०६८ देवयात्रोत्सवः

:श् अथ अष्टषष्टितमो ऽध्यायः

विश्वास-प्रस्तुतिः

यात्रोत्सवविधिकथनं

भगवानुवाच
वक्ष्ये विधिं चोत्सवस्य स्थापिते तु सुरे चरेत् ।
तस्मिन्नब्दे चैकरात्रं त्रिरात्रञ्चाष्टरात्रकं ॥००१॥

मूलम्

यात्रोत्सवविधिकथनं

भगवानुवाच
वक्ष्ये विधिं चोत्सवस्य स्थापिते तु सुरे चरेत् ।
तस्मिन्नब्दे चैकरात्रं त्रिरात्रञ्चाष्टरात्रकं ॥००१॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

उत्सवेन विना यस्मात् स्थापनं निष्फलं भवेत् ।
अयने विषुवे चापि शयनोपवने गृहे1 ॥००२॥

मूलम्

उत्सवेन विना यस्मात् स्थापनं निष्फलं भवेत् ।
अयने विषुवे चापि शयनोपवने गृहे1 ॥००२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

कारकस्यानुकूले वा यात्रान्देवस्य कारयेत् ।
मङ्गलाङ्कुररोपैस्तु गीतनृत्यादिवाद्यकैः ॥००३॥

मूलम्

कारकस्यानुकूले वा यात्रान्देवस्य कारयेत् ।
मङ्गलाङ्कुररोपैस्तु गीतनृत्यादिवाद्यकैः ॥००३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

शरावघटिकापालीस्त्वङ्कुरारोहणे हिताः ।
यवाञ्छालींस्तिलान् मुद्गान् गोधूमान् सितसर्षपान् ॥००४॥

मूलम्

शरावघटिकापालीस्त्वङ्कुरारोहणे हिताः ।
यवाञ्छालींस्तिलान् मुद्गान् गोधूमान् सितसर्षपान् ॥००४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

कुलत्थमाषनिष्पावान् क्षालयित्वा तु वापयेत् ।
पूर्वादौ च बलिं दद्यात् भ्रमन् दीपैः पुरं निशि ॥००५॥

मूलम्

कुलत्थमाषनिष्पावान् क्षालयित्वा तु वापयेत् ।
पूर्वादौ च बलिं दद्यात् भ्रमन् दीपैः पुरं निशि ॥००५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

इन्द्रादेः कुमुदादेश् च सर्वभूतेभ्य एव च ।
अनुगच्छन्ति ते तत्र प्रतिरूपधराः पुनः ॥००६॥

मूलम्

इन्द्रादेः कुमुदादेश् च सर्वभूतेभ्य एव च ।
अनुगच्छन्ति ते तत्र प्रतिरूपधराः पुनः ॥००६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

पदे पदे ऽश्वमेधस्य फलं तेषां न संशयः ।
आगत्य देवतागारं देवं विज्ञापयेद् गुरुः ॥००७॥

मूलम्

पदे पदे ऽश्वमेधस्य फलं तेषां न संशयः ।
आगत्य देवतागारं देवं विज्ञापयेद् गुरुः ॥००७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

तीर्थयात्रा तु या देव श्वः कर्तव्या सुरोत्तम ।
तस्यारम्भमनुज्ञातुमर्हसे देव सर्वथा ॥००८॥

मूलम्

तीर्थयात्रा तु या देव श्वः कर्तव्या सुरोत्तम ।
तस्यारम्भमनुज्ञातुमर्हसे देव सर्वथा ॥००८॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

देवमेवन्तु विज्ञाप्य ततः कर्म समारभेत्2
प्ररोहघटिकाभ्यान्तु वेदिकां भूषितां व्रजेत् ॥००९॥

मूलम्

देवमेवन्तु विज्ञाप्य ततः कर्म समारभेत्2
प्ररोहघटिकाभ्यान्तु वेदिकां भूषितां व्रजेत् ॥००९॥

:न्

[[१९८]]

विश्वास-प्रस्तुतिः

चतुःस्तम्भान्तु तन्मध्ये स्वस्तिके प्रतिमां न्यसेत् ।
काम्यार्थां लेख्यचित्रेषु स्थाप्य तत्राधिवासयेत् ॥०१०॥

मूलम्

चतुःस्तम्भान्तु तन्मध्ये स्वस्तिके प्रतिमां न्यसेत् ।
काम्यार्थां लेख्यचित्रेषु स्थाप्य तत्राधिवासयेत् ॥०१०॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

