पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - १

अथैकविंशः सर्गः ।
कुलेशमाराधयतो महेशं कुलेशपाण्ड्यादभवत् कुमारः ।
अन्वयर्थन् स्वामरिमर्दनाख्यां बभार पित्रा विधृतां भुवं यः ॥ १॥

मूलम् - १

विश्वास-प्रस्तुतिः - २

आस्थानभूषामणिरस्य राज्ञः सर्वागमज्ञः सचिवः सुमेधाः ।
आसीद् द्विजो वातपुरीशनामा वाचस्पतिर्वासवसंसदीव ॥ २॥

मूलम् - २

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३

स सञ्जिघृक्षुस्तुरगानुदारान् सर्वैर्धनौघैरपि पाण्ड्यदेवः ।
तमादिशद् वातपुरीशमेव चोलेषु गन्तुं तटमम्बुराशेः ॥ ३॥

मूलम् - ३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४

लब्धाभ्यनुज्ञः सचिवः स गच्छन् द्वित्रैर्दिनैः प्रेक्षत चोलदेशम् ।
स्तोतुं प्रसक्ते विषयान्तरेऽपि जागर्त्ति यास्मिन्नुपमानभावः ॥ ४॥

मूलम् - ४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५

कान्तासहस्रोपगतस्य सिन्धोः का वा रतिः प्रावृषि सेवयेति ।
सङ्गच्छते तेन निदाघ एव सह्यात्मजा यत्र हि निस्सपत्नम् ॥ ५॥

मूलम् - ५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६

वर्षास्ववज्ञैव शरद्युपेक्षा द्वेषो हिमे वाथ हिमात्यये वा ।
यत्राप्सु रागः सुरभौ शुचौ च तत्रैव यस्मिन् सरितो वहन्ति ॥ ६॥

मूलम् - ६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७

प्रावृड्विमर्दो दिशि पश्चिमायामुत्पीडपीडा पुनरुत्तरस्याम् ।
स्वैरोपयोगो यदि सह्यजाया यत्रैव सौभाग्यमितः किमस्य ॥ ७॥

मूलम् - ७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८

प्रत्यग्रपूगाभिगतेषु यस्मिन् प्रस्निग्धरम्भावनमेदुरेषु । (प्रत्यग्रपूराभिगतेषु)
कवेरकन्यातटकाननेषु कामः समुन्मीलति धर्म एव ॥ ८॥

मूलम् - ८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९

हव्याय यत्रापततां सुराणामातिथ्यनिर्वर्त्तनतोऽनुवेलम् ।
गन्धर्वविद्याधरकिन्नराद्या निर्विद्य निन्दन्ति पथि स्थितिं स्वाम् ॥ ९॥

मूलम् - ९

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०

अध्येतुमध्यापयितुं च तन्त्राण्याहर्तुमर्थानथ चोपभोक्तुम् ।
स्वर्गापवर्गौ च वशे विधातुं जात्यैव यस्मिन् द्रमिडा निरूढाः ॥ १०॥

मूलम् - १०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ११

स्वादीयसी यत्र कवेरजैव ततस्तरां केरफलोदकानि ।
ततस्तमां चाथ गिरां विलासाः प्रसन्नगम्भीरपदाः कवीनाम् ॥ ११॥

मूलम् - ११

विश्वास-प्रस्तुतिः - १२

द्रष्टुं न रम्भापनसाम्रकेरच्छायावृते यत्र हि शक्यमर्कम् ।
शक्यं तु सम्भावयितुं सरोजसौरभ्यसम्भारहरैः समीरैः ॥ १२॥

मूलम् - १२

विश्वास-प्रस्तुतिः - १३

ये जातिभेदाः क्रमुकामकेरशालीक्षुरम्भाफणिवल्लरीणाम् ।
व्युत्पित्सवस्त्रेषु चरन्ति पान्था विश्रम्य विश्रम्य चिराय यस्मिन् ॥ १३॥

मूलम् - १३

विश्वास-प्रस्तुतिः - १४

आदाय शस्त्राण्यवगाह्य सिन्धुं तपांसि विक्रीय च तन्त्रयन्ते ।
यत्रान्यतस्तत्र कलौ यदीया यजन्त्यविच्छिन्नमधीयते च ॥ १४॥

