ऋषय ऊचुः -
विश्वास-प्रस्तुतिः
भूयो वद महाभाग रामचारित्रमद्भुतम्
राममाहात्म्यसर्वस्वं भक्तानां प्रीतिदायकम् ॥ १ ॥
मूलम्
भूयो वद महाभाग रामचारित्रमद्भुतम्
राममाहात्म्यसर्वस्वं भक्तानां प्रीतिदायकम् ॥ १ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूत उवाच-
अश्वमेधं क्रतुवरं कृत्वा दाशरथिर्यथा ॥ २ ॥
मूलम्
सूत उवाच-
अश्वमेधं क्रतुवरं कृत्वा दाशरथिर्यथा ॥ २ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रवृत्तो लोककृत्येषु शास्त्रकृत्येषु कोविदः
अयोध्यां गन्तुकामेन शङ्करेण महात्मना ॥ ३ ॥
मूलम्
प्रवृत्तो लोककृत्येषु शास्त्रकृत्येषु कोविदः
अयोध्यां गन्तुकामेन शङ्करेण महात्मना ॥ ३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पार्वत्या सह देवेन उषितः सरयूतटे
मुनयस्तं समभ्येत्य शङ्करं विश्वरूपिणम् ॥ ४ ॥
मूलम्
पार्वत्या सह देवेन उषितः सरयूतटे
मुनयस्तं समभ्येत्य शङ्करं विश्वरूपिणम् ॥ ४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
कश्यपाद्या महात्मानः पप्रच्छुरमितौजसम्
स्वागतं ते मुनिश्रेष्ठ सभार्यः कुत आगतः ॥ ५ ॥
मूलम्
कश्यपाद्या महात्मानः पप्रच्छुरमितौजसम्
स्वागतं ते मुनिश्रेष्ठ सभार्यः कुत आगतः ॥ ५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
किमागमनकृत्यं ते कं देशं गन्तुमुद्यतः
शङ्कर उवाच-
अहं शम्भुरिति ख्यातो विप्रो हिमगिरिस्थितः ॥ ६ ॥
मूलम्
किमागमनकृत्यं ते कं देशं गन्तुमुद्यतः
शङ्कर उवाच-
अहं शम्भुरिति ख्यातो विप्रो हिमगिरिस्थितः ॥ ६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
द्रष्टुं च राघवं गच्छे मम कार्यं महत्ततः
मामाह्वयति राजासौ पुराणश्रवणे रतः ॥ ७ ॥
मूलम्
द्रष्टुं च राघवं गच्छे मम कार्यं महत्ततः
मामाह्वयति राजासौ पुराणश्रवणे रतः ॥ ७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
आगच्छन्तु भवन्तोऽपि राघवः परितुष्यति
ततस्ते मुनयः शम्भुर्ययू रामदिदृक्षया ॥ ८ ॥
मूलम्
आगच्छन्तु भवन्तोऽपि राघवः परितुष्यति
ततस्ते मुनयः शम्भुर्ययू रामदिदृक्षया ॥ ८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तानागतान्वसिष्ठस्तु ज्ञात्वा रामाय चोक्तवान्
ततः सत्वरमुत्थाय निर्ययौ स पुरोहितः ॥ ९ ॥
मूलम्
तानागतान्वसिष्ठस्तु ज्ञात्वा रामाय चोक्तवान्
ततः सत्वरमुत्थाय निर्ययौ स पुरोहितः ॥ ९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अर्घ्यपाद्यादिकैस्सर्वान्पूजयामास तानृषीन्
गृहराजं ततः सर्वान्प्रावेशयदरिन्दमः ॥ १० ॥
मूलम्
अर्घ्यपाद्यादिकैस्सर्वान्पूजयामास तानृषीन्
गृहराजं ततः सर्वान्प्रावेशयदरिन्दमः ॥ १० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रत्येकमासनं दत्वा स्वागतोक्त्यासनस्थितान्
क्रमेण रघुशार्दूलः पूजयामास तानृषीन् ॥ ११ ॥
मूलम्
प्रत्येकमासनं दत्वा स्वागतोक्त्यासनस्थितान्
क्रमेण रघुशार्दूलः पूजयामास तानृषीन् ॥ ११ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वाचा मधुरया प्रीणन्निदमाहासनस्थितान्
श्रीराम उवाच-
अद्य मे सफलं जन्म प्राप्तमद्य तपः फलम् ॥ १२ ॥
मूलम्
वाचा मधुरया प्रीणन्निदमाहासनस्थितान्
श्रीराम उवाच-
अद्य मे सफलं जन्म प्राप्तमद्य तपः फलम् ॥ १२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अद्याभ्यासस्य विद्यानां फलकालोऽयमागतः
अद्य मे पितरस्तुष्टा राज्यं च सफलं मम ॥ १३ ॥
मूलम्
अद्याभ्यासस्य विद्यानां फलकालोऽयमागतः
