००९

भगवन्श्रोतुमिच्छामि पितॄणां वंशमुत्तमम्
रवेश्च श्राद्धदेवस्य सोमस्य च विशेषतः॥ १ ॥

भगवन्श्रोतुमिच्छामि पितॄणां वंशमुत्तमम्
रवेश्च श्राद्धदेवस्य सोमस्य च विशेषतः॥ १ ॥

पुलस्त्य उवाच
हन्त ते कथयिष्यामि पितॄणां वंशमुत्तमम्
स्वर्गे पितृगणाः सप्त त्रयस्तेषाममूर्तयः॥ २ ॥

पुलस्त्य उवाच
हन्त ते कथयिष्यामि पितॄणां वंशमुत्तमम्
स्वर्गे पितृगणाः सप्त त्रयस्तेषाममूर्तयः॥ २ ॥

मूर्तिमन्तोथ चत्वारः सर्वेषाममितौजसां
अमूर्त्तयः पितृगणा वैराजस्य प्रजापतेः॥ ३ ॥

मूर्तिमन्तोथ चत्वारः सर्वेषाममितौजसां
अमूर्त्तयः पितृगणा वैराजस्य प्रजापतेः॥ ३ ॥

यजन्ति यान्देवगणा वैराजा इति विश्रुताः
ये वै ते योगविभ्रष्टाः प्रापुर्लोकान्सनातनान्॥ ४ ॥

यजन्ति यान्देवगणा वैराजा इति विश्रुताः
ये वै ते योगविभ्रष्टाः प्रापुर्लोकान्सनातनान्॥ ४ ॥

पुनर्ब्रह्मदिनान्ते तु जायन्ते ब्रह्मवादिनः
सम्प्राप्य तां स्मृतिं भूयो योगं साङ्ख्यमनुत्तमम्॥ ५ ॥

पुनर्ब्रह्मदिनान्ते तु जायन्ते ब्रह्मवादिनः
सम्प्राप्य तां स्मृतिं भूयो योगं साङ्ख्यमनुत्तमम्॥ ५ ॥

सिद्धिं प्रयान्ति योगेन पुनरावृत्तिदुर्ल्लभाम्
योगिनामेव देयानि तस्माच्छाद्धानि दातृभिः॥ ६ ॥

सिद्धिं प्रयान्ति योगेन पुनरावृत्तिदुर्ल्लभाम्
योगिनामेव देयानि तस्माच्छाद्धानि दातृभिः॥ ६ ॥

एतेषां मानसी कन्या पत्नी हिमवतो मता
मैनाकस्तस्य दायादः क्रौचस्तस्य सुतोभवत्॥ ७ ॥

एतेषां मानसी कन्या पत्नी हिमवतो मता
मैनाकस्तस्य दायादः क्रौचस्तस्य सुतोभवत्॥ ७ ॥

क्रौञ्चद्वीपः स्मृतो येन चतुर्थो धृतसंयुतः
मेना तु सुषवे तिस्रः कन्या योगवतीस्ततः॥ ८ ॥

क्रौञ्चद्वीपः स्मृतो येन चतुर्थो धृतसंयुतः
मेना तु सुषवे तिस्रः कन्या योगवतीस्ततः॥ ८ ॥

उमैकपर्णा पर्णा च तीव्रव्रतपरायणाः
रुद्रस्यैका भृगोश्चैका जैगीषव्यस्य चापरा॥ ९ ॥

उमैकपर्णा पर्णा च तीव्रव्रतपरायणाः
रुद्रस्यैका भृगोश्चैका जैगीषव्यस्य चापरा॥ ९ ॥

दत्ता हिमवता बालाः सर्वलोकतपोधिकाः
पितॄणां लोकसङ्गीतं कथयामि शृणुष्व तत्॥ १० ॥

दत्ता हिमवता बालाः सर्वलोकतपोधिकाः
पितॄणां लोकसङ्गीतं कथयामि शृणुष्व तत्॥ १० ॥

लोकाः सोमपथा नाम यत्र मारीचनन्दनाः
वर्त्तन्ते येन पितरो यान्देवा भावयन्त्यलम्॥ ११ ॥

लोकाः सोमपथा नाम यत्र मारीचनन्दनाः
वर्त्तन्ते येन पितरो यान्देवा भावयन्त्यलम्॥ ११ ॥

अग्निष्वात्ता इति ख्याता यज्वानो यत्र संस्थिताः
अच्छोदा नाम तेषां तु कन्याभूद्वरवर्णिनी॥ १२ ॥

अग्निष्वात्ता इति ख्याता यज्वानो यत्र संस्थिताः
अच्छोदा नाम तेषां तु कन्याभूद्वरवर्णिनी॥ १२ ॥

अच्छोदं च सरस्तत्र पितृभिर्निर्मितं पुरा
अच्छोदाथ तपश्चक्रे दिव्यं वर्षसहस्रकम्॥ १३ ॥

अच्छोदं च सरस्तत्र पितृभिर्निर्मितं पुरा
अच्छोदाथ तपश्चक्रे दिव्यं वर्षसहस्रकम्॥ १३ ॥

आजग्मुः पितरस्तुष्टा दास्यन्तः किल ते वरम्
दिव्यरूपधराः सर्वे दिव्यमाल्यानुलेपनाः॥ १४ ॥

आजग्मुः पितरस्तुष्टा दास्यन्तः किल ते वरम्
दिव्यरूपधराः सर्वे दिव्यमाल्यानुलेपनाः॥ १४ ॥

सर्वे प्रधाना बलिनः कुसुमायुधसन्निभाः
तन्मध्येमावसुं नाम पितरं वीक्ष्य साङ्गना॥ १५ ॥

सर्वे प्रधाना बलिनः कुसुमायुधसन्निभाः
तन्मध्येमावसुं नाम पितरं वीक्ष्य साङ्गना॥ १५ ॥

वव्रे वरार्थिनी सङ्गं कुसुमायुधपीडिता
योगाद्भ्रष्टा तु सा तेन व्यभिचारेण भामिनी॥ १६ ॥

वव्रे वरार्थिनी सङ्गं कुसुमायुधपीडिता
योगाद्भ्रष्टा तु सा तेन व्यभिचारेण भामिनी॥ १६ ॥

धरान्न स्पृशते पूर्वं प्रयाताथ भुवस्तले
तथैवामावसुर्योयमिच्छां चक्रे न तां प्रति॥ १७ ॥

धरान्न स्पृशते पूर्वं प्रयाताथ भुवस्तले
तथैवामावसुर्योयमिच्छां चक्रे न तां प्रति॥ १७ ॥

धैर्येण तस्य सा लोके अमावास्येति विश्रुता
पितॄणां वल्लभा यस्माद्दत्तस्याक्षयकारिका॥ १८ ॥

