२३९ द्वादशराजमण्डलानि सन्धिविग्रहादयश् च

{अथोनचत्वारिंशदधिकद्विशततमो ऽध्यायः}

विश्वास-प्रस्तुतिः

षाड्गुण्यं

राम उवाच
मण्डलं चिन्तयेत् मुख्यं राजा द्वादशराजकं ।
अरिर्मित्रमरेर्मित्रं मित्रमित्रमतः परं ॥००१॥

मूलम्

षाड्गुण्यं

राम उवाच
मण्डलं चिन्तयेत् मुख्यं राजा द्वादशराजकं ।
अरिर्मित्रमरेर्मित्रं मित्रमित्रमतः परं ॥००१॥

:न्

[[३६६]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

तथारिमित्रमित्रञ्च विजिगीषोः पुरः स्मृताः1
पार्ष्णिग्राहः स्मृतः पश्चादाक्रन्दस्तदनन्तरं ॥००२॥

मूलम्

तथारिमित्रमित्रञ्च विजिगीषोः पुरः स्मृताः1
पार्ष्णिग्राहः स्मृतः पश्चादाक्रन्दस्तदनन्तरं ॥००२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आसारावनयोश् चैवं विजगीषाश् च मण्डलं ।
अरेश् च विजिगीषोश् च मध्यमो भूम्यनन्तरः ॥००३॥

मूलम्

आसारावनयोश् चैवं विजगीषाश् च मण्डलं ।
अरेश् च विजिगीषोश् च मध्यमो भूम्यनन्तरः ॥००३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुग्रहे संहतयोर् निग्रहे व्यस्तयोः प्रभुः ।
मण्डलाद्वहिरेतेषामुदासीनो बलाधिकः ॥००४॥

मूलम्

अनुग्रहे संहतयोर् निग्रहे व्यस्तयोः प्रभुः ।
मण्डलाद्वहिरेतेषामुदासीनो बलाधिकः ॥००४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अनुग्रहे संहतानां व्यस्तानां च बुधे प्रभुः ।
सन्धिञ्च विग्रहं यानमासानदि वदामि ते ॥००५॥

मूलम्

अनुग्रहे संहतानां व्यस्तानां च बुधे प्रभुः ।
सन्धिञ्च विग्रहं यानमासानदि वदामि ते ॥००५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

बलवद्विग्रहीतेन सन्धिं कुर्याच्छिवाय च ।
कपाल उपहारश् च सन्तानः सङ्गतस् तथा ॥००६॥

मूलम्

बलवद्विग्रहीतेन सन्धिं कुर्याच्छिवाय च ।
कपाल उपहारश् च सन्तानः सङ्गतस् तथा ॥००६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपन्यासः प्रतीकारः संयोगः पुरुषान्तरः ।
अदृष्टनर आदिष्ट आत्मापि स उपग्रहः ॥००७॥

मूलम्

उपन्यासः प्रतीकारः संयोगः पुरुषान्तरः ।
अदृष्टनर आदिष्ट आत्मापि स उपग्रहः ॥००७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

परिक्रमस् तथा छिन्नस् तथा च परदूषणं ।
स्कन्धोपयेयः सन्धिश् च सन्धयः षोडशेरिताः ॥००८॥

मूलम्

परिक्रमस् तथा छिन्नस् तथा च परदूषणं ।
स्कन्धोपयेयः सन्धिश् च सन्धयः षोडशेरिताः ॥००८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

परस्परोपकारश् च मैत्रः सम्बन्धकस् तथा2
उपहाराश् च चत्वारस्तेषु मुख्याश् च सन्धयः ॥००९॥

मूलम्

परस्परोपकारश् च मैत्रः सम्बन्धकस् तथा2
उपहाराश् च चत्वारस्तेषु मुख्याश् च सन्धयः ॥००९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

बालो वृद्धो दीर्घरोगस् तथा बन्धुवहिष्कृतः ।
मौरुको भीरुकजनो लुब्धो लुब्धजनस् तथा ॥०१०॥

मूलम्

बालो वृद्धो दीर्घरोगस् तथा बन्धुवहिष्कृतः ।
मौरुको भीरुकजनो लुब्धो लुब्धजनस् तथा ॥०१०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विरक्तप्रकृतिश् चैव विषयेष्वतिशक्तिमान् ।
अनेकचित्तमन्त्रश् च देवब्राह्मणनिन्दकः ॥०११॥

