन्दं शरणं जग्मुस्तानरक्षद्घृणानिधिः
तद्राज्ये स्थाप्य तान्सर्वान्पृथिव्या वाक्य गौरवात् ॥ ७९ ॥

ऐन्द्रं विमानमारोप्य ताश्च सर्वा वरस्त्रियः
देवदूतैर्महाभागैर्द्वारवत्यां न्यवेशयत् ॥ ८० ॥

ऐन्द्रं विमानमारोप्य ताश्च सर्वा वरस्त्रियः
देवदूतैर्महाभागैर्द्वारवत्यां न्यवेशयत् ॥ ८० ॥

वैनतेयं समारुह्य सत्यया सह केशवः
स्वर्लोकं प्रययौ तूर्णं द्रष्टुं तां देवमातरम् ॥ ८१ ॥

वैनतेयं समारुह्य सत्यया सह केशवः
स्वर्लोकं प्रययौ तूर्णं द्रष्टुं तां देवमातरम् ॥ ८१ ॥

प्रविश्य नगरीं तत्र देवराज्ञो जनार्दनः
अवरुह्य द्विजश्रेष्ठात्पत्न्या सह महाबलः ॥ ८२ ॥

प्रविश्य नगरीं तत्र देवराज्ञो जनार्दनः
अवरुह्य द्विजश्रेष्ठात्पत्न्या सह महाबलः ॥ ८२ ॥

ववन्दे मातरं तत्र वन्द्यां तां त्रिदिवौकसाम्
सम्परिष्वज्य बाहुभ्यामदितिः पुत्रवत्सला ॥ ८३ ॥

ववन्दे मातरं तत्र वन्द्यां तां त्रिदिवौकसाम्
सम्परिष्वज्य बाहुभ्यामदितिः पुत्रवत्सला ॥ ८३ ॥

निवेश्यासनमुख्ये तु पूजयामास भक्तितः
आदित्या वसवो रुद्राः शतक्रतुपुरोगमाः ॥ ८४ ॥

निवेश्यासनमुख्ये तु पूजयामास भक्तितः
आदित्या वसवो रुद्राः शतक्रतुपुरोगमाः ॥ ८४ ॥

तत्र सम्पूजयामासुर्यथार्हं परमेश्वरम्
शचीगृहं समागम्य सत्यभामा यशस्विनी ॥ ८५ ॥

तत्र सम्पूजयामासुर्यथार्हं परमेश्वरम्
शचीगृहं समागम्य सत्यभामा यशस्विनी ॥ ८५ ॥

तया समर्चिता देव्या समासीना सुखासने
तस्मिन्काले सुपुष्पाणि पारिजातस्य किङ्कराः ॥ ८६ ॥

तया समर्चिता देव्या समासीना सुखासने
तस्मिन्काले सुपुष्पाणि पारिजातस्य किङ्कराः ॥ ८६ ॥

शच्यै देव्यै ददुः प्रीत्या सहस्राक्षेण चोदिताः
प्रगृह्य तानि पुष्पाणि शचीदेवी सुमध्यमा ॥ ८७ ॥

शच्यै देव्यै ददुः प्रीत्या सहस्राक्षेण चोदिताः
प्रगृह्य तानि पुष्पाणि शचीदेवी सुमध्यमा ॥ ८७ ॥

नीलनिर्मलकेशे च बबन्ध स्वस्य मूर्धनि
अवमान्य शची तत्र सत्यभामां यशस्विनीम् ॥ ८८ ॥

नीलनिर्मलकेशे च बबन्ध स्वस्य मूर्धनि
अवमान्य शची तत्र सत्यभामां यशस्विनीम् ॥ ८८ ॥

अनर्हा मानुषी चेयं देवार्हं कुसुमं शुभम्
इति कृत्वा मतिं तस्यै न ददौ कुसुमानि सा ॥ ८९ ॥

अनर्हा मानुषी चेयं देवार्हं कुसुमं शुभम्
इति कृत्वा मतिं तस्यै न ददौ कुसुमानि सा ॥ ८९ ॥

