१६७ अयुतलक्षकोटिहोमाः

{अथ सप्तषष्ट्यधिकशततमो ऽध्यायः ॥ }

विश्वास-प्रस्तुतिः

अयुतलक्षकोटिहोमाः

अग्निर् उवाच
श्रीशान्तिविजयाद्यर्थं ग्रहयज्ञं पुनर्वदे ।
ग्रहयज्ञो ऽयुतहोमलक्षकोट्यात्मकस्त्रिधा ॥००१॥

मूलम्

अयुतलक्षकोटिहोमाः

अग्निर् उवाच
श्रीशान्तिविजयाद्यर्थं ग्रहयज्ञं पुनर्वदे ।
ग्रहयज्ञो ऽयुतहोमलक्षकोट्यात्मकस्त्रिधा ॥००१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वेदेरैशे ह्य् अग्निकुण्डाद् ग्रहानावाह्य मण्डले ।
सौम्ये गुरुर्बुधश् चैशे शुक्रः पूर्वदले शशी ॥००२॥

मूलम्

वेदेरैशे ह्य् अग्निकुण्डाद् ग्रहानावाह्य मण्डले ।
सौम्ये गुरुर्बुधश् चैशे शुक्रः पूर्वदले शशी ॥००२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आग्नेये दक्षिणे भौमो मध्ये स्याद्भास्करस् तथा ।
शनिराप्ये ऽथ नैरृत्ये राहुः केतुश् च वायवे ॥००३॥

मूलम्

आग्नेये दक्षिणे भौमो मध्ये स्याद्भास्करस् तथा ।
शनिराप्ये ऽथ नैरृत्ये राहुः केतुश् च वायवे ॥००३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ईशश्चोमा गुहो विष्णुर्ब्रह्मेन्द्रौ यमकालकौ ।
चित्रगुप्तश्चाधिदेवा अग्निरापः क्षितिर्हरिः ॥००४॥

मूलम्

ईशश्चोमा गुहो विष्णुर्ब्रह्मेन्द्रौ यमकालकौ ।
चित्रगुप्तश्चाधिदेवा अग्निरापः क्षितिर्हरिः ॥००४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्र ऐन्द्री देवता च प्रजेशो ऽहिर्विधिः क्रमात् ।
एते प्रत्यधिदेवाश् च गणेशो दुर्गयानिलः ॥००५॥

मूलम्

इन्द्र ऐन्द्री देवता च प्रजेशो ऽहिर्विधिः क्रमात् ।
एते प्रत्यधिदेवाश् च गणेशो दुर्गयानिलः ॥००५॥

खमश्विनौ च सम्पूज्य यजेद्वीजैश् च वेदजैः ।

[[१६२]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

अर्कः पलाशः खदिरो ह्य् अपामार्गश् च पिप्पलः ॥००६॥

मूलम्

अर्कः पलाशः खदिरो ह्य् अपामार्गश् च पिप्पलः ॥००६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

उदुम्बरः शमी दुर्वा कुशाश् च समिधः क्रमात् ।
मध्वाज्यदधिसम्मिश्रा होतव्याश्चाष्टधा शतम् ॥००७॥

मूलम्

उदुम्बरः शमी दुर्वा कुशाश् च समिधः क्रमात् ।
मध्वाज्यदधिसम्मिश्रा होतव्याश्चाष्टधा शतम् ॥००७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

एकाष्टशतुरः कुम्भान् पूर्य पूर्णाहुतिन्तथा ।
वसोर्धारान्ततो दद्याद्दक्षिणाञ्च ततो ददेत् ॥००८॥

मूलम्

एकाष्टशतुरः कुम्भान् पूर्य पूर्णाहुतिन्तथा ।
वसोर्धारान्ततो दद्याद्दक्षिणाञ्च ततो ददेत् ॥००८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यजमानं चतुर्भिस्तैर् अभिषिञ्चेत् समन्त्रकैः ।
सुरास्त्वामभिषिञ्चन्तु ब्रह्मविष्णुमहेश्वराः ॥००९॥

मूलम्

यजमानं चतुर्भिस्तैर् अभिषिञ्चेत् समन्त्रकैः ।
सुरास्त्वामभिषिञ्चन्तु ब्रह्मविष्णुमहेश्वराः ॥००९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वासुदेवो जगन्नाथस् तथा सङ्कर्षणः प्रभुः ।
प्रद्युम्नश्चानिरुद्धश् च भवन्तु विजयाय ते ॥०१०॥