अद्य मे पितरस्तुष्टा राज्यं च सफलं मम ॥ १३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अद्य मे सफलं वृत्तमद्य मे सफलं श्रुतम्
एवं वदन्तं राजानं ब्राह्मणाः कश्यपादयः ॥ १४ ॥
मूलम्
अद्य मे सफलं वृत्तमद्य मे सफलं श्रुतम्
एवं वदन्तं राजानं ब्राह्मणाः कश्यपादयः ॥ १४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ऊचुः प्रियतरं वाक्यं रामं राजीवलोचनम्
ऋषय ऊचुः
अयं शम्भुर्द्विजः प्राप्तः सर्वशास्त्रविशारदः ॥ १५ ॥
मूलम्
ऊचुः प्रियतरं वाक्यं रामं राजीवलोचनम्
ऋषय ऊचुः
अयं शम्भुर्द्विजः प्राप्तः सर्वशास्त्रविशारदः ॥ १५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञः सर्वभूतहिते रतः
कैलासवासी सततं तपसे कृतनिश्चयः ॥ १६ ॥
मूलम्
वेदवेदाङ्गतत्त्वज्ञः सर्वभूतहिते रतः
कैलासवासी सततं तपसे कृतनिश्चयः ॥ १६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ब्रह्मणा ब्रह्मवर्चस्के तुल्यो ब्रह्मविदां वरः
हरिणा ब्रह्मवात्सल्ये प्रसादे शङ्करोपमः ॥ १७ ॥
मूलम्
ब्रह्मणा ब्रह्मवर्चस्के तुल्यो ब्रह्मविदां वरः
हरिणा ब्रह्मवात्सल्ये प्रसादे शङ्करोपमः ॥ १७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
एवंविधो महातेजाः शम्भुर्ब्राह्मणपुङ्गवः
अष्टादशपुराणज्ञो मीमांसा न्यायकोविदः ॥ १८ ॥
मूलम्
एवंविधो महातेजाः शम्भुर्ब्राह्मणपुङ्गवः
अष्टादशपुराणज्ञो मीमांसा न्यायकोविदः ॥ १८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
त्वद्भाग्यगौरवादेव प्राप्तोऽयं मुनिसत्तमः
त्वयाहूतो मुनिवरः कैलासादागतः प्रभो ॥ १९ ॥
मूलम्
त्वद्भाग्यगौरवादेव प्राप्तोऽयं मुनिसत्तमः
त्वयाहूतो मुनिवरः कैलासादागतः प्रभो ॥ १९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अतः पृच्छ महाभाग पुराणाख्यानमुत्तमम्
श्रोतुकामा वयं प्राप्तास्त्वामद्य रघुनन्दन ॥ २० ॥
मूलम्
अतः पृच्छ महाभाग पुराणाख्यानमुत्तमम्
श्रोतुकामा वयं प्राप्तास्त्वामद्य रघुनन्दन ॥ २० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अन्तं गतस्य वेदानां सर्वशास्त्रार्थवेदिनः
पुंसोऽश्रुतपुराणस्य न सम्यग्याति दर्शनम् ॥ २१ ॥
मूलम्
अन्तं गतस्य वेदानां सर्वशास्त्रार्थवेदिनः
पुंसोऽश्रुतपुराणस्य न सम्यग्याति दर्शनम् ॥ २१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सूत उवाच-
एवमुक्तो रघुश्रेष्ठो मुनिभिस्तत्त्वदर्शिभिः
प्रहर्षमतुलं लेभे पुराणश्रवणोत्सुकः ॥ २२ ॥
मूलम्
सूत उवाच-
एवमुक्तो रघुश्रेष्ठो मुनिभिस्तत्त्वदर्शिभिः
प्रहर्षमतुलं लेभे पुराणश्रवणोत्सुकः ॥ २२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
श्रीराम उवाच-
लिगार्चनप्रकारं च लिङ्गमाहात्म्यमेव च
महेशनाममाहात्म्यं पूजामाहात्म्यमेव च ॥ २३ ॥
मूलम्
श्रीराम उवाच-
लिगार्चनप्रकारं च लिङ्गमाहात्म्यमेव च
महेशनाममाहात्म्यं पूजामाहात्म्यमेव च ॥ २३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
नमस्कारस्य माहात्म्यं दृष्टिमाहात्म्यमेव च
जलदानस्य माहात्म्यं धूपदानस्य सत्तम ॥ २४ ॥
मूलम्
नमस्कारस्य माहात्म्यं दृष्टिमाहात्म्यमेव च
जलदानस्य माहात्म्यं धूपदानस्य सत्तम ॥ २४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
दीपगन्धादिदानस्य पुष्पमाहात्म्यमेव च
नानाख्यानेतिहासानां कथां पापप्रणाशिनीम् ॥ २५ ॥
मूलम्
दीपगन्धादिदानस्य पुष्पमाहात्म्यमेव च
नानाख्यानेतिहासानां कथां पापप्रणाशिनीम् ॥ २५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
धर्मार्थकाममोक्षांश्च तदुपायांश्च सुव्रत