मूलम् - १४

विश्वास-प्रस्तुतिः - १५

सान्यत्र सिन्धुर्ननु यात्र कुल्या तेऽन्यत्र धन्या इह ये कदर्याः ।
अभ्यस्तविद्या इव येऽत्र किञ्चिदन्यत्र विद्यागुरवस्त एव ॥ १५॥

मूलम् - १५

विश्वास-प्रस्तुतिः - १६

गच्छन्नहोभिः कतिभिश्चिदस्मिन् स पश्चिमे योजनतः पयोधेः ।
माकन्दरम्भावनसान्द्रमेकं माहेश्वरं धाम समालुलोके ॥ १६॥

मूलम् - १६

विश्वास-प्रस्तुतिः - १७

अध्यासितं पाशुपतैर्महद्भिरालोक्य वल्मीकपतेः पदं तत् ।
अप्राकृतीं भाग्यवशात् ततोऽयमाध्यात्मिकीं तामपि शुद्धिमूहे ॥ १७॥

मूलम् - १७

विश्वास-प्रस्तुतिः - १८

आस्थाय कारुण्यरसैकरूपामाचार्यमूर्त्तिं मधुरैर्वचोभिः ।
प्रबोधयन्तं शतशो महर्षीन् प्रत्यक्षमैक्षिष्ट स चन्द्रचूडम् ॥ १८॥

मूलम् - १८

विश्वास-प्रस्तुतिः - १९

अङ्गैः क्षितावष्टभिरानमन्तं तं दूरतो बाष्पतरङ्गिताक्षम् ।
दृष्ट्या दयाशीलतयानुगृह्णन् देवः समीपस्थितिमादिदेश ॥ १९॥

मूलम् - १९

विश्वास-प्रस्तुतिः - २०

उत्प्रेक्षितस्योद्बणशक्तिपातं शुद्धाध्वलिप्सासुभगैर्वचोभिः ।
सम्भावयन् नैष्ठिकदीक्षया तं चन्द्रार्धचूडः स्वयमन्वगृह्णात् ॥ २०॥

मूलम् - २०

विश्वास-प्रस्तुतिः - २१

आरुह्य माहेश्वरमाश्रमं सः सञ्छिन्नपाशः सचिवः क्षणेन ।
अश्वाय नीतैर्द्रविणैर्महेशमाराधयन् पार्थिवमप्यरक्षत् ॥ २१॥

मूलम् - २१

विश्वास-प्रस्तुतिः - २२

आकारितो दूतमुखेन राज्ञा कर्णेजपालापकलङ्कितेन ।
अश्वैः सहैवागमनं स्वकीयं शम्भोर्निदेशेन स सन्दिदेश ॥ २२॥

मूलम् - २२

विश्वास-प्रस्तुतिः - २३

अश्वानसङ्ख्यानहमानयेयमासीद राजानमपेतशङ्कः ।
इति स्थिर व्याहृतमिन्दुमौलेर्विश्वस्य भूयः स पुरीमविक्षत् ॥ २३॥

मूलम् - २३

विश्वास-प्रस्तुतिः - २४

अश्वानमूल्यानमितान् समीपमासादितानप्यरिमर्दनाय ।
निवेदयन् वृत्तमिदं स सर्वं न्यवेदयन्नीपवनेश्वरेऽपि ॥ २४॥

मूलम् - २४

विश्वास-प्रस्तुतिः - २५

पन्थानमालक्ष्य तुरङ्गमाणां पाण्ड्ये परेद्युः स्वयमादिनान्तात् ।
क्रुद्ध्यत्युदाकुर्वत राजभृत्याः क्रूराशया मन्त्रिणि लब्धरन्ध्राः ॥ २५॥

मूलम् - २५

विश्वास-प्रस्तुतिः - २९

कृताभ्यनुज्ञैः कुपितेन राज्ञा क्रूरैश्चिरद्वेषिभिरस्य भृत्यैः ।
कदर्थ्यमानः करुणं स भूयो विसृज्य धैर्यं विललाप धीरः ॥ २९॥

मूलम् - २९

विश्वास-प्रस्तुतिः - २७

व्यासज्जसे किमधुना विधिकेशवाद्यै-
र्व्यासज्जसे किमथवा ललितैर्भवान्याः ।
क्रन्दन्ति कत्यशरणा इह मादृशोऽन्ये
कर्णातिथिर्भवतु कस्य तवार्त्तनादः ॥ २७॥

