०२२

अजामिलो नाम महीसुरः पुरा चरन्विभो धर्म पथान् गृहाश्रमी ।
गुरोर्गिरा काननमेत्य दृष्टवान्सुघृष्टशीलां कुलटां मदाकुलाम् ॥ २२१ ॥

अजामिलो नाम महीसुरः पुरा चरन्विभो धर्म पथान् गृहाश्रमी ।
गुरोर्गिरा काननमेत्य दृष्टवान्सुघृष्टशीलां कुलटां मदाकुलाम् ॥ २२१ ॥

Long ago, there lived a Brahmin by name Ajamila, who followed the path of virtue, leading the life of a householder. He went to the forest at the command of his father. There he met a woman of immodest appearance and undesirable character, in a drunken state.

स्वतः प्रशान्तोऽपि तदाहृताशयः स्वधर्ममुत्सृज्य तया समारमन् ।
अधर्मकारी दशमी भवन्पुनर्दधौ भवन्नामयुते सुते रतिम् ॥ २२२ ॥

स्वतः प्रशान्तोऽपि तदाहृताशयः स्वधर्ममुत्सृज्य तया समारमन् ।
अधर्मकारी दशमी भवन्पुनर्दधौ भवन्नामयुते सुते रतिम् ॥ २२२ ॥

Though of a composed, disciplined mind by nature, he was attracted to her and forsaking his dutiful way of life, he became a slave to passion and spent his life in her company. Leading a sinful life, he grew old and became very much attached to his son, to whom he had given Thy name, Narayana.

स मृत्युकाले यमराजकिङ्करान् भयङ्करांस्त्रीनभिलक्षयन्भिया ।
पुरा मनाक्त्वत्स्मृतिवासनाबलाज्जुहाव नारायणनामकं सुतम् ॥ २२३ ॥

स मृत्युकाले यमराजकिङ्करान् भयङ्करांस्त्रीनभिलक्षयन्भिया ।
पुरा मनाक्त्वत्स्मृतिवासनाबलाज्जुहाव नारायणनामकं सुतम् ॥ २२३ ॥

When he was in his death bed, he was terrified by the sight of three attendants of the god of death in front of him. Owing to a small spark of Thy memory lingering in his mind from his younger days, he called out in fear, Thy name, Narayana, thinking of his son.

दुराशयस्यापि तदात्वनिर्गतत्वदीयनामाक्षरमात्रवैभवात् ।
पुरोऽभिपेतुर्भवदीयपार्षदाश्चतुर्भुजाः पीतपटा मनोरमाः ॥ २२४ ॥

दुराशयस्यापि तदात्वनिर्गतत्वदीयनामाक्षरमात्रवैभवात् ।
पुरोऽभिपेतुर्भवदीयपार्षदाश्चतुर्भुजाः पीतपटा मनोरमाः ॥ २२४ ॥

Despite his sinfulness, the moment he uttered the word, Narayana, owing to the power of the letters of Thy divine name, there appeared at his bedside, Thy own charming attendants, four-armed and wearing yellow garments.

अमुं च संपाश्य विकर्षतो भतान् विमुञ्चतेत्यारुरुधुर्बलादमी ।
निवारितास्ते च भवज्जनैस्तदा तदीयपापं निखिलं न्यवेदयन् ॥ २२५ ॥

अमुं च संपाश्य विकर्षतो भतान् विमुञ्चतेत्यारुरुधुर्बलादमी ।
निवारितास्ते च भवज्जनैस्तदा तदीयपापं निखिलं न्यवेदयन् ॥ २२५ ॥

Thy attendants forcibly stopped Yama’s messengers, who after tying him with ropes were dragging him along. Thus prevented by Thy attendants, Yama’s servants apprised them of all his sins.

