०२

विश्वास-प्रस्तुतिः - १

अथ द्वितीयः सर्गः ।
अस्ति क्षितेराभरणायमानः पारेसमुद्रं स हि पाण्ड्यदेशः ।
आशामगस्त्याध्युषितां गतोऽपि सर्वोत्तरो यो जगति प्रतीतः ॥ १॥

मूलम् - १

अथ द्वितीयः सर्गः ।
अस्ति क्षितेराभरणायमानः पारेसमुद्रं स हि पाण्ड्यदेशः ।
आशामगस्त्याध्युषितां गतोऽपि सर्वोत्तरो यो जगति प्रतीतः ॥ १॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २

आस्थाय वैराग्यमनुत्तमं यस्त्रैलोक्यलक्ष्मीं न तृणाय मेने ।
यदाधिपत्यस्पृहया स एव देवो दधे सुन्दरपाण्ड्यरूपम् ॥ २॥

मूलम् - २

आस्थाय वैराग्यमनुत्तमं यस्त्रैलोक्यलक्ष्मीं न तृणाय मेने ।
यदाधिपत्यस्पृहया स एव देवो दधे सुन्दरपाण्ड्यरूपम् ॥ २॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३

सुदुष्करं यत्प्रतिसर्गमेव पश्यन् मुनिः प्राग् विरराम सर्गात् ।
न शुष्कया सान्त्वगिरा सुराणां किं गाधिसूनोरपि शान्तिरस्ति ॥ ३॥

मूलम् - ३

सुदुष्करं यत्प्रतिसर्गमेव पश्यन् मुनिः प्राग् विरराम सर्गात् ।
न शुष्कया सान्त्वगिरा सुराणां किं गाधिसूनोरपि शान्तिरस्ति ॥ ३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४

मन्दानिलोऽसौ मलयानिलोऽसौ गन्धानिलोऽसाविति यं युवानः ।
सम्भावयन्ते चलितैः शिरोभिः स कोऽपि यत्कोणभवः समीरः ॥ ४॥

मूलम् - ४

मन्दानिलोऽसौ मलयानिलोऽसौ गन्धानिलोऽसाविति यं युवानः ।
सम्भावयन्ते चलितैः शिरोभिः स कोऽपि यत्कोणभवः समीरः ॥ ४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५

आकारिता यत्र मखेषु विप्रैरालोकयन्तो विबुधाः समृद्धिम् ।
युष्मान् यजामो वयमर्पयध्वे युष्मत्पदं चेदिति सान्त्वयन्ते ॥ ५॥

मूलम् - ५

आकारिता यत्र मखेषु विप्रैरालोकयन्तो विबुधाः समृद्धिम् ।
युष्मान् यजामो वयमर्पयध्वे युष्मत्पदं चेदिति सान्त्वयन्ते ॥ ५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६

तपोवनेऽन्यत्र तपश्चरन्तो दिवं भजन्ते यदि युक्तमेतत् ।
ततोऽधिके यत्र तपस्यतां हि तत्रैव युक्तः सुचिरं निवासः ॥ ६॥

मूलम् - ६

तपोवनेऽन्यत्र तपश्चरन्तो दिवं भजन्ते यदि युक्तमेतत् ।
ततोऽधिके यत्र तपस्यतां हि तत्रैव युक्तः सुचिरं निवासः ॥ ६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७

मृत्पिण्डरूपो जनको यदीयः पितामहो यत्य कुलाल एव ।
स कुम्भजन्माजनि सूत्रकारः कोणे वसन् क्वापि चिरं यदीये ॥ ७॥

मूलम् - ७

मृत्पिण्डरूपो जनको यदीयः पितामहो यत्य कुलाल एव ।
स कुम्भजन्माजनि सूत्रकारः कोणे वसन् क्वापि चिरं यदीये ॥ ७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८

सौभाग्यलक्ष्मीं नवचन्दनानां मन्दानिलानामपि मौक्तिकानाम् ।
अयातयामामभिनिर्विशन्ति प्रायेग कौमारहरा यदीयाः ॥ ८॥

मूलम् - ८

सौभाग्यलक्ष्मीं नवचन्दनानां मन्दानिलानामपि मौक्तिकानाम् ।
अयातयामामभिनिर्विशन्ति प्रायेग कौमारहरा यदीयाः ॥ ८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ९

यत्रोभयानुच्चतरान् रसालानालक्ष्य विन्ध्यस्मयभङ्गदक्षान् ।
तपस्यति न्यस्तभरः सुखेन तेष्वेव मैत्रावरुणिर्महर्षिः ॥ ९॥

मूलम् - ९

यत्रोभयानुच्चतरान् रसालानालक्ष्य विन्ध्यस्मयभङ्गदक्षान् ।
तपस्यति न्यस्तभरः सुखेन तेष्वेव मैत्रावरुणिर्महर्षिः ॥ ९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १०

उपत्यकामण्डलनिर्विशेषे देशे हि यस्मिन् मलयाचलस्य ।
उदेति मन्दं व्यजनानिलोऽपि चमत्कृतश्चन्दनसौरभेण ॥ १०॥

मूलम् - १०

उपत्यकामण्डलनिर्विशेषे देशे हि यस्मिन् मलयाचलस्य ।
उदेति मन्दं व्यजनानिलोऽपि चमत्कृतश्चन्दनसौरभेण ॥ १०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ११

पदेपदे चन्दनकाननत्थैः फणाधरैर्यत्र निपीयमानः ।
जातः प्रभूतोऽपि बहिः प्रसर्पन मन्दः किलैवं मलयानिलोऽभूत् ॥ ११॥

