००४

क्षीराब्धौ तु तथा लक्ष्मीः किलोत्पन्ना मया श्रुता
ख्यात्यां भृगोः समुत्पन्ना एतदाह कथं भवान्॥ १ ॥

क्षीराब्धौ तु तथा लक्ष्मीः किलोत्पन्ना मया श्रुता
ख्यात्यां भृगोः समुत्पन्ना एतदाह कथं भवान्॥ १ ॥

कथं च दक्षदुहिता देहं त्यक्तवती शुभा
मेनायां गर्भसम्भूतिमुमाया जन्म एव च॥ २ ॥

कथं च दक्षदुहिता देहं त्यक्तवती शुभा
मेनायां गर्भसम्भूतिमुमाया जन्म एव च॥ २ ॥

किमर्थं देवदेवेन पत्नी हैमवती कृता
विरोधं चाथ दक्षेण भगवांस्तु ब्रवीतु मे॥ ३ ॥

किमर्थं देवदेवेन पत्नी हैमवती कृता
विरोधं चाथ दक्षेण भगवांस्तु ब्रवीतु मे॥ ३ ॥

पुलस्त्य उवाच
इदं च शृणु भूपाल यत्पृष्टोहमिह त्वया
श्रीसम्बन्धो मयाप्येष श्रुत आसीत्पितामहात्॥ ४ ॥

पुलस्त्य उवाच
इदं च शृणु भूपाल यत्पृष्टोहमिह त्वया
श्रीसम्बन्धो मयाप्येष श्रुत आसीत्पितामहात्॥ ४ ॥

अत्रिपुत्रस्तु दुर्वासाः परिभ्राम्यन्महीमिमाम्
विद्याधरीकरेमालां दृष्ट्वा सौगन्धिकीं शुभाम्॥ ५ ॥

अत्रिपुत्रस्तु दुर्वासाः परिभ्राम्यन्महीमिमाम्
विद्याधरीकरेमालां दृष्ट्वा सौगन्धिकीं शुभाम्॥ ५ ॥

याचयामास मे देहि जटाजूटे करोम्यहम्
इति विद्याधरी तेन पृष्टा सा ऋषिणा तथा॥ ६ ॥

याचयामास मे देहि जटाजूटे करोम्यहम्
इति विद्याधरी तेन पृष्टा सा ऋषिणा तथा॥ ६ ॥

ददौ तस्मै मुदायुक्ता तां मालां स तदा नृप
गृहीत्वा सुचिरं कालं शिरोमालां बबन्ध ह॥ ७ ॥

ददौ तस्मै मुदायुक्ता तां मालां स तदा नृप
गृहीत्वा सुचिरं कालं शिरोमालां बबन्ध ह॥ ७ ॥

उन्मत्त प्रेतवद्विप्रः शोभमानोब्रवीदिदम्
इयं विद्याधरी कन्या पीनोन्नत पयोधरा॥ ८ ॥

उन्मत्त प्रेतवद्विप्रः शोभमानोब्रवीदिदम्
इयं विद्याधरी कन्या पीनोन्नत पयोधरा॥ ८ ॥

शोभालङ्कारसौभाग्यैर्युक्ता दृष्टा ततो मनः
क्षोभमायाति मे चाद्य नाहं कामे विचक्षणः॥ ९ ॥

शोभालङ्कारसौभाग्यैर्युक्ता दृष्टा ततो मनः
क्षोभमायाति मे चाद्य नाहं कामे विचक्षणः॥ ९ ॥

व्रजामि तावदन्यत्र सौभाग्यं स्वं प्रदर्शयन्
एवमुक्त्वा स राजेन्द्र परिबभ्राम मेदिनीम्॥ १० ॥

व्रजामि तावदन्यत्र सौभाग्यं स्वं प्रदर्शयन्
एवमुक्त्वा स राजेन्द्र परिबभ्राम मेदिनीम्॥ १० ॥

ऐरावतं समारूढं राजानं त्रिदिवौकसाम्
त्रैलोक्याधिपतिं शक्रं भ्राजमानं शचीपतिम्॥ ११ ॥

ऐरावतं समारूढं राजानं त्रिदिवौकसाम्
त्रैलोक्याधिपतिं शक्रं भ्राजमानं शचीपतिम्॥ ११ ॥

तामात्मशिरसो मालां भ्रमदुन्मत्तषट्पदाम्
आदायामरराजाय चिक्षेपोन्मत्तवन्मुनिः॥ १२ ॥

तामात्मशिरसो मालां भ्रमदुन्मत्तषट्पदाम्
आदायामरराजाय चिक्षेपोन्मत्तवन्मुनिः॥ १२ ॥

गृहीत्वा देवराजेन माला सा गजमूर्द्धनि
मुक्ता रराज सा माला कैलासे जाह्नवी यथा॥ १३ ॥

