०६९

Skandapurāṇa Adhyāya 69

E-text generated on February 22, 2017 from the original TeX files of: Yokochi, Yuko, ed. The Skandapurāṇa. Vol.III. Adhyāyas 34.1-61, 53-69. The Vindhyavāsinī Cycle. Critical Edition with an Introduction & Annotated English Synopsis. Leiden/Groningen: Brill & Egbert Forsten, 2013.

SP0690010: व्यास उवाच।
SP0690011: भगवन्सर्वलोकज्ञ पितामहसमद्युते।
SP0690012: तपः कृत्वा तदा देवी पुष्कलं हिमवत्सुता॥ १॥
SP0690021: वरं यथेप्सितं लब्ध्वा ब्रह्मणो गौरवर्णताम्।
SP0690022: किमन्यदकरोद्विप्र तपसो ऽन्ते महामुने॥ २॥ SP0690031: सोमनन्दी च शार्दूलः किमवाप वरं शुभम्।
SP0690032: एतन्मे पृच्छतो ब्रूहि भक्ताय प्रणताय च॥ ३॥ SP0690040: सनत्कुमार उवाच।
SP0690041: नमस्कृत्वा महादेवं परमं ब्रह्म शाश्वतम्।
SP0690042: यं पठन्ति सदा सांख्याः पुरुषं पञ्चविंशकम्॥ ४॥ SP0690051: योगिनश्चैव षड्विंशं ब्रह्माद्याश्च दिवौकसः।
SP0690052: प्रणम्य परया भक्त्या शिरसा तं त्रिलोचनम्॥ ५॥ SP0690061: गौर्या समागमो व्यास शंकरस्य यथाभवत्।
SP0690062: तत्प्रवक्ष्यामि ते सर्वं शृणु योगविदां वर॥ ६॥ SP0690071: तस्मिन्हिमवतः शृङ्गे तपः कृत्वा सुदुष्करम्।
SP0690072: गौराङ्गी सा तदा भूत्वा शुद्धहेमसमप्रभा।
SP0690073: दर्शने शंकरस्याथ शर्वाणी मतिमादधे॥ ७॥ SP0690081: मन्दरं गिरिमागम्य सहिता सोमनन्दिना।
SP0690082: अपश्यद्भवने भर्तुर्द्वारमूले समास्थितम्।
SP0690083: नन्दिनं गणपं देवी दीप्तपट्टिसधारिणम्॥ ८॥ SP0690091: ततो नन्दीश्वरं दृष्ट्वा भक्तं प्रेम्णा गिरीन्द्रजा।
SP0690092: एहि वत्स चिराद्दृष्टस्त्वमित्युक्तवती तदा॥ ९॥ SP0690101: नन्दी सम्प्रेक्ष्य तां चापि गौराङ्गीं हेमसप्रभाम्।
SP0690102: हर्षेण महता युक्तः पादयोरपतद्भृशम्।
SP0690103: प्रणम्य स तदा धीमानस्तुवत्पर्वतात्मजाम्॥ १०॥ SP0690111: नमः सिद्ध्यै महादेव्यै रतये गतये नमः।
SP0690112: त्वं क्रिया कारणं त्वं च प्रकृतिर्मुक्तिरेव च॥ ११॥ SP0690121: कान्तिर्द्युतिस्तथा तुष्टिः शान्तिः स्वस्त्ययनं परम्।
SP0690122: दक्षिणा नियतिर्मृत्युः सन्ध्या विद्युदहः क्षपा॥ १२॥ SP0690131: पृथिवी कौशिकी श्रीश्च शर्वाणी शर्ववल्लभा।
SP0690132: गणमातादितिश्चैव पवित्रा विन्ध्यवासिनी॥ १३॥ SP0690141: कृष्णा कात्यायनी गौरी भूतमाता तथेश्वरी।
