पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

श्रीभगवानुवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

जनस्थाने जडो नाम द्विजन्मा कौशिकान्वयी
हित्वा जात्युचितं धर्मं वणिग्वृत्त्यां मनो दधे ॥ १ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यसनी परदारेषु दीव्यन्नक्षैः पिबन्मधु
मृगया निरतो नित्यं कालमेवं निनाय सः ॥ २ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षीणे वित्ते ततो रात्रौ चौर्यामारब्धवांस्ततः
प्रतिपेदे धनं तेन यज्वनां यष्टुमर्थिनाम् ॥ ३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स दूरमगमत्तेन वाणिज्यायोत्तरां दिशम्
कस्तूरिमगुरुं कृष्णं चामरांश्चन्द्रिकोज्ज्वलान् ॥ ४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गृहीत्वा वृत्य चानिन्ये पञ्चषादध्वयोजनात्
अथापरस्मिन्नहनि प्रियादर्शनदोहनि ॥ ५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दूरमध्वानमुल्लङ्घ्य रवावस्तमिते सति
ध्वान्ते प्रसर्पति स्वैरं दिशो दश तरोस्तले ॥ ६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गतो वशं सदस्यूनां निजघ्ने तैश्च सत्वरम्
धर्मलोपादसौ जज्ञे घोरश्चोग्रतरो ग्रहः ॥ ७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिपासितो बुभुक्षार्तो लेलिहानश्च सृक्किणी
उर्ध्वकेशोऽतिजङ्घालुः पृष्टलग्नोदरो महत् ॥ ८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्थिमात्रशरीरोऽभूद्दुर्वृत्तनयनो भृशम्
अत्रान्तरे सुतस्तस्य धर्मात्मा वेदकोविदः ॥ ९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पर्यपालयदत्यर्थं दिदृक्षुस्तं तदागमत्
नित्यमन्वेषयन्वार्त्तां पान्थेभ्यो नोपलब्धवान् ॥ १० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततः कदाचिदायाते सहायिनि च मानवे
तस्माद्विदितवृत्तान्तः शुशोच पितरं बहु ॥ ११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततो विमृश्य मेधावी चिकीर्षुः पारलौकिकम्
वाराणसीं ससम्भारः स गन्तुमुपचक्रमे ॥ १२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मार्गे निवासान्सप्ताष्टौ नीत्वा तस्य तरोस्तले
सन्ध्यां प्रचक्रमे कर्तुं यत्रास्य निहतः पिता ॥ १३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्राध्यायं स गीतानां तृतीयं सञ्जजाप ह
ततो घोरस्वरस्तत्र व्योममध्ये परामृशत् ॥ १४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ददर्श घोरमाकाशात्पतन्तं पितरं ततः
विस्मयेन भयेनापि विकलीकृतचेतनः ॥ १५ ॥

मूलम्

ददर्श घोरमाकाशात्पतन्तं पितरं ततः
विस्मयेन भयेनापि विकलीकृतचेतनः ॥ १५ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेजसा भूयसा व्याप्तमालुलोके पुरोऽम्बरे
किङ्किणीकोटिसङ्कीर्णं तेजसा व्याप्तदिङ्मुखम् ॥ १६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विमानमग्रतोऽपश्यद्दिव्यमध्यग्रचेतनः
तत्रापश्यत्समारूढं दिव्याभिः स्त्रीभिरावृतम् ॥ १७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