गृहीत्वा देवराजेन माला सा गजमूर्द्धनि
मुक्ता रराज सा माला कैलासे जाह्नवी यथा॥ १३ ॥

मदान्धकारिताक्षोसौ गन्धाघ्राणेन वारणः
करेणादाय चिक्षेप तां मालां पृथिवीतले॥ १४ ॥

मदान्धकारिताक्षोसौ गन्धाघ्राणेन वारणः
करेणादाय चिक्षेप तां मालां पृथिवीतले॥ १४ ॥

ततश्चुक्रोध भगवान्दुर्वासा मुनिपुङ्गवः
राजेन्द्रदेवराजानं क्रुद्धश्चेदमुवाच ह॥ १५ ॥

ततश्चुक्रोध भगवान्दुर्वासा मुनिपुङ्गवः
राजेन्द्रदेवराजानं क्रुद्धश्चेदमुवाच ह॥ १५ ॥

ऐश्वर्यमददुष्टात्मन्नतिस्तब्धोसि वासव
श्रियोधामस्रजं यस्मान्मद्दत्तान्नाभिनन्दसि॥ १६ ॥

ऐश्वर्यमददुष्टात्मन्नतिस्तब्धोसि वासव
श्रियोधामस्रजं यस्मान्मद्दत्तान्नाभिनन्दसि॥ १६ ॥

त्रैलोक्यश्रीरतो मूढ विनाशमुपयास्यति
मद्दत्ता भवता माला क्षिप्ता यस्मान्महीतले॥ १७ ॥

त्रैलोक्यश्रीरतो मूढ विनाशमुपयास्यति
मद्दत्ता भवता माला क्षिप्ता यस्मान्महीतले॥ १७ ॥

तस्मात्प्रणष्टलक्ष्मीकं त्रैलोक्यं ते भविष्यति
यस्य सञ्जातकोपस्य भयमेति चराचरम्॥ १८ ॥

तस्मात्प्रणष्टलक्ष्मीकं त्रैलोक्यं ते भविष्यति
यस्य सञ्जातकोपस्य भयमेति चराचरम्॥ १८ ॥

तं मां त्वमतिगर्वेण देवराजावमन्यसे
महेन्द्रो वारणस्कन्धादवतीर्य त्वरान्वितः॥ १९ ॥

तं मां त्वमतिगर्वेण देवराजावमन्यसे
महेन्द्रो वारणस्कन्धादवतीर्य त्वरान्वितः॥ १९ ॥

प्रसादयामास मुनिं दुर्वाससमकल्मषम्
प्रसाद्यमानः स तदा प्रणिपातपुरःसरम्॥ २० ॥

प्रसादयामास मुनिं दुर्वाससमकल्मषम्
प्रसाद्यमानः स तदा प्रणिपातपुरःसरम्॥ २० ॥

नाहं क्षमिष्ये बहुना किमुक्तेन शतक्रतो
इत्युक्त्वा प्रययौ विप्रो देवराजोपि तं पुनः॥ २१ ॥

नाहं क्षमिष्ये बहुना किमुक्तेन शतक्रतो
इत्युक्त्वा प्रययौ विप्रो देवराजोपि तं पुनः॥ २१ ॥

आरुह्यैरावतं नागं प्रययावमरावतीम्
ततः प्रभृति निःश्रीकं सशक्रं भुवनत्रयम्॥ २२ ॥

आरुह्यैरावतं नागं प्रययावमरावतीम्
ततः प्रभृति निःश्रीकं सशक्रं भुवनत्रयम्॥ २२ ॥

न यज्ञाः सम्प्रवर्तन्ते न तपस्यन्ति तापसाः
न च दानानि दीयन्ते नष्टप्रायमभूज्जगत्॥ २३ ॥

न यज्ञाः सम्प्रवर्तन्ते न तपस्यन्ति तापसाः
न च दानानि दीयन्ते नष्टप्रायमभूज्जगत्॥ २३ ॥

एवमत्यन्तनिःश्रीके त्रैलोक्ये सत्त्ववर्जिते
देवान्प्रतिबलोद्योगं चक्रुर्दैतेयदानवाः॥ २४ ॥

एवमत्यन्तनिःश्रीके त्रैलोक्ये सत्त्ववर्जिते
देवान्प्रतिबलोद्योगं चक्रुर्दैतेयदानवाः॥ २४ ॥

विजितास्त्रिदशा दैत्यैरिन्द्राद्याः शरणं ययुः
पितामहं महाभागं हुताशनपुरोगमाः॥ २५ ॥

विजितास्त्रिदशा दैत्यैरिन्द्राद्याः शरणं ययुः
पितामहं महाभागं हुताशनपुरोगमाः॥ २५ ॥