SP0690142: भव देवि प्रसन्ना मे भक्तस्य प्रणतस्य च॥ १४॥ SP0690151: अथ देवी तदा दृष्ट्वा नन्दिनं पादयोर्नतम्।
SP0690152: प्रोवाच वरदास्मीति स च वव्रे वरं शुभम्॥ १५॥ SP0690161: प्रसन्ना नित्यमेव त्वमेषो ऽस्तु वर-म्-उत्तमः।
SP0690162: एवमस्त्विति सा प्रोच्य प्रविवेशायतेक्षणा॥ १६॥ SP0690171: अग्रतो ऽस्या ययौ नन्दी सोमनन्दी च पृष्ठतः।
SP0690172: चन्द्रलेखा तयोर्मध्ये ग्रहयोरिव सा बभौ॥ १७॥ SP0690181: दूरादेव समालोक्य देवदेवो मुदान्वितः।
SP0690182: आजगाम महातेजाः संभ्रमोत्फुल्ललोचनः।
SP0690183: पपात पादयोर्देवी देवदेवस्य धीमतः॥ १८॥ SP0690191: अथ देवस्तदायातां देवीं गिरिवरात्मजाम्।
SP0690192: तामुवाच सुरश्रेष्ठः समालोक्य मुहुर्मुहुः॥ १९॥ SP0690201: दिष्ट्यासि प्रीतवदना दिष्ट्या च सफलं तपः।
SP0690202: दिष्ट्या चेदं वरं वर्णं गौरं कनकसप्रभम्॥ २०॥ SP0690211: प्रियं नः सर्वथा देवि परमं यत्त्वमागता।
SP0690212: प्रतिज्ञां पूरयित्वेह शार्दूलो ऽयं कुतश्च ते॥ २१॥ SP0690221: एवमुक्ता तदा देवी भर्त्रा प्रणयपेशलम्।
SP0690222: कथयामास देवाय सर्वं चरितमात्मनः॥ २२॥ SP0690230: देव्युवाच।
SP0690231: प्रागहं यत्त्वया देव कृष्णवर्णेति भाषिता।
SP0690232: तदा मन्युपरीताङ्गी गौरवर्णसमीप्सया॥ २३॥ SP0690241: हिमवच्छिखरं गत्वा तपो ऽहं महदास्थिता।
SP0690242: चिन्तयन्ती सदैव त्वामेकपादेन संस्थिता॥ २४॥ SP0690251: यस्मिन्नेव दिने तत्र तपो ऽहं समुपाश्रिता।
SP0690252: तस्मिन्नेवैष शार्दूलः सोमनन्दी ममाग्रतः।
SP0690253: व्यतिष्ठत महादेव भक्त्या परमया युतः॥ २५॥ SP0690261: दिव्यं वर्षसहस्रं तु तपोयुक्ताहमास्थिता।
SP0690262: तावन्तं कालमेषो ऽपि ममातिष्ठत्समीपतः।
SP0690263: स्तब्धलाङ्गूलनेत्रास्यो निराहारो विलोकयन्॥ २६॥ SP0690271: आगतस्तपसश्चान्ते ब्रह्मा मह्यं वरप्रदः।
SP0690272: तमहं पूर्वमस्यार्थे वरमप्रार्थयं विभो॥ २७॥ SP0690281: तेनायममरो देव जराशोकविवर्जितः।
SP0690282: ममैवानुचरः पार्श्वे कृतो योगी च शंकर।
SP0690283: वर्णं चेदमदान्मह्यं तवादेशात्पितामहः॥ २८॥ SP0690290: देव उवाच।
SP0690291: परितुष्टो ऽस्मि ते देवि वरं वृणु यथेप्सितम्।
SP0690292: मृगेन्द्रो ऽयं गणश्रेष्ठः सोमनन्दी महाबलः॥ २९॥ SP0690301: यादृशो मम नन्दीशस्तादृशस्ते भविष्यति।
