पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

विश्वास-प्रस्तुतिः - १

अथ चतुर्दशः सर्गः ।
तस्मिन् कुमारे मीनाक्ष्यास्तथा शासति मेदिनीम् ।
ताराग्रहाणां पञ्चानां जाता जात्वपि वक्रता ॥ १॥

मूलम् - १

विश्वास-प्रस्तुतिः - २

अवागृह्णत ते वृष्टिमासेतोराहिमाचलात् ।
जलदुर्भिक्षेतश्चात्र जग्ले जानपदैर्जनैः ॥ २॥

मूलम् - २

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३

सोमवारव्रतेनाथ सोमसुन्दरमीश्वरम् ।
स समाराधयाञ्चके शासनात् कुम्भजन्मनः ॥ ३॥

मूलम् - ३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४

तस्य चिन्तयतः स्वप्ने तरुणेन्दुशिखामणिः ।
आविर्भूय दयासिन्धुरनुजग्राह पार्थिवम् ॥ ४॥

मूलम् - ४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५

वार्षिकीयमनावृष्टिर्वकैः शुक्रादिभिः कृता ।
किं करिष्यति वर्षान्ते किङ्करिष्यन्ति ते ग्रहाः ॥ ५॥

मूलम् - ५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६

दण्डश्चण्डायुधाख्यो यो दत्तोऽस्माभिः पुरा तव ।
कनकं तेन हेमाद्रेः कणेहत्योपनीयताम् ॥ ६॥

मूलम् - ६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७

इति सम्बोधितस्तेन प्रतिबुद्धो महीपतिः ।
प्रयाणं रोचयामास प्रातर्हेमाचलं प्रति ॥ ७॥

मूलम् - ७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८

चण्डायुधं समादाय स गच्छन्निरवर्णयत् ।
भूपद्मकर्णिकाकारं भूपालः कनकाचलम् ॥ ८॥

मूलम् - ८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९

निकषे व्योम्नि यं घर्षन् वेधा जलदसिक्थके ।
संयोज्यालोकतेऽद्यापि वर्णं सौदामनीच्छलात् ॥ ९॥

मूलम् - ९

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०

श्रीकण्ठकार्मुके यत्र श‍ृङ्गलग्ना वियन्नदी ।
वलयीकृत्य विन्यस्ता वासुकिज्येव दृश्यते ॥ १०॥

मूलम् - १०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ११

सर्वरत्नाकरं हैमं संरक्षितुमहर्निशम् ।
यामिकाविव चन्द्रार्कौ यं न जातु विमुञ्चतः ॥ ११॥

मूलम् - ११

विश्वास-प्रस्तुतिः - १२

प्रस्तरा यत्र रत्नानि मृत्तिका यत्र काञ्चनम् ।
निर्झरो जाह्नवी यत्र लुब्धको यत्र शङ्करः ॥ १२॥

मूलम् - १२

विश्वास-प्रस्तुतिः - १३

यजन्ति च तपस्यन्ति यमुद्दिश्यैव देहिनः ।
यत्परं निगमस्यार्धं योऽपवर्गादनन्तरः ॥ १३॥

मूलम् - १३

विश्वास-प्रस्तुतिः - १४

ये केचिद् द्विपदा ये च षट्पदा ये चतुष्पदाः ।
सर्वेऽप्यष्टापदमयाः सम्बन्धाद्यम्य विश्रुताः ॥ १४॥

मूलम् - १४

विश्वास-प्रस्तुतिः - १५

द्योर्मूर्धा पृथिवी मध्यं पादः पातालमण्डलम् ।
यस्य गङ्गाधरम्येयं युक्ता त्रैलोक्यरूपता ॥ १५॥

मूलम् - १५

विश्वास-प्रस्तुतिः - १६

द्रवीभवत्सु श‍ृङ्गेषु यत्र दावाग्निसङ्गमात् ।
स्वर्गास्थिरत्ववादानां प्रत्यक्षैव प्रमाणता ॥ १६॥

मूलम् - १६

विश्वास-प्रस्तुतिः - १७

काञ्चने यत्र मृद्भूते कामिन्यस्त्रिदिवौकसाम् ।
कुतूहलिन्यो भूषासु कुलालान् पर्युपासते ॥ १७॥

मूलम् - १७

विश्वास-प्रस्तुतिः - १८

पल्लवं जीर्णपत्रं च प्रत्यभिज्ञातुमक्षमाः ।
हैमेषु सहकारेषु खिद्यन्ते यत्र कोकिलाः ॥ १८॥