मूलम् - २७

विश्वास-प्रस्तुतिः - २८

बद्धस्य दुष्परिहरैर्मलकर्ममाया-
बन्धैस्त्रिभिर्मम चिरादपि दीनबन्धो! ।
बन्धं हरिष्यसि किलेति घृतक्षणस्य
बन्धं तुरीयमपि हा कथमद्य दत्से ॥ २८॥

मूलम् - २८

विश्वास-प्रस्तुतिः - २९

कर्मेति काल इति वापदिशन्ति येऽन्ये
किं तैरिति त्रिजगतीं तृणवद् विचिन्त्य ।
त्वामेव संश्रितवतोऽपि दशा यदीयं
त्वं बुध्यसे क्वनु भवत्ययशो यशो वा ॥ २९॥

मूलम् - २९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३०

नाहं बिभेमि नृपतेर्नच तद्भटेभ्यः
कुर्वन्ति नाम किममी परतोऽपि मृत्योः ।
इत्थं कृतान्तवशगेऽपि हि मय्युपेक्षा
किं ते भवेदिति विषीदति किन्तु चेतः ॥ ३०॥

मूलम् - ३०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३१

एकं विधेयमवलम्बनमित्युपेक्ष्य
नीतिं श्रितोऽस्मि चरणौ तव चन्द्रमौले! ।
आतः किमित्थमियमापदि मे महत्या-
मन्योन्यदत्तभरयोरनयोरुपेक्षा ॥ ३१॥

मूलम् - ३१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३२

किं ज्ञानयोगविभवैः शिव! किं तपोभिः
किं कर्मभिश्च हृदयं तव रञ्जयेयम् ।
क्रन्दल्लुठत्कृपणदर्शनकौतुकं वा
निर्वर्त्त्य दास्यपदवीं तव निर्वहेयम् ॥ ३२॥

मूलम् - ३२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३३

प्रारब्धकर्मणि चलत्यविलङ्घनीये
भाक्तिः करिष्यति किमीशपदार्पितेति ।
दुर्निश्चयो हतधियामिह दुःश्रवोऽयं
निन्देव ते मनसि मे परिवर्तमानः ॥ ३३॥

मूलम् - ३३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३४

किं मत्कृतेऽवतरितव्यमशिक्षितं ते
किं वा भुजाभुजि परैः कलहायितव्यम् ।
सङ्कल्पमात्रमपि चेन्न चिकीर्षसि त्वं
शम्भो ! ममैव तु जितं दुरितैर्दुरन्तैः ॥ ३४॥

मूलम् - ३४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३५

भक्तिर्दृढा यदि ममास्ति भवेत् किमेवं
को वेद तत्त्वमिदमस्ति तु मेऽन्तरङ्गे ।
लोकास्तु भक्त इति मां जगृहुर्यथा ते
त्वां भक्तवश्यमवयन्ति तथा दयेथाः ॥ ३५॥

मूलम् - ३५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३६

कः स्वापराधिषु पराक्रमते न लोकः
श‍ृङ्गेण हन्ति ननु गौरपि दण्डहस्तम् ।
भक्तापदक्षमतयैव तवेश्वरत्वं
तां नाशय द्रढय वा समयस्तवायम् ॥ ३६॥

मूलम् - ३६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३७

यत् प्रालपं चरणयोस्तव यत्तदित्थं
मुग्धो विदग्ध इव मुग्धशशाङ्कमौले! ।
तत् क्षम्यतां मम तु को वचनेऽधिकारः
स्वामी परामृशतु वा स्वमुपेक्षतां वा ॥ ३७॥

मूलम् - ३७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३८

इति निशम्य स वातपुरीशितुः करुणमालपितं करुणानिधिः ।
तुरगलक्षखुरक्षतरेणुभिः परिपतन् ददृशे विधुशेखरः ॥ ३८॥

मूलम् - ३८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३९

शिवे तुरगसादित्वं श्रिते भक्तानुकम्पया ।
शिवा स्वयं तुरगतां शिश्राय बहुधा तदा ॥ ३९॥

मूलम् - ३९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४०

कुमुदकज्जलकुङ्कुमदाडिमीकुसुमहेमकुवेलसमत्विषः ।
परुषहेषितभीषितशात्रवा ददृशिरे दिशि दिश्यपि सैन्धवाः ॥ ४०॥