मूलम्

विरक्तप्रकृतिश् चैव विषयेष्वतिशक्तिमान् ।
अनेकचित्तमन्त्रश् च देवब्राह्मणनिन्दकः ॥०११॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दैवोपहतकश् चैव दैवनिन्दक एव च ।
दुर्भिक्षव्यसनोपेतो बलव्यसनसङ्कुलः ॥०१२॥

मूलम्

दैवोपहतकश् चैव दैवनिन्दक एव च ।
दुर्भिक्षव्यसनोपेतो बलव्यसनसङ्कुलः ॥०१२॥

:न्

[[३६७]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्वदेशस्थो बहुरिपुर्मुक्तः कालेन यश् च ह ।
सत्यधर्मव्यपेतश् च विंशतिः पुरुषा अमी ॥०१३॥

मूलम्

स्वदेशस्थो बहुरिपुर्मुक्तः कालेन यश् च ह ।
सत्यधर्मव्यपेतश् च विंशतिः पुरुषा अमी ॥०१३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

एर्तैः सन्धिं न कुर्वीत विगृह्णीयात्तु केबलं ।
परस्परापकारेण पुंसां भवति विग्रहः ॥०१४॥

मूलम्

एर्तैः सन्धिं न कुर्वीत विगृह्णीयात्तु केबलं ।
परस्परापकारेण पुंसां भवति विग्रहः ॥०१४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आत्मनो ऽभ्युदयाकाङ्क्षी पीड्यमानः परेण वा ।
देशकालबलोपेतः प्रारभेतेह विग्रहं1 ॥०१५॥

मूलम्

आत्मनो ऽभ्युदयाकाङ्क्षी पीड्यमानः परेण वा ।
देशकालबलोपेतः प्रारभेतेह विग्रहं1 ॥०१५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

राज्यस्त्रीस्थानदेशानां ज्ञानस्य च बलस्य च ।
अपहारी2 मदो मानः पीडा वैषयिकी तथा ॥०१६॥

मूलम्

राज्यस्त्रीस्थानदेशानां ज्ञानस्य च बलस्य च ।
अपहारी2 मदो मानः पीडा वैषयिकी तथा ॥०१६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ज्ञानात्मशक्तिधर्माणां3 विघातो दैवमेव च ।
मित्रार्थञ्चापमानश् च तथा बन्धुविनाशनं ॥०१७॥

मूलम्

ज्ञानात्मशक्तिधर्माणां3 विघातो दैवमेव च ।
मित्रार्थञ्चापमानश् च तथा बन्धुविनाशनं ॥०१७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

भूतानुग्रहविच्छेदस् तथा मण्डलदूषणं ।
एकार्थाभिनिवेशत्वमिति विग्रहयोनयः ॥०१८॥

मूलम्

भूतानुग्रहविच्छेदस् तथा मण्डलदूषणं ।
एकार्थाभिनिवेशत्वमिति विग्रहयोनयः ॥०१८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सापत्न्यं वास्तुजं स्त्रीजं वाग्जातमपराधजं ।
वैरं पञ्चविधं प्रोक्तं साधनैः प्रशमन्नयेत् ॥०१९॥

मूलम्

सापत्न्यं वास्तुजं स्त्रीजं वाग्जातमपराधजं ।
वैरं पञ्चविधं प्रोक्तं साधनैः प्रशमन्नयेत् ॥०१९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

किञ्चित्फलं निष्फलं वा सन्दिग्धफलमेव च ।
तदात्वे दोषजननमायत्याञ्चैव निष्फलं ॥०२०॥

मूलम्

किञ्चित्फलं निष्फलं वा सन्दिग्धफलमेव च ।
तदात्वे दोषजननमायत्याञ्चैव निष्फलं ॥०२०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आयत्याञ्च तदात्वे च दोषसञ्जननं तथा ।
अपरिज्ञातवीर्येण परेण स्तोभितो ऽपि वा ॥०२१॥

मूलम्

आयत्याञ्च तदात्वे च दोषसञ्जननं तथा ।
अपरिज्ञातवीर्येण परेण स्तोभितो ऽपि वा ॥०२१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

परार्थं स्त्रीनिमित्तञ्च दीर्घकालं द्विजैः सह ।
अकालदैवयुक्तेन बलोद्धतसखेन च ॥०२२॥

मूलम्

परार्थं स्त्रीनिमित्तञ्च दीर्घकालं द्विजैः सह ।
अकालदैवयुक्तेन बलोद्धतसखेन च ॥०२२॥