तत्सर्वं श्रोतुमिच्छामि त्वत्तो मुनिवरोत्तम ॥ २६ ॥
मूलम्
धर्मार्थकाममोक्षांश्च तदुपायांश्च सुव्रत
तत्सर्वं श्रोतुमिच्छामि त्वत्तो मुनिवरोत्तम ॥ २६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
शम्भुरुवाच-
रामराम महाबाहो पुण्यवानसि राघव
राज्यासक्तस्य ते जाता पुराणश्रवणे रतिः ॥ २७ ॥
मूलम्
शम्भुरुवाच-
रामराम महाबाहो पुण्यवानसि राघव
राज्यासक्तस्य ते जाता पुराणश्रवणे रतिः ॥ २७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्यान्महत्सेवया राम पुण्यतीर्थनिषेवणात्
सा जिह्वा या शिवं गायेत्तच्चित्तं यत्तदर्प्पितम् ॥ २८ ॥
मूलम्
स्यान्महत्सेवया राम पुण्यतीर्थनिषेवणात्
सा जिह्वा या शिवं गायेत्तच्चित्तं यत्तदर्प्पितम् ॥ २८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तावेव केवलौ श्लाघ्यौ यौ तत्पूजाकरौ करौ
सुजन्मदेहमत्यर्थं तदेवाशेषजन्मसु ॥ २९ ॥
मूलम्
तावेव केवलौ श्लाघ्यौ यौ तत्पूजाकरौ करौ
सुजन्मदेहमत्यर्थं तदेवाशेषजन्मसु ॥ २९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यदेवोत्पुलकोभासि हर नामानुकीर्तनात्
कृतार्थोऽसि महाराज तत्प्रश्नानुगता मतिः ॥ ३० ॥
मूलम्
यदेवोत्पुलकोभासि हर नामानुकीर्तनात्
कृतार्थोऽसि महाराज तत्प्रश्नानुगता मतिः ॥ ३० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अनन्तरं समाजग्मुर्जाङ्घिकाः सत्वरश्रमाः
तत्करात्पत्रिकां गृह्य पपाठ रघुसत्तमः ॥ ३१ ॥
मूलम्
अनन्तरं समाजग्मुर्जाङ्घिकाः सत्वरश्रमाः
तत्करात्पत्रिकां गृह्य पपाठ रघुसत्तमः ॥ ३१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
मनसाऽचिन्तयद्रामः कथमेतदभूदिति
रामं शम्भुस्तदा प्राह देव्या ब्राह्मणवेषवान् ॥ ३२ ॥
मूलम्
मनसाऽचिन्तयद्रामः कथमेतदभूदिति
रामं शम्भुस्तदा प्राह देव्या ब्राह्मणवेषवान् ॥ ३२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
किं चिन्तयसि काकुत्स्थ मुनिष्वग्रे वसत्स्वपि
तद्वाक्यं राघवः श्रुत्वा पप्रच्छ मुनिपुङ्गवान् ॥ ३३ ॥
मूलम्
किं चिन्तयसि काकुत्स्थ मुनिष्वग्रे वसत्स्वपि
तद्वाक्यं राघवः श्रुत्वा पप्रच्छ मुनिपुङ्गवान् ॥ ३३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
श्रीरामउवाच-
विभीषणः कथमसौ बद्धः शृङ्खलया नृभिः
मत्स्थापितं शिवं लिगं दृष्ट्वा रामेश्वरं त्वहो ॥ ३४ ॥
मूलम्
श्रीरामउवाच-
विभीषणः कथमसौ बद्धः शृङ्खलया नृभिः
मत्स्थापितं शिवं लिगं दृष्ट्वा रामेश्वरं त्वहो ॥ ३४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
द्राविडैः कुटिलैर्दुष्टैरात्मना तद्विचार्यताम्
विचार्य मुनिवर्यास्ते नेशास्तज्ज्ञातुमल्पतः ॥ ३५ ॥
मूलम्
द्राविडैः कुटिलैर्दुष्टैरात्मना तद्विचार्यताम्
विचार्य मुनिवर्यास्ते नेशास्तज्ज्ञातुमल्पतः ॥ ३५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
न जानीम इति प्राहू रामं रामस्तदाब्रवीत्
पुराणं वीक्ष्य विधिना तत्सर्वं ब्रूत सत्तमाः ॥ ३६ ॥
मूलम्
न जानीम इति प्राहू रामं रामस्तदाब्रवीत्
पुराणं वीक्ष्य विधिना तत्सर्वं ब्रूत सत्तमाः ॥ ३६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
भवदज्ञानहेतुश्च विचार्यस्तदनन्तरम्
किं किं पुराणं प्रेक्ष्यं स्याद्वर्जनीयं तथैव किम् ॥ ३७ ॥
मूलम्
भवदज्ञानहेतुश्च विचार्यस्तदनन्तरम्
किं किं पुराणं प्रेक्ष्यं स्याद्वर्जनीयं तथैव किम् ॥ ३७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रशस्तः कीदृशः श्लोकस्तदन्यः कीदृशो भवेत्