धैर्येण तस्य सा लोके अमावास्येति विश्रुता
पितॄणां वल्लभा यस्माद्दत्तस्याक्षयकारिका॥ १८ ॥

अच्छोदाधोमुखी दीना लज्जिता तपसः क्षयात्
सा पितॄन्प्रार्थयामास पुनरात्मसमृद्धये॥ १९ ॥

अच्छोदाधोमुखी दीना लज्जिता तपसः क्षयात्
सा पितॄन्प्रार्थयामास पुनरात्मसमृद्धये॥ १९ ॥

विलज्जमाना पितृभिरिदमुक्ता तपस्विनी
भविष्यमथ चालोक्य देवकार्यं च ते तदा॥ २० ॥

विलज्जमाना पितृभिरिदमुक्ता तपस्विनी
भविष्यमथ चालोक्य देवकार्यं च ते तदा॥ २० ॥

इदमूचुर्महाभागाः प्रसाद शुभयागिरा
दिवि दिव्यशरीरेण यत्किञ्चित्क्रियते बुधैः॥ २१ ॥

इदमूचुर्महाभागाः प्रसाद शुभयागिरा
दिवि दिव्यशरीरेण यत्किञ्चित्क्रियते बुधैः॥ २१ ॥

तेनैव तत्कर्मफलं भुज्यते वरवर्णिनी
सद्यः फलन्ति कर्माणि देवत्वे प्रेत्यमानुषे॥ २२ ॥

तेनैव तत्कर्मफलं भुज्यते वरवर्णिनी
सद्यः फलन्ति कर्माणि देवत्वे प्रेत्यमानुषे॥ २२ ॥

तस्मात्त्वं सुकृतं कृत्वा प्राप्स्यसे प्रेत्य यत्फलम्
अष्टाविंशे भवित्री त्वं द्वापरे मत्स्ययोनिजा॥ २३ ॥

तस्मात्त्वं सुकृतं कृत्वा प्राप्स्यसे प्रेत्य यत्फलम्
अष्टाविंशे भवित्री त्वं द्वापरे मत्स्ययोनिजा॥ २३ ॥

व्यतिक्रमात्पितॄणां तु कष्टं कुलमवाप्स्यसि
तस्माद्राज्ञो वसोः कन्या त्वमवश्यं भविष्यसि॥ २४ ॥

व्यतिक्रमात्पितॄणां तु कष्टं कुलमवाप्स्यसि
तस्माद्राज्ञो वसोः कन्या त्वमवश्यं भविष्यसि॥ २४ ॥

कन्यात्वे देवलोकांस्तान्पुनः प्राप्स्यसि दुर्ल्लभान्
पराशरस्य वीर्येण पुत्रमेकमवाप्स्यसि॥ २५ ॥

कन्यात्वे देवलोकांस्तान्पुनः प्राप्स्यसि दुर्ल्लभान्
पराशरस्य वीर्येण पुत्रमेकमवाप्स्यसि॥ २५ ॥

द्वीपे तु बदरीप्राये बादरायणमप्युत
स वेदमेकं बहुधा विभजिष्यति ते सुतः॥ २६ ॥

द्वीपे तु बदरीप्राये बादरायणमप्युत
स वेदमेकं बहुधा विभजिष्यति ते सुतः॥ २६ ॥

पौरवस्यात्मजौ द्वौ तु समुद्रांशस्य शन्तनोः
विचित्रवीर्यस्तनयस्तथा चित्राङ्गदो नृपः॥ २७ ॥

पौरवस्यात्मजौ द्वौ तु समुद्रांशस्य शन्तनोः
विचित्रवीर्यस्तनयस्तथा चित्राङ्गदो नृपः॥ २७ ॥

इमावुत्पाद्य तनयौ क्षेत्रजौ तस्य धीमतः
प्रौष्ठपद्यष्टकाभूयः पितृलोके भविष्यसि॥ २८ ॥

इमावुत्पाद्य तनयौ क्षेत्रजौ तस्य धीमतः
प्रौष्ठपद्यष्टकाभूयः पितृलोके भविष्यसि॥ २८ ॥

नाम्ना सत्यवती लोके पितृलोके तथाष्टका
आयुरारोग्यदा नित्यं सर्वकामफलप्रदा॥ २९ ॥

नाम्ना सत्यवती लोके पितृलोके तथाष्टका
आयुरारोग्यदा नित्यं सर्वकामफलप्रदा॥ २९ ॥

भविष्यसि परे लोके नदी त्वं च गमिष्यसि
पुण्यतोया सरिच्छ्रेष्ठा लोकेष्वच्छोदनामिका॥ ३० ॥

भविष्यसि परे लोके नदी त्वं च गमिष्यसि
पुण्यतोया सरिच्छ्रेष्ठा लोकेष्वच्छोदनामिका॥ ३० ॥

इत्युक्ता सा गणैस्तैस्तु तत्रैवान्तरधीयत
साप्यापचारित्रफलं मया यदुदितं पुरा॥ ३१ ॥

इत्युक्ता सा गणैस्तैस्तु तत्रैवान्तरधीयत
साप्यापचारित्रफलं मया यदुदितं पुरा॥ ३१ ॥

विभ्राजो नाम ये चान्ये दिवि सन्ति सुवर्चसः
लोका बर्हिषदो यत्र पितरः सन्ति सुव्रताः॥ ३२ ॥

विभ्राजो नाम ये चान्ये दिवि सन्ति सुवर्चसः
लोका बर्हिषदो यत्र पितरः सन्ति सुव्रताः॥ ३२ ॥

यत्र बर्हिषि युक्तानि विमानानि सहस्रशः
सङ्कल्पपादपा यत्र तिष्ठन्ति फलदायिनः॥ ३३ ॥

यत्र बर्हिषि युक्तानि विमानानि सहस्रशः
सङ्कल्पपादपा यत्र तिष्ठन्ति फलदायिनः॥ ३३ ॥

यदभ्युदयशालासु मोदन्ते श्राद्धदायिनः
ये दानवासुरगणा गन्धर्वाप्सरसां गणाः॥ ३४ ॥

यदभ्युदयशालासु मोदन्ते श्राद्धदायिनः
ये दानवासुरगणा गन्धर्वाप्सरसां गणाः॥ ३४ ॥

यक्षरक्षोगणास्ते च यजन्ति दिवि देवताः
पुलस्त्यपुत्राः शतशस्तपोयोगबलान्विताः॥ ३५ ॥

यक्षरक्षोगणास्ते च यजन्ति दिवि देवताः
पुलस्त्यपुत्राः शतशस्तपोयोगबलान्विताः॥ ३५ ॥

