पुराणे विश्वासटिप्पन्यः

{अथ षडशीत्यधिकद्विशततमो ऽध्यायः}

विश्वास-प्रस्तुतिः

गजचिकित्सा

पालकाप्य उवाच¹
गजलक्ष्म चिकित्साञ्च लोमपाद यदामि ते ।
दीर्घहस्ता महोच्छ्वासाः प्रसस्तास्ते महिष्णवः ॥००१॥

मूलम्

गजचिकित्सा

विश्वास-प्रस्तुतिः

विंशत्यष्टादशनखाः शीतकालमदाश् च ये ।
दक्षिणञ्चोन्नतन्दन्तं वृंहितं जलदोपमं ॥००२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कर्णौर् च विपूलौ येषां सूक्ष्मविन्द्वन्वितत्वचौ ।
ते धार्या न तथा धार्या वामना ये च सङ्कुशाः² ॥००३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हस्तिन्यः पार्श्वगर्भिण्यो च मूढा मतङ्गजाः ।
वर्णं सत्वं बलं रूपं कान्तिः संहननञ्जवः ॥००४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सप्तस्थितो गजश्चेदृक् सङ्ग्रामेरीञ्जयेत्स च ।
कुञ्जराः परमा शोभा शिविरस्य बलस्य च ॥००५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

आयत्तं कुञ्जरैश् चैव विजयं पृथिवीक्षितां ।
पाकलेषु च सर्वेषु कर्तव्यमनुवासनं ॥००६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

घृततैलपरीपाकं स्थानं वातविवर्जितं ।
स्कन्धेषु च क्रिया कर्या तथा पालकवन्नृपाः ॥००७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गोमूत्रं पाण्डुरोगेषु रजनीभ्यां घृतन्द्विज ।
आनाहे तैलसिक्तस्य निषेकस्तस्य शस्यते ॥००८॥

मूलम्

लवणैः पञ्चभिर्मश्रा प्रतिपानाय वारुणी ।

:न्

[[६१]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

विडङ्गत्रिफलाव्योषसैन्धवैः कवलान् कृतान् ॥००९॥

मूलम्

विडङ्गत्रिफलाव्योषसैन्धवैः कवलान् कृतान् ॥००९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूर्छासु भोजयेन्नागं क्षौद्रन्तोयञ्च पाययेत् ।
अग्यङ्गः शिरसः शूले नस्यञ्चैव प्रशस्यते ॥०१०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नागानां स्नेहपुटकः पादरोगानुपक्रमेत् ।
पश्चात् कल्ककषायेण शोधनञ्च विधीयते ॥०११॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शिखितित्तिरिलावानां पिप्पलीमरिचान्वितैः ।
रसैः सम्भोजयेन्नगं वेपथुर्यस्य जायते ॥०१२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

बालबिल्वं तथा लोध्रं धातकी सितया सह ।
अतीसारविनाशाय पिण्डीं भुञ्जीत कुञ्जरः ॥०१३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

नस्यं करग्रहे देयं घृतं लयणसंयुतम् ।
मागधीनागराजाजीयवागूर्मुस्तसाधिता ॥०१४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्कर्णके तु दातव्या वाराहञ्च तथा रसम् ।
दशमूलकुलत्थाम्लकाकमाचीविपाचितम् ॥०१५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तैलमूषणसंयुक्तं गलग्रहगदापहम् ।
अष्टभिर्लवणैः पिष्ठैः प्रसन्नाः पाययेद्घृतम् ॥०१६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मूत्रभङ्गे ऽथ वा वीजं क्वथितं त्रपूषस्य च ।
त्वग्दोषेषु पिवेन्निम्बं वृषं वा क्वथितं द्विपः ॥०१७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

गवां मूत्रं विडङ्गानि कृमिकोष्ठेषु शस्यते ।
शृङ्गवेरकणाद्राक्षाशर्कराभिः शृतं पयः ॥०१८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

क्षतक्षयकरं पानं तथा मांसरसः शुभः ।
मुद्गोदनं व्योषयुतमरुचौ तु प्रशस्यते ॥०१९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

त्रिवृद्व्योषाग्निदन्त्यर्कश्यामाक्षीरेभपिप्पली ।
एतैर् गुल्महरः स्नेहः कृतश् चैव तथापरः ॥०२०॥

मूलम्

[[६२]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

भेदनद्रावणाभ्यङ्गस्नेहपानानुवासनैः ।
सर्वानेव समुत्पन्नन् विद्रवान् समुपाहरेत् ॥०२१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यष्टिकं मुद्गसूपेन¹ शारदेन तथा पिवेत् ।
बालबिल्वैस् तथा लेपः फटुरोगेषु शस्यते ॥०२२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विडङ्गेन्द्रयवौ हिङ्गु सरलं रजनीद्वयम् ।
पूर्वाह्णे पाययेत् पिण्डान् सर्वशूलोपशान्तये ॥०२३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

प्रधानभोजने तेषां यष्टिकव्रीहिशालयः ।
मध्यमौ यवगोधूमौ शेषा दन्तिनि चाधमाः ॥०२४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

यवश् चैव तथैवेक्षुर्नागानां बलवर्धनः ।
नागानां यवसं शुष्कं तथा धातुप्रकोपणं ॥०२५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मदक्षिणस्य नागस्य पयःपानं प्रशस्यते ।
दीपनीयैस् तथा द्रव्यैः शृतो मांसरसः शुभः ॥०२६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

वायसः कुक्कुरश्चोभौ काकोलूककुलो हरिः ।
भवेत् क्षौद्रेण संयुक्तः पिण्डो युद्धे महापदि² ॥०२७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

कटुमत्स्यविडङ्गानि क्षारः कोषातकी पयः ।
हरिद्रा चेति धूपोयं कुञ्जरस्य जयावहः ॥०२८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पिप्पलीतण्डुलास्तैलं माध्वीकं माक्षिकम् तथा ।
नेत्रयोः परिषेकोयं दीपनीयः प्रशस्यते ॥०२९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

पूरीषञ्चटकायाश् च तथा पारावतस्य च ।
क्षीरवृक्षकरीषाश् च³ प्रसन्नयेष्टमञ्जनं ॥०३०॥

मूलम्

:न्

[[६३]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनेनाञ्जितनेत्रस्तु करोति कदनं रणे ।
उत्पलानि च नीलानि सुस्तन्तगरमेव च ॥०३१॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तण्डुलोदकपिष्टानि नेत्रनिर्वापनं परम् ।
नखवृद्धौ नखच्छेदस्तैलसेकश् च मास्यपि ॥०३२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

शय्यास्थानं भवेच्चास्य करीषैः पांशुभिस् तथा ।
शरन्निदाघयोः सेकः सर्पिषा च तथेष्यते ॥०३३॥

मूलम्

{इत्य् आग्नेये महापुराणे गजचिकित्सा नाम षडशीत्यधिकद्विशततमो ऽध्यायः }

धन्वन्तरिरुवाचेति ञ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
मर्दना इति ञ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
क्षीरवृक्षकरीराश्चेति ञ॥ ↩︎ ↩︎