मूलम्

वासुदेवो जगन्नाथस् तथा सङ्कर्षणः प्रभुः ।
प्रद्युम्नश्चानिरुद्धश् च भवन्तु विजयाय ते ॥०१०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आखण्डलो ऽग्निर्भगवान् यमो वै नैरृतस् तथा ।
वरुणः पवनश् चैव धनाध्यक्षस् तथा शिवः ॥०११॥

मूलम्

आखण्डलो ऽग्निर्भगवान् यमो वै नैरृतस् तथा ।
वरुणः पवनश् चैव धनाध्यक्षस् तथा शिवः ॥०११॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्रह्मणा सहितः शेषो दिक्पालाः पान्तु वः सदा ।
कीर्तिर्लक्ष्मीर्धृतिर्मेधा पुष्टिः श्रद्धा क्रिया मतिः ॥०१२॥

मूलम्

ब्रह्मणा सहितः शेषो दिक्पालाः पान्तु वः सदा ।
कीर्तिर्लक्ष्मीर्धृतिर्मेधा पुष्टिः श्रद्धा क्रिया मतिः ॥०१२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

बुद्धिर् लज्जा वपुः शान्तिस्तुष्टिः कान्तिश् च मातरः ।
एतास्त्वामभिषिञ्चन्तु धर्मपत्न्याः समागताः ॥०१३॥

मूलम्

बुद्धिर् लज्जा वपुः शान्तिस्तुष्टिः कान्तिश् च मातरः ।
एतास्त्वामभिषिञ्चन्तु धर्मपत्न्याः समागताः ॥०१३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आदित्यश् चन्द्रमा भौमो बुधजीवशितार्कजाः ।
ग्रहास्त्वामभिषिञ्चन्तु राहुः केतुश् च तर्पिताः ॥०१४॥

मूलम्

आदित्यश् चन्द्रमा भौमो बुधजीवशितार्कजाः ।
ग्रहास्त्वामभिषिञ्चन्तु राहुः केतुश् च तर्पिताः ॥०१४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवदानवगन्धर्वा यक्षराक्षसपन्नगाः ।
ऋषयो मनवो गावो देवमातर एव च ॥०१५॥

मूलम्

देवदानवगन्धर्वा यक्षराक्षसपन्नगाः ।
ऋषयो मनवो गावो देवमातर एव च ॥०१५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवपत्न्यो द्रुमा नागा दैत्याश्चाप्सरसाङ्गणाः ।
अस्त्राणि सर्वशास्त्राणि राजानो वाहनानि च ॥०१६॥

मूलम्

देवपत्न्यो द्रुमा नागा दैत्याश्चाप्सरसाङ्गणाः ।
अस्त्राणि सर्वशास्त्राणि राजानो वाहनानि च ॥०१६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

औषधानि च रत्नानि कालस्यावयवाश् च ये ।
सरितः सागराः शैलास्तीर्थानि जलदा नदाः ॥०१७॥

मूलम्

औषधानि च रत्नानि कालस्यावयवाश् च ये ।
सरितः सागराः शैलास्तीर्थानि जलदा नदाः ॥०१७॥

[[१६३]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

एते त्वामभिषिञ्चन्तु सर्वकामार्थसिद्धये1
अलङ्कृतस्ततो दद्याद्धेमगोन्नभुवादिकं ॥०१८॥

मूलम्

एते त्वामभिषिञ्चन्तु सर्वकामार्थसिद्धये1
अलङ्कृतस्ततो दद्याद्धेमगोन्नभुवादिकं ॥०१८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

कपिले सर्वदेवानां पूजनीयासि रोहिणि ।
तीर्थदेवमयी यस्मादतःशान्तिं प्रयच्छ मे ॥०१९॥

मूलम्

कपिले सर्वदेवानां पूजनीयासि रोहिणि ।
तीर्थदेवमयी यस्मादतःशान्तिं प्रयच्छ मे ॥०१९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुण्यस्त्वं शङ्ख पुण्यानां मङ्गलानाञ्च मङ्गलं ।
विष्णुना विधृतो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२०॥

मूलम्

पुण्यस्त्वं शङ्ख पुण्यानां मङ्गलानाञ्च मङ्गलं ।
विष्णुना विधृतो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

धर्म त्वं वृषरूपेण जगदानन्दकारकः ।
अष्टमूर्तेरधिष्टानमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२१॥

मूलम्

धर्म त्वं वृषरूपेण जगदानन्दकारकः ।
अष्टमूर्तेरधिष्टानमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

+++(हिरण्य!)+++ हिरण्य-गर्भ–गर्भ-स्थं
हेम-बीजं विभावसोः ।
अनन्त-पुण्य-फल-दम्
अतश् शान्तिं प्रयच्छ मे॥

मूलम्

हिरण्यगर्भगर्भस्थं
हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्तपुण्यफलदम्
अदश्शान्तिं प्रयच्छ मे॥