कीदृशेषु च कार्येषु कीदृशः पूजकस्तथा ॥ ३८ ॥
मूलम्
प्रशस्तः कीदृशः श्लोकस्तदन्यः कीदृशो भवेत्
कीदृशेषु च कार्येषु कीदृशः पूजकस्तथा ॥ ३८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पूजा च कीदृशैर्भक्तैः कार्या निर्णयदर्शने
इति रामस्य वचनं श्रुत्वा ते द्विजसत्तमाः ॥ ३९ ॥
मूलम्
पूजा च कीदृशैर्भक्तैः कार्या निर्णयदर्शने
इति रामस्य वचनं श्रुत्वा ते द्विजसत्तमाः ॥ ३९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रत्यूचुस्तं रघुश्रेष्ठं चिन्ताव्याकुलमानसम्
न वक्तारो वरं राम वीक्षतां तु पुराणवित् ॥ ४० ॥
मूलम्
प्रत्यूचुस्तं रघुश्रेष्ठं चिन्ताव्याकुलमानसम्
न वक्तारो वरं राम वीक्षतां तु पुराणवित् ॥ ४० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तच्छ्रुत्वा राघवः शम्भुं पप्रच्छ विनयान्वितः
सोपि तद्वाक्यमाकर्ण्य प्रत्युवाच महामतिः ॥ ४१ ॥
मूलम्
तच्छ्रुत्वा राघवः शम्भुं पप्रच्छ विनयान्वितः
सोपि तद्वाक्यमाकर्ण्य प्रत्युवाच महामतिः ॥ ४१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
शम्भुरुवाच-
पुराणजीवी पूजार्हः स्वशाखाध्ययनः शुचिः
मीमांसातत्त्वविज्ञानः श्रोत्रियोऽनृतदूषकः ॥ ४२ ॥
मूलम्
शम्भुरुवाच-
पुराणजीवी पूजार्हः स्वशाखाध्ययनः शुचिः
मीमांसातत्त्वविज्ञानः श्रोत्रियोऽनृतदूषकः ॥ ४२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
देवेषु च समस्तेषु समदृष्टिः शिवे रतः
शतरुद्रियजापी च साग्निकश्चातिवाचकः ॥ ४३ ॥
मूलम्
देवेषु च समस्तेषु समदृष्टिः शिवे रतः
शतरुद्रियजापी च साग्निकश्चातिवाचकः ॥ ४३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यजुर्वेदी विशेषेण पूजयेत्पुस्तकं सुधीः
श्रीतालपत्रलिखितं देवलिप्यन्वितं शुभम् ॥ ४४ ॥
मूलम्
यजुर्वेदी विशेषेण पूजयेत्पुस्तकं सुधीः
श्रीतालपत्रलिखितं देवलिप्यन्वितं शुभम् ॥ ४४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
बन्धाद्यतिप्रपञ्चं यद्युगपत्प्रणवाक्षरम्
प्रागूर्द्ध्वंरेखयोः प्रान्ते प्रणवस्याग्रयोजिका ॥ ४५ ॥
मूलम्
बन्धाद्यतिप्रपञ्चं यद्युगपत्प्रणवाक्षरम्
प्रागूर्द्ध्वंरेखयोः प्रान्ते प्रणवस्याग्रयोजिका ॥ ४५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
रेखा भवेदेवमेका अकारस्तस्यपार्श्वतः
शिरोभागमुपक्रम्य सकोणाधः प्रलम्बिनी ॥ ४६ ॥
मूलम्
रेखा भवेदेवमेका अकारस्तस्यपार्श्वतः
शिरोभागमुपक्रम्य सकोणाधः प्रलम्बिनी ॥ ४६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
आकारः स हि विज्ञेयः पट्टिकादक्षरेखया
वामे षड्वक्रबिन्दूद्वा विकार इति कीर्तितः ॥ ४७ ॥
मूलम्
आकारः स हि विज्ञेयः पट्टिकादक्षरेखया
वामे षड्वक्रबिन्दूद्वा विकार इति कीर्तितः ॥ ४७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तस्य वामशिरोरेखा लम्बिन्या ई उदाहृतः
सर्वाक्षरे शिरोरेखा अवक्रा प्रणवं विना ॥ ४८ ॥
मूलम्
तस्य वामशिरोरेखा लम्बिन्या ई उदाहृतः
सर्वाक्षरे शिरोरेखा अवक्रा प्रणवं विना ॥ ४८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तस्यां तु लम्बरेखान्या तदन्ते चलवित्रवत्
उकारः स हि विख्यातो लवित्रद्वयतस्तदू ॥ ४९ ॥
मूलम्
तस्यां तु लम्बरेखान्या तदन्ते चलवित्रवत्
उकारः स हि विख्यातो लवित्रद्वयतस्तदू ॥ ४९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
एवमन्यानि सर्वाणि अक्षराण्याह भारती
लिप्यानयैव लिखितं पुराणं तु प्रशस्यस्ते ॥ ५० ॥
मूलम्
एवमन्यानि सर्वाणि अक्षराण्याह भारती