वैष्णवैः सह कुर्वीत घृताभ्यङ्गन्तु मूलतः ।
घृतधाराभिषेकं वा सकलां शर्वरीं बुधः ॥०११॥

मूलम्

वैष्णवैः सह कुर्वीत घृताभ्यङ्गन्तु मूलतः ।
घृतधाराभिषेकं वा सकलां शर्वरीं बुधः ॥०११॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

दर्पणं दर्श्य नीराजं गीतवाद्यैश् च मङ्गलं ।
व्यजनं पूजनं दीपं गन्धपुष्पादिभिर्यजेत् ॥०१२॥

मूलम्

दर्पणं दर्श्य नीराजं गीतवाद्यैश् च मङ्गलं ।
व्यजनं पूजनं दीपं गन्धपुष्पादिभिर्यजेत् ॥०१२॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

हरिद्रामुद्गकाश्मीरशुक्लचूर्णादि मूर्ध्नि ।
प्रतिमायाश् च भक्तानां सर्वतीर्थफलं धृते ॥०१३॥

मूलम्

हरिद्रामुद्गकाश्मीरशुक्लचूर्णादि मूर्ध्नि ।
प्रतिमायाश् च भक्तानां सर्वतीर्थफलं धृते ॥०१३॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नापयित्वा समभ्यर्च्य यात्राविम्बं रथे स्थितं ।
नयेद्गुरुर् नदीर्नादैश्छत्राद्यै राष्ट्रपालिकाः ॥०१४॥

मूलम्

स्नापयित्वा समभ्यर्च्य यात्राविम्बं रथे स्थितं ।
नयेद्गुरुर् नदीर्नादैश्छत्राद्यै राष्ट्रपालिकाः ॥०१४॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

निम्नगायोजनादर्वाक् तत्र वेदीन्तु कारयेत् ।
वाहनादवतार्यैनं तस्यां वेद्यान्निवेशयेत् ॥०१५॥

मूलम्

निम्नगायोजनादर्वाक् तत्र वेदीन्तु कारयेत् ।
वाहनादवतार्यैनं तस्यां वेद्यान्निवेशयेत् ॥०१५॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

चरुं वै श्रपयेत् तत्र पायसं होमयेत्ततः ।
अब्लिङ्गैः1 वैदिकैर् मन्त्रैस्तीर्थानावाहयेत्ततः ॥०१६॥

मूलम्

चरुं वै श्रपयेत् तत्र पायसं होमयेत्ततः ।
अब्लिङ्गैः1 वैदिकैर् मन्त्रैस्तीर्थानावाहयेत्ततः ॥०१६॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

आपो हिष्ठोपनिषदैः पूजयेदर्घ्यमुख्यकैः ।
पुनर्देवं समादाय तोये कृत्वाघमर्षणं ॥०१७॥

मूलम्

आपो हिष्ठोपनिषदैः पूजयेदर्घ्यमुख्यकैः ।
पुनर्देवं समादाय तोये कृत्वाघमर्षणं ॥०१७॥

विश्वास-प्रस्तुतिः

स्नायान्महाजनैर् विप्रैर् वेद्यामुत्तार्य तं न्यसेत् ।
पूजयित्वा तदह्ना च प्रासादं तु नयेत्ततः ।०१८।
पूजयेत् पावकस्थन्तु गुरुः स्याद्भुक्तिमुक्तिकृत् ॥०१८॥

मूलम्

स्नायान्महाजनैर् विप्रैर् वेद्यामुत्तार्य तं न्यसेत् ।
पूजयित्वा तदह्ना च प्रासादं तु नयेत्ततः ।०१८।
पूजयेत् पावकस्थन्तु गुरुः स्याद्भुक्तिमुक्तिकृत् ॥०१८॥

{इत्य् आदिमहापुराणे आग्नेये देवयात्रोत्सवकथनं नाम अष्टषष्टितमो ऽध्यायः ॥ }

:न्

[[१९९]]


  1. शयनोत्थापने गृहे इति ख, चिह्नितपुस्तकपाठः । शयनोत्थापने
    हरेरिति ङ, चिह्नितपुस्तकपाठः ↩︎ ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. समाचरेदिति ग, चिह्नितपुस्तकपाठः ↩︎ ↩︎