पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

श्री कैशिकपुराणं

विश्वास-प्रस्तुतिः

शुक्लांबरधरं विष्णुं शशिवर्णं चतुर्भुजम्।
प्रसन्नवदनं ध्यायेत् सर्वविघ्नोपशान्तये॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्य द्विरदवक्त्राद्याः पारिषद्याः परश्शतम्।
विघ्नं निघ्नन्ति सततं विष्वक्सेनं तमाश्रये॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतत् त्रैलोक्य निर्माण त्राण संहार कारणम्।
श्रीमत् श्रीरङ्गनाथस्य शासनं शाश्वतं परम्॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रीमत् श्रीरङ्गनायक्याः श्रियस्त्रैलोक्यमङ्गलम्।
परावरेस्वश्वर शिरः चूडासञ्चारि शासनम्॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रामानुज-दयापात्रं ज्ञानवैराग्य भूषणम्।
श्रीमद्वेङ्कटनाथार्य वन्दे वेदान्तदेशिकम्॥

मूलम्

रामानुजदयापात्रं ज्ञानवैराग्य भूषणम्।
श्रीमद्वेङ्कटनाथार्य वन्दे वेदान्तदेशिकम्॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

नमस्तेऽस्तु वराहाय लीलयोद्धरते महीम्।
खुरमध्यगतो यस्य मेरुः कणकणायते॥

मूलम्

नमस्तेऽस्तु वराहाय लीलयोद्धरते महीम्।
खुरमध्यगतो यस्य मेरुः कणकणायते॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रलयोदन्वद्-उत्तीर्णां प्रपद्येऽहं वसुन्धराम्।
महावराह द्रंष्ट्राग्र-मल्लीकोश मधुव्रताम्॥

मूलम्

प्रलयोदन्वदुत्तीर्णां प्रपद्येऽहं वसुन्धराम्।
महावराह द्रंष्ट्राग्र-मल्लीकोश मधुव्रताम्॥

श्रीवराह उवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

जागरे तु विशालाक्षि जानतो वाऽप्य् अजानतः।
यो मे प्रगायते गेयं मम भक्त्या व्यवस्थितः॥ 1॥

मूलम्

जागरे तु विशालाक्षि जानतो वाऽप्यजानतः।
यो मे प्रगायते गेयं मम भक्त्या व्यवस्थितः॥ 1॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यावन्ति त्वक्षराण्यस्य गीयमाने यशस्विनि।
तावद्वर्षसहस्राणि स्वर्गलोके महीयते॥ 2॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रूपवान् गुणवान् शुद्धः सर्वधर्मभृतां वरः।
नित्यं पश्यति वै शक्रं वज्रहस्तं न संशयः॥ 3॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मद्भक्तश्चापि जायेत इन्द्रेणैकपदे स्थितः।
सर्वधर्मगुणश्रेष्ठः तत्रापि मम लुब्धकः॥ 4॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रलोकात् परिभ्रष्टो मम गेयपरायणः।
प्रमुक्तः सर्वसंसारैर्मम लोकं च गच्छति॥ 5॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं तु वचनं श्रुत्वा तत्प्रसादाद्वसुन्धरा।
वराहरूपिणं देवं प्रत्युवाच शुभानना॥ 6॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अहो गीतप्रभावो वै यस्त्वया परिकीर्तितः।
कश्च गीतप्रभावेन सिद्धिं प्राप्तो महातपाः॥ 7॥

