पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - १

अथ विंशः सर्गः ।
कपिलकीरमुखाः कवयस्ततः कतिचिदासत ताम्रनदीतटे ।
द्रुहिणशापवशाजननी गिरामवततार पुरा हि यदात्मना ॥ १॥

मूलम् - १

विश्वास-प्रस्तुतिः - २

अथ चतुर्गुणिता व्यधिका दश त्रिदशदेशिकधिक्करणक्षमाः ।
प्रति ययुर्मधुरामभिवन्दितुं प्रमथनाथममी कविपुङ्गवाः ॥ २॥

मूलम् - २

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३

कविशरीरभृता कवयस्तु ते समधिगम्य हरेण पुरस्कृताः ।
समवगाह्य सुवर्णसरोजिनीं ददृशुरद्रिसुतादयितं महः ॥ ३॥

मूलम् - ३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४

दृढविनीतधियः सुधियस्तु ते द्रमिडसूत्ररहस्यविवेचने ।
मृदुसुगन्धिवचःकुसुमस्रजा विविधया मधुरेशमपूजयन् ॥ ४॥

मूलम् - ४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५

अकवयः कतिचिद् विबुधाधमाः कुकवयश्च परे कृतसंविदः ।
कविभिरप्रतिमैर्भुवनेषु तैः कलहमादधिरेऽथ वितण्डया ॥ ५॥

मूलम् - ५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६

शब्दार्थौ दोषनिर्मुक्तौ सालङ्कारौ गुणोत्तरौ ।
काव्यमातिष्ठमानेभ्यः कविभ्योऽयं कृतोऽञ्जलिः ॥ ६॥

मूलम् - ६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७

आद्यं हि शब्ददोषाणामसाधुत्वं मतं च वः ।
स्वरमश्रद्दधानानां स्वरूपे केव साधुता ॥ ७॥

मूलम् - ७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८

काव्यार्थादपि किं दुष्टं कामिदुश्चरितोत्तरात् ।
अत एव हि काव्यानामालापः सद्भिरुज्झितः ॥ ८॥

मूलम् - ८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९

अथान्य एव कल्प्यन्ते गुणदोषा निजेच्छया ।
काकदन्ताः परीक्ष्यन्तां गृह्यन्तां ग्राम्यसूक्तयः ॥ ९॥

मूलम् - ९

विश्वास-प्रस्तुतिः

तत्र तत्र पुराणेषु तन्त्रेषु च यदि स्फुटम् ।
काव्यालापानुवादोऽस्ति का जिगीषा ततोऽपि वः १०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - ११

सर्वा वाचो वदन्तीति सप्ततन्तौ महाव्रते ।
ग्राम्योक्तयोऽपि किं शास्त्रे क्रत्वङ्गत्वेन नोदिताः ॥ ११॥

मूलम् - ११

विश्वास-प्रस्तुतिः - १२

अयोग्यानां हि काव्यानामग्निसेकादिवाक्यवत् ।
मूकतैव हि दुर्भेदा मुह्यन्त्येषु कथं जनाः ॥ १२॥

मूलम् - १२

विश्वास-प्रस्तुतिः - १३

कथञ्चिद्यदि सार्थक्यं कथञ्चित्तैव दूषणम् ।
सफलः क्लेश इति च सम्प्रदायागतो भ्रमः ॥ १३॥

मूलम् - १३

विश्वास-प्रस्तुतिः - १४

अक्लेशेन फले लभ्ये न क्लेशो युक्तिमर्हति ।
यस्मै फलाय सा गौणी तदेव स्फुटमीर्यताम् ॥ १४॥

मूलम् - १४

विश्वास-प्रस्तुतिः - १५

अर्थानपि व्याप्नुवती हतसर्वनियन्त्रणा ।
व्यञ्जना शब्दवृत्तिश्चेद् वेश्या पत्नी न किं भवेत् ॥ १५॥

मूलम् - १५

विश्वास-प्रस्तुतिः - १६

धूमेन ध्वन्यतां वह्निश्चक्षुषा ध्वन्यतां घटः ।
अर्थश्चेद् ध्वनयेदर्थं का प्रमाणव्यवस्थितिः ॥ १६॥