यथावत्कथिते देवैर्ब्रह्मा प्राह तथा सुरान्
क्षीरोदस्योत्तरं कूलं जगाम सहितः सुरैः॥ २६ ॥

यथावत्कथिते देवैर्ब्रह्मा प्राह तथा सुरान्
क्षीरोदस्योत्तरं कूलं जगाम सहितः सुरैः॥ २६ ॥

गत्वा जगाद भगवान्वासुदेवं पितामहः
उत्तिष्ठ विष्णो शीघ्रं त्वं देवतानां हितं कुरु॥ २७ ॥

गत्वा जगाद भगवान्वासुदेवं पितामहः
उत्तिष्ठ विष्णो शीघ्रं त्वं देवतानां हितं कुरु॥ २७ ॥

त्वया विना दानवैस्तु जिताः सर्वे पुनःपुनः
इत्युक्तः पुण्डरीकाक्षः पुरुषः पुरुषोत्तमः॥ २८ ॥

त्वया विना दानवैस्तु जिताः सर्वे पुनःपुनः
इत्युक्तः पुण्डरीकाक्षः पुरुषः पुरुषोत्तमः॥ २८ ॥

अपूर्वरूपसंस्थानान्दृष्ट्वा देवानुवाच ह
तेजसो भवतां देवाः करिष्याम्युपबृंहणम्॥ २९ ॥

अपूर्वरूपसंस्थानान्दृष्ट्वा देवानुवाच ह
तेजसो भवतां देवाः करिष्याम्युपबृंहणम्॥ २९ ॥

वदाम्यहं यत्क्रियतां भवद्भिस्तदिदं सुराः
आनीय सहिता दैत्यैः क्षीराब्धौ सकलौषधीः॥ ३० ॥

वदाम्यहं यत्क्रियतां भवद्भिस्तदिदं सुराः
आनीय सहिता दैत्यैः क्षीराब्धौ सकलौषधीः॥ ३० ॥

मन्थानं मन्दरं कृत्वा नेत्रं कृत्वा च वासुकिम्
मथ्यताममृतं देवाः सहाये मय्यवस्थिते॥ ३१ ॥

मन्थानं मन्दरं कृत्वा नेत्रं कृत्वा च वासुकिम्
मथ्यताममृतं देवाः सहाये मय्यवस्थिते॥ ३१ ॥

सामपूर्वं च दैतेयांस्तत्र सम्भाष्य कर्मणि
समानफलभोक्तारो यूंय चात्र भविष्यथ॥ ३२ ॥

सामपूर्वं च दैतेयांस्तत्र सम्भाष्य कर्मणि
समानफलभोक्तारो यूंय चात्र भविष्यथ॥ ३२ ॥

मथ्यमाने च तत्राब्धौ यत्समुत्पद्यतेऽमृतम्
तत्पानाद्बलिनो यूयममराः सम्भविष्यथ॥ ३३ ॥

मथ्यमाने च तत्राब्धौ यत्समुत्पद्यतेऽमृतम्
तत्पानाद्बलिनो यूयममराः सम्भविष्यथ॥ ३३ ॥

तथैवाहं करिष्यामि यथा त्रिदशविद्विषः
न प्राप्स्यन्त्यमृतं देवाः केवलं क्लेशभागिनः॥ ३४ ॥

तथैवाहं करिष्यामि यथा त्रिदशविद्विषः
न प्राप्स्यन्त्यमृतं देवाः केवलं क्लेशभागिनः॥ ३४ ॥

इत्युक्ता देवदेवेन सर्व एव ततः सुराः
सन्धानमसुरैः कृत्वा यत्नवन्तोऽमृतेभवन्॥ ३५ ॥

इत्युक्ता देवदेवेन सर्व एव ततः सुराः
सन्धानमसुरैः कृत्वा यत्नवन्तोऽमृतेभवन्॥ ३५ ॥

सर्वौषधीः समानीय देवदैतेयदानवाः
क्षिप्त्वा क्षीराब्धिपयसि शरदभ्रामलत्विषि॥ ३६ ॥

सर्वौषधीः समानीय देवदैतेयदानवाः
क्षिप्त्वा क्षीराब्धिपयसि शरदभ्रामलत्विषि॥ ३६ ॥

मन्थानं मन्दरं कृत्वा नेत्रं कृत्वा च वासुकिम्
ततो मथितुमारब्धा राजेन्द्र तरसामृतम्॥ ३७ ॥

मन्थानं मन्दरं कृत्वा नेत्रं कृत्वा च वासुकिम्
ततो मथितुमारब्धा राजेन्द्र तरसामृतम्॥ ३७ ॥