मूलम्

श्रीवराह उवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रुणु तत्त्वेन ते देवि कथ्यमानं यशस्विनम्।
यस्तु गीतप्रभावेन सिद्धिं प्राप्तो महातपाः॥ 8॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अस्ति दक्षिणदिग्भागे महेन्द्रो नाम पर्वतः।
तत्र क्षीरनदी पुण्या दक्षिणे सागरसङ्गमा॥ 9॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र सिद्धाश्रमे भद्रे चण्डालः कृतनिश्चयः।
दूराज्जागरणे गाति मम भक्त्या व्यवस्थितः॥ 10॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं तु गायमानस्य गतास्संवत्सरा दश।
श्वपाकस्य गुणज्ञस्य मद्भक्तस्य वसुन्धरे॥ 11॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कौमुदस्य तु मासस्य द्वादश्यां शुक्लपक्षके।
सप्ते जने गते यामे वीणामादाय निर्ययौ॥ 12॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततो वर्त्मनि चण्डालो गृहीतो ब्रह्मरक्षसा।
अल्पप्राणः श्वपाको वै बलवान् ब्रह्मराक्षसः॥ 13॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दुःखेन स तु सन्तप्तो न च शक्तो विचेष्टितुम्।
उवाच वचनं मन्दं मातङ्गो ब्रह्मराक्षसम्॥ 14॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गच्छामि सन्तोषयितुमहम् जागरणे हरिम्।
गानेन पुण्डरीकाक्षं ब्रह्मराक्षस मुञ्च माम्॥ 15॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमुक्तः श्वपाकेन बलवान् ब्रह्मराक्षसः।
अमर्षवशमापन्नो न च किञ्चित् तमब्रवीत्॥ 16॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मानं प्रतिधावन्तं चण्डालः ब्रह्मराक्षसम्।
किं त्वया चेष्टितव्यं मे य एवं परिधावसि॥ 17॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकवचनं श्रुत्वा ततो वै ब्रह्मराक्षसः।
उवाच वचनं घोरं मानुषाहारलोलुपः॥ 18॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अद्य मे दशरात्रं वै निराहारस्य गच्छतः।
धात्रा त्वम् विहितो मह्यमाहारः परितो मम॥ 19॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अद्य त्वां भक्षयिष्यामि सवसामांसशोणितम्।
तर्पयित्वा यथान्यायं यास्यामि च यथेप्सितम्॥ 20॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मरक्षोवचः श्रुत्वा श्वपाको गीतलालसः।
राक्षसं छन्दयामास मम भक्त्या व्यवस्थितः॥ 21॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रुणु तत्त्वं महाभाग भक्ष्योऽहं समुपागतः।
अवश्यमेतत् कर्तव्यं धात्रा दत्तं यथा तव॥ 22॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पश्चात्खादसि मां रक्षो जागरे विनिवर्तिते।
विष्णोः सन्तोषणार्थाय ममैतत् व्रतमुत्तमम्॥ 23॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रक्ष मां व्रतभङ्गाद्वै देवं नारायणं प्रति।
जागरे विनिवृत्ते तु मां भक्षय यथेप्सितम्॥ 24॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकस्य वचः श्रुत्वा ब्रह्मरक्षः क्षुधाऽर्दितम्।
उवाच मधुरं वाक्यं श्वपाकं तदनन्तरम्॥ 25॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मोघम् भाषसि चण्डाल पुनरेष्याम्यहं त्विति।
को हि रक्षोमुखाद्भ्रष्टस्तन्मुखायाभिवर्धते॥ 26॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बहवः सन्ति पन्थानो देशाश्च बहवस्तथा।
आत्मदेशं परित्यज्य परेषां गन्तुमिच्छसि॥ 27॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्व शरीरविनाशाय न चागच्छति कश्चन।
रक्षसो मुखविभ्रष्टः पुनरागन्तुमिच्छसि॥ 28॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

राक्षसस्य वचः श्रुत्वा चण्डालो धर्मसंश्रितम्।
उवाच मधुरं वाक्यं राक्षसं पिशिताशनम्॥ 29॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यद्यप्यहं हि चण्डालः पूर्वकर्मविदूषितः।
प्राप्तोऽहं मानुषं भावं विदितेनान्तरात्मना॥ 30॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रुणु तत्समयं रक्षो येनागच्छाम्यहम् पुनः।
दूराज्जागरणं कृत्वा लोकनाथस्य तृप्तये॥ 31॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्यमूलं जगत्सर्वम् लोकस्सत्ये प्रतिष्ठितः।
नाहं मिथ्या प्रवक्ष्यामि सत्यमेव वदाम्यहम्॥ 32॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अद्य मे समयस्तत्र ब्रह्मराक्षस तम् श्रुणु।
शपामि सत्येन गतो यद्यहम् नागमे पुनः॥ 33॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो गच्छेत् परदारांश्च काममोहप्रपीडितः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 34॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पाकभेदं तु यः कुर्यादात्मनश्चोपभुञ्जतः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 35॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दत्वा वै भूमिदानं तु पुनराच्छिन्दतीह यः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 36॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्त्रियं भुक्त्वा रूपवतीं पुनर्यस्तां विनिन्दति।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 37॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

योऽमावास्यां विशालाक्षि श्राद्धं कृत्वा स्त्रियं व्रजेत्।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 38॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

भुक्त्वा परस्य चान्नानि यस्तं निन्दति निर्घृणः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 39॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्तु कन्यां ददामीति पुनस्तां न प्रयच्छति।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 40॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पष्ट्यष्टम्योरमावास्याचतुर्दश्योश्च नित्यशः।
अस्नातानां गतिम् गच्छे यद्यहम् नागमे पुनः॥ 41॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