मूलम् - ४०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४१

समुत्तुङ्गत्वङ्गत्तरतुरगरिङ्खाशतहत-
क्षमारेणुश्रेणिक्षणचुलकितैरम्बुनिधिभिः ।
स्थलीभूतैः सद्यः सति धरणिभागे द्विगुणिते
भविष्यन् कैमुत्यादजनि विशदस्तस्य विजयः ॥ ४१॥

मूलम् - ४१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४२

यदि मरुद् विजितं विजितं मनो यदि मनो विजितं विजितं जगत् ।
जितवतां मरुतं च तदर्वतां किमभिधेयमतस्त्रिजगज्जये ॥ ४२॥

मूलम् - ४२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४३

उदात्तेष्वारोहन प्रसभमनुदात्तेष्ववतर-
ञ्छनैः क्रामन्नेव स्वरितपथमेकश्रुतिमपि
समुद्यन्मीमांसाद्वयमयखलीनेकविधृतः
पुरः प्रादुर्भूतः पुरमथितुराम्नायतुरगः ॥ ४३॥

मूलम् - ४३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४४

तत्र कञ्चिदतिचित्रतेजसं सादिनं प्रपतनप्रसादिनम् ।
पश्यति स्म बहुमानविस्मयस्मेरदृष्टिररिमर्दनो नृपः ॥ ४४॥

मूलम् - ४४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४५

व्रीडानुतापव्यथितोऽथ पाण्ड्यः प्रकाशयन् वातपुरीशमग्रे ।
समीपमासेदुषि सादिवर्ये प्रत्युद्ययौ तेन समं प्रहृष्टः ॥ ४५॥

मूलम् - ४५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४६

कृतप्रणामेन कृतप्रणामः स्तुवन् नृपेण स्तुवता स भूयः ।
कृताः कथाः काश्चिदथान्ततोऽश्वान् विक्रीय यच्छन्निदमाचचक्षे ॥ ४६॥

मूलम् - ४६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४७

आनीतमासीद् धनमश्चहेतोरनेन यत् ते सचिवेन राजन् ! ।
तत् सर्वमादाय तवैव भूत्यै मयाहृताः पश्य शिवास्तुरङ्गाः ॥ ४७॥

मूलम् - ४७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४८

गुल्मेषु कुञ्जेषु वनोदरेषु केदारकेषूपवनेषु चामी ।
स्वच्छन्दचारा लघुविक्रमाश्च तरन्ति तोयेष्वपि दुस्तरेषु ॥ ४८॥

मूलम् - ४८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४९

न श्वोऽयमस्तीति किलाश्वशब्दस्तन्त्रैर्निरुक्तो विदितस्तवापि ।
सम्यक् परीक्ष्य त्वमिमं गृहाण धनं ममैतत् तुरगास्तवेमे ॥ ४९॥

मूलम् - ४९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५०

तथेति तस्य प्रतिनन्द्य वाचं तं भूषणैर्हेमभिरम्बरैश्च ।
सम्भाव्य सद्यो विसृजन नृपालस्तृप्तिं न लेभे तुरगान् स पश्यन् ॥ ५०॥

मूलम् - ५०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५१

आज्ञापिता द्रागरिमर्दनेन पाण्ड्येन भृत्याः परितो भ्रमन्तः ।
बबन्धुरश्वानथ मन्दुरासु सार्धं विनीतैस्तुरगैः पुराणैः ॥ ५१॥

मूलम् - ५१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५२

परेद्युरश्वावसथे नियुक्ताः प्रातः समैक्षन्त नृपालभृत्याः ।
समन्ततोऽश्वान् दशतः पुराणाञ् शब्दायमानाञ् शतशः सृगालान् ॥ ५२॥

मूलम् - ५२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५३

आकर्ण्य वृत्तं महदद्भुतं तत् पाण्ड्यः प्रजज्वाल रुषा स भूयः ।
इत्थं किलेदं कृतमिन्द्रजालमनेन नूनं मयि मन्त्रिणेति ॥ ५३॥

मूलम् - ५३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५४

दुष्टैः स्वतो राजनिदेशरूक्षैः कदर्थितो राजभटैः स भूयः ।
आत्मानमात्मन्यनुसन्दधानो न क्लेशलेशं गणयाम्बभूव ॥ ५४॥