विबुधाः सहिताः सर्वे यतः पुच्छं ततः स्थिताः
विष्णुना वासुकेर्द्दैत्याः पूर्वकाये निवेशिताः॥ ३८ ॥

विबुधाः सहिताः सर्वे यतः पुच्छं ततः स्थिताः
विष्णुना वासुकेर्द्दैत्याः पूर्वकाये निवेशिताः॥ ३८ ॥

ते तस्य प्राणवातेन वह्निना च हतत्त्विषः
निस्तेजसोऽसुराः सर्वे बभूवुरमरद्युते॥ ३९ ॥

ते तस्य प्राणवातेन वह्निना च हतत्त्विषः
निस्तेजसोऽसुराः सर्वे बभूवुरमरद्युते॥ ३९ ॥

तेनैव मुखनिःश्वासवायुनाथ बलाहकैः
पुच्छप्रदेशे वर्षद्भिस्तदा चाप्पयिताः सुराः॥ ४० ॥

तेनैव मुखनिःश्वासवायुनाथ बलाहकैः
पुच्छप्रदेशे वर्षद्भिस्तदा चाप्पयिताः सुराः॥ ४० ॥

क्षीरोदमध्ये भगवान्ब्रह्मा ब्रह्मविदां वरः
महादेवो महातेजा विष्णुपृष्ठनिवासिनौ॥ ४१ ॥

क्षीरोदमध्ये भगवान्ब्रह्मा ब्रह्मविदां वरः
महादेवो महातेजा विष्णुपृष्ठनिवासिनौ॥ ४१ ॥

बाहुभ्यां मन्दरं गृह्य पद्मवत्स परन्तपः
शृङ्खले च तदा कृत्वा गृहीत्वा मन्दराचलम्॥ ४२ ॥

बाहुभ्यां मन्दरं गृह्य पद्मवत्स परन्तपः
शृङ्खले च तदा कृत्वा गृहीत्वा मन्दराचलम्॥ ४२ ॥

देवानां दानवानां च बलमध्ये व्यवस्थितः
क्षीरोदमध्ये भगवान्कूर्मरूपी स्वयं हरिः॥ ४३ ॥

देवानां दानवानां च बलमध्ये व्यवस्थितः
क्षीरोदमध्ये भगवान्कूर्मरूपी स्वयं हरिः॥ ४३ ॥

अन्येन तेजसा देवानुपबृंहितवान्हरिः
मथ्यमाने ततस्तस्मिन्क्षीराब्धौ देवदानवैः॥ ४४ ॥

अन्येन तेजसा देवानुपबृंहितवान्हरिः
मथ्यमाने ततस्तस्मिन्क्षीराब्धौ देवदानवैः॥ ४४ ॥

हविर्धान्यभवत्पूर्वं सुरभिः सुरपूजिता
जग्मुर्मुदं तदा देवा दानवाश्च महामते॥ ४५ ॥

हविर्धान्यभवत्पूर्वं सुरभिः सुरपूजिता
जग्मुर्मुदं तदा देवा दानवाश्च महामते॥ ४५ ॥

व्याक्षिप्तचेतसः सर्वे बभूवुस्तिमितेक्षणाः
किमेतदिति सिद्धानां दिवि चिन्तयतां तदा॥ ४६ ॥

व्याक्षिप्तचेतसः सर्वे बभूवुस्तिमितेक्षणाः
किमेतदिति सिद्धानां दिवि चिन्तयतां तदा॥ ४६ ॥

बभूव वारुणी देवी मदाघूर्णितलोचना
कृतावर्त्ता ततस्तस्मात्प्रस्खलन्ती पदे पदे॥ ४७ ॥

बभूव वारुणी देवी मदाघूर्णितलोचना
कृतावर्त्ता ततस्तस्मात्प्रस्खलन्ती पदे पदे॥ ४७ ॥

एकवस्त्रा मुक्तकेशी रक्तान्तस्तब्धलोचना
अहं बलप्रदा देवी मां वा गृह्णन्तु दानवाः॥ ४८ ॥

एकवस्त्रा मुक्तकेशी रक्तान्तस्तब्धलोचना
अहं बलप्रदा देवी मां वा गृह्णन्तु दानवाः॥ ४८ ॥

अशुचिं वारुणीं मत्वा त्यक्तवन्तस्तदा सुराः
जगृहुस्तां तदा दैत्या ग्रहणान्तेसुराभवत्॥ ४९ ॥

अशुचिं वारुणीं मत्वा त्यक्तवन्तस्तदा सुराः
जगृहुस्तां तदा दैत्या ग्रहणान्तेसुराभवत्॥ ४९ ॥