महात्मानो महाभागा भक्तानामभयङ्कराः
एतेषां पीवरी कन्या मानसी दिवि विश्रुता॥ ३६ ॥

महात्मानो महाभागा भक्तानामभयङ्कराः
एतेषां पीवरी कन्या मानसी दिवि विश्रुता॥ ३६ ॥

योगिनी योगमाता च तपश्चक्रे सुदारुणं
प्रसन्नो भगवांस्तस्या वरं वव्रे तु सा ततः॥ ३७ ॥

योगिनी योगमाता च तपश्चक्रे सुदारुणं
प्रसन्नो भगवांस्तस्या वरं वव्रे तु सा ततः॥ ३७ ॥

योगवन्तं सुरूपं च भर्तारं विजितेन्द्रियम्
देहि देव प्रसन्नस्त्वं यदि ते वदतां वर॥ ३८ ॥

योगवन्तं सुरूपं च भर्तारं विजितेन्द्रियम्
देहि देव प्रसन्नस्त्वं यदि ते वदतां वर॥ ३८ ॥

उवाच देवो भविता व्यासपुत्रो यदा शुकः
भवित्री तस्य भार्या त्वं योगाचार्यस्य सुव्रता॥ ३९ ॥

उवाच देवो भविता व्यासपुत्रो यदा शुकः
भवित्री तस्य भार्या त्वं योगाचार्यस्य सुव्रता॥ ३९ ॥

भविष्यति च ते कन्या कृत्तीनामाथ योगिनी
पाञ्चालपतये देया सात्वताय तु सा तदा॥ ४० ॥

भविष्यति च ते कन्या कृत्तीनामाथ योगिनी
पाञ्चालपतये देया सात्वताय तु सा तदा॥ ४० ॥

जननी ब्रह्मदत्तस्य योगसिद्धान्तगा स्मृता
कृष्ण गौरश्च शम्भुश्च भविष्यन्ति च ते सुताः॥ ४१ ॥

जननी ब्रह्मदत्तस्य योगसिद्धान्तगा स्मृता
कृष्ण गौरश्च शम्भुश्च भविष्यन्ति च ते सुताः॥ ४१ ॥

सर्वकामसमृद्धेषु विमानेष्वपि पावनाः
किं पुनः श्राद्धदा विप्रा भक्तिमन्तः क्रियान्विताः॥ ४२ ॥

सर्वकामसमृद्धेषु विमानेष्वपि पावनाः
किं पुनः श्राद्धदा विप्रा भक्तिमन्तः क्रियान्विताः॥ ४२ ॥

गौर्नाम कन्या येषां तु मानसी दिवि राजते
सुकन्या दयिता पत्नी साध्यानां कीर्तिवर्द्धिनी॥ ४३ ॥

गौर्नाम कन्या येषां तु मानसी दिवि राजते
सुकन्या दयिता पत्नी साध्यानां कीर्तिवर्द्धिनी॥ ४३ ॥

मरीचिगर्भनामानो लोके मार्तण्डमण्डले
पितरो यत्र तिष्ठन्ति हविष्मन्तोङ्गिरः सुताः॥ ४४ ॥

मरीचिगर्भनामानो लोके मार्तण्डमण्डले
पितरो यत्र तिष्ठन्ति हविष्मन्तोङ्गिरः सुताः॥ ४४ ॥

तीर्थश्राद्धप्रदा यान्ति यत्र क्षत्रियसत्तमाः
राज्ञां तु पितरस्ते वै स्वर्गभोगफलप्रदाः॥ ४५ ॥

तीर्थश्राद्धप्रदा यान्ति यत्र क्षत्रियसत्तमाः
राज्ञां तु पितरस्ते वै स्वर्गभोगफलप्रदाः॥ ४५ ॥

एतेषां मानसी कन्या यशोदा नाम विश्रुता
पत्नी यांशुमतः श्रेष्ठा स्नुषा पञ्चजनस्य च॥ ४६ ॥

एतेषां मानसी कन्या यशोदा नाम विश्रुता
पत्नी यांशुमतः श्रेष्ठा स्नुषा पञ्चजनस्य च॥ ४६ ॥

जनन्यथ दिलीपस्य भगीरथपितामही
लोकाः कामदुघा नाम कामभोगफलप्रदाः॥ ४७ ॥

जनन्यथ दिलीपस्य भगीरथपितामही
लोकाः कामदुघा नाम कामभोगफलप्रदाः॥ ४७ ॥

सुस्वधा नाम पितरो यत्र तिष्ठन्ति ते सुताः
आज्यपा नाम लोकेषु कर्दमस्य प्रजापतेः॥ ४८ ॥

सुस्वधा नाम पितरो यत्र तिष्ठन्ति ते सुताः
आज्यपा नाम लोकेषु कर्दमस्य प्रजापतेः॥ ४८ ॥

पुलहाग्रजदायादा वैश्यास्तान्भावयन्ति ह
यत्र श्राद्धकृतः सर्वे पश्यन्ति युगपद्गताः॥ ४९ ॥

पुलहाग्रजदायादा वैश्यास्तान्भावयन्ति ह
यत्र श्राद्धकृतः सर्वे पश्यन्ति युगपद्गताः॥ ४९ ॥

मातृभ्रातृपितृस्वसॄः सखिसम्बन्धिबान्धवान्
अपिजन्मायुतैर्दृष्टाननुभूतान्सहस्रशः५० 1.9.50
एतेषां मानसी कन्या विरजा नाम विश्रुता
सा पत्नी नहुषस्यासीद्ययातेर्जननी तथा॥ ५१ ॥

मातृभ्रातृपितृस्वसॄः सखिसम्बन्धिबान्धवान्
अपिजन्मायुतैर्दृष्टाननुभूतान्सहस्रशः५० 1.9.50
एतेषां मानसी कन्या विरजा नाम विश्रुता
सा पत्नी नहुषस्यासीद्ययातेर्जननी तथा॥ ५१ ॥

एषाष्टकाभवत्पश्चाद्ब्रह्मलोकगता सती
त्रय एते गणाः प्रोक्ताश्चतुर्थं तु वदाम्यहम्॥ ५२ ॥

एषाष्टकाभवत्पश्चाद्ब्रह्मलोकगता सती
त्रय एते गणाः प्रोक्ताश्चतुर्थं तु वदाम्यहम्॥ ५२ ॥

लोकाः सुमनसो नाम ब्रह्मलोकोपरिस्थिताः
सोमपा नाम पितरो यत्र तिष्ठन्ति शाश्वतं॥ ५३ ॥

लोकाः सुमनसो नाम ब्रह्मलोकोपरिस्थिताः
सोमपा नाम पितरो यत्र तिष्ठन्ति शाश्वतं॥ ५३ ॥