मूलम् - ५४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५५

अत्रान्तरे भक्तमनुग्रहीतुमालोच्य कारुण्यनिधिर्महेशः ।
भयानका दुर्ललितैस्तरङ्गैः प्रावर्त्तयद् वेगवतीमकाण्डे ॥ ५५॥

मूलम् - ५५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५६

सा निष्पतन्त्येव पुरं समस्तं कल्लोलजालैः कबलीचकार ।
संरुध्य ये मन्त्रिणमभ्यहिंसन् सम्भ्रम्य दूरे परिदुद्रुवुस्ते ॥ ५६॥

मूलम् - ५६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५७

पूरेण तस्याः पुरशासनस्य कारुण्यपूरेण विनिर्यतेव ।
निर्मोचितो वातपुरीश्वरोऽपि हालास्यनाथान्तिकमाससाद ॥ ५७॥

मूलम् - ५७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५८

तां बध्यमानां शतशोऽपि मर्त्यैः पात्रोदरे वेगवतीममान्तीम् ।
आलक्ष्य बन्धुं नृपतिः स पौरानाबालवृद्धाङ्गनमादिदेश ॥ ५८॥

मूलम् - ५८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५९

बध्नत्सु पौरेषु विभज्य सीमामापूपिकी काचिदतीव जीर्णा ।
निर्बध्यमाना नृपतेर्भुजिष्यैर्विचिन्वती कर्मकरं चचार ॥ ५९॥

मूलम् - ५९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६०

सा पिष्टकानेव सदा पचन्ती निवेदयन्ती मनसा महेशे ।
तद्विक्रयेणापि च वर्तयन्ती दयास्पदं भूतपतेर्बभूव ॥ ६०॥

मूलम् - ६०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६१

गवेषयन्ती जरती समन्ताद् गवेप्यमाणं निगमैः समस्तैः ।
ऐक्षिष्ट सा कर्मकरं युवानमंसोपरिन्यस्तखनित्रमेकम् ॥ ६१॥

मूलम् - ६१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६२

तामाह वृद्धामभिगम्य देवः किं कर्म कुर्यां तव शंस मातः! ।
अनाश्रयः कर्मकरो जनानामासे चिरादत्र हि नाथकामः ॥ ६२॥

मूलम् - ६२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६३

आपूपिकी किं धनमर्थयिष्ये भक्ष्येण मे कर्मकृतो हि भाव्यम् ।
विक्रीय पूर्णान् वितरत्वपूपान् क्षामानथामाञ्च्छिथिलांश्च मह्यम् ॥ ६३॥

मूलम् - ६३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६४

कियानयं वेगवतीनिरोधः कियानयं राजभटानुरोधः ।
प्रतीहि मातः! पच पिष्टकं त्वं विन्यस्य भारं मयि वीतशङ्का ॥ ६४॥

मूलम् - ६४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६५

आमन्त्रणैरेव विमोहयंस्तामम्बेति देवीति पितामहीति ।
विसंसयन्नूष्मलमूष्मलं स जग्राह तत् सर्वमपूपजातम् ॥ ६५॥

मूलम् - ६५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६६

जगौ जहास प्रणनर्त्त चित्रं ववल्ग वल्गूनि वचास्यमाणीत् ।
व्यासञ्जयन् कर्मकृतः समस्तान् विस्रब्धमेको विजहार देवः ॥ ६६॥

मूलम् - ६६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६७

इदं खनित्रं पिटकोऽयमेष राशिर्मृदामद्य मयोपनीतः ।
पश्यति राज्ञो गणकान् समेतान् प्रसारयंस्तानहसीन्निवृत्तान् ॥ ६७॥

मूलम् - ६७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६८

उच्छृङ्खलैरूर्मिभिरुत्पतन्तीं भूयोऽप्यमान्तीं तटयोः स्रवन्तीम् ।
भीता भटा भूमिभुजे शशंसुः पाण्ड्योऽपि तां प्रेक्षितुमाजगाम ॥ ६८॥

मूलम् - ६८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६९

आलक्ष्य राजागममप्रमत्तान् कर्मान्तिकान् कर्मकृतः स पश्यन् ।
खनन्निव क्ष्मां मृदमापगायां क्षिपन्निवान्तः स्वयमप्यचारीत् ॥ ६९॥

मूलम् - ६९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७०

ततस्ततस्तत्र तटीर्निबद्धाः परामृशन् पाण्ड्यनृपोऽतिरुष्टः ।
अपूरितं क्वापि स वीक्ष्य निम्नं केनेदमित्थं कृतमित्यपृच्छत् ॥ ७०॥