लिप्यानयैव लिखितं पुराणं तु प्रशस्यस्ते ॥ ५० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ब्राह्मं पाद्मं वैष्णवं च मार्तण्डं नारदेरितम्
मार्कण्डेयमथाग्नेयं कौर्मं वामनमेव च ॥ ५१ ॥
मूलम्
ब्राह्मं पाद्मं वैष्णवं च मार्तण्डं नारदेरितम्
मार्कण्डेयमथाग्नेयं कौर्मं वामनमेव च ॥ ५१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
गारुडं लैङ्गमाख्यातं स्कान्दं मात्स्यं नृसिंहकम्
तथैव गदितं राम पुराणं कापिलं तथा ॥ ५२ ॥
मूलम्
गारुडं लैङ्गमाख्यातं स्कान्दं मात्स्यं नृसिंहकम्
तथैव गदितं राम पुराणं कापिलं तथा ॥ ५२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
वाराहं ब्रह्मवैवर्तं शकुनेषु प्रशस्यते
शैवं भागवतं दौर्गं भविष्योत्तरमेव च ॥ ५३ ॥
मूलम्
वाराहं ब्रह्मवैवर्तं शकुनेषु प्रशस्यते
शैवं भागवतं दौर्गं भविष्योत्तरमेव च ॥ ५३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
भविष्यं चोपसञ्ज्ञानि त्वन्यानि च विवर्जयेत्
विमुच्य पुस्तकं रत्नपीठे निक्षिप्य संस्कृतम् ॥ ५४ ॥
मूलम्
भविष्यं चोपसञ्ज्ञानि त्वन्यानि च विवर्जयेत्
विमुच्य पुस्तकं रत्नपीठे निक्षिप्य संस्कृतम् ॥ ५४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
धौतवस्त्रधरः स्नात्वा शुचिरक्रोधनोऽज्वरः
आदावात्मानमभ्यर्च्य कृत्वा सङ्कल्पमेव च ॥ ५५ ॥
मूलम्
धौतवस्त्रधरः स्नात्वा शुचिरक्रोधनोऽज्वरः
आदावात्मानमभ्यर्च्य कृत्वा सङ्कल्पमेव च ॥ ५५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अङ्कुशं चाक्षसूत्रं च पाशं पुस्तकमेव च
धारयन्तीं सितां ध्यायेत्प्रसन्नास्यां सरस्वतीम् ॥ ५६ ॥
मूलम्
अङ्कुशं चाक्षसूत्रं च पाशं पुस्तकमेव च
धारयन्तीं सितां ध्यायेत्प्रसन्नास्यां सरस्वतीम् ॥ ५६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
गोक्षीरसदृशाकारं त्रिनेत्रं वृषवाहनम्
सहासवदनं शान्तं शुक्लाम्बरधरं शिवम् ॥ ५७ ॥
मूलम्
गोक्षीरसदृशाकारं त्रिनेत्रं वृषवाहनम्
सहासवदनं शान्तं शुक्लाम्बरधरं शिवम् ॥ ५७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
हरिणं चाभयं चोर्द्ध्वबाहुयुग्मं किरीटिनम्
व्याख्यामुद्रा चं दक्षेधो वामहस्ते वरप्रदम् ॥ ५८ ॥
मूलम्
हरिणं चाभयं चोर्द्ध्वबाहुयुग्मं किरीटिनम्
व्याख्यामुद्रा चं दक्षेधो वामहस्ते वरप्रदम् ॥ ५८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
नानारत्नविभूषाढ्यं गिरिजार्द्धाम्बुजासनम्
बहुभिर्मुनिमुख्यैस्तु ध्यायमान पदाम्बुजम् ॥ ५९ ॥
मूलम्
नानारत्नविभूषाढ्यं गिरिजार्द्धाम्बुजासनम्
बहुभिर्मुनिमुख्यैस्तु ध्यायमान पदाम्बुजम् ॥ ५९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
मूर्तिमद्भिस्तथा वेदैः स्तूयमानं पुराणकैः
अन्यैः समस्तलोकैश्च संसेवितपदाम्बुजम् ॥ ६० ॥
मूलम्
मूर्तिमद्भिस्तथा वेदैः स्तूयमानं पुराणकैः
अन्यैः समस्तलोकैश्च संसेवितपदाम्बुजम् ॥ ६० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ध्यात्वैवं पूजकः सम्यगादौ पूजां समारभेत्
आपो वा इदमित्येतत्कलशस्याभिमन्त्रणम् ॥ ६१ ॥
मूलम्
ध्यात्वैवं पूजकः सम्यगादौ पूजां समारभेत्
आपो वा इदमित्येतत्कलशस्याभिमन्त्रणम् ॥ ६१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तज्जलं च गृहीत्वा च पात्रस्थमभिमन्त्रयेत्
तत्सद्ब्रह्मेति मन्त्रेण प्रशस्य प्रणवेन तु ॥ ६२ ॥
मूलम्
तज्जलं च गृहीत्वा च पात्रस्थमभिमन्त्रयेत्