मूलम् - १६

विश्वास-प्रस्तुतिः - १७

दुःखतोऽपि तु काव्योक्तः सुखायार्थो भवेद्यदि ।
सुखं भवन्तः श‍ृण्वन्तु स्वनिन्दां कविभिः कृताम् ॥ १७॥

मूलम् - १७

विश्वास-प्रस्तुतिः - १८

अहो भावव्यक्तेः परिणतिरहो गूढरस इ-
त्यलीकव्यामीलन्नयनविगलद्बाष्पसलिलैः ।
उदञ्चद्रोमाञ्चैरुदरलुलितामैरिव मुहुः
कथं व्याप्ता भूमिः काविभिरपटुज्ञानपशुभिः ॥ १८॥

मूलम् - १८

विश्वास-प्रस्तुतिः - १९

इति निगदितमेवाभीक्ष्णमावर्त्तयद्भिः
प्रतिकथकवचांसि क्वाप्यनाकर्णयद्भिः ।
अपथचिरविनीतैर्बालिशैरात्तगन्धाः
शरणमभिसमीयुश्चन्द्रचूडं कवीन्द्राः ॥ १९॥

मूलम् - १९

विश्वास-प्रस्तुतिः - २०

नान्धाश्चक्षुस्समेता न च खलु बधिरा आक्षिपन्तः परोक्तीः
नाप्येते नाथ! मूका विफलमविरलं यत् तदुच्चैः स्वनन्तः ।
तत्तत्सैद्धान्तिकोक्तीरभिदधत इव क्वाप्यनाघ्राततत्त्वा
दृश्यन्ते केचिदेते शिव शिव कुधियामेष सर्गोऽद्भुतस्ते ॥ २०॥

मूलम् - २०

विश्वास-प्रस्तुतिः - २१

काव्यागमज्ञाः सुखमाक्षिपन्तु का तत्र चिन्ता भवतः प्रसादात् ।
अहो वयं प्रव्यथिता अमीभिः काव्याध्वदुष्टश्वभिरेडमूकैः ॥ २१॥

मूलम् - २१

विश्वास-प्रस्तुतिः - २२

दन्तोल्लेखनखक्षतादिदयितव्यापारपारम्परी-
निर्ग्लानापि हि कामिनी दिनमुखे निस्सीममानन्दति ।
मार्जारी नखराङ्कुराखुदशनव्याविध्द्यमाना मना-
गायुर्वेदविदोऽभिगच्छति रुदत्यासन्नमृत्युर्यथा ॥ २२॥

मूलम् - २२

विश्वास-प्रस्तुतिः - २३

तदलं तरुणेन्दुचूड! नः परितापार्त्तिपरीक्षयानया ।
परिवर्जय पण्डिताधमैरिदमैकाधिकरण्यमद्य नः ॥ २३॥

मूलम् - २३

विश्वास-प्रस्तुतिः - २४

विज्ञापितः कविवरैरिति सुन्दरेशः
स्मित्वा ददौ फलकमेकमदृष्टपूर्वम् ।
यत्रासते कवय एव यथाभिलाष-
मन्ये तु नाङ्घ्रिमपि विन्यसितुं क्षमन्ते ॥ २४॥

मूलम् - २४

विश्वास-प्रस्तुतिः - २५

अध्यारूढाः पीठमीशादवाप्तं दुर्दर्शं तद् दुर्धियां दूरतोऽपि ।
अष्टाचत्वारिंशदाद्याः कवीन्द्राश्चक्रुर्भक्तिं भूयसीं चन्द्रचूडे ॥ २५॥

मूलम् - २५

विश्वास-प्रस्तुतिः - २६

वंशचूडामणिः पाण्ड्यो वंशशेखरकस्ततः ।
जज्ञे यत्र भुवं न्यस्य जज्ञौ स परमामृतम् ॥ २६॥

मूलम् - २६

विश्वास-प्रस्तुतिः - २७

स तु कदाचन चम्पककोरकैः परिचरन् प्रमथाधिपतिं मधौ ।
अजनि चम्पकपाण्ड्य इति प्रथामभिवहन् कविलोकशिखामाणः ॥ २७॥

मूलम् - २७

विश्वास-प्रस्तुतिः - २८

स कामिनीरत्नसहस्रभोगभाग्योन्नतश्चम्पकपाण्ड्यदेवः ।
मासे मधौ मन्मथमारराध नवोढया नर्मपरो महिष्या ॥ २८॥