SP0690302: यदन्यद्ब्रूहि तत्सर्वं करिष्यामि तव प्रिये॥ ३०॥ SP0690310: देव्युवाच।
SP0690311: यस्मिन्देशे महादेव तपश्चरितमुत्तमम्।
SP0690312: तं भूयो ऽपि त्वया सार्धं द्रष्टुमिच्छामि शंकर॥ ३१॥ SP0690321: एवमुक्तः स पार्वत्या प्रोवाच परमेश्वरः।
SP0690322: रोचते चारुसर्वाङ्गि गन्तुं तत्र ममाव्यये।
SP0690323: रम्यं तद्धिमवच्छृङ्गं तप्तं यत्र तपस्त्वया॥ ३२॥ SP0690331: नन्दिनं स तदाहूय गणपांश्च सहस्रशः।
SP0690332: जगाम सहितो देव्या हिमवन्तं महागिरिम्॥ ३३॥ SP0690341: देवैर्विद्याधरैः सिद्धैर्गन्धर्वैर्मुनिसत्तमैः।
SP0690342: वन्द्यमानो ऽसकृद्देवः स्तूयमानश्च सर्वतः॥ ३४॥ SP0690351: नादिनं वृषमारूढः प्रक्रीडितगणेश्वरः।
SP0690352: हिमवद्गिरिमागम्य तं प्रदेशमुपागमत्॥ ३५॥ SP0690361: स तं शिखरमासाद्य रम्यं धातुविभूषितम्।
SP0690362: तुतोष परमप्रीतो रेमे च सगणेश्वरः॥ ३६॥ SP0690371: आगतं तमथो दृष्ट्वा मूर्तिमानचलस्तदा।
SP0690372: उपतस्थे महादेवं प्रणिपत्य कृताञ्जलिः॥ ३७॥ SP0690381: कृत्वा तदर्घकुण्डं तु तस्मिञ्छिखरसत्तमे।
SP0690382: वरदानेन शैलेन्द्रमनुगृह्णत्पिनाकधृक्॥ ३८॥ SP0690391: अमरो जरया त्यक्तः सर्वदुःखविवर्जितः।
SP0690392: अभेद्यश्चैव वज्रेण मत्प्रसादाद्भविष्यसि॥ ३९॥ SP0690401: पुण्यस्त्वमचलश्रेष्ठ भविता पापमोचनः।
SP0690402: गौरीशिखर इत्येव लोके ख्यातिं गमिष्यसि॥ ४०॥ SP0690411: दूरादेव नगश्रेष्ठ दृष्ट्वा त्वामुच्छ्रितं जनाः।
SP0690412: सर्वपापैर्विमोक्ष्यन्ति यास्यन्ति च परां गतिम्॥ ४१॥ SP0690421: त्रिरात्रमुषितो यस्त्वामभिरुह्य शुचिव्रतः।
SP0690422: दृष्ट्वा गौरीमथाभ्यर्च्य ब्राह्मणं तर्पयिष्यति।
SP0690423: नारी वाथ नरो वापि लोकं गौर्याः स यास्यति॥ ४२॥ SP0690431: यश्चेह त्यक्ष्यते प्राणान्नियमेन समाहितः।
SP0690432: स गाणपत्यं सम्प्राप्य मया सार्धं चरिष्यति।
SP0690433: गौर्याश्चात्रैव सांनिध्यं सर्वदा ते भविष्यति॥ ४३॥ SP0690441: तमित्युक्त्वा नगश्रेष्ठं देवदेवस्त्रिलोचनः।
SP0690442: पार्वत्या सहितस्तत्र परिचक्राम सर्वतः॥ ४४॥ SP0690451: अथापश्यच्छिलां व्यास सौवर्णां मणिभूषिताम्।
SP0690452: कथयामास तां देव्यै शिलां पश्येति स प्रभुः॥ ४५॥ SP0690461: तमाह देवी देवेशमिह तप्तं मया तपः।
SP0690462: प्रियमेतन्मम स्थानं सोमनन्दिन एव च॥ ४६॥ SP0690471: अथ तामनुजग्राह शिलां प्रीत्या भवस्तदा।
