०६३

Skandapurāṇa Adhyāya 63

E-text generated on February 22, 2017 from the original TeX files of: Yokochi, Yuko, ed. The Skandapurāṇa. Vol.III. Adhyāyas 34.1-61, 53-69. The Vindhyavāsinī Cycle. Critical Edition with an Introduction & Annotated English Synopsis. Leiden/Groningen: Brill & Egbert Forsten, 2013.

SP0630010: सनत्कुमार उवाच।
SP0630011: अथ निर्जित्य समरे देवान्देवद्विषस्तदा।
SP0630012: आजग्मुः सहिता विन्ध्यं शिखरालीनतोयदम्॥ १॥
SP0630021: प्रस्थाप्य विधिवत्सर्वांस्तौ तदा दैत्यदानवान्।
SP0630022: रेमाते सहितौ विन्ध्ये किंनरोद्गीतकन्दरे॥ २॥
SP0630031: आरक्षिकस्तयोस्तत्र मूको नाम महासुरः।
SP0630032: अपश्यच्छिखरे देवीं ज्वलन्तीमिव तेजसा॥ ३॥
SP0630041: पुण्यलक्षणसंपूर्णां दिव्याभरणभूषिताम्।
SP0630042: आगतां तत्र तां सिद्धिं पुण्यानां कर्मणामिव॥ ४॥
SP0630051: अथ मूकस्तदा देवीं विस्मयोत्फुल्ललोचनः।
SP0630052: दृष्ट्वा जगाम मनसा सुम्भं दानवसत्तमम्॥ ५॥
SP0630061: यथेयं चारुसर्वाङ्गी प्रधाना सर्वयोषिताम्।
SP0630062: तथा पुंसां प्रधानो ऽसौ सुम्भो दैत्येन्द्रचन्द्रमाः॥ ६॥
SP0630071: विस्तीर्णवक्षसस्तस्य विशालजघनस्थला।
SP0630072: अनुरूपा भवेत्पत्नी दीर्घाक्षस्यासितेक्षणा॥ ७॥
SP0630081: इति संचिन्त्य मनसा तामुवाच सुमध्यमाम्।
SP0630082: का त्वं त्रस्तसमुद्भ्रान्तमृगशावविलोचने॥ ८॥
SP0630091: कः पिता ते ऽनवद्याङ्गि का वा माता तवानघे।
SP0630092: किमर्थं वा वसस्यत्र गिरौ दानवसेविते॥ ९॥
SP0630101: एवमुक्ताथ मूकेन महायोगा सुरेश्वरी।
SP0630102: विज्ञाय मनसा कालं प्राप्तं सुम्भनिसुम्भयोः॥ १०॥
SP0630111: स्मितपूर्वमिदं प्राह वाक्यं वाक्यविशारदा।
SP0630112: मानुषीं मां विजानीहि गिरावस्मिन्कृतालयाम्॥ ११॥
SP0630121: आत्रेयः स्वर्गतो विद्वान्पिता चक्रचरो मम।
SP0630122: विहाय मां पुरा बालां माताप्यनुगता पतिम्॥ १२॥ SP0630131: आज्ञाप्तास्मि तदा मात्रा प्रदायास्त्राणि दानव।
SP0630132: वस विन्ध्ये गिरौ रम्ये योग्यां च कुरु सर्वदा॥ १३॥ SP0630141: साहं वचनमार्यायाः पालयन्ती नगोत्तमे।
SP0630142: वसामि सिंहशार्दूलमातङ्गमृगसेविते॥ १४॥ SP0630151: इति देव्या वचः श्रुत्वा मूकः संहृष्टमानसः।
SP0630152: जगाम दानवश्रेष्ठं सुम्भं द्रष्टुं कृतत्वरः॥ १५॥ SP0630161: अथ सुम्भं समासाद्य हर्षेणोत्फुल्ललोचनः।
SP0630162: आचचक्ष इवाकारैरपूर्वं रत्नदर्शनम्॥ १६॥ SP0630171: तं दृष्ट्वा विस्मयोत्फुल्लरक्तायतविलोचनम्।
SP0630172: मूकमाह तदा सुम्भः कस्मात्तुष्टो ऽसि दानव॥ १७॥ SP0630181: एवमुक्तः स सुम्भेन मूको वचनमब्रवीत्।
SP0630182: अपूर्वमद्य दृष्टं मे स्त्रीरत्नं शिखरे गिरेः॥ १८॥ SP0630191: न तादृशा मनुष्येषु न देवेष्वस्ति सुन्दरी।
SP0630192: न रक्षःसु न यक्षेषु न गन्धर्वपुरेषु वा॥ १९॥ SP0630201: न नागेषु न सिद्धेषु न दैत्यपतिवेश्मसु।
SP0630202: दृष्टपूर्वा मया राजन्यादृशा सा वराङ्गना॥ २०॥ SP0630211: का त्वं कस्य किमर्थं वा वससीह गिराविति।