मूलम् - २८

विश्वास-प्रस्तुतिः - २९

अपारयन्ती त्रपया गलन्तीं नीवीं नियन्तुं समुपेक्षितुं वा ।
पत्युर्मुखं नाभिपदं च बाला पर्यायतः केवलमालुलोके ॥ २९॥

मूलम् - २९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३०

आलिङ्गितुं चुम्बितुमन्ततस्तं स्प्रष्टुं समाभाषितुमीक्षितुं वा ।
नार्यै ददौ नावसरं कदाचिद् व्रीडा सपत्नीव निबद्धवैरा ॥ ३०॥

मूलम् - ३०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३१

आच्छाद्य बिम्बाधरमङ्गुलीभिराबद्धमुग्धाञ्जलिना करेण ।
मा मेति मन्दाक्षरमर्थितं यदतः किमस्या मधुरोऽधरोष्ठः ॥ ३१॥

मूलम् - ३१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३२

एकत्र विस्रम्भकथाविघातः पक्षोऽपरः शङ्कितुमेव नार्हः ।
कृच्छ्रे तदस्मिन्नधरं कृशाङ्ग्या गृह्णातु वा मुञ्चतु वा युवायम् ॥ ३२॥

मूलम् - ३२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३३

दष्टाधरोष्ठा सुदृढं पुरैव पत्युः पुनश्चुम्बनलालसस्य ।
चाटूसहस्रं शपथाञ्छतं च तन्वी विशश्वास न लेशतोऽपि ॥ ३३॥

मूलम् - ३३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३४

आबद्धसप्ताष्टनिषङ्गमन्वगासञ्जितद्वित्रकराङ्गुलित्रम् ।
आमर्दितैकद्वशरासमासीदन्यादृगूष्मायितमङ्गजस्य ॥ ३४॥

मूलम् - ३४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३५

विन्यस्य गाढं भुजयोर्भुजौ सा मुखं मुखे वक्षसि चापि वक्षः ।
आलिङ्गति स्म स्मरबाणवर्षादाच्छादयन्तीव तनुं प्रियस्य ॥ ३५॥

मूलम् - ३५

विश्वास-प्रस्तुतिः

सकृन्नखाग्रोल्लसितः कचौधः श्लथाश्लथं संयमिता च नीवी ।
सा चाङ्गयष्टिर्मुदिता तरुण्याः सत्यं मुनीनानामपि मोहहेतुः ३६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३७

एकाकिनीं तामपहाय लज्जा याता पुरा यत् किल मारयुद्धे ।
ततोऽपराधादिव तामुपेतां पुरेव तन्वी न पुरश्चकार ॥ ३७॥

मूलम् - ३७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३८

सा गन्तुमैच्छच्छयितुं स काल्ये साधत्त संव्यानमयं जहार ।
सा नीविमामुञ्चदयं व्यमुञ्चद् भावेऽपि तुल्ये विभिदे क्रियाभिः ॥ ३८॥

मूलम् - ३८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३९

ससर्ज तस्यां कियतो विलासांश्चक्रे कथं नाम निशां त्रियामाम् ।
श‍ृङ्गारसारं कलयापि वेधाः किं वेद वेदाक्षरजीर्णकोशः ॥ ३९॥

मूलम् - ३९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४०

अनन्यजे वर्षति काममित्थमपव्यवस्थं शरमण्डलानि ।
आदिर्निशादिः सुरतस्य यूनोरन्तो निशान्तोऽपि च पर्यणंसीत् ॥ ४०॥

मूलम् - ४०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४१

स जातु प्रासादे शयनमधिगच्छन् क्षितिपतिः
समाजघ्रौ गन्धं कुसुमकुलदुष्प्रापमतुलम् ।
महिष्याः पद्मिन्या मलयपवमानैरुपहृतं
प्रसूतं केशान्तात् प्रशिथिलदृढग्रन्थिशिथिलात् ॥ ४१॥

मूलम् - ४१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४२

पद्मसौरभ्यजातीयं पद्मिनीकेशसम्भवम् ।
अनाघ्रातचरं गन्धमवासासीत् स तं नृपः ॥ ४२॥

मूलम् - ४२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४३

मनोगतं मे कवयत्यवेत्य यः स एतदग्र्यं लभतां सुधीरिति ।
अलम्बयद् द्वारि सुवर्णमुद्रिकासहस्रमाबध्य स पाण्ड्यभूपतिः ॥ ४३॥