मूलम् - ७०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७१

आपूपिकीकर्मकरं युवानमालक्षयन्तो गणकास्ततस्तम् ।
हस्ते गृहीत्वा पुरतः क्षिपन्तो विवव्रिरे तस्य विचेष्टितानि ॥ ७१॥

मूलम् - ७१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७२

आपूपिकी काचिदतीव जीर्णा सेयं दृढं कर्मकरं न्ययुक्त ।
अयं नियुक्तोऽपि भृतोऽपि सम्यङ् न स्पन्दते किञ्चन दुर्विनीतः ॥ ७२॥

मूलम् - ७२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७३

ब्रूते पुरस्ताद् विनयोक्तिमेव किञ्चिन्निवृत्ते गणके तु भूयः ।
विडम्बयन् भाषितचेष्टितैस्तं पार्श्वस्थितान् हासयते विशङ्कः ॥ ७३॥

मूलम् - ७३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७४

दत्तं कियद् दारुणया जरत्या दत्ते तु किञ्चिच्छिथिलानपूपान् ।
अहो ममाभाग्यमियं किलासीन्नाथेति शेते मुहुरातशोकः ॥ ७४॥

मूलम् - ७४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७५

किं मेऽस्ति तातो जननी किमास्ते किमास्पदं किं धनमस्ति किञ्चित् ।
किं राजभृत्याः कृपणेषु कुर्युर्यातेति नोऽधःकुरुते कदापि ॥ ७५॥

मूलम् - ७५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७६

अन्यायवृत्ते नृपतावमुष्मिन्नाप्लाव्यते किन्नगरं न तोयैः ।
किं ताडितैः कर्मकरैरिहेति तत्त्वं ब्रवीतीव कदापि मन्दम् ॥ ७६॥

मूलम् - ७६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७७

आकर्णयन् वृत्तमिदं स सर्वमन्तर्हसन्तं च तमीक्षमाणः ।
आवर्त्य वेत्रेण तमाजघान पाण्ड्यः क्रुधा प्रस्फुरिताधरोष्ठः ॥ ७७॥

मूलम् - ७७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७८

अङ्गं त्रिलोकीमयमिन्दुमौलेरभ्याहतं तेन यदा तदैव ।
वक्ता च हन्ता च निरीक्षिता च वेत्राहतं विश्वमभूत् समस्तम् ॥ ७८॥

मूलम् - ७८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७९

आलम्ब्य संज्ञां कथमप्यथैनमालोकते यावदयं नरेन्द्रः ।
तावत् तिरोऽभूत् तरुणेन्दुमौलिः सा च स्रवन्ती विरराम सद्यः ॥ ७९॥

मूलम् - ७९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८०

आलोक्य लीलायितमद्भुतं तदानन्दबाष्पस्थगितैर्वचोभिः ।
अस्ताविषुः स्वस्वधियोऽनुरूपैः पौराः सपाण्ड्याः पतिमम्बिकायाः ॥ ८०॥

मूलम् - ८०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८१

चूडाबद्धभुजङ्गपुङ्गवशिरोविन्यस्तपृथ्वीभर-
प्रान्तप्रस्खलितैः कणैः कतिपयैरीषत्करे पूरणे ।
मिथ्यारोपितयत्नगौरवकथाविज्ञापनाचातुरी-
सम्मुह्यज्जरतीगृहीतशिथिलापूपाय तुभ्यं नमः ॥ ८१॥

मूलम् - ८१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८२

योगक्षेमभरः समस्तजगतां न्यस्तस्तवाङ्घ्रिद्वये
कुक्षौ त्रीणि जगन्ति मूर्ध्नि शशभृद्गङ्गाकपालस्रजः ।
वोढव्यस्तदुपर्ययं यदि मृदां भारोऽपि गौरीपते!
कस्ते मद्भरणे श्रमः क इव मे त्रासस्तदभ्यर्थने ॥ ८२॥

मूलम् - ८२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८३

हे सन्तः श‍ृणुताधुनैव मिलितैरस्माभिरेतच्छिने
वाच्यं वेत्रहतिं विभज्य न वयं भोक्तुं समर्था इति ।
नो चेत् पादहतिः शिलाप्रहरणं कोदण्डदण्डाहति-
र्गण्डूषोदकसेक इत्यपि भवेत् सर्वं विभाज्यं हि नः ॥ ८३॥