हिरण्यगर्भगर्भस्थं
हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्तपुण्यफलदम्
अतश्शान्तिं प्रयच्छ मे॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

पीतवस्त्रयुगं यस्माद्वासुदेवस्य वल्लभं ।
प्रदानात्तस्य वै विष्णुरतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२३॥

मूलम्

पीतवस्त्रयुगं यस्माद्वासुदेवस्य वल्लभं ।
प्रदानात्तस्य वै विष्णुरतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विष्णुस्त्वं मत्स्यरूपेण यस्मादमृतसम्भवः ।
चन्द्रार्कवाहनो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२४॥

मूलम्

विष्णुस्त्वं मत्स्यरूपेण यस्मादमृतसम्भवः ।
चन्द्रार्कवाहनो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्मात्त्वं पृथिवी सर्वा धेनुः केशवसन्निभा ।
सर्वपापहरा नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२५॥

मूलम्

यस्मात्त्वं पृथिवी सर्वा धेनुः केशवसन्निभा ।
सर्वपापहरा नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्मादायसकर्माणि तवाधीनानि सर्वदा ।
लाङ्गलाद्यायुधादीनि अतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२६॥

मूलम्

यस्मादायसकर्माणि तवाधीनानि सर्वदा ।
लाङ्गलाद्यायुधादीनि अतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्मात्त्वं स्सर्वयज्ञानामङ्गत्वेन व्यवस्थितः ।
योनिर्विभावसोर्नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२७॥

मूलम्

यस्मात्त्वं स्सर्वयज्ञानामङ्गत्वेन व्यवस्थितः ।
योनिर्विभावसोर्नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥०२७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

गवामङ्गेषु तिष्ठन्ति भुवनानि चतुर्दश ।
यस्मात्तस्माच्छिवं मे स्यादिह लोके परत्र च ॥०२८॥

मूलम्

गवामङ्गेषु तिष्ठन्ति भुवनानि चतुर्दश ।
यस्मात्तस्माच्छिवं मे स्यादिह लोके परत्र च ॥०२८॥

:न्

[[१६४]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

यस्मादशून्यं शयनं केशवस्य शिवस्य च ।
शय्या ममाप्यशून्यास्तु दत्ता जन्मनि जन्मनि1 ॥०२९॥

मूलम्

यस्मादशून्यं शयनं केशवस्य शिवस्य च ।
शय्या ममाप्यशून्यास्तु दत्ता जन्मनि जन्मनि1 ॥०२९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथा रत्नेषु सर्वेषु सर्वे देवाः प्रतिष्ठिताः ।
तथा शान्तिं प्रयच्छन्तु रत्नदानेन मे सुराः ॥०३०॥

मूलम्

यथा रत्नेषु सर्वेषु सर्वे देवाः प्रतिष्ठिताः ।
तथा शान्तिं प्रयच्छन्तु रत्नदानेन मे सुराः ॥०३०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

यथा भूमिप्रदानस्य कलां नार्हन्ति षोडशीं ।
दानान्यन्यानि मे शान्तिर्भूमिदानाद्भवत्विह ॥०३१॥

मूलम्

यथा भूमिप्रदानस्य कलां नार्हन्ति षोडशीं ।
दानान्यन्यानि मे शान्तिर्भूमिदानाद्भवत्विह ॥०३१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

ग्रहयज्ञो ऽयुतहोमो दक्षिणाभी रणे जितिः ।
विवाहोत्सवयज्ञेषु प्रतिष्ठादिषु कर्मषु ॥०३२॥

मूलम्

ग्रहयज्ञो ऽयुतहोमो दक्षिणाभी रणे जितिः ।
विवाहोत्सवयज्ञेषु प्रतिष्ठादिषु कर्मषु ॥०३२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

सर्वकामाप्तये लक्षकोटिहोमद्वयं मतं ।
गृहदेशे मण्डपे ऽथ2 अयुते हस्तमात्रकं ॥०३३॥

मूलम्

सर्वकामाप्तये लक्षकोटिहोमद्वयं मतं ।
गृहदेशे मण्डपे ऽथ2 अयुते हस्तमात्रकं ॥०३३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

मेखलायोनिसंयुक्तं कुण्डञ्चत्वार ऋत्विजः ।
स्वयमेको ऽपि वा लक्षे सर्वं दशगुणं हि तत् ॥०३४॥

मूलम्

मेखलायोनिसंयुक्तं कुण्डञ्चत्वार ऋत्विजः ।
स्वयमेको ऽपि वा लक्षे सर्वं दशगुणं हि तत् ॥०३४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्हस्तं द्विहस्तं वा तार्क्षञ्चात्राधिकं यजेत् ।
सामध्वनिशीरस्त्वं वाहनं पमेष्ठिनः ॥०३५॥