मूलम् - १८

विश्वास-प्रस्तुतिः - १९

चामीकरैकरूपेषु सर्वेषु कुसुमेष्वपि ।
व्युत्पन्ना एव यत्रत्या गन्धेषु न मधुव्रताः ॥ १९॥

मूलम् - १९

विश्वास-प्रस्तुतिः - २०

स तं प्रदक्षिणीकृत्य सर्वदेवालयं गिरिम् ।
तस्थौ पाण्ड्यः पुरोभागे तस्य काङ्क्षन्ननुग्रहम् ॥ २०॥

मूलम् - २०

विश्वास-प्रस्तुतिः - २१

उदासामास हेमाद्रिरुग्र पाण्ड्येऽपि पार्थिवे ।
किं चकारार्णवो रामे निसर्गोऽयं जडात्मनाम् ॥ २१॥

मूलम् - २१

विश्वास-प्रस्तुतिः - २२

प्रकृत्यापि विनीतस्य पाण्ड्यस्योग्रस्य दण्डिनः ।
अभिख्यानुगुणं वृत्तमान्तरं करणं तदा ॥ २२॥

मूलम् - २२

विश्वास-प्रस्तुतिः - २३

माहेश्वरं स तं दण्डं मकरद्वयलाञ्छितम् ।
आवर्त्त्य रुषितो वेगादाजघान सुरालयम् ॥ २३॥

मूलम् - २३

विश्वास-प्रस्तुतिः - २४

स्थिरधन्वेति भूतेशः श्रूयते येन धन्वना ।
चकम्पे स हतस्तेन चामीकरमयो गिरिः ॥ २४॥

मूलम् - २४

विश्वास-प्रस्तुतिः - २५

तापिते तपनालोकैस्ताडिते तेन दण्डतः ।
आसीद दिष्ट्यात्र वैपुल्यमसम्बाधाय नाकिनाम् ॥ २५॥

मूलम् - २५

विश्वास-प्रस्तुतिः - २६

कम्पिते दण्डघातेन काञ्चने तत्र भूधरे ।
पौलस्त्यतुलितस्याद्रेः परिलुप्तमिवं ह्रिया ॥ २६॥

मूलम् - २६

विश्वास-प्रस्तुतिः - २७

हालास्यनाथतनयमवबुध्य ततः स तम् ।
स्वं रूपं दर्शयन्नाह सुविनीतं सुरालयः ॥ २७॥

मूलम् - २७

विश्वास-प्रस्तुतिः - २८

अज्ञासिषमहं न त्वामास्थितः स्थावरं वपुः ।
जानन्निह जगत्तत्त्वं जातु न क्रोद्धुमर्हसि ॥ २८॥

मूलम् - २८

विश्वास-प्रस्तुतिः - २९

चूर्णीकुर्यां अपि त्वं मां चापं चेत् पितुरेव ते ।
स्वामिनस्तस्य सा हानिः स्वस्य किं परिहीयते ॥ २९॥

मूलम् - २९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३०

अस्ति मे बहुशः स्वर्णमत्यल्पमिदमुच्यते ।
अहमेव तवास्मि स्वं मनोहत्योपयुङ्क्ष्व माम् ॥ ३०॥

मूलम् - ३०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३१

इति प्रसादितस्तेन दर्शितश्च महाखनिम् ।
जग्राह विविधं हेम भित्त्वा चण्डायुधेन सः ॥ ३१॥

मूलम् - ३१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३२

नभश्चरहयाकृष्टैर्नरदेवः परश्शतैः ।
मनोभिरपि दुष्प्रापमनोभिस्तदुपाहरत् ॥ ३२॥

मूलम् - ३२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३३

स चामीकरवर्षेण सर्वं प्रकृतिमण्डलम् ।
पालयामास नृपतिः पाण्ड्यो यावदवग्रहम् ॥ ३३॥

मूलम् - ३३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३४

तथा ववर्ष कनकं भूयोभूयः स भूतले ।
अवग्रहं यथा नित्यमाचकाङ्क्षुः शरीरिणः ॥ ३४॥

मूलम् - ३४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३९

स कान्तिमत्यां प्रेयस्यां चन्द्रमौलेरनुग्रहात् ।
पुत्रं यथार्थनामानं वीरपाण्ड्यमविन्दत ॥ ३९॥