मूलम् - ११

पदेपदे चन्दनकाननत्थैः फणाधरैर्यत्र निपीयमानः ।
जातः प्रभूतोऽपि बहिः प्रसर्पन मन्दः किलैवं मलयानिलोऽभूत् ॥ ११॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १२

मन्दानिलं मन्मथमूलकन्दं यत्रोपयोक्तुं मुनयस्त्रसन्तः ।
वैयाघ्रचर्मव्यजनोपजातैर्वातैर्व्रतं केचन वर्तयन्ते ॥ १२॥

मूलम् - १२

मन्दानिलं मन्मथमूलकन्दं यत्रोपयोक्तुं मुनयस्त्रसन्तः ।
वैयाघ्रचर्मव्यजनोपजातैर्वातैर्व्रतं केचन वर्तयन्ते ॥ १२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १३

अयत्नलभ्यान्ययमद्भुतानि शरासकाण्डानि शरानसङ्ख्यान् ।
यत्रैव पश्यञ्जगदेकवीरः स्थिरं मनोजः शिबिरं चकार ॥ १३॥

मूलम् - १३

अयत्नलभ्यान्ययमद्भुतानि शरासकाण्डानि शरानसङ्ख्यान् ।
यत्रैव पश्यञ्जगदेकवीरः स्थिरं मनोजः शिबिरं चकार ॥ १३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १४

ताम्रातरङ्गानिलताडितासु माकन्दवाटीषु मनोजवीरे ।
यत्रावतीर्णे महता बलेन तद्बाहुगुप्तात्तरुणा रमन्ते ॥ १४॥

मूलम् - १४

ताम्रातरङ्गानिलताडितासु माकन्दवाटीषु मनोजवीरे ।
यत्रावतीर्णे महता बलेन तद्बाहुगुप्तात्तरुणा रमन्ते ॥ १४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १५

वर्षोपला यत्र हि मौक्तिकानि काष्ठानि गन्धद्रुमकाण्डखण्डाः ।
कस्तेन विस्पर्धितुमुत्सहेत देशः शिलाकण्टकपूरितोऽन्यः ॥ १५॥

मूलम् - १५

वर्षोपला यत्र हि मौक्तिकानि काष्ठानि गन्धद्रुमकाण्डखण्डाः ।
कस्तेन विस्पर्धितुमुत्सहेत देशः शिलाकण्टकपूरितोऽन्यः ॥ १५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १६

स्वर्गं नवं स्रष्टुमना मुनिः प्राक् ससर्ज यत्सम्मुखदेश एव ।
तन्मारुतस्पन्दनमात्रतोऽपि स्वर्भोगभाग्यं सुलभं विजानन् ॥ १६॥

मूलम् - १६

स्वर्गं नवं स्रष्टुमना मुनिः प्राक् ससर्ज यत्सम्मुखदेश एव ।
तन्मारुतस्पन्दनमात्रतोऽपि स्वर्भोगभाग्यं सुलभं विजानन् ॥ १६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १७

अन्या विशन्त्यः सरितः समुद्रमापूरयन्ते जलजन्तुभिः स्वैः ।
रत्नापगा यत्र तु सम्पतन्ती रत्नाकरत्वं रमणस्य दत्ते ॥ १७॥

मूलम् - १७

अन्या विशन्त्यः सरितः समुद्रमापूरयन्ते जलजन्तुभिः स्वैः ।
रत्नापगा यत्र तु सम्पतन्ती रत्नाकरत्वं रमणस्य दत्ते ॥ १७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १८

यत्सङ्गमादेव भवन्ति मुक्ताः सा जाह्नवी सर्वजनीनमेतत् ।
ततो विदुर्दक्षिणजाह्नवीति तादृग्विधां यत्र हि ताम्रपर्णीम् ॥ १८॥

मूलम् - १८

यत्सङ्गमादेव भवन्ति मुक्ताः सा जाह्नवी सर्वजनीनमेतत् ।
ततो विदुर्दक्षिणजाह्नवीति तादृग्विधां यत्र हि ताम्रपर्णीम् ॥ १८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - १९

दत्ते सुतां स्वामिव यां समस्तैरलङ्कृतां रनगणैरगस्त्यः ।
सरस्वते गोत्रैमहत्तराय यतो गृहीता हरिणापि वेदाः ॥ १९॥

मूलम् - १९

दत्ते सुतां स्वामिव यां समस्तैरलङ्कृतां रनगणैरगस्त्यः ।
सरस्वते गोत्रैमहत्तराय यतो गृहीता हरिणापि वेदाः ॥ १९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २०

अभ्यापतन्तीमनुवासरं यामगस्त्यगोत्रप्रभवेति सिन्धुः ।
विकीर्य पुष्पैरिव मौक्तिकौवैः प्रत्युद्व्रजन् प्रापयते किमन्तः ॥ २०॥

मूलम् - २०

अभ्यापतन्तीमनुवासरं यामगस्त्यगोत्रप्रभवेति सिन्धुः ।
विकीर्य पुष्पैरिव मौक्तिकौवैः प्रत्युद्व्रजन् प्रापयते किमन्तः ॥ २०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २१

स्रोतोमुखैरम्बुनिधिं प्रविष्टं स्विभावतः स्वादु यदीयमम्भः ।
निर्मथ्य लब्धं त्रिदशैः कदाचिदात्वाद्यतेऽद्यापि सुधा सुधेति ॥ २१॥

मूलम् - २१

स्रोतोमुखैरम्बुनिधिं प्रविष्टं स्विभावतः स्वादु यदीयमम्भः ।
निर्मथ्य लब्धं त्रिदशैः कदाचिदात्वाद्यतेऽद्यापि सुधा सुधेति ॥ २१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २२