तत्सद्ब्रह्मेति मन्त्रेण प्रशस्य प्रणवेन तु ॥ ६२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
आत्मानं सर्वपात्राणि तत आवाहयेदिति
यद्वागिति तृ चेनैव भारती षोडशार्चनम् ॥ ६३ ॥
मूलम्
आत्मानं सर्वपात्राणि तत आवाहयेदिति
यद्वागिति तृ चेनैव भारती षोडशार्चनम् ॥ ६३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पुरुषसूक्तेन वा कुर्याद्गायत्र्या वा समर्चयेत्
ॐ नमो भगवते अमुक पुराणेति पुराणमर्चयेत् ॥ ६४ ॥
मूलम्
पुरुषसूक्तेन वा कुर्याद्गायत्र्या वा समर्चयेत्
ॐ नमो भगवते अमुक पुराणेति पुराणमर्चयेत् ॥ ६४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
काण्डादिति हि मन्त्रेण दूर्वामानीय पूजयेत्
ॐ नमो भगवत्यै दूर्वायै इति ॥ ६५ ॥
मूलम्
काण्डादिति हि मन्त्रेण दूर्वामानीय पूजयेत्
ॐ नमो भगवत्यै दूर्वायै इति ॥ ६५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सलोकपाल पूजा स्यादथ कन्या समर्चनम्
वत्सरात्पञ्चकादूर्द्ध्वं दशवर्षादधः शुभाः ॥ ६६ ॥
मूलम्
सलोकपाल पूजा स्यादथ कन्या समर्चनम्
वत्सरात्पञ्चकादूर्द्ध्वं दशवर्षादधः शुभाः ॥ ६६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अनुत्पन्नऋतुर्वापि तां प्रयत्नेन पूजयेत्
गन्धपुष्पाक्षतैर्धूपैर्दीपताम्बूलभूषणैः ॥ ६७ ॥
मूलम्
अनुत्पन्नऋतुर्वापि तां प्रयत्नेन पूजयेत्
गन्धपुष्पाक्षतैर्धूपैर्दीपताम्बूलभूषणैः ॥ ६७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पाठयेदप्यमुं मन्त्रं पूजकः कन्यकामिमाम् ॥ ६८ ॥
मूलम्
पाठयेदप्यमुं मन्त्रं पूजकः कन्यकामिमाम् ॥ ६८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सत्यं ब्रूहि प्रियं ब्रूहि भगवति सरस्वति नमस्ते नमस्त इति ॥ ६९ ॥
मूलम्
सत्यं ब्रूहि प्रियं ब्रूहि भगवति सरस्वति नमस्ते नमस्त इति ॥ ६९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
गायत्र्यानुक्रमार्थात्तु दूर्वायुग्मं तु कारयेत्
सन्निधौ पुस्तकस्याधः सहस्रपरमेत्यृचा ॥ ७० ॥
मूलम्
गायत्र्यानुक्रमार्थात्तु दूर्वायुग्मं तु कारयेत्
सन्निधौ पुस्तकस्याधः सहस्रपरमेत्यृचा ॥ ७० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
दूर्वायुग्मत्रयं दद्यात्तस्या हस्ते विचक्षणः
सा प्रक्षिपेत्पुस्तसन्धौ शलाकात्रयमन्वनु ॥ ७१ ॥
मूलम्
दूर्वायुग्मत्रयं दद्यात्तस्या हस्ते विचक्षणः
सा प्रक्षिपेत्पुस्तसन्धौ शलाकात्रयमन्वनु ॥ ७१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
विसृज्यतां पुनर्दद्याच्छिवाभ्यां नम इत्यथ
पत्रयोर्मध्यमः श्लोकः कार्यसिद्धेर्हि सूचकः ॥ ७२ ॥
मूलम्
विसृज्यतां पुनर्दद्याच्छिवाभ्यां नम इत्यथ
पत्रयोर्मध्यमः श्लोकः कार्यसिद्धेर्हि सूचकः ॥ ७२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
पूर्वपत्रे समाप्तिः स्याच्छ्लोकस्य यदि राघव
परपत्रे पठेच्छ्लोकं विविच्यार्थमुदीरयेत् ॥ ७३ ॥
मूलम्
पूर्वपत्रे समाप्तिः स्याच्छ्लोकस्य यदि राघव
परपत्रे पठेच्छ्लोकं विविच्यार्थमुदीरयेत् ॥ ७३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
शनैःशनैः पठेत्प्राज्ञो व्याख्यासेच्च शनैःशनैः
त्वरेह न हि कर्तव्या कुप्यति त्वरया तु गीः ॥ ७४ ॥
मूलम्
शनैःशनैः पठेत्प्राज्ञो व्याख्यासेच्च शनैःशनैः
त्वरेह न हि कर्तव्या कुप्यति त्वरया तु गीः ॥ ७४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
घटिकायास्तु पादः स्यादत्वरास्यात्ततोधिका
त्वरयेन्न च वक्तारं ज्ञातव्यांशमनुद्विजम् ॥ ७५ ॥
मूलम्
घटिकायास्तु पादः स्यादत्वरास्यात्ततोधिका