मूलम्

चतुर्हस्तं द्विहस्तं वा तार्क्षञ्चात्राधिकं यजेत् ।
सामध्वनिशीरस्त्वं वाहनं पमेष्ठिनः ॥०३५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विषयापहरो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ।
पूर्ववत् कुण्डमामन्त्र्य लक्षहोमं समाचरेत् ॥०३६॥

मूलम्

विषयापहरो नित्यमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ।
पूर्ववत् कुण्डमामन्त्र्य लक्षहोमं समाचरेत् ॥०३६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वसोर्धारां ततो दद्याच्छय्याभूषादिकं ददेत् ।
तत्रापि दश चाष्टौ च लक्षहोमे तथर्त्विजः ॥०३७॥

मूलम्

वसोर्धारां ततो दद्याच्छय्याभूषादिकं ददेत् ।
तत्रापि दश चाष्टौ च लक्षहोमे तथर्त्विजः ॥०३७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

पुत्रान्नराज्यविजयभुक्तिमुक्त्यादि3 चाप्नुयात् ।
दक्षिणाभिः फलेनास्माच्छत्रुघ्नः कोटिहोमकः ॥०३८॥

मूलम्

पुत्रान्नराज्यविजयभुक्तिमुक्त्यादि3 चाप्नुयात् ।
दक्षिणाभिः फलेनास्माच्छत्रुघ्नः कोटिहोमकः ॥०३८॥

:न्

[[१६५]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुर्हस्तं चाष्टहस्तं कुण्डन्द्वादश च द्विजाः ।
पञ्चविंशं षोडशं वा पटे द्वारे चतुष्टयं ॥०३९॥

मूलम्

चतुर्हस्तं चाष्टहस्तं कुण्डन्द्वादश च द्विजाः ।
पञ्चविंशं षोडशं वा पटे द्वारे चतुष्टयं ॥०३९॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

कोटिहोमी सर्वकामी विष्णुलोकं स गच्छति ।
होमस्तु ग्रहमन्त्रैर् वा गायत्र्या वैष्णवैर् अपि ॥०४०॥

मूलम्

कोटिहोमी सर्वकामी विष्णुलोकं स गच्छति ।
होमस्तु ग्रहमन्त्रैर् वा गायत्र्या वैष्णवैर् अपि ॥०४०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

जातवेदोमुखैः शैवैः1 वैदिकैः प्रथितैर् अपि ।
तिलैर् यवैर् घृतैर् अश्वमेधफलादिभाक् ॥०४१॥

मूलम्

जातवेदोमुखैः शैवैः1 वैदिकैः प्रथितैर् अपि ।
तिलैर् यवैर् घृतैर् अश्वमेधफलादिभाक् ॥०४१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

विद्वेषणाभिचारेषु त्रिकोणं कुण्डमिष्यते ।
समिधो वामहस्तेन श्येनास्थ्यनलसंयुताः ॥०४२॥

मूलम्

विद्वेषणाभिचारेषु त्रिकोणं कुण्डमिष्यते ।
समिधो वामहस्तेन श्येनास्थ्यनलसंयुताः ॥०४२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

रक्तभूषैर् मुक्तकेशैर् ध्यायद्भिरशिवं रिपोः ।
दुर्मित्रियास्तस्मै सन्तु यो द्वेष्टि हुं फडिति च ॥०४३॥

मूलम्

रक्तभूषैर् मुक्तकेशैर् ध्यायद्भिरशिवं रिपोः ।
दुर्मित्रियास्तस्मै सन्तु यो द्वेष्टि हुं फडिति च ॥०४३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

छिन्द्यात् क्षुरेण प्रतिमां पिष्टरूपं रिपुं हनेत्2
यजेदेकं पीडकं वा यः स कृत्वा दिवं व्रजेत् ॥०४४॥

मूलम्

छिन्द्यात् क्षुरेण प्रतिमां पिष्टरूपं रिपुं हनेत्2
यजेदेकं पीडकं वा यः स कृत्वा दिवं व्रजेत् ॥०४४॥

{इत्य् आग्नेये महपुराणे ऽयुतलक्षकोटिहोमा नाम सप्तषष्ट्यधिकशततमो ऽध्यायः ॥ }


  1. धर्मकामार्थसिद्धये इति ख॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. गृहादौ मण्डपे वाथेति ख॥ । गृहादौ मण्डपे चैवमिति
    ञ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  3. पुत्रार्थराज्यविजयभुक्तिमुक्त्यादीति ख॥ , ङ॥ च ↩︎ ↩︎