भवन्तु पापानि कथं तु निष्कृते कृतेऽपि भो दण्डनमस्ति पण्दिताः ।
न निष्कृतिः किईं विदिता भवादृशामिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२६ ॥

भवन्तु पापानि कथं तु निष्कृते कृतेऽपि भो दण्डनमस्ति पण्दिताः ।
न निष्कृतिः किईं विदिता भवादृशामिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२६ ॥

Oh Lord ! Thy attendants admonished Yama’s soldiers for meting out punishment to a person who had atoned for his sins and scolded them for their ignorance in spite of being learned.

श्रुतिस्मृतिभ्यां विहिता व्रतादयः पुनन्ति पापं न लुनन्ति वासनाम् ।
अनन्तसेवा तु निकृन्तति द्वयीमिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२७ ॥

श्रुतिस्मृतिभ्यां विहिता व्रतादयः पुनन्ति पापं न लुनन्ति वासनाम् ।
अनन्तसेवा तु निकृन्तति द्वयीमिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२७ ॥

The scriptures (vedas and shastras) describe many vows and disciplinary measures which help one to get rid of one’s sins, but they do not rid us of our innate wickedness. But devotion to the Lord destroys both the sin and the natural inclination to sin. Thus, Oh Lord, Thy attendants advised Yama’s men.

अनेन भो जन्मसहस्रकोटिभिः कृतेषु पापेष्वपि निष्कृतिः कृता ।
तदग्रहीन्नाम भयाकुलो हरेरिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२८ ॥

अनेन भो जन्मसहस्रकोटिभिः कृतेषु पापेष्वपि निष्कृतिः कृता ।
तदग्रहीन्नाम भयाकुलो हरेरिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२८ ॥

Thy attendants told the messengers of Yama that even though Ajamila called out the name of Hari in fear, the very fact that he uttered the name of the Lord was atonement enough for the sins committed by him even in a thousand crore years.

नृणामबुद्ध्यापि मुकुन्दकीर्तनं दहत्यघौघान्महिमास्य तादृशः ।
यथाग्निरेधांसि यथौषधं गदानिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२९ ॥

नृणामबुद्ध्यापि मुकुन्दकीर्तनं दहत्यघौघान्महिमास्य तादृशः ।
यथाग्निरेधांसि यथौषधं गदानिति प्रभो त्वत्पुरुषा बभाषिरे ॥ २२९ ॥

The magnificence of the divine name Hari is so (mighty) glorious, that even mere recitation and repetition of the name of Lord Mukunda, even if done mechanically without conscious effort, destroys all the sins committed by men, just as fire burns the sticks of firewood or medicine removes diseases. Thus, Oh Lord, Thy attendants spoke.

इतीरितैर्याम्यभटैरपासृते भवद्भटानां च गणे तिरोहिते ।
भवत्स्मृतिं कञ्चन कालमाचरन्भवत्पदं प्रापि भवद्भटैरसौ ॥ २२१० ॥

इतीरितैर्याम्यभटैरपासृते भवद्भटानां च गणे तिरोहिते ।
भवत्स्मृतिं कञ्चन कालमाचरन्भवत्पदं प्रापि भवद्भटैरसौ ॥ २२१० ॥

The soldiers of Yama, thus advised, withdrew and Thy attendants also went away. Ajamila after spending some time meditating on Thee, was taken to Thy abode by Thy attendants at the appropriate hour.

स्वकिङ्गरावेदनशङ्कितो यमस्त्वदङ्घ्रिभक्तेषु न गम्यतामिति ।
स्वकीयभृत्यानशिशिक्षदुच्चकैः स देव वातालय पाहि माम् ॥ २२११ ॥

स्वकिङ्गरावेदनशङ्कितो यमस्त्वदङ्घ्रिभक्तेषु न गम्यतामिति ।
स्वकीयभृत्यानशिशिक्षदुच्चकैः स देव वातालय पाहि माम् ॥ २२११ ॥

The servants of Yama apprised him of the developments on earth in Ajamila’s affair and Yama, Godfearing and righteous as he was, strictly forbade them to approach any devotee of Thy feet. Oh Guruvayurappa of such immense glory ! May Thou protect me.