मन्थने पारिजातोभूद्देव श्रीनन्दनो द्रुमः
रूपौदार्य्यगुणोपेतास्ततश्चाप्सरसां गणाः५० 1.4.50
षष्टिकोट्यस्तदा जातास्सामान्या देव दानवैः
सर्वास्ताः कृतपूर्वास्तु सामान्याः पुण्यकर्मणा॥ ५१ ॥

मन्थने पारिजातोभूद्देव श्रीनन्दनो द्रुमः
रूपौदार्य्यगुणोपेतास्ततश्चाप्सरसां गणाः५० 1.4.50
षष्टिकोट्यस्तदा जातास्सामान्या देव दानवैः
सर्वास्ताः कृतपूर्वास्तु सामान्याः पुण्यकर्मणा॥ ५१ ॥

ततः शीतांशुरभवद्देवानां प्रीतिदायकः
ययाचे शङ्करो देवो जटाभूषणकृन्मम॥ ५२ ॥

ततः शीतांशुरभवद्देवानां प्रीतिदायकः
ययाचे शङ्करो देवो जटाभूषणकृन्मम॥ ५२ ॥

भविष्यति न सन्देहो गृहीतोयं मया शशी
अनुमेने च तं ब्रह्मा भूषणाय हरस्य तु॥ ५३ ॥

भविष्यति न सन्देहो गृहीतोयं मया शशी
अनुमेने च तं ब्रह्मा भूषणाय हरस्य तु॥ ५३ ॥

ततो विषं समुत्पन्नं कालकूटं भयावहं
तेन चैवार्दितास्सर्वे दानवाः सह दैवतैः॥ ५४ ॥

ततो विषं समुत्पन्नं कालकूटं भयावहं
तेन चैवार्दितास्सर्वे दानवाः सह दैवतैः॥ ५४ ॥

महादेवेन तत्पीतं विषं गृह्य यदृच्छया
तस्य पानान्नीलकण्ठस्तदा जातो महेश्वरः॥ ५५ ॥

महादेवेन तत्पीतं विषं गृह्य यदृच्छया
तस्य पानान्नीलकण्ठस्तदा जातो महेश्वरः॥ ५५ ॥

पीतावशेषं नागास्तु क्षीराब्धेस्तु समुत्थितम्
ततो धन्वन्तरिर्जातः श्वेताम्बरधरः स्वयम्॥ ५६ ॥

पीतावशेषं नागास्तु क्षीराब्धेस्तु समुत्थितम्
ततो धन्वन्तरिर्जातः श्वेताम्बरधरः स्वयम्॥ ५६ ॥

बिभ्रत्कमण्डलुं पूर्णममृतस्य समुत्थितः
ततः स्वस्थमनस्कास्ते वैद्यराजस्य दर्शनात्॥ ५७ ॥

बिभ्रत्कमण्डलुं पूर्णममृतस्य समुत्थितः
ततः स्वस्थमनस्कास्ते वैद्यराजस्य दर्शनात्॥ ५७ ॥

ततश्चाश्वः समुत्पन्नो नागश्चैरावतस्तथा
तत स्फुरत्कान्तीमतिविकासि कमलेस्थिता॥ ५८ ॥

ततश्चाश्वः समुत्पन्नो नागश्चैरावतस्तथा
तत स्फुरत्कान्तीमतिविकासि कमलेस्थिता॥ ५८ ॥

श्रीर्द्देवी पयसस्तस्मादुत्थिता धृतपङ्कजा
तां तुष्टवुर्मुदायुक्ताः श्रीसूक्तेन महर्षयः॥ ५९ ॥

श्रीर्द्देवी पयसस्तस्मादुत्थिता धृतपङ्कजा
तां तुष्टवुर्मुदायुक्ताः श्रीसूक्तेन महर्षयः॥ ५९ ॥

विश्वावसुमुखास्तस्या गन्धर्वाः पुरतो जगुः
घृताचीप्रमुखास्तत्र ननृतुश्चाप्सरोगणाः॥ ६० ॥

विश्वावसुमुखास्तस्या गन्धर्वाः पुरतो जगुः
घृताचीप्रमुखास्तत्र ननृतुश्चाप्सरोगणाः॥ ६० ॥

गङ्गाद्याः सरितस्तोयैः स्नानार्थमुपतस्थिरे
दिग्गजा हेमपात्रस्थमादाय विमलं जलम्॥ ६१ ॥

गङ्गाद्याः सरितस्तोयैः स्नानार्थमुपतस्थिरे
दिग्गजा हेमपात्रस्थमादाय विमलं जलम्॥ ६१ ॥

स्नापयाञ्चक्रिरे देवीं सर्वलोकमहेश्वरीम्
क्षीरोदस्तु स्वयं तस्यै मालामम्लानपङ्कजाम्॥ ६२ ॥

स्नापयाञ्चक्रिरे देवीं सर्वलोकमहेश्वरीम्
क्षीरोदस्तु स्वयं तस्यै मालामम्लानपङ्कजाम्॥ ६२ ॥