संस्तूयमानं मुनिभिः पितरं पीतवाससम्
प्रणतस्तं समालोक्य युयुजे तेन चाशिषा ॥ १८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततोऽपृच्छदिदं वृत्तं स च तस्मै न्यवेदयत्
दुस्त्यजात्कर्मणो वत्स वपुषो पुण्यकारणात् ॥ १९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मोचितोऽस्मि त्वया दैवादध्यायं जपतान्तिके
तन्निवर्त्तस्व जपतः साम्प्रतं त्वामुपस्थितम् ॥ २० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वाराणसीं यदर्थं यत्तदनुष्ठितमात्मनः
श्रीभगवानुवाच
एवमुक्तः स च प्राह पितरं दीप्ततेजसम् ॥ २१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुत उवाच
हितं ममानुशाधि त्वं कार्यमन्यन्मयानु किम्
श्रीभगवानुवाच
ततः प्राह पिता पुत्रं कार्यमेतत्त्वयानघ ॥ २२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यन्मयाचरितं कर्म भ्रात्रा मम तु तत्कृतम्
स यातो नरकं घोरं तं मोचयितुमर्हसि ॥ २३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्ये मदन्वये ये वै निरयं प्रतिपेदिरे
ते च मोचयितव्यास्ते इति मेऽस्ति मनोरथः ॥ २४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्येवमुक्तः पुत्रस्तं पुनः प्राह कृताञ्जलि
कर्मणा केन तान्सर्वान्मोचयामि तदादिश ॥ २५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं निवेदितो वाक्यं पिता सुतमुवाच ह
पितोवाच
येनाहं मोचितो वत्स तदनुष्ठातुमर्हसि ॥ २६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुष्ठाय तदुत्पन्नं तेभ्यः पुण्यं समुत्सृज
ततोऽहमिव ते सर्वे पूर्वे सन्त्यज्य यातनाम् ॥ २७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गमिष्यन्त्यचिरेणैव तद्विष्णोः परमं पदम्
स सन्दिष्टोवदत्पुत्रो यद्येवं तात नारकान् ॥ २८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वानपि विमोक्ष्यामि यदि ते रोचते वचः
एवमस्तु शिवं भूयादुपपन्नं महत्प्रियम् ॥ २९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्यादिश्य पिता पुत्रं ययौ विष्णोः परं पदम्
सोऽपि तस्मात्परावृत्त्य जनस्थानं प्रपद्य च ॥ ३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुन्दरस्य पुरः शौरेश्चालये कालमभ्यगात्
स कुर्वाणोःसमादीनि पित्रा च यदुदीरितम् ॥ ३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्ससर्ज कृतं पुण्यं मोचयिष्यन्स नारकान्
अत्रान्तरे पदे विष्णोर्यातनापदमीयुषः ॥ ३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नारकान्मोचयिष्यन्तः किङ्करा यममभ्ययुः
तेन ते पूजिताः सर्वे सत्क्रियाभिरनेकधा ॥ ३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुशलं परिपृष्टास्ते सर्वतः सुखमूचिरे
एमं सत्कृत्य मेधावी पितृलोक महेश्वरः ॥ ३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हेतुमागमने पृच्छत्ते च तस्मै न्यवेदयन्
विद्धि कीनाशनाथ त्वं शेषपर्यङ्कशायिना ॥ ३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शौरिणा प्रहितानस्मान्समादेष्टुं त्वदन्तिके
अस्मन्मुखेन देवस्त्वां कुशलं परिपृच्छति ॥ ३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नारकान्प्राणिनः सर्वान्विमोक्तुं च नियच्छति
इत्याकर्ण्य समादिष्टं विष्णोरमिततेजसः ॥ ३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न तेन मूर्ध्ना सम्भाव्य दध्यौ किञ्चन चेतसा
विमुक्तान्निरयात्सर्वांस्तान्विलोक्य मदोत्कटान् ॥ ३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स तैरनुगतः सर्वैर्विष्णोरायतनं ततः
ययौ स वरयानेन यत्रास्ते दुग्धवारिधिः ॥ ३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदन्त उदितानेकसूर्यकोटिसमप्रभम्
इन्दीवरदलश्याममालुलोक जगद्गुरुम् ॥ ४० ॥

