१०३ जीर्णशिवलिङ्गोद्धारः

{अथ त्र्यधिकशततमो ऽध्यायः}

विश्वास-प्रस्तुतिः

जीर्णोद्धारः

ईश्वर उवाच
जीर्णादीनाञ्च लिङ्गानामुद्धारं विधिना वदे ।
लक्ष्मोज्झितञ्च भग्नञ्च स्थूलं वज्रहतं तथा ॥००१॥

मूलम्

जीर्णोद्धारः

विश्वास-प्रस्तुतिः

सम्पुटं स्फुटितं व्यङ्गं लिङ्गमित्येवमादिकं ।
इत्यादिदुष्टलिङ्गानां योज्या पिण्डी¹ तथा वृषः ॥००२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

चालितञ्चलितं लिङ्गमत्यर्थं² विषमस्थितं ।
दिड्मूढं पातितं लिङ्गं मध्यस्थं पतितं तथा ॥००३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

एवंविधञ्च संस्थाप्य³ निर्ब्रणञ्च भवेद्यदि ।
नद्यादिकप्रवाहेन तदपाक्रियते यदि ॥००४॥

मूलम्

ततो ऽन्यत्रापि संस्थाप्य विधिदृष्टेन कर्मणा ।

:न्

[[३४९]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

सुस्थितं दुस्थितं वापि⁴ शिवलिङ्गं न चालयेत् ॥००५॥

मूलम्

सुस्थितं दुस्थितं वापि⁴ शिवलिङ्गं न चालयेत् ॥००५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शतेन स्थापनं कुर्यात् सहस्रेण तु चालनं⁵ ।
पूजादिभिश् च संयुक्तं जीर्णाद्यमपि सुस्थितं¹ ॥००६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

याम्ये मण्डपमीशे वा प्रत्यग्द्वारैकतोरणं ।
विधाय द्वारपूजादि स्थण्डिले मन्त्रपूजनं² ॥००७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मन्त्रान् सन्तर्प्य सम्पूज्य वास्तुदेवातुं पूर्ववत् ।
दिग्बलिं च वहिर्दत्वा समाचम्य स्वयं गुरुः ॥००८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

ब्राह्मणान् भोजयित्वा तु शम्भुं³ विज्ञापयेत्ततः ।
दुष्टलिङ्गमिदं शम्भोः शान्तिरुद्धारणस्य चेत्⁶ ॥००९॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रुसिस्तवादिविधिना⁷ अधितिष्ठस्व मां शिव ।
एवं विज्ञाप्य देवेशं शान्तिहोमं समाचरेत् ॥०१०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

मध्वाज्यक्षीरदूर्वाभिर्मूलेनाष्टाधिकं शतं ।
ततो लिङ्गं च संस्थाप्य पूजयेत् स्थिण्डिले⁸ तथा ॥०११॥

मूलम्

ॐ व्यापकेश्वरायेति नाट्यन्तं शिववादिना[^९] ।

:न्

[[३५०]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

ॐ व्यापकं हृदयेश्वराय नमः⁴ । ॐ व्यापकेश्वराय
शिरसे नमः⁵ । इत्य् आद्यङ्गमन्त्राः¹
ततस्तत्राश्रितं तत्त्वं श्रावयेदस्त्रमस्ततः² ॥०१२॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

सत्त्वः कोपीह³ यः कोपिलिङ्गमाश्रित्य तिष्ठति ।
लिङ्गन्त्यक्त्वा शिवाज्ञाभिर्यत्रेष्टं तत्र गच्छतु ॥०१३॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

विद्याविद्येश्वरैर् युक्तः स भवोत्र⁶ भविष्यति ।
सहस्रं प्रतिभागे च ततः पाशुपताणुना⁷ ॥०१४॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

हुत्वा शान्त्यम्बुना प्रोक्ष्य स्पृष्ट्वा कुशैर् जपेत्ततः⁸ ।
दत्वार्घं च विलोमेन तत्त्वतत्त्वाधिपांस् तथा ॥०१५॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

अष्टमूर्तीश्वरान् लिङ्ग⁹ पिण्डिकासंस्थितान् गुरुः ।
विसृज्य स्वर्णपाशेन वृषस्कन्धस्थया तथा ॥०१६॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

रज्वा वध्वा तया नीत्वा शिवमन्तं गृणन् जनैः ।
तज्जले निक्षिपेन् मन्त्री पुष्ठ्यर्थं जुहुयाच्छतं ॥०१७॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

तृप्तये दिक्पतीनाञ्च वास्तुशुद्धौ¹⁰ शतं शतं ।
रक्षां विधाय तद्धाम्नि महापाशुपता ततः ॥०१८॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

लिङ्गमन्यत्ततस्तत्र विधिवत् स्थापयेद् गुरुः ।
असुरैर् मुनिभिर्गोत्रस्तन्त्रविद्भिः¹¹ प्रतिष्ठितं ॥०१९॥

मूलम्

:न्

[[३५१]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

जीर्णं वाप्यथवा भग्नं⁴ विधिनापि नचालयेत् ।
एष एव विधिः कार्योजीर्णधामसमुद्धृतौ ॥०२०॥

मूलम्

विश्वास-प्रस्तुतिः

खड्गे मन्त्रगणं न्यस्य कारयेत् मन्दिरान्तरं ।
सङ्कोचे मरणं प्रोक्तं विस्तारो तु धनक्षयः ॥०२१॥

मूलम्

तद्द्रव्यं श्रेष्ठद्रव्यं वा तत् सकार्यं
तत्प्रमाणकं

{इत्य् आग्नेये महपुराणे जीर्णोद्धारो नाम त्र्यधिकशततमो ऽध्यायः ॥ }

त्याज्या पिण्डीति घ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
निम्नमित्यर्थमिति ज॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
सन्त्याज्यमिति झ॥ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
न्यूनादिदोषनाशार्थं कृत्वेति झ॥ । न्यूनादिदोषनाशाय
हुत्वेति घ॥ , ज॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
कर्तर्भोगवत इति ख॥ , छ॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
शान्तिरुद्धरणे न्यसेदिति ख॥ , ग॥ , घ॥ , छ॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
रुचिस्तवास्ति विधिनेति ख॥ , ङ॥ , छ॥ , ज॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
स्थण्डिलमिति ख॥ , घ॥ , छ॥ , ज॥ च ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎
ॐ व्यापकेश्वरायेति तत्त्वेनाभ्यन्तरादिने इति ख॥ । ॐ
व्यापकेश्वरायेति नात्यन्तशिववाचिनेति घ॥ । ॐ व्यापकेश्वरायेति
तत्त्वेनात्यन्तवादिने इति छ॥ ↩︎ ↩︎
वास्तुमध्ये घ॥ ↩︎ ↩︎
तत्त्वविद्भिरिति ख॥ , घ॥ , छ॥ , ज॥ च ↩︎ ↩︎