विनिष्क्रम्य पुरात्तस्मात्सत्या कोपसमन्विता
समेत्य कृष्णं भर्त्तारमुवाच कमलेक्षणा ॥ ९० ॥

विनिष्क्रम्य पुरात्तस्मात्सत्या कोपसमन्विता
समेत्य कृष्णं भर्त्तारमुवाच कमलेक्षणा ॥ ९० ॥

सत्योवाच-
एषा शची यदुश्रेष्ठ पारिजातेन गर्विता
अदत्त्वा मम गोविन्द बबन्ध स्वस्य मूर्द्धनि ॥ ९१ ॥

सत्योवाच-
एषा शची यदुश्रेष्ठ पारिजातेन गर्विता
अदत्त्वा मम गोविन्द बबन्ध स्वस्य मूर्द्धनि ॥ ९१ ॥

महादेव उवाच-
सत्यया भाषितं श्रुत्वा वासुदेवो महाबलः
उत्पाट्य पारिजातं तु निवेश्य गरुडोपरि ॥ ९२ ॥

महादेव उवाच-
सत्यया भाषितं श्रुत्वा वासुदेवो महाबलः
उत्पाट्य पारिजातं तु निवेश्य गरुडोपरि ॥ ९२ ॥

आरुह्य सत्यया तूर्णं वैनतेयं महाबलम्
प्रययौ द्वारकां रम्यां नगरीं देवकीसुतः ॥ ९३ ॥

आरुह्य सत्यया तूर्णं वैनतेयं महाबलम्
प्रययौ द्वारकां रम्यां नगरीं देवकीसुतः ॥ ९३ ॥

ततः कोपसमाविष्टो देवराजः शतक्रतुः
रुद्रैर्वसुभिरादित्यैः साध्यैश्च मरुतां गणैः ॥ ९४ ॥

ततः कोपसमाविष्टो देवराजः शतक्रतुः
रुद्रैर्वसुभिरादित्यैः साध्यैश्च मरुतां गणैः ॥ ९४ ॥

ऐरावतं समारुह्य ययौ युद्धाय केशवम्
ततो देवगणाः सर्वे परिवार्य्य जनार्दनम् ॥ ९५ ॥

ऐरावतं समारुह्य ययौ युद्धाय केशवम्
ततो देवगणाः सर्वे परिवार्य्य जनार्दनम् ॥ ९५ ॥

ववृषुः शस्त्रवर्षाणि मेघा इव महाचलम्
कृष्णश्चिच्छेद चक्रेण तान्यस्त्राणि दिवौकसाम् ॥ ९६ ॥

ववृषुः शस्त्रवर्षाणि मेघा इव महाचलम्
कृष्णश्चिच्छेद चक्रेण तान्यस्त्राणि दिवौकसाम् ॥ ९६ ॥

वैनतयस्तु सङ्क्रुद्धः पक्षपातेन वीर्यवान्
पातयामास तान्देवान्पलालानीव मारुतः ॥ ९७ ॥

वैनतयस्तु सङ्क्रुद्धः पक्षपातेन वीर्यवान्
पातयामास तान्देवान्पलालानीव मारुतः ॥ ९७ ॥

ततः क्रुद्धः सहस्राक्षो देवानामीश्वरः प्रभुः
मुमोच सहसा दीप्तं वज्रं कृष्णजिघांसया ॥ ९८ ॥

ततः क्रुद्धः सहस्राक्षो देवानामीश्वरः प्रभुः
मुमोच सहसा दीप्तं वज्रं कृष्णजिघांसया ॥ ९८ ॥

जग्राह कृष्णस्तं वज्रं हस्तेनैकेन लीलया
ततो भीतः सहस्राक्षो नागेन्द्रादवरुह्य सः ॥ ९९ ॥

जग्राह कृष्णस्तं वज्रं हस्तेनैकेन लीलया
ततो भीतः सहस्राक्षो नागेन्द्रादवरुह्य सः ॥ ९९ ॥