ददौ विभूषणान्यङ्गे विश्वकर्मा चकार ह
दिव्यमाल्याम्बरधरां स्नातां भूषणभूषिताम्॥ ६३ ॥

ददौ विभूषणान्यङ्गे विश्वकर्मा चकार ह
दिव्यमाल्याम्बरधरां स्नातां भूषणभूषिताम्॥ ६३ ॥

इन्द्राद्याश्चामरगणा विद्याधरमहोरगाः
दानवाश्च महादैत्या राक्षसाः सह गुह्यकैः॥ ६४ ॥

इन्द्राद्याश्चामरगणा विद्याधरमहोरगाः
दानवाश्च महादैत्या राक्षसाः सह गुह्यकैः॥ ६४ ॥

कन्यामभिलषन्ति स्म ततो ब्रह्मा उवाच ह
वासुदेव त्वमेवैनां मया दत्तां गृहाण वै॥ ६५ ॥

कन्यामभिलषन्ति स्म ततो ब्रह्मा उवाच ह
वासुदेव त्वमेवैनां मया दत्तां गृहाण वै॥ ६५ ॥

देवाश्च दानवाश्चैव प्रतिषिद्धा मया त्विह
तुष्टोहं भवतस्तावदलौल्येनेह कर्मणा॥ ६६ ॥

देवाश्च दानवाश्चैव प्रतिषिद्धा मया त्विह
तुष्टोहं भवतस्तावदलौल्येनेह कर्मणा॥ ६६ ॥

सा तु श्रीर्ब्रह्मणा प्रोक्ता देवि गछस्व केशवं
मया दत्तं पतिं प्राप्य मोदस्व शाश्वतीः समाः॥ ६७ ॥

सा तु श्रीर्ब्रह्मणा प्रोक्ता देवि गछस्व केशवं
मया दत्तं पतिं प्राप्य मोदस्व शाश्वतीः समाः॥ ६७ ॥

पश्यतां सर्वदेवानां गता वक्षस्थलं हरेः
ततो वक्षस्थलं प्राप्य देवं वचनमब्रवीत्॥ ६८ ॥

पश्यतां सर्वदेवानां गता वक्षस्थलं हरेः
ततो वक्षस्थलं प्राप्य देवं वचनमब्रवीत्॥ ६८ ॥

नाहं त्याज्या सदा देव सदैवादेशकारिणी
वक्षस्थले निवत्स्यामि सर्वस्य जगतः प्रिय॥ ६९ ॥

नाहं त्याज्या सदा देव सदैवादेशकारिणी
वक्षस्थले निवत्स्यामि सर्वस्य जगतः प्रिय॥ ६९ ॥

ततोवलोकिता देवा विष्णुवक्षस्थलस्थया
लक्ष्म्या राजेन्द्र सहसा परां निर्वृतिमागताः॥ ७० ॥

ततोवलोकिता देवा विष्णुवक्षस्थलस्थया
लक्ष्म्या राजेन्द्र सहसा परां निर्वृतिमागताः॥ ७० ॥

उद्वेगं च परं जग्मुर्द्दैत्या विष्णुपराङ्मुखाः
त्यक्तास्तु दानवा लक्ष्म्या विप्रचित्तिपुरोगमाः॥ ७१ ॥

उद्वेगं च परं जग्मुर्द्दैत्या विष्णुपराङ्मुखाः
त्यक्तास्तु दानवा लक्ष्म्या विप्रचित्तिपुरोगमाः॥ ७१ ॥

ततस्ते जगृहुर्दैत्या धन्वन्तरिकरस्थितम्
अमृतं तन्महावीर्य्या दैत्याः पापसमन्विताः॥ ७२ ॥

ततस्ते जगृहुर्दैत्या धन्वन्तरिकरस्थितम्
अमृतं तन्महावीर्य्या दैत्याः पापसमन्विताः॥ ७२ ॥

मायया लोभयित्वा तु विष्णुः स्त्रीरूपसंश्रयः
आगत्य दानवान्प्राह दीयतां मे कमण्डलुः॥ ७३ ॥

मायया लोभयित्वा तु विष्णुः स्त्रीरूपसंश्रयः
आगत्य दानवान्प्राह दीयतां मे कमण्डलुः॥ ७३ ॥

युष्माकं वशगा भूत्वा स्थास्यामि भवतां गृहे
तां दृष्ट्वा रूपसम्पन्नां नारीं त्रैलोक्यसुन्दरीम्॥ ७४ ॥

युष्माकं वशगा भूत्वा स्थास्यामि भवतां गृहे
तां दृष्ट्वा रूपसम्पन्नां नारीं त्रैलोक्यसुन्दरीम्॥ ७४ ॥