त्वरयेन्न च वक्तारं ज्ञातव्यांशमनुद्विजम् ॥ ७५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
विविच्य पाठं श्लोकस्य निश्चित्यार्थं च मानसे
प्रतीपं तन्न वक्तव्यं विविच्य रघुनन्दन ॥ ७६ ॥
मूलम्
विविच्य पाठं श्लोकस्य निश्चित्यार्थं च मानसे
प्रतीपं तन्न वक्तव्यं विविच्य रघुनन्दन ॥ ७६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यदि युक्तमयुक्तं वा श्लोकमन्यं पठेदसौ
पुस्तकस्थं च हित्वैव पूजकः स द्विजो यदि ॥ ७७ ॥
मूलम्
यदि युक्तमयुक्तं वा श्लोकमन्यं पठेदसौ
पुस्तकस्थं च हित्वैव पूजकः स द्विजो यदि ॥ ७७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तत्तथैव हि विज्ञेयं विसंवादो न शस्यते
दैवागतो हि स श्लोको दैवं हि बलवत्तरम् ॥ ७८ ॥
मूलम्
तत्तथैव हि विज्ञेयं विसंवादो न शस्यते
दैवागतो हि स श्लोको दैवं हि बलवत्तरम् ॥ ७८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
उपश्रुतिषु यद्वच्च नापराधो द्विजस्य तु
विस्मयो न च कर्तव्यो दैवस्य कुटिला गतिः ॥ ७९ ॥
मूलम्
उपश्रुतिषु यद्वच्च नापराधो द्विजस्य तु
विस्मयो न च कर्तव्यो दैवस्य कुटिला गतिः ॥ ७९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यत्तत्पदविपर्यासे पत्रे चोपरिवारिणि
तमादेशं तिरस्कृत्य द्वितीयं तु पठेदतः ॥ ८० ॥
मूलम्
यत्तत्पदविपर्यासे पत्रे चोपरिवारिणि
तमादेशं तिरस्कृत्य द्वितीयं तु पठेदतः ॥ ८० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
ततस्तृतीयं पाठ्यं स्यात्ततः कार्यं विवेचनम्
अविसर्गान्तपूर्वास्ते पवर्गेतरपञ्चमाः ॥ ८१ ॥
मूलम्
ततस्तृतीयं पाठ्यं स्यात्ततः कार्यं विवेचनम्
अविसर्गान्तपूर्वास्ते पवर्गेतरपञ्चमाः ॥ ८१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
स्तुतिलिड्वर्जितः श्लोकः शकुनेषु प्रशस्यते
अध्यायादिः समाप्तिश्च वृथा पत्रं वृथा लिपिः ॥ ८२ ॥
मूलम्
स्तुतिलिड्वर्जितः श्लोकः शकुनेषु प्रशस्यते
अध्यायादिः समाप्तिश्च वृथा पत्रं वृथा लिपिः ॥ ८२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
उक्तानुवचनं चैव द्व्युपस्तुतमथैव च
दग्धपत्रं नष्टलिपिः सन्दिग्धाक्षरमेव च ॥ ८३ ॥
मूलम्
उक्तानुवचनं चैव द्व्युपस्तुतमथैव च
दग्धपत्रं नष्टलिपिः सन्दिग्धाक्षरमेव च ॥ ८३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
एतानि शकुने नित्यं वर्जनीयानि पण्डितैः
प्रश्नो हि द्विविधो ज्ञेयो दीप्तशान्त प्रभेदतः ॥ ८४ ॥
मूलम्
एतानि शकुने नित्यं वर्जनीयानि पण्डितैः
प्रश्नो हि द्विविधो ज्ञेयो दीप्तशान्त प्रभेदतः ॥ ८४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
शान्तं च द्विविधं ज्ञेयमुत्पत्तिस्थितिवृद्धितः
तत्र शान्तं प्रशस्तं स्याल्लक्षितं पूर्वलक्षणैः ॥ ८५ ॥
मूलम्
शान्तं च द्विविधं ज्ञेयमुत्पत्तिस्थितिवृद्धितः
तत्र शान्तं प्रशस्तं स्याल्लक्षितं पूर्वलक्षणैः ॥ ८५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
कार्यभेदास्तु वर्ण्यन्ते केचिन्मर्त्योपयोगिनः
कस्यचित्कार्यमादाय कश्चित्प्रष्टा भवत्यपि ॥ ८६ ॥
मूलम्
कार्यभेदास्तु वर्ण्यन्ते केचिन्मर्त्योपयोगिनः
कस्यचित्कार्यमादाय कश्चित्प्रष्टा भवत्यपि ॥ ८६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
स करोति तदा प्रश्नं समेत्य स्मरतेऽत्र किम्
स पुनर्धार्य पत्रं तत्तस्मिन्पत्रं प्रशस्यते ॥ ८७ ॥
मूलम्
स करोति तदा प्रश्नं समेत्य स्मरतेऽत्र किम्