SP0690472: शुचिरस्यां निराहारस्त्रिरात्रं यः करिष्यति।
SP0690473: भवेत्तप्तं तपस्तेन लोकं च तव यास्यति॥ ४७॥ SP0690481: एकपादेन यो मर्त्यस्तिष्ठेदेकमहः शुचिः।
SP0690482: तपनाभिमुखो भूत्वा त्वद्भक्तस्त्वत्परायणः।
SP0690483: सो ऽपि यास्यति ते लोकं गणपश्च भविष्यति॥ ४८॥ SP0690491: प्राणान्परित्यजेद्यश्च शिलायामिह दुस्त्यजान्।
SP0690492: सो ऽपि तप्ततपा भूत्वा ब्रह्मलोकं गमिष्यति॥ ४९॥ SP0690501: इमं च पर्वतोद्देशमास्पदं सोमनन्दिनः।
SP0690502: यो ऽभिगच्छेदहोरात्रं सो ऽपि नन्दिसमो भवेत्॥ ५०॥ SP0690511: अथापृच्छत्पुनर्देवः पार्वतीं विचरन्प्रभुः।
SP0690512: कथमेतानि कुण्डानि बभूवुरिह शैलजे।
SP0690513: एवं पृष्टा पुनर्देवी वाक्यमेतज्जगाद ह॥ ५१॥ SP0690521: यदाहमागता देव तपस्तप्तुमिह प्रभो।
SP0690522: स्तनयोः प्रस्रुते धारे महत्यौ मे तदासकृत्।
SP0690523: एते ताभ्यां कृते कुण्डे सिततोये महाप्लवे॥ ५२॥ SP0690531: तपस्तप्तुमलंकारानहं त्यक्तवती यदा।
SP0690532: तदा तेभ्यः स्रुता देव जलधारापतद्द्रुतम्।
SP0690533: तया हीदं महत्कुण्डं द्वितीयं मे कृतं शुभम्॥ ५३॥ SP0690541: ब्रह्मणश्च यदा लब्धं गौरवर्णत्वमुत्तमम्।
SP0690542: शरीरान्मे तदा देव कृष्णा कोशी व्यनिष्क्रमत्।
SP0690543: तस्यां कोश्यां समुत्पन्नमेतत्कुण्डं तृतीयकम्॥ ५४॥ SP0690551: अस्मिन्प्रदेशे देवेश त्वामभ्यर्च्य यथाविधि।
SP0690552: हविर्भिर्मन्त्रयुक्ताभिरग्निकार्यं कृतं मया॥ ५५॥ SP0690561: इमानि पादपस्थानि वल्कलानि समासते।
SP0690562: इदं कृष्णाजिनं शुभ्रं स्थापितं तत्पुरा मया॥ ५६॥ SP0690571: अथ श्रुत्वा महादेवः पार्वत्या वचनं प्रभुः।
SP0690572: प्रत्युवाच तदा देवीं प्रीत्या परमया युतः॥ ५७॥ SP0690581: स्तनतोयेन ये पूर्णे तव कुण्डे शशिप्रभे।
SP0690582: स्तनकुण्डेति तेनैते यास्येते ख्यातिमुत्तमाम्॥ ५८॥ SP0690591: उपवासी नरो यो ऽत्र स्नात्वाभ्यर्च्य च देवताः।
SP0690592: तर्पयित्वा पितॄन्सर्वान्ब्राह्मणान्भोजयिष्यति।
SP0690593: तद्भवेदक्षयं तस्य गणश्चैव भविष्यति॥ ५९॥ SP0690601: अलंकारात्स्रुता धारा येयं तव वरानने।
SP0690602: एषालंकारधारेति नाम्ना ख्यातिं गमिष्यति॥ ६०॥ SP0690611: अस्यां स्नात्वा नरो यस्तु पितॄन्संतर्पयिष्यति।
SP0690612: अक्षयं तद्भवेच्छ्राद्धमश्वमेधं च विन्दति॥ ६१॥ SP0690621: नीलतोयमिदं यत्ते महत्कुण्डं शुभोदकम्।