मूलम् - ८३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८४

ध्यायन्ध्यायमुपायकोटिभिरहं त्वत्प्राप्त्युपायं चिरं
निर्विण्णो निरचैषमेकमधुना हालास्यचूडामणे! ।
दिष्ट्या वेगवतीतटे यदि पतेदेतद्वपुर्मामकं
संरोहेदपि जातु तत्तटमृदा साकं त्वदीयं शिरः ॥ ८४॥

मूलम् - ८४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८५

धूलीधूसरितं शशाङ्कशकलं जम्बालिता जाह्नवी
भग्नं ब्रह्मकपालदाम फणिनो भूषोचिताः क्लेशिताः ।
मृद्भारोद्वहनं कुतोऽभ्युपगतं को वा गुणः पिष्टके
सा दुष्टा जरती किमौषधमदात् तत्रेति न ज्ञायते ॥ ८५॥

मूलम् - ८५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८६

पभ्द्यां किन्निहतः सुतो दिनमणेर्भग्नाश्चपेटाहतै ।
र्दन्ताः किं तरणेः किमित्यपहृतं धातुः शिरः पञ्चमम् ।
कामं त्वं जगदीश्वरो भव ततः कर्मापि किं जीर्यति
प्रत्यक्षं निनु पाण्ड्यवेत्रलतिकाघातोऽयमासादितः ॥ ८६॥

मूलम् - ८६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८७

देवा दूरतरं प्रयात मुनयो गृह्णीत मौनं क्षणं
मातुः शंसत मा चिरं गणवरा देवस्य दृष्टां दशाम् ।
पुष्पैश्चन्दनसम्भृतैरपि सुरैर्यन्मन्दमभ्यर्च्यते
तद् दिव्यं वपुरैश्वरं विलुलितं पाण्ड्यस्य वेत्राहतैः ॥ ८७॥

मूलम् - ८७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८८

अम्ब! स्विद्यति वक्रमम्ब! किमपि श्रान्त्या गतिर्मन्थरा
मातः! सीदति शङ्करे प्रहृतवान् वेत्रेण पाण्ड्यो विभुः ।
इत्यावेदयतां मुखादनुपदं श्रुत्वा गणानां शिवा
प्रेमोदीर्णपतिव्रतप्रशमितक्रोधा कथं वर्त्तते ॥ ८८॥

मूलम् - ८८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८९

त्राणे योऽधिकृतः समस्तजगतां तस्याम्बुराशौ सुखं
निद्राणस्य तथाविधेऽपि समये प्रष्टैव नालक्ष्यते ।
विष्टिं कृर्वति ताम्यति श्रमभराद्वेत्राहतिस्त्वय्यभूत्
कस्याग्रे कथयिष्यसीममनयं स्वामिन्ननाथो ह्यसि ॥ ८९॥

मूलम् - ८९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९०

लीलाधारितसिन्धुतीरसिकताभारान्तरालस्थितो
भूयासं मशकोऽप्यहं पशुपते! तावच्च नार्हामि किम् ।
यत् कीदृग्विधमैश्वरं शिर इति प्रष्टुं प्रवृत्ते विधा-
वीद्दक् तादृगिदं तदित्युपदिशंस्तस्यापि च स्यां गुरुः ॥ ९०॥

मूलम् - ९०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९१

पाण्ड्यो दण्डयितास्तु पाण्ड्यतनया द्रष्ट्री कथं वर्त्तते
कामं सा जननी ममैव किमतो युक्तं तु वाच्यं मया ।
सव्ये स्थापय मूर्ध्नि मृद्भरममुं सव्यं वपुर्दर्शय
प्राप्ते वेत्रलताहते च तदनु द्रक्ष्यामि देव्याः स्थितिम् ॥ ९१॥

मूलम् - ९१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९२

वोढुं प्रवृत्ते त्वयि वेगवत्याः शीर्षेण शम्भो! सिकतावितानम् ।
भारं द्वयोः पर्यवसन्नमूहे चित्ते यतीनां शिरसि श्रुतीनाम् ॥ ९२॥

