पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

पार्वत्युवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

भगवन्सर्वतत्वज्ञ श्रीविष्णोस्त्वत्प्रसादतः
श्रुता नानाविधा धर्मा लोकनिस्तारहेतवः ॥ १ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अधुना श्रोतुमिच्छमि गीतामाहात्म्यमप्यहम्
श्रुतेन येन देवेश हरौ भक्तिर्विवर्द्धते
तद्वदस्वाधुना देव यद्यहं तव वल्लभा ॥ २ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईश्वर उवाच
अतसीपुष्पसङ्काशं खगेन्द्रासनमच्युतम्
शयानं शेषशय्यायां महाविष्णुमुपास्महे ॥ ३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कदाचिदासने रम्ये सुखासीनं मुरद्विषम्
आनन्दयित्री लोकानां लक्ष्मीः पप्रच्छ सादरात् ॥ ४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीरुवाच
शयालुरसि दुग्धाब्धौ भगवन्केन हेतुना
उदासीन इवैश्वर्यं जगन्ति स्थापयन्निव ॥ ५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईश्वर उवाच
इति देव्या वचः श्रुत्वा मुरभिज्ज्ञानगर्वितम्
उवाच श्लक्ष्णया वाचा विस्मयस्मेरलोचनः ॥ ६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीभगवानुवाच
नाहं सुमुखि निद्रालुर्निजं माहेश्वरं वपुः
दृशा तत्वानुवर्त्तिन्या पश्याम्यन्तर्निमग्नया ॥ ७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुशाग्रया धिया देवि यदन्तर्योगिनो हृदि
पश्यन्ति यच्च वेदानां सारं मीमांसते भृशम् ॥ ८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदेवमक्षरं ज्योतिरात्मरूपमनामयम्
अखण्डानन्द सन्दोह निष्पादि द्वैतवर्जितम् ॥ ९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदाश्रया जगद्वृत्तिर्यन्मया चानुभूयते
न येन रहितं किञ्चिज्जगत्तत्वं चराचरम् ॥ १० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निर्मथ्य बहुधालोक्य वेदशास्त्राम्बुधिं सुधीः
द्वैपायनो यदासाद्य गीताशास्त्रं निसृष्टवान् ॥ ११ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदास्थाय महानन्दमानन्दीकृतमानसः
निद्रालुरिव देवेशि दुग्धाब्धौ प्रतिभामि वै ॥ १२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इति तस्य मुरारातेर्मितमानन्दवद्वचः
सा हर्षोत्फुल्ललोलाक्षी लक्ष्मी श्रुत्वा विसिस्मिरे ॥ १३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीरुवाच
भवानेव हृषीकेश ध्येयोऽसि यमिनां सदा
तस्मात्त्वत्तः परं यत्तच्छ्रोतुं कौतूहलं हि मे ॥ १४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चराचराणां लोकानां कर्त्ता हर्त्ता स्वयं प्रभुः
यथास्थितस्ततोऽन्यत्वं यदि मां बोधयाच्युत ॥ १५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीभगवानुवाच
मायामयमिदं देवि वपुर्मे न तु तात्विकम्
सृष्टिस्थित्योपसंहारक्रियाजालोपबृंहितम् ॥ १६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतोऽन्यदात्मनोरूपं द्वैताद्वैतविवर्जितम्
भावाभावविनिर्मुक्तमाद्यन्तरहितं प्रिये ॥ १७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुद्धसंवित्प्रभालाभं परानन्दैकसुन्दरम्
रूपमैश्वरमात्मैक्यगम्यं गीतासु कीर्तितम् ॥ १८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इत्याकर्ण्य वचो देवि देवस्यामिततेजसः
शङ्कमाना ह वाक्येषु परस्परविरोधिषु ॥ १९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वयं चेत्परमानन्दमवाङ्मनसगोचरम्
कथं गीता बोधयति इति मे च्छिन्धि संशयम् ॥ २० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईश्वर उवाच
श्रियः श्रुत्वा वचोयुक्तमितिहासपुरःसरम्
आत्मानुगामिनीं दृष्टिं गीतां बोधितवान्प्रभुः ॥ २० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अहमात्मा परेशानि परापरविभेदतः
द्विधा ततः परः साक्षी निर्गुणो निष्कलः शिवः ॥ २१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अपरः पञ्चवक्त्रोऽहं द्विधा तस्यापि संस्थितिः
शब्दार्थभेदतो वाच्यो यथात्माहं महेश्वरः ॥ २२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गीतानां वाक्यरूपेण यन्निरुच्छिद्यते दृढः
मदीयपाशबन्धोऽयं संसारविषयात्मकः ॥ २३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदाभ्यासपराधीनौ पञ्चवक्त्रमहेश्वरौ
इति तस्य वचः श्रुत्वा गीतासारमहोदधेः ॥ २४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इदं परविभेदेन बुध्यते भवभीरुभिः
तमपृच्छदिदं लक्ष्मीरङ्गप्रत्यङ्गसंस्थितम् ॥ २५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