SP0630212: पृष्टाब्रवीन्मया वाक्यमात्रेयदुहिता ह्यहम्॥ २१॥ SP0630221: वसामि चात्र विन्ध्यस्य शिखरे मातुराज्ञया।
SP0630222: इति भर्तुः समाख्याय विरेमे मूकदानवः॥ २२॥ SP0630231: अथ सुम्भस्य हृदये मूकस्य वचसा सह।
SP0630232: कामो ऽवकाशमकरोद्विनाशाय सुरद्विषाम्॥ २३॥ SP0630241: ततः प्रोवाच दैत्येन्द्रः कामाकुलितमानसः।
SP0630242: गच्छ मूक मदर्थे तां प्रलोभय सुमध्यमाम्॥ २४॥ SP0630251: एवमुक्तः स सुम्भेन द्रुतमुत्थाय दानवः।
SP0630252: प्रययौ यत्र सा देवी प्रागनेनाभिलक्षिता॥ २५॥ SP0630261: तं दृष्ट्वा दानवं देवी कृताञ्जलिमुपस्थितम्।
SP0630262: किमर्थमागतो ऽसीति मूकं पृष्टवती तदा॥ २६॥ SP0630271: एवं पृष्टो ऽथ कौशिक्या प्राहेत्थं मूकदानवः।
SP0630272: आर्ये दूतो ऽस्मि सुम्भस्य त्वत्समीपमुपागतः॥ २७॥ SP0630281: अथ देवी स्मितं कृत्वा प्रसन्नमभिवीक्ष्य तम्।
SP0630282: इत्थमाहागतं दूतं किमाहासौ ऽसुरेश्वरः॥ २८॥ SP0630291: इति पृष्टस्तदा देव्या प्राह मूकः कृताञ्जलिः।
SP0630292: आर्ये दैत्येश्वरः सुम्भः पत्नीत्वेन वृणोति ते॥ २९॥ SP0630301: तस्य दानवसिंहस्य जेतुः शक्रस्य संयुगे।
SP0630302: भवाग्र्या सर्वपत्नीनां पत्नी मृगविलोचने॥ ३०॥ SP0630311: एवमुक्ता तदा तेन विहस्याहामरेश्वरी।
SP0630312: स्वबाहूनवलोक्येत्थं युद्धशुल्कामवैहि माम्॥ ३१॥ SP0630321: मां विनिर्जित्य दैत्यो ऽसौ पत्नीं वै कर्तुमर्हति।
SP0630322: मया वा निहतो यातु काकगोमायुभोज्यताम्॥ ३२॥ SP0630331: एवमुक्तवतीं देवीमाह मूको हसन्निव।
SP0630332: पत्या दानवदैत्यानां किं ते युद्धेन भामिनि॥ ३३॥ SP0630341: क्रुद्धस्य तस्य समरे न शशाक निरीक्षितुम्।
SP0630342: मुखमैरावतस्कन्धगतो ऽपि वलवृत्रहा॥ ३४॥ SP0630351: श्रुत्वा तद्वचनं तस्य प्राह देवी स्मयन्निव।
SP0630352: तृणानि मम दैत्येन्द्राः सर्वे ऽपि रणमूर्धनि॥ ३५॥ SP0630361: निवेदयस्व सुम्भस्य गच्छ त्वं दानवाधम।
SP0630362: दौत्येनासि यतः प्राप्तो मयातो न विहन्यसे॥ ३६॥ SP0630371: अथ प्रणम्य तां मूको ययौ पार्श्वं सुरद्विषः।
SP0630372: अनुज्ञातश्च तेनासावाख्यातुमुपचक्रमे॥ ३७॥ SP0630381: सा मया प्रार्थिता कन्या त्वदर्थे दानवोत्तम।
SP0630382: उवाच युद्धशुल्कास्मि जित्वा मां नेतुमर्हति॥ ३८॥ SP0630391: भूयश्चोक्तवती राजन्गर्वमालम्ब्य साङ्गना।
SP0630392: तृणानि मम संग्रामे दैत्या इति सविस्मया॥ ३९॥ SP0630401: तत्तदा वचनं तस्या मूकेनोक्तं निशाम्य सः।
SP0630402: क्रोधाद्दर्पाच्च कामाच्च ममृषे नासुरोत्तमः॥ ४०॥ SP0630411: अथोत्थाय सभां रम्यामगच्छद्दानवाधिपः।
SP0630412: स्फाटिकस्तम्भनिर्यूहां विचित्रमणितोरणाम्॥ ४१॥ SP0630421: तस्यां सिंहासने हैमे स्वास्तीर्णे महति स्थिरे।
SP0630422: निषसाद महाबाहुः सुखायां वरुणो यथा॥ ४२॥ SP0630431: अनु तस्य निसुम्भो ऽपि निषसाद वरासने।
SP0630432: रत्नाङ्गदांशुनिवहच्छुरितोरःस्थलस्तदा॥ ४३॥ SP0630441: तयोरनु महासत्त्वा विविशुर्दैत्यदानवाः।