धर्ममूर्तिधराः सर्वे परतो ब्रह्मणः स्मृताः
उत्पन्नाः प्रलयान्ते तु ब्रह्मत्वं प्राप्य योगिनः॥ ५४ ॥

धर्ममूर्तिधराः सर्वे परतो ब्रह्मणः स्मृताः
उत्पन्नाः प्रलयान्ते तु ब्रह्मत्वं प्राप्य योगिनः॥ ५४ ॥

कृत्वा सृष्ट्यादिकं सर्वे मानसे साम्प्रतं स्थिताः
नर्मदा नाम तेषां तु कन्या तोयवहा सरित्॥ ५५ ॥

कृत्वा सृष्ट्यादिकं सर्वे मानसे साम्प्रतं स्थिताः
नर्मदा नाम तेषां तु कन्या तोयवहा सरित्॥ ५५ ॥

भूतानि पुनती या तु पश्चिमोदधिगामिनी
तेभ्यः सर्वत्र मनुजाः प्रजासर्गे च निर्मितम्॥ ५६ ॥

भूतानि पुनती या तु पश्चिमोदधिगामिनी
तेभ्यः सर्वत्र मनुजाः प्रजासर्गे च निर्मितम्॥ ५६ ॥

ज्ञात्वा श्राद्धानि कुर्वन्ति धर्मभावेन सर्वदा
सर्वदा तेभ्य एवास्य प्रसादाद्योगसन्ततिः॥ ५७ ॥

ज्ञात्वा श्राद्धानि कुर्वन्ति धर्मभावेन सर्वदा
सर्वदा तेभ्य एवास्य प्रसादाद्योगसन्ततिः॥ ५७ ॥

पितॄणामादिसर्गे तु श्राद्धमेवं विनिर्मितम्
सर्वेषां राजतं पात्रमथवा राजतान्वितम्॥ ५८ ॥

पितॄणामादिसर्गे तु श्राद्धमेवं विनिर्मितम्
सर्वेषां राजतं पात्रमथवा राजतान्वितम्॥ ५८ ॥

दत्तं स्वधां पुरोधाय पितॄन्प्रीणाति सर्वदा
आग्नीध्रसोमपाभ्यां तु कार्यमाप्यायनं बुधैः॥ ५९ ॥

दत्तं स्वधां पुरोधाय पितॄन्प्रीणाति सर्वदा
आग्नीध्रसोमपाभ्यां तु कार्यमाप्यायनं बुधैः॥ ५९ ॥

अग्न्यभावे तु विप्रस्य पाणौ वाथ जलेपि वा
अजाकर्णेश्वकर्णे वा गोष्ठे वाथ शिवान्तिके॥ ६० ॥

अग्न्यभावे तु विप्रस्य पाणौ वाथ जलेपि वा
अजाकर्णेश्वकर्णे वा गोष्ठे वाथ शिवान्तिके॥ ६० ॥

पितॄणाममलं स्थानं दक्षिणादिक्प्रशस्यते
प्राचीनावीतमुदकं तिलसन्त्यागमेव च॥ ६१ ॥

पितॄणाममलं स्थानं दक्षिणादिक्प्रशस्यते
प्राचीनावीतमुदकं तिलसन्त्यागमेव च॥ ६१ ॥

खड्गिगनामामिषं चैवमन्नं श्यामाकशालयः
यवनीवारमुद्गेक्षु शुक्लपुष्प फलानि च॥ ६२ ॥

खड्गिगनामामिषं चैवमन्नं श्यामाकशालयः
यवनीवारमुद्गेक्षु शुक्लपुष्प फलानि च॥ ६२ ॥

वल्लभानि प्रशस्तानि पितॄणामिह सर्वदा
दर्भा माषष्षष्टिकान्नं गोक्षीरं मधुसर्पिषी॥ ६३ ॥

वल्लभानि प्रशस्तानि पितॄणामिह सर्वदा
दर्भा माषष्षष्टिकान्नं गोक्षीरं मधुसर्पिषी॥ ६३ ॥

शस्त्राणि च प्रवक्ष्यामि श्राद्धे वर्ज्यानि यानि च
मसूर शण निष्पावा राजमाषाः कुलुत्थकाः॥ ६४ ॥

शस्त्राणि च प्रवक्ष्यामि श्राद्धे वर्ज्यानि यानि च
मसूर शण निष्पावा राजमाषाः कुलुत्थकाः॥ ६४ ॥

पद्म बिल्वार्कादुत्तूर पारिभद्राटरूषकाः
न देयाः पितृकार्येषु पयश्चाजाविकं तथा॥ ६५ ॥

पद्म बिल्वार्कादुत्तूर पारिभद्राटरूषकाः
न देयाः पितृकार्येषु पयश्चाजाविकं तथा॥ ६५ ॥

कोद्रवोदारवरटकपित्थं मधुकातसी
एतान्यपि न देयानि पितॄभ्यः श्रियमिच्छता॥ ६६ ॥

कोद्रवोदारवरटकपित्थं मधुकातसी
एतान्यपि न देयानि पितॄभ्यः श्रियमिच्छता॥ ६६ ॥

पितृन्प्रीणाति यो भक्त्या ते पुनः प्रीणयन्ति तं
यच्छन्ति पितरः पुष्टिं स्वाङ्गारोग्यं प्रजाफलम्॥ ६७ ॥

पितृन्प्रीणाति यो भक्त्या ते पुनः प्रीणयन्ति तं
यच्छन्ति पितरः पुष्टिं स्वाङ्गारोग्यं प्रजाफलम्॥ ६७ ॥

देवकार्यादपि पुनः पितृकार्यं विशिष्यते
देवताभ्यः पितॄणां तु पूर्वमाप्यायनं स्मृतम्॥ ६८ ॥

देवकार्यादपि पुनः पितृकार्यं विशिष्यते
देवताभ्यः पितॄणां तु पूर्वमाप्यायनं स्मृतम्॥ ६८ ॥

शीघ्रप्रसादास्त्वक्रोधा निस्सङ्गाः स्थिर सौहृदाः
शान्तात्मानः शौचपराः सततं प्रियवादिनः॥ ६९ ॥

शीघ्रप्रसादास्त्वक्रोधा निस्सङ्गाः स्थिर सौहृदाः
शान्तात्मानः शौचपराः सततं प्रियवादिनः॥ ६९ ॥

भक्तानुरक्ताः सुखदाः पितरः पर्वदेवताः
हविष्मतामाधिपत्ये श्राद्धदेवः स्मृतो रविः॥ ७० ॥