SP0690622: नीलकुण्डमिति ख्यातिमेतत्सर्वत्र यास्यति॥ ६२॥ SP0690631: यो ऽस्मिन्नियमवान्स्नात्वा तर्पयेत्पितृदेवताः।
SP0690632: तस्याक्षयं भवेत्सर्वं पापेभ्यश्च प्रमुच्यते॥ ६३॥ SP0690641: मृतश्च स नरो देवि यत्र तत्र यथा तथा।
SP0690642: कौशिक्या विन्ध्यवासिन्या महागणपतिर्भवेत्॥ ६४॥ SP0690651: अग्निकार्यमिह स्नात्वा यः कुर्याद्ब्राह्मणः शुचिः।
SP0690652: अग्निहोत्रं हुतं तेन भवेद्द्वादशवार्षिकम्॥ ६५॥ SP0690661: एवमुक्त्वा महादेवः प्रोत्थाय मुनिसत्तम।
SP0690662: गृहीत्वा पादपस्थानि वल्कलानि तदा प्रभुः।
SP0690663: नदी भवेति सम्प्रोच्य चिक्षेप प्रहसन्निव॥ ६६॥ SP0690671: तान्यभूवंस्तदा व्यास नदी स्वच्छजला शुभा।
SP0690672: तटजैर्विविधैर्वृक्षैर्हंसचक्राह्वशोभिता॥ ६७॥ SP0690681: तामुवाच सुरश्रेष्ठः पुण्यतोयवहां नदीम्।
SP0690682: चीरेभ्यः प्रसृता यस्मात्त्वमत्र सरितां वरा।
SP0690683: लोके पुण्यतमा तस्मान्निश्चीरेति भविष्यसि॥ ६८॥ SP0690691: त्वयि स्नात्वा नरः क्षिप्रं सर्वपापैर्विमुच्यते।
SP0690692: पितॄन्संतर्पयेद्यस्तु श्राद्धं तस्याक्षयं भवेत्॥ ६९॥ SP0690701: कपिलां चात्र यो दद्याद्ब्राह्मणाय समाहितः।
SP0690702: गोसहस्रफलं तस्य भविष्यति वरानने॥ ७०॥ SP0690711: अग्रमारुह्य यस्मात्त्वमत्र तप्तवती तपः।
SP0690712: अग्रारण्यमिति ख्यातिमेतद्यास्यति सर्वतः॥ ७१॥ SP0690721: महत्फलं महापुण्यं सर्वसिद्धिप्रदं शुभम्।
SP0690722: पञ्चयोजनसंख्यातं गौरीशिखरमुत्तमम्॥ ७२॥ SP0690731: इहोपोष्य शुचिः स्नात्वा भक्त्या परमया युतः।
SP0690732: देहभेदं समासाद्य विमानस्थो विराजते॥ ७३॥ SP0690741: कृष्णाजिनं महापुण्यं सर्वपापहरं तव।
SP0690742: इदं द्रक्ष्यति यो विप्रः स्वर्गस्तस्य न दुर्लभः॥ ७४॥ SP0690751: यत्फलं नैमिशारण्ये पुष्करेषु च यत्फलम्।
SP0690752: तदेव लभते देवि दृष्ट्वा कृष्णाजिनं द्विजः॥ ७५॥ SP0690761: वत्स्यामि चैव सततं त्वया सार्धमिह प्रिये।
SP0690762: आवामिह स्थितौ देवि यो ऽर्चयिष्यति मानवः।
SP0690763: आवयोर्गणपो भूत्वा जगत्स विचरिष्यति॥ ७६॥ SP0690771: एवं नगेन्द्रं स तदानुगृह्य मुनीन्द्र सार्धं गिरिराजपुत्र्या।
SP0690772: देवैः ससिद्धैरनुगम्यमानः शर्वः पुनर्मन्दरमाजगाम॥ ७७॥ SP0699999: इति स्कन्दपुराण एकोनसप्ततो ऽध्यायः॥