मूलम् - ४३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४४

उच्चावचाभिरपि भङ्गिभिरुल्लिखन्तो
नाद्राक्षुरम्य हृदयं कवयो महान्तः ।
आसाद्य कश्चन वटुः पुनरादिशैवः
पद्यं प्रभोरधिसभं पठति स्म हृद्यम् ॥ ४४॥

मूलम् - ४४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४५

तस्मै किलार्थितवते मुचिरं प्रसाद्य
दारक्रियार्थमधनाय धनं समग्रम् ।
पद्यं ददौ नृपतिभावनिबन्धहृद्य-
मार्यामयं तदखिलाशयविन्महेशः ॥ ४५॥

मूलम् - ४५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४६

जानासि पुष्पगन्धान भ्रमर ! त्वं ब्रूहि तत्त्वतो मेऽद्य ।
देव्याः केशकलापे तुल्यो गन्धेन किं गन्धः ॥ ४६॥

मूलम् - ४६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४७

इति तावदिमामार्यामिन्दुकलाभरणवदननिर्गलिताम् ।
पठति द्विजे सभायां प्रभोरभूद् विस्मयो भूयान् ॥ ४७॥

मूलम् - ४७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४८

तदनुज्ञया स वर्णी तत् कनकं सदसि यावदादत्ते ।
तावत् तदसहमानः प्रत्यवतस्थे कविः कीरः ॥ ४८॥

मूलम् - ४८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४९

अपरिप्कृते प्रसूनैरस्ति कचेऽपि किमसृङ्मले गन्धः ।
किं चिन्तितमवनिभृता किं दृष्टं धीमता भवता ॥ ४९॥

मूलम् - ४९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५०

इति तस्य दुराक्षेपादप्रतिभे ब्रह्मचारिणि स्तब्धे ।
प्रादुर्भूयाह हरः कविवेषधरः पुरस्तेषाम् ॥ ५०॥

मूलम् - ५०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५१

केन कुधिया सभायामन्तेवासी ममायमाक्षिप्तः ।
प्रकृतिः सा पद्मिन्याः पङ्कजगन्धः शरीरे यः ॥ ५१॥

मूलम् - ५१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५२

पार्थिवकुसुमविहीने भवति शचीकुन्तले कथं गन्धः ।
कः शङ्कितोऽप्युपाधिः क्रमते कबरीपरीमले गौर्याः ॥ ५२॥

मूलम् - ५२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५३

कार्मणमलात्ममूर्तिषु घटते यदि पार्थिवेषु सौरभ्यम् ।
किमिव खलु पद्मिनीनामपकृतमसृजां मलैः केशैः ॥ ५३॥

मूलम् - ५३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५४

इति विजित्य तमुद्धतमुद्धतैः कविवरे परिगर्जति भाषितैः ।
अलभत द्रविणं स वटुर्झटित्यवानिपोऽप्यवरोधगृहं ययौ ॥ ५४॥

मूलम् - ५४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५५

कविष्वेकीभूय स्वयमपि हरः सङ्घिषु चरन्
कथाः कुर्वन् हृद्याः स्वयमपि वसन् सङ्घफलके ।
वृतस्तैः स्वामित्वे विविधरचनाभिर्भणितिभिः
कदाचिद् गौरीशः कलहमभजत् कीरकविना ॥ ५५॥

मूलम् - ५५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५६

अविश्रान्ते स कीरेऽस्मिन्नाक्षेपाभासदुर्ग्रहात् ।
प्रादर्शयत् स्वमात्मानं पञ्चवक्रं त्रिलोचनम् ॥ ५६॥

मूलम् - ५६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५७

भक्तोऽपि करिः परमाद्भुतं तत् पश्यन्नपि प्रत्युत दुर्बभाषे ।
मौढ्यान्निरूढादपि पामराणां मौढ्यं चिदाभासगतं गरीयः ॥ ५७॥

मूलम् - ५७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५८

चतसृष्वपि दिक्षु पश्यता चतुरेणापि महेश्वर ! त्वया ।
कविकर्माण नैक्षि दूषणं कथमुद्भावितमप्यहो मुहुः ॥ ५८॥