क्षारोदकास्वादभवं विपाकमपाकरिष्यन्निव कुम्भजन्मा ।
जहाति शैलं मलयं न जातु पातुं प्रकृत्या मधुरं यदम्भः ॥ २२॥

मूलम् - २२

क्षारोदकास्वादभवं विपाकमपाकरिष्यन्निव कुम्भजन्मा ।
जहाति शैलं मलयं न जातु पातुं प्रकृत्या मधुरं यदम्भः ॥ २२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २३

यां सर्वरत्नैकखनिं विहाय गङ्गामधात् केन गुणेन शम्भुः ।
का प्रीतिरर्के सति कैतकेऽपि न हीश्वराः पर्यनुयोज्यशीलाः ॥ २३॥

मूलम् - २३

यां सर्वरत्नैकखनिं विहाय गङ्गामधात् केन गुणेन शम्भुः ।
का प्रीतिरर्के सति कैतकेऽपि न हीश्वराः पर्यनुयोज्यशीलाः ॥ २३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २४

वैदूर्यनीलोपलमौक्तिकानि यदादिमध्यान्तसमुद्भवानि ।
सा ताम्रपर्णी सरिदेव यत्र साधरणी काचन सारणीव ॥ २४॥

मूलम् - २४

वैदूर्यनीलोपलमौक्तिकानि यदादिमध्यान्तसमुद्भवानि ।
सा ताम्रपर्णी सरिदेव यत्र साधरणी काचन सारणीव ॥ २४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २५

तस्मिन् विशाले तरुणेन्दुमौलेरावासभूतं पदमद्भुतानाम् ।
वनं जगत्पावनमस्ति किञ्चिन्नीपद्रुमाणां निकषा वृषाद्रिम् ॥ २५॥

मूलम् - २५

तस्मिन् विशाले तरुणेन्दुमौलेरावासभूतं पदमद्भुतानाम् ।
वनं जगत्पावनमस्ति किञ्चिन्नीपद्रुमाणां निकषा वृषाद्रिम् ॥ २५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २६

अज्ञाततिग्मांशुकरावमर्शा छाया यदीया तमसां विहन्त्री ।
वातेरितं पुष्परजो यदीयं निश्शेषमुन्मार्ष्टि रजः प्रजानाम् ॥ २६॥

मूलम् - २६

अज्ञाततिग्मांशुकरावमर्शा छाया यदीया तमसां विहन्त्री ।
वातेरितं पुष्परजो यदीयं निश्शेषमुन्मार्ष्टि रजः प्रजानाम् ॥ २६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २७

अन्तनिलीनभ्रमरैः प्रसूनैराभाति यद् बद्धरजोभिरीषत् ।
सत्त्वेन निर्जित्य रजास्तमश्च सम्मूर्च्छितेनेव समन्ततोऽपि ॥ २७॥

मूलम् - २७

अन्तनिलीनभ्रमरैः प्रसूनैराभाति यद् बद्धरजोभिरीषत् ।
सत्त्वेन निर्जित्य रजास्तमश्च सम्मूर्च्छितेनेव समन्ततोऽपि ॥ २७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २८

यत्राभिषिञ्चान्ति मधु क्षरन्तो वृक्षा भुवं मूर्तिनिवाष्टमूर्तेः ।
झङ्कुर्वते कर्णरसायनानि सामानि गायन्त इव द्विरेफाः ॥ २८॥

मूलम् - २८

यत्राभिषिञ्चान्ति मधु क्षरन्तो वृक्षा भुवं मूर्तिनिवाष्टमूर्तेः ।
झङ्कुर्वते कर्णरसायनानि सामानि गायन्त इव द्विरेफाः ॥ २८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - २९

वक्राणि यस्मिन् मुनिपादपानामाभाति पुष्पाण्यतिनिर्मलानि ।
समाहृता मुक्तिजुषां प्रदातुं शशाङ्कखण्डा इव शङ्करेण ॥ २९॥

मूलम् - २९

वक्राणि यस्मिन् मुनिपादपानामाभाति पुष्पाण्यतिनिर्मलानि ।
समाहृता मुक्तिजुषां प्रदातुं शशाङ्कखण्डा इव शङ्करेण ॥ २९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३०

सम्पूर्यमाणात् प्रतिपौर्णमासं शाखाग्रसङ्घट्टनतोऽवधूतात् ।
मृगाङ्कबिम्बाद् गलिता इवोर्ष्यां मृगाः शतं यत्र परिभ्रमन्ति ॥ ३०॥

मूलम् - ३०

सम्पूर्यमाणात् प्रतिपौर्णमासं शाखाग्रसङ्घट्टनतोऽवधूतात् ।
मृगाङ्कबिम्बाद् गलिता इवोर्ष्यां मृगाः शतं यत्र परिभ्रमन्ति ॥ ३०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३१

प्रत्यर्थिनो यत्र महेश्वरस्य तत्तत्क्षणोदन्तविचारणाय ।
चारा नियुक्ता इव मन्मथेन चरन्ति भृङ्गाः सममन्यपुष्टैः ॥ ३१॥

मूलम् - ३१

प्रत्यर्थिनो यत्र महेश्वरस्य तत्तत्क्षणोदन्तविचारणाय ।
चारा नियुक्ता इव मन्मथेन चरन्ति भृङ्गाः सममन्यपुष्टैः ॥ ३१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३२

प्रागम्बयाथ प्रमथाधिपेनायध्यासिते यत्र कदम्बमूले ।
माकन्दजम्बूवटपादपानां मन्दाक्षमन्दानि कुलान्यभूवन् ॥ ३२॥

मूलम् - ३२

प्रागम्बयाथ प्रमथाधिपेनायध्यासिते यत्र कदम्बमूले ।
माकन्दजम्बूवटपादपानां मन्दाक्षमन्दानि कुलान्यभूवन् ॥ ३२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३३