माहात्म्यं सेतिहासं च सर्वं तस्यै न्यवेदयत्
श्रीभगवानुवाच
शृणु सुश्रोणि वक्ष्यामि गीतासु स्थितिमात्मनः ॥ २६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वक्त्राणि पञ्च जानीहि पञ्चाध्यायाननुक्रमात्
दशाध्याया भुजाश्चैक उदरं द्वौ पदाम्बुजे ॥ २७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमष्टादशाध्याया वाङ्मयी मूर्तिरैश्वरी
विज्ञेया ज्ञानमात्रेण महापातकनाशिनी ॥ २८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अतोध्यायं तदर्धं वा श्लोकमर्द्धं तदर्धकम्
अभ्यस्यति सुमेधा यः सुशर्मेव समुच्यते ॥ २९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीरुवाच
सुशर्मा नाम को देव किं जातीयः किमात्मकः
कुतस्तस्य च वै मुक्तिः केनाजायत हेतुना ॥ ३० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीभगवानुवाच
सुशर्मा नाम दुर्मेधाः सीमा पापात्मनामभूत्
जातो नात्मविदां वंशे विप्राणां क्रूरकर्मणाम् ॥ ३१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न ध्यानं न जपो होमो न चैवातिथिपूजनम्
केवलं विषयेष्वेव बलाढ्येनाभिवर्त्तते ॥ ३२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कृषिकर्मरतो नित्यं पर्णजीवी सुराप्रियः
मांसोपहारी सुचिरं कालमेवं निनाय सः ॥ ३३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आनेतुकामः पर्णानि पर्यटनृषिवाटिकाम्
ततः स तत्र दष्टोऽभूत्कालसर्पेण मूढधीः ॥ ३४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कालधर्मं समासाद्य गत्वा च निरयान्बहून्
पुनरागत्य मर्त्येषु बलीवर्दत्वमीयिवान् ॥ ३५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पङ्गुना केन विक्रीतः स स्वजीवनहेतवे
नयन्पृष्ठेन शरदः सप्ताष्टौ कष्टतोनयत्॥ ३६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कदाचित्पङ्गुनासोऽपि चिरमावर्तितो जवात्
पपात तरसा भूमौ मूर्च्छां च प्रतिपेदिवान्॥ ३७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विकलाङ्गो विवृत्ताक्षः फेनसन्ततिमुद्गिरन्
न जीवति न मृत्युं वा प्रतिपेदे स्वकर्मणा ॥ ३८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कौतुकाकृष्टलोकेऽस्मिंस्तस्मिन्जनसमागमे
श्रेयसे तस्य सुकृती कश्चित्पुण्यं वितीर्णवान् ॥ ३९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्माणि स्वान्यनुस्मृत्य ददुरन्ये च केचन
गणिका कापि तत्रस्था लोकयात्रानुवर्तिनी ॥ ४० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अज्ञात निजपुण्या सा किञ्चिदुत्सृष्टवत्यभूत्
परेतनगरीमादौ स नीतः कालकिङ्करैः ॥ ४१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गणिकादत्तपुण्येन पुण्यवानिति मोचितः
पुनरागत्य भूर्लोकं कुलशीलवतां गृहे ॥ ४२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्विजन्मनामसौ जज्ञे जातिं स्वामनुसंस्मरन्
काले महति जिज्ञासुः श्रेयः स्वाज्ञाननोदनम् ॥ ४३ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपेत्य गणिकां दत्तं ख्यापयित्वा स पृष्टवान्
आचष्ट मां शुको नित्यं पञ्जरस्थः पठत्यसौ ॥ ४४ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तेन पूतान्तरात्माहं तत्पुण्यं पर्यकल्पयम्
ताभ्यां शुकस्तु पृष्टोऽसौ व्याख्यातुमुपचक्रमे ॥ ४५ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आख्यायिकां पुरावृत्तां स्मृत्वा जातिं निजामपि
शुक उवाच
पुरा विद्वानहं भूत्वा वैदुष्य स्मयमोहितः ॥ ४६ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रागद्वेषेण विद्वत्सु गुणवत्स्वपि मत्सरी
कालेनाहं ततः प्रेत्य प्राप्य लोकाञ्जुगुप्सितान् ॥ ४७ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सोऽहं कीरकुलेऽभूवं सद्गुरावतिनिन्दकः
काले धर्मणि दुष्कर्मा पितृभ्यां च वियोजितः ॥ ४८ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

निदाघेऽध्वनिसन्तप्ते आनीतो ऋषिपुङ्गवैः
पातितः पञ्जरस्थोऽहं माश्रमे महदाश्रये ॥ ४९ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आवर्तयद्भ्यो गीतानामाद्यमध्यायमादरात्
श्रुत्वा ऋषिकुमारेभ्यः पाठं चाकरवं मुहुः 6.175.॥ ५० ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतस्मिन्नन्तरे कश्चिद्वागुरिश्चौरकर्मकृत्
मामाहृत्य तदाक्रीणादिति वृत्तमुदाहृतम् ॥ ५१ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीभगवानुवाच
अध्यायोऽयं पुराम्नातो येन पापमनोदयम्
पूतान्तरात्मा येनासौ मोचितश्च द्विजोत्तमः ॥ ५२ ॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमन्योन्यमाभाष्य तन्माहात्म्यं प्रशस्य च
ते जपन्तोनिशं धीरा मुक्तिं गेहे प्रपेदिरे॥ ५३ ॥

मूलम्

तस्मादध्यायमाद्यं यः पठते शृणुते स्मरेत्
अभ्यसेत्तस्य न भवेद्भवाम्भोधिर्दुरुत्तरः५४