मूलम् - ५८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५९

भावत्क्यः कृतयः श्रुतिः श्रुतिरिति प्रौढिं परां प्रापिता
अध्याहारविपर्ययप्रकरणोत्कर्षानुषङ्गादिभिः ।
तात्पर्यान्तरवर्णनेन च समर्थ्यन्ते यदस्मादृशै-
स्तज्जानन् कवितासु नः पशुपते! दोषेक्षिका मा कृथाः ॥ ५९॥

मूलम् - ५९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६०

ईश! त्वमसि ननु ध्रुवमीशानः सर्वविद्यानाम् ।
कीरकृते त्वाक्षेपे कीरवदनुभाषणं ज्यायः ॥ ६०॥

मूलम् - ६०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६१

ज्ञानाज्ञानव्यतिकरपरीणाममीशोऽस्य पश्यन्
भक्ताज्ञानप्रशममकृतं चिन्तयित्वा स्वमागः ।
कालेनास्य स्मृतिकलुषतामुद्दियीर्पुस्तिरोऽभू-
देतावन्तो यदि हि न गुणाः कः स नश्चन्द्रचूडः ॥ ६१॥

मूलम् - ६१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६२

शिवातिवादप्रभवेन पाप्मना स तापितो दुर्विषहेण दुर्मतिः ।
पपात गाङ्गेयपयोजिनीजले तदेव जानन्नभिपज्यभेषजम् ॥ ६२॥

मूलम् - ६२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६३

नित्याधमर्णस्य सकृत्प्रणत्या नीपाटवीसन्निहितस्य धाम्नः ।
कारुण्यतः सञ्जनितानुतापम्तुष्टाव कीरस्तुहिनांशुचूडम् ॥ ६३॥

मूलम् - ६३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६४

अपि प्रणेता निगमागमानामाद्यः कविस्तम्य तुतोष सद्यः ।
विज्ञानखद्योतविजृम्भिताभिर्वाग्भिः स लुभ्यन् गुणगन्धतोऽपि ॥ ६४॥

मूलम् - ६४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६५

उत्तार्यमाणे कनकाम्बुजिन्याः कीरे करालम्बसमर्पणेन ।
उत्तारितं तं भवसागरादप्यूहाम्बभूवुर्मुनयः पुराणाः ॥ ६५॥

मूलम् - ६५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६६

अज्ञानमस्य कवितापदसम्प्ररूढ-
माद्यः कविः शमयितुं कलशोद्भवेन ।
उद्बोधयन् द्रमिडसूत्ररहस्यसार-
मुच्चैर्यशो जगति कीरकवेर्व्यतारीत् ॥ ६६॥

मूलम् - ६६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६७

अधीत्य कीराद् द्रमिडागमार्थमथापरे सङ्घकविप्रवेकाः ।
वृत्तीर्विचित्राः स्वयमारचय्य पस्पर्धिरे ते तु परस्परेण ॥ ६७॥

मूलम् - ६७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६८

स्वस्य प्रबन्धोत्तममध्यमत्वे संशय्य सर्वे कृतसंविदस्ते ।
सर्वज्ञमीशं शरणं प्रपन्नास्तस्मिन्नतिष्ठन्त कृतप्रणामाः ॥ ६८॥

मूलम् - ६८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६९

आविर्भूय ततो लिङ्गादाह तान् मधुरेश्वरः ।
तदीयेषु प्रबन्धेषु तारतम्यविवेचने ॥ ६९॥

मूलम् - ६९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७०

अस्ति रुद्र इति ख्यातो वैश्यः स्कन्दांशसम्भवः ।
शापान्मे मूकतां प्राप्तः स वश्छेत्स्यति संशयम् ॥ ७०॥

मूलम् - ७०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७१

श‍ृण्वतस्तस्य यां हर्षात् स्यन्दते बाष्पनिर्झरः ।
सकण्टकानि चाङ्गानि सा वृत्तिर्गृह्यतामिति ॥ ७१॥

मूलम् - ७१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७२

तदनु तमुपगम्य श्रावयन्तः स्वसूक्तीः
पृथगुपचितबाष्पाः कण्टकोद्रेदरम्याः ।
कपिलभरणकारैः कल्पिता एव वृत्तीः
परिजगृहुरथान्यास्तत्यजुर्दूरतस्ते ॥ ७२॥