शाखासु शाखासु फलानि यत्र भान्तीव नाना परमार्थतस्तु ।
सर्वागमानां फलम्भेकमेव सन्दृश्यते तच्च कदम्बमूले ॥ ३३॥

मूलम् - ३३

शाखासु शाखासु फलानि यत्र भान्तीव नाना परमार्थतस्तु ।
सर्वागमानां फलम्भेकमेव सन्दृश्यते तच्च कदम्बमूले ॥ ३३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३४

तृणीकृते यत्र वसद्भिरार्यैश्चराचरेऽस्मिन् पशवश्चरन्ति ।
वैकुण्ठवासोऽपि तृणीकृतस्तेर्न चेत् कुतोऽसौ हरिणादृतः स्यात् ॥ ३४॥

मूलम् - ३४

तृणीकृते यत्र वसद्भिरार्यैश्चराचरेऽस्मिन् पशवश्चरन्ति ।
वैकुण्ठवासोऽपि तृणीकृतस्तेर्न चेत् कुतोऽसौ हरिणादृतः स्यात् ॥ ३४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३५

पुष्पाय वृक्षाग्रपदाविरूढान् पुत्रान् मुनीनामुपलालयन्तः ।
व्याजेन देवास्तपसोऽभिसन्धिं पृच्छन्ति नित्यं परिशङ्कमानाः ॥ ३५॥

मूलम् - ३५

पुष्पाय वृक्षाग्रपदाविरूढान् पुत्रान् मुनीनामुपलालयन्तः ।
व्याजेन देवास्तपसोऽभिसन्धिं पृच्छन्ति नित्यं परिशङ्कमानाः ॥ ३५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३६

रोमाञ्चसान्द्रा इब कुग्मलौधैरुदश्रुपूर्णा इव शीथुवृष्ट्या ।
भस्मानुलिप्ता इव पुष्पधूल्या दृष्ट्वा मुनीन् यत्र भवन्ति नीपाः ॥ ३६॥

मूलम् - ३६

रोमाञ्चसान्द्रा इब कुग्मलौधैरुदश्रुपूर्णा इव शीथुवृष्ट्या ।
भस्मानुलिप्ता इव पुष्पधूल्या दृष्ट्वा मुनीन् यत्र भवन्ति नीपाः ॥ ३६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३७

यस्मिन् महेशानकराश्रयेण केनापि कुल्येन कृतावलम्बाः ।
मृगा निरातङ्कलवाश्चरन्ति मृगादनैः प्रत्युत सेव्यमानाः ॥ ३७॥

मूलम् - ३७

यस्मिन् महेशानकराश्रयेण केनापि कुल्येन कृतावलम्बाः ।
मृगा निरातङ्कलवाश्चरन्ति मृगादनैः प्रत्युत सेव्यमानाः ॥ ३७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३८

व्याहन्यमाना मृगयासु यस्मिन् व्याघ्राः शिवत्वं प्रतिपद्य सद्यः ।
अस्मत्कुलीनोऽसि महानसीति हन्तॄन्किरातानुपसान्त्वयन्ते ॥ ३८॥

मूलम् - ३८

व्याहन्यमाना मृगयासु यस्मिन् व्याघ्राः शिवत्वं प्रतिपद्य सद्यः ।
अस्मत्कुलीनोऽसि महानसीति हन्तॄन्किरातानुपसान्त्वयन्ते ॥ ३८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ३९

दृष्टेष्विवानुश्रविकेषु यस्मिन्धीरा वितृष्णा इति नाद्भुताय ।
स्वर्गाधिके धामनि संवसन्तः स्वर्ग्याणि कर्माणि किमाद्रियेरन् ॥ ३९ ॥

मूलम् - ३९

दृष्टेष्विवानुश्रविकेषु यस्मिन्धीरा वितृष्णा इति नाद्भुताय ।
स्वर्गाधिके धामनि संवसन्तः स्वर्ग्याणि कर्माणि किमाद्रियेरन् ॥ ३९ ॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४०

पाणौ मृगं पार्श्वतले किरातीं पर्यङ्कबन्धे च गजं महान्तम् ।
सम्मानयन्नेव चरत्यरण्ये पञ्चाननः कोऽप्यधुनापि या मन् ॥ ४०॥

मूलम् - ४०

पाणौ मृगं पार्श्वतले किरातीं पर्यङ्कबन्धे च गजं महान्तम् ।
सम्मानयन्नेव चरत्यरण्ये पञ्चाननः कोऽप्यधुनापि या मन् ॥ ४०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४१

यद् द्वादशान्तैकविभावनीयं त्रय्यन्तदृश्यं कथमस्तु तन्नः ।
इत्यध्यवस्यैव तदावसन्ति ब्रमर्षयः पाशुपता महान्तः ॥ ४१॥

मूलम् - ४१

यद् द्वादशान्तैकविभावनीयं त्रय्यन्तदृश्यं कथमस्तु तन्नः ।
इत्यध्यवस्यैव तदावसन्ति ब्रमर्षयः पाशुपता महान्तः ॥ ४१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४२

वल्ल्यो यदीयाः कठवल्लिकाद्याः शाखाश्च माध्यन्दिनकाण्वमुख्याः ।
सर्वागमस्तोममयस्य तत्य शक्नोति को वर्णयितुं प्रभावम् ॥ ४२॥

मूलम् - ४२

वल्ल्यो यदीयाः कठवल्लिकाद्याः शाखाश्च माध्यन्दिनकाण्वमुख्याः ।
सर्वागमस्तोममयस्य तत्य शक्नोति को वर्णयितुं प्रभावम् ॥ ४२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४३