मूलम् - ३९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३६

विन्यस्य सकलां पृथ्वीं वीरपाण्ड्ये महीपतिः ।
प्रविवेश परं धाम परमानन्दलक्षणम् ॥ ३६॥

मूलम् - ३६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३७

तस्मिन् भक्त्या च पूजाभिस्तपसा चाम्बिकापतेः ।
पुत्रादपि विशेषेण पौत्रे प्रीतिरवर्धत ॥ ३७॥

मूलम् - ३७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३८

जिज्ञासमानाः श्रुत्यर्थं सेवया सुन्दरेशितुः ।
कण्वादयो मुनिवराः कदम्बवनमाययुः ॥ ३८॥

मूलम् - ३८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३९

तपोभिः कर्मभिर्ध्यानैर्दानैरपि पृथग्विधैः ।
निन्युः संवत्सरं पूर्णं नियतास्ते शिवान्तिके ॥ ३९॥

मूलम् - ३९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४०

प्रसन्नः सुन्दरेशोऽथ भक्तिलेशवशंवदः ।
विप्ररूपेण विप्रेभ्यो विववार निजं वपुः ॥ ४०॥

मूलम् - ४०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४१

उपसन्नः स मुनिभिः सन्निधौ सुन्दरेशितुः ।
व्याघ्रचर्मासनो वेदान् व्याख्यातुमुपचक्रमे ॥ ४१॥

मूलम् - ४१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४२

अस्ति वाग्ब्रह्म तत् किञ्चिदखिलोत्पत्तिकारणम् ।
प्रणवोङ्कारतारादिपर्यायगणघोषितम् ॥ ४२॥

मूलम् - ४२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४३

तदेकधा त्रिधा विप्राश्चतुर्धा पञ्चधा स्थितम् ।
अपि द्वादशधा भिन्नमागमेषूपदिश्यते ॥ ४३॥

मूलम् - ४३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४४

ततो व्याहृतयस्ताभ्यो गायत्री विश्वपावनी ।
ततो वेदाः सोपभेदास्तेभ्यः सर्वं च वाङ्मयम् ॥ ४४॥

मूलम् - ४४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४५

प्रभावं तस्य तारस्य ब्रूयां शब्देन केन वः ।
तत्प्रसूता गिरः सर्वास्तद्व्याप्या व्यापकस्तु सः ॥ ४५॥

मूलम् - ४५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४६

एकमातृप्रसूतानामैकमत्यप्रवर्तिनाम् ।
स्ववैमत्येन वैमत्यं शास्त्राणां बालिशा जगुः ॥ ४६॥

मूलम् - ४६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४७

अस्ति यत् परमं ज्योतिरस्मिन् लिङ्गे तिरोहितम् ।
तदेव सकलैः शब्दैस्तात्पर्यविषयीकृतम् ॥ ४७॥

मूलम् - ४७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४८

अङ्गानि मन्त्रास्तन्त्राणि शास्त्राणि निगमा अपि ।
अन्ततो लोकगाथा अप्यत्रैवायान्ति विश्रमम् ॥ ४८॥

मूलम् - ४८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४९

इमा गिरः समस्ताश्च रुद्राय स्थिरधन्वने ।
इति ब्रुवाणा वाणी वः प्रमाणमकुतोभवा ॥ ४९॥

मूलम् - ४९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५०

सर्वानुग्राहिणी शक्तिः शम्भोरनतिरोकणी ।
तामप्रपद्य तत्तत्त्वं न शब्दैरवधार्यते ॥ ५०॥

मूलम् - ५०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५१

आरोहन्त इव स्तोकमवरोहन्ति भूयसा ।
जानन्त इव मुह्यन्ति तत्पादविमुखा जनाः ॥ ५१॥

मूलम् - ५१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५२

सा वक्ति सा वाचयति सा चेतयति सा चितिः ।
सा गतिः सा गमयति सैवेयं मीनलोचना ॥ ५२॥

मूलम् - ५२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५३

तामनन्याः प्रपद्यध्वं तपोदानाध्वरादिभिः ।
वाङ्मयं सर्वमेकस्थं ततो वः प्रतिभास्यति ॥ ५३॥

मूलम् - ५३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५४

अनुगृह्यैवमीशस्तान् मस्तन्यस्तेन पाणिना ।
मिषतामग्रतस्तेषां मूललिङ्गे तिरोदधे ॥ ५४॥

मूलम् - ५४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५५

अथ कालेन महता वीरपाण्ड्यो महीपतिः ।
भूयसस्तनयान् लेभे भोगस्त्रीषु दुराशयान् ॥ ५५॥