:न्

[[३६८]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

तदात्वे फलसंयुक्तमायत्यां फलवर्जितं ।
आयत्यां फलसंयुक्तं तदात्वे निष्फलं तथा ॥०२३॥

मूलम्

तदात्वे फलसंयुक्तमायत्यां फलवर्जितं ।
आयत्यां फलसंयुक्तं तदात्वे निष्फलं तथा ॥०२३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इतीमं षोडशविधन्नकुर्यादेव विग्रहं ।
तदात्वायतिसंशुद्धं कर्म राजा सदाचरेत् ॥०२४॥

मूलम्

इतीमं षोडशविधन्नकुर्यादेव विग्रहं ।
तदात्वायतिसंशुद्धं कर्म राजा सदाचरेत् ॥०२४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

हृष्टं पुष्टं बलं मत्वा गृह्णीयाद्विपरीतकं ।
मित्रमाक्रन्द आसारो यदा स्युर्दृढभक्तयः ॥०२५॥

मूलम्

हृष्टं पुष्टं बलं मत्वा गृह्णीयाद्विपरीतकं ।
मित्रमाक्रन्द आसारो यदा स्युर्दृढभक्तयः ॥०२५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

परस्य विपरीतञ्च तदा विग्रहमाचरेत् ।
विगृह्य सन्धाय तथा सम्भूयाथ प्रसङ्गतः ॥०२६॥

मूलम्

परस्य विपरीतञ्च तदा विग्रहमाचरेत् ।
विगृह्य सन्धाय तथा सम्भूयाथ प्रसङ्गतः ॥०२६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

उपेक्षया च निपुणैर् यानं पञ्चविधं स्मृतं ।
परस्परस्य सामर्थ्यविघातादासनं स्मृतं ॥०२७॥

मूलम्

उपेक्षया च निपुणैर् यानं पञ्चविधं स्मृतं ।
परस्परस्य सामर्थ्यविघातादासनं स्मृतं ॥०२७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

अरेश् च विजगीषोश् च यानवत् पञ्चधा स्मृतम् ।
बलिनीर्द्विषतोर्मध्ये वाचात्मानं समर्पयन् ॥०२८॥

मूलम्

अरेश् च विजगीषोश् च यानवत् पञ्चधा स्मृतम् ।
बलिनीर्द्विषतोर्मध्ये वाचात्मानं समर्पयन् ॥०२८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

द्वैधीभावेन तिष्ठेत काकाक्षिवदलक्षितः ।
उभयोरपि सम्पाते सेवेत बलवत्तरं ॥०२९॥

मूलम्

द्वैधीभावेन तिष्ठेत काकाक्षिवदलक्षितः ।
उभयोरपि सम्पाते सेवेत बलवत्तरं ॥०२९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यदा द्वावपि नेच्छेतां संश्लेषं जातसंविदौ ।
तदोपसर्पेत्तच्छत्रुमधिकं वा स्वयं व्रजेत्1 ॥०३०॥

मूलम्

यदा द्वावपि नेच्छेतां संश्लेषं जातसंविदौ ।
तदोपसर्पेत्तच्छत्रुमधिकं वा स्वयं व्रजेत्1 ॥०३०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

उच्छिद्यमानो बलिना निरुपायप्रतिक्रियः ।
कुलोद्धतं सत्यमार्यमासेवेत बलोत्कटं2 ॥०३१॥

मूलम्

उच्छिद्यमानो बलिना निरुपायप्रतिक्रियः ।
कुलोद्धतं सत्यमार्यमासेवेत बलोत्कटं2 ॥०३१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तद्दर्शनोपास्तिकता नित्यन्तद्भावभाविता ।
तत्कारितप्रश्रियता वृत्तं संश्रयिणः श्रुतं ॥०३२॥

मूलम्

तद्दर्शनोपास्तिकता नित्यन्तद्भावभाविता ।
तत्कारितप्रश्रियता वृत्तं संश्रयिणः श्रुतं ॥०३२॥

{इत्य् आग्नेये महापुराणे षाड्गुण्यं नाम एकोनचत्वार्तिंशदधिकद्विशततमो ऽध्यायः ॥ }

:न्

[[३६९]]


  1. राज्यं राष्ट्रञ्चेति ख॥ , छ॥ , ञ॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. लक्षयेदिति ञ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  3. ज्ञानार्थशक्तिधर्माणामिति ञ॥ ↩︎ ↩︎