दास्यामीति प्रतिश्रुत्य न च यस्तत्प्रयच्छति।
गतिम् तस्य प्रपद्ये वै यद्यहम् नागमे पुनः॥ 42॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मित्रभार्यां तु यो गच्छेत् कामबाणवशानुगः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 43॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गुरुपत्नीं राजपत्नीं ये तु गच्छन्ति मोहिताः।
तेषां गतिम् प्रपद्ये वै यद्यहम् नागमे पुनः॥ 44॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यो वै दारद्वयं कृत्वा एकस्यां प्रीतिमान् भवेत्।
गतिम् तस्य प्रपद्ये वै यद्यहम् नागमे पुनः॥ 45॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनन्यशरणां भार्यां यौवने यः परित्यजेत्।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 46॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गोकुलस्य तृषार्तस्य जलार्थमभिधावतः।
विघ्नमाचरते यस्तु तत्पापं स्यादनागमे॥ 47॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मघ्ने च सुरापे च चोरे भग्नव्रते तथा।
या गतिर्विहिता सद्भिः तत्पापं स्यादनागमे॥ 48॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वासुदेवं परित्यज्य येऽन्यं देवमुपासते।
तेषां गतिम् प्रपद्ये वै यद्यहम् नागमे पुनः॥ 49॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नारायणमथान्यैस्तु देवैस्तुल्यं करोति यः।
तस्य पापेन लिप्येयं यद्यहम् नागमे पुनः॥ 50॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चण्डालवचनं श्रुत्वा परितुष्टस्तु राक्षसः।
उवाच मधुरं वाक्यं गच्छ शीघ्रं नमोऽस्तु ते॥ 51॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

राक्षसेन विनिर्मुक्तश्चण्डालः कृतनिश्चयः।
पुनर्गायति मह्यं वै मम भक्त्या व्यवस्थितः॥ 52॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ प्रभाते विमले विनिवृत्ते तु जागरे।
नमो नारायणेत्युक्त्वा श्वपाकः पुनरागमत्॥ 53॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गच्चतस्त्वरितं तस्य पुरुषः पुरतः स्थितः।
उवाच मधुरं वाक्यं श्वपाकं तदनन्तरम्॥ 54॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुतो गच्छसि चण्डाल दृतम् गमननिश्चितम्।
एतदाचक्ष्व तत्त्वेन यत्र ते वर्तते मनः॥ 55॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा श्वपाकः सत्यसंमतः।
उवाच मधुरं वाक्यं पुरुषम् तदनन्तरम्॥ 56॥

मूलम्

समयो मे कृतो यत्र ब्रह्मराक्षससन्निधौ |

तत्राहं गन्तुमिच्छामि यत्रासौ ब्रह्मराक्षसः॥ 57॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकवचनं श्रुत्वा पुरुषो भावशोधकः।
उवाच मधुरं वाक्यं श्वपाकं तदनन्तरम्॥ 58॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न तत्र गच्छ चण्डाल मार्गेणानेन सुव्रत।
तत्रासौ राक्षसः पापः पिशिताशी दुरासदः॥ 59॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुरुषस्य वचः श्रुत्वा श्वपाकः सत्यसङ्गरः।
मरणं तत्र निश्चित्यमधुरं वाक्यमब्रवीत्॥ 60॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नाहमेवं करिष्यामि यन्मां त्वं परिपृच्छसि।
अहं सत्ये प्रवृत्तो वै शीलं सत्ये प्रतिष्ठितम्॥ 61॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततस्स पद्मपत्राक्षः श्वपाकं प्रत्युवाच ह।
यद्येवं निश्चयस्तात स्वस्ति तेऽस्तु गमिष्यतः॥ 62॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मरक्षोन्तिकं प्राप्य सत्येऽसौ कृतनिश्चयः।
उवाच मधुरं वाक्यं राक्षसं पिशिताशनम्॥ 63॥

मूलम्

भवता समनुज्ञातो गानं कृत्वा यथेप्सया।
विष्णवे लोकनाथाय मम पूर्णो मनोरथः।
एतानि मम चाङ्गानि भक्षयस्व यथेच्छया॥ 64॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकवचनं श्रुत्वा ब्रह्मरक्षो भयानकम्।
उवाच मधुरं वाक्यं श्वपाकं संशितव्रतम्॥ 65॥

मूलम्

त्वमद्य रात्रोउ चण्डाल विष्णोर्जागरणं प्रति | trou

फलं गीतस्य मे देहि जीवितुम् यदि चेच्छसि॥ 66॥

ब्रह्मरक्षो वचः श्रुत्वा श्वपाकः पुनरब्रवीत्॥ 67॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यत् त्वया भाषितं पूर्वं मया सत्यं च यत्कृतम्।
भक्षयस्व यथेच्छं मां दद्यां गीतफलं न तु॥ 68॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चण्डालस्य वचः श्रुत्वा हेतुयुक्तमनन्तरम्।
उवाच मधुरं वाक्यं चण्डालं ब्रह्मराक्षसः॥ 69॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथवाऽर्धम् तु मे देहि पुण्यं गीतस्य यत्फलम्।
ततो मोक्ष्यामि कल्याण भक्षादस्माद्विभीषनात्॥ 70॥