मूलम् - ५५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५६

समाराध्याथ बहुधा साम्बं हालास्यवल्लभम् ।
देवो वंशकरं पुत्रं देव्यां समुदपादयत् ॥ ५६॥

मूलम् - ५६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५७

सर्वदा मृगयासक्तः स जातु विपिनान्तरे ।
सञ्चरन् राजशार्दूलः शार्दूलेन निपातितः ॥ ५७॥

मूलम् - ५७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५८

तदेव रन्ध्रमासाद्य तस्य भोगवधूसुताः ।
परिलुण्टितसर्वस्वाः पलायन्त ततस्ततः ॥ ५८॥

मूलम् - ५८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५९

कुलवृद्धास्ततस्तस्य कुमारं पञ्चवार्षिकम् ।
अभिषेक्तुं पदे तस्मिन्नन्योन्यं सममन्त्रयन् ॥ ५९॥

मूलम् - ५९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६०

मकुटेनाभिषेक्तव्यमभिषेकेण सुस्थिरे ।
राज्ये रत्नानि सम्पाद्य मकुटं कर्त्तुमीश्महे ॥ ६०॥

मूलम् - ६०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६१

अन्योन्याश्रयदुस्स्थोऽयमभिषेकोऽस्य भाति नः ।
न मिथ्यानुग्रहः शम्भोर्न विद्मः पुनरायतिम् ॥ ६१॥

मूलम् - ६१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६२

इति चिन्तयतां तेषामग्रतः पाण्ड्यमन्त्रिणाम् ।
आविरासीत् तदा शम्भुराश्रितो वैश्यविग्रहम् ॥ ६२॥

मूलम् - ६२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६३

स भृत्यैर्बहुभिर्वीतः समृद्ध्या परया ज्वलन् ।
रत्नानां वाणिगस्मीति राजभृत्यानुपासदत् ॥ ६३॥

मूलम् - ६३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६४

सं भृत्यैराहृतां रत्नपेटीमुद्घाटयन् पुरः ।
वैदग्ध्यं रत्नशास्त्रेषु व्याकुर्वन्नाददे गिरम् ॥ ६४॥

मूलम् - ६४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६५

सर्वे पश्यन्ति रत्नानि सर्वे विभ्रति च स्वयम् ।
तत्त्वं तु ब्रह्मण इव तेषां नावैति कश्चन ॥ ६५॥

मूलम् - ६५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६६

पशुभावं प्रपन्नस्य पाकशासितुरध्वरे ।
वलस्य देहधातुभ्यो वराद्धातुर्यदुद्भवः ॥ ६६॥

मूलम् - ६६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६७

या वीर्याच्चन्द्रचूडस्य रत्नजातिः पुराजनि ।
या च यज्ञवराहस्य फेननिष्यन्दबिन्दुभिः ॥ ६७॥

मूलम् - ६७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६८

या दृङ्मलान्महेन्द्रस्य या दधीच्यस्थिमण्डलात् ।
ये चाकरा भुवि स्वर्गे पाताले च पृथग्विधाः ॥ ६८॥

मूलम् - ६८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६९

या छाया याकृतर्निष्ठा यः स्पर्शो यच्च गौरवम् ।
यन्मानं यानि मूल्यानि ये दोषा ये च वा गुणाः ॥ ६९॥

मूलम् - ६९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७०

ये जातिभेदा विविधा जात्याभासाश्च ये पुनः ।
ये रागकृत्रिमाः केचिद् ये च सर्वात्मकृत्रिमाः ॥ ७०॥

मूलम् - ७०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७१

यदा धार्यं यथा धार्यं यैर्धार्यं यत्र वा पुनः ।
यथा क्रयो विक्रयो वा यथा दानप्रतिग्रहौ ॥ ७१॥

मूलम् - ७१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७२

यश्चैषां रक्षणोपायो यः परीक्षाविधिक्रमः ।
या चाप्येषामुपनिषदध्यात्ममधिदैवतम् ॥ ७२॥

मूलम् - ७२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७३

चातुर्वर्ण्यव्यवस्था या या स्त्रीपुंसविकल्पना ।
जीवाजीवविभागो यो या मर्त्यामरभोग्यता ॥ ७३॥

मूलम् - ७३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७४

ये च दौर्लभ्यसौलभ्ये येषामौत्पातिकी जनिः ।
यदौषधोपयोगित्वं याश्च संज्ञाः परश्शताः ॥ ७४॥