तस्मिन् कदम्बद्रुममूलसीम्नि तपःपरीपाकफलं जनानाम् ।
आस्ते जगन्मङ्गलमङ्गजारेर्लिङ्गं दयाविग्रहवत्त्वलिङ्गम् ॥ ४३॥

मूलम् - ४३

तस्मिन् कदम्बद्रुममूलसीम्नि तपःपरीपाकफलं जनानाम् ।
आस्ते जगन्मङ्गलमङ्गजारेर्लिङ्गं दयाविग्रहवत्त्वलिङ्गम् ॥ ४३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४४

यद् गूहितं वाग्भिरकृत्रिमाभिर्यद् द्रष्टुकामा मुनयो यतन्ते ।
नाम्ना च रूपेण च सुन्दरं तत् प्रत्यक्षमास्ते प्रियकस्य मूले ॥ ४४॥

मूलम् - ४४

यद् गूहितं वाग्भिरकृत्रिमाभिर्यद् द्रष्टुकामा मुनयो यतन्ते ।
नाम्ना च रूपेण च सुन्दरं तत् प्रत्यक्षमास्ते प्रियकस्य मूले ॥ ४४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४५

पाण्ड्यार्पिता भात्यधुनापि यस्मिन्नृज्वायता वेत्रनिपातरेखा ।
नानारहस्यागमबोधनीयां नादात्मतामस्य विवृण्वतीव ॥ ४५॥

मूलम् - ४५

पाण्ड्यार्पिता भात्यधुनापि यस्मिन्नृज्वायता वेत्रनिपातरेखा ।
नानारहस्यागमबोधनीयां नादात्मतामस्य विवृण्वतीव ॥ ४५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४६

समस्तदिव्यागमसम्प्रतीते तारात्मके तत्र महेशलिङ्गे ।
अर्धेन्दुरर्धेन्दुतयैव दृष्टो बिन्दुस्तु सिन्धुः स्तिमिता जटाग्रे ॥ ४६॥

मूलम् - ४६

समस्तदिव्यागमसम्प्रतीते तारात्मके तत्र महेशलिङ्गे ।
अर्धेन्दुरर्धेन्दुतयैव दृष्टो बिन्दुस्तु सिन्धुः स्तिमिता जटाग्रे ॥ ४६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४७

मूलञ्च मौलिञ्च विवेत्तुकामौ यस्याक्रमेतां विधिरच्युतश्च ।
तन्मूलमेतत्तरुमूलगम्यं तन्मौलिरेतत्तरुमौलिवेद्यः ॥ ४७॥

मूलम् - ४७

मूलञ्च मौलिञ्च विवेत्तुकामौ यस्याक्रमेतां विधिरच्युतश्च ।
तन्मूलमेतत्तरुमूलगम्यं तन्मौलिरेतत्तरुमौलिवेद्यः ॥ ४७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४८

छन्नं प्रसूनैः स्नपितं मरन्दैरलङ्कृतं भोगिभिरापतद्भिः ।
इत्यं स्वयं पूजितमस्ति नित्यं स्वायम्भुव सुन्दरनाथलिङ्गम् ॥ ४८॥

मूलम् - ४८

छन्नं प्रसूनैः स्नपितं मरन्दैरलङ्कृतं भोगिभिरापतद्भिः ।
इत्यं स्वयं पूजितमस्ति नित्यं स्वायम्भुव सुन्दरनाथलिङ्गम् ॥ ४८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ४९

एक किल ब्रम यदद्वितीयं वक्तुं चतस्रः श्रुतयोऽपि नालम् ।
तादृग्विधान्येव भजन्ति तस्य ब्रह्माणि पञ्चावयवत्वमुद्राम् ॥ ४९॥

मूलम् - ४९

एक किल ब्रम यदद्वितीयं वक्तुं चतस्रः श्रुतयोऽपि नालम् ।
तादृग्विधान्येव भजन्ति तस्य ब्रह्माणि पञ्चावयवत्वमुद्राम् ॥ ४९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५०

तस्मिन्नहम्पूर्विकया विशद्भिरपान्तबन्धरधुनापि जीवैः ।
सम्बाधदुस्थैरजनिष्ट लिङ्गे सार्वत्रिकी दन्तुरतेति शङ्के ॥ ५०॥

मूलम् - ५०

तस्मिन्नहम्पूर्विकया विशद्भिरपान्तबन्धरधुनापि जीवैः ।
सम्बाधदुस्थैरजनिष्ट लिङ्गे सार्वत्रिकी दन्तुरतेति शङ्के ॥ ५०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५१

चिद्रूपमानन्दमयं च वेदाः शैवं वपुः शाश्वतमामनन्ति ।
दयामयं तेऽपि विदुर्न जातु दृष्टं तदत्रैव कदम्बमूले ॥ ५१॥

मूलम् - ५१

चिद्रूपमानन्दमयं च वेदाः शैवं वपुः शाश्वतमामनन्ति ।
दयामयं तेऽपि विदुर्न जातु दृष्टं तदत्रैव कदम्बमूले ॥ ५१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५२

गूढं भवामीत्यभिमानमात्रं गूढं परं ज्योतिरिदं कथं स्यात् ।
यन्मूर्धनि प्रत्युत चन्द्ररेखा तेनैव तत् प्रैक्षि कदम्बमूले ॥ ५२॥

मूलम् - ५२

गूढं भवामीत्यभिमानमात्रं गूढं परं ज्योतिरिदं कथं स्यात् ।
यन्मूर्धनि प्रत्युत चन्द्ररेखा तेनैव तत् प्रैक्षि कदम्बमूले ॥ ५२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५३