मूलम् - ९२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९३

अर्धं पौरुषमर्धमेव भवति स्त्रैणं च यत् तावकं
साम्राज्यं गृहकर्म वा किमपि तन्नायाति निर्व्यूढताम् ।
त्वं राज्ञी मधुरापुरस्य दयितस्तत्रैव ते ताड्यते
त्वं मातः! स्वयमन्नदासि जगतां कान्तस्तु ते भिक्षते ॥ ९३॥

मूलम् - ९३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९४

आखेटधर्ममनुपालयतानुभूतः
पार्थप्रहार इति यत् तदवैमि युक्तम् ।
आयासवृत्त्यनुगुणां भृतिमप्यविन्द-
न्नङ्गीकरोषि किमपार्थममुं प्रहारम् ॥ ९४॥

मूलम् - ९४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९५

वेत्राहति विभक्तुं विश्वात्मकता प्रदर्शिता भवता ।
करगतकबलग्रासे पुनरभिनीतं शिवाद्वैतम् ॥ ९५॥

मूलम् - ९५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९६

वेत्राहतिमतिघोरां विभज्य ये भुञ्जते जना नियतम् ।
भवतापतापितेष्वपि तेषूपेक्षैव ते कथं लीला ॥ ९६॥

मूलम् - ९६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९७

आनम्यानम्य मौलिं त्वयि किरति मृदं संसते मूर्ध्नि गङ्गा
बद्ध्वाबद्ध्वा कपर्दं स्पृशति फणधरा दारुणं निश्श्वसन्ति ।
औत्सुक्यात् ताड्यमाने त्वयि जगदखिलं ताड्यते वेत्रयष्ट्या
भक्तस्यैकस्य रक्षा भवति पशुपते! सर्वलोकस्य शिक्षा ॥ ९७॥

मूलम् - ९७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९८

अस्मत्तो बहुधो गृहीतमधुनाप्यस्मद्भवस्रोतसां
संरोधे न किमप्ययं प्रयतते देवः प्रमाणं ततः ।
इत्यग्रे विनिपत्य पाण्ड्यनृपतेर्ब्रूमो वयं चेत् ततः
कोपात् कोपमुपेयुषः क्षितिपतेः किं भावि सम्भाव्यताम् ॥ ९८॥

मूलम् - ९८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९९

वोढव्यानि वहानि ते सुरनदीवेधःकपालादिका-
न्यात्मानं च निवेदयाम्यथ भवद्भक्त्यामृतेनाप्लुतम् ।
इत्यभ्यर्थयमानमीषदपि मामप्रेक्षमाणो भवान्
पिष्टापूपकृते मृदं वहसि चेद् देवः प्रमाणं ततः ॥ ९९॥

मूलम् - ९९

विश्वास-प्रस्तुतिः - १००

प्रहृतं प्रहृतमिति त्वं पाण्ड्य! विषीदसि किमम्बिकारमणे ।
प्रहृतं यदि साधु कृतं पाशुपतं गणय सिद्धमस्त्रं तत् ॥ १००॥

मूलम् - १००

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०१

पाण्ड्येन प्रहृतोऽसि वेत्रलतया पार्थेन गाण्डीवतः
पादेनापि किरातकेन वटुना केनापि च प्रस्तरैः ।
तत्तत् प्रत्युत तेषु तेषु तप इत्यग्राहि मत्पूजने
त्वागांस्येव पदे पदे गणयसे दैवं ममैवंविधम् ॥ १०१॥

मूलम् - १०१

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०२

इत्थं स्तवोक्त्या मुखरेषु पोरेष्वाश्चर्यमग्नेषु गणाः पुरारेः ।
आपूपिकीमद्भुतवेषरूपां निन्युर्दिवं दिव्यविमानरूढाम् ॥ १०२॥

मूलम् - १०२

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०३

अथावसीदन्नरिमर्दनोऽपि पाण्ड्यः स्वयं पाशुपतापचारात् ।
पादप्रणामैः प्रियभाषितश्च प्रसादयामास स मन्त्रिवर्यम् ॥ १०३॥

मूलम् - १०३

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०४

वैहायसीं गिरमथाकलयन् पुरारेर्भीतस्तदैव सचिवं प्रजिघाय पाण्ड्यः ।
वैराग्यमेव हृदि वातपुरीश्वरोऽपि कृत्वा चिदम्बरमगाहत सर्ववेदी ॥ १०४॥

मूलम् - १०४

इति महाकविश्रीनीलकण्ठदीक्षितप्रणीते शिवलीलार्णव एकविंशः सर्गः ।