भक्तानुरक्ताः सुखदाः पितरः पर्वदेवताः
हविष्मतामाधिपत्ये श्राद्धदेवः स्मृतो रविः॥ ७० ॥

एतद्धि सर्वमाख्यातं पितृवंशानुकीर्त्तनम्
पुण्यं पवित्रमारोग्यं कीर्त्तनीयं नृभिः सदा॥ ७१ ॥

एतद्धि सर्वमाख्यातं पितृवंशानुकीर्त्तनम्
पुण्यं पवित्रमारोग्यं कीर्त्तनीयं नृभिः सदा॥ ७१ ॥

भीष्म उवाच
श्रुत्वैतदखिलं भूयः पराभक्तिरुपस्थिता
श्राद्धकालं विधिं चैव श्राद्धमेव तथैव च ॥ ७२ ॥

भीष्म उवाच
श्रुत्वैतदखिलं भूयः पराभक्तिरुपस्थिता
श्राद्धकालं विधिं चैव श्राद्धमेव तथैव च ॥ ७२ ॥

श्राद्धेषु भोजनीया ये श्राद्धवर्ज्या द्विजातयः
कस्मिन्वासरभागे तु पितृभ्यः श्राद्धमारभेत्॥ ७३ ॥

श्राद्धेषु भोजनीया ये श्राद्धवर्ज्या द्विजातयः
कस्मिन्वासरभागे तु पितृभ्यः श्राद्धमारभेत्॥ ७३ ॥

अन्नं दत्तं कथं याति श्राद्धे वै ब्रह्मवित्तम
विधिना केन कर्त्तव्यं कथं प्रीणाति तान्पितॄन्॥ ७४ ॥

अन्नं दत्तं कथं याति श्राद्धे वै ब्रह्मवित्तम
विधिना केन कर्त्तव्यं कथं प्रीणाति तान्पितॄन्॥ ७४ ॥

पुलस्त्य उवाच
कुर्यादहरहः श्राद्धमन्नाद्येनोदकेन च
पयोमूलफलैर्वापि पितृभ्यः प्रीतिमावहन्॥ ७५ ॥

पुलस्त्य उवाच
कुर्यादहरहः श्राद्धमन्नाद्येनोदकेन च
पयोमूलफलैर्वापि पितृभ्यः प्रीतिमावहन्॥ ७५ ॥

नित्यं नैमित्तिकं काम्यं त्रिविधं श्राद्धमुच्यते
नित्यं तावत्प्रवक्ष्यामि अर्घ्यावाहनवर्जितम्॥ ७६ ॥

नित्यं नैमित्तिकं काम्यं त्रिविधं श्राद्धमुच्यते
नित्यं तावत्प्रवक्ष्यामि अर्घ्यावाहनवर्जितम्॥ ७६ ॥

अदैवतं विजानीयात्पार्वणं पर्व सुस्मृतम्
पार्वणं त्रिविधं प्रोक्तं शृणु यत्नान्महीपते॥ ७७ ॥

अदैवतं विजानीयात्पार्वणं पर्व सुस्मृतम्
पार्वणं त्रिविधं प्रोक्तं शृणु यत्नान्महीपते॥ ७७ ॥

पार्वणेय नियोज्यास्तु तान्शृणुष्व नराधिप
पञ्चाग्निः स्नातकश्चैव त्रिसौपर्णः षडङ्गवित्॥ ७८ ॥

पार्वणेय नियोज्यास्तु तान्शृणुष्व नराधिप
पञ्चाग्निः स्नातकश्चैव त्रिसौपर्णः षडङ्गवित्॥ ७८ ॥

श्रोत्रियः श्रोत्रियसुतो विधिवाक्यविशारदः
सर्वज्ञो वेदवान्मन्त्री ज्ञानवंशकुलान्वितः॥ ७९ ॥

श्रोत्रियः श्रोत्रियसुतो विधिवाक्यविशारदः
सर्वज्ञो वेदवान्मन्त्री ज्ञानवंशकुलान्वितः॥ ७९ ॥

त्रिणाचिकेतस्त्रिमधुः श्रुतेष्वन्येषु संस्थितः
पुराणवेत्ता ब्रह्मज्ञः स्वाध्यायी जपतत्परः॥ ८० ॥

त्रिणाचिकेतस्त्रिमधुः श्रुतेष्वन्येषु संस्थितः
पुराणवेत्ता ब्रह्मज्ञः स्वाध्यायी जपतत्परः॥ ८० ॥

ब्रह्मभक्तः पितृपरः सूर्यभक्तोथ वैष्णवः
ब्राह्मणो योगनिष्ठात्मा विजितात्मा सुशीलवान्॥ ८१ ॥

ब्रह्मभक्तः पितृपरः सूर्यभक्तोथ वैष्णवः
ब्राह्मणो योगनिष्ठात्मा विजितात्मा सुशीलवान्॥ ८१ ॥

एते तोष्याः प्रयत्नेन वर्जनीयानिमान्शृणु
पतितस्तत्सुतः क्लीबः पिशुनो व्यङ्गरोगितः॥ ८२ ॥

एते तोष्याः प्रयत्नेन वर्जनीयानिमान्शृणु
पतितस्तत्सुतः क्लीबः पिशुनो व्यङ्गरोगितः॥ ८२ ॥

सर्वे ते श्राद्धकाले तु त्याज्या वै धर्मदर्शिभिः
पूर्वेद्युरपरेद्युर्वा विनीतांश्च निमन्त्रयेत्॥ ८३ ॥

सर्वे ते श्राद्धकाले तु त्याज्या वै धर्मदर्शिभिः
पूर्वेद्युरपरेद्युर्वा विनीतांश्च निमन्त्रयेत्॥ ८३ ॥

निमन्त्रितांश्च पितर उपतिष्ठन्ति तान्द्विजान्
वायुभूतानि गच्छन्ति तथासीनानुपासते॥ ८४ ॥

निमन्त्रितांश्च पितर उपतिष्ठन्ति तान्द्विजान्
वायुभूतानि गच्छन्ति तथासीनानुपासते॥ ८४ ॥

दक्षिणं जानुचालभ्य वामं पात्यनिमन्त्रयेत्
अक्रोधनैः शौचपरैः सुस्नातैर्ब्रह्मवादिभिः॥ ८५ ॥

दक्षिणं जानुचालभ्य वामं पात्यनिमन्त्रयेत्
अक्रोधनैः शौचपरैः सुस्नातैर्ब्रह्मवादिभिः॥ ८५ ॥

भवितव्यं भवद्भिस्तु मया च श्राद्धकर्मणि
पितृयज्ञं विनिर्वर्त्य तर्पणाख्यं तु योग्निमान्॥ ८६ ॥