ख्याताः कला यद्यपि तत्र लिङ्गे पश्चैव सिद्धाः शिवशासनेषु ।
तथापि तेनाध्युषिते तु देशे कलाश्चतुःषष्टिरपि स्फुरन्ति ॥ ५३॥

मूलम् - ५३

ख्याताः कला यद्यपि तत्र लिङ्गे पश्चैव सिद्धाः शिवशासनेषु ।
तथापि तेनाध्युषिते तु देशे कलाश्चतुःषष्टिरपि स्फुरन्ति ॥ ५३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५४

कृष्णार्जुनाभ्यां परिपूज्य लिङ्गमासादिताः सिद्धय इत्यवेत्य ।
कस्तूरिकाभिर्घनसारकैश्च लिम्पन्ति लोकाः खलु लिङ्गमेतत् ॥ ५४॥

मूलम् - ५४

कृष्णार्जुनाभ्यां परिपूज्य लिङ्गमासादिताः सिद्धय इत्यवेत्य ।
कस्तूरिकाभिर्घनसारकैश्च लिम्पन्ति लोकाः खलु लिङ्गमेतत् ॥ ५४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५५

यत्पीठिकाधस्पदमात्रलग्ना वाणी बहिर्न क्रमते कथञ्चित् ।
तत् कारणेशत्रितयातिवर्ति लिङ्गं कया वर्णयितव्यमुक्त्या ॥ ५५॥

मूलम् - ५५

यत्पीठिकाधस्पदमात्रलग्ना वाणी बहिर्न क्रमते कथञ्चित् ।
तत् कारणेशत्रितयातिवर्ति लिङ्गं कया वर्णयितव्यमुक्त्या ॥ ५५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५६

सदाभिषिक्तं विबुधस्रवन्त्या सदा समभ्यर्चितमिन्दुना च ।
लिङ्गं तदैशं विजने वनेऽपि लोकत्रयक्षेमकरं बभूव ॥ ५६॥

मूलम् - ५६

सदाभिषिक्तं विबुधस्रवन्त्या सदा समभ्यर्चितमिन्दुना च ।
लिङ्गं तदैशं विजने वनेऽपि लोकत्रयक्षेमकरं बभूव ॥ ५६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५७

कूजत्सु वन्येषु विहङ्गमेषु गायत्यु चाखण्डलगायनेषु ।
प्रीतिं दधौ तुल्यवदेव देवः कस्तदृशा तेषु भवेद् विशेषः ॥ ५७॥

मूलम् - ५७

कूजत्सु वन्येषु विहङ्गमेषु गायत्यु चाखण्डलगायनेषु ।
प्रीतिं दधौ तुल्यवदेव देवः कस्तदृशा तेषु भवेद् विशेषः ॥ ५७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५८

विनोद्यते यः किल योगिवृर्न्दैविद्याधरैरप्सरसां गणैश्च ।
व्याधैर्मृगैः पक्षिभिरप्यरंस्त स देवदेवाश्चिरमत्र लिङ्गे ॥ ५८॥

मूलम् - ५८

विनोद्यते यः किल योगिवृर्न्दैविद्याधरैरप्सरसां गणैश्च ।
व्याधैर्मृगैः पक्षिभिरप्यरंस्त स देवदेवाश्चिरमत्र लिङ्गे ॥ ५८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ५९

अन्तर्हितावस्थितमत्र लिङ्गे तमारराधुस्तरवः प्रसूनैः ।
श‍ृङ्गारकण्डूयनतः कुरङ्गा निर्मोकपट्टार्पणतो भुजङ्गाः ॥ ५९॥

मूलम् - ५९

अन्तर्हितावस्थितमत्र लिङ्गे तमारराधुस्तरवः प्रसूनैः ।
श‍ृङ्गारकण्डूयनतः कुरङ्गा निर्मोकपट्टार्पणतो भुजङ्गाः ॥ ५९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६०

सन्ध्यासु सन्ध्यासु गणैरदृश्यैरारात्रिकं साधितमस्फुटं यत् ।
चक्रे जरज्जम्बुकवक्त्रलग्नैर्वलाद्भरेतज्ज्वलनैः प्रकाशम् ॥ ६०॥

मूलम् - ६०

सन्ध्यासु सन्ध्यासु गणैरदृश्यैरारात्रिकं साधितमस्फुटं यत् ।
चक्रे जरज्जम्बुकवक्त्रलग्नैर्वलाद्भरेतज्ज्वलनैः प्रकाशम् ॥ ६०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६१

वन्यद्विपेष्वन्यतमो गणेशो व्याधार्भकेष्वेकतमः कुमारः ।
साऽप्यादिशक्तिः शबरीषु कापि भूत्वा विजह्रुः सविधे पुरारेः ॥ ६१॥

मूलम् - ६१

वन्यद्विपेष्वन्यतमो गणेशो व्याधार्भकेष्वेकतमः कुमारः ।
साऽप्यादिशक्तिः शबरीषु कापि भूत्वा विजह्रुः सविधे पुरारेः ॥ ६१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६२

इत्थं परिभ्राम्यति कालचक्रे प्रणश्यति प्रोद्यति च प्रपञ्चे ।
देवेषु योगिष्वपि केऽपि केऽपि शनैरबुध्यन्त रहस्यमेतत् ॥ ६२॥

मूलम् - ६२

इत्थं परिभ्राम्यति कालचक्रे प्रणश्यति प्रोद्यति च प्रपञ्चे ।
देवेषु योगिष्वपि केऽपि केऽपि शनैरबुध्यन्त रहस्यमेतत् ॥ ६२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६३

प्रत्यग्दृशा प्राक्तनपुण्ययोगादाप्तोपदेशैरनुमानतश्च ।
क्रमाद् द्युलोके बहलीबभूव कदम्बकान्तारकथाप्रसङ्गः ॥ ६३॥