मूलम्

तदन्त उदितानेकसूर्यकोटिसमप्रभम्
इन्दीवरदलश्याममालुलोक जगद्गुरुम् ॥ ४० ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शय्याफणिफणारत्नमरीच्यामिश्रतेजसम्
विलोक्यमानमानन्दनिर्भरं प्रीतमानसम् ॥ ४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भावानुगैर्दृगालीकैः श्रिया प्रेम्णेक्षितं मुहुः
योगिभिः परितो जुष्टं ध्याननिष्पन्दतारकैः ॥ ४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्तूयमानं महेन्द्रेण पराजेतुं विरोधिनः
आम्नायवचसामन्ते ब्रह्मणो निःसृतैर्मुखात् ॥ ४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूर्तिमद्भिर्वचोभिश्च गीयमानं गुणोत्करम्
सम्प्रीतं चाप्युदासीनमपि सर्वासु योनिषु ॥ ४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

योगसञ्चितपुण्यानां यौगपद्येन जन्तुषु
विलोकमानमात्मानमखिलं सचराचरम् ॥ ४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आमोद्यन्नमालोकैरात्मानं दीप्तिपूरितैः
आबिभ्राणं वपुर्व्यापि द्योतितं भोगिनस्विषा ॥ ४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्दीवरदलश्यामं ज्योत्स्नयेव नभस्तलम्
विलोक्य तं स तुष्टाव धिया बहुलयानतः ॥ ४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यम उवाच
नमः समस्तनिर्माणनिर्मलीभूतचेतसे
वद नोद्गीर्णवेदाय विश्वरूपाय वेधसे ॥ ४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बलवेगसुदुर्द्धर्ष दानवेन्द्र मदद्रुहे
नमः स्थितौ च सत्वाय विश्वाधाराय विष्णवे ॥ ४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमः पातकसङ्घात जिष्णवेऽखिलदेहिनाम्
ईषदुन्मीलल्लालाटनेत्राग्निप्रभवार्चिषे 6.177.॥ ५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्वं हि सर्वस्य लोकस्य गुरुरात्मा महेश्वरः
विसृज्य वैष्णवान्सर्वानतस्त्वमनुकम्पसे ॥ ५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

व्यापयन्नखिलं लोकं मायया परिबृंहितम्
न तया परिभूतोऽसि न च तत्प्रभवैर्गुणैः ॥ ५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अन्तरावर्तमानोऽपि न ताभ्यामभिभूयसे
दृशा विषयवर्तिन्या निग्रहीतमना अपि ॥ ५३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तया फलाभिगामिन्या आत्मन्येवाभिलीयसे
न तवास्ति महिम्नोन्तो यथा निरवधिः स्वयम् ॥ ५४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मौनमेवात्रयुक्तं मे विषयोऽसि कथं गिराम्
इति स्तुत्वा ततो वाक्यमिदमाह कृताञ्जलि ॥ ५५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विनियोगादमी युक्ता देहिनो निर्गुणा मया
समादिश यदन्यन्मे कार्यमस्ति जगद्गुरो ॥ ५६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इति विज्ञापितस्तेन तमाह मधुसूदनः
मेघगम्भीरया वाचा सिञ्चन्निव सुधारसैः ॥ ५७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पापादुद्धार्य ते लोको मया समयवर्तिना
त्वयि विन्यस्तभारोऽहं नानुशोचामि देहिनः ॥ ५८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदाचर निजं कर्म प्रयाहि स्वं निकेतनम्
श्रीभगवानुवाच
इत्युक्त्वान्तर्दधे देवः सोऽपि स्वपुरमाययौ ॥ ५९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽपि स्वजातिजान्सर्वान्निरयस्थाननेकशः
उद्धृत्य वरयानेन विष्णुलोकं ययौ स्वयम् ॥ ६० ॥

मूलम्

इति श्रीपाद्मे महापुराणे पञ्चपञ्चाशत्साहस्र्यां संहितायामुत्तरखण्डे गीतामाहात्म्ये सप्तसप्तत्यधिकशततमोऽध्यायः १७७