मूलम्

ब्रह्मरक्षो वचः श्रुत्वा श्वपाकः संशितव्रतः।
वाणीं श्लक्ष्णां समादाय ब्रह्मराक्षसमब्रवीत्।
भक्षयामीति संश्रुत्य गीतमन्यत् किमिच्छसि॥ 71॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकस्य वचः श्रुत्वा ब्रह्मरक्षो भयावहम्।
उवाच मधुरं वाक्यं श्वपाकं संशितव्रतम्॥ 72॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकयामस्य मे देहि पुण्यं गीतस्य यत्फलम्।
ततो यास्यसि कल्याण सङ्गमम् पुत्रदारकैः॥ 73॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रुत्वा राक्षस वाक्यानि चण्डालो गीतलालसः।
उवाच मधुरं वाक्यं राक्षसं कृतनिश्चयः॥74॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

न यामस्य फलं दद्यां ब्रह्मरक्षस्तवेप्सितम्।
पिबस्व शोणितं मह्यं यत् त्वया पूर्वभाषितम्॥ 75॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकस्य वचः श्रुत्वा राक्षसः पिशिताशनः।
सत्यवन्तं गुणज्ञञ्च चण्डालमिदमब्रवीत्॥ 76॥

मूलम्

एकं गीतस्य मे देहि यत् त्वया विष्णुसंसदि॥ 77॥

निग्रहात्तारयास्माद्वैतेन गीतफलेन माम् |

एवमुक्त्वा तु चण्डालं राक्षसश्शरणं गतः॥ 78॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्रुत्वा राक्षस वाक्यानि श्वपाकः संशितव्रतः।
उवाच मधुरं वाक्यं राक्षसं पिशिताशनम्॥ 79॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

किं त्वया दुष्कृतं कर्म कृतपूर्वं तु राक्षसः।
कर्मणो यस्य दोषेण राक्षसीं योनिमाश्रितः॥ 80॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवमुक्तः श्वपाकेन पूर्ववृत्तमनुस्मरन्।
राक्षसः शरणङ्गत्वा श्वपाकमिदमब्रवीत्॥ 81॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नाम्ना वै सोमशर्माऽहं चरको ब्रह्मयोनिजः।
सूत्रमन्त्र परिभ्रष्टो यूपकर्मण्यधिष्ठितः॥ 82॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ततोऽहं कारये यज्ञं लोभमोहप्रपीडितः।
यज्ञे प्रवर्तमाने तु शूलदोषस्त्वजायत॥ 83॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अथ पञ्चमरात्रे तु असमाप्ते क्रतावहम्।
अकृत्वा विमलं कर्म ततः पञ्चत्वमागतः॥ 84॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तस्य यज्ञस्य दोषेण मातङ्ग श्रुणु यन्मम।
जातोऽस्मि राक्षसस्तत्र ब्राह्मणो ब्रह्मराक्षसः॥ 85॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं तु यज्ञदोषेण वपुः प्राप्तमिदं मम।
इत्युक्त्वा तु तदा रक्षः श्वपाकं शरणं गतम्॥ 86॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मरक्षो वचः श्रुत्वा श्वपाकः संशितव्रतः।
बाढमित्यब्रवीद्वाक्यं ब्रह्मराक्षसचोदितः॥ 87॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यन्मया पश्चिमं गीतं स्वरं कैशिकमुत्तमम्।
फलेन तस्य भद्रं ते मोक्षयिष्यामि किल्बिषात्॥ 88॥

मूलम्

श्री वराह उवाच

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्तु गायति भक्त्या वै कैशिकं मम संसदि।
स तारयति दुर्गाणि श्वपाको राक्षसं यथा॥ 89॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवं तत्र वरं गृह्य राक्षसो ब्रह्मसंस्थितः।
जातस्तु विमले वंशे मम लोकञ्च गच्छति॥ 90॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

श्वपाकश्चापि सुश्रोणि मम चैवोपगायकः।
कृत्वा तु विपुलं कर्म स ब्रह्मत्वमुपागतः॥ 91॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एतद्गीतफलं देवि कौमुदद्वादशीं पुनः।
यस्तु गायति स श्रीमान् मम लोकञ्च गच्छति॥ 92॥

मूलम्

श्रीकैशिकपुराणं समाप्तम्