मूलम् - ६३

प्रत्यग्दृशा प्राक्तनपुण्ययोगादाप्तोपदेशैरनुमानतश्च ।
क्रमाद् द्युलोके बहलीबभूव कदम्बकान्तारकथाप्रसङ्गः ॥ ६३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६४

दूरात् प्रणेमुः कतिचिद् वनं तदारात् परे नीपतरूनपश्यन् ।
विचिक्युरेके तदनुप्रविश्य धन्याः परे तद् ददृशुश्च लिङ्गम् ॥ ६४॥

मूलम् - ६४

दूरात् प्रणेमुः कतिचिद् वनं तदारात् परे नीपतरूनपश्यन् ।
विचिक्युरेके तदनुप्रविश्य धन्याः परे तद् ददृशुश्च लिङ्गम् ॥ ६४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६५

आनन्दजैरश्रुभिरभ्यापेञ्चन्नानर्चुरप्यक्षिभिरेव फुल्लैः ।
न्यवेदयन्तापि निकामधौतमात्मानमानन्दसुधाप्लुतं ते ॥ ६५॥

मूलम् - ६५

आनन्दजैरश्रुभिरभ्यापेञ्चन्नानर्चुरप्यक्षिभिरेव फुल्लैः ।
न्यवेदयन्तापि निकामधौतमात्मानमानन्दसुधाप्लुतं ते ॥ ६५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६६

गृहत्सु युप्मास्वपि गूढमेतद्रहस्यमद्राक्ष्म वयं किलेति ।
अनुश्रवान् केचिदुपालभन्त केचिद्विधिं केऽपि शिलादसूनुम् ॥ ६६॥

मूलम् - ६६

गृहत्सु युप्मास्वपि गूढमेतद्रहस्यमद्राक्ष्म वयं किलेति ।
अनुश्रवान् केचिदुपालभन्त केचिद्विधिं केऽपि शिलादसूनुम् ॥ ६६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६७

वागीश्वरा वाग्भिरपूजयन्त ध्यानाध्वनीना हृदि दध्युरेनम् ।
बाह्यार्चनामात्रपरायणास्तु सामग्र्यलाभादलभन्त खेदम् ॥ ६७॥

मूलम् - ६७

वागीश्वरा वाग्भिरपूजयन्त ध्यानाध्वनीना हृदि दध्युरेनम् ।
बाह्यार्चनामात्रपरायणास्तु सामग्र्यलाभादलभन्त खेदम् ॥ ६७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६८

अभ्रापगावारिभिरभ्यषिञ्चन् सुधान्धसः सुन्दरनाथलिङ्गम् ।
तत्रासमर्था मुनयो महीस्थास्तस्तम्भिरे केवलमश्रुपूर्णाः ॥ ६८॥

मूलम् - ६८

अभ्रापगावारिभिरभ्यषिञ्चन् सुधान्धसः सुन्दरनाथलिङ्गम् ।
तत्रासमर्था मुनयो महीस्थास्तस्तम्भिरे केवलमश्रुपूर्णाः ॥ ६८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ६९

आलक्ष्य पूजाव्यवसायमेषामपामभावात् परमं च खेदम् ।
दीनानुकम्पानिधिरिन्दुमौलिर्दिव्यं सरस्तत्र विधातुमैच्छत् ॥ ६९॥

मूलम् - ६९

आलक्ष्य पूजाव्यवसायमेषामपामभावात् परमं च खेदम् ।
दीनानुकम्पानिधिरिन्दुमौलिर्दिव्यं सरस्तत्र विधातुमैच्छत् ॥ ६९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७०

स दक्षिणत्यां दिशि बाणपाते सरो विधात्यन्नमृतांशुमौलिः ।
सकृद्विलासादिव निर्बिभेद तीक्ष्णेन भूमि त्रिशिखाञ्चलेन ॥ ७०॥

मूलम् - ७०

स दक्षिणत्यां दिशि बाणपाते सरो विधात्यन्नमृतांशुमौलिः ।
सकृद्विलासादिव निर्बिभेद तीक्ष्णेन भूमि त्रिशिखाञ्चलेन ॥ ७०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७१

आविध्य शूलं भुवि सद्य एव पादाङ्गदं पश्यति सुन्दरेशे ।
भक्तत्य ते न क्षतिरस्ति जातु शेषः सुखोत्याह सुता हिमाद्रेः ॥ ७१॥

मूलम् - ७१

आविध्य शूलं भुवि सद्य एव पादाङ्गदं पश्यति सुन्दरेशे ।
भक्तत्य ते न क्षतिरस्ति जातु शेषः सुखोत्याह सुता हिमाद्रेः ॥ ७१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७२

आविध्यमानात् त्रिशिखाभिघातैरधःकपालाज्जगदण्डभित्तेः ।
अम्भो यदण्डावरणायितं तदुद्बुद्बुदं तत्क्षणमुद्बभूव ॥ ७२॥

मूलम् - ७२

आविध्यमानात् त्रिशिखाभिघातैरधःकपालाज्जगदण्डभित्तेः ।
अम्भो यदण्डावरणायितं तदुद्बुद्बुदं तत्क्षणमुद्बभूव ॥ ७२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७३

त्रैविक्रमे कर्मणि शाहिणापि प्रवर्तितं यत् किंल पूर्वमम्भः ।
अधोगतिं प्राप तदेव लेभे शिवास्त्रयोगाद् गतिमित्थमूर्ध्वाम् ॥ ७३॥

मूलम् - ७३

त्रैविक्रमे कर्मणि शाहिणापि प्रवर्तितं यत् किंल पूर्वमम्भः ।
अधोगतिं प्राप तदेव लेभे शिवास्त्रयोगाद् गतिमित्थमूर्ध्वाम् ॥ ७३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७४