मूलम् - ७२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७३

दिवं गते चम्पकपाण्ड्यदेवे ततश्चिरात् कोऽपि तदन्ववाये ।
राजा कवीनामपि पार्थिवानां राजा कुलेशो धरणीं बभार ॥ ७३॥

मूलम् - ७३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७४

अथ सङ्घिषु कस्यचित् कवेरवमेने स यदा सरस्वतीम् ।
मधुराधिपतेर्मनस्यभूत् प्रतिधो भक्तदयानिधेस्तदा ॥ ७४॥

मूलम् - ७४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७५

कदम्बमूलमुत्सृज्य कविभिः सह शङ्करः ।
स्थानमुत्तरहालास्यं प्राप वेगवतीतटे ॥ ७५॥

मूलम् - ७५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७६

क्षितिपतिरथेशानं जानन् रुषा परिनिर्गतं
कविकुलमशेष कविभिः सह शङ्करः ।
प्रतिनवसुधाधारासारास्पदैर्वचनैः स्तुवन्
नगरमनयद् भूयः श्रेयस्करं जगतां हरम् ॥ ७६॥

मूलम् - ७६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७७

कालेन केनापि तु कारणेन देवीं क्वचिद् दाशकुलेऽवतीर्णाम् ।
पाणौ ग्रहीष्यन् प्रमथाधिनाथस्तीरं ययौ दक्षिणवारिराशेः ॥ ७७॥

मूलम् - ७७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७८

स दाशमाशंसितकन्यकावरं समेत्य देवो मधुरेश्वरो युवा ।
सुतां ययाचे स्वयमुद्गिरन् गिरा स्वमद्भुतं वागुरिकत्वकौशलम् ॥ ७८॥

मूलम् - ७८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७९

अदृष्टचरमद्भुतं वपुरमुष्य पश्यन्नपि
प्रभावमवधारयन्नपि ततः स्फुटं धीवरः ।
परीक्षितुममुं पुनर्जलधिगर्भसञ्चारिणं
मया समुपदर्शितं मकरमाहरेत्यादिशत् ॥ ७९॥

मूलम् - ७९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८०

आसाद्य वैसारिणतां चरन्तमम्भोनिधौ नन्दिनमात्मशापात् ।
सन्दर्शितं दाशकुलेश्वरेण सानन्दमालोकत चन्द्रचूडः ॥ ८०॥

मूलम् - ८०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८१

महामायाजालं महदपि निजं स्वप्रपदनाद्
विजित्य स्वच्छन्दं पयसि विहरन्तं जलनिधेः ।
ग्रहीतुं शैलादिं किल करुणया वागुरिकया
विशालं चिक्षेप त्रिपुरमथनो जालमुदधौ ॥ ८१॥

मूलम् - ८१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८२

तद्भक्तिवागुराबद्धस्तरुणेन्दुशिखामणिः ।
आक्षिप्य करुणाजालमाचकर्ष तमर्णवात् ॥ ८२॥

मूलम् - ८२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८३

मीनग्रहायापि कृतप्रवृत्तिं मृगाङ्कमौलिं वनितादरेण ।
पश्यन्ननङ्गो विजयध्वजं स्वं प्रायेण चक्रे तदुपक्रमं तम् ॥ ८३॥

मूलम् - ८३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८४

आसाद्य सञ्चरं देहमागमान्वेषणोचितम् ।
आलुलोके परं तत्त्वमागमान्विष्टमैश्वरम् ॥ ८४॥

मूलम् - ८४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८५

पर्युपासितपादोऽयं प्रकृतिस्थेन नन्दिना ।
कैवर्तकन्यां जग्राह कैरवप्रियशेखरः ॥ ८५॥

मूलम् - ८५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८६

समुत्सृजन् स मत्स्यतां ननन्द नन्दिकेश्वरः
स धीवरश्च भूतले सुधीवरत्वमागतः ।
विमानमागमय्य तां समागते पुरं शिवे
तदा तदाशये मुदं ददाश दाशकन्यका ॥ ८६॥

मूलम् - ८६

इति महाकविश्रीनीलकण्ठदीक्षितप्रणीते शिवलालार्णवे विंशः सर्गः ।