भवितव्यं भवद्भिस्तु मया च श्राद्धकर्मणि
पितृयज्ञं विनिर्वर्त्य तर्पणाख्यं तु योग्निमान्॥ ८६ ॥

पिण्डान्वाहार्यकं कुर्याच्छ्राद्धमिन्दुक्षये तथा
गोमयेनानुलिप्ते तु दक्षिणाप्लवनस्थले॥ ८७ ॥

पिण्डान्वाहार्यकं कुर्याच्छ्राद्धमिन्दुक्षये तथा
गोमयेनानुलिप्ते तु दक्षिणाप्लवनस्थले॥ ८७ ॥

श्राद्धं समारभेद्भक्त्या गोष्ठे वा जलसन्निधौ
अग्निमान्निर्वपेत्पित्र्यं चरुं वा सक्तुमुष्टिभिः॥ ८८ ॥

श्राद्धं समारभेद्भक्त्या गोष्ठे वा जलसन्निधौ
अग्निमान्निर्वपेत्पित्र्यं चरुं वा सक्तुमुष्टिभिः॥ ८८ ॥

पितृभ्यो निर्वपामीति सर्वं दक्षिणतो न्यसेत्
अभिघार्य ततः कुर्यान्निर्वापत्रयमग्रतः॥ ८९ ॥

पितृभ्यो निर्वपामीति सर्वं दक्षिणतो न्यसेत्
अभिघार्य ततः कुर्यान्निर्वापत्रयमग्रतः॥ ८९ ॥

ते वितस्त्यायताः कार्याश्चतुरङ्गुलविस्तृताः
दर्वीत्रयं च कुर्वीत खादिरं रजतान्वितम्॥ ९० ॥

ते वितस्त्यायताः कार्याश्चतुरङ्गुलविस्तृताः
दर्वीत्रयं च कुर्वीत खादिरं रजतान्वितम्॥ ९० ॥

रत्निमात्रं परिश्लक्ष्णं हस्ताकाराग्रमुत्तमम्
उदपात्राणि कांस्यस्य मेक्षणं च समित्कुशम्॥ ९१ ॥

रत्निमात्रं परिश्लक्ष्णं हस्ताकाराग्रमुत्तमम्
उदपात्राणि कांस्यस्य मेक्षणं च समित्कुशम्॥ ९१ ॥

तिलपात्राणि सद्वासो गन्धधूपानुलेपनम्
आहरेदपसव्यं च सर्वं दक्षिणतः शनैः॥ ९२ ॥

तिलपात्राणि सद्वासो गन्धधूपानुलेपनम्
आहरेदपसव्यं च सर्वं दक्षिणतः शनैः॥ ९२ ॥

एवमासाद्य तत्सर्वं भवनस्योत्तरेन्तरे
गोमयेनानुलिप्तायां गोमूत्रेण च मण्डलम्॥ ९३ ॥

एवमासाद्य तत्सर्वं भवनस्योत्तरेन्तरे
गोमयेनानुलिप्तायां गोमूत्रेण च मण्डलम्॥ ९३ ॥

साक्षताभिः सपुष्पाभिरद्भिः सव्यापसव्यवत्
विप्राणां क्षालयेत्पादावभिवन्द्य पुनःपुनः॥ ९४ ॥

साक्षताभिः सपुष्पाभिरद्भिः सव्यापसव्यवत्
विप्राणां क्षालयेत्पादावभिवन्द्य पुनःपुनः॥ ९४ ॥

आसनेषूपविष्टेषु दर्भवत्सु विधानतः
उपस्पृष्टोदकान्विप्रानुपवेश्यानुमन्त्रयेत्॥ ९५ ॥

आसनेषूपविष्टेषु दर्भवत्सु विधानतः
उपस्पृष्टोदकान्विप्रानुपवेश्यानुमन्त्रयेत्॥ ९५ ॥

द्वौ दैवे पितृकृत्ये त्रीनेकैकं चोभयत्र वा
भोजयेदीश्वरोपीह न कुर्याद्विस्तरं बुधः ॥ ९६ ॥

द्वौ दैवे पितृकृत्ये त्रीनेकैकं चोभयत्र वा
भोजयेदीश्वरोपीह न कुर्याद्विस्तरं बुधः ॥ ९६ ॥

दैवपूर्वं निवेद्याथ विप्रानर्घादिना बुधैः
अग्नौ कुर्यादनुज्ञातो विप्रैर्विप्रो यथाविधि ॥ ९७ ॥

दैवपूर्वं निवेद्याथ विप्रानर्घादिना बुधैः
अग्नौ कुर्यादनुज्ञातो विप्रैर्विप्रो यथाविधि ॥ ९७ ॥

स्वगृह्योक्तेन विधिना काले कृत्वा समन्ततः
अग्नीषोममयाभ्यां तु कुर्यादाप्यायनं बुधः॥ ९८ ॥

स्वगृह्योक्तेन विधिना काले कृत्वा समन्ततः
अग्नीषोममयाभ्यां तु कुर्यादाप्यायनं बुधः॥ ९८ ॥

दक्षिणाग्नौ प्रणीतेन स एवाग्निर्द्विजोत्तमः
यज्ञोपवीतान्निर्वर्त्य ततः पर्युक्षणादिकम्॥ ९९ ॥

दक्षिणाग्नौ प्रणीतेन स एवाग्निर्द्विजोत्तमः
यज्ञोपवीतान्निर्वर्त्य ततः पर्युक्षणादिकम्॥ ९९ ॥