मूलम् - ७४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७५

शक्तः को वेदितुमिदं सर्वमेकं तमन्तरा ।
रत्नं समस्तदेवानां रत्नसानुशरासनम् ॥ ७५॥

मूलम् - ७५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७६

नप्तायं देवपाण्ड्यस्य नन्वसौ पार्थिवात्मजः ।
अर्हतीदं रत्नजातममूल्यं मदुपाहृतम् ॥ ७६॥

मूलम् - ७६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७७

अभिनिर्वर्त्त्य कोटीरमभिषिच्य च पार्त्थिवम् ।
राज्ये स्वस्थीकृते दत्त रत्नमूल्यं यथोचितम् ॥ ७७॥

मूलम् - ७७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७८

इत्युदीर्य मणीन् दिव्यान् दत्वा तेभ्यः स काङ्क्षितान् ।
सद्यस्तिरोदधे तेषां समक्षं सपरिच्छदः ॥ ७८॥

मूलम् - ७८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७९

चिह्नेन तेन ते सर्वे चिन्तयन्तस्तमीश्वरम् ।
प्रशशंसुः शिशोर्भाग्यं बाष्पगद्गदया गिरा ॥ ७९॥

मूलम् - ७९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८०

सद्यो निर्माप्य ते मौलिं शास्त्रदृष्टेन वर्त्मना ।
अभ्यषिञ्चन् नृपं बालमखिला राजमन्त्रिणः ॥ ८०॥

मूलम् - ८०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८१

दृष्ट्या दयायैवायं देवदेवस्य शूलिनः ।
अभिषिक्तः पुरा पश्चादभ्यषिच्यत मन्त्रिभिः ॥ ८१॥

मूलम् - ८१

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८२

तस्याभिषेकपाण्ड्याख्या तदादि भुवि पप्रथे ।
ईदृशं भक्तसौलभ्यमिन्दुचूडस्य देहिषु ॥ ८२॥

मूलम् - ८२

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८३

यदचेष्टत यत्प्राह स बालः पाण्ड्यभूपतिः ।
तत्सर्वं वरिवस्येति जग्राह मधुरेश्वरः ॥ ८३॥

मूलम् - ८३

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८४

यदवस्त यदाजघ्रौ यदभुङ्क्त यदालिपत् ।
यद् दधौ च स सर्वं तच्छिव एव निवेदितम् ॥ ८४॥

मूलम् - ८४

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८५

दिदृक्षा शिवलिङ्गेषु शुश्रूषा शिववैभवे ।
चिकीर्षा शिवपूजासु शिशोरेवास्य कौतुकम् ॥ ८५॥

मूलम् - ८५

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८६

रत्नदस्य विभोलिङ्गं रत्नैरेवाभ्यपूजयत् ।
अधमर्णं स्वमात्मानं स जानन् शाश्वतीः समाः ॥ ८६॥

मूलम् - ८६

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८७

देवस्तस्मै शिलास्वेव ददौ रत्नानि कानिचित् ।
सर्ववस्तुषु रत्नानि स तस्मै समुपाहरत् ॥ ८७॥

मूलम् - ८७

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८८

वासवो जातुचित् कर्त्तुं वार्षिकं कमलार्चनम् ।
प्राप्तस्तेन कृतां शम्भोः पश्यन् पूजामलज्जत ॥ ८८॥

मूलम् - ८८

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८९

कथान्तरे कदाचित् स कथयामास पाशिने ।
भक्तवात्सल्यमीशस्य भक्तिं पाण्ड्यशिशोश्च ताम् ॥ ८९॥

मूलम् - ८९

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९०

परक्ष्यि तद् द्वयमपि शक्रभाषितं ततः शिवं स्वयमपि।तत्र सेवितुम् ।
जलग्रहामयमृदितो जलेश्वरः पुरं निजं पुनरगमत् सविस्मयः ॥ ९०॥

मूलम् - ९०

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९१

कस्तूरीहिमवालुकाहिमपयःश्रीगन्धगोरोचना-
काश्मीरैरनुलेपितः पशुपतिः पाण्ड्यात्मजेनासकृत् ।
कस्तूरीघनसारसुन्दर इति ख्यातिं तदादि श्रितो
येनाद्यापि समीहते तनुभृतां तामेव सेवां पराम् ॥ ९१॥

मूलम् - ९१

इति महाकविश्रीनीलकण्ठदीक्षितग्रणीते शिवलीलार्णवे चतुर्दशः सर्गः ।