प्रार्थयानास्सुवपुषं लोभोपहतचेतसः
दत्त्वामृतं तदा तस्यै ततोपश्यन्त तेग्रतः॥ ७५ ॥

प्रार्थयानास्सुवपुषं लोभोपहतचेतसः
दत्त्वामृतं तदा तस्यै ततोपश्यन्त तेग्रतः॥ ७५ ॥

दानवेभ्यस्तदादाय देवेभ्यः प्रददेमृतं
ततः पपुः सुरगणाः शक्राद्यास्तत्तदामृतम्॥ ७६ ॥

दानवेभ्यस्तदादाय देवेभ्यः प्रददेमृतं
ततः पपुः सुरगणाः शक्राद्यास्तत्तदामृतम्॥ ७६ ॥

उद्यतायुधनिस्त्रिंशा दैत्यास्तांस्ते समभ्ययुः
पीतेमृते च बलिभिर्जिता दैत्यचमूस्ततः॥ ७७ ॥

उद्यतायुधनिस्त्रिंशा दैत्यास्तांस्ते समभ्ययुः
पीतेमृते च बलिभिर्जिता दैत्यचमूस्ततः॥ ७७ ॥

वध्यमाना दिशो भेजुः पातालं विविशुश्च ते
ततो देवा मुदायुक्ताः शङ्खचक्रगदाधरम्॥ ७८ ॥

वध्यमाना दिशो भेजुः पातालं विविशुश्च ते
ततो देवा मुदायुक्ताः शङ्खचक्रगदाधरम्॥ ७८ ॥

प्रणिपत्य यथापूर्वं प्रययुस्ते त्रिविष्टपम्
ततःप्रभृति ते भीष्म स्त्रीलोला दानवाभवन्॥ ७९ ॥

प्रणिपत्य यथापूर्वं प्रययुस्ते त्रिविष्टपम्
ततःप्रभृति ते भीष्म स्त्रीलोला दानवाभवन्॥ ७९ ॥

अपध्यातास्तु कृष्णेन गतास्ते तु रसातलम्
ततः सूर्यः प्रसन्नाभः प्रययौ स्वेन वर्त्मना॥ ८० ॥

अपध्यातास्तु कृष्णेन गतास्ते तु रसातलम्
ततः सूर्यः प्रसन्नाभः प्रययौ स्वेन वर्त्मना॥ ८० ॥

जज्वाल भगवांश्चोच्चैश्चारुदीप्तिर्हुताशनः
धर्मे च सर्वभूतानां तदा मतिरजायत॥ ८१ ॥

जज्वाल भगवांश्चोच्चैश्चारुदीप्तिर्हुताशनः
धर्मे च सर्वभूतानां तदा मतिरजायत॥ ८१ ॥

श्रियायुक्तं च त्रैलोक्यं विष्णुना प्रतिपालितं
देवास्तु ते तदा प्रोक्ता ब्रह्मणा लोकधारिणा॥ ८२ ॥

श्रियायुक्तं च त्रैलोक्यं विष्णुना प्रतिपालितं
देवास्तु ते तदा प्रोक्ता ब्रह्मणा लोकधारिणा॥ ८२ ॥

भवतां रक्षणार्थाय मया विष्णुर्नियोजितः
उमापतिश्च देवेशो योगक्षेमं करिष्यतः॥ ८३ ॥

भवतां रक्षणार्थाय मया विष्णुर्नियोजितः
उमापतिश्च देवेशो योगक्षेमं करिष्यतः॥ ८३ ॥

उपास्यमानौ सततं युष्मत्क्षेमकरौ यतः
ततः क्षेम्यौ सदा चैतौ भविष्येते वरप्रदौ॥ ८४ ॥

उपास्यमानौ सततं युष्मत्क्षेमकरौ यतः
ततः क्षेम्यौ सदा चैतौ भविष्येते वरप्रदौ॥ ८४ ॥

एवमुक्त्वा तु भगवान्जगाम गतिमात्मनः
अदर्शनं गते देवे सर्वलोकपितामहे॥ ८५ ॥

एवमुक्त्वा तु भगवान्जगाम गतिमात्मनः
अदर्शनं गते देवे सर्वलोकपितामहे॥ ८५ ॥

देवलोकं गते शक्रे स्वं लोकं हरिशङ्करौ
प्राप्तौ तु तत्क्षणाद्देवौ स्थानं कैलासमेव च॥ ८६ ॥

देवलोकं गते शक्रे स्वं लोकं हरिशङ्करौ
प्राप्तौ तु तत्क्षणाद्देवौ स्थानं कैलासमेव च॥ ८६ ॥

ततस्तु देवराजेन पालितं भुवनत्रयम्
एवं लक्ष्मीर्महाभागा उत्पन्ना क्षीरसागरात्॥ ८७ ॥