प्राचीनावीतिना कार्यमेतत्सर्वं विजानता
लब्ध्वा तस्माद्विशेषेण पिण्डान्कुर्वीत चोदकं१०० 1.9.100
दद्यादुदकपात्रैस्तु सलिलं सव्यपाणिना
दद्यात्सर्वं प्रयत्नेन दमयुक्तो विमत्सरः१०१
विधाय रेखां यत्नेन निर्वपेदवनेजनं
दक्षिणाभिमुखः कुर्यात्ततो दर्भान्निधाय वै१०२
निधाय पिण्डमेकैकं सर्वं दर्भोपरिक्रमात्
निर्वपेदथ दर्भेषु नामगोत्रानुकीर्तनैः१०३
तेषु दर्भेषु तं हस्तं विमृज्याल्लेपभागिनां
तथैव च जपं कुर्यात्पुनः प्रत्यवनेजनम्१०४
जलयुक्तं नमस्कृत्य गन्धधूपार्चनादिभिः
एवमावाह्य तत्सर्वं वेदमन्त्रैर्यथोदितैः१०५
एकाग्नरेकएवाद्भिर्निर्वपेद्दर्विकां तथा
ततः कृत्वा नरो दद्यात्पितृभ्यस्तु कुशान्बुधः१०६
ततः पिण्डादिकं कुर्यादावाहनविसर्जनम्
ततो गृहीत्वा पिण्डेभ्यो मात्राः सर्वाः क्रमेण तु१०७
तानेव विप्रान्प्रथममाशयित्वा च मानवः
वर्णयन्भोजयेदन्नमिष्टं पूर्तं च सर्वदा१०८
वर्जयेत्क्रोधपरतां स्मरन्नारायणं हरिम्
तृप्तान्ज्ञात्वा पुनः कुर्याद्विकिरं सार्ववर्णिकं१०९
विधृत्य सोदकं त्वन्नं सतिलं प्रक्षिपेद्भुवि
आचान्तेषु पुनर्दद्याज्जलं पुष्पाक्षतोदकम्११०
स्वधावाचनकं सर्वं पिण्डोपरि समाचरेत्
देवाद्यन्तं प्रकुर्वीत श्राद्धनाशोन्यथा भवेत्१११
विसृज्य विप्रान्प्रणतस्तेषां कृत्वा प्रदक्षिणम्
दक्षिणान्दिशमाकाङ्क्षन्पितॄनुद्दिश्य मानवः११२
दातारो नोभिवर्द्धन्तां वेदाः सन्ततिरेव च
श्रद्धा च नो मा व्यगमद्बहुदेयं च नोस्त्विति११३
अन्नं च नो बहुभवेदतिथींश्च लभेमहि
याचितारश्च नः सन्तु मा च याचिष्म कञ्चन११४
एतदग्निमतः प्रोक्तमन्वाहार्यं तु पार्वणं
यथेन्दुसङ्क्षये तद्वदन्यत्रापि निगद्यते११५
पिण्डांस्तु गोजविप्रेभ्यो दद्यादग्नौ जलेपि वा
वप्रान्ते वाथ विकिरेदापोभिरथ वापयेत्११६
पत्नीं तु मध्यमं पिण्डं प्राशयेद्विनयान्विताम्
आधत्त पितरो गर्भं पुत्रसन्तानवर्द्धनं११७
तावन्निर्वापणं तिष्ठेद्यावद्विप्रा विसर्जिताः
वैश्वदेवं ततः कुर्यान्निवृत्तः पितृकर्मणः११८
इष्टैः सह ततः शान्तो भुञ्जीत पितृसेवितम्
पुनर्भोजनमध्वानं यानमायासमैथुनम्११९
श्राद्धकृच्छ्राद्धभुग्यो वा सर्वमेतद्विवर्जयेत्
स्वाध्यायं कलहं चैव दिवास्वप्नं च सर्वदा१२०
अनेन विधिना श्राद्धं त्रिवर्गस्येह निर्वपेत्
कन्या कुम्भ वृषस्थेर्के कृष्णपक्षेषु सर्वदा१२१
यत्रयत्र प्रदातव्यं सपिण्डीकरणात्मकम्
तत्रानेन विधानेन देयमग्निमता सदा१२२
अतः परं प्रवक्ष्यामि ब्रह्मणा यदुदीरितम्
श्राद्धं साधारणं नाम भुक्तिमुक्तिफलप्रदम्१२३
अयने विषुवे चैव अमावस्यार्कसङ्क्रमे
अमावस्याष्टका कृष्णपक्ष पञ्चदशीषु च१२४
आर्द्रा मघा रोहिणीषु द्रव्यब्राह्मणसङ्गमे
गजच्छायाव्यतीपाते विष्टिवैधृतिवासरे१२५
वैशाखस्य तृतीयायां नवमीकार्तिकस्य च
पञ्चदशी तु माघस्य नभस्ये च त्रयोदशी१२६
युगादयः स्मृता ह्येताः पितॄपक्षोपकारिकाः
तथा मन्वन्तरादौ च देयं श्राद्धं विजानता१२७
अश्वयुङ्नवमी चैव द्वादशी कार्तिके तथा
तृतीया चैत्रमासस्य तथा भाद्रपदस्य च१२८
फाल्गुनस्य त्वमावास्या पौषस्यैकादशी तथा
आषाढस्यापि दशमी माघमासस्य सप्तमी१२९
श्रावणे चाष्टमी कृष्णा तथाषाढी च पूर्णिमा
कार्तिकी फाल्गुनी चैवा ज्येष्ठे पञ्चदशी सिता१३०
मन्वन्तरादयस्त्वेता दत्तस्याक्षयकारिकाः
पानीयमप्यत्र तिलैर्विमिश्रं दद्यात्पितृभ्यः प्रयतो मनुष्यः१३१
श्राद्धं कृतं तेन समास्सहस्रं रहस्यमेतत्पितरो वदन्ति
वैशाख्यामुपवासेषु तथोत्सवमहालये१३२
तीर्थायतनगोष्ठेषु द्वीपोद्यानगृहेषु च
विविक्तेषूपलिप्तेषु श्राद्धं देयं विजानता१३३
विप्रान्पूर्वेपरेचाह्नि विनीतात्मानि मन्त्रयेत्
शीलवृत्तगुणोपेतान्वयोरूपसमन्वितान्१३४
द्वौ दैवे पितृकृत्ये त्रीनेकैकमुभयत्र वा
भोजयेत्सुसमृद्धोपि न प्रकुर्वीत विस्तरम्१३५
विश्वेदेवान्यवैः पुष्पैरभ्यर्च्यासनपूर्वकं
पूरयेत्पात्रयुग्मं तु स्थाप्यं दर्भपवित्रके१३६
शन्नोदेवीत्यपः कुर्याद्यवोसीति यवानपि
गन्धपुष्पैस्तु सम्पूज्य विश्वान्देवान्प्रतिन्यसेत्१३७
विश्वेदेवास इत्याभ्यामावाह्य विकिरेद्यवान्
यवोसि धान्यराजस्त्वं वारुणो मधुमिश्रितः१३८
निर्णुदः सर्वपापानां पवित्र ऋषिसंस्तुतः
गन्धपुष्पैरलङ्कृत्य या दिव्येत्यर्घमुत्सृजेत्॥ ३९ ॥