दिदृक्षमाणेन महाद्भुतं तच्छिवेन यावन्नमितो न मौलिः ।
तावत् सरस्तकृतमुत्तरङ्गं ततः स्रवन्त्या विबुधस्रवत्या ॥ ७४॥

मूलम् - ७४

दिदृक्षमाणेन महाद्भुतं तच्छिवेन यावन्नमितो न मौलिः ।
तावत् सरस्तकृतमुत्तरङ्गं ततः स्रवन्त्या विबुधस्रवत्या ॥ ७४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७५

सरस्त्रिशूलप्रभवं पुरारेस्तथात्यगाधं तदभूत् क्षणेन ।
यथात्र देवोऽवतरन् प्लवेत त्रिविक्रमः क्रान्तजगत्रयोऽपि ॥ ७५॥

मूलम् - ७५

सरस्त्रिशूलप्रभवं पुरारेस्तथात्यगाधं तदभूत् क्षणेन ।
यथात्र देवोऽवतरन् प्लवेत त्रिविक्रमः क्रान्तजगत्रयोऽपि ॥ ७५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७६

नौर्वान्न रामान्न च कुम्भणेनेर्यस्यास्ति भीतिस्तदवेक्ष्य तीर्थम् ।
आश्वासमाजग्मतुरर्णवस्थौ शश्वत्तमौ तावपि कूर्ममीनौ ॥ ७६॥

मूलम् - ७६

नौर्वान्न रामान्न च कुम्भणेनेर्यस्यास्ति भीतिस्तदवेक्ष्य तीर्थम् ।
आश्वासमाजग्मतुरर्णवस्थौ शश्वत्तमौ तावपि कूर्ममीनौ ॥ ७६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७७

आविर्भवन्तीः सलिले समन्तादम्भोजिनीरुत्पलिनश्चि तस्मिन् ।
दृशौ पिबन्त्यौ परमस्य धाम्नः प्रीतिं परां प्रापतुरर्कचन्द्रौ ॥ ७७॥

मूलम् - ७७

आविर्भवन्तीः सलिले समन्तादम्भोजिनीरुत्पलिनश्चि तस्मिन् ।
दृशौ पिबन्त्यौ परमस्य धाम्नः प्रीतिं परां प्रापतुरर्कचन्द्रौ ॥ ७७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७८

त्रैगुण्यरूपं त्रिशिखं हि शम्भोर्धीरा जगत्कारणमामनन्ति ।
तत्सम्प्रसूतेऽपि सरस्यमुष्मिन् का हेतुचिन्ता कमलोत्पलानाम् ॥ ७८॥

मूलम् - ७८

त्रैगुण्यरूपं त्रिशिखं हि शम्भोर्धीरा जगत्कारणमामनन्ति ।
तत्सम्प्रसूतेऽपि सरस्यमुष्मिन् का हेतुचिन्ता कमलोत्पलानाम् ॥ ७८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ७९

शैवालनीलं बहिरम्बुजाभमन्तर्घटैरुद्ध्रियमाणमच्छम् ।
त्रैगुण्यरूपं त्रिशिखोद्भवं तदम्भो निजान् हेतुगुणान् व्यनक्ति ॥ ७९॥

मूलम् - ७९

शैवालनीलं बहिरम्बुजाभमन्तर्घटैरुद्ध्रियमाणमच्छम् ।
त्रैगुण्यरूपं त्रिशिखोद्भवं तदम्भो निजान् हेतुगुणान् व्यनक्ति ॥ ७९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८०

प्राचीनमब्जं परिहृत्य सद्यो जग्राह भानुर्जलजं तदीयम् ।
अत्रैव लक्ष्मीः स्थितिमाबबन्ध चतुर्मुखोऽतश्चकमे प्रसूतिम् ॥ ८०॥

मूलम् - ८०

प्राचीनमब्जं परिहृत्य सद्यो जग्राह भानुर्जलजं तदीयम् ।
अत्रैव लक्ष्मीः स्थितिमाबबन्ध चतुर्मुखोऽतश्चकमे प्रसूतिम् ॥ ८०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८१

आचामत स्वात सरस्यमुष्मिन्नत्याम्भसा मामभिषिञ्चतेति ।
देवान् महर्षीनपि चान्वगृह्णाद् वाचा भगिन्या विभुरागमानाम् ॥ ८१॥

मूलम् - ८१

आचामत स्वात सरस्यमुष्मिन्नत्याम्भसा मामभिषिञ्चतेति ।
देवान् महर्षीनपि चान्वगृह्णाद् वाचा भगिन्या विभुरागमानाम् ॥ ८१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः - ८२

खातं शूलशिखाञ्चलेन सलिलैः पूतं जटातीर्थजैः
प्रत्यक्षेण च शाम्भवेन विधिना प्राप्तं परां ग्राह्यताम् ।
तीर्थं तत् प्रतिपद्य तापसगणा भागीरथी तत्यजु-
र्मन्दं चादरमादधुः सुरगणा मन्दाकिनीस्रोतसि ॥ ८२॥

मूलम् - ८२

खातं शूलशिखाञ्चलेन सलिलैः पूतं जटातीर्थजैः
प्रत्यक्षेण च शाम्भवेन विधिना प्राप्तं परां ग्राह्यताम् ।
तीर्थं तत् प्रतिपद्य तापसगणा भागीरथी तत्यजु-
र्मन्दं चादरमादधुः सुरगणा मन्दाकिनीस्रोतसि ॥ ८२॥

इति महाकविश्रीनीलकण्ठदीक्षितप्रणीते शिवलीलार्गवे द्वितीयः सर्गः ।