ततस्तु देवराजेन पालितं भुवनत्रयम्
एवं लक्ष्मीर्महाभागा उत्पन्ना क्षीरसागरात्॥ ८७ ॥

पुनः ख्यात्यां समुत्पन्ना भृगोरेषा सनातनी
श्रिया सह समुत्पन्ना भृगुणा च महर्षिणा॥ ८८ ॥

पुनः ख्यात्यां समुत्पन्ना भृगोरेषा सनातनी
श्रिया सह समुत्पन्ना भृगुणा च महर्षिणा॥ ८८ ॥

स्वनाम्ना नगरी चैव कृता पूर्वं सरित्तटे
नर्मदायां महाराज ब्रह्मणा चानुमोदिता॥ ८९ ॥

स्वनाम्ना नगरी चैव कृता पूर्वं सरित्तटे
नर्मदायां महाराज ब्रह्मणा चानुमोदिता॥ ८९ ॥

लक्ष्मीः पुरं स्वपित्रे स्वं सह कुञ्चिकयाऽप्य च
आगता देवलोकं साऽयाचतागत्य वै पुनः॥ ९० ॥

लक्ष्मीः पुरं स्वपित्रे स्वं सह कुञ्चिकयाऽप्य च
आगता देवलोकं साऽयाचतागत्य वै पुनः॥ ९० ॥

लोभान्न दत्तं तु पुरं प्रार्थयाना यदा पुनः
भृगोः सकाशान्नावाप तदा चैवाह केशवम्॥ ९१ ॥

लोभान्न दत्तं तु पुरं प्रार्थयाना यदा पुनः
भृगोः सकाशान्नावाप तदा चैवाह केशवम्॥ ९१ ॥

परिभूता तु पित्राहं गृहीतं नगरं मम
तस्य हस्तात्त्वमाक्षिप्य पुरं तच्चानय स्वयम्॥ ९२ ॥

परिभूता तु पित्राहं गृहीतं नगरं मम
तस्य हस्तात्त्वमाक्षिप्य पुरं तच्चानय स्वयम्॥ ९२ ॥

तं गत्वा पुण्डरीकाक्षो देवश्चक्रगदाधरः
भृगुं सानुनयं प्राह कन्यायै पुरमर्पय॥ ९३ ॥

तं गत्वा पुण्डरीकाक्षो देवश्चक्रगदाधरः
भृगुं सानुनयं प्राह कन्यायै पुरमर्पय॥ ९३ ॥

कुञ्चिकातालिके चोभे दीयेतां च प्रसादतः
भृगुस्तं कुपितः प्राह नार्पयिष्याम्यहं पुरम्॥ ९४ ॥

कुञ्चिकातालिके चोभे दीयेतां च प्रसादतः
भृगुस्तं कुपितः प्राह नार्पयिष्याम्यहं पुरम्॥ ९४ ॥

न लक्ष्म्यास्तत्पुरं देव मया चेदं स्वयं कृतम्
भगवन्नैव दास्यामि त्यजाक्षेपं तु केशव॥ ९५ ॥

न लक्ष्म्यास्तत्पुरं देव मया चेदं स्वयं कृतम्
भगवन्नैव दास्यामि त्यजाक्षेपं तु केशव॥ ९५ ॥

तं प्राह देवो भूयोपि लक्ष्म्यास्तत्पुरमर्पय
सर्वथा तु त्वया त्याज्यं वचनान्मे महामुने॥ ९६ ॥

तं प्राह देवो भूयोपि लक्ष्म्यास्तत्पुरमर्पय
सर्वथा तु त्वया त्याज्यं वचनान्मे महामुने॥ ९६ ॥

ततः कोपसमाविष्टो भृगुरप्याह केशवम्
पक्षपातेन मां साधो भार्याया बाधसेधुना॥ ९७ ॥

ततः कोपसमाविष्टो भृगुरप्याह केशवम्
पक्षपातेन मां साधो भार्याया बाधसेधुना॥ ९७ ॥

नृलोके दशजन्मानि लप्स्यसे मधुसूदन
भार्यायास्ते वियोगेन दुःखान्यनुभविष्यसि॥ ९८ ॥

नृलोके दशजन्मानि लप्स्यसे मधुसूदन
भार्यायास्ते वियोगेन दुःखान्यनुभविष्यसि॥ ९८ ॥

एवं शापं ददौ तस्मै भृगुः परमकोपनः
विष्णुना च पुनस्तस्य दत्तः शापो महात्मना॥ ९९ ॥

एवं शापं ददौ तस्मै भृगुः परमकोपनः
विष्णुना च पुनस्तस्य दत्तः शापो महात्मना॥ ९९ ॥