प्राचीनावीतिना कार्यमेतत्सर्वं विजानता
लब्ध्वा तस्माद्विशेषेण पिण्डान्कुर्वीत चोदकं१०० 1.9.100
दद्यादुदकपात्रैस्तु सलिलं सव्यपाणिना
दद्यात्सर्वं प्रयत्नेन दमयुक्तो विमत्सरः१०१
विधाय रेखां यत्नेन निर्वपेदवनेजनं
दक्षिणाभिमुखः कुर्यात्ततो दर्भान्निधाय वै१०२
निधाय पिण्डमेकैकं सर्वं दर्भोपरिक्रमात्
निर्वपेदथ दर्भेषु नामगोत्रानुकीर्तनैः१०३
तेषु दर्भेषु तं हस्तं विमृज्याल्लेपभागिनां
तथैव च जपं कुर्यात्पुनः प्रत्यवनेजनम्१०४
जलयुक्तं नमस्कृत्य गन्धधूपार्चनादिभिः
एवमावाह्य तत्सर्वं वेदमन्त्रैर्यथोदितैः१०५
एकाग्नरेकएवाद्भिर्निर्वपेद्दर्विकां तथा
ततः कृत्वा नरो दद्यात्पितृभ्यस्तु कुशान्बुधः१०६
ततः पिण्डादिकं कुर्यादावाहनविसर्जनम्
ततो गृहीत्वा पिण्डेभ्यो मात्राः सर्वाः क्रमेण तु१०७
तानेव विप्रान्प्रथममाशयित्वा च मानवः
वर्णयन्भोजयेदन्नमिष्टं पूर्तं च सर्वदा१०८
वर्जयेत्क्रोधपरतां स्मरन्नारायणं हरिम्
तृप्तान्ज्ञात्वा पुनः कुर्याद्विकिरं सार्ववर्णिकं१०९
विधृत्य सोदकं त्वन्नं सतिलं प्रक्षिपेद्भुवि
आचान्तेषु पुनर्दद्याज्जलं पुष्पाक्षतोदकम्११०
स्वधावाचनकं सर्वं पिण्डोपरि समाचरेत्
देवाद्यन्तं प्रकुर्वीत श्राद्धनाशोन्यथा भवेत्१११
विसृज्य विप्रान्प्रणतस्तेषां कृत्वा प्रदक्षिणम्
दक्षिणान्दिशमाकाङ्क्षन्पितॄनुद्दिश्य मानवः११२
दातारो नोभिवर्द्धन्तां वेदाः सन्ततिरेव च
श्रद्धा च नो मा व्यगमद्बहुदेयं च नोस्त्विति११३
अन्नं च नो बहुभवेदतिथींश्च लभेमहि
याचितारश्च नः सन्तु मा च याचिष्म कञ्चन११४
एतदग्निमतः प्रोक्तमन्वाहार्यं तु पार्वणं
यथेन्दुसङ्क्षये तद्वदन्यत्रापि निगद्यते११५
पिण्डांस्तु गोजविप्रेभ्यो दद्यादग्नौ जलेपि वा
वप्रान्ते वाथ विकिरेदापोभिरथ वापयेत्११६
पत्नीं तु मध्यमं पिण्डं प्राशयेद्विनयान्विताम्
आधत्त पितरो गर्भं पुत्रसन्तानवर्द्धनं११७
तावन्निर्वापणं तिष्ठेद्यावद्विप्रा विसर्जिताः
वैश्वदेवं ततः कुर्यान्निवृत्तः पितृकर्मणः११८
इष्टैः सह ततः शान्तो भुञ्जीत पितृसेवितम्
पुनर्भोजनमध्वानं यानमायासमैथुनम्११९
श्राद्धकृच्छ्राद्धभुग्यो वा सर्वमेतद्विवर्जयेत्
स्वाध्यायं कलहं चैव दिवास्वप्नं च सर्वदा१२०
अनेन विधिना श्राद्धं त्रिवर्गस्येह निर्वपेत्
कन्या कुम्भ वृषस्थेर्के कृष्णपक्षेषु सर्वदा१२१
यत्रयत्र प्रदातव्यं सपिण्डीकरणात्मकम्
तत्रानेन विधानेन देयमग्निमता सदा१२२
अतः परं प्रवक्ष्यामि ब्रह्मणा यदुदीरितम्
श्राद्धं साधारणं नाम भुक्तिमुक्तिफलप्रदम्१२३
अयने विषुवे चैव अमावस्यार्कसङ्क्रमे
अमावस्याष्टका कृष्णपक्ष पञ्चदशीषु च१२४
आर्द्रा मघा रोहिणीषु द्रव्यब्राह्मणसङ्गमे
गजच्छायाव्यतीपाते विष्टिवैधृतिवासरे१२५
वैशाखस्य तृतीयायां नवमीकार्तिकस्य च
पञ्चदशी तु माघस्य नभस्ये च त्रयोदशी१२६
युगादयः स्मृता ह्येताः पितॄपक्षोपकारिकाः
तथा मन्वन्तरादौ च देयं श्राद्धं विजानता१२७
अश्वयुङ्नवमी चैव द्वादशी कार्तिके तथा
तृतीया चैत्रमासस्य तथा भाद्रपदस्य च१२८
फाल्गुनस्य त्वमावास्या पौषस्यैकादशी तथा
आषाढस्यापि दशमी माघमासस्य सप्तमी१२९
श्रावणे चाष्टमी कृष्णा तथाषाढी च पूर्णिमा
कार्तिकी फाल्गुनी चैवा ज्येष्ठे पञ्चदशी सिता१३०
मन्वन्तरादयस्त्वेता दत्तस्याक्षयकारिकाः
पानीयमप्यत्र तिलैर्विमिश्रं दद्यात्पितृभ्यः प्रयतो मनुष्यः१३१
श्राद्धं कृतं तेन समास्सहस्रं रहस्यमेतत्पितरो वदन्ति
वैशाख्यामुपवासेषु तथोत्सवमहालये१३२
तीर्थायतनगोष्ठेषु द्वीपोद्यानगृहेषु च
विविक्तेषूपलिप्तेषु श्राद्धं देयं विजानता१३३
विप्रान्पूर्वेपरेचाह्नि विनीतात्मानि मन्त्रयेत्
शीलवृत्तगुणोपेतान्वयोरूपसमन्वितान्१३४
द्वौ दैवे पितृकृत्ये त्रीनेकैकमुभयत्र वा
भोजयेत्सुसमृद्धोपि न प्रकुर्वीत विस्तरम्१३५
विश्वेदेवान्यवैः पुष्पैरभ्यर्च्यासनपूर्वकं
पूरयेत्पात्रयुग्मं तु स्थाप्यं दर्भपवित्रके१३६
शन्नोदेवीत्यपः कुर्याद्यवोसीति यवानपि
गन्धपुष्पैस्तु सम्पूज्य विश्वान्देवान्प्रतिन्यसेत्१३७
विश्वेदेवास इत्याभ्यामावाह्य विकिरेद्यवान्
यवोसि धान्यराजस्त्वं वारुणो मधुमिश्रितः१३८
निर्णुदः सर्वपापानां पवित्र ऋषिसंस्तुतः
गन्धपुष्पैरलङ्कृत्य या दिव्येत्यर्घमुत्सृजेत्॥ ३९ ॥