SP0630442: दरीं हिमवतो रम्यां करिश्यामा इवाम्बुदाः॥ ४४॥ SP0630451: अथ तेषूपविष्टेषु दैत्यदानवराजसु।
SP0630452: प्रोवाच वचनं सुम्भो घनस्तनितनिस्वनः॥ ४५॥ SP0630461: आरक्षिको गिरौ विन्ध्ये मदीयो मूकदानवः।
SP0630462: विन्ध्यस्य शिखरे कन्यां दृष्टवांश्चारुरूपिणीम्॥ ४६॥ SP0630471: युद्धशुल्काहमित्याह मदर्थे ऽनेन सा वृता।
SP0630472: तृणानि मम दैत्येन्द्रा भूयश्चोक्तवती किल॥ ४७॥ SP0630481: जित्वा तां प्रसभं कन्यां समरे गर्वशालिनीम्।
SP0630482: विचेष्टमानामवशामद्यैवानेतुमुत्सहे॥ ४८॥ SP0630491: अथ तस्य वचः श्रुत्वा शम्भुर्नाम महासुरः।
SP0630492: प्रहस्योच्चैर्महाबाहुरित्थमाहासुरेश्वरम्॥ ४९॥ SP0630501: वामप्रकृतयः सर्वाः स्वभावेन वराङ्गनाः।
SP0630502: परिसान्त्व्यासकृद्राजंस्त्वं तामादातुमर्हसि॥ ५०॥ SP0630511: श्रुत्वाथ वचनं शम्भोर्मयो दानवसत्तमः।
SP0630512: प्रोवाचाभिनवोत्फुल्लनीलनीरजलोचनः॥ ५१॥ SP0630521: आकारः कः पुनस्तस्याः का वा चेष्टासुराधिप।
SP0630522: पार्श्वस्थानि च कान्यस्याः सदोपकरणानि वा॥ ५२॥ SP0630531: इत्युक्तवति दैत्येन्द्रे मये मत्तेभविक्रमे।
SP0630532: अथ दैत्यपतिर्मूकं पार्श्वस्थं समचोदयत्॥ ५३॥ SP0630541: यं प्रश्नं पृष्टवांस्तत्र मयो मतिमतां वरः।
SP0630542: मूकस्तु तं तदा सर्वमाख्यातुमुपचक्रमे॥ ५४॥ SP0630551: असौ सुसंस्थिता त्र्यक्षा करालदशनानना।
SP0630552: अष्टबाहुर्घनश्यामा सुनसा वल्गुनिस्वना॥ ५५॥ SP0630561: पार्श्वस्थानि सदा तस्याः सर्वप्रहरणानि च।
SP0630562: तनुत्राणि च मुख्यानि चित्राण्याभरणानि च॥ ५६॥ SP0630571: अत्यादित्यं वपुस्तस्याः कान्तिश्चातिनिशाकरा।
SP0630572: इत्याख्याय तदा मूको विरेमे दैत्यसंसदि॥ ५७॥ SP0630581: अथ दीर्घं विनिःश्वस्य तदा मयमहासुरः।
SP0630582: प्रोवाच सदसि स्वन्तं वचो वचनकोविदः॥ ५८॥ SP0630591: नूनमुत्पादिता देवैः कृत्या युधि पराजितैः।
SP0630592: विन्ध्यं महीध्रमायाता विनाशाय सुरद्विषाम्॥ ५९॥ SP0630601: तदलं ते तया राजन्सन्ति कन्याः सुमध्यमाः।
SP0630602: दीर्घाक्ष्यश्चारुसर्वाङ्ग्यो दैत्यदानववेश्मसु॥ ६०॥ SP0630611: सम्यगाहृत्य ता राजन्ननुरूपाः कलस्वनाः।
SP0630612: यथेष्टं क्रीड सततं प्रासादोदरसंस्थितः॥ ६१॥ SP0630621: एवमुक्ते तदा वाक्ये मयेनासुरसंसदि।
SP0630622: प्राह वाक्यं तदा सुम्भो विहस्येत्थं महासुरः॥ ६२॥ SP0630631: यदि सा देवतैः सृष्टा कृत्या दानवशासने।
SP0630632: अहत्वा दानवानाशु तदा सा न विरंस्यते॥ ६३॥ SP0630641: यावदेव न कृत्यास्मानभियुङ्क्ते कृतोद्यमा।
SP0630642: तावदेव प्रसह्याशु तां वशे कर्तुमर्हथ॥ ६४॥ SP0630651: ततो ऽनुमेनिरे सर्वे दैत्यदानवसत्तमाः।
SP0630652: वचनं दैत्यराजस्य कालेनाभिप्रचोदिताः॥ ६५॥ SP0630661: अथ सदसि समस्तान्दैत्यसिंहांस्तदानीं SP0630662: त्रिदशपतिविजेता वाक्यमेतद्विवृत्य।
SP0630663: उदपतदवलम्बस्वच्छशुभ्रोरुहारो SP0630664: नवजलभरनम्रः प्रावृषीवाम्बुवाहः॥ ६६॥ SP0639999: इति स्कन्दपुराणे त्रिषष्टो ऽध्यायः॥