स पुनर्धार्य पत्रं तत्तस्मिन्पत्रं प्रशस्यते ॥ ८७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
अथवा तत्क्षमोपेतं वैराग्यं परमेव च
यतः कुतश्चिद्दृष्टस्तु स्तुतिपादकमेव च ॥ ८८ ॥
मूलम्
अथवा तत्क्षमोपेतं वैराग्यं परमेव च
यतः कुतश्चिद्दृष्टस्तु स्तुतिपादकमेव च ॥ ८८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
परिहृत्य परं चापि तस्मिन्नर्थे शुभावहम्
मृतो गृह्णाति वागर्थमिति प्रश्नोऽशुभप्रदः ॥ ८९ ॥
मूलम्
परिहृत्य परं चापि तस्मिन्नर्थे शुभावहम्
मृतो गृह्णाति वागर्थमिति प्रश्नोऽशुभप्रदः ॥ ८९ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
विवादे विजयप्रश्ने जयद्योतकमिष्यते
सृष्टिरप्यत्र शस्ता स्यात्क्रूरायां क्लेशतो जयः ॥ ९० ॥
मूलम्
विवादे विजयप्रश्ने जयद्योतकमिष्यते
सृष्टिरप्यत्र शस्ता स्यात्क्रूरायां क्लेशतो जयः ॥ ९० ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
प्रशान्तायामुपायैस्तु मिश्रायां विड्वरो भवेत्
पुरादिवर्णनं यत्तु मध्यमं यदि चोत्तमम् ॥ ९१ ॥
मूलम्
प्रशान्तायामुपायैस्तु मिश्रायां विड्वरो भवेत्
पुरादिवर्णनं यत्तु मध्यमं यदि चोत्तमम् ॥ ९१ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
कलिसम्भावनायास्तु शृङ्गारस्योपवर्णने
राज्यनिर्वाहचिन्तायां राज्यलिङ्गंशुभावहम् ॥ ९२ ॥
मूलम्
कलिसम्भावनायास्तु शृङ्गारस्योपवर्णने
राज्यनिर्वाहचिन्तायां राज्यलिङ्गंशुभावहम् ॥ ९२ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
यस्यापि यादृशं योग्यं विचार्य तादृशं बुधैः
स्तुतिवैराग्ययोः कार्यं विलयः परिकीर्तितः ॥ ९३ ॥
मूलम्
यस्यापि यादृशं योग्यं विचार्य तादृशं बुधैः
स्तुतिवैराग्ययोः कार्यं विलयः परिकीर्तितः ॥ ९३ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
कार्याल्पसिद्धिः स्खलितेन च निर्वाहमृच्छति
तस्यान्यार्थस्यान्यभावो राम शान्तिविचारणे ॥ ९४ ॥
मूलम्
कार्याल्पसिद्धिः स्खलितेन च निर्वाहमृच्छति
तस्यान्यार्थस्यान्यभावो राम शान्तिविचारणे ॥ ९४ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
विसर्गान्तश्च पूर्वार्द्ध विपर्यासो भविष्यतः
सङ्कल्पितान्यथाभावो ह्यध्यायस्य समापने ॥ ९५ ॥
मूलम्
विसर्गान्तश्च पूर्वार्द्ध विपर्यासो भविष्यतः
सङ्कल्पितान्यथाभावो ह्यध्यायस्य समापने ॥ ९५ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
काण्डादेस्तु समाप्तौ तु स्यात्तत्कार्यविनाशनम्
तस्मादेतादृशे दोषे शकुनस्य विपर्ययः ॥ ९६ ॥
मूलम्
काण्डादेस्तु समाप्तौ तु स्यात्तत्कार्यविनाशनम्
तस्मादेतादृशे दोषे शकुनस्य विपर्ययः ॥ ९६ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
क्षुते पुस्तकपाते च त्वाहते मस्तकादिषु
वक्ता वैमाननं याति ततः शकुननाशनम् ॥ ९७ ॥
मूलम्
क्षुते पुस्तकपाते च त्वाहते मस्तकादिषु
वक्ता वैमाननं याति ततः शकुननाशनम् ॥ ९७ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
तस्मादेतादृशे दोषे शकुनं परिवर्जयेत्
उपमायां भवेद्राम कार्याभासो न वस्तुतः ॥ ९८ ॥
मूलम्
तस्मादेतादृशे दोषे शकुनं परिवर्जयेत्
उपमायां भवेद्राम कार्याभासो न वस्तुतः ॥ ९८ ॥
विश्वास-प्रस्तुतिः
सन्तानं भोन्यत्र चोक्ता सृष्टिर्मध्यफलप्रदा
स्तुतिः प्रशस्ता कुत्रापि गुणवत्कार्यनिर्णये ॥ ९९ ॥
मूलम्
सन्तानं भोन्यत्र चोक्ता सृष्टिर्मध्यफलप्रदा
स्तुतिः प्रशस्ता कुत्रापि गुणवत्कार्यनिर्णये ॥ ९९ ॥
विवाहे चौषधे दाने व्यवहारे कृषौ तथा
यथार्था च स्तुती राम निर्वाहेऽपि न दूषणम् १००